van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een...

14
van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap. Van der Velden, een onderzoek naar 3 generaties ondernemerschap. Door: Stef van der Velden Tel: 0610901171 E-mail: [email protected] Studentnummer: 2161097 Jaar: 2015 Vak: Sociaaleconomische geschiedenis Docent: Erik Kuil

Transcript of van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een...

Page 1: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Van der Velden, een onderzoek naar 3 generaties ondernemerschap. Door: Stef van der Velden Tel: 0610901171 E-mail: [email protected] Studentnummer: 2161097 Jaar: 2015 Vak: Sociaaleconomische geschiedenis Docent: Erik Kuil

Page 2: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Inhoud Van der Velden, een onderzoek naar 3 generaties ondernemerschap. ................................................. 1

Inleiding: .............................................................................................................................................. 3

Profielschets: ....................................................................................................................................... 4

Thema 1, Arbeid, ondernemerschap en bezit ..................................................................................... 5

Het ontstaan, ................................................................................................................................... 5

De eerste periode tot 1935 .............................................................................................................. 5

Na dood van de vader ..................................................................................................................... 6

De tijd na de oorlog, ........................................................................................................................ 7

Strubbelingen met de staat ............................................................................................................. 7

Thema 2: De rol van het gezin ........................................................................................................... 10

Het familiegeheim: ........................................................................................................................ 10

Het gezin, Joannes van der Velden en Maria van der Velden-Dekkers ….-1935 ........................... 10

Het gezin na de dood van Joannes, 1935 -…. ................................................................................ 11

Bronvermelding: ............................................................................................................................ 13

Bijlage 1 Uittreksel kamer van Koophandel: ..................................................................................... 14

Page 3: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Inleiding:

Dit onderzoek heeft een economische benadering waarbij het gezin centraal staat. Hierbij valt de aandacht op de economische functie van de gezinnen. Binnen dit onderzoek zal ik beschrijven hoe het familiebedrijf zich heeft ontwikkeld en welke gebeurtenissen voor omwentelingen binnen het geheel hebben gezorgd. Dit zal ik doen in het onderdeel thema 1: Arbeid, Ondernemerschap en Bezit. Tevens zal binnen thema 2 de rol van het gezin bekeken worden op basis van keuzes voor vervolgopleiding en keuzes op de arbeidsmarkt. Centraal staat dan de tak waarvan ik zelf afstam. Dit boek vormt het fundament van dit onderzoek omdat het precies omschrijft waar voor dit onderzoek staat “Persoonlijk verleden” (Klep, Hoetink, & Thijs, 2005) bestudeerd. De reden tot dit onderzoek wil ik graag toelichten aan de hand het volgende citaat “Het verleden fascineert. Het is een bron van onduidelijke, warrige herinneringen en overleveringen, maar ook een kracht die onze identiteit in het heden en toekomst mede bepaalt en een grabbelton voor gladde verhalen die moeten goedpraten wat we doen of willen.” (Klep, Hoetink, & Thijs, 2005) Het zoeken naar de aller vroegste identiteit van de familie en het verduidelijken van de afkomst van mijn familietak waren de grootste drijfveren voor dit onderzoek. Tevens heb ik het boek “Op zoek naar een biografisch portret in het verleden” (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen in het onderzoek naar gewone mensen uit het verleden. Ik nodig u uit om samen met mij een duik te nemen in het verleden van mijn familie aan de hand van de thema’s arbeid, ondernemerschap en gezin zal ik proberen een zo helder mogelijk beeld te schetsen.

Page 4: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Profielschets:

Via een door mijn vader bewaarde administratie van het bouwbedrijf en de familie van der Velden

bezit ik keur aan bronnen. De bronnen variëren van hypothecaire aktes, bidprentjes, correspondentie

tot belastingpapieren en kasboeken. Na bestudering van dit bedrijfs/familiearchief heb ik mogen

concluderen dat de eerste vermelding van een bouwbedrijf binnen de familie van der Velden uit

1925 stamt. Het betreft een rekening van JH van der Velden aan een andere lokale ondernemer voor

geleverde diensten. De familie was op dit moment woonachtig in Blerick gemeente Maasbree.

