56

DAKENRAAD NUMMER 10 4 , OK TOBER 2011SERIE DAKBEDEKKING EN ZONNE-ENERGIE (8)

BEHEER

Het stadhuis van Hengeloheeft een ingewikkeldedakvorm. In het midden

bevindt zich een dakdeel dat bestaatuit een aantal op elkaar aansluitendezadeldaken met hellingen van circa30 graden. Daaromheen loopt aandrie zijden een verdiept gedeeltevan enige meters breed met aanweerszijden metselwerk metraamkozijnen. Aan de buitenzijdeheeft het dak aan drie zijden eenflauwhellend (15 -20 graden)

Het dak van het stadhuis in Hengelo was toe aan een renovatie.De gemeente wilde ‘groen’ investeren door te kiezen voor een systeem,waarmee energie is op te wekken. Na lang beraad en veel overleg is ergekozen voor een EPDM-dakbedekking, waar op iedere dakbaan driebanen flexibele solarpanelen zijn gevulkaniseerd. Deze uitvoering is alleentoegepast op de zongerichte dakvlakken; op de andere zijn traditioneleEPDM-dakbanen verwerkt. Om uniformiteit te krijgen, zijn op alle dakenvan nok naar dakvoet op de dakbedekking rubberen roeven verlijmd.Tekst en beeld: Joop Wilschut

Van groen koper naar groen investeren

Renovatie met een EPDM- dakbedekking met solarbanen

lessenaarsdak en aan de vierdezijde een flauwhellend (zelfdehellingshoek) zadeldak met op denok een doorlopende lichtkoepel.

Zonne-energie projectAl deze dakvlakken waren gedekt

met een bitumen dakbedekking meteen toplaag met koperfolie en roeven.Nog afgezien van het feit dat dezedakbedekking er niet meer uitzag,vertoonde het allerlei gebreken enonvolkomenheden.

De dakbedekker dekt de collectorpannen op de gebruikelijke manier in, koppelt de collectoren onderling en sluit ze per rij aan opde ringleidingen.

dr104 D08:A4 13-10-2011 10:54 Pagina 56

57

BEHEER

Een renovatie was dus geen overbodigeluxe. Nadat dit besluit was genomen,besloot het gemeentebestuur ‘groen’ teinvesteren. Men wilde een duurzame,nieuwe dakbedekking waarmee tevensenergie was op te wekken.Een zonnestroomproject dus.Een voorwaarde was dat het origineleaanzien van het dak niet teveel geweldmocht worden aangedaan. Het liefsteen vlakke bedekking met zonne-energie opwekkende voorzieningen,die niet al teveel zouden opvallen.Systemen met kristallijnen panelen opeen draagconstructie vielen dus af voorde dakvlakken aan de buitenzijde vanhet gebouw. Ze zijn wel toegepast opde zadeldaken van het middendeel,maar dan alleen aan de zonzijde.Deze dakvlakken hebben geen invloedop de uitstraling van het stadhuis.Na een uitgebreide inventarisatie vande mogelijkheden en veel overleg, is ervoor de andere dakvlakken uiteindelijkgekozen voor de EuroStyle EPDM Solardakbedekking van Aabo. Nu ziet eenzwart EPDM-dak er iets anders uit daneen groenkoperen roevendak. Het grotevisuele voordeel van deze solardakbaan is echter, dat de drie flexibelestroken photovoltaïsche panelen vanamorfe silicium die op de basisbaanzijn gevulkaniseerd en die zorgen voorde energieopwekking (136 Wp perstrook), nauwelijks opvallen. Door deverwerking in het vlak heeft het ookgeen invloed op de windbelasting vanhet dak en is de constructiestormbestendig. Een bijkomendvoordeel is dat de amorfe zonnebanenook onder diffuus licht, dus bijlichtbewolkte omstandigheden, energieopwekken. Om enigszins tegemoet tekomen aan het ‘oude’ aanzien zijn dedakranden afgewerkt met stalendakkappen, gemoffeld in de kleur vande oorspronkelijke koperlookdakbedekking. Ook worden er op dedakbanen van nok naar dakvoet tussende solarbanen rubberen roevenaangebracht, maar daarover straksmeer. Niet alle dakvlakken worden metsolarbanen gedekt. Dat heeft deels temaken met de lengte van dedakvlakken en vooral met de liggingten opzichte van de zonnestand.Alleen de buitenste dakvlakken, die ophet zuiden en het westen zijn gericht,krijgen een solarbedekking. De anderevlakken worden gedekt met traditioneleEPDM-dakbanen. In totaal gaat het om2.400 m2 dakvlak, waarvan 400 m2

wordt uitgevoerd met solarbanen.

De oude bedekking bestond uit een bitumen dakbaan met een koperen toplaag metroeven; de toplaag is eraf gekrabd, de bitumen dakbaan doet dienst alsdampremmende laag in de nieuwe opbouw.

DAKENRAAD NUMMER 10 4 , OK TOBER 2011SERIE DAKBEDEKKING EN ZONNE-ENERGIE (8)

Op de nieuwe isolatielaag is allereerst een laag gebitumineerde polyestermat (260P11) aangebracht.

Als extra borging zitten onder elke solarbaan zelfklevende plakstroken, diemechanisch zijn bevestigd.

