Van korrel tot borrel: het archief van de ambachtelijke jeneverstokerij Van Damme (Sophie Bossaert,...
-
Upload
etwie -
Category
Presentations & Public Speaking
-
view
335 -
download
5
description
Transcript of Van korrel tot borrel: het archief van de ambachtelijke jeneverstokerij Van Damme (Sophie Bossaert,...
Van korrel tot borrelHet archief van jeneverstokerij Van Damme
Stokerij Van Damme
• Laatste authentieke landbouwstokerij• Ambachtelijke methodes van 1864• Bescherming als geografische benaming (2008)
en onroerend erfgoed (gebouwen en installatie) (2010)
Stokerij Van Damme
• Kwaliteitslabel O’de Flander• Centrum van jenevertraditie
• Meervoudige betekenis:- Landbouwgeschiedenis- Voedingsgeschiedenis- Industriële archeologie
Van grondstof tot eindproduct: stookproces1. Malen
2. Weken
3. Gisten
4. Distilleren
5. Controleren
6. Rijpen
7. Versnijden en bottelen
Externe bronnen
• Wetgeving Reglementerende instanties:- Hinderwetgeving en vergunningsbeleid - Fiscaliteit
• Kadastrale bronnen
Hinderwetgeving
• Rijke bron voor industriële geschiedenis • Aanvraagdossiers vergunning voor gevaarlijke,
ongezonde of hinderlijke bedrijven• Onderzoek “de commodo et incommodo”
• Raadpleging? Rijksarchief Gent (Fonds provinciebestuur Oost-Vlaanderen)
Ontstaan stokerij (1864)• Aanvraag bij gemeentebestuur Henri De Backer• Voorwaarden (hinder) en inrichting
Accijnsbelasting
• Belastingstarieven op alcoholproductie• Dossiers dienst accijnzen: inlichtingen over
productie(proces) van een bedrijf
• Raadpleging? Algemeen Rijksarchief (Archief van de Administratie der Douanen en Accijnzen)
Controle van stokerij
Patentbelasting
• zelfstandige economische activiteiten• Patentregisters
Evolutie beroep/sector -> lokaal en regionaal onderzoek
• Raadpleging? Gemeentearchief Balegem: kohieren van de patentbelasting en registers van de patentplichtigen -> niet bewaard!
Kadaster
• Inventaris onroerend goed -> overzicht evolutie eigendommen en grondbezit
• Kadastrale leggers en Popp-kaarten• Aanvullende bron bij eigendomsaktes
• Raadpleging? Kadasterarchief Oost-Vlaanderen
Kadasterarchief van stokerij• Volgens een grondplan van 1864, horend bij
de aanvraag van Henri De Backer, omvatte de hoeve toen ten noorden een vleugel die naast het woonhuis de kleine eerste stokerij met enkele rij varkensstallen bevatte, een haaks aansluitende vleugel met stallingen aan de straat (ten westen) en een losstaande schuur ten oosten.
Interne bronnen
• Familiearchief• Bedrijfsarchief- Eigendom- Vergunningen- Productie- Financiën- Activiteiten
Familiearchief• Biografische onderzoek naar generaties stokers• Ondernemersgeschiedenis, sociale relaties,
maatschappelijke functie, etc.
Foto gezin Van Damme (19de eeuw)
Huwelijkscontract Gustaaf Van Damme en Sidonie De Backer (1885)
Stamboom: 4 generatiesHenri De Backer
Henri Van Damme
Odilon Van Damme
Celine Van Damme
Anna Van Damme
Gabrielle Van
Damme
Maria Van Damme
Raphaël Ghijs
Celine Ghijs
André Van Hecke
Ludo Lampaert
Dominique Kerckhof
Sidonie De Backer
Gustaaf Van
Damme
Eigendom en onroerende goederen• Verkoopaktes, aktes van verhuur, erfenisaktes,
notariële akte, schenkingsakte, eigendomstitel (+kadastrale bronnen), inventaris van gronden en bezittingen
• Illustreert aanzien, economische positie en evolutie bedrijfsactiviteiten
Akte afpaling eigendommen Firmin De Wilde, Augustin De Smet en Prosper De Backer (1889)
Evolutie eigendomsaktes
Henri De Backer
Gustaaf Van Damme
Henri Van Damme
Odilon Van Damme en
zusters
Cecile Ghijs en André Van
Hecke
0
5
10
15
20
25
30
Vergunningen en aangiftes
• Vergunning commodo et incommodo, proces-verbaal van controles, stukken betreffende inrichting van stokerij, erkenningsdossiers
• Illustreert transformaties van productieproces, voorwaarden inrichting en apparatuur
Getuigschrift van Bekendmaking CBS voor het plaatsen stoommachine en stoomketel door Gustaaf Van Damme (stoomstokerij firma Relecom uit Halle, stoommachine van Phoenix uit Gent) (1898)
Vernieuwing stokerij (1898)
Productie
• Register van hoevedieren, boter en melk• Leveringsoverzichten• Magazijnregisters• Stookaangiftes• Proces-verbaal van peiling
• Evolutie fabricatie en distributie• Impact wetgeving op commercialisering
Technische plannen• Gedetailleerde voorstelling gebouwen en
technisch materieel
Plan van grondstofkoeler van de distilleerkolom (1912)
Plan van doorsnede en grondplan stookinstallatie (1913)
Financiën
• Uitgavenboeken, aandelen, borgtochtaktes, facturen, offertes, belastingen, boekhouding, etc.
• Evolutie financiële situatie en aanzien van bedrijf
• Bedrijfsinnovatie
Register van ontvangsten
• Op basis van voorgaande studies ziet men welke stokers klant waren bij de stokerij
Bv. Joseph Aelbroek, stoker-burgemeester van Zottegem
Activiteiten
• Publiciteit:• Affiches• Jubileumpublicaties• AV-materiaal
• Promotie van het bedrijf en product, merk- en naambekendheid, verankering omgeving
Audiovisueel materiaal
• Foto’s• Bedrijfsfilms
• Afbeelding van de werkelijkheid
Documentatie
• Artikels en publicaties over geschiedenis• Handelscatalogi• Krantenknipsels
(Levende) industriële archeologie
• Authenticiteit: enige landbouwstokerij met materiaal uit 1898-1931
• Uniciteit: 19de-eeuwse stoominstallatie (in werking!) van bedrijf La Phoenix
• Representatiewaarde: stoomproces eerste industriële revolutie
Literatuur
• René De Herdt. In en om de Alambiek: jenever en alcoholstokerijen. 1981.
• Lucien De Smet. Artikels in heemkundig tijdschrift Land van Rode. 2007-2008.
• Eric Van Schoonenberghe. Jenever in de Lage Landen. 1996.
• Eric Van Schoonenberghe. Alcohol tijdens de 19de eeuw. 2012.
• Eric Van Schoonenberghe. Het verhaal achter den Balegemsche: over stokerij Van Damme. TIC. Jg. 29. Nr. 120. 2012.
Meer weten?www.stokerijvandamme.be
www.archiefbank.be