De officiële registratie van het bedrijf vindt pas in 1930 plaats 1en mijn verwachting is ook dat er tot

die tijd wel een zaak is geweest maar dat deze zo klein was dat hij niet geregistreerd werd. Of dat er

in die tijd zwart gewerkt werd om te sparen voor het opstarten van een eigen zaak. Het kan

natuurlijk ook zo zijn dat de naweeën van de economische wereldcrisis van de jaren dertig en

daarvoor de crisis in Duitsland in de jaren twintig van invloed zijn geweest op de late officiële

registratie van het bedrijf. Blerick een buurdorp van de handelsstad Venlo had veel profijt van de

aangrenzende stad en de handel met het Duitse achterland.

Het bedrijf is opgestart door JH van der Velden die indertijd getrouwd was met M van der Velden-

Dekkers. Samen kregen ze vijf kinderen van wie er zeker 3 zelf ook een bouwbedrijf zijn begonnen.

Een bedrijf genaamd de Gebroeders van der Velden welke was op gericht door JM van der Velden en

later werd versterkt door AHC van der Velden, en een bedrijf opgericht door Heinrich van der Velden

later (na 1946) PH van der Velden.

Beide bedrijven hebben jarenlang naast elkaar bestaan. Waarna ook deze bedrijven over zijn gegaan

in Bouwbedrijf van der Velden en Aannemersbedrijf PH van der Velden.

De familie bezat vanaf begin jaren dertig tot minimaal eind jaren veertig een zevental woningen in

het dorp Blerick vanaf de Tweede Wereldoorlog behorende bij de gemeente Venlo. Het doet mij

vermoeden dat mijn familie een onderdeel was van de hogere middenklasse qua bezit.

1 Zie bijlage 1 kopie uittreksel K.v.K Noord-Limburg.

Page 5: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Thema 1, Arbeid, ondernemerschap en bezit

Het ontstaan,

De eerste periode tot 1935

De eerste sporen van het bouwbedrijf zijn

te vinden in de archieven van het bedrijf

zelf en dateren uit 1925. Het betreft een

vermelding in het kasboek van een

uitgeschreven rekening voor geleverde

diensten. De oprichter JH van der Velden

is geboren in 1888 in Kessel in Noord-

Limburg. De eerste gedocumenteerde

informatie betreft de administratie van

het bedrijf en een aantal hypotheekaktes

e.d. In Kessel heeft JH van der Velden

enkel zijn jeugd doorgebracht waarna hij

een Duitse vrouw leerde kennen, daarmee

trouwde en vijf kinderen kreeg.

Na een kort verblijf in het Duitse plaatsje

Bracht leende JH van der Velden begin

jaren twintig in totaal zo’n 2300 Gld.

omgerekend naar huidige bedragen zou

dit zo’n 12.500 Euro zijn, een gigantisch

bedrag in die tijd(Wetenschappen, 2015).

Dit geld leende hij van A van der Velden

wat vermoedelijk zijn vader of broer

moest zijn geweest tenminste dat was

mijn vroegst aanname, niets bleek minder

waar zie ook het thema gezin. Van dit geld

kocht hij twee bouwpercelen waarop hij

huizen bouwde. Wanneer u de hier rechts

bijgevoegde afbeelding bekijkt krijgt u een duidelijk beeld van de hoogte van het geleende bedrag. JH

van der Velden telde zo’n 0.60 Gld. per uur voor geleverde diensten zoals metselwerk. Dit wil zeggen

dat het afbetalen van deze schuld hem een flinke tijd zou gaan kosten. Als we gaan kijken wat de

lonen van vergelijkbare beroepen in die tijd zijn dan zien we dat een metselaar/bouwvakker in die

tijd het absoluut niet slecht had.

