Vakbond in Beweging 69 | 2011

België - BelgiqueP.B.

Antwerpen X8/6342

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

Toelatingsnummer P408993

VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS • NR.69 • 18e JAARGANG • APRIL/MEI/JUNI 2011

Ver

antw

. uitgev

er :

Dirk

Sch

oet

ers,

Om

meg

anck

stra

at 3

5,

2018 A

ntw

erpen

V BiVAKBOND IN BEWEGING

V.U. Eddy Goovaerts, Ommeganckstraat 47/49 – 2018 Antwerpen

zaterDAG

30/04/2011

THOMAS SMITH ( STAND UP COMEDY)

cookies & creamDJ MIKEGYVER BONDSGEBOUw Ommeganckstraat 47/49 • Antwerpen VOORVERKOOP€5 ( inclusief 1 consumptie )DEUREN 20u00 • thomas smith 21u00 • cookies & cream 21u30 • DJ MIKEGYVER 23u00KAARTEN & INfO 03 203 43 49 • [email protected] • of via uw ABVV-afgevaardigde

�VAKBOND IN BEWEGING 69

Nr. 69 - 18e jaargangAPRIL/MEI/JUNI 2011Prijs: 0,75 Jaarabonnement: 3

Driemaandelijks tijdschrift van Linx+ ABVV-regio AntwerpenIn samenwerking met ABVV seniorenwerking

Verantwoordelijke uitgever:Dirk SchoetersOmmeganckstraat 352018 Antwerpen

Redactieadres:Ommeganckstraat 352018 Antwerpen(03)220 67 [email protected]

Medewerkers aan dit nummer:Marina Van den BulckStaf Van GorpJelle JanssensTimothy WyffelsPaul Van RymenantKoen De ClercqLuc Van OverbergheCharles Bresseleers

Vormgeving:Romain De Fleurquin Albert Balboa

llustratie cover :AMSAB

REDACTIONEEL 4 Ontwaak, zoetwatersocialisten, het is de eerste mei KINDEREN VAN SEMINI 5 Panamarenko GESCHIEDENIS 6 De groote staking der 500.000 CAMPAGNE11 Rozencampagne op 1 mei 2011

V BiVAKBOND IN BEWEGING

INHOUD

INHOUD

MUZIEK VOOR RODE OORTJES18 Interview met Duwoh DERDE WERELD22 Een partner in het Zuiden? FILMRUBRIEK26 Made in Dagenham

HEEMKUNDE12 De Antwerpse ruien GESPREKKEN14 Interview met Kathleen Van Brempt BOEKBESPREKING16 Onze Sociale Zekerheid in gevaar ARMOEDE17 Erfgoeddag op 1 mei

Ondertekende teksten geven uitsluitend de mening weer van de auteur en binden geenszins de organisatie.

56

12

14

18 26

� VAKBOND IN BEWEGING 69

REDACTIONEEL

Paul Claes is hoofddocent aan de faculteit letteren van de Katholieke Universiteit Leu-ven maar vooral ook een veelzijdige en erg productieve schrijver, dichter, essayist en vertaler en ondertussen ook blogger van provocatieve aard. Hij schreef vorig jaar ‘De Nieuwe Internationale’ en publiceerde deze in Knack. De eerste strofe gaat als volgt:

Ontwaak, zoetwatersocialisten,Ontwaak, het is de eerste mei,Bekamp opnieuw kapitalistenDe klassenstrijd is niet voorbij.Laat paarse coalities varen,De kleur van uw banier is rood.Blijf denken aan uw jonge jaren;De oude dromen zijn niet dood. Liberale verhalencatastrofaal,de InternationaleVerbindt ons andermaal.

Duwoh – het muzikale duo Anke Hintjens en Bernard Van Lent – pikte dit op en mocht het van hem ook opnemen in hun program-ma. Zij zingen vergeten strijdliederen en meezingers die velen onder ons zich nog herinneren van de jaren ‘70 en ’80. De tijd dat Mistero Buffo de wereld en minstens Vlaanderen veroverde en overal strijdkoren werden gevormd. Omdat mensen hun en-gagement ook wilden omzetten in samen zingen en samen vieren. In ons interview met hen maken ze duidelijk waarom ze het allemaal doen: ze willen mensen verbazen, ontroeren en energie geven voor de strijd voor meer sociale rechtvaardigheid. Ge-zien hun succes lukt hun dat wonderwel. Duwoh heeft als het ware het gat in de pro-gressieve markt gevonden.

In het artikel “De groote staking der 500.000“ van 1936 focussen we opnieuw op een belangrijk ankerpunt in de sociale strijd in België, niet gespeend van enige heroïek. Dit artikel geeft een mooi over-zicht van de opbouw en de effecten van deze ‘staking’, ook op langere termijn. Ondanks die focus op zichtbare actie we-

Ontwaak, zoetwatersocialisten,Ontwaak, het is de eerste mei

ten we dat syndicaal werk vooral iets van alledag is: de militanten op de werkvloer met een luisterend oor voor een collega, het werk aan onze loketten en in onze eer-stelijnsdienstverlening, discussiëren in een sectorcommissie, praten aan de onder-handelingstafels, dossiers samenstellen om onze eisen kracht bij te zetten, fair-trade-rode rozen uitdelen op 1 mei, ka-meraadschappelijk een pintje drinken en de plooien gladstrijken, …

De media en daardoor ook heel wat burgers in dit land kennen ons echter voornamelijk van zichtbare acties en creëren daarmee een eigen beeld van vakbondswerk. Een beeld dat slechts een stukje van de lading dekt. Of we willen of niet, we moeten daar-mee rekening houden. In 1936 was er nog geen internet, twitter en facebook om op te roepen tot een staking. Nu maken ook wij daar volop gebruik van. Ook ande-ren maken gebruik van dezelfde media om hun mening te geven over ons. We heb-ben uit te zoeken hoe we hiermee omgaan. Wij hebben in ieder geval de opdracht om onze boodschap op zo’n manier te brengen dat we daarmee de mensen bereiken die we tot onze achterban rekenen: de werk-nemers in dit land. Ongeacht of hij in een groot of klein bedrijf werkt, ongeacht haar statuut of contract, zelfs ongeacht zijn of haar lidboekje van een vakbond. Dit is geen gemakkelijke opdracht. Het is inte-gendeel een uitdaging die we met de no-dige zorg moeten aangaan. Vooral met het oog op een sterke syndicale toekomst, waar bewogenheid en strijdbaarheid onze drijfveren blijven. En hopelijk worden er ook dan nog nieuwe liedjes gemaakt die wij graag meezingen.

Onze syndicale vrijwilligersploeg probeert telkens weer een tijdschrift af te leveren waarin iets te ontdekken valt. We hopen dat u ook deze keer weer kan genieten van de diversiteit in deze vakbond in beweging. Zoek de eenheid in de verscheidenheid. Veel leesplezier en tot op 1 mei.

Marina Van den Bulck


KINDEREN VAN SEMINI (16)

HENRI VAN HEREWEGEN

Panamarenko is het pseudoniem voor Henri Van Herewegen. Pa-namarenko is dan weer een acro-niem voor Pan American Airlines and Company. Hij werd geboren in Antwerpen op 5 februari 1940. Pa-namarenko studeerde aan de Ant-werpse Academie. Voor 1968 was zijn kunst geïnspireerd door de Pop-Art maar al vrij vlug werd hij ge-fascineerd door vliegtuigen en het menselijke kunnen om te vliegen.

VLIEGTUIGKUNSTENAAR

Vanaf 1970 begon hij met het ver-vaardigen van zijn eerste modellen van denkbeeldige voertuigen, vlieg-tuigen, ballonnen en helikopters. Vele van zijn modellen zijn moder-ne variaties van Icarus. De vraag is of zijn creaties werkelijk in de lucht zouden geraken of blijven. Dit alles maakt zijn werk zo mystiek en aan-trekkelijk. Panamarenko bewondert kunstenaars Marcel Broothaers en Pablo Picasso en laat zich wellicht ook door hun werk inspireren.

HAPPENINGS

De artistieke ontwikkelingen van na de Tweede Wereldoorlog ston-den in Antwerpen hoofdzakelijk in het teken van de abstracte kunst. Net zoals in Brussel werd deze ten-dens gedragen door talrijke privé-initiatieven. Galerijtjes, tijdschriften en dergelijke zagen het levenslicht. Maar ook de stad speelde hier op in. Zo ontstond in 1950, onder im-puls van burgemeester Lode Craey-beckx, het Openluchtmuseum voor Moderne Beeldhouwkunst Middel-heim. De fameuze biënnales met internationale presentaties kregen van toen af hun bestaansrecht. Ook het, toen nog niet gerestaureerde, Hessenhuis werd een plaats voor

vernieuwende kunsten. Dankzij, alweer Lode Craeybeckx, konden tussen 1958 en 1963 de artistieke rebellen van toen terecht. Zij ont-ruimden de volgestouwde verdie-pingen en creëerden er een idea-le tentoonstellingsruimte waar ook muziekavonden en debatten kon-den plaatsvinden. Hier kwamen - toen nog onbekende - kunstenaars voor het eerst in de schijnwerpers. Deze happenings mogen niet ont-breken om een volledig beeld van de tijdsgeest van toen weer te ge-ven. Hier werd de jonge ludieke Pa-namarenko ontdekt als maatschap-pijkritische figuur. De happenings in het Hessenhuis waren een kunst-zinnige revolte, niet zo rechtstreeks tegen de maatschappij als wel te-gen de waarden die door de toen-malige maatschappij werden voor-opgesteld. Uit dit gedachtegoed ontstonden dan weer nieuwe initi-atieven, zoals de in 1968 ontstane en nog steeds bestaande galerij “De Zwarte Panter”. De thuishaven van oa Jan Cox en Fred Bervoets. Van 1970 tot 2003 woonde Panamaren-ko in de Biekorfstraat 2 in Antwer-pen. In 2005, tijdens de opening van een overzichtstentoonstelling van zijn werk in Brussel, kondigde hij zijn afscheid aan als kunstenaar. Kort hierop begon hij met het pro-moten van zijn eigen koffiemerk Pa-nama Jumbo.

BIEKORFSTRAAT 2

In 2007 schonk Panamarenko zijn huis en de volledige inboedel aan het MuHKA. Het huis wordt in 2012 voor het publiek opengesteld. Het helikopterplatform wordt wellicht reeds voor de zomer van dit jaar ingehuldigd. Panamarenko wilde graag een helikopterhaven op het dak. Zo zou zijn huis een echt mo-nument zijn voor de Seefhoek. De woning wordt ook vanbinnen vol-ledig gerenoveerd en ingericht. In de woning trof men een heel gam-ma van curiosa en objecten, zoals een vliegende schotel en een halve “Stock Américain”. Tientallen con-tainers rommel werden er buiten gehaald, maar ook tien containers met belangrijke dingen om te be-waren. Het gaat hier dan om kunst-werken, tekeningen en persoonlijke spullen van Panamarenko. Het huis zal vooral als de motor van Pana-marenko’s oeuvre dienst doen, als krachtcentrale van zijn creaties. “In een museum tonen we de resulta-ten van het creatieproces, maar in de Biekorfstraat 2 willen we het pro-ces zelf laten zien. De droom, het onderweg zijn en de gedrevenheid van Panamarenko.” aldus Bart De Baere, directeur van het MuHKA. Het resultaat van de inventarisa-tie werd trouwens samengebracht in de publicatie ‘Workstation Bie-korfstraat’ dat een uniek beeld geeft van de woning en atelier van deze kunstenaar-wetenschapper.Pana-marenko.

Staf Van Gorp

Bronnen: Wikipedia Eigen krantenarchief Waar is de tijd – Antwerpen deel 5

Panamarenko, vliegtuigkunstenaar

Panamarenko is een voorname vertegenwoordiger voor de Belgische beeldhouwkunst. Al kun je hem niet een echte beeldhouwer noemen. Kenmerkend voor zijn werk is zijn liefde voor de luchtvaart. Hij is ook beroemd voor zijn vele stunts. In 2007 schonk hij zijn huis, aan de Biekorfstraat in Antwerpen plus de inboedel ervan aan het Museum voor Hedendaagse Kunst (MuHKA). Dit pand zal vanaf 2012 toe-gankelijk zijn voor het publiek.


