Veilig sporten Preventief luik Algemeen gedeelte Initiator.
-
Upload
pepijn-segers -
Category
Documents
-
view
221 -
download
0
Transcript of Veilig sporten Preventief luik Algemeen gedeelte Initiator.
Veilig sportenPreventief luik
Algemeen gedeelteInitiator
2
Inleiding en situering
Invloed van sporten op gezondheid
Blessurepreventie
Taak van de sportbegeleider
Overzicht van de presentatie
Veilig sporten: Preventief luik
3
Inleiding en situering
Doelstelling van de cursusOpbouw van de cursus
4
Doelstelling van de cursus
Brug slaan tussen preventie en blessurebehandeling, met nadruk op het bevorderen van gezond en veilig sporten en voorkomen van blessures
De cursist kan: De positieve en negatieve effecten van fysieke inspanning op de gezondheid
onderscheiden. Mensen stimuleren tot fysieke activiteit in gezonde omstandigheden Vanuit cijfergegevens van de specifieke sporttak de risicofactoren eigen aan de sport
weergeven Concrete stappen ondernemen om blessurepreventie op het niveau van de club te
bevorderen Vanuit de opmaak van zijn persoonlijk sportprofiel de risicofactoren bij het sporten
aangeven Risicofactoren bij de sporters herkennen en aangepaste preventieve maatregelen nemen Het evenwicht in de belasting-belastbaarheid voor zijn sporters bewaken
5
Opbouw van de cursus
3 delen: Invloed van sporten op de gezondheid Blessurepreventie Taak van de sportbegeleider in de blessurepreventie
Werkwijze: Opdrachtvormen vanuit de sport en eigen ervaring Reflectie en bespreking Interactief
6
Invloed van sporten op gezondheid
Gezond en veilig sporten: kernbegrippen
Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief
7
Gezondheid Fysieke activiteit Fysieke fitheid
Gezond en veilig sporten : kernbegrippenOpdracht
8
Gezondheid
Genetische factoren
Persoonlijke leefstijlfactoren(voeding, hygiëne, beweging, ontspanning)
Aanwezigheid en de kwaliteit van gezondheidszorg(preventief en curatief)
Omgevingsfactoren(milieu, soc.econ.factoren)
Gezond en veilig sporten : kernbegrippen
9
Fysieke activiteit
Breed begrip: leveren van fysieke inspanning
Duur
Frequentie
Intensiteit
Soort activiteit
Gezond en veilig sporten : kernbegrippen
10
Fysieke fitheid
Uithoudingsvermogen
Kracht
Snelheid
Lenigheid
Coördinatie
Gezond en veilig sporten : kernbegrippen
11
Opdracht
Kan je voor jouw sport de 5 fysieke basiseigenschappen, in de mate dat ze het meest aan bod komen,in volgorde plaatsen en aantonen waarom?
Gezond en veilig sporten : kernbegrippen
12
Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief
Model van Bouchard
13
Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief
14
Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief
Positief Negatief
Fysiek
Mentaal
Overbelasting
Onvoorzichtigheid
Sportletsel
Acuut
Chronisch
Aanbevelingen
FrequentieIntensiteit
DuurSoort belasting
15
Opdracht
1. Overloop voor jezelf welke fysieke activiteiten je doet per week naar type, duur, frequentie en intensiteit.
2. Evalueer vervolgens of het nodig is om de mate van fysieke activiteit aan te passen om gezondheidsbevorderend te zijn.
Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief
16
Blessurepreventie
Wat ?Omvang van sportblessures
Welke blessures in jouw sporttak?Wie doet aan blessurepreventie?
17
Wat ?
Blessurepreventie = het geheel van preventieve maatregelen dat je kan nemen om schade aan de
gezondheid te voorkomen.
80% van de blessures kan voorkomen worden!
Primaire preventie: het voorkomen van de primaire oorzaken van het ontstaan van blessures
Het inzien van het belang van sporten op de gezondheid
Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures
Het kennen van de risicofactoren
Het nemen van maatregelen
Secundaire preventie: het vroegtijdig ingrijpen bij de eerste tekenen van blessurevorming en het nemen van herstelbevorderende maatregelen
Tertiaire preventie: het voorkomen van de gevolgen van blessures
18
Omvang van sportblessures
Registratie is nodig!
Incidentie = aantal blessures per periode, meestal een jaar, in verhouding met het aantal uren sportbeoefening.
19
Opdracht
1. Hoeveel sporters in Vlaanderen beoefenen jouw sport in georganiseerd verband?
2. Wat zijn de meest voorkomende blessures in jouw sporttak?
Verstuikte enkel Knieblessure Tenniselleboog Spierscheur ………………………………………
Welke sportblessures in jouw sporttak ?
20
Opdracht
3. Welke lichaamsdelen worden het meest getroffen ?
Welke sportblessures in jouw sporttak ?