“Later, in 1925, bedroeg het aanvangssalaris van een onderwijzer aan de mulo ƒ 40,38 — opnieuw net

iets minder dan een bouwvakker - en na 22 dienstjaren ƒ 71,15. In het lager onderwijs was dit

respectievelijk ƒ 28,84 en ƒ 59,61.49 Een metselaar verdiende in deze tijd ƒ 45,60. Een bescheiden

kantoorbaan, zoals kassier (tweede klasse) leverde in 1914 te 's-Gravenhage ƒ 27,88 tot ƒ 36,25 op,

afhankelijk van het aantal dienstjaren” (Walls, 2001)

De schuld die hij maakte voor het kopen van de bouwpercelen en het bouwen van de huizen was dus

betrof wel een hoog bedrag maar was niet onaflosbaar. Als je kijkt naar de tijd waarin de lening werd

Afbeelding 1: Rekening t.a.v. een

bouwvereniging november 1925. Foto van

document uit privéarchief fam. Van der Velden

Page 6: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

gegeven (midden jaren twintig van de twintigste eeuw), de jaren waar de consumptiemaatschappij

ontstond en de term “the sky is the limit” (Herald, 1911) in zwang kwam. De tijd na wereldoorlog

één resulteerde in een herstel van de vrije markteconomie en een herstel van de liberale

samenleving (Wee van der & Aerts, 1997).

Deze opleving duurde in ieder geval tot aan de wereldcrisis van de

jaren dertig en heeft een goede voedingsbodem opgeleverd voor het

ontstaan van het bedrijf. De zaak groeide en daarmee werden de te

nemen risico’s ook groter, langzaam maar zeker werden er in de

jaren dertig meerdere percelen opgekocht en bebouwd waardoor er

een soort groot familie eigendom ontstond. Uit de bronnen is

moeilijk te herleiden wie de directe concurrenten waren in deze tijd

en waar deze vandaan kwamen. Het feit is wel dat het beroep van

metselaar al sinds de late middeleeuwen een populaire bezigheid

betrof. En om die reden kunnen we aannemen dat er veel en harde

concurrentie plaats zal hebben gevonden.

Na dood van de vader In 1935 komt JH van der Velden plotseling te overlijden op 47 jarige

leeftijd. Deze dood heeft logischerwijs een flinke impact op het

gezinsleven. Een uitvoerige analyse van de impact van het wegvallen

van de kostwinner vind u terug in het thema gezin.

Op 24 juni 1938 vind er een scheiding en deling van zaken plaats met

betrekking tot de erfenis. Op dit moment zijn 3 van de 5 kinderen meerderjarig en dragen de oudste

zoon alsmede de moeder de taak van voogd over de jongste twee.

Vanuit financieel/maatschappelijk oogpunt is het interessant om te bekijken waaruit deze erfenis

bestond. Het betrof een huis met werkplaats en boomgaard, een huis met twee bovenwoningen en

twee huizen met tuin. In totaal dus 5 woningen waarvan er 4 verhuurd werden. De totale waarde van

de roerende en onroerende goederen betrof zo’n 16000 gulden omgerekend zo’n 330000 gulden in

onze tijd. Een enorm bedrag voor die en onze tijd. Na aftrek van alle hypotheekschulden of het

treffen van regelingen hieromtrent bleef er 506 gulden per lid van het gezin over waarvan alleen PH

van der Velden gebruik maakte om dit bedrag op te eisen van de moeder.

Vanaf dit moment wordt mevrouw M van der Velden-Dekkers omgevormd tot Weduwe M.h.a van

der Velden dekkers en zal zij met ondersteuning van 3 van haar 4 zoons het bedrijf voortzetten.

In de praktijk zal het waarschijnlijk niet zo zijn geweest dat zij zelf een prominente rol heeft gespeeld

in het contact met en naar klanten toe maar op papier was zij wel de baas binnen de zaak. Voor een

vrouw in de jaren dertig in Nederland en dan zeker in een middelgroot katholiek dorp als Blerick zal

er toch vreemd gekeken zijn naar een vrouw met deze verantwoordelijkheden.

Afbeelding 2: Akte van deling erfenis

JH van der Velden. Foto van

document uit privéarchief fam. Van

der Velden.

Page 7: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

De tijd na de oorlog,

Strubbelingen met de staat Van het uitbreken van de oorlog is weinig beschreven, zover bekend heeft een zoon onderdeel

uitgemaakt van het Nederlandse leger het betrof Johannes Matthias welke Engelandvaarder zou

worden. De reden dat de rest niet deelnam aan de oorlog is dat zij waarschijnlijk onmisbaar waren in

de zaak.