GESCHIEDENIS

De algemene staking van 1936 is een mijlpaal in de geschiedenis van de Belgische syndicale beweging. Er werden in een periode van economi-sche crisis, crisis van het liberalisme en politieke verrechtsing successen geboekt niet alleen op het vlak van sociale voordelen, maar ook op het vlak van de erkenning van de vak-bonden. De resultaten van de sta-king waren belangrijk omdat deze stap vooruit in de verwezenlijking van de sociale democratie de ba-kens uitzette voor de verdere op-bouw van het sociaal overleg in het kader van de welvaartsstaat na de tweede wereldoorlog.

De algemene staking van 1936 is ook een mijlpaal in de geschiede-nis van de Antwerpse syndicale be-weging. De algemene staking van 1936 startte namelijk op 2 juni in de haven van Antwerpen.

De crisis van de jaren dertigDe beurskrach van 1929 was het begin van de crisis van de jaren ’30. De Grote Depressie sloeg wereld-wijd toe. Het liberalisme had als sy-steem afgedaan en overal grepen regeringen naar een protectionis-tisch economisch beleid dat de ei-gen markt moest afschermen, maar bijdroeg tot een verergering van de crisis.

Er volgden bedrijfssluitingen en af-dankingen. De werkloosheid nam explosief toe. 1 op 3 arbeiders was volledig of gedeeltelijk werkloos. De provincie Antwerpen werd zwaar getroffen. Een derde van de Belgi-sche werklozen woonde in de pro-vincie Antwerpen. De haven voelde als eerste de werkloosheid. In 1929 werkte een derde van de haven-arbeiders maximum 3 dagen per

week, terwijl een doorsnee arbeider in België gemiddeld slechts 5 dagen werkloos was per jaar. In 1932 was de helft van de leden van de PMB werkloos.

De arbeiders die werk hadden za-gen hun koopkracht dalen met 5 tot 10%. Ook in België waren de prij-zen gedaald vooral door de afne-mende vraag naar staal en kolen, de belangrijkste exportproducten. Door het indexmechanisme daal-den ook de lonen. Bovendien nam de overheid maatregelen om veel werklozen uit te sluiten van werk-loosheidsuitkeringen en werden de belastingen op voedingsmiddelen verhoogd. In 1933 organiseerde de socialistische vakbond een honger-betoging tegen inperking van de werklozensteun.

Op de syndicale week in Charleroi in augustus 1931 werden de oorzaken van de crisis benoemd. Er werd ge-wezen op “de ordeloosheid van de wisselkoersen, in de munttoestan-den in Europa”, maar ook en vooral op “het offensief tegen de loonen, tegen de werkloozenverzekering, tegen de ouderdomspensioenen” die leiden tot “een vermindering van de koopkracht der arbeidersklasse, een toeneming van de werkloosheid en een verlenging van de crisis”. En dit terwijl “de intrest van het geld op uiterst hoogen voet werd gebracht”. Er werd gewezen op “de verborgen dictatuur van het bankwezen” en het “schandalig misbruik waarvan monopoolnijverheden voor gas en electriciteit genieten”.

Einde van het liberalismeHet diskrediet van het liberale ka-pitalisme en het wantrouwen in de parlementaire democratie leid-

de tot een opmars van rechtse en linkse autoritaire stromingen die de markteconomie aan banden wilden leggen.

In de nasleep van de Grote Oorlog van ‘14-‘18 hadden in heel Europa stakingen en opstanden van arbei-ders plaats gevonden. In Rusland was zo het communisme aan de macht gekomen. Elders waren radi-cale bewegingen de kop ingedrukt. In Italië had dit geleid tot het aan de macht komen van het fascisme van Mussolini.

De crisis van de jaren ’30 ver-scherpte de politieke tegenstellin-gen. Communisten propageerden het model van Rusland dat met zijn planeconomie weinig last had van de crisis. De fascisten zagen heil in het corporatisme van het Italië van Mussolini, een nationalistische ge-leide economie op basis van een sa-menwerking van werkgevers en ar-beiders in functie van het nationaal belang. Dit model werd in de eerste helft van de jaren ’30 ook overge-

De groote staking der 500.00075 jaar geleden - 1936

75 jaar geleden legden 500.000 werknemers van 2 tot 21 juni 1936, gedurende 3 weken, het land plat. De algemene staking was van onderuit ontstaan, maar werd onmiddel-lijk erkend door de socialististische Syndicale Commissie en het ACV. De staking leidde tot een belangrijke verwezenlij-king in de verovering van de sociale democratie. Ze leidde tot het eerste interprofessioneel overleg in het kader van de Nationale Arbeidsconferentie.

Affiche uitgegeven in 1937 door de BTB voor de feestbetoging op 17 oktober.


GESCHIEDENIS

nomen in Duitsland door het natio-naal-socialisme van Hitler en in Por-tugal door de katholiek-fascistische dictatuur van Salazar.

In de VS echter was de Democraat Franklin D. Roosevelt in 1932 presi-dent geworden met een programma voor een New Deal voor het Ameri-kaanse volk. Deze New Deal voor-zag ondermeer in de invoering van een sociale zekerheidssysteem.

Het Plan van de ArbeidOp de golf van deze anti-liberale ideeën lanceerde Hendrik de Man, de voorman van de socialistische Belgische Werkliedenpartij (BWP), in oktober 1933 in Antwerpen het Plan van de Arbeid voor een publiek van syndicalisten. Op het kerstcon-gres van de BWP werd het Plan en-thousiast aanvaard. Het Plan bood een alternatief tegenover de “Hel-sche Kringloop”, de neerwaart-se spiraal van overproductiecrisis, werkloosheid, dalende koopkracht, verminderde omzet en meer werk-loosheid.

Het doel van het Plan was het eco-nomisch herstel door een reeks van maatschappelijke structuurhervor-mingen. Het voorzag in het invoe-ren van een gemengde economie met naast een privé-sector ook een genationaliseerde sector van kre-dietinstellingen en de belangrijkste industrieën. De Man ging ervan uit “dat het er in het huidige België niet om gaat te kiezen tussen een ge-leide volkshuishouding en een vrije volkshuishouding, maar tussen een slecht geleide volkshuishouding en een goed geleide volkshuishouding. Reeds lang is de vrije mededinging, die steeds beschouwd werd als de toetssteen van een liberale econo-mie aan banden gelegd en vervalst door monopolies, gesteund door de macht van het bankkapitaal… Voor de staat komt het er dan ook op aan verzekerd te zijn van een overwe-gende invloed op de leiding van het kredietstelsel”. Dit moest toelaten om invloed te hebben op “de alge-mene richting van het krediet naar sommige takken van de economi-sche bedrijvigheid, die het Plan wil bevoordelen of bevorderen, hetzij met het oog op de verruiming van de binnenlandse markt, hetzij om beter onze buitenlandse handel te leiden”. Om de binnenlandse markt en de koopkracht te ondersteunen werden een reeks maatregelen naar voor geschoven zoals een beperking

van de arbeidsduur, de normalisa-tie van de lonen en de instelling van een algemeen stelsel van sociale zekerheid. Maar ook de erkenning van de vakbonden, de paritaire co-mités en de cao’s.

Het Plan doorbrak de moedeloos-heid en gaf de socialistische vak-beweging een duidelijk perspectief. Er werd ruim propaganda gemaakt voor het Plan. In 1934 werden er in het gewest Antwerpen maar liefst 526 voordrachten gegeven voor werkloze leden. Het grote thema was het Plan van de Arbeid.

In 1935 traden de socialisten toe tot de regering, maar vormden er een kleine minderheid. Slechts enke-le ideeën van het Plan vonden stil-aan ingang. De regering ging over tot een vermindering van de belas-tingdruk, de verhoging van de over-heidsuitgaven en een politiek van ruim krediet. Ook de splitsing van gemengde banken in zakenbanken en spaarbanken was al voor de in-trede van de socialisten in de rege-ring doorgevoerd om het vertrou-wen van het publiek in de banken te herstellen en de banken tegen zich-zelf te beschermen.

1935, een woelig stakingsjaarOp dat moment waren de ergste crisisjaren achter de rug. Bedrij-ven maakten weer winsten, maar de arbeiders kregen hun deel niet. Het arbeidersprotest begon steeds luider te klinken. Er volgden over-al stakingen. In 1935 gingen de

steenbakkers van de Rupelstreek in gemeenschappelijk front gedurende 16 weken in staking. De 2000 sta-kers van de AC en het ACV behaal-den een overwinning en dwongen een loonsverhoging af en de herop-richting van het paritair comité. Er werden geen stakers ontslagen. In de diamant verkregen de stakende arbeiders 20% loonsverhoging en de invoering van de 40-urenweek.

De Syndicale Kommissie lanceer-de een nieuw eisenbundel met als belangrijkste punt de 40-urenweek zonder loonverlies. De Antwerpse vakbond leverde bovendien scher-pe kritiek op de regering omdat de werkloosheidsvergoedingen op een te laag peil bleven.

De verkiezingen van mei 1936 en de moord op Pot en GrijpDe korte economische heropleving leidde ook in andere landen tot ar-beidersprotest. In Spanje was in februari de linkse Volksfrontrege-ring aan de macht gekomen. Ook in Frankrijk behaalde het Volksfront een parlementaire meerderheid en volgde een stakingsgolf.

Ook in België verscherpten de poli-tieke tegenstellingen. De verkiezin-gen van 24 mei 1936 betekenden een verlies voor de traditionele par-tijen die deelnamen aan de regering en winst voor de communisten en voor twee fascistische partijen, het Vlaams-nationalistische VNV en het Belgicistische REX.

Begrafenis van Albert Pot en Theo Grijp in Antwerpen.


GESCHIEDENIS

Het was in die context dat het in Antwerpen in de nacht van 22 op 23 mei tot een treffen kwam tus-sen socialistische militanten en een plakploeg van de extreem-rechtse partij de Realisten. Één van de Re-alisten trok een pistool en schoot twee socialistische militanten dood, Albert Pot, propagandaleider bij de Syndicale Jeugd, en Theofiel Grijp, bondsraadslid van de BTB.

De dag van de begrafenis van Pot en Grijp op 26 mei groeide uit tot een algemene protestdag tegen het fascisme. Duizenden mensen vol-gende de rouwstoet. De BTB kon-digde die dag een 24-urenstaking af als rouwend protest.

De Groote Staking begintDe stakingsdag van 26 mei zou uit-groeien tot de grootste algemene staking die het land ooit gekend heeft. Het ongenoegen van de ha-venarbeiders zat immers diep om-wille van de werkloosheid, de lage lonen, de problemen van het los dienstverband en de misbruiken.

Op 2 juni werd het werk in de Ant-werpse haven spontaan neergelegd en trok een stoet van 10.000 man naar het lokaal van de BTB aan de Paardenmarkt. Er werd een algeme-ne stakingsvergadering georgani-seerd in het Sportpaleis met 10.000 deelnemers waar de BTB de staking erkende. Op 10 juni volgde nog een tweede algemene stakingsvergade-ring in het Sportpaleis waarop de Oostendse BTB-secretaris Louis Ma-jor een toespraak hield. Na de sta-king zou hij provinciaal BTB-secre-taris van Antwerpen en Limburg worden.

De beweging breidde uit. Op 8 juni gingen ook de Luikse mijnwerkers van “La Batterie” in staking.

Op 9 juni betoonde het Nationaal Bureau van de Syndicale Commis-sie zich solidair met de stakende dokwerkers. Het Bureau deed geen oproep tot een algemene staking, maar formuleerde enkele eisen: loonsverhogingen, een minimum-loon, de 40-urenweek, betaalde va-kanties en een wettelijke waarborg voor de syndicale vrijheden. Het Bureau besloot alle stakingen die deze eisen onderschreven te onder-steunen.

Op 12 juni bekrachtigde het Natio-naal Comité van de Syndicale Com-

missie deze eisen. Dezelfde dag nog hadden twee leden van het secre-tariaat een onderhoud met de eer-ste minister Van Zeeland om de ei-sen te overhandigen. Ze drongen er ook op aan dat de regering de werkgevers zou verplichten om te onderhandelen met de vakbond. De eerste minister was bereid om zijn gezag aan te wenden om beide par-tijen samen te brengen.

Op 13 juni werden de eisen ook door het ACV bijgetreden.

Ondertussen breidde de staking zich uit tot een echte algemene staking. Op 12 juni waren de mijnwerkers van de Borinage in staking gegaan. Op 14 juni hadden de mijnwerkers op hun congres besloten alle mijnen stil te leggen. Ook andere secto-ren volgden uit de metaal-, bouw-, hout-, steen- en textielbedrijven. In sommige gewesten staakten ook de tramchauffeurs, de spoorwegen en de openbare diensten. In alle Waal-se arbeiderscentra en ook in Gent, Limburg en Brussel was de staking algemeen.In Antwerpen was de staking niet zo

algemeen. De PMB sprak van onzin-nige eisen en ging op de rem staan uit schrik voor de communistische agitatie. Bovendien waren er in heel veel Antwerpse bedrijven al CAO’s met loonsverhogingen afgesloten.

