VAN Jaarverslag 2009
-
Upload
0to9-cross-creative-agency -
Category
Documents
-
view
225 -
download
1
description
Transcript of VAN Jaarverslag 2009
JAARVERSLAG 2009TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN |
Postbus 1074 | 2280 CB Rijswijk | Handelskade 49 | Rijswijk | T (070) 340 81 06 | F (070) 340 81 09
003_VAN_Jaarverslag_Omslag_424x297_fc.indd 1 19-05-10 14:40
JAARVERSLAG 2009TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN |
003_VAN_Jaarverslag_Omslag_424x297_fc.indd 2 19-05-10 14:40
Jaarverslag VA
N 20
09
3
Inhoudsopgave
1. Personalia 4
2. Bericht van de Raad van Commissarissen 5
3. Directieverslag 7
4. Jaarrekening 19
Balans per 31 december 2009 20
Winst- en verliesrekening over 2009 22
Kasstroomoverzicht 2009 24
Toelichting 25
5. Overige gegevens 49
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 3 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
4
Raad van CommissarissenChr.S.A. Schonewille, voorzitter
C.J. Harland
G.H.M. ten Brincke
DirectieMr L.A.A. Bechtold, voorzitter
N.J.M. Barendse RA
1. Personalia
Gedachte achter het VAN logo
VAN scant de maatschappij op verzekeringstechnische uitdagingen.
De missie van VAN is om altijd en overal op zoek te blijven naar
verzekeringsoplossingen voor die gebieden waar die niet of
niet in voldoende mate wordt geboden. VAN ziet het als haar
maatschappelijke verantwoordelijkheid om ongewenste vormen
van onverzekerbaarheid uit te bannen. In het logo hebben we
dat visueel vertaald naar een gestileerde radar, waarbij de meest
uiteenlopende risico’s in kaart zijn gebracht; de witte, uitgespaarde
vlakken staan symbool voor nog onverzekerbare risico´s.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 4 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
5
2. Bericht van de Raad van Commissarissen
Samenstelling van de Raad van CommissarissenDe samenstelling van de Raad van Commissarissen is in het verslagjaar ongewijzigd gebleven.
Vergaderingen van de Raad van CommissarissenIn het verslagjaar kwam de Raad van Commissarissen driemaal bijeen voor een gewone vergadering. De directie was
bij deze vergaderingen aanwezig. In de vergaderingen werden onder ander behandeld het jaarverslag over 2008,
het accountantsrapport over 2008, het jaarrapport van de complianceofficer, de tussentijdse cijfers, beleggingsbeleid,
Solvency II en begroting 2010.
De Raad heeft in het verslagjaar bijzondere aandacht besteed aan de wijze waarop het bestuur van de vennootschap is
ingericht en aan de herbevestiging van de strategische uitgangspunten, zoals die door de directie zijn geformuleerd.
Gezien de omvang van de organisatie kent de VAN geen afzonderlijke audit-commissie. De Raad van Commissarissen
heet de taken van een audit commissie zelf uitgevoerd. De Raad van Commissarissen heeft gedurende het boekjaar de
beloning van de directie vastgesteld alsmede de directie beoordeeld op hun taakuitoefening.
JaarrekeningDe Raad van Commissarissen heeft de jaarrekening 2009 in de vergadering van 6 mei 2010 besproken. Op grond
van eigen onderzoek en de verklaring van de accountant, het kantoor KPMG Accountants N.V. dat de jaarrekening
heeft gecontroleerd, is de jaarrekening door ons goedgekeurd. Het voorstel van de directie met betrekking tot de
resultaat bestemming wordt door de Raad overgenomen. Wij adviseren de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
de jaarrekening conform de opstelling van de directie vast te stellen.
De Raad is de directie en medewerkers erkentelijk voor de behaalde resultaten, waarbij benadrukt wordt dat de
Verenigde Assurantiebedrijven Nederland N.V. (VAN) mede beoordeeld dient te worden naar de wijze waarop de
vennootschap zich kwijt van haar maatschappelijke taken. De Raad constateert met tevredenheid dat de VAN in
die zin steeds beter zichtbaar wordt, terwijl dat gebeurt met inachtneming van de eisen die aan een
verzekeringsmaatschappij door wet en gebruik worden gesteld.
Rijswijk, 6 mei 2010
Chr.S.A. Schonewille, voorzitter
C.J. Harland
G.H.M. ten Brincke
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 5 19-05-10 14:46
Woordmerk en lettertype VAN
Voor het woordmerk is gekozen voor een moderne, schreefloze
letter. De geometrische vormen van het lettertype zorgen voor
een stabiele en krachtige uitstraling.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 6 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
7
3. Directieverslag
AlgemeenHet kan u bij het ter hand nemen van dit jaarverslag niet ontgaan zijn dat de Verenigde Assurantiebedrijven Nederland
N.V. (VAN) een nieuw logo introduceert. Wellicht is het niet zo gebruikelijk om hiervoor het jaarverslag als medium aan te
wenden, maar wij achten de omstandigheden zo bijzonder dat daarin de rechtvaardiging te vinden moet zijn.
De verzekeringsmarkt gaat gebukt onder een crisis die zijn reputatie in ernstige mate geschaad heeft. Voor een deel
in samenhang met de wereldwijde financiële crisis, voor een ander deel uitsluitend het gevolg van het eigen acteren.
De markt ontbeert de transparantie die noodzakelijk is om, als het om vertrouwen gaat, een stevig fundament bij klanten
te leggen.
Het gaat in de publiciteit over woekerpolissen en woekerpensioenen, over de perverse prikkels die van het provisie-
stelsel zouden uitgaan en over producten, waar dienst en dienstverlening bedoeld zouden moeten worden.
De noodzaak en de behoefte om snel met oplossingen te komen om deze crisis te lijf te gaan is zo groot dat de meer
principiële discussie over vraagstukken die het imago van de verzekeringsbranche beïnvloeden dreigt te worden
ondergesneeuwd. Als we als markt niet oppassen, zijn we vooral bezig met symptoombestrijding.
‘Goed omgaan met risico’s in financiële instellingen vereist gigantische cultuuromslag’ kopt het Financieele Dagblad
van 26 februari 2010 boven een bijdrage van Isabelle Maignan, hoogleraar Compliance aan de Vrije Universiteit van
Amsterdam en senior toezichthouder bij de AFM. De verzekeringssector zal grondig en diep in de organisatie moeten
ingrijpen om zo’n cultuuromslag te realiseren.
De verzekeringsmarkt moet antwoorden vinden op fundamentele vraagstukken die van invloed zijn op de samenleving,
zoals waar de grens getrokken wordt tussen acceptatievrijheid en discriminatie of welke informatie een klant moet
hebben, opdat hij een afgewogen keuze kan maken.
De reputatieproblemen van de verzekeringsmarkt blijven echter niet beperkt tot de rol van verzekeraars in de krediet-
crisis. De VAN heeft enige jaren geleden de keuze gemaakt zich op een ander aspect van het imago van de verzekerings-
bedrijfstak te concentreren: haar maatschappelijke taak om voor verzekeringsoplossingen te zorgen, ook als dat niet
eenvoudig is. Van tijd tot tijd blijkt sprake van een behoefte aan een verzekering die niet door verzekeraars wordt
aangeboden, soms in het geheel niet, soms niet aangepast aan de specifieke situatie van een speciale doelgroep.
Als een dergelijke situatie van onverzekerbaarheid tot een maatschappelijk ongewenste situatie leidt, wil de VAN
voorzien in het geconstateerde hiaat. Dat kan door voor extreem hoge risico’s dekkingscapaciteit te organiseren en
het management te voeren over aldus gevormde ‘poolachtige’ constructies, zoals de Atoompool en de Nederlandse
Herverzekeringmaatschappij voor Terrorismeschaden. Dat kan ook door het aanbieden van kennis, al dan niet in
combinatie met een verzekering, op heel specifieke dekkingsvraagstukken, zoals de verzekering van milieurisico’s
(Nederlandse Milieupool) of van de beroepsaansprakelijkheid van financieel dienstverleners en makelaars o.z. (Bavam),
waaraan wij het voorgaande jaar in het jaarverslag aandacht besteedden.
En dat kan ten slotte ook door verzekeringsoplossingen te creëren, vaak afgestemd op de behoeften van speciale
doelgroepen (Rialto). Voorbeelden hiervan zijn de autoverzekeringen voor particulieren met een hogere schadefrequentie
en de verzekeringen voor woonwagenbewoners, waarop twee jaar geleden in het jaarverslag nog nader werd ingegaan.
De missie van de VAN, het actief op zoek zijn naar en tegengaan van situaties van maatschappelijk ongewenste onverzeker-
baarheid, hebben wij geprobeerd tot uiting te brengen in het nieuwe logo. Daar wordt in de kaders meer over verteld.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 7 19-05-10 14:46
8
Jaarverslag VA
N 20
09
ResultatenIn het verslagjaar nam de omzet met bijna 9% af in vergelijking tot 2008 (€ 21,0 miljoen t.o.v. € 22,9 miljoen). In belangrijke
mate is dit een gevolg van de kredietcrisis, die bij klanten (op het gebied van beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen)
van de VAN tot lagere omzetten heeft geleid. Ook ondervonden wij hinder van de felle concurrentie tussen nieuwe
internetverzekeraars die zich vooral op de markt voor autoverzekeringen stortten. Hun strijd is er boven alles een
om marktaandeel, waarbij de aandacht voor traditionele acceptatiecriteria vooralsnog naar het tweede plan lijkt te
zijn verschoven.
Naast de lagere omzet werd het resultaat in hoge mate beïnvloed door de negatieve ontwikkeling van de schadelast.
De brutoschadelast steeg van € 5,2 miljoen over 2008 naar € 11,7 miljoen over 2009. Deze toename kwam voor
€ 1,1 miljoen door hogere schadeuitkeringen in 2009 ten opzichte van 2008. De resterende toename van de bruto
schadelast ad € 5,4 miljoen lag in een toename van de bruto voorziening voor te betalen schade. Deze toename laat
zich voornamelijk verklaren door enerzijds een aantal grote schaden op het gebied van beroepsaanspakelijkheid en
anderzijds doordat in 2008 op het gebied van motorrijtuigverzekeringen een grote vrijval kon worden gerealiseerd.
De toename van de bruto schadelast werd slechts voor een deel opgevangen door een stijging van het aandeel
herverzekeraars in de schadelast van € 0,7 miljoen naar € 2,2 miljoen. Per saldo steeg de netto schadelast met
€ 4,9 miljoen naar € 9,5 miljoen. De ontwikkelingen per branche zijn opgenomen in de jaarrekening.
De bedrijfskosten namen met bijna 15% toe tot € 7,2 miljoen. Binnen de bedrijfskosten stegen de personeelskosten met
13% als gevolg van incidentele kosten uit hoofde van ontslagvergoedingen en projectkosten voor een nieuw belonings-
systeem. Daarnaast daalde de opbrengst uit provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars. Deze daling werd
enerzijds veroorzaakt door lagere geboekte premie maar anderzijds door verlaging van het aandeel van herverzekeraars
in met name het risico voor beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen.
De resultaten op beleggingen vertoonden na het moeilijke crisisjaar 2008 een onmiskenbare verbetering. Werd in dat
jaar per saldo nog een verlies van € 1,8 miljoen getoond, in het verslagjaar is dat omgebogen in een positief resultaat
van per saldo € 4,7 miljoen.
Het uiteindelijke resultaat voor belastingen nam af van € 4,0 miljoen in 2008 tot € 3,8 miljoen in het verslagjaar.