21
Opdracht
4. In welke leeftijdscategorie komen de meeste letsels voor ?
5. Wie geraakt het meest geblesseerd: mannen of vrouwen ?
Welke sportblessures in jouw sporttak ?
22
Welke sportblessures in jouw sporttak ?Opdracht
6. Wat zijn de oorzakelijke relatiesLichaamscontact medespelerLichaamscontact tegenstreverBodemgesteldheidMateriaal (ballen, toestellen…)Persoonlijke kledijOvertreding van de spelregelsWeersomstandighedenAccommodatie…………………
7. SpelerspositieAanvallendVerdedigendDoelverdediger
23
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?
Blessurepreventie in Vlaanderen
Overkoepelende instanties In de sportclub
Het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement medisch verantwoorde sportbeoefening(afdeling Preventieve en Sociale Gezondheidszorg)
De sportbeoefenaar
Sportmedische keuringscentra en sportartsen
De sportbegeleider
Steunpunt sport beweging en gezondheid De sportarts - sportkinesist
Instituut Topsport Vlaanderen Het clubbestuur
Sportfederaties
BOIC: Olympic Health Foundation
Rode Kruis Vlaanderen
Vlaamse vereniging voor sportgeneeskunde
24
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?
Zelf verantwoordelijkheid opnemen Goede leefstijl Aanvoelen en begrijpen van signalen van lichaam Bewust zijn van grenzen waarbinnen men mag ‘bewegen’ Gebruik maken van beschermende materialen Toepassen van beschermende maatregelen (fairplay!) Preventief advies inwinnen Bijhouden van persoonlijk gezondheidssportboekje:
Gezondheidsanamnese Sportanamnese Functioneel onderzoek
De sportbeoefenaar
25
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?De sportbegeleider
Centrale figuur Bewaken van het evenwicht tussen belasting en
belastbaarheid (primaire preventie) Voornaamste symptomen van blessures herkennen
(secundaire preventie)
Sporter na genezing op verantwoorde wijze begeleiden (tertiaire preventie)
Belang van goede communicatie!
26
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?De sportarts
Uitvoeren van sportmedisch onderzoek
Adviseren van een geblesseerde sporter
Verlenen van advies bij het uitvoeren van blessurepreventieve programma’s
27
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?Het clubbestuur
Voorzien van de nodige faciliteiten: Nodige materialen en accommodaties voor verzorging Bereikbaarheid van de accommodatie voor de hulpdiensten Voorzien van medische begeleiding Organiseren van informatiesessies naar ouders Plaatsen van voorlichtingsartikels in het clubblad Aanstellen van voldoende en bekwame sportbegeleiders Scheppen van voldoende oefengelegenheid ……………..
28
Wie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen?Opdracht
1. Wat maakt het dat jouw sport veilig of gevaarlijk is?
2. Je zou graag beter zicht willen hebben op je lichamelijke mogelijkheden en beperkingen, waar ga je te rade? Welke gegevens zijn nuttig om te registreren en waarom?
3. Hoe is de visie op blessurepreventie in jouw sportclub uitgewerkt. Wie staat in voor wat? Geef concrete voorbeelden
29
Taak van de sportbegeleider
Inzicht in:de balans tussen belasting en belastbaarheid
de persoonsgebonden risicofactorende omgevingsgebonden risicofactoren
30
Balans tussen belasting en belastbaarheid
Ken het verschil tussen belasting en belastbaarheid Hou de balans in evenwicht Herken een verstoorde balans Hou rekening met de risicofactoren
Belastbaarheid(persoonsgebonden)
Belasting(omgevingsgebonden)
Belasting-belastbaarheidmodel
31
Balans tussen belasting en belastbaarheid
Belastbaarheid(persoonsgebonden)
Belasting(omgevingsgebonden)
Persoonsgebonden risicofactoren
•Leeftijd•Geslacht•Lichamelijke kenmerken (lichaams-samenstelling, lichaamsbouw, gewicht•Lichamelijke fitheid en trainings- toestand •Gezondheidstoestand (sporten met koorts, rugklachten, vroegere letsels)•Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging,voeding)
Omgevingsgebonden risicofactoren
•De sportbelasting (aard van de sport,niveau van de sportbeoefening, opbouw en intensiteit training)•Persoonlijke uitrusting en materiaal (sportmateriaal, kledij en schoenen)•Accommodatie•Sporten buiten (weersomstandigheden,milieu,sporten op hoogte)•Andere factoren ( spelregels en fairplay, ouders)
32
Belastbaarheid(persoonsgebonden)
Belasting(omgevingsgebonden)
Persoonsgebonden risicofactoren
•Leeftijd•Geslacht•Lichamelijke kenmerken (lichaams-samenstelling, lichaamsbouw, gewicht•Lichamelijke fitheid en trainings- toestand •Gezondheidstoestand (sporten met koorts, rugklachten, vroegere letsels)•Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging,voeding)
Omgevingsgebonden risicofactoren
•De sportbelasting (aard van de sport,niveau van de sportbeoefening, opbouw en intensiteit training)•Persoonlijke uitrusting en materiaal (sportmateriaal, kledij en schoenen)•Accommodatie•Sporten buiten (weersomstandigheden,milieu,sporten op hoogte)•Andere factoren ( spelregels en fairplay, ouders)
Persoonsgebonden risicofactoren
33
Persoonsgebonden risicofactoren
1. Leeftijd
Van kleuter tot het jonge schoolkind (4 tot 7 jaar)
Het schoolkind van 7 tot 11 jaar
De adolescent (van 11 tot 18 jaar)
De volwassene van 18 jaar
De oudere sporter
Ontwikkelingskenmerken !Begeleidingstips !