Een historische zittingOp 17 juni bracht de regering de vakbonden en de werkgevers bijeen in de eerste Nationale ArbeidsCon-ferentie. In het orgaan van de Syn-dicale Commissie werd deze “histo-rische zitting” als volgt beschreven. “Zeggen wij slechts dat twee klassen daar, in de persoon van hun verte-genwoordigers, tegenover elkander stonden. Eenerzijds de patroons, de dood in het hart, maar onder den indruk van de geweldige uitbreiding der staking gedreven tot toegevin-gen; anderzijds de arbeidersverte-genwoordigers, kalm en vastbera-den, maar bewust van hun macht en van het gerechtvaardigde hun-ner eischen. In het midden, de heer Van Zeeland, matig en bedaard, ge-neigd de arbeiders tegemoet te ko-men, maar tevens bezorgd voor de ekonomische mogelijkheden.”

Affiche uitgegeven in 1935 door de Belgische Werkliedenpartij (BWP) voor het Plan van de Arbeid.


GESCHIEDENIS

Er werd een akkoord bereikt. De lo-nen werden met 7 à 8% verhoogd. Er kwam een wettelijk minimum-loon van 32 frank. Er werd een wet gestemd voor de invoering van de 40-urenweek in “gevaarlijke, onge-zonde en afmattende bedrijven”. De werknemers verkregen minimum zes dagen betaald verlof.

Op 18 juni kende de staking een hoogtepunt met 500.000 stakers. Tegelijk startte het werk in de pa-ritaire comités. Na het bereiken van een akkoord en de bespreking er-van in de paritaire comités besliste het Nationaal Comité van de Syndi-cale Commissie op 21 juni tot werk-hervatting.

“Een schone strijd bekroond met een prachtige overwinning” Terecht verklaarde de Syndica-le Commissie op 25 juni, “Na een prachtigen strijd van verscheidene dagen, waaraan meer dan een half miljoen arbeiders hebben deelgeno-men, is het Belgisch patronaat ge-dwongen geweest onder hun on-weerstaanbaren druk te zwichten. Het programma van de Syndica-le Kommissie, dat de inzet van de staking uitmaakte, is bijna volledig verwezenlijkt.”

Ook voor de havenarbeiders eindig-de de staking op 20 juni op een der-de en laatste algemene stakings-vergadering in het Sportpaleis. De havenarbeiders aanvaardden het akkoord met de werkgevers. Die-zelfde dag nog gingen de nachtploe-gen aan het werk. Ze bekwamen een onmiddellijke loonsverhoging van 12 frank of 24% !

Andere groepen bleven nog verder staken tot ook daar in de paritai-re comités de nationale akkoorden werden bevestigd. In Antwerpen begonnen toen pas een aantal sta-kingen om ook in hun sector de toepassing van de akkoorden af te dwingen. Bij de scheepsherstellers eindigde de staking pas begin au-gustus toen de stakers de oprich-ting van een gewestelijk paritair co-mité konden afdwingen.

In het algemeen betekende de na-tionale akkoorden dat in heel wat sectoren sluimerende paritaire co-mités nieuw leven werd ingeblazen omdat de wet voorzag dat de invoe-ring van de 40-urenweek in de pa-ritaire comités moest worden afge-sproken. Voor 1935 waren er maar

26 paritaire comités. Tussen 1936 en 1940 groeide dit aantal tot 172.

Zo verkregen ook de havenarbeiders dat een jaar later op 28 septem-ber 1937 de 7-urendag en de 40-uren week werd ingevoerd. Om dit te vieren trok op 17 oktober 1937 een stoet van trotse havenarbeiders door de straten van Antwerpen.

Naar het sociaal pactIn het orgaan van de Syndicale Commissie werd op 29 juni 1936 een “voorloopig besluit” geformu-leerd. “Gewis, het prachtig en spon-taan optreden van de arbeiders zelf was de eerste voorwaarde van de overwinning. Maar zonder de doel-bewuste leiding der syndikaten, ware deze overwinning nooit moge-lijk geweest. Laten de arbeiders dit gedenken. In groote massa’s dienen zij onze ran-gen te vervoegen. Dit is de hecht-ste waarborg om de behaalde over-winning te stabiliseeren, om nieuwe overwinningen voor te bereiden.

Op! Schouder aan schouder, nieuwe overwinningen tegemoet!”

Inderdaad, laat ons deze “groote staking” van 75 jaar geleden geden-ken. De grootsheid van deze sta-king zit hem in de manier waarop de vakbond erin geslaagd is in moei-lijke omstandigheden de strijdbaar-heid van arbeiders in de verschil-lende sectoren te bundelen in een éénmakend eisenprogramma. Met dit eisenprogramma werd één vuist gemaakt. Er werd een interprofes-sioneel overleg afgedwongen, wat een enorme stap vooruit betekende in de verwezenlijking van de socia-le democratie. Bovendien werd door die éénsgezinde machtsontplooiing het eisenprogramma verwezenlijkt.

De verslechtering van de econo-mische situatie in het midden van 1937 en vooral het uitbreken van de tweede wereldoorlog in 1939 on-derbrak deze ontwikkeling. Maar toch vormde de staking van 1936 en de onderhandelingen in de nati-onale arbeidsconferentie de voorbo-de van de verwezenlijkingen op het vlak van de sociale democratie na de tweede wereldoorlog. Tijdens de oorlog werd tussen de vakbonden en vooruitstrevende ondernemers een Sociaal Pact afgesloten, dat na de oorlog leidde tot de veralgeme-ning van het sociaal overleg en de sociale zekerheid.

Koen De Clercq

Louis Major (links) tijdens een meeting in het Sportpaleis

Bronnen

Wat zoudt gij zonder ’t Werkvolk zijn? Anderhalve eeuw arbeiders-strijd in België, van Jaak Bre-poels, uitgegeven door Kritak in 1988.

Een eeuw solidariteit. Geschiede-nis van de socialistische vakbe-weging, van Luc Peiren en Jean-Jacques Messiaen, uitgegeven door ABVV/Ludion in 1997.

Van crisis tot crisis. Een socialis-tisch alternatief, van Frank Van-denbroucke, uitgegeven door Kri-tak in 1981.

Wording en strijd van het socialis-tisch vakverbond van Antwerpen, van Geert Van Goethem, uitgege-ven door ABVV/AMSAB in 1994.

100 jaar Havenarbeidersbond Antwerpen. Van dokwerker tot havenarbeider, van Stephan Van-fraechem en Bob Baete, uitge-geen door AMSAB in 2004.

Een schoone strijd bekroond met een prachtige overwinning, De Belgische Vakbeweging Officieel Orgaan der Syndikale Kommissie, 29 juni 1936.

Dit artikel maakt deel uit van een drieluik ter herdenking van de drie grote stakingen van de 20ste eeuw. De stakingen van 1913, 1936 en 1960-1961 zijn mijlpa-len in de strijd van het ABVV voor politieke, sociale en economi-sche democratie. Ze hebben elk op hun manier bijgedragen tot de realisatie van maatschappelijke structuurhervormingen.

‘50 jaar geleden. De staking te-gen de Eenheidswet, 1960-1961’ verscheen in januari 2011.

‘100 jaar geleden. De staking van 1913 voor het algemeen enkel-voudig stemrecht’ verschijnt in 2012.

10 VAKBOND IN BEWEGING 69

GESCHIEDENIS

ftp://digital.amsab.be/pubs serials/De_Belgische_vakbeweging 1918-1940/De_Belgische_Vakbewe-ging 1918-1940/belvakbe_1936/belvakbe_1936_nr06.pdf

11VAKBOND IN BEWEGING 69

Op 1 mei krijg je van het ABVV een Keniaanse Fair Trade roos zonder sociale en ecologische doornen.

De rozen in de winkel komen steeds vaker uit het Zuiden. Het klimaat is er gunstiger en de productiekosten worden er laag gehouden. Landen rond de evenaar zoals Colombia, Kenia, Zimbabwe, Oeganda, … zijn sterke groeiers op de exportmarkt. De streek rond de evenaar heeft een perfect klimaat. 12 uur zon het hele jaar rond biedt gratis de juiste groeiomgeving voor de rozen. Dit maakt dat de energiebalans van de bloemen uit het Zuiden met trans-port gunstiger is dan de rozen uit de serres uit Noord-Europa (vooral Ne-derland) die een veel grotere ener-gievraag hebben door hun verwar-ming en verlichting.

De komst van de bloementeelt in het Zuiden heeft mensen de kans op arbeid gegeven. De keerzijde is: de kinderarbeid, de werknemers die vaak op tijdelijke basis werken, ze hebben geen verzekering, de lonen zijn te laag en men moet in gevaar-lijke omstandigheden werken.

Consumenten willen de perfecte roos cadeau doen aan die bijzon-dere persoon. Om een roos met die uitzonderlijke kwaliteiten te kun-nen leveren maken de bloemente-lers gebruik van krachtige en in vele gevallen bij ons verboden chemica-liën. Uren na verneveling blijft het

gif in de lucht hangen. Toch moeten de arbeiders kort na het spuiten op-nieuw aan het werk. De impact op de arbeiders is enorm: moedermelk geraakt besmet, kinderen worden geboren met afwijkingen, arbeiders kampen met hoofdpijn, slaappro-blemen, ademhalingsproblemen, fertiliteitproblemen, allergieën en kanker. Na lozing in de omgeving blijven de gifproducten een cata-strofale impact hebben op de na-bije leefomgeving, lokale economie, mens en dier.

Waarom niet voor anders kiezen als het anders kan? Het ABVV kiest voor rozen van de Keniaanse bloe-menkwekerij Oserian. Oserian is een grote bloemenboerderij. Op de 220 hectare teelt de kwekerij jaar-lijks 400 miljoen snijbloemen voor de export. De milieuverontreiniging en milieukosten worden door Ose-rian niet afgeschoven op de omge-ving, de werknemers en de lokale economie. Oserian voorkomt dat resten van de productiemiddelen de lokale meren verder vervuilen en de visbestanden intact blijven voor de lokale visserij. Alternatieve bestrij-dingstechnieken worden ingezet om de hoeveelheid gebruikte pesticiden terug te dringen. Door het installe-ren van een gesloten waterkringloop daalde de watervraag. De natuurlij-ke warmwaterbronnen in de omge-ving worden gebruikt om de kassen te verwarmen wanneer nodig.

De arbeiders worden het dubbele betaald, krijgen een vast contract, een huurtoelage wanneer ze niet op het bedrijf wonen. Op het be-drijf is er een gezondheidscentrum voorzien, een kinderkribbe en kun-nen de kinderen naar school tot hun 14de. De vakbond KPAWU (Kenyan Plantation and Agricultural Workers Union) is er toegelaten en kan col-lectieve arbeidsovereenkomsten af-sluiten als vertegenwoordiger van de werknemers.

Met de fair-trade premie realiseer-den de werknemers:Een trainingscentrum met cursus-sen voor arbeiders én hun gezinsle-den. Extra klaslokalen voor de scholen op Oserian en materiaal voor de na-bij gelegen scholen. Studiebeurzen voor arbeiders en hun kinderen. Een generator voor de apotheek, zodat arbeiders 24 uur per dag kun-nen aankloppen voor medicijnen. Meer waterputten voor schoon wa-ter.

Helemaal in lijn van de gedachte om uit te groeien als een voorbeeldbe-drijf binnen een groene economie, gaat een deel van de opbrengsten van de bloementeelt naar het on-derhoud van een eigen wildpark dat ongeveer 8000 ha groot is. In dat park beheert Oserian een aantal projecten rond het beheer van de natuurlijke bronnen en het bewaren van de natuurlijke omgeving.