SolvabiliteitDe VAN acht een solvabiliteit van 300% van de wettelijk vereiste marge gewenst. Ultimo 2009 bedroeg deze marge 373%
(2008: 323%). Alhoewel het eigen vermogen hiermee de interne solvabiliteitsmarge ruim overstijgt is, in het kader van de
naar verwachting onder Solvency II hogere solvabiliteitseisen, de nettowinst aan het eigen vermogen toegevoegd.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 8 19-05-10 14:46
Na een zeer uitgebreid kleuronderzoek, waarvan
enkele resultaten hiernaast te zien zijn, is uiteindelijk
gekozen voor cyaan, donkerblauw en oranje. Hierbij
benadrukken cyaan en donkerblauw de zakelijke kant,
terwijl oranje de innovatieve eigenschap weergeeft.
Kleurkeuze VAN
VANCyaan
VANBlauw
VANOranje
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 9 19-05-10 14:46
Diapositief logo VAN
Naast een full color logo voor al het papieren drukwerk, en
een pantone-variant voor alternatief drukwerk, is er ook een
transparante, ‘diapositieve’ versie van het logo ontwikkeld.
Deze integreert probleemloos in de achtergrond waarop hij
geplaatst wordt.
OrganisatiestructuurDe VAN biedt verzekeringsoplossingen die naar de aard of de omvang van het te verzekeren risico niet of nauwelijks
door de reguliere Nederlandse verzekeringsmarkt worden aangeboden. Daarbij beperkt de VAN haar aanbod tot die
schadeverzekeringsbehoeften waaraan een maatschappelijke noodzaak bestaat.
De structuur van de organisatie is weergegeven in het onderstaande schema
Door de VAN wordt haar rol ingevuld door de labels BAVAM (gericht op de beroepsaansprakelijkheid van assurantie-
tussenpersonen en makelaars o.z.) en Rialto Verzekeringen (gericht op verzekeringsoplossingen voor met name
particulieren op het gebied van motorrijtuigen, brand en aansprakelijkheid).
Daarnaast vervult de VAN ook de rol als manager van een aantal pools ten behoeve van de gehele verzekeringsmarkt.
De pools die door de VAN worden beheerd zijn: Nederlandse Milieupool (NMP), Atoompool en de Nederlandse
Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (NHT).
VAN, Stichting Waarborgfonds Motorverkeer en Nederlands Bureau der Motorrijtuigverzekeraars hebben hun facilitaire
diensten ondergebracht in Coöperatieve Vereniging 3P Services u.a. (3P Services). Door 3P Services worden diensten
verleend in het kader van huisvesting, ICT, Compliance, Fraudebestrijding, Financiën, P&O en Secretariaat. Het bestuur
van 3P Services wordt gevormd door de directie van de leden.
Algemene Vergadering
van Aandeelhouders
Raad van Commissarissen Bestuur
NMP
BAVAMRialto Verzekeringen
ManagementcontractenVAN
Raad van Commissarissen
Atoompool
Raad van Commissarissen
NHT
Jaarverslag VA
N 20
09
10
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 10 19-05-10 14:46
BavamBavam verzekert de beroepsaansprakelijkheid van financieel adviseurs en makelaars o.z. Beide doelgroepen verkeren
al enige jaren in zwaar weer. De kredietcrisis veroorzaakte een forse terugloop in de markt voor onroerende zaken en
daarmee ook in de bemiddeling bij hypotheken. Affaires als de woekerpolissen ondermijnden het vertrouwen in de
financiële markten verder.
Voor Bavam betekende dit een verlies aan premie-inkomen, omdat het tarief voor de beroepsaansprakelijkheids-
verzekeringen gerelateerd is aan de – lagere – omzet van de verzekerden. Daarnaast is Bavam als aansprakelijkheids-
verzekeraar van leden van de beroepsgroep financieel adviseurs betrokken op de rol van haar klanten in affaires als de
woekerpolisdossiers. Van tijd tot tijd wordt er onder andere in de pers immers op gewezen dat niet alleen verzekeraars,
maar ook de financieel adviseurs een verwijt te maken zou zijn met betrekking tot een advies, dat tot teleurstellingen
in de verwachtingen van klanten heeft geleid. In een incidenteel geval is het zeer wel mogelijk dat een adviseur zijn
verplichtingen jegens zijn klant heeft veronachtzaamd en een onverantwoord advies heeft gegeven. In het algemeen
echter is de discussie over de kosten van de verzekering en de gewekte verwachtingen er een tussen de aanbieder
en de klant. De financieel adviseur moest het doen met dezelfde informatie waar ook zijn klant over kon beschikken,
informatie die destijds niemand op het spoor gezet heeft dat er iets niet in orde zou kunnen zijn.
Wij volgen de ontwikkelingen in de woekerpolisdossiers op de voet, maar zien in de ontwikkelingen in deze dossiers
geen aanleiding tot het nemen van maatregelen. Daarbij komt nog dat de VAN eerst sinds 2007 als risicodrager op
de polissen betrokken is en eventuele claims voor het overgrote deel van oudere datum zijn.
Bavam heeft in het verslagjaar nog meer nadruk gelegd op haar adviesfunctie ten behoeve van haar klanten. Financiële
dienstverleners en makelaars o.z. blijken, mede onder invloed van de economische omstandigheden en de toenemende
regeldruk, meer en meer behoefte te hebben aan een sparring partner om ideeën te kunnen toetsen. Steeds vaker ook
leidt dit tot maatwerkoplossingen.
Ter verdere verbetering van de communicatie met de klanten is de vertrouwde Bavam Balans, een papieren periodiek
waarin aandacht gegeven werd aan de klant en zijn beroepsmatige risico’s, vervangen door een digitale Nieuwsbrief.
Daarmee wordt zowel de slagvaardigheid in de communicatie verbeterd, als een hogere mate van interactiviteit bereikt.
Als uitvloeisel van de adviesfunctie van Bavam is ook een actie op touw gezet om de verzekerde bedragen meer in lijn
te brengen met de veranderde risico-inschatting. Voor kleine en middelgrote kantoren waar financiële adviesdiensten
worden aangeboden achten wij een limiet van € 2,5 miljoen. meer gewenst, dan de door de wetgever voorgeschreven
minimum van € 1,1 miljoen.
Jaarverslag VA
N 20
09
11
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 11 19-05-10 14:46
Naast de volledig uitgeschreven versie
van het logo, is er ook een verkorte variant
ontwikkeld.
Woordmerk VAN
Jaarverslag VA
N 20
09
12
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 12 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
13
RialtoDe missie van de VAN is het bieden van verzekeringsoplossingen waar dat voor de reguliere verzekeringsmarkt kennelijk
een probleem vormt. In de sfeer van particuliere schaderisico’s wordt dit gedaan onder de merknaam Rialto Verzekeringen.
Van oudsher werden in de particuliere markt vooral motorrijtuigverzekeringen aangeboden – Rialto is een voortzetting
van de verzekeringsmaatschappij Terminus die bij de introductie van de Wet Aansprakelijkheid Motorrijtuigen werd
opgericht om problematische vraagstukken met betrekking tot de verzekering van motorrijtuigen op te lossen.
Inmiddels biedt Rialto een breder scala aan particuliere schadeverzekeringen aan, waaronder aansprakelijkheids-
en brandverzekeringen. Meer en meer wordt op verzoek van klanten overgegaan tot het bieden van pakketachtige
oplossingen, waarbij meerdere verzekeringen tezamen het volledige risico afdekken. Vaak betreft dat maatwerk-
oplossingen ten behoeve van de specifieke risico’s van kleine aantallen verzekerden. Dit stelt hoge eisen aan de
risicokennis van onze medewerkers en aan de toepassing van – geautomatiseerde – systemen.
De VAN is – mede in het kader van algemene, door het Verbond van Verzekeraars gestimuleerde, verbeterprocessen –
ook doende de relatie met de verzekerde verder te verbeteren. Zo werden in het verslagjaar alle particuliere
verzekeringen aangepast, waarbij de contractsduur uit de voorwaarden is geschrapt. De verzekering is nu op ieder
gewenst moment opzegbaar, met inachtneming van een opzegtermijn van een maand. Ook wordt nu de klant de
mogelijkheid geboden om de premie in maandelijkse termijnen te betalen via een systeem van automatische incasso.
Op zich niet zo bijzonder, tenzij men zich realiseert dat verhoudingsgewijs een groot deel van de klanten van Rialto
juist klant zijn als gevolg van een problematisch betalingsgedrag.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 13 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
14
Nederlandse Milieupool (NMP)De verzekering tegen de gevolgen van milieuschaden werd ruim 25 jaar geleden in de Nederlandse markt geïntroduceerd.
Aanvankelijk als een verzekering ter dekking van de aansprakelijkheid, maar ruim tien jaar geleden toch vooral als een
zogenaamde first party dekking. De verzekering biedt daarmee dekking voor de schade van bodemverontreiniging van
het terrein van de verzekerde.
De markt voor milieuschadeverzekeringen ontwikkelt zich langzaam. Enerzijds is de regelgeving ter voorkoming van
milieuschade in Nederland verstrekkend en professioneel, waardoor de kans op verontreiniging sterk is gereduceerd.
Anderzijds is de risicoperceptie bij de doelgroep, mogelijk mede als gevolg van de uitgebreide regelgeving, nog niet
overal in voldoende mate aanwezig.
Binnen de Nederlandse Milieupool wordt een tweetal activiteiten uitgevoerd. Ten behoeve van een kleine groep
verzekeraars wordt NMP II, een voortzetting van NMP I in afgeslankte vorm, uitgevoerd. NMP II is een herverzekeringspool
op basis van een quota share constructie, waarin de VAN als risicodrager zelf een aandeel heeft. Het premievolume van
de pool bedraagt ruim € 500.000 met een jaarlijkse groei van ongeveer 10%.
De VAN exploiteert ook het Kenniscentrum Milieuverzekeringen, dat onder meer verzekeraars adviseert over verzekerings-
technische aspecten van de acceptatie van en schadebehandeling bij milieuschadeverzekeringen. In 2010 dienen
oplossingen te komen voor de nieuwe aansprakelijkheden die voortvloeien uit de Europese Richtlijn Milieuaansprakelijkheid.
Het Kenniscentrum speelt daarin een prominente rol, onder meer in het overleg met andere Europese milieupools en met
herverzekeraars.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 14 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
15
AtoompoolDe Atoompool is een samenwerkingsverband van een groot aantal Nederlandse verzekeringsmaatschappijen die
dekkings capaciteit voor de verzekering van nucleaire risico’s in de pool hebben samengebracht. In eerste instantie
is dit bedoeld voor de verzekering van nucleaire risico’s in Nederland, zowel de objecten als de aansprakelijkheid,
die geregeld is bij de Wet aansprakelijkheid bij kernongevallen (WAKO). Op basis van een zekere mate van reciprociteit
worden in een internationaal pooling verband ook aandelen genomen in buitenlandse risico’s, waarmee de pools een
werkbaar systeem van risicospreiding bereiken.
De markt voor de verzekering van kernrisico’s is groeiende. Zo is in het Verdrag van Parijs enige jaren geleden de limiet
voor de aansprakelijkheid van ongelukken met kerncentrales fors opgetrokken (van € 340 miljoen nu naar € 700 miljoen
straks). Het verdrag is nog niet door alle lidstaten geratificeerd, hetgeen een voorwaarde is voor inwerkingtreding.
Vooruitlopend op de wetswijziging is de capaciteit van de Atoompool al verruimd.
In Azië, maar ook in Rusland worden in hoog tempo nieuwe kerncentrales gebouwd om te kunnen blijven voorzien in
de snel toenemende vraag naar energie. Mondiaal wordt kernenergie inmiddels meer en meer gezien als een van de
middelen om aan de vraag naar energie te kunnen blijven voldoen, terwijl tegelijkertijd internationale afspraken over
de reductie van de CO2 gehaald kunnen worden. In de Verenigde Staten en in Groot Brittannië is inmiddels besloten tot
de bouw van nieuwe centrales en verwacht mag worden dat de discussie elders, waaronder in Nederland, tot nadere
besluitvorming zal leiden.
In Nederland wordt de planvorming rond de bouw van een nieuwe onderzoeksreactor in Petten op afzienbare termijn
afgerond. De Atoompool is actief betrokken bij de vraagstukken met betrekking tot de verzekering van dit grootschalige
bouwproject en zal dit naar verwachting ook zijn tijdens de bouwfase.
