Het voorkomen van alcoholschade bij jongeren < 18 jaar

Rolf Pelleboer kinderarts Catharina Ziekenhuis Eindhoven

Overzicht

1. Inleiding

2. Kennisquiz

3. Werking alcohol

4. Beleid bij alcoholintoxicatie

5. Natraject

6. Conclusies

1. Inleiding

Jongetje 7 jaar in ziekenhuis na nuttigen alcoholED maandag 09 november 2009 | 17:05 | Laatst bijgewerkt op: maandag 09 november 2009 | 21:00

Geen alcohol jeugdigen carnavalfeest LieshoutED dinsdag 19 januari 2010 | 14:38 | Laatst bijgewerkt op: vrijdag 22 januari 2010 | 19:1

Ouders Deurne verzadigd met voorlichting

Burgemeester Rijen stuurt brief over alcohol 

Kinderarts: geef kinderen geen alcohol met oudjaar 

Cafés Zuidoost-Brabant blijven alcohol aan jongeren schenken 

Twee boetes bij controle alcoholverkoopED vrijdag 29 januari 2010 | 18:57 | Laatst bijgewerkt op: zondag 31 januari 2010 | 21:06

Brabantse Dag controleert bij tentED vrijdag 22 januari 2010 | 14:25 | Laatst bijgewerkt op: zondag 24 januari 2010 | 09:1

Nuenense ouders boos over nieuwe regel carnavalED door Inge Lepelaars. woensdag 20 januari 2010 | 10:32 | Laatst bijgewerkt op: zaterdag 30 januari 2010 | 12:57

OLVG wil 'comazuipers' naar psycholoog sturenED donderdag 03 december 2009 | 12:07 | Laatst bijgewerkt op: donderdag 03 december 2009 | 14:01

'Ook tijdens jaarwisseling geen drank onder de 16' (ANP) 25/11/09 12u21

Samen tegen alcoholmisbruik jongeren(ANP) 23/11/09 15u17

                   

Niet crack of heroïne, maar bovenaan een nieuw samengestelde lijst van de meest schadelijke drugs staat alcohol.

The Lancet

Alcoholverslaving is dus, volgens de Britse onderzoekers, het meest schadelijk voor de maatschappij

NRC next.nl 01 November 2010

5 trends in de afgelopen 10 a 15 jaar w.b. alcohol en jongeren

Jongeren met alcoholintoxicatie, een groeiend probleem

Jonger Meisjes Thuissituatie Sterke drank Promillage hoger

NTvG, december 2006 British Medical Journal december 2006

Binge drinken (of piek drinken)

Jongen/man: ≥ 5 drankjes per gelegenheid minimaal 1x per maand

Meisjes/vrouw:≥ 4 drankjes per gelegenheid per maand

Totaal aantal opgenomen kinderen/ jaar/ NL

Situatie 2011 NSCK

Stijging met 12 % t.o.v. 2010 Leeftijd daalt ( 15,6 naar 15,3 jaar) 3 ½ uur bewusteloos ( in 2007 2 ½ uur)

Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) elke 4 jaar in opdracht van de WHO ( begin mei 2012)

Alcoholconsumptie onder jongeren 11-13 jaar sterk gedaald omdat ouders strenger en alerter zijn

Aantallen in Eindhoven:– 2009: 28 jongeren – 2010: 47 jongeren ( 25 jongens, 22 meisjes)– 2011: 75 jongeren ( 42 jongens, 33 meisjes)

- 2012 : 95 jongeren( 53 jongens, 42 meisjes)

Poli Jeugd en Alcohol in Eindhoven

Gem. leeftijd: 16,25 jaar ( 2011: bijna 16 jaar) Gem. promillage: 1,96 ( id als in 2011) Piekmomenten: carnaval, Koninginnedag,

galafeesten, Guus Meeuwis in juni, oud en nieuw, dancefeesten in de zomer

Meer gegevens van 2012 alcoholpoli

http://www.catharinaziekenhuis.nl/

2. Kennisquiz

Wat is een black-out als gevolg van het drinken van alcohol?

