Veldwerk in Senegal

Annemarie Middelburg LLM – Promovenda – INTERVICT

Introductie

• Master International Human Rights Law

• Research Master in Law

• Promotieonderzoek bij INTERVICT

• Onderwerp: vrouwenbesnijdenis vanuit een mensenrechtenperspectief

• Twee case studies: Senegal en Kenia

• Senegal: September 2013 – Januari 2014

• Hoofdvraag: Wat is de doorwerking van het internationale mensenrechtenkader met betrekking tot vrouwenbesnijdenis in Senegal en Kenia?

Wat is vrouwenbesnijdenis?

• Definitie

• Meisjesbesnijdenis is een ingreep aan de uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen zonder medische noodzaak.

• Prevalentie

• 140 miljoen meisjes en vrouwen wereldwijd.

• Jaarlijks 3 miljoen meisjes in Afrika

• Impact

• Vrouwenbesnijdenis heeft geen gezondheidsvoordelen en het schaadt de gezondheid en het leven van meisjes en vrouwen op vele manieren.

Doel van het veldwerk

• Ongeveer 50 semi-gestructureerde interviews houden met experts op het gebied van vrouwenbesnijdenis

• Overheidsniveau (Ministeries/Parlementariers)

• Internationale Organizaties (UNICEF, UNFPA, UN Women, WHO)

• NGOs

Mijn appartementje/leefomstandigheden

Werkplek bij de Nederlandse Ambassade

Mijn Senegalese familie/vrienden

De stad DAKAR

Ontspanning

Vrouwenbesnijdenis is een mensenrechtenschending

• Vrouwenbesnijdenis is een schending van mensenrechten:

• Het recht om vrij te zijn van discriminatie op basis van geslacht

• Het recht op leven

• Het recht op lichamelijke en geestelijke integriteit (waaronder vrijheid van geweld)

• Het recht op het hoogst haalbare niveau van gezondheid

• Het recht om niet te worden onderworpen aan folteringen, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing

• Rechten van het kind

Vrouwenbesnijdenis in Senegal

• Prevalentie: 25.7%

• Ethniciteiten: Mandingue, Soninke, Poular and Diola

• Regio’s: Kedougou, Matam, Sedhiou, Tambacounda and Kolda

• Besnijdsters: traditionele besnijdsters (91%)

• Leeftijd: 0-3 jaar (51%)

• Redenen:

• Vereist door de religie

• Behoud van de maagdelijkheid

• betere hygiëne

• Meer plezier voor de man

• Vrouwenbesnijdenis is een sociale norm

Voorlopige onderzoeksresultaten

•Senegal is altijd een van de eerste Afrikaanse landen dat verdragen tekent en ratificeert. •Er is sinds 1999 een wet die vrouwenbesnijdenis verbiedt, maar deze wet wordt niet geïmplementeerd. •Er is een Nationaal Actieplan tegen vrouwenbesnijdenis, maar hier wordt weinig mee gedaan. •Er zijn verschillende beleidsstukken, die zich zowel richten op gezondheid, religie en criminaliseren van de praktijk.

Op papier ziet het er goed uit, maar in de praktijk gebeurt er weinig…

Waarom geen implementatie?

• Senegal was nog niet klaar voor wetgeving/beleid “Law did not came out of social change”“The process of the law against FGM/C was not an inclusive process. Religious

and community leaders were not included in the process. It was only the elite who made sure the law was passed at the National Assembly. This is a problem.”

• Toch is het belangrijk om een wet te hebben…“Decisive step towards greater protection of women”“Provides a framework / reference ““Tool for NGO’s”

• … ook al drijft dit de praktijk ondergronds“No traditional ceremonies: cutting in secrecy”

“Crossing the border / travelling cutters”

“Younger ages”

Andere redenen waarom de wet niet wordt geïmplementeerd

• Vrouwenbesnijdenis is niet echt een prioriteit voor de overheid

• Ministerie van het Gezin verantwoordelijk voor implementatie, maar gebrek aan capaciteit / politieke wil

• Geen coördinatie tussen de verschillende ministeries / andere actoren

• Invloed van de Marabouts

“Nothing can be done without the opinion of the Marabouts.”

• Gebrek aan training / sensibilisatie (niet alleen de gemeenschap, ook middelste laag!)

“Police needs to apply the law, but they do not know about the law”

• Het aantal rechtszaken is niet representatief voor de incidentie

• 7 zaken sinds 1999, maar 1 veroordeling

• Beroemde verhaal van de rechter in Matam.

“Since then, no prosecutor, lawyer or judge wants to burn their fingers on a FGM/C case”

Rol van onderwijs

Analfabetisme in Senegal

•62% van de vrouwen.

•41% van de mannen.

Onderwijs

•54% van de schoolgaande kinderen gaan naar de basisschool.

•Slechts 28% van de schoolgaande kinderen gaan naar de middelbare school.

Trend

Het aantal meisjes dat vrouwenbesnijdenis ondergaat, neemt af wanneer het opleidingsniveau van de moeder verbetert: 15.4% onder degenen van wie de moeder geen onderwijs had tegen 3,4% als de moeder een hoog onderwijsniveau heeft.

Conclusie

"Wat is de impact van het internationale mensenrechtenkader met betrekking tot vrouwenbesnijdenis in Senegal?"

Het mensenrechtenkader is belangrijk, maar het heeft een relatief beperkte impact.

Aanbevelingen:

•Educatie van de gemeenschappen

•Meer sensibilisering en trainingen voor 'tussenlaag'

•Sterker Ministerie van Gezin + meer coördinatie tussen de ministeries

•Meer samenwerking tussen NGO's

•Meer samenwerking tussen de sectoren (multi-sectorale aanpak)

•Meer samenwerking tussen de landen in de regio (harmoniseren wetten)

•Alle verschillende actoren moeten betrokken worden

• Speciale aandacht voor Marabouts

•Meer focus op dienstverlening (niet alleen preventie!)

Bedankt!

m.j.middelburg@tilburguniversity.edu