In nauwe samenwerking met het Waarborgfonds Motorverkeer is een stelsel ontwikkeld dat massale schademeldingen
bij grotere kernongevallen in goede banen kan leiden.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 15 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
16
Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT)In het verslagjaar is in opdracht van de NHT door het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT) onderzoek
gedaan naar de voor de Nederlandse situatie relevante ontwikkelingen van het terrorismerisico en de betekenis ervan
voor de verzekering. Een van de belangrijkste conclusies van de rapportage van het COT was dat de herverzekerings-
capaciteit die via de NHT aan de Nederlandse markt geboden wordt, in het licht van de waargenomen ontwikkelingen
onverminderd als adequaat beschouwd kan worden.
Tegen de achtergrond van de kredietcrisis is besloten voor de retrocessie van de NHT te kiezen voor een verdergaande
spreiding van het risico over meerdere herverzekeraars. De twee leidende herverzekeraars hebben nu nog een aandeel
van 15%.
De infrastructuur die de VAN ontwikkeld heeft ten behoeve van de NHT is wellicht ook bruikbaar voor andere marktbrede
samenwerkingsverbanden. In concreto wordt nu gestudeerd op de mogelijkheid het schademeldingsysteem ook
toegankelijk te maken in geval van andere calamiteiten waar de verzekeringsmarkt mee kan worden geconfronteerd.
De twee uiteindelijke varianten van
het logo, zoals zij voortaan gebruikt
zullen worden.
Defenitieve logo’s VAN
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 16 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
17
Beheerste bedrijfsvoeringDe kredietcrisis en het geschonden vertrouwen in de financiële markten veroorzaken een stortvloed aan maatregelen
om de continuïteit van ondernemingen en de kwaliteit van de financiële dienstverlening te verbeteren.
De VAN kadert de door haar te nemen maatregelen in vijf categorieën: integriteit, compliance, fraudebestrijding,
risicomanagement en corporate governance. De directie heeft bij de invoering van maatregelen op deze terreinen
twee doelstellingen:
• iedere maatregel in het kader van verbetering van de beheersing van de bedrijfsvoering dient in de organisatie
geïntegreerd te worden. Iedereen draagt op zijn of haar niveau verantwoordelijkheid voor de beheersing van
bedrijfsprocessen en procedures. Rapportage geschiedt in de lijn, centraal wordt dit proces gefaciliteerd,
gecoördineerd en gecontroleerd;
• iedere maatregel dient uitgevoerd te worden tegen de achtergrond van een evenwichtige verdeling van de
belangen van alle stakeholders.
In het verslagjaar werd een audit uitgevoerd (onder regie van het Verbond van Verzekeraars) op de maatregelen die
de VAN heeft genomen ter bestrijding van externe fraude. De VAN verkreeg een kwalificatie in de hoogste categorie.
RisicomanagementOnderdeel van de op de Wft gebaseerde regels ten aanzien van een integere bedrijfsvoering binnen het verzekerings-
bedrijf is het bewaken van de risico’s die voortvloeien uit de activiteiten van de onderneming.
Risicomanagement is het met een vaste frequentie uitvoeren van een analyse van de risico’s van de onderneming, het
daarop treffen van beheersmaatregelen en periodieke rapportage over de effectiviteit van de beheersingsmaatregelen.
In 2008 heeft VAN op grond van deze richtlijnen de ondernemingsrisico’s in kaart gebracht. Dat is gebeurd aan de hand
van het door de Nederlandse Bank opgestelde FIRM (Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode) protocol. Deze analyse
is in het boekjaar besproken met de Raad van Commissarissen en in het boekjaar verder aangevuld. In de analyse wordt
onderscheid gemaakt tussen financiële en niet-financiële risico’s. Bij de presentatie in dit jaarverslag van de
jaarrekening wordt nader ingegaan op de financiële risico’s. De VAN onderkent ook de volgende niet-financiële risico’s
die van wezenlijke invloed kunnen zijn op de bedrijfsresultaten, het vermogen en de reputatie van de onderneming:
• medewerkers
De VAN kent een klein team van enthousiaste medewerkers. Van hen wordt verwacht dat zij in staat zijn adequaat
in te spelen op ontwikkelingen in de risico’s van onze doelgroepen en kennis te vergaren indien zich nieuwe risico’s
aandienen. Daartoe wordt veel aandacht aan training en opleiding gegeven. Gezien de omvang van het team blijft de
onderneming echter kwetsbaar voor – tijdelijk – verlies van kennis als gevolg van het wegvallen van medewerkers
die een sleutel positie in de onderneming innemen. Dergelijk verlies kan gevolgen hebben voor de reputatie van de
onderneming en de bedrijfsresultaten;
• informatietechnologie
IT-systemen en –processen zijn bedoeld voor het verwerken van transacties en zo ontworpen dat de kans op
storingen, fraude, beveiligingslekken en fouten zoveel mogelijk wordt beperkt. Beperkende maatregelen zijn ook
getroffen in de vorm van een calamiteitenplan en uitwijkfaciliteiten. Indien zich toch een calamiteit voordoet kan
dit invloed hebben op de resultaten en het imago van de VAN.
• Juridische procedures
De VAN loopt risico´s als gevolg van juridische procedures in verband met haar activiteiten als verzekeraar, als manager
van andere rechtspersonen, als werkgever en als belastingbetaler. De verzekeringsbranche krijgt de laatste jaren
steeds vaker te maken met juridische procedures. Het is moeilijk om de gevolgen van een rechtszaak of een collectieve
procedure in te schatten of te kwantificeren. Op dit moment lopen er geen juridische procedures tegen de VAN.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 17 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
18
JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREK-JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREK-ENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKE-ENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKE-NING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING |NING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING |
MedewerkersDe directie is de medewerkers erkentelijk voor de getoonde inzet en professionaliteit. Tegelijkertijd realiseren wij ons dat
de komende jaren nog veel van onze medewerkers gevraagd zal worden. Op tal van terreinen vervult de VAN de functie
van kenniscentrum, vaak wordt van ons ook verlangd om met een pioniersmentaliteit voor de verzekeringsmarkt
onontgonnen gebied te ontwikkelen. Dat vergt van medewerkers een hoge mate van maatschappelijke betrokkenheid,
naast specialistische kennis verkregen door opleiding en ervaring.
Om een grotere betrokkenheid en inzet van medewerkers te bevorderen is in het verslagjaar zowel een op de VAN
toegesneden assessment procedure ontwikkeld, als een nieuw beoordelings- en beloningsysteem. In de assessments,
die worden afgenomen bij externe kandidaten voor iedere functie en bij interne kandidaten voor zwaardere functies,
wordt naast de kwaliteiten voor de specifieke functie ook getoetst op algemene, voor de VAN wezenlijke competenties
en de ontwikkelbaarheid daarvan. In het systeem van beoordeling en beloning is veel ruimte om prestaties en
competentieontwikkeling te stimuleren en te belonen. Individuele prestatiebeloningen zijn beperkt tot 4% van het
salaris, waarmee een redelijke verhouding blijft bestaan ten opzichte van andere beloningscomponenten.
VooruitzichtenDe gevolgen van de kredietcrisis zullen in de financiële markt nog lang te zien zijn, ook al lijkt het her en der al weer
‘business as usual’. Het vertrouwen van de consument is – te – zwaar op de proef gesteld en er zal fundamenteel
vernieuwd en veranderd moeten worden. Het gevaar blijft dat de aanbodzijde, zoals dat voorheen al het geval was,
blijft uitmaken wat goed is voor de klant. De discussie over de beloning van de financieel adviseur draagt daar
bijvoorbeeld wel de kenmerken van. Als wij in het begin van dit verslag spraken van de ‘gigantische cultuuromslag’ die
in deze markt nodig is, dan gaat het om dit soort zaken.
Wij verwachten dat de omzet van de VAN onder druk zal blijven staan. Deels als gevolg van de kredietcrisis, die, zoals
eerder aangegeven, met name op de ontwikkeling van de portefeuille van de Bavam nog een na-ijlend negatief effect
zal hebben.
Met betrekking tot de te verwachten resultaten blijft elke uitspraak er een die alleen in alle voorzichtigheid gedaan
kan worden. Er zijn geen gronden om aan te nemen dat er majeure veranderingen in de resultaten zullen optreden.
Wel verwachten wij een herstel van de verzekeringstechnische resultaten, maar anderszins dient na dit hele mooie
beleggingsjaar ook rekening gehouden te worden met wat mindere resultaten op beleggingen.
Rijswijk, 6 mei 2010
L.A.A. Bechtold, voorzitter
N.J.M. Barendse
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 18 19-05-10 14:46
JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREK-JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREK-JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREK-ENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKE-ENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKE-ENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKE-NING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING |NING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING |NING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING | JAARREKENING |
4. Jaarrekening
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 19 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
20
31 december 2009 31 december 2008
ACTIVABeleggingenAndere deelnemingen 59 59
Overige financiële beleggingen 46.792 46.768
Depots bij verzekeraars 71 40
46.922 46.867
VorderingenVorderingen uit directe verzekering 1.206 1.663
Vorderingen uit herverzekering 744 67
Vennootschapsbelasting 963 0
Overige vorderingen 1.025 1.526
3.938 3.256
Overige activaMateriële vaste activa 304 263
Liquide middelen 2.122 742
2.426 1.005
Overlopende activaLopende rente 525 589
Overige overlopende activa 44 4
569 593
53.855 51.721
Balans per 31 december 2009 (x € 1.000)
Na voorstel tot resultaatbestemming
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 20 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
21
31 december 2009 31 december 2008
PASSIVAEigen vermogenGestort en opgevraagd kapitaal 3.019 3.019
Herwaarderingsreserve 529 555
Overige reserves 15.130 15.070
Onverdeelde winst 2.972 60
21.650 18.704
Technische voorzieningenVoor niet-verdiende premies
- bruto 1.742 2.162
- herverzekeringsdeel -320 -269
1.422 1.893
Voor te betalen schaden
- bruto 61.540 59.612
- herverzekeringsdeel -39.312 -41.372
22.228 18.240
VoorzieningenVoor pensioenen 18 26
Voor belastingen 744 319
762 345
Depots van herverzekeraars 1.715 2.211
SchuldenSchulden uit directe verzekering 47 88
Schulden uit herverzekering 715 1.315
Overige schulden 2.367 6.439
3.129 7.842
Overlopende passiva 2.949 2.486
53.855 51.721
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 21 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
22
2009 2008
TECHNISCHE REKENING SCHADEVERZEKERINGVerdiende premies eigen rekeningBrutopremies 20.956 22.930
Uitgaande herverzekeringspremies -7.061 -7.923
Wijziging voorziening niet-verdiende premies
eigen rekening
- bruto 420 348
- aandeel herverzekeraars 51 -2
14.366 15.353
Toegerekende opbrengst uit beleggingen 1.934 -710
Overige technische baten eigen rekening 1.379 1.345
Schaden eigen rekeningBruto -9.742 -8.587
Aandeel herverzekeraars 4.252 4.323
Wijziging voorziening voor te betalen schaden
- bruto -1.928 3.376
- aandeel herverzekeraars -2.060 -3.661
-9.478 -4.549
BedrijfskostenAcquisitiekosten -1.673 -1.878
Wijziging overlopende acquisitiekosten -89 -106
Beheers- en personeelskosten -6.646 -5.864
Provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraars 1.268 1.549
-7.140 -6.299
Resultaat technische rekening schadeverzekering 1.061 5.140
Niet technische rekeningResultaat technische rekening schadeverzekering 1.061 5.140
Opbrengsten uit beleggingen 2.334 2.318
Gerealiseerd resultaat beleggingen 1.109 0
Niet-gerealiseerd resultaat uit beleggingen 1.279 -3.749
Beleggingslasten -71 -406
Toegerekende opbrengsten uit beleggingen overgeboekt
naar technische rekening schadeverzekering -1.934 710
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen 3.778 4.013
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening -806 -953
Resultaat na belastingen 2.972 3.060
Winst- en verliesrekening over 2009 (x € 1.000)
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 22 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
23
2009 2008
Resultaat na belastingen 2.972 3.060
Herwaardering beleggingen -26 -303
Resultaat technische rekening schadeverzekering 2.946 2.757
Overzicht totaalresultaat (x € 1.000)
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 23 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
24
2009 2008
Kasstroom uit operationele activiteitenResultaat na belastingen 2.972 3.060
Aanpassingen voor:
Koersresultaat beleggingen -2.374 4.264
Mutatie herwaarderingsreserve -26 -303
Mutatie technische voorzieningen eigen rekening 3.517 -61
Mutatie voorzieningen 417 -308
Mutatie depots van herverzekeraars -496 1.066
Afschrijving bedrijfsmiddelen 74 100
Mutatie kortlopende schulden -1.713 -5.102
Mutatie overlopende passiva 463 348
Mutatie vorderingen -682 283
Mutatie overlopende activa 24 26
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 2.176 3.373
Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteitenInvesteringen en aankopen
- Overige beleggingen -20.401 -79.725
- depots van verzekeraars -31
- Materiële vaste activa -115 -196
Desinvesteringen, aflossingen en verkopen
- Deelnemingen
- Overige beleggingen 22.751 75.625
- depots van verzekeraars 125
- Materiële vaste activa 23
Totaal kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten 2.204 -4.148
Kasstroom uit financieringsactiviteitenBetaalde dividenden -3.000 -
Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -3.000 -
Mutatie liquide middelen 1.380 -775
Stand liquide middelen per 1 januari 742 1.517
Stand liquide middelen per 31 december 2.122 742
De mutatie in de kortlopende schulden zoals opgenomen in het kasstoomoverzicht sluit niet aan met de mutatie
zoals zichtbaar vanuit de balans. De mutatie van de schuld als gevolg van de uitkering van dividend is afzonderlijk
verantwoord onder kasstoom uit financieringsactiviteiten.