Lijmen van de driehoekige roeven op een dakvlak met normale EPDM-dakbanen.

dr104 D08:A4 13-10-2011 10:55 Pagina 57

58

DAKENRAAD NUMMER 10 4 , OK TOBER 2011SERIE DAKBEDEKKING EN ZONNE-ENERGIE (8)

BEHEER

Extra strokenEuroStyle EPDM Solar wordt

geleverd als dakbaan van 5,65 x 1,50meter met een dikte van 1,5 mm: eenextra kwaliteit, want een gangbareEPDM-dakbaan heeft een dikte van1,14 mm. Door hun flexibiliteit enhun relatief geringe gewicht zijndeze dakbanen zonder aanvullendeconstructieve maatregelen op bijnaelke dakvorm aan te brengen.In Hengelo is de oude bitumendakbedekking, geplakt op houtvezelbetonnen dakplaten, blijven zitten alsdampremmende laag. Alleen dekoperen toplaag is eraf gekrabd. Datging met koud weer heel goed, maarop een warme dag werd er wel eensiets meegetrokken van de onderlaag.Deze plekken zijn eerst gerepareerdmet een bitumen bedekking, voordatmen met de nieuwe opbouw begon.Op de oude bedekking zijn allereerstgerecyclede platen EPS 150 van 80mm dik gelegd. Deels zijn er ookplaten resolschuim gebruikt voor eenbetere isolatie, zoals op dedakvlakken boven de kantoren.

Stap 1: aanbrengen van de lijm. De onderzijde van de dakbanen is voorafgeprimerd.

Stap 2: verwijderen van de tape opde zelfklevende strook.

Stap 3: uitklappen van de solarbaan. Stap 4: aanrollen van de solarbaan.

dr104 D08:A4 13-10-2011 10:55 Pagina 58

59

DAKENRAAD NUMMER 10 4 , OK TOBER 2011SERIE DAKBEDEKKING EN ZONNE-ENERGIE (8)

BEHEER

Over de isolatieplaten is eenmechanisch bevestigde laaggebitumineerde polyestermat (260P11)aangebracht. Daarop is de EPDMvolledig verlijmd. De verwerking vande solardakbanen vraagt geenspeciale techniek of behandeling.Het gaat niet anders dan bijtraditionele EPDM-dakbanen. Alleenmoet de dakbedekker iets meer alertzijn met wat hij op de dakbaan doetin verband met mogelijkebeschadiging van de amorfe siliciumstroken. Omdat Hengelo het eerstedak is waar EuroStyle EPDM Solarwordt verwerkt en de daken lichthellen, heeft men een voorzorgs-maatregel genomen om extrazekerheid te bieden tegenonverhoopte stormschade. Onder elkesolarbaan zijn drie extra stroken vangewapend EPDM, circa 250 mmbreed en 1,4 mm dik, aangebracht.Op deze stroken, die in de hartlijnmechanisch zijn bevestigd, zittenstrippen zelfklevende tape. Behalvede lijm houden nu ook deze strippende solarbaan vast.

Opvallende detailsOm een enigszins authentiek

aanzien van de daken terug tekrijgen, is er zoals al eerderaangehaald, met roeven gewerkt.Deze roeven van EPDM-rubberhebben een driehoekige doorsnedemet gelijke zijden van circa zestigmillimeter. Ze zijn verlijmd op dedakbanen. Bij de dakbedekking metde amorfe siliciumbanen tussen dezesolarstroken en bij de normaledakbanen op dezelfde h.o.h.-afstanden om het beeld identiek tehouden. Een ander opvallend detailis dat de afmetingen van de normaleEPDM-dakbanen voor de anderedakvlakken zijn afgestemd op die vande solarbanen. Verder zijn op dedakvlakken met een normalebedekking aan de voet en bij de nokhorizontaal gerichte banen geplakt endaartussen verticale banen; ook ditweer om het patroon en het beeldvan de aangrenzende dakvlakkengelijk te houden. Daarnaast is hetbijzonder dat in Hengelo dedoorschakeling van de stekkers vande amorfe stroken wordenweggewerkt achter de dakkappen vande verschillende dakvlakken.Normaliter is daar een specialedakgoot voor nodig.Het installatietechnische werk,

aankoppelen van de bedrading vande amorfe silicium panelen aanomvormers, gebeurt onderdaks dooreen erkende installateur. Al hetdakdekkerswerk voor ditproject is uitgevoerd doorBoll Dakgroep uit Enschede.

De roeven zijn tussen de solarbanen aangebracht.

Overzicht van een dak met de Solar dakbanen èn roeven.

Op het middendeel van het dak liggen enige op elkaar aansluitende zadeldaken.

Meer over dit onderwerp inDakenraad:• ‘Groen dak kleurt blauw (2)’,

nr. 98, oktober 2010.• ‘Warmtewinning via dakpanschilden’,

nr. 100, februari 2011.

ProjectgegevensOpdrachtgever : Gemeente Hengelo, HengeloArchitect : HVE Architecten, Den Haag Kleissen & Partners, HengeloHoofdaannemer : Aannemersbedrijf W.J.Haafkes en zonen, GoorLeverancier : Aabo Trading, DeventerDakbedekker : Boll Dakgroep, Enschede

dr104 D08:A4 13-10-2011 10:55 Pagina 59