Tijdens de oorlog heeft het bouwbedrijf niet stil gelegen en gewoon zijn normale werkzaamheden

voortgezet. In de documentatie die ik als schrijver tot mijn beschikking heb kom ik weinig

interessante zaken tegen tijdens wereldoorlog twee. Het duurt tot eind 1944 tot er

noemenswaardige gebeurtenissen plaatsvinden. In de aanloop na het einde van de tweede

wereldoorlog bombarderen de Britten de bruggen over de Maas van Blerick naar Venlo (Keulards,

1984) met als doel hiermee de terugtocht van de Duitsers via de grensovergang bij Venlo te

verhinderen en de Duitsers als het ware in te sluiten aan de Blerickse oever van de Maas.

Helaas voor de inwoners van Blerick bezaten de Britten niet de technologie die we heden ten dagen

tot onze beschikking hebben met betrekking tot het uitvoeren van precisiebombardementen. De

Britse bommenwerpers misten hun doel keer op keer en raakten in plaats van de bruggen veel civiele

doelen zoals de laatmiddeleeuwse binnenstad van Venlo en de woonkern van Blerick centrum. Er

vielen enkele honderden doden te betreuren en de materiële schade was groot. Hoewel er gelukkig

binnen de familie geen doden of gewonden te betreuren waren was de impact op een kleine

gemeenschap als Blerick groot. Tientallen

woningen werden vernield welke na de

oorlog resulteerde in een grote

woningnood in deze regio.

De bezittingen van de familie van der

Velden bleven de oorlogsschade niet

bespaard. Zoals u op bijgevoegd detail kunt

lezen werd er voor tienduizenden guldens

schade aangebracht aan de woningen van

de familie van der Velden.

De schade aan de huizen werd door de

zoons die op één na allemaal ook

metselaar of aannemer zijn geworden voerden de herstelwerkzaamheden aan de panden uit. De

schade werd geclaimd bij de staat en toen dit niet toereikend bleek werd er bij de oorlogsschade

herstelbank een lening afgesloten om de herstelwerkzaamheden te financieren. Diverse experts

hebben in opdracht van de staat de eigendommen van de familie bekeken en gekeurd alvorens er

een berekening werd gedaan van de geleden schade. Het vorderen van de bedragen omtrent de

schade aan de woningen en bedrijfspanden heeft zo’n 3 jaar geduurd en vergde een extensieve

correspondentie met de staat. Nu vraagt u zich wellicht af waarom deze uitgebreide correspondentie

plaats diende te vinden?, dat lag aan het volgende de panden waren door de oorlog zo beschadigt

geraakt dat er geen inkomsten meer uit konden worden gegenereerd totdat deze hersteld waren.

Echter bleven de woningen voor de staat wel meetellen als inkomstenbron en volledig bruikbaar

eigendom en om die reden moest daarover belasting betaald worden. De weduwe M van der Velden

vond het niet nodig dat voor de panden aan de Nieuwborgstraat (1 winkel 2 bovenwoningen) waar

Afbeelding 3: detail uit oorlogsschaderapport met betrekking

tot geleden schade. Volledige rapport zit bijgevoegd als bijlage.

Foto van document uit privéarchief fam. Van der Velden

Page 8: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

zoveel schade aan was ontstaan voor 3 losse panden straatbelasting betaald diende te worden. Ze

schreef hierop zelf een brief aan de overheid waarop zij zich afvroeg waarom dit moest en waarin ze

duidelijk liet merken hier niet van gediend te zijn.

Uit dit document (afbeelding 4) bleek een eerste

strubbeling met de overheid dit zou niet de

laatste zijn. Na de oorlog zou er in Blerick en

Venlo een groot tekort ontstaan aan

starterswoningen. De generatie die zo lang had

moeten wachten op het stichten van een gezin en

het kopen van een woning bestormde de

woningmarkt vanaf eind jaren veertig. Dit in

combinatie met een hoop door oorlogsschade

vernielde woningen zorgde voor een woningnood

welke de overheid aanspoorde tot actie onder de

noemer van grootschalige woningbouw.