Kasstroomoverzicht 2009 (x € 1.000)
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 24 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
25
Toelichting
1. Algemene informatie
1.1. OndernemingVerenigde Assurantiebedrijven Nederland N.V. (hierna VAN) is een naamloze vennootschap met statutaire zetel
te Rijswijk.
De VAN heeft een vergunning voor het uitoefenen van het schadeverzekeringsbedrijf in Nederland. Tevens treedt
de VAN op als managementbedrijf voor B.V. Bureau van de Nederlandse Pool voor Verzekering van Atoomrisico´s
(hierna Atoompool) en voor de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V. (hierna NHT).
Ook levert de VAN facilitaire ondersteuning aan het run-off proces van DAP Holding N.V. (hierna DAP)
1.2. Grondslagen van waardering en bepaling resultaatDe jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek.
De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn
gebaseerd op historische kosten, tenzij in de toelichting anders aangegeven. De rapporteringsvaluta van de
jaarrekening van de VAN is de euro (€). Alle gegevens luiden in duizenden euro´s.
1.3. Stelsel- en presentatiewijzigingMet ingang van 2009 is een stelselwijziging doorgevoerd voor de waardering van de Waardepapieren met een
vaste of van de rentestand afhankelijke rente en de waardering van de pensioenverplichtingen.
Waardepapieren met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente
Tot en met 2008 werden de beleggingen in de Waardepapieren met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente
gewaardeerd tegen amortisatiewaarde. Inspelend op de huidige rapportageverplichtingen aan DNB en vooruitlopend
op Solvency II is besloten om deze beleggingen te waarderen op marktwaarde waarbij de herwaardering via het eigen
vermogen wordt verantwoord. De vergelijkende cijfers zijn aangepast waarbij het effect op het eigen vermogen per
1 januari 2008 109 positief bedraagt. De wijziging heeft geen effect op het gepresenteerde resultaat over 2008.
Pensioenverplichtingen
Tot en met 2008 werd de netto verplichting uit hoofde van de pensioenregeling bepaald door een schatting te maken
van de pensioenaanspraken die werknemers hadden opgebouwd. Deze pensioenaanspraken werden verdisconteerd
om de contante waarde te bepalen en de actuele waarde van de fondsbeleggingen werd hierop in mindering gebracht.
De berekening werd uitgevoerd volgens de “projected unit credit”-methode. In 2009 heeft de Raad voor de
Jaarverslaggeving een nieuwe Richtlijn 271.3 over pensioenen gepubliceerd. Deze nieuwe richtlijn is van kracht vanaf
boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2010 maar mag ook eerder worden toegepast. Omdat deze gewijzigde
richtlijn beter aansluit bij de economische betekenis van het afgesloten contract met de pensioenverzekeraar
is besloten om deze nieuwe Richtlijn al vanaf boekjaar 2009 toe te passen.
Uitgangspunt van de nieuwe Richtlijn is dat de te verwerken pensioenlast in principe gelijk is aan de verschuldigde
pensioenpremie, tenzij sprake is van additionele verplichtingen op balansdatum.
De wijziging in de grondslagen heeft het vermogen per 1 januari 2008 positief beïnvloed voor een bedrag van 1.207.
Dit hangt samen met de vrijval van de voorziening voor pensioenverplichtingen die onder de oude grondslagen moest
worden aangehouden. De ter vergelijking opgenomen winst- en verliesrekening over 2008 is in verband met
voornoemde grondslagwijziging aangepast. Als gevolg daarvan is het gepresenteerde nettoresultaat over 2008
81 lager dan uit de jaarrekening 2008 blijkt.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 25 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
26
1.4. Gebruik van schattingen en veronderstellingen bij de opstelling van de financiële overzichtenDe opstelling van de jaarrekening vereist dat de VAN schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op
de gerapporteerde activa en verplichtingen en de gerapporteerde baten en lasten over de verslagperiode. Het betreft
met name het vaststellen van de verzekeringstechnische voorzieningen en het vaststellen van de voorziening op
debiteuren. Hierbij worden de situaties beoordeeld, gebaseerd op beschikbare financiële gegevens en informatie.
Hoewel deze schattingen met betrekking tot actuele gebeurtenissen en handelingen naar beste weten van het
management worden gemaakt, kunnen de feitelijke uitkomsten afwijken van die schattingen.
De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen
worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de
herziening gevolgen heeft.
Voor een nadere uiteenzetting van deze waarderingsgrondslagen wordt verwezen naar de betreffende toelichting op
de jaarrekening en naar de onderstaande informatie.
1.5. VerzekeringscontractenVerzekeringscontracten zijn die verzekeringspolissen die een significant verzekeringsrisico dragen. Als een algemene
richtlijn merkt de VAN een verzekeringsrisico aan als significant indien de mogelijkheid bestaat dat zij naar aanleiding
van het zich voordoen van een verzekerde gebeurtenis uitkeringen moet doen die aanzienlijk hoger liggen dan de
betaalde premie.
1.5.1. SchadeverzekeringenDe schadeverzekeringen die de VAN afgeeft zijn die verzekeringscontracten die niet in verband met het leven of
overlijden van verzekerden een dekking geven. Deze contracten kennen grotendeels een kortere periode waarin
gebeurtenissen zijn verzekerd. De schadeverzekeringscontracten van de VAN zijn in de productgroepen motorrijtuigen
(voornamelijk wettelijke aansprakelijkheid), brand, aansprakelijkheid en overige onder te verdelen.
Met aansprakelijkheidsverzekeringen voor motorrijtuigen, beroepsaansprakelijkheid en particulieren verzekeren
klanten van de VAN zich tegen het risico dat zij als gevolg van hun onrechtmatig of nalatig handelen derden schade
berokkenen. Met brand- en (casco)motorrijtuigverzekeringen verzekeren onze klanten zich voornamelijk tegen
schade aan hun (on)roerende zaken of voor de waarde van (on)roerende zaken die verloren zijn gegaan.
1.5.2. Inkomende herverzekeringenIn het kader van milieu aansprakelijkheidsrisico´s treedt de VAN ten behoeve van een aantal Nederlandse verzekeraars
op als herverzekeraar voor de door deze verzekeraars afgesloten verzekeringen.
2. Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode waarbij onderscheid wordt gemaakt
tussen kasstromen uit operationele-, investerings- en beleggings- en financieringsactiviteiten.
Bij de kasstroom uit operationele activiteiten wordt het resultaat na belastingen gecorrigeerd voor baten en lasten
die niet hebben geresulteerd in ontvangsten en uitgaven in hetzelfde boekjaar en voor mutatie´s in voorzieningen en
overlopende posten. In het kader van het kasstroomoverzicht bestaan liquide middelen uit kasgelden en bij banken
op rekening-courant beschikbare gelden.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 26 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
27
Bij uitkering van eerder als schuld opgenomen dividend, wordt het uitgekeerde dividend afzonderlijk verantwoord als
kasstoom uit financieringsactiviteiten en niet in de mutatie kortlopende schulden zoals opgenomen onder kasstoom uit
operationele activiteiten.
3. Balans
3.1. Andere deelnemingenDe VAN heeft in de deelneming slechts een gering belang en kan hierin geen invloed van betekenis uitoefenen.
De deelneming is gewaardeerd tegen aanschafwaarde.
3.2. Overige financiële beleggingenDe aandelen bestaan uit participaties in beleggingsinstellingen. Voor de participaties in beleggingsinstellingen geldt
dat de in deze beleggingsinstellingen opgenomen beleggingen worden gewaardeerd tegen de ultimo boekjaar laatst
bekende koers indien deze beleggingen een beursnotering hebben. Indien de beleggingen geen beursnotering kennen
vindt waardering plaats op de ultimo boekjaar berekende intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt ontleend
aan de op lokale grondslagen gebaseerde opgaven van de desbetreffende fund managers.
Ongerealiseerde herwaarderingen worden opgenomen in de herwaarderingreserve, tenzij sprake is van een
waardering onder de kostprijs. Bij verkoop wordt het gerealiseerde resultaat, zijnde het verschil tussen de
opbrengstwaarde en de kostprijs, van de herwaarderingsreserve overgeboekt naar het resultaat.
Waardepapieren met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente worden gewaardeerd tegen marktwaarde. Het
verschil tussen de marktwaarde en de geamortiseerde kostprijs, de ongerealiseerde herwaardering wordt opgenomen
in de herwaarderingreserve, tenzij sprake is van een waardering onder de geamortiseerde kostprijs. Bij verkoop wordt
het gerealiseerde resultaat, zijnde het verschil tussen de opbrengstwaarde en de geamortiseerde kostprijs, van de
herwaarderings reserve overgeboekt naar het resultaat.
Vorderingen uit andere leningen worden gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een, op individuele
beoordeling gebaseerde, voorziening voor oninbaarheid.
De deposito´s bij kredietinstellingen betreffen alle in de vorm van op deposito uitgezette gelden, gewaardeerd op
nominale waarde.
3.3. Depots bij verzekeraarsDeze post betreft de niet ter vrije beschikking staande vorderingen in het kader van een herverzekeringsovereenkomst
op de cedenten uit hoofde van door deze cedenten tot zekerheid van het nakomen van de verplichtingen van de
herverzekeraar ingehouden bedragen.
3.4. Vorderingen uit directe verzekeringDe vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid.
Voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de inbaarheid van vorderingen.
3.5. HerverzekeringscontractenDoor de VAN afgesloten contracten met herverzekeraars uit hoofde waarvan de VAN wordt gecompenseerd voor
schadebetalingen op een of meer door de VAN uitgegeven verzekeringscontracten, worden aangemerkt als uitgaande
herverzekeringscontracten (uitgaande herverzekering). Door de VAN afgesloten verzekeringscontracten waarbij
de contracthouder een andere verzekeraar is, worden aangemerkt als ontvangen herverzekeringscontracten
(inkomende herverzekering) en verantwoord als een verzekeringscontract.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 27 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
28
Herverzekeringspremies, provisies, uitkeringen en schaden zowel als technische voorzieningen voor herverzekerings-
contracten worden op dezelfde wijze verantwoord als de directe verzekeringen waarvoor de herverzekeringen zijn
afgesloten. Het aandeel van herverzekeraars in de technische voorzieningen vanwege herverzekeringscontracten en
de uitkeringen waartoe de VAN uit hoofde van haar herverzekeringscontracten gerechtigd is, worden opgenomen als
activa uit herverzekering (herverzekeringsdeel). Deze activa bestaan uit kortlopende vorderingen op herverzekeraars
(gepresenteerd onder de vorderingen) en vorderingen op langere termijn (gepresenteerd onder herverzekeringsdeel
in de technische voorzieningen). Deze vorderingen zijn afhankelijk van de verwachte claims en uitkeringen die voort-
vloeien uit de desbetreffende herverzekerde verzekeringscontracten. De waardering van door en aan herverzekeraars
verschuldigde bedragen geschiedt in overeenstemming met de voorwaarden van ieder herverzekeringscontract.
Het aandeel van herverzekeraars in de technische voorziening wordt per individuele claim bepaald, gebaseerd op
dezelfde waarderingsgrondslagen als gehanteerd worden voor de bruto voorziening voor nog te betalen schaden.
Met kredietrisico wordt geen rekening gehouden.
Verplichtingen uit herverzekering betreffen voornamelijk te betalen premies voor herverzekeringscontracten.
Deze premies worden als last opgenomen over de periode waarin zij verschuldigd zijn. De vorderingen uit hoofde van
herverzekeringscontracten worden op balansdatum beoordeeld op eventuele bijzondere waardeverminderingen.
3.6. Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgings- of vervaardigingsprijs, verminderd met lineair
berekende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte economische levensduur.
Periodiek wordt beoordeeld of de materiële vaste activa een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan.
Indien de boekwaarde van een materieel vast actief duurzaam hoger is dan de opbrengstwaarde, wordt deze
onmiddellijk afgeboekt tot de opbrengstwaarde.
3.7. Liquide MiddelenOnder liquide middelen zijn begrepen de direct opeisbare tegoeden bij de banken.
3.8. Eigen vermogenFinanciële instrumenten die op grond van de economische realiteit worden aangemerkt als eigen vermogens-
instrumenten worden gepresenteerd onder het eigen vermogen. Uitkeringen aan houders van deze instrumenten
worden in mindering van het eigen vermogen gebracht als onderdeel van de bestemming van het resultaat.
Financiële instrumenten die op grond van de economische realiteit worden aangemerkt als een financiële
verplichting, worden gepresenteerd onder schulden. Rente, dividend, baten en lasten met betrekking tot deze
financiële instrumenten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord als kosten of opbrengsten.
3.9. Technische voorzieningen
3.9.1. Voor niet verdiende premies Schadeverzekering
De voorziening voor niet-verdiende premies is berekend naar evenredigheid van de nog niet verstreken risicotermijnen.
De voorziening is gelijk aan de niet-verdiende bruto premies onder aftrek van vooruitbetaalde herverzekeringspremies
(herverzekeringsdeel). De acquisitiekosten worden naar rato op de bruto premie in mindering gebracht.
Inkomende herverzekering
Voor de inkomende herverzekeringscontracten wordt geen rekening gehouden met de nog niet verstreken risicotermijnen.
De door cedenten opgegeven geboekte netto premie over het boekjaar wordt als opbrengst in het boekjaar verantwoord.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 28 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
29
3.9.2. Voor te betalen schadenSchadeverzekering
Voorzieningen voor te betalen schaden betreffen de geaccumuleerde schattingen van de uiteindelijke schaden en
omvatten een voorziening voor reeds voorgevallen, maar nog niet gemelde schaden. De voorzieningen geven de
schatting weer van de toekomstige uitkeringen en schadebehandelingskosten voor gemelde en nog niet gemelde
schadeclaims met betrekking tot verzekerde gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan. Verwachte subrogatie
wordt afzonderlijk op de balans onder de vorderingen uit directe verzekering opgenomen.
De voorziening voor te betalen schaden is bestemd voor de per balansdatum nog niet afgewikkelde schaden van
het boekjaar en de voorgaande jaren. De vaststelling geschiedt stelselmatig post voor post, dan wel op basis van
statistische gegevens, rekening houdende met nog niet gemelde schadegevallen. Bij de bepaling van de voorziening
is tevens rekening gehouden met nog te maken schadebehandelingskosten.
De schadevoorziening voor de beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen voor tussenpersonen en makelaars
onroerende zaken wordt voor de schadelast binnen het eigen behoud actuarieel bepaald. Op basis van historische
uitkerings patronen wordt een verwachtingswaarde berekend, die wordt verhoogd met een zogenaamde volatiliteitsbuffer
in verband met inherente onzekerheid rondom de schatting van toekomstige uitkeringen (risicomarge). Voor schaden
die het eigen behoud te boven gaan, wordt op post voor postbasis een aanvullende voorziening getroffen. Bovenop deze
voorzieningen is een voorziening voor schadebehandeling gevormd.
Het vaststellen van een voorziening gaat gepaard met onzekerheden, waarbij onderbouwde schattingen en
beoordelingen moeten worden gemaakt. De schadevoorzieningen worden, conform hetgeen gebruikelijk is in
de branche, niet contant gemaakt. Wijzigingen in schattingen worden in het resultaat opgenomen in de periode
waarin de schattingen zijn aangepast.
Verplichtingen voor niet-betaalde schaden worden in het geval van individuele gevallen die zijn gemeld, geschat
aan de hand van de schadevaststelling. In het geval van reeds voorgevallen maar nog niet gemelde schaden,
worden de verplichtingen geschat op basis van statistische analyses. Statistische analyses worden ook gebruikt
om de uiteindelijk verwachte kosten te schatten van complexere claims die door zowel in- als externe factoren
(zoals schadebehandelingsprocedures, inflatie, veranderingen in wet- en regelgeving, gerechtelijke uitspraken,
historie en trends) kunnen worden beïnvloed. Uitkeringen worden als last opgenomen wanneer ze worden gedaan.
Inkomende herverzekering
De aangehouden voorzieningen voor te betalen schaden voor milieuschadeverzekeringen worden vastgesteld aan de
hand van opgaven van cedenten. De voorzieningen worden niet contant gemaakt. Een voorziening voor schadebehan-
delingskosten wordt niet getroffen omdat de schadebehandeling door en voor rekening van de cedenten plaats vindt.
3.10. Overige voorzieningen
3.10.1. PensioenenDe pensioentoezeggingen zijn gebaseerd op een geïndexeerd middelloonregeling en toegezegd pensioen.
De pensioenregeling is een garantiecontract ondergebracht bij een verzekeraar. Toegekende pensioenaanspraken
worden door middel van jaarlijkse premiebetaling aan de verzekeraar afgefinancieerd. Voor zover de verschuldigde
premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 29 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
30
Jaarlijks wordt door de verzekeraar de overrente over de premiereserve vastgesteld. De overrente wordt bepaald aan
de hand van een rendement op een fictieve portefeuille van beleggingen in vastrentende waarden. Het contract met
de verzekeraar biedt ook de mogelijkheid om voor ten hoogste 20% van de premiereserve en 15% van de geschatte
prolongatiepremie te beleggen in beleggingsfondsen. Het rendement op de beleggingen in fondsen wordt toegevoegd
c.q. onttrokken (indien negatief) aan de overrente.
Indien een negatief rendement op het in zakelijke waarden (beleggingsfondsen) belegde deel van de premiereserve
tot gevolg heeft dat de overrente in enig jaar negatief is, wordt deze negatieve overrente, gedurende de contractsduur,
in volgende jaren gecompenseerd met eventueel dan gerealiseerde positieve overrente.
De jaarlijks beschikbare overrente wordt toegevoegd aan een bij de verzekeraar aangehouden depot. Dit depot kan
uitsluitend worden aangewend ter financiering van de herziening (waaronder indexering) van de verzekerde
pensioenen. Jaarlijkse indexering van de pensioenen vindt slechts plaats voor zover hiervoor voldoende middelen in
het depot aanwezig zijn. Indien het depot onvoldoende middelen bevat wordt jaarlijks door de directie een besluit
genomen of en in welke mate indexatie van de opgebouwde rechten plaats vindt.
3.10.2. BelastingenVoor tijdelijke verschillen tussen de fiscale boekwaarde van activa en verplichtingen en de boekwaarde volgens deze
jaarrekening worden latente belastingvorderingen en –verplichtingen gevormd. Hierbij wordt uitgegaan van de
belastingtarieven die gelden per balansdatum. De latente belastingen worden gewaardeerd op nominale waarde.
De belangrijkste tijdelijke verschillen vloeien voort uit de herwaardering van beleggingen en fiscale faciliteiten
(egalisatiereserve). De over de winst verschuldigde belasting wordt opgenomen in de periode waarin de winsten
ontstaan, gebaseerd op de geldende fiscale wetgeving. Latente belastingen met betrekking tot de herwaardering van
beleggingen, waarvan waardeveranderingen direct ten laste of ten gunste van het eigen vermogen worden gebracht,
worden ook ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht en worden hierna samen met de uitgestelde
waardeveranderingen opgenomen in de winst- en verliesrekening.
3.11. Depots van herverzekeraarsDepots van herverzekeraars hebben betrekking op met poolmaatschappijen af te rekenen verplichtingen met
een looptijd langer dan één jaar. Deze schulden zijn niet rentedragend.
3.12. Schulden uit directe verzekeringSchulden uit directe verzekering hebben betrekking op nog aan tussenpersonen uit te keren provisies en premies.
3.13. Schulden uit herverzekeringSchulden uit herverzekering hebben betrekking op nog aan herverzekeraars verschuldigde premies uit hoofde
van de herverzekeringscontracten. Zie ook onderdeel 3.5 van deze toelichting.
3.14. Overige schulden en overlopende passivaDe overige schulden en overlopende passiva betreffen voornamelijk het eigen risicodepot van polishouders alsmede
door verzekerden vooruitbetaalde verzekeringspremies. Het eigen risicodepot van polishouders heeft betrekking op
het door verzekerden reeds afgestorte eigen risicodepot bij motorrijtuigverzekeringen. Over de depotgelden wordt geen
rente vergoed. De depotgelden worden gerestitueerd bij beëindiging van de polis.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 30 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
31
4. Winst- en verliesrekening
4.1. Verdiende premies eigen rekeningDe brutopremie wordt als opbrengst geboekt op het moment dat deze in rekening wordt gebracht. De voorziening
voor niet-verdiende premies geeft het deel van de geboekte premies weer dat betrekking heeft op de niet verstreken
risicotermijnen. Deze voorziening voor niet-verdiende premies wordt separaat voor ieder verzekeringscontract
bepaald op basis van een dagelijkse pro-rata methode.
Uitgaande herverzekeringspremies worden verantwoord als een last in overeenstemming met de vorm van
herverzekeringsdekkingen die zijn ontvangen. Een gedeelte van de uitgaande herverzekeringspremies wordt
opgenomen als een vooruitbetaling.
De aan verzekerden in rekening gebrachte polis- en administratiekosten worden als opbrengst geboekt op het
moment dat deze in rekening worden gebracht.
De opbrengsten uit inkomende herverzekering met betrekking tot de milieuschadeverzekeringen worden verantwoord
aan de hand van de opgaven door cedenten. Met een voorziening voor niet-verdiende premies wordt geen rekening
gehouden.
4.2. Toegerekende opbrengst uit beleggingenDe toegerekende opbrengst uit beleggingen heeft betrekking op het gedeelte van de opbrengsten uit beleggingen
dat wordt toegerekend aan het resultaat technische rekening schadeverzekering in verband met de liquiditeiten
en beleggingen die als dekking voor de technische voorzieningen worden aangehouden.
De toerekening vindt plaats op basis van de verhouding tussen het gemiddelde van de technische voorzieningen
en het balanstotaal per primo en ultimo van het boekjaar.
4.3. Overige technische baten eigen rekeningDe overige technische baten eigen rekening hebben betrekking op ontvangen vergoedingen en commissies voor
beheers- en personeelskosten in het kader van het beheren van de verzekeringspool voor de beroepsaansprakelijk-
heidsverzekeringen van assurantietussenpersonen en makelaars in onroerend goed (BAVAM), het managen van de
Atoompool en de NHT en de run-off van de DAP. De opbrengsten worden verantwoord in dezelfde periode als ook de
doorbelaste kosten als last worden verantwoord.
4.4. Schaden eigen rekeningDe schaden eigen rekening betreft de uitkeringen voor geleden schaden en de kosten van derden voor het
vaststellen van de schaden, ontvangen herverzekeringsuitkeringen alsmede de mutatie in de technische
voorziening voor te betalen schaden.
4.5. Bedrijfskosten
4.5.1. AcquisitiekostenDe acquisitiekosten zijn de vergoedingen die aan assurantietussenpersonen worden verstrekt voor het opnemen van
posten in de portefeuille. De acquisitiekosten worden aan de kosten toegerekend naar evenredigheid van de verstreken
termijn van de afgegeven dekking. In de voorziening voor niet-verdiende premies zijn op de niet verdiende bruto premie
de acquisitiekosten in mindering gebracht. De mutatie op de in de voorziening niet-verdiende premie opgenomen
acquisitiekosten wordt in de resultatenrekening verantwoord als “wijziging overlopende acquisitiekosten”.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 31 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
32
4.5.2. Beheers- en personeelskostenHieronder worden de personeels-, kantoor-, huisvesting-, automatiserings- en andere bedrijfskosten verantwoord.
Onder de personeelskosten vallen onder andere salarissen, sociale lasten en pensioenlasten. De kosten voor de
behandeling van schaden worden niet toegerekend aan de schadelast eigen rekening maar blijven onderdeel van de
beheers- en personeelskosten.
4.5.3. Provisie en winstdeling ontvangen van herverzekeraarsBetreft de van herverzekeraars ontvangen commissie in het kader van de afgesloten herverzekeringscontracten.
4.6. Opbrengsten, lasten en niet gerealiseerde resultaten uit beleggingenHet resultaat uit beleggingen bestaat uit rente, dividend, herwaarderingen en de kosten in verband met het aanhouden
van de beleggingen en de uitgevoerde transacties.
4.7. BelastingenDe belastingen worden berekend over het resultaat rekening houdend met fiscale voorschriften en faciliteiten.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 32 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
33
1 Risicoprofiel
VAN is door de verzekeringsbranche opgericht voor het verzekeren c.q. managen van bijzondere risico´s. Om de
financiële risico´s voor de VAN beheersbaar te maken zijn deze risico´s voor een belangrijk deel door middel van
herverzekeringscontracten afgedekt. Herverzekering vindt plaats bij zowel professionele herverzekeraars als bij
pools van Nederlandse verzekeraars.
2 Verzekeringsrisico
2.1 Samenstelling verzekeringsportefeuilleBinnen de verzekeringsportefeuille ligt de nadruk op Motorrijtuigen en Aansprakelijkheid. Binnen de branche
Motorrijtuig wordt dekking geboden aan verzekerden die naar aard van het risico veelal niet door andere
verzekeraars worden geaccepteerd. Binnen de branche Aansprakelijkheid wordt specifiek dekking geboden aan
assurantie tussenpersonen en makelaars in onroerend goed ten aanzien van hun beroepsaansprakelijkheid.
Deze beroepsaansprakelijkheidsverzekering houdt een risico van concentratieschade in op het moment dat één
of meer handelingen, die universeel binnen deze groep worden uitgevoerd, als onrechtmatig wordt beschouwd.
Risicobeheer
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 33 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
34
2.2 Ontwikkeling schadeverloop 2007 tot en met 2009
(in duizenden euro’s) Technische voorzieningen voor te betalen
schaden per 1 januari
Betalingen Technische voorzieningen voor te betalen
schaden per 31 december
Per saldo vrijval/ toe-voegingen
Na herverzekering
2009
Schadejaren:
2005 en eerder 5.187 489 3.800 898
2006 1.248 112 1.084 52
2007 3.802 566 3.333 -97
2008 5.898 2.225 3.459 214
Totaal t/m 2008 16.135 3.392 11.676 1.067
2009 2.098 6.868
Totaal Netto 5.490 18.544
Schadebehandelingskosten 3.684
Voorziening netto 22.228
2008
Schadejaren:
2004 en eerder 6.193 805 4.791 597
2005 2.628 180 396 2.052
2006 2.124 205 1.248 671
2007 5.914 1.080 3.802 1.032
Totaal t/m 2007 16.859 2.270 10.237 4.352
2008 1.994 5.898
Totaal Netto 4.264 16.135
Schadebehandelingskosten 2.105
Voorziening netto 18.240
2007
Schadejaren:
2003 en eerder 6.277 353 5.134 790
2004 2.122 464 1.059 599
2005 3.153 259 2.628 266
2006 4.058 787 2.124 1.147
Totaal t/m 2006 15.610 1.863 10.945 2.802
2007 1.937 5.914
Totaal Netto 3.800 16.859
Schadebehandelingskosten 1.096
Voorziening netto 17.955
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 34 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
35
Toereikendheidstoets
Technische voorziening voor niet-verdiende premies
De voorziening voor niet-verdiende premies wordt berekend naar evenredigheid van de nog niet verstreken risico-
termijnen. Alle polissen kennen een looptijd van maximaal één jaar. Voor de beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen
is de looptijd van de verzekering altijd gelijk aan het boekjaar. De overige polissen verlopen gespreid over het jaar.
De voorziening is kwalitatief getoetst door een beoordeling van de mate waarin de premies in de afgelopen 5 jaar
kostendekkend zijn geweest. Wij hebben geconcludeerd dat de voorziening toereikend is.
Technische voorziening voor te betalen schaden
De schadevoorzieningen voor de schadeclaims ten aanzien van de beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen en
rechtsbijstand worden actuarieel berekend. De overige schadevoorzieningen worden op basis van statistische
gegevens danwel post voor post berekend.
Wij hebben onze voorzieningen op kwalitatieve wijze op toereikendheid getoetst. Hierbij zijn wijzigingen in waarderings-
methodiek en de uitloop over de afgelopen 5 jaar geëvalueerd. In de afgelopen jaren kon in totaal op iedere branche
een positieve uitloop worden vastgesteld waarbij de waarderingsmethodiek van de verplichtingen geen ingrijpende
wijzigingen heeft ondergaan. In de branche brand moest in 2009 een negatieve uitloop worden geconstateerd
veroorzaakt door enkele schaden. Na analyse hebben wij vastgesteld dat deze negatieve uitloop het gevolg is van
incidenten en niet van structureel te lage reserveringen. Op basis van de historische uitloopresultaten zijn wij van
mening dat de opgenomen voorzieningen toereikend zijn.
2.3 Frauderisico´sOnrechtmatig claimgedrag van polishouders heeft betrekking op het risico dat polishouders onterecht een
schade claimen, of de omvang van een schade overdrijven. Door de diverse afdelingen waaronder Acceptatie
en Schade behandeling wordt gelet op indicatoren in aanvraagformulieren c.q. schademeldingen die op mogelijke
fraude kunnen duiden. De behandeling van deze dossiers wordt vervolgens overgedragen aan de afzonderlijke
afdeling Speciale Zaken.
2.4 HerverzekeringHet eigen behoud is afgestemd op de omvang van het vermogen van de VAN en de gewenste risicotolerantie.
(in duizenden euro’s) 2005 2006 2007 2008 2009
Dekking
Motor WA en casco per risico 350 350 350 350 350
Beroepsaansprakelijkheid per risico 0 0 350 375 375
Milieuschadeverzekering per risico 0 0 0 312 0
Particuliere aansprakelijkheid per risico 50 50 50 200 200
Brand per risico 8 - - - -
per jaar - 350 350 585 685
De risico´s uit de beroepsaansprakelijkheidsverzekering zijn tot en met 2006 voor 100% afgedekt door een pool van
Nederlandse verzekeraars, waarbij door de pool de schaden boven 750 zijn herverzekerd bij een grote buitenlandse
herverzekeraar. Ultimo 2006 is deze pool beëindigd. De VAN heeft de premies en risico´s in 2009 voor 40% (2008: 50%)
gecedeerd aan een aantal Nederlandse verzekeraars. Voor individuele schaden boven het eigen aandeel van 375
zijn herverzekeringsovereenkomsten afgesloten met professionele herverzekeraars.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 35 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
36
De risico´s van milieuschadenverzekering zijn via inkomende herverzekeringscontracten overgenomen van een aantal
Nederlandse verzekeraars. Deze risico´s worden vervolgens gecedeerd aan een pool van Nederlandse verzekeraars en
professionele herverzekeraars. In 2009 waren de risico´s voor 100% gecedeerd. In 2008 waren de risico´s voor het eerste
halfjaar voor 87,5% gecedeerd en voor het 2e halfjaar 100%.
De risico´s van de brandverzekeringen waren tot en met 2005 voor 97,5% gecedeerd aan een tweetal pools van
Nederlandse verzekeraars. Deze pools zijn ultimo 2005 opgeheven waarna voor deze verzekeringen een stoploss
herverzekeringscontract is afgesloten met professionele herverzekeraars.
De professionele herverzekeraars die meedraaien in het herverzekeringsprogramma voor de door de VAN afgegeven
dekkingen worden geselecteerd op basis van financiële sterkte en continuïteit, gezien het lange termijnkarakter van
de schadeafwikkeling.
Het risico van terrorisme is herverzekerd bij de NHT.
3 MarktrisicoHet marktrisico voor VAN ontstaat doordat bij veranderingen in de financiële markten de waardeveranderingen van de
beleggingen (aandelen, vastrentend) niet gelijk loopt met die van de verplichtingen.
3.1 RenterisicoDe renterisico´s voor de VAN zijn beperkt. De technische voorzieningen worden niet contant gemaakt en in de
schuldenpositie´s zijn, uitgezonderd in depot gestorte gelden door NMP-poolmaatschappijen en herverzekeraars (876),
geen schulden opgenomen waarvoor rentevergoedingen worden verstrekt. Het renterisico komt tot uiting in mutaties
in de resultatenrekening indien door wijzigingen in de marktrente de marktwaarde van de vastrentende activa onder
de aanschafwaarde komt te liggen.
2009 2008
Marktwaarde 21.403 14.645
Aanschafwaarde 20.679 14.295
De rentegevoeligheid kan worden gemeten door middel van de duration. De duration in de beleggingen in vastrentende
waarden ligt op 5,0 (2008: 5,9).
3.2 PrijsrisicoDe aandelenbeleggingen van VAN hebben ultimo 2009 een waarde van € 9,8 miljoen (2008: € 13,1 miljoen).
De aandelenbeleggingen betreffen fondsen zowel inzake aandelen als vastrentende waarden.
2009 2008
Beleggingsfondsen in aandelen 4.950 3.835
Beleggingsfondsen in vastrentende waarden 4.863 9.230
9.813 13.065
Deze beleggingsfondsen in aandelen zijn gespreid over een drietal fondsen, waarvan een mondiaal aandelenfonds
met 60% (2008: 64%) het grootste deel van de totale portefeuille bevat. Daarnaast zijn gelden belegd in een hoog
dividendfonds (25% (2008: 26%)) en een fonds dat belegd in emerging markets (15% (2008:10%)).
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 36 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
37
De beleggingsfondsen in vastrentende waarden bestaat ultimo 2009 nog uit één fonds t.w. een fonds dat zich richt zich
op bedrijfsleningen met een minimale kredietwaardigheid van BBB. Ultimo 2008 waren een viertal fondsen opgenomen.
Naast het nog aanwezige fonds dat zich richt op bedrijfsleningen (belang 2009: 100% (2008: 47%)) waren dat twee
fondsen die zich richten op emerging markets (2008: 36%) en één fonds gericht op high yield obligaties uitgegeven
door overheden en bedrijven met een lagere kredietwaardigheid (BB of lager) met een couponrente die aanmerkelijk
hoger ligt dan die van staatsobligaties (2008: 17%). In het kader van het verlagen van het risicoprofiel in de beleg-
gingsportefeuille en verbetering van de transparantie van de risico´s zijn een aantal fondsen verkocht in ruil waarvoor
staatsleningen met AAA-status zijn aangeschaft.
3.3 LiquiditeitsrisicoDoor de VAN worden voor het opvangen van volatiliteit in schadeuitkeringen liquiditeiten in de vorm van korte termijn
deposito´s aangehouden. Verder wordt de duratie van de beleggingen periodiek getoetst en afgestemd met de duratie
van de verplichtingen uit hoofde van de verzekeringsverplichtingen.
4 KredietrisicoVAN kent verschillende verschijningsvormen van kredietrisico. Het kredietrisico in de beleggingsportefeuille, vorderingen
op herverzekeraars en de vorderingen op tussenpersonen zijn hiervan de belangrijkste.
4.1 Kredietrisico binnen de beleggingsportefeuilleHet kredietrisico binnen de vastrentende beleggingsportefeuille van VAN is het risico dat een emittent van een obligatie
of een debiteur van een onderhandse lening niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen. De strategische omvang
van de diverse kredietwaardigheidscategorieën binnen de vastrentende portefeuille is vastgelegd in mandaten voor
de vermogensbeheerder. Periodiek wordt gecontroleerd en gerapporteerd of de vermogensbeheerder zich aan de
mandaten heeft gehouden. De vastrentende beleggingsportefeuille geeft op balansdatum (tegen marktwaarde)
de volgende verdeling:
(in duizenden euro’s) 2009 2008
Staatsobligaties 18.123 11.642
Corporates 3.028 1.960
Overig 252 1.043
21.403 14.645
De portefeuille is gespreid in stukken en fondsen waarbij geen enkele debiteur een belang van meer dan 2% in het totaal
van beleggingen inneemt. Toegestane uitzonderingen op deze regel betreffen beleggingen in leningen aan, door de
markt als top-kredietwaardig beschouwde, landen.
4.2 Kredietrisico vorderingen op herverzekeraarsDe VAN maakt in ruime mate gebruik van herverzekeraars teneinde de financiële gevolgen van geaccepteerde
verzekeringstechnische risico´s voor de VAN beheersbaar te houden. Bij herverzekering wordt gebruik gemaakt
van pools van Nederlandse verzekeraars (BAVAM-pool en Milieupool) en van professionele herverzekeraars.
Ten aanzien van de professionele herverzekeraars maakt de VAN gebruik van een vaste groep gerenommeerde
herverzekeraars met een minimale rating van A-.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 37 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
38
De Nederlandse verzekeraars die in de pools vertegenwoordigd zijn staan allen onder toezicht van De Nederlandsche
Bank en de Autoriteit Financiële Markten. Door de directie is het kredietrisico van deze verzekeraars beoordeeld en
geconcludeerd dat een voorziening voor oninbaarheid niet getroffen behoeft te worden.
De posities in vorderingen en schulden aan herverzekeraars kan als volgt over beide groepen worden verdeeld:
2009 2008
PoolsProfessionele
herverzekeraarsTotaal Pools
Professioneleherverzekeraars
Totaal
Vorderingen uit herverzekering 285 459 744 3 64 67
Technische voorziening voor niet verdiende premies en lopende risico´s
320 320 - 269 269
Technische voorziening voor te betalen schaden
26.866 12.446 39.312 36.125 5.247 41.372
Depots van herverzekeraars -1.506 -209 -1.715 -2.211 - -2.211
Schulden uit herverzekering -157 -558 -715 -1.034 -281 -1.315
25.488 12.458 37.946 32.883 5.299 38.182
5 SolvabiliteitWettelijke richtlijnen vereisen dat verzekeringsmaatschappijen een minimale solvabiliteitsmarge aanhouden. De VAN
streeft, gezien de beperkte omvang van de onderneming, de kleine portefeuilles en de grote inherente risico´s naar een
aanwezige solvabiliteit van ten minste 300% van de minimale solvabiliteitsmarge. Per 31 december 2009 bedraagt de
aanwezige solvabiliteit 373% (2008: 323%).
2009 2008
Aanwezig 21.650 18.704
Vereist 5.797 5.797
15.853 12.907
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 38 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
39
Beleggingen
Andere deelnemingen
De andere deelnemingen bestaat uit een belang in Centrale Expertise Dienst Holding B.V. (2,3%).
Overige financiële beleggingen
31 december2008
Aankopen Verkopen Herwaarderingen31 december
2009
Aandelen 13.065 157 5.788 2.379 9.813
Waardepapieren met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente
14.645 20.244 13.481 -5 21.403
Vorderingen uit andere leningen - - - - -
Deposito’s bij Kredietinstellingen 19.058 3.482 15.576
Totaal 46.768 20.401 22.751 2.374 46.792
De aandelen bestaan uit beleggingsfondsen. Deze beleggingsfondsen beleggen enerzijds in aandelen en anderzijds
in obligatie- en bedrijfsleningen. Zie hoofdstuk 3.2 voor een nadere toelichting. De aanschafwaarde bedraagt 11.474
(2008: 17.534).
De geamortiseerde aanschafwaarde van de waardepapieren met een vaste of van de rentestand afhankelijke rente
bedraagt 20.963 (2008: 13.901).
De bruto vorderingen uit andere leningen (ultimo 2009: 176 (2008: 203)) betreffen twee leningen aan tussenpersonen
waarbij als zekerheid het pandrecht op de assurantieportefeuilles van deze tussenpersonen is verkregen.
De vorderingen zijn geheel voor oninbaarheid voorzien.
VorderingenDe resterende looptijd van de vorderingen bedraagt minder dan één jaar.
Vorderingen uit directe verzekering
2009 2008
Verzekeringnemers (incl. regres) 552 1.173
Tussenpersonen 654 490
1.206 1.663
De voorziening voor mogelijke oninbaarheid bedraagt 1.599 (2008: 1.053).
Vennootschapsbelasting
De vordering aan vennootschapsbelasting heeft betrekking op de over de boekjaren 2008 en 2009 meer betaalde
vennootschapsbelasting op basis van voorlopige aanslagen dan de over die boekjaren berekende belastingverplichtingen.
Overige vorderingen
In de overige vorderingen zit het rekening courantsaldo met het facilitair bedrijf 3P Service begrepen 712 (2008: 1.365).
Dit saldo heeft betrekking op gelden die door de VAN aan 3P Service beschikbaar zijn gesteld in het kader van de door 3P
Service te verrichten diensten. Het saldo is in principe direct opvraagbaar en zal in de komende jaren worden verrekend
met door 3P Service gemaakte kosten en worden ontvangen. Er zijn geen afspraken tussen de VAN en 3P Service over
de periode waarin het saldo wordt verrekend en/of over rentevergoedingen.
De overige vorderingen betreffen daarnaast de nog af te rekenen doorbelaste kosten aan de ondernemingen waarvoor
de VAN het management voert.
Toelichting op de balans
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 39 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
40
Overige activa
Materiële vaste activa
Inventaris Bedrijfsauto’s Computers Totaal
2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008
Stand per 1 januari 1 35 133 68 129 87 263 190
Investeringen - - 58 116 57 80 115 196
Afschrijvingen -1 -34 -29 -28 -44 -38 -74 -100
Desinvesteringen - - -23 - - - -23
Stand per 31 december 0 1 162 133 142 129 304 263
Cumulatieve aanschafwaarde 0 26 208 150 367 310 575 486
Cumulatieve afschrijvingen 0 -25 -46 -17 -225 -181 -271 -223
Stand per 31 december 0 1 162 133 142 129 304 263
Afschrijvingstermijn in jaren (economische levensduur)
5 5 5 5 5 5
Na de verhuizing per 1 mei 2008 zijn delen van de inventaris en computers buiten gebruik gesteld en derhalve
gedesinvesteerd. De boekwaarde was nihil.
Liquide middelen
Het saldo aan liquide middelen staat ter vrije beschikking van de VAN.
Overlopende activaOverige overlopende activa
2009 2008
Vooruitbetaalde kosten 39 2
Overige 5 2
44 4
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 40 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
41
Eigen vermogen
Gestort en opgevraagd
kapitaal
Herwaarderings-reserve
Overige reserves
Onverdeeldresultaat
Totaal
Stand per 31 december 2007 3.019 749 9.296 4.567 17.631
Stelselwijziging RJ 271 - - 1.207 - 1.207
Stelselwijziging waardering overige financiële beleggingen
- 109 - - 109
Stand per 1 januari 2008 3.019 858 10.503 4.567 18.947
Ongerealiseerde her-waarderingen op beleggingen
- -303 - - -303
Resultaatbestemming 2007 - - 4.567 -4.567 0
Resultaat na belastingen 2008 - - - 3.060 3.060
Dividenduitkering - - - -3.000 -3.000
Stand per 31 december 2008 3.019 555 15.070 60 18.704
Stand per 31 december 2008 3.019 555 15.070 60 18.704
Ongerealiseerde herwaar-deringen op beleggingen
- -26 - - -26
Resultaatbestemming 2008 - - 60 -60 0
Resultaat na belastingen 2009 - - - 2.972 2.972
Dividenduitkering - - - - -
Stand per 31 december 2009 3.019 529 15.130 2.972 21.650
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 5 miljoen waarbij de waarde per aandeel € 1 bedraagt. Hiervan zijn 3.018.522
aandelen geplaatst en volgestort. De aandelen staan op naam. Aandeelhouders kunnen slechts zijn verzekerings-
ondernemingen, toegelaten tot de uitoefening van het verzekeringsbedrijf in Nederland, of ondernemingen waarvan
het vermogen grotendeels bestaat uit aandelen in bedoelde verzekeringsondernemingen. Er zijn geen aandelen
waaraan bijzondere rechten zijn toegekend.
In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van juli 2009 is besloten uit het resultaat over 2008 € 3 miljoen
aan dividend uit te keren, conform het voorstel zoals verwerkt in het jaarverslag 2008.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 41 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
42
Technische voorzieningenVoor niet-verdiende premies
2009 2008
bruto herverzekering netto bruto herverzekering netto
Motorrijtuigverzekering 1.367 -126 1.241 1.843 -202 1.641
Zee, transport en luchtvaart 0 0 0 0 0 0
Brand en andere schaden aan goederen
217 -60 157 188 0 188
Algemene aansprakelijkheid 136 -133 3 104 -67 37
Overige branches 22 -1 21 27 0 27
1.742 -320 1.422 2.162 -269 1.893
De bruto niet-verdiende premie is opgenomen onder aftrek van de aan de niet verdiende premie toe te rekenen
acquisitiekosten van 393 (2008: 482).
Bruto Herverzekering
2009 2008 2009 2008
Saldo 1 januari 2.162 2.510 -269 -271
Toevoegingen gedurende het jaar
20.956 22.930 -7.148 -7.923
Toegevoegd aan het resultaat -21.376 -23.278 7.097 7.925
Saldo 31 december 1.742 2.162 -320 -269
Voor te betalen schaden
2009 2008
bruto herverzekering netto bruto herverzekering netto
Motorrijtuigverzekering 15.118 -4.305 10.813 16.146 -5.028 11.118
Zee, transport en luchtvaart 1.941 -1.313 628 1.966 -1.441 525
Brand en andere schaden aan goederen
1.674 -1.143 531 1.424 -1.329 95
Algemene aansprakelijkheid 42.723 -32.551 10.172 40.058 -33.574 6.484
Overige branches 84 0 84 18 0 18
61.540 -39.312 22.228 59.612 -41.372 18.240
In de bruto voorziening voor te betalen schaden is een opslag voor interne schadebehandelingskosten opgenomen van
10.142 (2008: 9.632). Een deel van de interne schadebehandelingskosten komen voor rekening van herverzekeraars. De
netto voorziening voor interne schadebehandelingskosten bedraagt 3.684 (2008: 2.105).
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 42 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
43
Bruto Herverzekering
2009 2008 2009 2008
Saldo 1 januari 59.612 62.988 -41.372 -45.033
Uitgekeerde schaden, voorgaande periode -7.479 -6.278 4.087 4.008
Uitgekeerde schaden, huidige periode -2.263 -2.309 165 315
Gemelde schaden, huidige periode 16.228 13.484 -5.543 -4.236
Toegevoegd aan het resultaat -4.558 -8.273 3.351 3.574
Saldo 31 december 61.540 59.612 -39.312 -41.372
VoorzieningenVoor pensioenen
Betreft de voorziening voor nog open staande verplichtingen uit een overgangsregeling voor vroegpensioen.
De resterende looptijd van de voorziening bedraagt minder dan 2 jaar.
Depots van herverzekeraarsDit betreft schulden aan poolmaatschappijen met een looptijd langer dan een jaar. De schuld aan
NMP-poolmaatschappijen en herverzekeraars is rentedragend. De andere depots zijn niet rentedragend.
2009 2008
BAVAM-poolmaatschappijen 125 128
NMP-poolmaatschappijen en herverzekeraars 876 1.062
DAP-poolmaatschappijen 714 1.021
1.715 2.211
Schulden Dit betreft schulden met een looptijd korter dan 1 jaar.
Overige schulden
Eigen risico depots polishouders 1.816 1.985
Nog te betalen dividenden 0 3.000
Belastingen en premies sociale verzekeringen 107 51
Vennootschapsbelasting 0 132
Overige schulden 444 1.271
2.367 6.439
Overlopende passiva
Vooruitontvangen verzekeringspremies 2.023 938
Overig 926 1.548
2.949 2.486
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 43 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
44
Voorwaardelijke verplichtingenDeelname aan de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden N.V.
Met ingang van 1 juli 2003 neemt de VAN deel in de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden
N.V. (NHT). Door de NHT wordt het risico overgenomen voor terrorismeschaden van de deelnemende verzekeraars.
Binnen de NHT is het risico deels verdeeld onder alle deelnemende verzekeringsmaatschappij (1e layer van
€ 400 miljoen) en het restant bij professionele herverzekeraars en de Nederlandse Staat. Het aandeel in de
1e layer waarvoor de VAN garant staat bedraagt 131.
Verstrekte garanties De VAN heeft per 31 december 2009, in het kader van de schadebehandeling van beroepsaansprakelijkheidsschaden,
voor in totaal 613 (2008: 613) aan garanties afgegeven ten behoeve van derden.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 44 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
45
Geboekte brutopremiesDe brutopremies worden uitsluitend in Nederland gerealiseerd.
BrutoschadenDe interne schadebehandelingskosten waaronder begrepen de personeelskosten van de schadebehandelaars
alsmede de aan de schadebehandeling toe te rekenen beheerskosten worden verantwoord onder de Beheers- en
personeelskosten zoals opgenomen onder de Bedrijfskosten. De behandeling van schaden behorende tot het
label Rialto Verzekeringen is uitbesteed.
Technische rekening verdeeld naar schadeverzekering en inkomende herverzekering
2009 2008
Schadeverzekering
Inkomendeherverzekering
TotaalSchade
verzekeringInkomende
herverzekeringTotaal
Geboekte brutopremies 20.388 568 20.956 22.682 248 22.930
Bruto verdiende premie 20.808 568 21.376 23.030 248 23.278
Bruto schaden -11.632 -38 -11.670 -5.302 91 -5.211
Bruto bedrijfskosten -7.968 -440 -8.408 -7.269 -579 -7.848
Saldo herverzekeringsbaten en -lasten
-3.076 -474 -3.550 -5.375 -339 -5.714
Toegerekende opbrengst beleggingen
1.934 1.934 -710 - -710
Overige technische baten 964 415 1.379 766 579 1.345
1.030 31 1.061 5.140 - 5.140
Toelichting op de winst- en verliesrekening (x € 1.000)
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 45 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
46
Brancheoverzicht
Motorrijtuig verzekering wettelijke
aansprakelijk-heid
Zee, transport en luchtvaart
Brand en andere
schaden aan goederen
Algemene aansprake-
lijkheid
Overige
branches
Totaal
2009 2009 2009 2009 2009 2009
Geboekte brutopremies 8.030 2 1.123 11.394 407 20.956
Bruto verdiende premie 8.247 2 1.094 11.362 671 21.376
Bruto schaden -2.955 90 -757 -7.822 -226 -11.670
Bruto bedrijfskosten -4.951 -106 -695 -2.408 -248 -8.408
Saldo herverzekeringsbatenen -lasten
-902 -137 -552 -1.960 1 -3.550
Toegerekende opbrengst beleggingen
1.096 51 43 738 6 1.934
Overige technische baten - 207 415 757 - 1.379
535 107 -452 667 204 1.061
2008 2008 2008 2008 2008 2008
Geboekte brutopremies 9.562 -2 722 12.219 429 22.930
Bruto verdiende premie 9.650 -2 706 12.211 713 23.278
Bruto schaden -676 217 -30 -4.737 15 -5.211
Bruto bedrijfskosten -5.097 -46 -653 -1.870 -182 -7.848
Saldo herverzekeringsbatenen -lasten
-1 -198 -443 -4931 -141 -5.714
Toegerekende opbrengst beleggingen
-514 -21 -10 -163 -2 -710
Overige technische baten - -50 369 1.026 - 1.345
3.362 -100 -61 1.536 403 5.140
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 46 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
47
Bedrijfskosten
Acquisitiekosten
De betaalde provisie bedraagt 1.762 (2008: 1.984)
Beheers- en personeelskosten
2009 2008
Salarissen (incl. kosten gedetacheerden) 1.459 1.500
Sociale lasten 159 180
Pensioenlast 775 860
Doorbelaste personeelskosten 3P Service 1.305 956
Overige personeelskosten 683 475
Totaal personeelskosten 4.381 3.971
Huisvestingskosten 321 375
Kantoorkosten 599 634
Automatiseringskosten 853 671
Afschrijvingen 68 93
Algemene kosten 424 120
6.646 5.864
Het aantal werknemers, uitgedrukt in volledige dienstverbanden, bedraagt ultimo 2009 30,9 (2008: 32,0).
De beheers- en personeelskosten nemen fors toe ten opzichte van 2008. De oorzaak ligt in een aantal incidentele
posten. De kosten 2009 zijn incidenteel hoger als gevolg van gedwongen ontslag van enkele medewerkers en de
ontwikkeling van een nieuw belonings- en beoordelingssysteem in het boekjaar. Daarnaast kwamen de kosten 2008
incidenteel lager uit door een vrijval van pensioenverplichtingen binnen 3P Service die tot lagere doorbelaste kosten
heeft geleid.
De beloning (inclusief pensioenkosten en sociale lasten) van de directie bedraagt 306 (2008: 274). De gezamenlijke
bezoldiging van de Raad van Commissarissen bedraagt nihil.
De VAN droeg in 2009 voor 43% (2008: 43%) bij in de kosten van het facilitair bedrijf Coöperatieve Vereniging 3P Service
u.a. Deze doorbelastingen betreffen naast personeelskosten ook de andere kosten. De doorbelastingen zijn hierbij
meegenomen in de posten huisvestingskosten, kantoorkosten, automatiseringskosten en algemene kosten.
Onder de algemene kosten is 94 (2008: 89) opgenomen voor accountantskosten. Dit betreft uitsluitend de kosten voor
de controle van de jaarrekening.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 47 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
48
Niet technische rekening
2009 2008
Opbrengst uit beleggingenInterest beleggingen 1.047 1.890
Opbrengst deelnemingen 424 21
Dividend 833 237
Interest overig 30 170
2.334 2.318
Gerealiseerd resultaat uit beleggingenKoersresultaat 1.109 0
Niet gerealiseerd resultaat uit beleggingenKoersresultaat 1.279 -3.749
BeleggingslastenIntrest depots herverzekeraars 0 -154
Kosten effecten -71 -7
Gerealiseerd koersresultaat 0 -245
-71 -406
Resultaat beleggingen 4.651 -1.837
Toegerekende opbrengsten uit beleggingenDe opbrengsten zijn als volgt in de winst- en verliesrekening verwerkt:
Toegerekende opbrengst technische rekening 1.934 -710
Toegerekende opbrengst aan eigen vermogen en overige voorzieningen 2.717 -1.127
4.651 -1.837
BelastingenDe effectieve belastingdruk bedraagt 21,3% (2008: 23,7%). Het nominale tarief bedraagt 25,5% (2008: 25,5%).
De lagere effectieve belastingdruk wordt in 2009 en 2008 veroorzaakt door de van vennootschapsbelasting
vrijgestelde beleggings opbrengsten (dividend).
Rijswijk, 6 mei 2010
De directie De Raad van Commissarissen
L.A.A. Bechtold, voorzitter Chr.S.A. Schonewille, voorzitter
N.J.M. Barendse C.J. Harland
G.H.M. ten Brincke
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 48 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
49
5. Overige gegevens
5.1 Resultaatbestemming
Statutaire bepalingen inzake de resultaatbestemming
Artikel 31
31.1 De directie is bevoegd, onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen, een deel van de winst
te reserveren.
31.2 De winst, die na toepassing van lid 1 resteert, staat ter beschikking van de algemene vergadering.
31.3 Uitkeringen kunnen slechts plaats hebben tot ten hoogste het uitkeerbare deel van het eigen vermogen.
31.4 Uitkering van de winst geschiedt na de vaststelling van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is.
31.5 De algemene vergadering kan besluiten tot uitkering van interim-dividend mits aan het vereiste van het
derde lid is voldaan blijkens een tussentijdse vermogensopstelling overeenkomstig het in de wet bepaalde.
31.6 De algemene vergadering kan met inachtneming van het dienaangaande in lid 3 bepaalde besluiten tot
uitkeringen op de aandelen ten laste van een reserve die niet krachtens de wet moet worden aangehouden.
Voorstel tot resultaatbestemming
De directie heeft met instemming van de Raad van Commissarissen besloten om het voorstel aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders voor te leggen om het resultaat over 2009 toe te voegen aan de overige reserves
van de vennootschap. Vooruitlopend op het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is dit besluit
verwerkt in de jaarrekening.
5.2 AccountantsverklaringAan: directie, commissarissen en aandeelhouders van Verenigde Assurantiebedrijven Nederland N.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag op pagina 19 tot en met pagina 48 opgenomen jaarrekening 2009 van
Verenigde Assurantiebedrijven Nederland N.V. te Rijswijk bestaande uit de balans per 31 december 2009
en de winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met
Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een
intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en
resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en
toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de
gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben
onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan
de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een
redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 49 19-05-10 14:46
Jaarverslag VA
N 20
09
50
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de
toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele
oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico´s van afwijkingen van materieel
belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken
van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem,
teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven
omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het
interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de
aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen
die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
OordeelNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen
van Verenigde Assurantiebedrijven Nederland N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover
wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amstelveen, 6 mei 2010
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
F.J.J. Glorie RA
003_VAN_Jaarverslag_A4_fc.indd 50 19-05-10 14:46
JAARVERSLAG 2009TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN |
003_VAN_Jaarverslag_Omslag_424x297_fc.indd 2 19-05-10 14:40
JAARVERSLAG 2009TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN | TIJD VOOR EEN NIEUW BEGIN |
Postbus 1074 | 2280 CB Rijswijk | Handelskade 49 | Rijswijk | T (070) 340 81 06 | F (070) 340 81 09
003_VAN_Jaarverslag_Omslag_424x297_fc.indd 1 19-05-10 14:40