Timothy Wyffels

Rozencampagne op 1 mei 2011 de internationale dag van de arbeid

CAMPAGNE


HEEMKUNDE

VROEGSTE GESCHIEDENIS

Men kan zich geen historisch beeld van Antwerpen vormen zonder de stadsgrachten want ze zijn even oud als de stad zelf. Antwerpen werd oorspronkelijk op lage heuvels ge-bouwd, waartussen water stroom-de. Dit water werd gebruikt voor de verdediging van de stad, voor de handel, voor de lozing van afval en als open riool. Aan het einde van de middeleeuwen was Antwerpen een echte waterstad, met naast de rui-en ook de vesten, een houtmeer (de Meir) en natuurlijk de Schelde. Vele straatnamen hadden te maken met de structuur van de stad (ruien, vlie-ten, bruggen, kaaien…). Talrijke ruien vlietnamen verdwenen samen met de rui of vliet...zoals de Zoutrui, Boterrui, of Graan- en Timmervliet. De oudste gracht van onze stad was de Burchtgracht en dateerde uit de 5e eeuw. De eerste ruien ontston-den bij de eerste stadsuitbreiding in

1109. Men vestigde zich verder van de burcht en zo ontstond, samen met de daar reeds gevestigde land-bouwbevolking een nieuwe agglo-meratie. Deze werd meer en meer belangrijk en werd om veiligheids-redenen met een watersingel om-geven. Deze omheininggracht liep langs de huidige Suikerrui, de zuid-zijde van de Grote Markt, de Kaas-rui, de Jesuïtenrui, de Minderbroe-dersrui zo naar de Koolkaai. Men sprak toen reeds van een ruienstad. Antwerpen bestond toen reeds in de 10e eeuw uit twee delen. De Burcht met haar bevolking (2,5 ha) en de Ruienstad (19 ha). In de 14e eeuw volgde de uitbreiding met de Falcon-rui, de Stijfselrui, Ankerrui, Brou-wersvliet en Meir, nadat voordien reeds de Sint Katelijnevest, Lom-baard- en Steenhouwersvest aan-gelegd waren. In de 15e eeuw ge-beurde nog de vertakking naar het Blauwtorenplein en de Meir.

GESLOTEN CIRCUIT

Heel het waternet vormde een ge-sloten geheel en aan afwateren werd in die tijd nog niet gedacht. Dit had natuurlijk voor gevolg dat deze openliggende grachten, waar-in afval werd gestort, een vreselijke geur gaven en dikwijls aanleiding waren tot het ontstaan en versprei-den van epidemieën. Het zou du-ren tot in de eerste helft van de 19e eeuw voor er met afwatering, naar het voorbeeld van Engeland, langs open grachten werd begonnen. Er lagen talrijke bruggen over de rui-en (Kaasbrug, Torfbrug) en sommi-ge gedeelten waren reeds in de loop van de 16e eeuw door de boordei-genaars overwelfd.

OVERWELVING

Met de steeds maar groeiende stad nam het ruimtegebrek toe, evenals de walging voor de stinkende ruien. De stad stimuleerde daarom vanaf de 16e eeuw de bouw van de ge-bouwen boven de ruien door hui-zenbouw bovenop de ruien gratis te maken. Ook een aantal prominente gebouwen werden bovenop de rui-en gebouwd, waaronder de Caro-lus Borromeuskerk. Het duurde tot het einde van de 19e eeuw vooral-eer de ruien volledig overdekt wa-ren. Sindsdien was er in de histo-rische binnenstad geen open water meer. Maar ze behielden hun func-tie van riool, waarbij een systeem ontworpen werd om de ruien steeds schoon te spoelen. Bij zijn eerste bezoek aan Antwerpen in 1803, had Napoleon de stadsmagistraat de op-dracht gegeven om de stad als oor-logshaven in te richten en ook de overwelving van de ruien aanbevo-len. Dit werd systematisch aange-pakt. In 1826 besliste burgemees-ter Van Ertborn dat de particulieren hun grachten mochten overdekken. Dit had als gevolg dat de eigenaars hun grond aanzienlijk konden uit-breiden door de grachten van een gewelf te voorzien. Het vlotte zeer goed, want in 1835 was drie vierde van de grachten dicht. Maar dit had dan weer voor gevolg dat een groot gedeelte van de ruien overbouwd

DE ANTWERPSE RUIENOndergrondse stadsgrachten

Net als Amsterdam, Brugge of Venetië bezit Antwerpen een grachtengordel. Het verschil is dat deze bij ons werd over-welfd. Een groot gedeelte van Oud-Antwerpen heeft dus een bevaarbare onderwereld. Linx+ organiseert een bezoek aan de ruien op 7 april en 6 oktober van dit jaar. Het is één van de nieuwe topattracties van onze stad.

1�VAKBOND IN BEWEGING 69

HEEMKUNDE

werd met huizen en dat een grote wisselvalligheid ontstond in vorm en afmetingen van de gebouwen. Van-af het einde van de 20e eeuw ver-dween het meeste afvalwater via ri-oolbuizen die binnen de ruien zijn bevestigd. Enkel bij ernstige regen-val loopt het afvalwater nog door de ruien.

KUNSTVORM

Het toedekken van de Antwerpse ruien was zeker geen rommelige aangelegenheid, integendeel. Hier werd zeer kunstzinnig te werk ge-gaan. Met kortbogen, spitsbogen, tonronde gewelven of synoniem: krommingen en zelfs kloosterge-welven aan de kruisingen. Tevens werd er met uitstekend materiaal gewerkt. Dit kan men nu nog mer-ken. Een uitstekend voorbeeld van deze kunstbouw is de samenkomst van vier ruien onder de Sint Paulus-plaats. Het geheel , dat “de Kapel” werd genoemd, bestaat uit twee beuken van 5m breed op 4m hoog en heeft een oppervlakte van 243 m². De scheiding is gesteund door twee machtige zuilen, waartussen de ge-welven kunstig ineengewerkt zijn. In 1864 werd de Oud Leeuwenrui dicht gelegd en in 1882 heeft men de laatste overwelving geplaatst. Het ruiennet was nu compleet. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd er in de “Kathedraal” (= een gedeelte van de ruien dat zo groot is als de échte kathedraal) feesten georganiseerd door de geallieerden omdat dat de enige redelijk veili-ge plaats was in Antwerpen om tij-dens de bombardementen bij elkaar te komen wanneer er iets te vieren was. Door allerlei werkzaamheden, zoals het aanleggen van de pre-me-tro onder de Meir, werden delen van de oude ruien jammer genoeg af-gebroken.

ZUIVERHEID

Ondertussen bleef men verder wer-ken aan de hygiënische inrichting van de ruien. In 1846 werden de ruien, die onder de huizen liepen, voorzien van luchtkokers die tot bo-ven de daken reikten. Op het ein-de van de 19e eeuw werden kanali-satiewerken uitgevoerd, om zo alle onregelmatigheden weg te werken. Zo werd een regelmatige loop van de ruien bekomen. De bodem werd voorzien van een bekleding in kas-sei. Er werden straatnaamborden aangebracht van de bovenliggende

straten, net als in Parijs. De lengte van het ruiennet bedroeg ongeveer 8 km en verzekerde de afwatering van een populatie van 100 000 in-woners.

RATTENPLAAG IN DE RUIEN

Volgens een, naar het schijnt, hard-nekkige Antwerpse legende zouden de ruien belaagd zijn door een rat-tenplaag. Nochtans is het onmoge-lijk dat ratten in deze ondergrond-se kanalen zouden voorkomen. Ook de toenmalige atmosfeer in de on-dergronds ruien was ongunstig en nergens was er plaats om nesten te bouwen. Bovendien zouden zij voortdurend verdreven geworden zijn door het hard doorstromende water van de Schelde.

FUNCTIE VAN DE RUIEN

Naast de historische en beziens-waardige betekenis van de ruien, hadden ze ook een groot praktisch nut. De grote dichtheid van het rui-ennet en de grote diepte van de bo-dem hadden het mogelijk gemaakt korte zijriolen te bouwen met gro-te hellingen en vrije uitmondingen. Riolen die niet met slijk besmeurd waren. Anderzijds was de enorme bergingscapaciteit van de ruien de grootste waarborg tegen kelder-overstromingen in het oude stads-gedeelte.

TOERISTISCHE ATTRACTIE

“De ruien vormen zeker een be-zienswaardigheid. De oudere Sinjo-ren herinneren zich misschien nog de praatjes als zou het ruiennet ge-bruikt zijn geweest voor smokke-laars en onder de oorlog door de

weerstand. Praatjes die allemaal in het rijk der verzinselen behoren. Wie een tocht maakt op de ruien zal zich hier terdege kunnen rekenschap van geven…” schreef de Volksgazet in een artikel van 7/05/1946. Des-tijds kon men met een bootje heel het ruiennet afvaren. Vandaag zijn de ruien gedeeltelijk toegankelijk voor georganiseerde wandeltoch-ten, startend vanaf de Suikerrui. Het eerste deel gaat via een korte tocht in een boot over een deel van de ruien dat kunstmatig onder wa-ter wordt gehouden, om een im-pressie te geven van wat een rui ei-genlijk was voor de sanering en de scheiding van riool en regenwater (zonder de bijhorende geur welis-waar). Dan gaat men verder te voet voor ongeveer een 3-tal kilometer via de “drooggelegde” ruien. Daar kan je nauwkeurig volgen waar je bent door de aangebrachte straat-naambordjes van de bovengrondse straten. Onderweg krijg je nog im-pressies en foto’s te zien van hoe het vroeger allemaal was en wat uitleg over de verschillende dieren inclusief spinnen die in de ruien hun onderkomen hebben gevonden. Om tenslotte terug boven de grond te komen aan het Schipperskwartier in het pand van “Payoke”. Hier is ook het Ruihuis-museum gevestigd.

Staf Van Gorp

Bronnen: Wikipedia Persoonlijk krantenarchief Antwerpen, van Romeins Veer tot Wereldhaven – Jan Van Acker Geschiedenis van de Antwerpse Straatnamen – Robert Vande Weghe

1� VAKBOND IN BEWEGING 69

GESPREKKEN

VIB: Kathleen Van Brempt, van-waar de verontwaardiging over de plannen van Europa?

KVB: “De Europese leiders zoals An-gela Merkel of Nicholas Sarkozy zijn misbruik aan het maken van een situatie die eigenlijk ontstaan is in Amerika en overgewaaid naar Eu-ropa. Iedereen kent ondertussen het verhaal van de bankbonussen en de enorme zucht naar geld op de financiële markten, maar het blijft een feit dat daar een rekening voor gepresenteerd wordt en dat die niet naar de juiste mensen gaat. De Eu-ropese Commissie zegt wel dat er extra regels komen voor de banken en de beurzen, maar in feite zijn dat vijgen na pasen. De vijgen komen bovendien ook nog eens in het ver-keerde mandje terecht, want het zijn niet de bankiers die voor hun eigen rommel opdraaien, maar de gewone mensen. Europa heeft echt de redenering omgedraaid: doordat achtereenvolgens Griekenland, Ier-land, Spanje en Portugal in finan-ciële problemen zijn geraakt doen ze nu alsof de begrotingstekorten de kern van het verhaal uitmaken, maar dat is simpelweg een leugen. Ja, het klopt dat Griekenland de regels heeft overtreden, maar dat verandert niks aan de oorzaak. Het is niet omdat Griekenland een lekke boot had dat je de storm kan nege-ren. Vandaag draaien we hier met

zijn allen voor op en dat is eigenlijk wraakroepend.”

VIB: Maar ondertussen gebeurt dit wel...

KVB: “Dat klopt en dat heeft te ma-ken met de politieke realiteit in Eu-ropa. Het merendeel van regerings-leiders vandaag in Europa is rechts of centrumrechts. Voeg daar nog eens de linkse regeringen bij van landen die vandaag in de financiële moeilijkheden zitten en dan zie je dat rechts bijna ongehinderd haar economische agenda kan doordruk-ken. En zoals wel vaker gebeurt dat dan met een omwegje. Het lijkt vandaag alsof we met zijn allen niet anders kunnen dan inleveren: de begrotingen staan in het rood en als we niet willen dat de economie in het slop draait moeten er, zoals dat heet, ‘inspanningen’ gedaan worden. Daar wordt dan bij gezegd dat dit jobs op gaat leveren of op zijn minst gaat zorgen dat mensen hun job niet kwijt spelen. Dat ver-haal heeft even gewerkt, maar ge-lukkig zie je hier nu alsmaar meer protest tegen opkomen. Het ver-haaltje klopt ook niet: waarom zou België plots naar een schuldgraad van 60% moeten gaan terwijl we volgens de meeste parameters bij de beste leerlingen van de klas be-horen? Natuurlijk moeten begrotin-gen in orde zijn, wij zijn daar niet

tegen, maar het gaat natuurlijk om de manier waarop.”

VIB: U zit dus dicht bij onze ana-lyse dat de interpretatie van de economische crisis op twee jaar tijd politiek is omgegooid: van een crisis van de privésector naar een crisis van de publieke sector.