Aan de rand van het centrum van Blerick werden

een aantal grootschalige woonprojecten gestart

waaronder het plan “Hazenkamp” waarbij ze

enkele tientallen woningen zouden gaan

bouwen aan de rand van Blerick waar tot dan

toe slechts enkele boerderijen lagen alsmede

het bedrijf van de familie van der Velden. In

1946 wanneer de oorlog voorbij is zijn twee van

de drie zoons die aannemer zijn geworden in

Blerick verder gegaan met het bedrijf van hun vader onder de noemer ‘Firma Gebr. Van der Velden

Blerick-Venlo’. Het bedrijf voeren ze vanuit de ouderlijke woning aan de Boekenderstraat in Blerick,

helaas voor de gebroeders heeft de gemeente juist hun perceel voor 75% in de plannen van de

nieuwbouwwijk plan Hazenkamp opgenomen. Het perceel waarop een boomgaard, moestuin en de

loodsen van het bedrijf gesitueerd zijn, dient te worden verkocht aan de staat. Nadat het eerste bod

is ontvangen en afgewezen wordt een procedure van onteigening van de grond gestart. Hierop

schrijft de weduwe van der Velden een brief naar de staat waarop zij protesteert tegen de

voorgenomen onteigening waarbij ze gebruik maakt van argumenten als: “de grond dient om het

gezin zelfvoorzienend te laten leven”, “de boomgaard is van levensbelang bij de overleving van het

gezin” en “er kan bij onteigening geen bedrijf meer plaatsvinden op dit terrein”.

Deze brief wordt van tafel geveegd door de overheid waarop de broers besluiten een uitgebreide

brief te sturen aan het college van Commissarissen voor de wederopbouw in Den Haag. Deze brief

die als bijlage is toegevoegd, is met grote zorgvuldigheid opgesteld en duidelijke van een andere

toonaard dan die van de weduwe van der Velden. De gebroeders spreken over het feit dat de zaak

gebruik maakt van de loodsen op het terrein als opslag en dat ze hun bedrijf zonder dit terrein niet

kunnen voeren. Ze voeren argumenten aan dat wanneer zij het grondgebied moeten afstaan dat hun

opslagruimte zover van hun woonplaats en vestigingsplaats van het bedrijf af zal komen te liggen dat

dit haast niet te overbruggen valt.

Afbeelding 4: Brief aan het ministerie van

Wederopbouw en Volkshuisvesting. Volledige

brief in de bijlage. Document uit privéarchief

fam. Van der Velden

Page 9: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

De gebroeders hebben in hun brief

aan het college zorgvuldig

berekend waar het nieuwe

complex zal komen te liggen ten

opzichte van hun eigen en hun

moeders eigendommen. Zoals u

ook kunt zien op afbeelding 5. Zij

stellen in hun brief voor dat ze een

toegangsweg naar de achterzijde

van hun perceel blijven houden

waardoor onteigening niet nodig

zal zijn.

Uiteindelijk wordt het perceel toch

onteigend/verkocht aan de staat

en zien de gebroeders zich

genoodzaakt zich elders te gaan

vestigen. Net als hun vader kopen

zij hiervoor een perceel en bouwen

daarop hun eigen panden.

Van hieruit ontstaan er tijdens en na wereldoorlog twee, twee bedrijven.

Het eerste bedrijf van de oudste broer Hein(rich) van der Velden die zijn bedrijf na 1946 voortzet als

P.H. van der Velden en als standplaats het plaatsje Tegelen uitkiest. Hier groeit het bedrijf uit tot een

groot aannemersbedrijf dat zich vooral specialiseert in grote woningbouwprojecten bouwen en

onderhouden dit bedrijf bestaat nog steeds onder de naam P.H. van der Velden en word momenteel

geleid door de zoons van Hein van der Velden.

Het tweede bedrijf van twee andere broers gaat verder onder de naam Gebroeders van der Velden

van Jeu (Johannes) van der Velden en Toon (Antonius) van der Velden. Dit bedrijf bouwt en verbouwt

bedrijfspanden en woningen en houd zich dus bezig met een ander segment van de markt. Begin

jaren negentig wordt dit bedrijf overgenomen en voortgezet door een zoon van Toon, Hans van der

Velden. Onder de naam Bouwbedrijf van der Velden wordt de familietraditie voortgezet. Dit bedrijf

specialiseert zich vooral in aan en verbouw van woningen en bedrijfspanden alsmede rennovaties

van monumentale panden.