1. Flauwvallen bij alcoholvergiftiging

2. Tijdelijke hersenfunctie stoornis door te veel alcohol

3. Geheugenverlies tgv overmatig alcoholgebruik

Wat is een black-out als gevolg van het drinken van alcohol?

Antwoord: BBij overmatig alcoholgebruik wordt in de hippocampus

het korte termijn geheugen niet geschakeld naar het lange termijn geheugen.

De volgende dag weet je niet meer wat de avond tevoren is gebeurd. Je bent een stuk van de film kwijt.

Waar zit de meeste alcohol in: in een glaasje wodka of in een glas bier?

1. In een standaardglas bier, wijn of sterke drank zit evenveel alcohol

2. In wodka, omdat het sterke drank is

3. In bier, omdat een bierglas veel groter is dan een borrelglaasje

Waar zit de meeste alcohol in: in een glaasje wodka of in een glas bier?

Antwoord: AIn een standaardglas bier, wijn of sterke drank zit evenveel

alcohol. De percentages alcohol verschillen, maar de glazen zij daarop aangepast. In bier zit ongeveer 5% alcohol, in wijn zo’n 12% en sterke drank bevat gemiddeld 35% alcohol.

Voor mixdrankjes ligt het anders: er zit evenveel alcohol in 4 flesjes mixdrank als in 5 glazen bier.

Hoe lang zit alcohol nog in het bloed na het drinken van een glas bier?

1. O,5 uur

2. 1 tot 1,5 uur

3. Ligt eraan hoe goed je lichaam tegen alcohol kan

Hoe lang zit alcohol nog in het bloed na het drinken van een glas bier?

Antwoord: BAlcohol wordt vnl uitgescheiden in de lever, die zo’n 7-8 gram

alcohol per uur kan afbreken. Een standaardglas bier, wijn en sterke drank bevat ongeveer 10-12 gram pure alcohol. Het lichaam heeft dus 1-1½ uur nodig om de alcohol in 1 glas bier af te breken.

Het lichaam went aan alcohol, waardoor men steeds meer nodig heeft voor hetzelfde effect. Het lijkt of de lever alcohol sneller afbreekt en men dus minder dronken is, maar dat is niet zo. Een lichaam kan nooit “goed” tegen drank.

Waarom is het levensgevaarlijk om binnen enkele uren 20 glazen bier of een liter sterke drank te drinken?

1. De lever stopt na ongeveer 10 glazen met de afbraak van alcohol

2. In verband met een mogelijke ademhalings- of hartstilstand

3. Kans op een maagbloeding

Waarom is het levensgevaarlijk om binnen enkele uren 20 glazen bier of een liter sterke drank te drinken?

Antwoord: B

Bij meer dan 4 promille alcohol in je bloed (meer dan 20 glazen) wordt de kans op bewusteloosheid erg groot, met direct levensgevaar. Alcohol heeft een dempende werking op het CZS, met effect op het ademhalingscentrum en het hart.

Hoe wordt je snel weer nuchter?

1. Goed eten voor of tijdens het stappen

2. Na het eten veel bewegen (fietsen en zo)

3. Geen van bovenstaande helpt

Hoe wordt je snel weer nuchter?

Antwoord: CAlcohol wordt door het lichaam enkel en alleen

afgebroken door de lever. Deze kan de alcohol maar op één snelheid afbreken: 1-1 ½ uur. Bij hard fietsen lijkt het of men sneller nuchter is, maar door productie van adrenaline verdwijnt de alcoholverdoving wat naar de achtergrond.

Ook eten geeft een goed gevuld gevoel na het drinken. Het zorgt ervoor dat de alcohol meer geleidelijk in het bloed wordt opgenomen, maar het wordt niet sneller afgebroken.

Bij agressie in het uitgaansleven is vaak sprake van alcohol en/of drugs. Hoeveel procent wordt veroorzaakt door alcohol en hoeveel door drugs?

1. 86% door drugs en 14% door alcohol

2. 86% door alcohol en 14% door drugs

3. 86% door alcohol en 14% door een combinatie van alcohol en drugs

Bij agressie in het uitgaansleven is vaak sprake van alcohol en/of drugs. Hoeveel procent wordt veroorzaakt door alcohol en hoeveel door drugs?

Antwoord: CJongeren die agressief worden tijdens het uitgaan, blijken meestal

te behoren tot de groep stevige drinkers. Ui recent onderzoek blijkt dat 86%van de jongeren die bij uitgaansgeweld betrokken zijn, onder invloed is van alcohol, 14% onder invloed van alcohol en drugs en 0% onder invloed van alleen drugs. Meer dan de helft van de jongeren vindt alcohol dan ook de belangrijkste oorzaak van agressief gedrag.

Na het drinken van hoeveel glazen alcohol neemt het beoordelings-vermogen af?

1. Na 2 glazen

2. Na 10 glazen

3. Verschilt per persoon; ligt eraan hoe goed je tegen alcohol kunt

Na het drinken van hoeveel glazen alcohol neemt het beoordelingsvermogen af?

Antwoord: A

Alcohol is een verdovend middel en verdooft alle onderdelen van het lichaam vanaf het eerste glas. Dit merkt men als eerste aan het CZS: men raakt losser in doen en laten.

Maar ook het vermogen tot beoordelen van situaties en het reactievermogen neemt af al vanaf 2 glazen.

Wat is de invloed van veel drinken op het hebben van seks?

1. Mannen krijgen eerder een erectie

2. Vrouwen krijgen minder zin in seks

3. Mannen en vrouwen vrijen eerder onveilig

Wat is de invloed van veel drinken op het hebben van seks?

Antwoord: COnder invloed van alcohol schatten zowel mannen als

vrouwen de risico’s van onveilig vrijen vaak lager in. Als met name jongeren veel alcohol drinken, wordt er vaker zonder condoom gevreeën> Hierdoor wordt de kans dat je Aids of een andere seksueel overdraagbare aandoening (soa) oploopt, vergroot.

Wanneer ben je medisch gezien een zware drinker?

1. 1 keer per week 6 glazen of meer op 1 avond

2. 1 keer per week 8 glazen of meer op 1 avond

3. 1 keer per week 10 glazen of meer per week op een avond

Wanneer ben je medisch gezien een zware drinker?

Antwoord: A

Uit recent onderzoek blijkt, dat het drinken van 6 glazen per avond of meer, nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid op langere termijn. De kans op hart- en vaatziekten, kanker, zenuwaandoeningen en maag- en darmaandoeningen neemt dan toe.

Wat is een CD-tect?

1. Een test die aangeeft of er chronisch alcohol gebruik is

2. Geeft aan hoeveel alcohol iemand totaal heeft gedronken over het afgelopen etmaal

3. Hiermee kan gelijktijdig drugsgebruik gedetecteerd worden

Wat is een CD-tect

Antwoord A:Carbohydraat deficiënt dehydrogenase is de meest specifieke

merker voor het opsporen van chronisch alcoholmisbruik, die momenteel beschikbaar is. Dagelijkse inname van meer dan 60 g ethanol en dat gedurende een periode van minstens 2 weken, geeft normaliter verhoogd CDT% waarden. Na alcoholabstinentie blijven deze verhoogde CDT% waarden nog minimaal 2-4 weken aanwezig.

Wat mag/kan ?

“Veilige” grens voor volwassenen:

– Vrouw:– Man:

Wat mag/kan ?

“Veilige” grens voor volwassenen:

– Vrouw: 1 glas/ dag– Man: 2 glazen/ dag

Hierbij tevens 2 dagen alcoholvrij !

3. Werking alcohol

Farmacokinetiek Medisch beleid bij alcoholvergiftiging Project poli Jeugd en Alcohol

Metabolisme

Farmacokinetiek

<1 uur resorptie in maag en dunne darm Lever zet ethanol om tot acetaat Vorming van zure metabolieten (ß-OH

boterzuur en melkzuur metabole acidose) T.g.v. ↑ renale uitscheiding van K bij

metabole acidose kan hypokaliëmie ontstaan

Effecten van alcohol

Toxische effecten vanaf plasmaconcentratie van 0,5-1‰ (120 ml sterke drank van 30% bij iemand van 40 kg)

Bij jongeren verschijnselen bij lagere alcohol‰ dan bij volwassenen t.g.v. kleiner extracellulair volume

Individuele factoren (geslacht, medicijnen zoals PCM en de ‘pil’, tolerantie bij regelmatig alcoholgebruik, preëxistente leverziekte, gelijktijdig drugsgebruik)

Indeling intoxicatie

Toegestane grens in verkeer: 0,5‰ (beginnende bestuurders 0,2‰)

Promillage

< 1.5 ‰ Mild

1.5-2.5 ‰ Matig

> 2.5 ‰ Ernstig

http://www.catharinaziekenhuis.nl/

5. Natraject

Primaire doelen programma

Verminderen herhalingskans van opname Gedragsverandering jongeren Gedragsverandering ouders Signaleren psychische problematiek

Aantal patiënten tot nu toe

Catharina ZH: – Ruim 250 patiënten (helft♂-helft♀) – Verwijzingen uit Veldhoven, Geldrop, Helmond en

Oss/Veghel– Gemiddeld promillage 1,9 ‰– Gemiddelde leeftijd 16 jaar

Hersenactiviteit tijdens een geheugentaak

De oplichtende delen geven hersenactiviteit weer. Bij de niet-drinker is meer hersenactiviteit waarneembaar.

Functionele hersenactiviteit (SPECT scan) bij een…

Gezonde NIET drinker

21 jarige na 4 jaar stevig drinken

‘Holes’ are areas of reduced brain activity **

** Daniel Amen, neuroscientist Southern Californiawww.amenclinic.com

Gezonde oppervlak en activiteit

Langdurig alcoholmisbruik

roterende SPECT beeldenwww.robertperkinson.com

http://www.catharinaziekenhuis.nl/

http://www.catharinaziekenhuis.nl/

http://www.catharinaziekenhuis.nl/

Waarom pleiten we voor 18 jaar?

Minder risicozoekend gedrag Hersenen zijn verder ontwikkeld 75% van de landen van de EU heeft de grens op 18

jaar ( VS zelfs op 21 jaar) Gezondheidsraad adviseert het Ons eigen onderzoek 2009-2010 bevestigt dat het

ouders helpt om hun normen bij te stellen naar hun zoon/dochter ( want de wet zegt het)

< 16 jaar geen alcohol en < 18 jaar geen sterke drank is een te moeilijke regel ( deze wet stamt uit 1881)

Hulpbronnen

Filmpje van 15 min: biobits onderbouw: Mens en lichaam ( http://gemi.st/13364226) op 17nov 11 voor de jongeren

Boek “Onze kinderen en alcohol” door Nico vd Lely, Mireille de Visser en Joke Ligterink, Nw A’dam, ISBN 978 90 46811092, nov 2011

Boek “De grenzeloze generatie en de eeuwige jeugd van hun opvoeders” door Frits Spangenberg & Martijn Lampert, Nw A’dam, ISBN 978 90 468 06746, nov 2009

Netwerk in Eindhoven

Sinds maart 2008 eens per 6 maanden overleg met:

Novadic Kentron GGD Politie SRE “laat je niet flessen”ambulance

Dus…

Groeiende omvang in NL Alcohol in meest schadelijke drug van westerse wereld Het kan alle gezinnen overkomen, niet afhankelijk van

sociaal-economische status/opleidingsniveau jongere en ouders

Langdurig binge drinken zorgt voor hersenschade Regels omtrent alcoholgebruik moeten door de ouders

gesteld worden zowel bij jongeren onder de 16 als boven de 16 jaar, daarnaast is het een maatschappelijke verantwoordelijkheid (analoog aan de rookcampagne)

Samenvatting

Dit project hoopt zijn steentje bij te dragen aan het terugdringen van dit probleem en hersenschade zoveel mogelijk te voorkomen

Hersenen van jongeren zijn kwetsbaarder < 18 jaar geen alcohol Ouders hebben meer invloed op het

drinkgedrag van hun jongere dan ze denken