KVB: “Ik vind dat een zeer correcte analyse. Je ziet dat helaas wel va-ker: grote beloftes tijdens crisismo-menten, waar later niks mee blijkt te gebeuren. Dat viel me onlangs nog op in een rapport over de vei-ligheid van diepzeeboringen dat er gekomen is naar aanleiding van de olieramp in de Mexicaanse Golf. Als je de voorstellen leest die de Com-missie voor Europa doet is het net alsof die ramp er niet geweest is. In plaats van strenge regels moet het plots allemaal op vrijwillige basis en gaan ze zich richten op de ‘best practices’. Hetzelfde is hier gebeurd: de aandacht is razendsnel verscho-ven van de financiële markten naar de overheid en dus naar de burger. Bij de eerste kans die ze hadden, en dat was Griekenland, was het al zo ver. Ondertussen zien we in het Eu-ropees Parlement dat het allerminst evident is om strengere regels af te spreken voor bvb bankbonussen. Mijn collega Saïd El Khadraoui volgt dit op in de commissie economie en ook hij stelt vast dat de bankwe-reld niet geneigd is van de fouten uit het verleden te leren. Integen-deel: de bonussen vliegen ons weer om de oren. Er stond laatst nog een erg verontrustende tabel in de Fi-nancial Times over de mate waarin

“Links Europa moet luid zijn stem laten horen”Interview met Kathleen Van Brempt, een kritische believer van EuropaDe Europese vakbonden en het ABVV zegden massaal NEEN tegen de Europese plannen om een blind bezuinigingsbe-leid op te leggen dat vooral openbare diensten en werkne-mers zal treffen en niet de echte schuldigen van de crisis, de speculanten. Ook in het Europees Parlement rijst verzet tegen de plannen van Merkel, Sarkozy, Herman Van Rompuy en commissaris Barroso. sp.a-Europarlementslid Kathleen Van Brempt formuleerde het zoals wij het denken: “Zoals de plannen nu voorliggen dreigen vooral de gewone men-sen voor de gezochte stabiliteit op te draaien. De voorstel-len viseren ons loon, ons pensioen en bij uitbreiding onze welvaart. Dat kan niet de bedoeling zijn.” VIB trok naar het Europees Parlement voor een gesprek


GESPREKKEN

financiële instellingen opnieuw een bepaald soort riskante leningen af-sloten. Voor de eerste drie maanden van 2011 waren dat er al meer dan in 2006 voor een heel jaar! Als je dit ziet in contrast met de gesprekken die aan de Europese top gevoerd worden kan je niet anders dan ver-ontwaardigd zijn. Als je weet hoe-veel moeite wij hebben moeten doen om de financiële transactie-taks nog maar vermeld te doen krij-gen in de plannen van de Commis-sie! Het staat er nu in, maar we zijn nog lang niet aan de effectieve in-voering. Terwijl het potverdorie om een fractie gaat van de winsten die er gegenereerd worden.

VIB: Wordt het met dit soort te-genstellingen niet erg moeilijk om nog een progressief Euro-pees beleid te hebben?

KVB: Links Europa laat almaar luider haar stem horen en dat is absoluut een goede zaak. We hebben ons in het verleden wat in de hoek laten drummen omdat we te correct wil-den zijn. Dat is ook onze aard: het evenwicht zoeken en zorgen dat ie-dereen aan de bak komt. Daar trekt rechts zich niks van aan. Zij den-ken dat mensen echt vergeetachtig zijn en niet verder kunnen kijken dan het nieuws van de dag. Lang-zaam maar zeker zijn we die bewe-ging terug aan het draaien. Wij zijn slimmer geworden, maar de men-sen ook. Je ziet dat aan het protest van de vakbonden, maar ook aan de vragen die journalisten stellen.

Het praatje dat iedereen de broeks-riem aan moet halen is niet meer zo vanzelfsprekend. Ik denk daar-om dat het onze taak is systema-tisch op dezelfde nagel te blijven slaan: dit is niet onze crisis. Op zijn minst moet de financiële transac-tietaks er komen, maar we moeten er ook voor waken dat Europa blijft investeren in onderwijs, onderzoek en ontwikkeling of het milieu. Als we dat niet doen zijn we een vogel voor de kat. Hier moeten we hen die roepen om alleen maar besparingen absoluut van overtuigen. Het is ook logisch en economisch correct. Elk bedrijf dat ophoudt in zichzelf te in-vesteren heft zichzelf op. Dat we-ten ze ook. Maar toch zie je keer op keer dat het eigenlijk om de ‘extra’ belangen gaat, om de superwinsten of de korte winst. Dat is een econo-mie waar wij niet voor staan, want het is een economie voor valsspe-

lers en die moeten er echt uit, waar ze ook zitten. We hebben laatst in het Parlement een aantal gevallen gehad van parlementsleden die geld vroegen om amendementen in te dienen. Daar zaten helaas ook soci-alisten bij. Mijn eerste reactie was: buiten met die gasten, collega’s of niet. Ik vind dat onbegrijpelijk. Als je pleit voor een rechtvaardige sa-menleving, dan kan je zoiets toch niet doen? Het ging in dit geval over een undercover operatie van een Engelse krant en ik hoop dat het er voor zal zorgen dat - mocht dit ook in werkelijkheid gebeuren - mensen die met dit soort praktijken bena-derd worden twee keer zullen na-denken. Het is typerend voor een tijdsgeest waar we van af moeten. We moeten beseffen dat de vrije markt niet het zaligmakende antwoord is, en dat de mankementen groot zijn. Na de val van de Berlijnse muur leek dat zo, maar de realiteit heeft ons on-dertussen ruimschoots ingehaald. Met louter vrije markt en zo wei-nig mogelijk regels hebben we on-dertussen een maatschappij gecre-eerd die zichzelf in de voet schiet. En nog proberen een aantal mensen dit te ontkennen. Ik krijg grijs haar van de pogingen van de Republikei-nen in Amerika om de bevoegdhe-den van het milieuagentschap in te krimpen. Het is niet bewezen dat de opwarming van de aarde door de mens is veroorzaakt, zeggen ze. En om dat te bewijzen voeren ze en-kele goedbetaalde wetenschappers op die vaak niet meer zeggen dan dat er in het verleden nog periodes van onverklaarde opwarming zijn geweest. Het zou niet zo erg zijn als ze daarmee enkel hun grote gelijk in stand hielden, maar dit soort ar-gumenten wordt dan gebruikt om milieu-inspanningen af te bouwen of om in milieugebieden naar olie te boren.

VIB: Maar dat is Amerika. Hoe zit het in Europa?

KVB: We kunnen met Europa ei-genlijk ongelooflijk veel goed werk doen. Ik ben vandaag wel kritisch voor de manier waarop de Europese Commissie en een aantal regerings-leiders met de gevolgen van de eco-nomische crisis omgaan, maar blijf ondertussen wel een sterke ‘belie-ver’ van Europa. Met Europese een-dracht zullen we er hopelijk in sla-gen een grote ring van windmolens uit te bouwen in de Noordzee en dus

altijd wind te vangen. Alleen kunnen de lidstaten dat onmogelijk finan-cieren, maar je kan voor dit soort grote infrastructuurwerken wel per-fect geld ophalen op de Europese markten via bvb project bonds. Of je kan ook andersom werken, door samen schulden te beheren via eu-robonds. Europa is een sterk merk en dat moeten we dan ook inzetten. De structuren zijn er, dat bewijst de enorme impact die Europa vandaag al op onze levens heeft, dat bewijst ook de terechte aandacht die wij en de vakbonden hebben voor iets als de afgelopen Lentetop. Mijn pleidooi is dat we die sterkte goed moeten gebruiken. Door slim te zijn in onze investeringen, maar ook door de in-dividuele lidstaten voldoende ruim-te te laten om duidelijke accenten te zetten en toch tegelijk gezamen-lijke doelstellingen te bereiken. Die doelstellingen zijn er overigens: met EU2020 heeft de Europese Commissie zelf aangegeven wat de prioriteiten zijn tegen 2020. Een schoner klimaat, meer jobs, minder armoede, ... Daar wil ik allemaal voor gaan. Dát zijn de echte doel-stellingen. Laten we dat op een ma-nier doen die werkt. Door rekening te houden met zowel eigenheid als het gemeenschappelijke. Want ook dat is Europa.

Kathleen van Brempt spreekt op 1 mei op de Bolivarplaats rond 10u45.


BOEKBESPREKING

Jef Maes schreef een boek. Een tweede boek om precies te zijn, dus een veelschrijver kan je Jef niet echt noemen. In onze boekenkast staat ook zijn eerste boek, dat hij samen met Stiene Van Rie schreef. In ‘De werkdag’ uit 1985 werd de geschiedenis van de strijd voor ar-beidsduurvermindering beschreven. Een dun boekje was dat, de schrij-vers hadden duidelijk de bedoeling om hun boodschap kernachtig te brengen. Voor de gemiddelde lezer is dat alvast een goede zaak want dikke turven zijn niet iedereen zijn meug.

Het boek ‘uw sociale zekerheid in gevaar’ vertelt over hoe onze voor-gangers onze sociale zekerheid steen voor steen opbouwden. Het maakt ook duidelijk hoe de sociale zekerheid in financiële problemen kwam doordat haar almaar meer kosten ten laste gelegd werden. En waarom splitsing geen oplossing brengt.

Het eerste hoofdstuk geeft een his-torische schets over de opbouw en ontwikkeling van onze sociale ze-kerheid die meer dan 50 jaar over-spant. In hoofdstuk twee geeft de schrijver een met cijfers omgeven analyse van de actuele vraagstuk-

ken. In hoofdstuk 3 tenslotte gaat het over ‘keuzes maken’ en formu-leert Jef Maes een aantal voorstel-len en alternatieven.

Het boek is een werkinstrument voor militanten en andere geïnte-resseerden om het debat over onze sociale zekerheid te verrijken. Dit boek leert de sociale zekerheid be-ter begrijpen en formuleert vanuit een sociale invalshoek voorstellen voor besparingen en verbeteringen. Dat dit debat brandend actueel is en zal blijven moet niet meer gezegd. De discussie over de zwaarste bud-gettaire problemen sinds decennia wordt nu gevoerd. De volgende fe-derale regering zal een enorm gat van 20 miljard euro moeten dich-ten. De kans is groot dat het mes wordt gezet in de sociale zeker-heid, net zoals in de jaren tachtig. Die besparingen toen waren misda-dig: werklozen en langdurig zieken vielen vanaf de eerste dag terug op een aalmoes. Die schade is nog al-tijd niet volledig goedgemaakt.

In dit boek stelt Jef Maes voor om mensen meer te doen betalen voor de sociale zekerheid. Want de ver-grijzing zal tegen 2050 zo‘n 6% van onze welvaart zal opslokken. Dit be-tekent dat een groter deel van onze rijkdom naar de bejaarden zal vloei-en. Maar tegelijkertijd berekent het Planbureau dat ook onze welvaart tegen 2050 met de helft zal toene-men. Kortom, we zullen dan nog al-tijd rijker zijn dan nu.

Ook dit boekje is dun en bovendien is het erg betaalbaar. Jef Maes is di-recteur van het sociaal departement van de studiedienst van het ABVV en zit al meer dan 15 jaar in de be-heerscomités van de sociale zeker-heid en in de Nationale Arbeidsraad. Een regelrechte dossierkenner dus. Het is duidelijk dat Jef Maes een boek wou schrijven dat door zoveel mogelijk mensen gelezen zou wor-den. Hij schreef dit boek in per-soonlijke naam. Dit is geen traditie in het ABVV, maar naar de beschei-den mening van uw boekbespreker is dit wel een goede zaak. Als even-wichten dienen gezocht verdwijnt al

UW SOCIALE ZEKERHEID IN GEVAAR

wel eens de scherpte. Net dit aspect maakt het een zeer boeiend boek om lezen. Deze lezer moest haar gedachten er goed bijhouden, maar de beloning is er wel: je wordt mee-genomen in een deskundige en ook wat eigenzinnige reflectie op dé pij-ler van onze welvaartstaat.

Kopen?

Uitgever EPO | januari 2011 isbn: 9789064457593 · 2011paperback| 158 blz. 15 Euro in de boekhandel

Bestel dit boek nu bij het Vlaams ABVV en krijg 10% korting én het boek gratis thuis gestuurd. Je betaalt slechts 13,50 euro i.p.v. 15,00 euro (verzending inbegrepen). Via www.vlaamsabvv.be – militan-ten - publicaties.


1 Mei is dit jaar niet alleen Dag van de Arbeid. Het is ook de Erfgoed-dag met acties die ons cultureel erf-goed publiek toegankelijker maken. Het thema van de Erfgoeddag is AR-MOEDE. En daar past de strijd van onze socialistische beweging per-fect in.

Een Erfgoeddag in het teken van armoede en onze Dag van de Ar-beid die samenvallen: dé gelegen-heid voor de socialistische beweging om een initiatief te nemen. Op 1 mei brengen vakbond, mutualiteit en partij de kinderarmoede in beeld met een fototentoonstelling op het

Steenplein in Antwerpen. Aangrij-pende foto’s tonen dat je nooit te jong bent voor armoede. ABVV, de VoorZorg en de sp.a belichten hun 125-jarige socialistische strijd te-gen onrecht en armoede. Tegelij-kertijd toont de socialistische ge-meenschappelijke actie aan dat onze strijd ook vandaag nog rele-vant is.

Er zijn vele groepen in onze sa-menleving die een verhoogd risi-co op armoede hebben. Maar er is één groep die we zeker niet uit het oog mogen verliezen: kinderen. Met haar actie op de Erfgoedactie focust de socialistische beweging speci-fiek op armoede bij kinderen. Kin-derarmoede is immers een cruciaal thema. Kinderen in armoede geven ons echter een onbehaaglijk gevoel.

Nooit te jong voor armoede

ERFGOEDDAG OP 1 MEIDan is het soms maar al te eenvou-dig om onze rug te keren, het niet te zien. Maar het niet zien wil niet zeggen dat het niet bestaat. De cij-fers liegen niet.

Kinderarmoede is in Vlaanderen sinds 1997 verdubbeld tot 8,3%. In heel België komen we zelfs op een duizelingwekkend cijfer van 19% ar-moederisico voor kinderen. Dat zijn 375.000 kinderen. In Europa groei-en meer dan 20 miljoen kinderen op in kansarme omstandigheden.

Kinderarmoede vormt een bedrei-ging voor de hele samenleving en mag niet genegeerd worden. Ar-moede is een schande in gebieden zo rijk als het onze. We mogen er onze rug niet naar keren. De ten-toonstelling Je bent nooit te jong voor armoede drukt ons met de neus op de feiten.

Waar en wanneer?Gratis tentoonstelling Je bent nooit te jong voor armoede. Foto‘s op canvas. Te bezichtigen op: 1 mei 2011 tus-sen 14u en 18u na de stoet. Plaats: Steenplein | 2000 Antwer-penBereikbaarheid openbaar vervoer: Bus 30 en 34 | halte Suikerrui-Steenplein Bus 295 | halte Sint-Jansvliet Bus 22, 180, 181, 182 en 183 | hal-te Groenplaats (ongeveer 5 minu-ten stappen). Tram 2, 3, 4, 5, 8 en 15 | halte Groenplaats (ongeveer 5 minuten stappen) Jelle Janssens

RADEIS is een gratis driemaandelijks infoblad van de ABVV senioren. Rode adviezen, denkpistes en eisen van en voor senioren komen hierin aan bod.

Interesse? Stuur een mail met uw naam en adres naar [email protected] en u ontvangt het blad per post thuis.

ARMOEDE


MUZIEK VOOR RODE OORTJES

We leven in het tijdperk van de elektronische en digitale muziek. Je kan, als je er een beetje aan-leg voor hebt, thuis op je synthe-sizer een hele resem instrumenten imiteren. En op je computer kan je al dit elektronisch geweld ook nog samenvoegen tot een arrangement dat al maar moeilijker te onder-scheiden valt van een heus orkest. In deze tijd worden dan ook men-sen die diverse podia afschuimen, gewapend met enkel een mooie stem en een virtuoze accordeon, al te vaak bestempeld als Ongewone Mensen. Als dit duo dan ook nog eens strijdliederen van en voor de kleine man op hun repertoire staan heeft, dan hoort uw “dienaar met de rode oortjes” toch veel liever de term:”Bijzondere Mensen” En bij-zondere mensen verdienen de bij-zondere aandacht die hen toekomt. Vandaar geen bespreking van één lied maar een interview met een Duwoh vol muziek…

Even voorstellen: Duwoh, dat is Bernard Van Lent en Anke Hintjens.

Bernard Van LentAls jongen was hij liever voetballer geworden. Gelukkig bracht de Sint hem toch een accordeon.Vandaag is Bernard een gevierd

muzikant, componist en accordeo-nist. Als jonge snaak verdiende hij zijn boterham door te spelen in ca-fés en op bonte avonden. Op één van die avonden kwam hij Wannes Van de Velde tegen. Het begin van een lange vriendschap en samen-werking.Zo stond Bernard mee op het podi-um bij de creatie van Mistero Buffo in de Munt in 1973 en maakte hij ja-ren deel uit van de groep van Wan-nes Van de Velde. Bernard is vooral actief als begeleider bij theater. Ook verzorgde hij de muzikale omka-dering voor Alice Toen in haar stuk “Charlotte” in het Fakkeltheater.Hij begeleidde producties van het KJT, het Mechels Poppentheater, theater Malpertuis, Guido Belcan-to,.... Vandaag speelt hij ondermeer in Leonard, Violine Zigane, Fa Fa-tal en inspireert aanstormende ta-lenten in het muziekatelier Ward De Beer. Rode draad in het werk van Bernard is zijn sympathie voor de gewone mens, “voor zij die in ‘t donker staan” zoals Bertolt Brecht het schrijft. Zijn bekendste compo-sitie is wellicht het lied “ Ze kwamen van ‘t Zuiden”.

Anke HintjensAnke is in talrijke middens geen on-bekende. Zij zorgde er mee voor dat

holebi’s kunnen trouwen; ze was actief in de Noord-Zuidbeweging, werkte als woordvoerster voor de armenverenigingen. Minder bekend was haar passie voor muziek. Vrien-den en collega’s wisten het al: Anke zingt goed, graag en veel. Ze is al lang bezig met muziek: sinds haar dertiende speelt ze piano, zingt al even lang in verschillende koren, volgde meerdere zangopleidingen. Ze is al die tijd in het bijzonder ge-interesseerd in muziek die de kant van de zwaksten kiest.Dankzij de ontmoeting met Bernard van Lent kan ze nu twee van haar passies combineren: ijveren voor een mooiere wereld en zingen.

Door hun jarenlange interesse in muziek met inhoud was het voor hen geen probleem om een boei-end, ontroerend en hartverwar-mend programma samen te stellen. Bekende en minder bekende liede-ren over zaken die er toe doen. Cri-sis, onrecht, liefde, verzet en hoop. Van Bertolt Brecht via Pete Seeger naar Tracy Chapman, via Dirk Witte over Friedrich Holländer naar Wan-nes Van de Velde. In elke periode en in elk continent zetten mensen hun verontwaardiging en hun verzet en hoop op muziek.

ViB Jullie worden stilletjes aan een begrip in syndicale en cultuurmin-nende middens. Hoe begon het al-lemaal voor jullie?

Anke Hintjens : Bernard en ik ken-nen elkaar al zo’n 20 jaar, toen ik meezong met een amateur theater-vereniging die Mistero Buffo bracht. Bernard deed daar de muzikale coa-ching en begeleiding. Voor ik Ber-nard kende vond ik accordeon maar een saai hoempapa-instrument. Maar sinds die Mistero Buffo was het mijn grote droom om ooit met Bernard samen muziek te kunnen maken. Het Masereelfonds had mij gevraagd of ik voor hen een liederenprogram-ma wou uitwerken. We vroegen Bernard of hij wou meewerken en hij zei Ja!Bernard speelt al 40 jaar accorde-on waarvan 20 jaar als begeleider

Duwoh zingt vergeten parels en warme meezingers

Duwoh door Expohuis vzw



van Wannes Van de Velde. In Ber-nard zijn handen is een accordeon een heel orkest. Zoveel variatie in klanken en stijlen. Je begrijpt dus hoe groot mijn plezier is. En ook het publiek is verrast door de verschei-denheid en de virtuositeit van Ber-nards muziek.

ViB: Jullie repertoire ligt op het eer-ste zicht niet voor de hand. Van-waar deze keuze?

A.H. : Wij vertrokken in de eerste plaats van de teksten van de lie-deren. Waar gaan ze over? Hebben ze ons iets te vertellen? En verder moet het ook boeiende muziek zijn.Er zijn heel veel liederen met boei-ende teksten maar waarvan we de muziek niet zo interessant vonden. En er zijn heel veel mooie liedjes die niet erg diepgaand zijn. Die bren-gen we dus niet.Wij hebben niets tegen die liedjes, maar die worden overal gebracht. Wij willen liederen brengen die we zelf fantastisch vinden maar die mensen niet, of niet meer, kennen.En toch hadden we het moeilijk om te kiezen. Er zijn zo veel mooie boei-ende liederen, die geen ademruimte krijgen onder de pletswals van de amusementsindustrie.

ViB: Waar vinden jullie de inspiratie voor de nummers? Hoe begint zo’n speurtocht?

A.H. : Omdat we beiden al zo lang met muziek bezig zijn, hadden we al een boel nummers in onze la lig-gen die we ooit nog eens wilden brengen. En toen we met het samenstellen

van het programma begonnen heb-ben we ook nog een boel mensen aangesproken. We hebben een gan-se zoektocht achter de rug, naar teksten, achtergronden van liede-ren, partituren, biografieën. En die informatie verwerkten we uiteinde-lijk ook in onze bindteksten.

ViB: In jullie repertoire zitten ook een aantal nummers van Wannes Van De Velde. Maar die keuze lag nogal voor de hand, is het niet?

A.H. : Bernard was jarenlang com-pagnon de route van Wannes. Wan-nes hoorde de piepjonge Bernard accordeon spelen en strikte hem om hem te gaan begeleiden. Dit werd een vruchtbare samen-werking die meer dan 30 jaar duur-de. Bernard leerde enorm veel van Wannes onder andere over folk-muziek en Wannes vond een geni-aal accordeonist die het begeleiden tot hogere kunst verhief. Een bege-leider stelt zich ten dienste van de zanger. Op het podium is de zan-ger de baas. De accordeonist staat meestal iets achter de zanger zodat hij hem goed kan zien, en nooit te luid speelt. Bernard verwoordt het zo: “Ik kon aan het oor van Wan-nes zien in welk stuk van het lied hij zat.” Dit is een specialisatie in de muziek, die niet aan iedere muzi-kant gegeven is.Een klein voorbeeldje: als ik door verstrooidheid eens een strofe over-sla (wat natuurlijk nooit gebeurt !) en er maar 3 in plaats van 4 zing, dan moet Bernard toch op tijd mer-ken dat het al gedaan is en een schoon slotakkoord verzinnen.

ViB: Je wordt dus nauwlettend in het oog gehouden door Bernard die achter je zit. Maar voor je zitten er nog geboeide kijkers. Wie is jullie doelpubliek?

A.H. : Iedereen is ons doelpubliek. Wij willen dat iedereen onze liede-ren hoort. Maar omdat onze liederen ook dui-delijk de kant van de onderdrukten kiezen, zijn het voornamelijk sociale organisaties die ons vragen om te komen. We speelden ook al in cultu-rele centra, maar meestal op initia-tief van organisaties met meer dan alleen maar een cultureel doel.

ViB: Hoe reageert het publiek op jullie optredens? Heb je misschien een leuke anekdote?

A.H. : De eerste keer dat er mensen in het publiek van ontroering be-gonnen te huilen, was voor mij een indrukwekkende gebeurtenis. Toen we voor de ABVV vorming speelden, was er iemand die al van het der-de liedje moest huilen en niet meer stopte. Ik was zo onder de indruk dat ik het meest emotionele liedje, dat over de opstand van het getto van Warschau gaat, heb overgesla-gen, uit schrik dat ik anders zelf ook ging huilen. Een keer zongen er mensen zo vals en luid mee met de Nieuwe Inter-nationale, dat ik het zelf moeilijk kreeg om de toon te houden, maar ik genoot van het enthousiasme.In december speelden we bij een herdenking van de staking van ‘60-61, door de ACOD Antwerpen.Afgewisseld met onze muziek wer-den er interviews getoond van sta-kingsleiders. Ik stelde vast dat er geen enkele vrouw geïnterviewd was. Ons tweede deel start met het cabaretlied “Weg met de mannen”. Ik droeg het lied op aan de vrou-wen die niet geïnterviewd waren en kreeg prompt applaus van de (helft van de?) zaal.Eind februari speelden we op de manifestatie van de LBC tegen het IPA. Er stonden 4000 mensen op het plein. Als die allemaal samen meewiegen op “Ze kwamen van ‘t zuiden”....dan krijgen wij toch kip-penvel. En dat is dan ook net een van de liedjes die Bernard zelf schreef....

ViB: Ik heb jullie aan het werk ge-zien tijdens dat optreden voor Vor-mingswerkers van het ABVV. Daar viel de nieuwe versie van de Inter-

Duwoh door Ivo Delrue


nationale op. Vertel eens, wat is dat eigenlijk, een Zoetwater Socialist?

A.H.: Een zoetwatersocialist is een socialist die alleen maar daar zwemt waar de meesten zwemmen, die uit angst om afgewezen te worden al-leen maar zegt wat de meerderheid zegt. En daardoor zijn geloofwaar-digheid verliest en net wel afgewe-zen wordt. De tekst werd geschreven door Paul Claes naar aanleiding van 1 mei 2009. Wij lazen de tekst in Knack en vonden hem zo goed, dat we Paul contacteerden met de vraag of we de tekst mochten zingen. De tekst roept de socialisten op om niet meer bekommerd te zijn om aande-len en dividenden maar om opnieuw te strijden tegen onrecht.

ViB: Hoor ik in jullie arrangementen ook niet een liefde voor het Caba-ret genre?

A.H.: Zeer zeker. Dat is een passie die we beiden delen. De mooie mu-ziek, de kritische teksten én de hu-mor. Een melange die goed bij ons past.

ViB: Je zingt ook in vele talen. Soms krijg ik het gevoel dat jullie het pu-bliek willen meenemen op een cul-turele wereldreis. Is de wereld jullie dorp?

A.H. : Inderdaad. Overal ijveren mensen tegen onrechtvaardigheid, overal wordt gezongen. We willen mensen doorheen de tijd en door-heen de wereld doen reizen en doen voelen dat mensen overal dezelfde verlangens en behoeften hebben.En omdat we telkens kort iets over het lied vertellen, over de compo-nist, de auteur of het thema, kan toch iedereen in grote lijnen volgen waarover het lied gaat, zelfs als het bijvoorbeeld in het Jiddisch is.

ViB: Wat zijn jullie ambities?

A.H.: Wij willen de vergeten parel-tjes, de verontwaardigde dissonan-ten en de warme meezingers overal ten lande brengen en terug in het collectieve geheugen steken. Wij willen dat men inziet dat mensen altijd strijd geleverd hebben voor een beter leven voor iedereen. Wij willen dat ze energie putten uit de rijke cultuur en de volgende dag weer meer energie hebben om voor rechtvaardigheid te ijveren. Cultuur als energieboost.

ViB: Prachtig, en dat in het seizoen van de nieuwe energie. Waar kun-nen we jullie deze lente nog bewon-deren?

A.H.: We spelen op 22 april in het Volkshuis in Sint Niklaas, op 29 april in Antwerpen, op 30 april in Leu-ven en op 7 mei in Oostende. Onze speeldata kan je steeds raadplegen op onze facebookpagina Duwoh

ViB: Tot slot. Een vraag die me al even bezig houdt. Vanwaar de naam Duwoh?

A.H.: Wij zijn een heel bijzonder duo, dat mensen wil verbazen, ont-roeren en energie geven voor de strijd voor meer sociale rechtvaar-digheid.

ViB: Dat kan ik enkel maar beamen. Bedankt voor het gesprek en tot binnenkort op de podia.

Paul Van Rymenant

Duwoh door Jan Lietaert

Duwoh door Martine Raeymaekers


Technische gegevensDe twee artiesten hebben wei-nig nodig. Ze gebruiken liefst geen versterking, maar in een grote zaal met zwakke akoes-tiek kan dat toch wel nodig zijn. Graag een aparte ruimte waar Anke en Bernard op voorhand een kwartiertje kunnen inzin-gen/spelen. Vergoeding Sabam is op verant-woordelijkheid van de organisa-tor. Speellijst kan op voorhand aangevraagd worden. De voor-stelling duurt ongeveer twee keer 40 minuten (met tussenin een pauze). De liedjes worden kort ingeleid. Het publiek wordt (zeker bij de laatste drie num-mers) hartelijk uitgenodigd om mee te zingen.

ContactgegevensAnke [email protected]

21VAKBOND IN BEWEGING 69

Stap mee met de ABVV SENIOREN op 1 MEI!!1 mei is de traditionele dag van de arbeid. Maar ook voor ex-arbeiders is er nog werk aan de winkel.

Denk maar aan de constante dreiging van de verhoging van de pensioenleeftijd en het hele pensioendebat. Van een solidair herverdelingsstelsel is niet veel sprake meer, we worden aan-gespoord om voor onszelf te zorgen.

Daarbij worden we met verstomming geslagen als blijkt dat 1 op 4 van de Belgische senioren in armoede leeft!

De ABVV senioren komen dag in dag uit op voor de rechten van senioren.De senioren verdienen ook hun plaats binnen de maatschappij en binnen alle instanties. Daar-om moeten we ons wel laten horen en laten zien.

De ABVV senioren roepen op om op 1 mei de stem van de senioren kracht bij te zetten. We verwelkomen je graag achter onze spandoek in de 1 mei optocht van 2011.

Wanneer? 1 mei 2011 om 9u45Waar? Bolivarplaats, Antwerpen (aan het nieuwe gerechtsgebouw)

Tot dan!ABVV senioren regio Antwerpen.

Meer info: 03/220.67.11 of [email protected]

ACTIVITEITEN

Bezoek de ZOO van ANTWERPEN en PLANCKENDAEL aan een voordelig tariefAls lid van het ABVV kan u genieten van een korting op de toegangsprijzen voor een bezoek aan de Zoo Van Antwerpen en Plackendael.

Tarieven:Volwassenen (vanaf 18 jaar): €17,85 ipv €21Kinderen (jonger dan3 jaar): GratisKinderen (3 tem 17 jaar): €14,45 ipv €17Mindervaliden: €14,45 ipv €1760 plus: €14,45 ipv €17

INFO en TICKETS zijn verkrijgbaar bij het ADVIESPUNT:Ommeganckstraat 35 (1e verdieping), 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 [email protected] maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8u30 tot 12u00Woensdag open van 14u00 tot 18u30

Betalen bij Adviespunt is enkel mogelijk via Bancontact of via overschrijving op BE 20 132-5201931-56

OPEGELET! Van 7/11/2011 tem 17/02/2012 is er een wintertarief in beide parken. Iedereen (vanaf 3 jaar) betaalt dan €14 per persoon. Deze tickets kunnen enkel rechtstreeks aan de kassa van de zoo aan-gekocht worden. Het prijsverschil tussen de tickets die via het ABVV/ Linx+ op dat moment zijn aangekocht wordt niet terugbetaald.

FOTO

SABIN

E O

RY


DERDE WERELD

Dodelijke armoedePaula is een van de vele straatverko-pers in Lima, Peru. Kapstokken ver-kopen in de straten is een onzeker bestaan voor een moeder van drie kinderen. Ze is arm en komt daarom in aanmerking voor de ‘universele’ ziekteverzekering van de Peruaan-se staat. Dan wordt bij Paula kanker vastgesteld, in een vergevorderd stadium. Ze zou dringend geope-reerd en behandeld moeten wor-den. Dankzij een nieuwe wet dekt haar verzekering de diagnose van de kanker. Maar niet de behande-ling. Paula heeft zelf niet de midde-len om die te betalen. De hele buurt mobiliseert zich en via allerlei acties zamelt men voldoende geld in om Paula’s operatie te bekostigen. Maar niet genoeg voor de chemotherapie die daarop moet volgen. Paula over-lijdt twee jaar later aan uitzaaiingen van kanker, in het besef dat ze stierf omdat ze arm is.

Ken je rechtenDe behandeling die Paula nodig

had, wordt intussen wel gedekt door de verzekering. Maar er is veel meer mis met de gezondheid van de Peruanen, met hun kennis over gezondheid én over de rechten die ze hebben. “Wij moeten heel goed weten wat onze rechten zijn, want in de gezondheidscentra zeggen ze ons andere dingen,” getuigt Gianel-la Duran, een van de vele sociaal geëngageerde vrouwen die vrijwil-lig als gezondheidspromotor werkt in de sloppenwijken van Lima. “Mijn zus, bijvoorbeeld, had longkanker. De universele ziekteverzekering dekte de chemotherapie niet, werd haar gezegd in het gezondheidscen-trum. Als familie hebben wij daar-voor moeten vechten. Ik ging terug met een lijst van prioritaire behan-delingen die volgens de wet moe-ten gegeven worden. Zonder die informatie, zouden ze mijn zus heb-ben weggestuurd.” De ‘Promotoras de Salud’ in Lima bestaat uit een grote groep van wel 1000 vrijwilli-gers. Sommigen doen al meer dan 30 jaar aan preventie- en informa-

tiewerk. Ze begeleiden zwangere vrouwen, moeders van jonge kin-deren, sensibiliseren mensen over hygiëne, hebben een programma tegen huishoudelijk geweld, nemen enquêtes af en nog veel meer. Hun werk is een aanklacht tegen de ga-ten in het gezondheidsbeleid van de overheid.

Naar bovenDe ervaringen en terreinkennis van de gezondheidspromotoren blij-ven niet bij henzelf hangen, maar vinden hun weg naar boven, naar het politieke niveau. De ‘Promo-

Een partner in het Zuiden?Goed voor de gezondheid!

De partners van fos-socialistische solidariteit zijn organisa-ties die werken aan gezondheid. Niet door ziekenhuizen te bouwen of medische zorgen te verstrekken, maar door te luisteren naar de mensen en met hun eisen bij de overheid aan te kloppen. Zo hebben ze in Peru al vele mensenlevens gered.

Campagne kortfos is de Noord-Zuidorga-nisatie van de socialisti-sche beweging in Vlaande-ren. Onze partners in het Zuiden zijn organisaties van mensen die strijden voor hun rechten, zoals het recht op gezondheid. Daar-in steunen we hen, samen met de Socialistische Mu-tualiteiten, ABVV en sp.a. Want gezondheid is een recht, wereldwijd!

toras de Salud’ is immers een van de vele leden van ForoSalud, een

Rudy gaat vreemd!

Hij heeft een partner in het Zuiden!“Mijn partner is een organisatie in het Zuiden die opkomt voor het welzijn van de lokale bevolking. Omdat ze, net als ik, vindt dat iedereen recht heeft op gezondheid.

Doe zoals ik: surf naar www.partnerinhetzuiden.be, leer de partners van fos kennen en volg hen op Facebook.”

Rudy De Leeuw, Vlaams ABVV

RECHT OP

GEZONDHEID

WE

R E L D W I J D

Caroline gaat vreemd!

Zij heeft een partner in het Zuiden!“Mijn partner is een organisatie in het Zuiden die opkomt voor het welzijn van de lokale bevolking. Omdat ze, net als ik, vindt dat iedereen recht heeft op gezondheid.


Caroline Copers, Vlaams ABVV

RECHT OP

GEZONDHEID

WE

R E L D W I J D

Eddy gaat vreemd!

Hij heeft een partner in het Zuiden!“Mijn partner is een organisatie in het Zuiden die opkomt voor het welzijn van de lokale bevolking. Omdat ze, net als ik, vindt dat iedereen recht heeft op gezondheid.


Eddy Van Lancker, Vlaams ABVV

RECHT OP

GEZONDHEID

WE

R E L D W I J D


DERDE WERELD

Wat kan jij doen? • Leer onze partners kennen op www.partnerinhetzuiden.be en volg hen op facebook

• Laat zien dat je dit doet en plaats je eigen foto in de cam-pagne-affiche

• Maak de campagne mee bekend aan de hand van de affi-ches, onderleggers, brochures, het campagnedossier en an-der campagnemateriaal

• Ga naar een film -of vertellersavond of ‘Vreemde vragen, gezonde antwoorden’-quiz in je regio

• Organiseer zelf een activiteit of actie

• Onderteken ons charter met eisen aan de Belgische en Eu-ropese overheden

• Stort je bijdrage op rekeningnummer

BE 16.0000.0000.7474

BIC BP0TBEB1

www.partnerinhetzuiden.be

breed netwerk van organisaties die opkomen voor gezondheid. ForoSa-lud gebruikt de ervaring en kennis van de basis om een visie te ont-wikkelen voor een gezondheidssy-steem en een ziekteverzekering. “Met de problemen van de mensen tonen we aan dat de staat zijn rol niet opneemt. Zo komen we tot een integraal hervormingsvoorstel, met inbegrip van de financiering en in samenwerking met de hele over-heid. Want het mag niet enkel een thema zijn van het ministerie van gezondheid. Het gaat er hem niet alleen over om meer gezondheids-centra of ziekenhuizen te bouwen, maar ook om een einde te maken aan armoede en sociale uitsluiting,” zegt Mario Rios, de nationale coör-dinator van ForoSalud.

CampagneHoe gaan ze deze voorstellen ver-kocht krijgen aan het parlement en de politieke verantwoordelijken? Daartoe voeren ze de campagne “Een Integrale en Waardige Gezond-heidszorg voor Iedereen”. Ze willen mensen en organisaties informeren, bewustmaken en vooral ook mobi-liseren om hun eisen en wetsvoor-stellen kracht bij te zetten. Dat is nu belangrijker dan ooit, want dit jaar vinden opnieuw presidentsverkie-zingen plaats. ForoSalud wil dat het gezondheidsbeleid deze keer wel een belangrijk discussiepunt wordt in het verkiezingsdebat.

Levens reddenDat is ook nodig. Ondanks jaren van economische groei besteedt de Pe-ruaanse staat maar weinig middelen aan gezondheid: “4,7 procent van

het bruto nationaal product gaat naar gezondheid. Terwijl het ge-middelde voor Latijns-Amerika 7,8 procent is. In Peru komt slechts één derde van de gezondheidsuitgaven uit de staatskas, twee derde is pri-vé! Voor de regering telt alleen dat iedereen officieel aangesloten is en de papieren heeft. Wat wij willen is dat iedereen elke verzorging krijgt die hij of zij nodig heeft. Niet enkel op papier,” aldus Mario Rios.Het verbeteren van de toegang tot

Frieda gaat vreemd!

Zij heeft een partner in het Zuiden!“Mijn partner is een organisatie in Peru die opkomt voor het welzijn van de lokale bevolking. Omdat ze, net als ik, vindt dat iedereen recht heeft op gezondheid.


Frieda Ardies

RECHT OP

GEZONDHEID

WE

R E L D W I J D

sociale ziekteverzekering houdt nog-al wat hervormingen in op verschil-lende niveaus. Structurele verande-ringen gebeuren stap voor stap, met vallen en opstaan. Maar de impact voor uitgesloten bevolkingsgroepen in het Zuiden is immens. De aan-pak van onze partners redt levens! En dat geeft hen de moed om ver-der te gaan, soms met kleine, soms met grote verwezenlijkingen, maar steeds met dat ene doel voor ogen: gezondheid voor allen!


Marleen Temmerman over Internationale GezondheidszorgGezondheid is een recht, stellen we in deze campagne. Maar is het toch niet eerder een kwestie van geluk of pech?

Inderdaad, je kan ook geboren zijn met een bepaalde aandoening, je kan een on-geluk krijgen in de loop van je leven, of ziek worden enz. Wat een recht is, is de mogelijkheid tot gezond leven. Dat betekent dat je toegang hebt tot voedsel - ge-zond voedsel, dat je een dak boven je hoofd hebt. Hoeveel mensen hebben geen toegang tot proper water bijvoorbeeld? De basiselementen om gezond te leven: dat moet een recht zijn. En toegang tot gezondheidzorg moet ook een recht zijn. Want neem nu borstkanker. Kan je niets aan doen. Het overkomt heel veel vrou-wen. Tien procent en meer krijgt borstkanker. Wat het recht is, dat is voor die borstkanker de beste zorgen te krijgen. Of je nu rijk of arm bent. Dat is ook de campagne: we pleiten voor een universele toegang tot gezondheidszorg. En daar moeten we echt heel hard voor vechten.

Gezondheid is voor jou een belangrijk thema. Maar waarom is het belang-rijk dat de socialistische beweging hiermee bezig is en ook hiermee naar buiten komt?

De thema’s waar we echt als socialistische beweging al honderd jaar of langer voor vechten en voor gaan, zijn voornamelijk de sociale thema’s waarin je heel veel on-gelijkheid ziet. Denk maar ook aan toegang tot school, toegang tot gezondheids-zorg. Dat is voor ons evident, maar in grote delen van de wereld is dat niet het geval. Het is altijd weer overal hetzelfde. Het zijn de mensen die niets hebben, die daardoor eigenlijk nog meer in de verdrukking komen te staan. Die als ze ziek zijn niet op zorg kunnen rekenen. Er is geen gezondheidszorg. Of als ze er wel is, is ze veel te duur. Vanuit een socialistisch perspectief zien we ongelijkheden, zien we onrechtvaardigheden. We zijn verbijsterd, verontwaardigd. En dan moeten we ook onze verantwoordelijkheid opnemen. Daarom denk ik dat het zo belangrijk is, voor fos, dat men dat thema kiest: omdat we willen vechten tegen die ongelijkheid. Ik denk dat we daar als socialisten echt moeten over waken, in ontwikkelingslanden, maar ook daar buiten, in ons eigen land. Dat we niet naar een geneeskunde met twee snelheden gaan. Onze verworvenheden van weleer, gezondheidszorg geba-seerd op een verplichte bijdrage, op solidariteit, dat dat blijft bestaan. Want ook nu, hier vandaag de dag, in België, maar ook in Europa, zijn er krachten bezig die ervoor zorgen dat het uitgehold wordt. De hospitalisatieverzekering bijvoorbeeld, komt in de tweede pijler. Met andere woorden, je werkgever betaalt dat voor een stuk en dan voelen we ons koning te rijk. Maar eigenlijk zou dat niet mogen, een extra verzekering nodig hebben. Alle basisgezondheidszorg zou moeten zitten in de eerste pijler, betaald door iedereen, door sociale zekerheid. Daar moeten we echt eens goed over nadenken.

Een van onze politieke eisen naar de Belgische overheid, is dat zij het voortouw nemen in het organiseren van een wereldgezondheidsfonds. Waarom zo’n fonds?

Wel, we leren. We hebben toch een beetje geleerd uit het Global Fund. Dat is een fonds dat een aantal jaren geleden is opgericht, specifiek voor drie ziektes: aids, tuberculose en malaria. De rijke landen storten geld in dat fonds. Vanuit dat fonds wordt dan met de regeringen onderhandeld en wordt er gezorgd dat niet alleen de overheid maar ook het sociale middenveld daarbij betrokken is en dat er dus ei-genlijk goede programma’s ondersteund worden met die gelden. Helaas, alleen op gebied van aids, tuberculose en malaria. Dat willen we eigenlijk verbreden, zodat ook moeder-kindzorg of basisgezondheidszorg kunnen opgenomen worden.

Wat is daar zoveel beter aan?

Wel, er zitten toch een aantal controlesystemen ingebouwd. Onlangs bijvoorbeeld heeft het Global Fund twee grote budgetten geschrapt voor landen waar men ge-sjoemeld had. Het wordt dus zeer goed beheerd.

FOTO’S: CHANTAL HOVENS

DERDE WERELD


Bezoek aan de ANTWERPSE HAVENGeleid bezoek aan de haven met de bus. U bezoekt een stukgoedterminal, een containerter-minal, een fruitwerf, het opleidingscentrum voor de dokwerkers en het aanwervingslokaal “het kot”…u voelt zich een dokwerker voor één dag.’s Middags eten we een warme maaltijd in de kantine van het kot.

Prijs: €17/pp dranken niet inbegrepenWanneer? donderdag 19 mei 2011 van 9u00 tot 16u00Waar? Bus vertrekt aan de BTB, Paardenmarkt 66, 2000 Antwerpen

INFO en INSCHRIJVINGEN:AdviespuntOmmeganckstraat 35 (1e verdiep)2018 AntwerpenT: 03 220 66 [email protected]

Bij inschrijving moet de naam en identiteitskaartnummer van ELKE deelnemer meegedeeld worden. Dit op voorschrift van het Antwerps Havenbedrijf.

Familiale wandelzoektocht georganiseerd door afdeling “Centrum”Deelnameprijs: € 4 /deelnemingsformulierAfstand: ± 4 kmVertrek en eindpunt: Grote MarktPrijsuitreiking: 29 oktober 2011

Formulieren zijn verkrijgbaar van juli tem september 2011 bij:

Café Den Bengel Grote Markt 5, 2000 Antwerpen T: 03 233 32 90Open van maandag tot zondag vanaf 09u00

ABVV adviespuntOmmeganckstraat 35, 2018 Antwerpen T: 03 220 66 13 [email protected] maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 08u30 tot 12u00Woensdag open van 14u00 tot 18u30

Jos Kalhen Renaat Veremansstraat 6/64, 2030 Antwerpen. GSM: 0475 55 51 68

Verantwoordelijke inrichters: Staf Van Gorp en Jos KalhenControle: Eugeen Strijbosch, José Van Rompaey en Frank Piepers

Wandel- en Fotozoektocht doorheen Oud-Antwerpen

ACTIVITEITEN


FILMRUBRIEK

Gebaseerd op waargebeurde fei-ten in de Fordfabiek in Dagenham 1968. Rita werkt er zoals veel loka-le vrouwen. Wanneer zij ontdekken dat hun mannelijke collega’s meer betaald worden dan zij, komen ze in opstand. Met humor, goed verstand en moed nemen de vrouwen het op tegen de directie, hun echtgenoten, de mannelijke werknemers en uit-eindelijk de overheid. Met de hulp van staatssecretaris Barbara Cast-les slagen de Dagenham vrouwen er uiteindelijk in om de lonen gelijk te trekken met die van hun manne-lijke collega’s. Haar en hun strijd te-gen dit onrecht zal de wereld ver-anderen.

De Britse cinema is nog steeds de koploper wat betreft “De Sociale Film”, denk maar aan Ken Loach, een meester in dit genre die keer op keer scoort met dit soort fi lms ( “Kess”,”My Name Is Joe”, Ladybird Ladybird”) of Mark Herman (“Bras-sed Off” en “The Boy In The Stri-ped Pyama”). Een paar jaar ge-leden was er ‘Calender Girls’ van Nigel Cole over vrouwen op leeftijd die poseren voor een naaktkalender ten voordele van” Leukaemia Re-search Fund” en hiermee interna-tionale faam oogstten (vertoond op

MADE IN DAGENHAM

“7 Dagen Sociale Film in Antwerpen 2010” ) met o.a Helen Mirren in een hoofdrol. Nu staat hij hier weer met een even sterk drama, herkenbaar gemaakt met de nodige humor en nostalgische herinneringen aan lang vervlogen tijden door de soundtrack en muzieknummers.

Voor de tweede keer zet Nigel Cole de rechten van de vrouw in de kijker. Ditmaal is het een zeer belangrijk keerpunt op dat vlak want deze ge-beurtenis was de aanleiding tot het recht op gelijk loon. Het idee voor het maken van de fi lm was een reü-nie van de vrouwelijke strijders van weleer die het wel zagen zitten dat

Het is in de nacht – getooid met fonkelende sterren

en maneschijn

Dat het licht op zijn mooist is.

En zo de liefde – haar eigen hemel schenkt.

F.J Robson

hier een fi lm over gemaakt werd. Via verschillend lobbywerk hebben ze ook weer eens hun slag thuis ge-haald. Het is een zeer symphatie-ke fi lm geworden met veel beken-de sterren zoals Bob Hoskins, Sally Hawkins en Miranda Richardson. Niet enkel wordt er gefocust op het sociale feit waar de vrouwen voor vechten maar ook de nefaste gevol-gen die de stakingen met zich mee-brengen zoals de slechter wordende fi nanciële toestand met de spannin-gen dat dit met zich meebrengt. Allen daar naartoe!!

Patrick Van Laer

S-PLUS en ABVV seniorenwerking

v.u. Dirk Schoeters, Ommeganckstraat 35, 2018 Antwerpen

Zaal Kielpark, St. Bernardsesteenweg 113, 2020 Antwerpen KielDeuren: 13u30 14u00

prijs inclusief drankje en koffiekoek

Info en reservaties:ABVV Adviespunt

S-Plus Sint Bernardsesteenweg 200, 2020 Antwerpen Kiel, T. 03 285 43 20 of 21

vrijdag 6 mei 2011

lentefeest“Sing Sing”

The ClementBrothers

“Jaren 50 Rock and Roll-show”

The Million $ Sunrise

Vakbond in Beweging 69 | 2011

Documents

Transcript of Vakbond in Beweging 69 | 2011