Afbeelding 5: Plattegrond bij brief aan: Het

college van de wederopbouw. Volledige brief in

de bijlage. Document uit privéarchief fam. Van

der Velden

Page 10: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Thema 2: De rol van het gezin

Het familiegeheim: Ik wilde hier beginnen met een genealogische

stamboom van mijn tak van de familie van der

Velden. Door rondvraag binnen de familie wist

ik dat er een neef van mijn vader op onderzoek

uit zou zijn geweest. Na telefonisch contact

met deze man bleek dat hij dit op aanraden

van zijn moeder niet heeft gedaan. Komt hier

een familiegeheim om de hoek kijken? Deze

vraag stelde ik mezelf en mijn vader nadat ik

het telefonische contact had afgerond. Er ging

een gerucht over buitenechtelijke kinderen bij

een van mijn voorvaderen maar wat hiervan

waar was wisten we niet. Als we dit feit

combineren met het feit dat de nog levende

familieleden van de generatie van mijn

grootvader ofwel dementerend zijn of niet

mogen worden aangesproken over dit

onderwerp deed mij vermoeden dat hier iets

interessants te halen viel. Dit was ook zo, na

uitvoerig genealogisch onderzoek en het

onderzoeken van de papieren kwam ik achter

het geboortejaar (1888) en de sterfdatum (1935) van mijn overgrootvader Joannes Hubertus van der

Velden. Via een online genealogiedatabank (http://gw.geneanet.org/, 2015) kwam ik terecht bij een

naamgenoot en naar alle waarschijnlijkheid zeer ver familielid die bezig is met een

stamboomonderzoek over de familie van der Velden. Nadat er allerhande gegevens werden

uitgewisseld wist hij mijn overgrootvader te plaatsen binnen zijn bestaande stamboom zie afbeelding

6. Het familiegeheim betrof waarschijnlijk het feit dat mijn overgrootvader geboren is uit een affaire

van zijn ongehuwde moeder met een onbekende man en het daaruit volgende feit dat hij een

bastaard was. Niemand binnen mijn familie heeft hier bewust weet van gehad of het ooit

uitgesproken hier weet van te hebben gehad en voor mijzelf was dit een zeer interessante

ontdekking.

Het gezin, Joannes van der Velden en Maria van der Velden-Dekkers ….-1935

Nu we het familiegeheim uit de weg hebben geruimd kunnen we ons gaan focussen op het gezin.

Allereerst wil ik beginnen met het gezin van der Velden voor het overlijden van de vader in 1935. Het

betrof een gezin met 5 kinderen, 4 zoons en 1 dochter. De moeder Maria Dekkers kwam uit het

Duitse plaatsje Bracht net over de grens bij Roermond hoe Joannes en Maria elkaar hebben leren

kennen is voor mij tot op heden niet duidelijk. Wat me wel duidelijk is geworden is dat een van de

kinderen Johannes Matthias tijdens de eerste wereldoorlog op 6 mei 1915 zijn inentingen heeft

gekregen in het Duitse plaatsje Bracht vermoedelijk is hij dan ook hier geboren en hebben ze hier

een tijdje gewoond.

De beweegredenen voor mijn overgrootvader om in Duitsland te gaan werken/op zoek te gaan naar

een vrouw en uiteindelijk daar een gezin te stichten zijn voor mij onduidelijk. Maar als we kijken naar

de plaats waar hij vandaan komt dan is dit niet zo vreemd. Joannes wordt geboren in 1888 in het

Afbeelding 6: Stamboom Joannes van der

Velden, stamhouder van de onderzoeker zijn tak

van de familie. Bron: (http://gw.geneanet.org/,

2015)

Page 11: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Limburgse dorpje Kessel uit een relatie van zijn 40jarige moeder Anna van der Velden met een

onbekende man. Kessel ligt in Noord-Limburg een gemeenschap die zeer streng gelovig katholiek is

en waar het krijgen van buitenechtelijke kinderen een grof schandaal is. Joannes groeit op bij zijn

moeder en heeft zijn grootouders wiens naam hij draagt nooit gekend. Anna van der Velden heeft 11

broers en zussen gehad waarvan er enkele de volwassen leeftijd hebben bereikt maar of ze hier

contact mee had nadat ze een buitenechtelijk kind had gekregen is onwaarschijnlijk.

