UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Behandelingsstrategieën bij agressie

Prof. Dr. K. Audenaert

UZ Gent – Universitaire Dienst PsychiatrieUgent - Vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Voorbeschouwing

Tijd nemen: gedragsstoornis is een urgentie!

• niet veroordelend• beslistheid, geen heroiek• continue uitleg geven: waarom noodzakelijk• zo mogelijk familie of vrienden bij betrekken• niet: alleen laten en laten afkoelen

Teamwerk

• een iemand geeft instructies• duidelijk afgelijnde verantwoordelijkheid• belang van een protocol

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Voorbeschouwing

Geschiedenis van geweld = beste predictor voor geweld

– in de vorige ziekte-episodes: dossier– in de huidige episode: cave! geboeide patiënt– belang van de info bij de verwijzende instantie: politie,

huisarts en familie

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Diagnostiek

!! is geen prioriteit

prioriteit = behandelen van urgente symptomen

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Kader: veiligheid

Aandacht voor veiligheid-van de patiënt-van de andere patiënten -van behandelaar en teamleden

. voldoende mensen op de achtergrond

. stoel dichtst bij de deur

. afstand houden

. personenalarm

·

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Stappenprotocol

• elke stap obligaat doorlopen• tijdsduur van de stap is zeer wisselend• flexibiliteit voor overstap tussen deel-protocollen

• houvast in crisissituatie• houvast voor assistent-in-opleiding• eensgezinde houding in mobiel team,

spoedopname en psychiatrische afdelingen • medicolegaal• instrument voor debriefing• instrument voor evaluatie van functioneren

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Melding aan het team

• kan door ieder teamlid gebeuren• subjectieve ervaring van agressie• doel van deze formulering: veiligheidsgevoel

• Preventie van:– stress– burnout– post-traumatic stress disorder– secundaire victimisatie

• centrale melding• verantwoorderlijke persoon aan te duiden• team dient gewaarschuwd te worden• team beschouwd agressie als een URGENTIE

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Informatie verzameling

• Bronnen van informatie• huisarts• familie• dossier: beschikbaarheid !• politie• patiënt

• Informatieverzameling kan parallel gebeuren

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

1..Poging tot contact

2. Houding van luisterbereidheid

3. Benoemen van gedrag

4. Hulp zonder agressie

5. Definitie van probleem

6. Suggestie van controle

7. Uitleg over behandeling

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

1. Poging tot contact

- Vriendelijke kennismaking

Mr. Janssen, ik ben Dr. Peeters, spoedarts in dit ziekenhuis

- Functie als helper

Misschien heeft U hulp nodig en kan ik u helpen

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

2. Houding van luisterbereidheid

- Interesse tonen: patiënt herhaaldelijk aanspreken

Mr. Janssen

- Het probleem (vaag) definiëren

U bent net binnengebracht door de 100 omdat …

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

3. Benoemen van gedrag

- Aantonen dat het affect van de patiënt door de hulpverlener wordt begrepen

Ik merk dat u boos bent

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

• 4. Hulp zonder agressie

- Als agressief gedrag verminderd is, kan hulp aangeboden worden

Misschien kunnen we u helpen als ik rustig naar u kan luisteren

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

5. Definitie van probleem

- Vage omschrijving van het probleem, parafraseren

Zoals u mij vertelt, stel ik vast dat u kwaad en verdrietig bent omwille van de spanningen thuis

- Geen concrete onmiddellijke strategieën voorstellen

Misschien is het goed dat we daar morgen met uw partner samen over praten

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

6. Suggestie van controle

- Checken van zelfcontrole en affecten

Er is veel gebeurd; heeft u het gevoel dat u het wat onder controle heeft

Evtl: Kunt u het goed vinden dat wij u helpen om de situatie wat onder controle te houden

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Preventie Protocol

7. Uitleg over de verdere behandeling

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Management protocol

1. Benadering van patiënt

2. Voorstel tot medicatie

3. Organisatie van fixatie

4. Uitvoering van fixatie

5. Toediening van medicatie

6. Uitvoering van noodzakelijke onderzoeken

7. Observatie van patiënt

8. Organisatie van registratie

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Management protocol

1. Benadering van patiënt

• minimum 4+1 aanwezig• aanwezigheid maar ruimte latend• behandelaar nadert tot 2X reikwijdte• continu uitleg geven over veranderingen

2. Voorstel tot medicatie

“ ik zou u willen vragen deze medicatie te aanvaarden. Dit kan helpen om rustig te worden”

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Management protocol

3. Organisatie van fixatie- 4 ledematen en hoofd voor behandelaar

4. Uitvoering van fixatie- oefenen op voorhand !- Boeien en banden- vlotheid bij gebruik: te oefenen- opletten voor neurovasculaire compressie

Management: Overname van de controle!!!! Patiënt steeds continu uitleg geven

·

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Management protocol

5. Toediening van medicatie• kies een u best gekend produkt !!• Benzodiazepines

– vb. lorazepam 1-2.5 mg PO of IM, om de 30’ herhaalbaar; max. 4 X

• Neuroleptica– vb. DHBP, Etumine IM als sederende neuroleptica– vb. Haldol IM, Clopixol acutard IM als incisieve

neuroleptica– vb. ?? rol voor de atypische neuroleptica (Risperdal,

Zyprexa)

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Management protocol

6. Uitvoering van noodzakelijke onderzoeken

7. Observatie van patiënt• duidelijke indicatie-stelling• vraagt nauwlettend toezicht• steeds sedatie te geven• registratie• medicolegaal (?? Gedwongen opname)

8. Organisatie van registratie

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVE

AANPAK

MANAGEMENT

VAN AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Onderzoek

Lichamelijk onderzoek (KORT ! in deze fase)

-trauma capitis-drugsgebruik: vb. pupillen, naaldsporen- bloeddruk: vb. Speed- epileptisch fenomeen

vb. postictaal, temporale epilepsievb. hyperplasie tandvlees ~diphantoinevb. tongbeet

- stigmata van langdurig alcoholmisbruik

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Aanvullende onderzoeken

• intern onderzoek (evtl. RX, ECHO)• bloedonderzoek: elektrolieten, glycemie, lever- en

nierfunctie, schildklier• toxico screening (amfetamines,...)• neurologisch onderzoek (meningisme)• bloeding (CT)• epileptische status (<<) (EEG)• encephalitis (LP)

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Evaluatie van de mentale status

Intellectuele functie- oriëntatie, aandacht, geheugen- executieve functies

Stoornis in waarnemen en denken- wanen en hallucineren (navragen!!)- gecontroleerd worden (paranoia)

Stemmingsstoornis- tekens vitale depressie (suicidaliteit!!)- tekens manie (slaap, aankoop)

Persoonlijkheidsstoornissen- agressie bij frustratie- vb. antisocial PD- morbide achterdocht--vb. paranoïde PD- impulsieve overreactie-- vb. borderline PD of

hysterisch PD

MELDING

VERDER BELEID

INFO

ONDERZOEK

PREVENTIEVEAANPAK

MANAGEMENTVAN

AGRESSIE

UNIVERSITEIT GENT

Psychiatrie

&

Medische Psychologie

Urg

entiep

sychiatrie: G

eweld

Verdere behandeling

– interventie door spoedopname is de eerste stap in de behandeling van de patiënt

– tendens in psychiatrische gezondheidszorg tot deïnstitutionalisering

– tendens in juridisch systeem tot opgelegde behandeling in plaats van opsluiting

!! opdracht voor psychiater: geven van feedback over het verder verloop van behandeling van de patiënt