34
Persoonsgebonden risicofactoren
2. Geslacht Man
Vrouw
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
35
Persoonsgebonden risicofactoren
3. Lichamelijke kenmerkenLichaamsamenstelling: tot welk type behoor je?
Lichaamsbouw: hoe is je lichaamsbouw?
Lichaamsgewicht: hoe ga je om met je gewicht?
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
36
Persoonsgebonden risicofactoren
4. Lichamelijke fitheid en trainingstoestand5 basiseigenschappen (uithouding, kracht, lenigheid, snelheid, coördinatie)
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
37
5. GezondheidstoestandSporten met koorts
Vroeger opgelopen letsels of ziekten
Rugklachten
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
Persoonsgebonden risicofactoren
38
Persoonsgebonden risicofactoren
6. Mentaliteit- leefwijzeMentale ingesteldheid:
Hoe ga je om met stress?
Persoonlijke lichaamsverzorging: Waar moet je extra opletten?
Voeding Wat zijn je voedingsgewoonten bij het sporten? Wat en wanneer drink je bij het sporten? Gebruik je voedingssupplementen? Hoe ga je om met alcohol, koffie, roken, drugs?
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
39
Omgevingsgebonden risicofactoren
Belastbaarheid(persoonsgebonden)
Belasting(omgevingsgebonden)
Persoonsgebonden risicofactoren
•Leeftijd•Geslacht•Lichamelijke kenmerken (lichaams-samenstelling, lichaamsbouw, gewicht•Lichamelijke fitheid en trainings- toestand •Gezondheidstoestand (sporten met koorts, rugklachten, vroegere letsels)•Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging,voeding)
Omgevingsgebonden risicofactoren
•De sportbelasting (aard van de sport,niveau van de sportbeoefening, opbouw en intensiteit training)•Persoonlijke uitrusting en materiaal (sportmateriaal, kledij en schoenen)•Accommodatie•Sporten buiten (weersomstandigheden,milieu,sporten op hoogte)•Andere factoren ( spelregels en fairplay, ouders)
40
Omgevingsgebonden risicofactoren
1. De sportbelasting zelf
Aard van de sportNiveau van de sportbeoefeningOpbouw van de trainingIntensiteit van de training
intensiteit/zwaarte duur aantal herhalingen aantal series pauzes duur en aard van de herstelfase
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
41
Omgevingsgebonden risicofactoren
2. Persoonlijke uitrusting en materialen
SportmaterialenSportkledingSportschoenen
Aandachtspunten! Begeleidingstips!Ga naar 3.
42
Omgevingsgebonden risicofactorenSportmaterialen
Instrumentaal
Bescherming
Persoonlijke uitrusting
43
Omgevingsgebonden risicofactorenSportkleding
Vocht- en temperatuurregeling
Ademen
Goede pasvorm
Voldoen aan de eisen van de sport
44
Omgevingsgebonden risicofactorenSportschoenen
Bescherming
Steun
Schokdemping
Stabiliteit
45
Omgevingsgebonden risicofactoren
3. AccommodatieAandachtspunten! Begeleidingstips!
Ondergrond
•Demping en veerkracht
•Contacttijd
•Vlakheid
•Stroefheid
46
OmgevingOmgevingsgebonden risicofactoren
•Uitloopmogelijkheden
•Hinderlijke obstakels
•Rondslingerende sportzakken
•Onvoldoende of slechte verlichting
•Slechte verluchting
•Geen aafscheiding tussen de speelvelden
•Onverzorgde kleedkamers
•Combinatie sportzaal-cafetaria…
3. AccommodatieAandachtspunten! Begeleidingstips!
47
Omgevingsgebonden risicofactoren
4. Sporten buiten
WeersomstandighedenHet milieuSporten op hoogte
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
48
Omgevingsgebonden risicofactoren
5. Andere factoren
Spelregels en fairplayOuders
Aandachtspunten! Begeleidingstips!
49
Omgevingsgebonden risicofactoren
Tot slot
Een laatste opdracht