We kunnen hieruit opmaken dat Joannes waarschijnlijk geen gemakkelijke jeugd heeft gehad en dat

hij wanneer hij de kans zou krijgen om te vertrekken uit Kessel dit dan ook vrij snel zou doen. Uit de

documentatie blijkt dat hij in ieder geval in 1915 in Duitsland is en in 1921 een stuk grond koopt

waarvoor hij het geld leent bij Antoon van der Velden(welke ik in het eerdere deel van dit onderzoek

al heb aangestipt), we weten nu dat Antoon van der Velden geen broer was van Joannes en zeer

zeker ook niet zijn vader. Na bestudering van de stamboom kom ik erachter dat het in ieder geval

ook geen oom was. Wie deze Antoon nu wel was? Hij was in ieder geval een metselaar uit Kessel. Een

verre neef wellicht of een ander familielid die hem wellicht vanwege de gelijke achternaam een verse

start gunde in Blerick?

Wie hij ook was Antoon van der Velden en het geld wat hij uitleende aan Joannes zorgde er in ieder

geval voor dat hij zijn eerste woning kon bouwen en zijn zaak vanuit Blerick kon starten. Door deze

lening kreeg het gezin een stabiele basis in de Blerickse gemeenschap waar zijn afstammelingen tot

op heden nog grotendeels wonen.

Uit de kasboeken weten we dat zaak van hieruit langzaam groeide en aan de hoeveelheid geschreven

rekeningen te zien werkte Joannes veel en hard! Deze mentaliteit van hard werken voor je geld en

het opbouwen/verbouwen van je eigen woning is nog steeds voelbaar binnen de familie.

Het is dan ook niet vreemd dat 3 van de 4 zoons van Joannes er uiteindelijk voor kiezen(?) om zelf

ook het vak van aannemer/metselaar of aannemer/timmerman te gaan beoefenen. Een van de

jongste zoons, Johannes Gerardus heeft hier echter geen trek in en volgens de documentatie uit het

familiearchief bezit hij in ieder geval op jonge leeftijd een baan bij het warenhuis V&D als verkoper.

Na telefonisch contact met een van de zoons van Johannes Gerardus(over het vermeende

stamboomonderzoek) werd mij duidelijk dat deze zoon samen met de enige dochter van het gezin als

buitenbeentjes werden bekeken vanwege het feit dat zij niet in het bedrijf/zelfde werkveld als de

vader verder gingen.

Deze uitspraak doet mij vermoeden dat het voor de kinderen van Joannes niet direct een vrijwillige

keuze is geweest om het bouwwezen in te gaan.

Het gezin na de dood van Joannes, 1935 -….

Na de dood van Joannes wordt het duidelijk dat er geen testament was opgesteld en werden om die

reden alle vijf de kinderen alsmede de vrouw aangewezen als rechtmatige erfgenamen dit gebeurde

om onbekende reden pas in 1938. Iedereen had recht op een zesde deel van de erfenis. De zakelijke

kant van deze verdeling vind u terug in het eerste deel van dit onderzoek. Wat veel interessanter is,

is de manier waarop er met deze erfenis is omgegaan. Bij de verdeling van het geld en de goederen

werd er namelijk door de dochter Hubertina en de zoon Johannes Matthias afgezien van het direct

ontvangen van hun erfdeel zij lieten het geld in beheer van hun moeder de thans weduwe M van der

Velden. Een van de zoons Peter Heinrich wilde wel beschikken over zijn deel van de erfenis en kreeg

deze ook. Uit de papieren blijkt dat Peter Heinrich een bedrag van 506 Gld. ontving alsmede een

hoeveelheid timmergereedschappen. Waarschijnlijk wilde Peter Heinrich hiermede zijn eigen zaak

Page 12: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

beginnen en het ouderlijke nest verlaten. Uit de

documentatie blijkt dat Peter Heinrich in ieder geval in 1944

een eigen zaak had onder de naam Heinrich van der Velden

en vanuit die zaak onderhoud aan panden verrichte voor

zijn moeder. Het valt me op dat Peter Heinrich tijdens de

tweede wereldoorlog in het bezette Tegelen(nabij Venlo en

Blerick) zijn tweede naam gebruikte bij de bedrijfsvoering.

