Van de economische crisis, de dingen die niet voorbij gaan…

Joris StokWard van Miltenburg

04/12/23 2

crisis ernstigste sinds jaren 1930

Impact voor economie:-krimp bruto binnenlands product in 2009 met 4% (1931: 3,6% - 1982: 1,2%)-daling werkgelegenheid in 2009: 90.000 - 2010: 180.000-stijging werkloosheid in 2009: 410.000 (5,3%) - 2010: 615.000 (8%)

Impact voor overheidsfinanciën:-staatsschuld neemt fors toe (70% bbp)-inkomsten uit belastingen en premies dalen-uitgaven stijgen (rente, uitkeringen)-begrotingstekort stijgt (2010: 6% bbp)

Impact voor beleid: fors bezuinigen!!

(bbp = € 595 miljard)

04/12/23 3

er is meer aan de hand: krimp

krimp al zichtbaar aan randen van Nederland - Oost- en Noordoost-Groningen- Zeeuws-Vlaanderen - Zuidoost-Limburg

krimp neemt toe

- 60% van alle gemeenten krijgt de komende 15 jaar te maken met krimp

- 10% krijgt te maken met krimp van meer dan 10%

- 20% krijgt ook te maken met daling huishoudens

04/12/23 4

ontgroening en vergrijzing

ontgroening vanaf 1975:- afname aantal 0-19 jarigen met 5% van 2010 tot 2020- afname aantal 20-64 jarigen met 1% van 2010 tot 2020

naoorlogse geboortegolf:

toename aantal 65+ met 35% van 2010 tot 2020

landelijke nog steeds een stijging van de bevolking- totale stijging met 3% van 2010 tot 2020- maar ook regio’s met een daling tot 6%

04/12/23 5

wat betekent dit?

Combinatie van ‘demografie’ en recessie (zeer) negatief effect op economie:- leegstand (wonen)- faillissementen (bedrijven)- groter beroep op collectieve voorzieningen (zorg, pensioenen)- economisch draagvlak wordt kleiner- ‘kramp’ op de arbeidsmarkt- ....

Gevaar van prevaleren bezuinigingsdruk: alles staat ter discussie

04/12/23 6

maar ook...

Erosie van maatschappelijke arrangementen

Erosie van vertrouwen in overheid (hoe had het zo ver kunnen komen!)

Een (blijvend) kleinere overheid --> grotere maatschappelijke opgaven

Een uitdaging die vraagt om andere aanpakken!

04/12/23 7

aanpakken die

ingegeven zijn door de samenhang der dingen

onderliggende vraagstukken verbinden

creativiteit en vernieuwing stimuleren

aansluiten op lopende ontwikkelingen binnen de gemeente

niet louter ingestoken zijn vanuit het financiële

vanuit visie (strategisch perspectief) zijn ingestoken

verleiden in plaats van verstoren

niet het bestaande de toekomst laten bepalen, maar de toekomst het bestaande!!

04/12/23 8

die uitgaan van innovatie

Uitgangspunt is bereiken zelfde maatschappelijke effect op andere manier tegen lagere kosten - innovatie

Productinnovatie: Draagt bestaande product bij aan beoogde effect of zijn er alternatieven? Voorbeeld: ‘mediation’ of ‘omgevingsvergunning’

Procesinnovatie: Kan procesgang niet anders? Voorbeeld: ‘Antwoord@’ of ‘minder P&C’

Rolinnovatie: Is er in de rolopvatting en rolinvulling een andere aanpak mogelijk? Voorbeeld: ‘APK voor gebouwen’ of ‘vouchers voor onderhoud’

04/12/23 9

die renderen en vernieuwen

Beleid

Organisatie Middelen

renderen &

vernieuwen

Intermezzo

Ruimte voor regionale regie

Organisatie en financieringvan ruimtelijke opgaven

Aanleiding3 Ronde tafel gesprekken 2 Partners

- VROM- Nirov

1 Doel - Financiering - Organisatie

3 stappen

• De basis op orde

• Ruimte voor regionale regie

• Duurzame levensduurbenadering

Winst

Verlies

Uitleg Verdichting

Stap 1: de basis op orde

T=0

T=1

Winst

Verlies

Uitleg Verdichting

Stap 2: Ruimte voor regionale regie

Winst

Verlies

Uitleg Verdichting

Stap 3: duurzame life time costs