Dit doet mij vermoeden dat hij op dit moment dacht dat hij

op deze manier wellicht meer klandizie zou kunnen

ontvangen of dat hij wellicht gewoon liever aangesproken

werd met zijn tweede Heinrich kortweg Hein dan zijn eerste

naam Peter. De reden dat ik dit benoem is vanwege het feit

dat de zaak van Peter Heinrich in juli 1945(na de bevrijding

van Tegelen en Venlo) in een keer is omgedoopt tot firma

PH van der Velden Tegelen. Kwam de Duitse naam de

zaak nu niet meer ten goede? Dat terzijde.

Uit gesprekken met diverse familieleden kwam een bekoelde relatie

tussen Hein en de gebroeders Johannes (Jeu) en Antonius (Toon) naar

voren. Verder onderzoek zal uit moeten wijzen waar het fout is

gegaan. Zelf denk ik in de hoek van het verschil tussen voor en tegen

de Duitse bezetters het probleem te zullen vinden.

De moeder heeft binnen dit gezin altijd een dominante rol gespeeld.

Hard en lang werken voor je geld was het devies! Binnen het gezin

heeft religie een prominente plaats gehad. Het Rooms-katholieke

geloof werd door het hele gezin nagevolgd en kende ook in de

zakelijke sfeer zijn invloedrijke plaats. De familie is altijd lid geweest

van de R.K. Middenstandsvereniging. In de statuten komt duidelijk

naar voren hoe ze zich ten opzichte van het geloof profileerden. Lees

het volgende citaat “Art. 2 De vereeniging stelt zich ten doel de

godsdienstige en stoffelijke belangen van den R.K. Middenstand

in het algemeen en die harer leden in het bijzonder te

behartigen.” Uit dit citaat blijkt de positie die deze vereniging

innam in de Blerickse samenlevingen en de positie die er ten

opzichte van het geloof bestond.

Afbeelding 7: Detail van rekeningen. Document

uit privéarchief fam. Van der Velden

Afbeelding 8: Voorpagina huishoudelijk

regelement. Document uit privéarchief fam.

Van der Velden

Page 13: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Bronvermelding: Database:

http://gw.geneanet.org/. (2015, september). Opgehaald van Geneanet: http://gw.geneanet.org/

Wetenschappen, K. N. (2015, Oktober 15). Internationaal instituut voor sociale geschiedenis.

Opgehaald van Internationaal instituut voor sociale geschiedenis:

http://www.iisg.nl/hpw/calculate2-nl.php

Wetenschappelijke werken:

Klep, P., Hoetink, C., & Thijs, E. (2005). Persoonlijk verleden . Amsterdam: Aksant .

van der Wiel, K. (2003). Op zoek naar een biografisch portret in het verleden. Hilversum: Ergoedhuis-

ZH.

Walls, H. (2001). Makers en stakers. Amsterdamse bouwvakarbeiders en hun. Opgehaald van

Universiteit van Amsterdam FGw: Instituut voor Cultuur en Geschiedenis (ICG):

http://dare.uva.nl/document/2/10868

Wee van der, H., & Aerts, E. (1997). De economische ontwikkeling van Europa, 950-1950. Leuven:

Acco.

Artikelen:

Herald, T. S. (1911, september ). "Then good luck, and remember the sky's the limit.". The Syracuse

Herald.

Keulards, H. (1984). Bombardementen op de Maasbruggen te Venlo oktober-november 1944 . In H.

Keulards, Bombardementen op de Maasbruggen te Venlo oktober-november 1944 (pp. 72-

73). Venlo.

Page 14: van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ......Tevens heb ik het boek ^Op zoek naar een biografisch portret in het verleden _ (van der Wiel, 2003) gebruikt om me te bekwamen

van der Velden, Een onderzoek naar drie generaties ondernemerschap.

Bijlage 1 Uittreksel kamer van Koophandel: