UNIZO StartersGids

44
WWW.STARTERSSERVICE.BE WIJ WETEN WAAR JE AAN BEGINT UNIZO STARTERSSERVICE, WIJ WETEN WAAR JE AAN BEGINT. ADVIES SOCIALE ZEKERHEID VERZEKERINGEN RECHTSVORM FINANCIERING STEUNMAATREGELEN KAN U STARTEN NU OOK VOOR VRIJE BEROEPEN STARTERSGIDS

description

startersgids

Transcript of UNIZO StartersGids

Page 1: UNIZO StartersGids

www.startersservice.be wij weten waar je aan begint

U N I Z O S ta r t e r S S e r v I c e , W I j W e t e N Wa a r j e a a N b e g I N t.

adviessociale zekerheid verzekeringen rechtsvorm financiering steunmaatregelenkan u starten

nu ook voor vrije beroepen

startersgids

Page 2: UNIZO StartersGids

2

Wil u een succesvolle onderneming uitbouwen, dan is het belang-rijk dat u de juiste persoon bent op de juiste plaats en dat u uw project grondig voorbereidt.

UNIZO-Startersservice helpt u daarbij. Vierentwintig startersad-viseurs, verspreid over heel Vlaanderen, staan tot uw dienst en verstrekken u graag advies. Startersservice organiseert ook zeer regelmatig informatiesessies en starterscursussen waarop de be-langrijkste facetten van de opstart uit de doeken worden gedaan. Mis zeker ook de starterswebsite niet, http://www.startersservice.be.

Gaat u effectief van start, dan zorgt UNIZO-Startersservice er -via haar ondernemingsloket KMO Direct - voor dat u snel uw ondernemingsnummer ontvangt.

Deze Startersgids werd samengesteld in samenwerking met SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen. Het is een handige brochure, waarin u leest welke stappen u moet zetten als u een eigen zaak opstart. Hebt u na het lezen van onze Starters-gids nog vragen, aarzel dan niet om contact op te nemen met één van onze startersverantwoordelijken. De adressen vindt u op de rugzijde van deze brochure.

Wij wensen u alvast veel succes met uw eigen zaak!

WWW.StarterSServIce.be© februari 2009 (14de editie).

Niets in deze uitgave mag op welke wijze dan ook vermenigvuldigd worden zonder toestemming van de uitgever.

Deze brochure is louter ter informatieve titel opgesteld. UNIZO vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens.

SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen vzw is erkend bij KB van 23-10-1967. De pensioenplannen worden binnen het Sociaal Verzekeringsfonds SVMB (CBFA-nr. 018524 A) verdeeld door OVMB cvba (CBFA-nr. 067367 A), Spastraat 8, 1000 Brussel, gespecialiseerd in aanvullende sociale bescherming voor Zelfstandigen, en beheerd door de pensioeninstelling Fidea nv (CBFA-nr. 0033) voor het pensioengedeelteen door het Solidariteitsfonds OVMB ovv,

Spastraat 8, 1000 Brussel voor de solidaire waarborgen.

En als u nu eens van uw

passie een zaak maakte.

U hebt plannen voor een

eigen zaak of praktijk.

Daar droomt u al jaren van.

een droom die u deelt met anderen,

maar die niet altijd makkelijk te

verwezenlijken valt.

Page 3: UNIZO StartersGids

3

inhoudvOlDOet U aaN alle StartvOOrWaarDeN? 4

• Welke vestigingsvereisten zijn er voor het starten van een eigen zaak? 5

• Welke administratieve formaliteiten moet u in orde brengen? 7

Wat ZIjN UW SOcIale rechteN eN plIchteN alS ZelfStaNDIge? 10

• Wie moet zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds? 11

• Hoe sluit u zich aan? 12

• Wat doet SVMB, Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen, vervolgens voor u? 13

• Hoeveel bijdragen betaalt u? 13

• Wat krijgt u terug voor uw bijdragen? 17

Welke vOOrDeleN bIeDeN aaNvUlleNDe verZekerINgeN? 20

• Verzekeringen tegen persoonlijke risico’s 21

• Verzekeringen voor aansprakelijkheidsrisico’s en bedrijfsschaderisico’s 25

Welke rechtSvOrm kIeSt U vOOr UW ONDerNemINg? 26

• Kiezen tussen handelszaak en vennootschap 27

• Welke vennootschapsvorm is geschikt voor uw onderneming? 28

hOe fINaNcIert U UW plaNNeN ? 32• Tips voor een gezond financieel evenwicht 33

kOmt UW Zaak IN aaNmerkINg vOOr SteUNmaatregeleN? 34

• KMO-portefeuille 35

• Participatiefonds 36

• Steun bij aanwerving 37

• Export en innovatie 37

• Opleidingscheques voor werknemers 37

• Waarborgregeling 37

• Winwinlening 37

Wat ZIjN UW verplIchtINgeN INZake bOekhOUDINg, btW eN fIScalIteIt? 38

• Boekhouding 39

• BTW 39

• De belastingaangifte 40

Welke DIeNSteN bIeDeN WIj U IN UW regIO? 43

Page 4: UNIZO StartersGids

4

In principe mag iedereen in

België een zaak beginnen.

De wet legt evenwel

verschillende voorwaarden

en beperkingen op. Voor het

uitoefenen van sommige

beroepen moet u bovendien

bepaalde vergunningen

hebben.

voldoet u aan alle startvoor-waarden?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 5: UNIZO StartersGids

5

Welke veStIgINgSvereISteN ZIjN er vOOr het StarteN vaN eeN eIgeN Zaak?

leeftIjDU moet minimum 18 jaar zijn om te kunnen starten met een eigen zaak.

keNNIS beDrIjfSbeheer meeStal verplIchtBehalve enkele uitzonderingen moet elke zelfstandige handelaar of ambachtsman (zowel éénmanszaak als vennootschap) via een ondernemingsloket bewijzen over de basisken-nis bedrijfsbeheer te beschikken.

WIe kan DIt BeWIjs Van BeDrIjfsBeheer leVeren?

In de eenmanszaak: • uzelf als ondernemingshoofd

• een aangestelde:

- uw echtgenoot, wettelijk samenwonende partner of partner met wie u reeds zes maanden officieel samenwoont

- een familielid (bloed- of aanverwant) tot en met de derde graad

- een bediende met een arbeidscontract van onbepaalde duur, die het dagelijks beheer van de zaak daadwerkelijk uitoefent.

In de vennootschap: • de zaakvoerder van de (BVBA of CVBA), de gedelegeerd bestuurder of directeur

(van een NV) of een beherend vennoot (van een GCV of CVA).

hoe kan u DIt BeWIjs Van kennIs leVeren?U kan uw kennis van bedrijfsbeheer bewijzen aan de hand van een diploma of op basis van ervaring die u opdeed.

Volgende diploma’s worden aanvaard als bewijs:

Akten afgeleverd na 30/09/2000:

• getuigschrift basiskennis bedrijfsbeheer

• diploma hoger onderwijs

• getuigschrift versnelde cursus bedrijfsbeheer van minstens 128 uren over minstens 3 maanden

• gelijkwaardig verklaard buitenlands diploma/getuigschrift of precedent

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 6: UNIZO StartersGids

6

De wetgeving over de voor-

waarden en formaliteiten

voor het starten van een

eigen zaak kan wijzigen.

Infomeer dus best nog

eens bij uw starters-

adviseur naar de recente

stand van zaken.

Akten afgeleverd vóór 30/09/2000:

• diploma hoger secundair onderwijs (algemeen, technisch of kunst)

• diploma hoger secundair beroepsonderwijs afdeling handel, boekhouden, verkoop of kantoor

• attest eerste jaar ondernemersopleiding

De minister kan na controle van het programma ook andere aktes goedkeuren: Dit gebeurde o.a. voor het aanvullend getuigschrift over de kennis van bedrijfsbeheer:

• vanaf schooljaar 1991-1992 voldoende ZONDER dat je naziet in welk leerjaar het werd afgegeven voor Vlaanderen

• vanaf schooljaar 1995-1996 voldoende ZONDER dat je naziet in welk leerjaar het werd afgegeven voor Franstalige en Duitstalige Gemeenschap

• in de andere gevallen:

• TSO: aanvaarden indien behaald in 5e of 6e leerjaar

• BSO: aanvaarden indien behaald in 6e of 7e leerjaar

Onderstaande ervaring, opgedaan gedurende de laatste 15 jaar, volstaat eveneens als bewijs:

• 3 (in hoofdberoep) of 5 (in bijberoep) jaar ervaring als zelfstandig ondernemingshoofd in een vennootschap (mits inschrijving in het HR of bij land- en tuinbouw zonder inschrijving in HR)

• 5 jaar ervaring als zelfstandig helper

• ervaring als bediende in leidinggevende functie gedurende 5 jaar

• 3 of 5 jaar ervaring als dagelijks bestuurder in een vennootschap

beWIjS beDrIjfSbeheer éN berOepSkeNNIS vOOr gereglemeNteerDe berOepeNNaast de kennis van bedrijfsbeheer dient men voor sommige beroepen ook te beschik-ken over voldoende beroepsbekwaamheid. Sinds 1 september 2007 veranderde de wetgeving hierover grondig. Op dit moment zijn er 3 clusters van gereglementeerde beroepen. Daarnaast zijn er nog 5 beroepen waarvoor er momenteel niets wijzigt en die individueel gereglementeerd worden. Het gaat om de clusters en beroepen die hiernaast worden opgelijst.

Naast het onderbrengen in clusters van een aantal beroepen, zijn er ook een aantal regels die gevoelig wijzigen:

De diplomavereisten voor de activiteiten in de nieuwe clusters verstrengen: voortaan is een einddiploma van het secundair onderwijs een minimum vereiste om deze activiteit te mogen starten (aantal uitzonderingen, bv. masseur/masseuse, wat men na een cursus van 60 uren kan uitoefenen). Daarnaast blijven de erkende diploma’s van verschillende beroepsopleidingen ook nog gelden als bewijs van beroepskennis.

Bewezen ervaring als loontrekkende of zelfstandige is nog steeds een geldig alterna-tief en hiervoor versoepelen de regels. Meestal is de vereiste beroepservaring: 3 jaar in hoofdberoep (voltijdse en effectieve ervaring) of 5 jaar in bijberoep (niet voltijdse en effectieve ervaring) en dit binnen de laatste 15 jaar.

Wanneer men in een bepaalde sector kan aantonen over voldoende geldige ervaring te beschikken, kan men bij een ondernemingsloket vragen om ook de andere gereglementeerde activiteiten binnen dezelfde sector op te nemen als handelsactiviteiten.

Wie kan het bewijs van beroepskennis leveren?De beroepskennis kan bewezen worden door uzelf als ondernemer of door een aangestelde (persoon die de dagdagelijkse technische leiding heeft over het bedrijf).

Wanneer de onderneming meer dan één gereglementeerde activiteit uitoefent, kunnen verschillende personen voldoen aan de eisen inzake beroepsbekwaamheid, eigen aan de verschillende activiteiten. Het is dus niet nodig dat 1 persoon binnen de onderneming de verschillende bewijzen van beroepskennis bezit.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

gereglemeN- teerDe berOepeNCluster 1. Fietsen en motorvoertuigen:

• Fietsen verkopen en herstellen

• Carrosserie herstellen

• 2e handsvoertuigen verkopen

• Motorvoertuigen herstellen tot 3,5 ton

• Motorvoertuigen herstellen van 3,5 ton en meer

Cluster 2. Bouw en elektrotechniek:

• Ruwbouw (= metsel- en beton-werken en sloopwerken)

• Stukadoor, cementeren en dek-vloeren

• Tegelzetten, marmer en natuur-steen

• Dakwerken en waterdicht ma-ken van gebouwen

• Schrijnwerker en glazenmaker

• Schilder-behanger (‘eindafwer-king’)

• Installatietechnicus (centrale verwarming, loodgieterij)

• Elektrotechnicus

• Algemeen aannemer

Cluster 3. Lichaamsverzorging, opticien, dentaaltechnicus en begrafenis-ondernemer:

• Kapper/kapster

• Schoonheidsspecialist(e)

• Voetverzorging

• Masseur/masseuse

• Opticien

• Dentaaltechnicus

• Begrafenisondernemer

Andere gereglementeerde beroepen, waarvoor er momenteel niets wijzigt:

• Restauranthouder/traiteur

• Brood- en banketbakker

• Slager-groothandelaar

• Installateur frigorist

• Droogkuiser-verver

Page 7: UNIZO StartersGids

7

vrijstellingen• Overlijden van een ondernemerBij overlijden van een ondernemer die zelf aan de ver-eisten voldeed, wordt de overlevende echtgenoot, de wettelijke samenwonende partner of de zes maanden officieel samenwonende partner die de onderneming overneemt, vrijgesteld van de verplichting het bewijs van de ondernemersvaardigheden (beheers- of beroeps-kennis) te leveren. De kinderen van de overleden onder-nemer die de zaak willen overnemen krijgen 3 jaar de tijd om de nodige attesten te behalen.

• Overname van een handelszaakNeemt u een bestaande handelszaak over, dan wordt een tijdelijke vrijstelling van 1 jaar verleend vanaf de da-tum van overname.

Welke aDmINIStratIeve fOrmalIteI-teN mOet U IN OrDe breNgeN?Als u voldoet aan deze voorwaarden om een zaak te beginnen, betekent dit nog niet dat u meteen aan de slag kan. Eerst moet u immers nog een aantal formaliteiten vervullen. Deze formaliteiten gelden voor starters in hoofd- én bijberoep.

OpeNeN vaN eeN ZIchtrekeNINgAls zelfstandig handelaar of vakman moet u een zichtrekening hebben bij een in België gevestigde bank.

vOOrafgaaNDe vergUNNINgeNVooraleer u zich naar het ondernemingsloket begeeft, controleert u best of u geen voor-afgaande vergunningen nodig hebt:

• Leurkaart: in geval van ambulante handel of kermisattracties dient een machtiging te worden aangevraagd bij een ondernemingsloket.

• Beroepskaart: bent u geen Belg, geen onderdaan van een land van de Europese Unie of Noorwegen of IJsland of bent u als vreemdeling niet gemachtigd voor onbeperkte tijd in België te verblijven, dan moet u een beroepskaart aanvragen bij een erkend onder-nemingsloket zoals KMO Direct. In deze aanvraag moet u het economisch nut van uw activiteit aantonen. De beroepskaart wordt toegekend door het FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie en afgeleverd door een erkend ondernemingsloket.

• Vergunning beenhouwer-spekslager: deze vergunning dient aangevraagd te worden bij de FOD (Federale Overheidsdienst) Middenstand.

vrijgestelde beroepenDe beoefenaars van een beroep dat reeds door een andere wet is geregeld met betrekking tot de kennis van het bedrijfsbeheer zijn vrijgesteld.

Concreet gaat het over de volgende beroepsuitoefe-naars:

• vastgoedmakelaar • effectenmakelaar • vervoer-der van goederen over de weg (uitzondering: koe-rierdienst) • vervoerder van personen over de weg (uitzondering: luchthavenvervoer, taxichauffeur) • vervoerder van goederen over de binnenwateren • directeur van een autorijschool • verzekerings-agent • verzekeringsmakelaar

Degenen die naast deze beroepen nog een andere be-roepsactiviteit uitoefenen, moeten de kennis van het bedrijfsbeheer niet bewijzen. Voor hen zijn andere spe-cifieke reglementeringen van toepassing. Wanneer men evenwel stopt met de beroepsactiviteit die vrijgesteld wordt, en er wordt een andere activiteit verdergezet, moet de basiskennis inzake bedrijfsbeheer alsnog wor-den bewezen. Thuisverkopers zijn vrijgesteld van het be-wijs bedrijfsbeheer onder welbepaalde voorwaarden.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 8: UNIZO StartersGids

8

www.kmodirect.be

INSchrIjvINg bIj het ONDerNemINgSlOketAls starter van een handels- of ambachtsonderneming bent u verplicht uw onderneming in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als commerciële onderneming. Dit geldt zowel voor handelaars als voor handelsvennootschappen. Dit gebeurt via een onder-nemingsloket zoals KMO Direct, het Ondernemingsloket van UNIZO en haar partners.

Bij het ondernemingsloket verstrekt u ondermeer volgende gegevens:

• uw bankrekeningnummer

• uw activiteiten als ondernemer

• uw handelsbenaming

• voor een eenmanszaak: identiteitskaart of Bewijs van Inschrijving in het Vreemdelin-genregister (BIVR) of Attest van Immatriculatie (in voorkomend geval samen met be-roepskaart) met de vermelding van uw rijksregisternummer

• voor een vennootschap: statuten en bewijs van neerlegging bij de Griffie van de Recht-bank van Koophandel

U moet op het ondernemingsloket ook de verantwoordingsstukken voorleggen waarmee u uw kennis bedrijfsbeheer en/of beroepskennis bewijst.

U ontvangt dan van het ondernemingsloket uw uniek ondernemingsnummer. Dit num-mer bestaat uit 10 cijfers. Dit is ook het nummer van uw BTW hoedanigheid. Het is trou-wens de bedoeling dat dit nummer in een latere fase alle bestaande nummers (registra-tienummer,...) vervangt.

Per vestiging ontvangt u eveneens een vestigingseenheidsnummer.

Wanneer moet het ondernemingsnummer vermeld worden?Vermeld uw ondernemingsnummer bij de contacten met de verschillende (administratie-ve en rechterlijke) overheden.

Is uw onderneming een handels- of ambachtsondernemingen, dan bent u ook verplicht uw ondernemingsnummer te vermelden op alle akten, facturen, aankondigingen, brieven en andere stukken én het zichtbaar aan te brengen op gebouwen en marktkramen. Am-bulante handelaars moeten hun ondernemingsnummer ook vermelden op bedrijfsvoer-tuigen. Bouwondernemingen en schoonmaakbedrijven dienen dit eveneens te doen als ze werkgever zijn.

hoe moet het ondernemingsnummer vermeld worden?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Onderneming natuurlijke persoon

Handelvennootschappen – rechtspersonen

BTW BE 0123.456.789BTW BE 0123.456.789 RPR Brussel

Ondernemingen vrijstellingsregeling BTW

Niet-BTW belastingsplichtige Ondernemingen

BTW 0123.456.789 (desgevallend plus RPR Brussel) 0123.456.789

actIvereN btW-hOeDaNIgheIDNadat uw onderneming een handelshoedanigheid gekregen heeft, dient ze eveneens BTW-hoedanigheid aan te vragen. Ook hiervoor kan u terecht bij het Ondernemingsloket. Op dit moment dient u het BTW-stelsel aan te geven waarvoor u opteert: de gewone re-geling, maandelijkse aangiftes, het vrijstellingsregime, het forfaitair stelsel...

aNDere vergUNNINgeN Of regIStratIe vOOr bepaalDe actIvIteIteNVoor verschillende beroepen gelden bijkomende verplichtingen. Afhankelijk van de acti-viteit en van de specifieke kenmerken van de onderneming zijn extra passende vergun-ningen of een registratie nodig. Voorbeelden zijn: de milieuvergunning, de registratie voor aannemers, exportvergunning, de registratie, toelating en erkenning bij het FAVV (Federaal Voedselagentschap Vlaanderen).

Page 9: UNIZO StartersGids

9

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

StarteN met eeN vrIj berOepAls u start met een vrij beroep moet u met enkele bijzondere regels rekening houden.

In tegenstelling tot de handelaars of de ambachtslieden stellen de vrije beroepen geen daden van koophandel, maar burgerlijke daden. Zij verkopen geen goederen of diensten, of leveren geen arbeid met het oog op het maken van winst. In de belastingsaangifte worden hun inkomsten dan ook niet aangegeven als winst uit handelsondernemingen, maar wel als baten van een vrij beroep. Als ze hun activiteit uitoefenen onder vorm van een vennootschap dan richten ze een burgerlijke vennootschap op onder vorm van een handelsvennootschap.

Omdat het onderscheid vaak vrij vaag is geven we hier een niet-limitatieve opsomming van vrije beroepen: accoun-tants, advocaten, apothekers, architecten, bedrijfsrevisoren, belastingsconsulenten, boekhouders, fiscalisten, dierenart-sen, geneesheren, gerechtsdeurwaarders, kinesitherapeuten, landmeters, notarissen, paramedische beroepen, psycho-logen, tandartsen, vastgoedmakelaars, verpleegkundigen, vroedvrouwen, verzekeringsmakelaars…

Voor elk van deze beroepen bestaat er een bijzondere wet die deze beroepen regelt en beschermt. Deze wet regelt tel-kens de vestigingsformaliteiten bijvoorbeeld leeftijd, diploma’s, doorlopen van een stage, inschrijven bij een orde of op een tableau , eedaflegging, benoeming…

Daarnaast zijn er de standaardformaliteiten zoals die ook bestaan voor de commerciële handelaars, maar die toch niet voor alle vrije beroepers hetzelfde zijn. Zo verschilt de aanvraag voor een BTW-hoedanigheid van beroep tot beroep. Veeartsen, boekhouders, architecten dienen een BTW-hoedanigheid aan te nemen. Geneesheren, advocaten en tandart-sen moeten dit niet doen.

De overige formaliteiten zoals aansluiting sociaal verzekeringsfonds, mutualiteit … moeten ook hier vervuld worden.

Belangrijk! Vanaf 1 juli 2009 worden ook de vrije en intellectuele beroepen ingeschreven via een ondernemingsloket in de KBO (kruispuntbank van ondernemingen).

aaNSlUIteN bIj eeN SOcIaal verZekerINgSfONDSAls zelfstandige, in hoofd- of bijberoep, moet u zich ook aansluiten bij een sociaal verze-keringsfonds. Dit fonds int de sociale bijdragen die u moet betalen en zorgt ervoor dat de uitkeringen correct gebeuren. U kan hiervoor terecht bij SVMB, Sociaal Verzekerings-fonds voor Zelfstandigen.

aaNSlUIteN bIj eeN ZIekeNfONDSOm in orde te zijn met uw ziekteverzekering is ook een aansluiting bij een ziekenfonds nodig. Zij geven u een SIS-kaart, die nodig is voor de terugbetaling van de geneeskundige uitgaven. Als u reeds aangesloten bent, meldt u een wijziging van uw statuut.

fOrmalIteIteNWanneer u start met een vennootschap, gelden een aantal extra verplichtingen.

Een vennootschap wordt meestal opgericht met een notariële akte. Er moeten dus statuten opgemaakt worden, die u neerlegt bij de notaris. Die zorgt voor publicatie van de statuten in het Belgische Staatsblad. De notaris kan de oprichtingsakte pas opstellen nadat hij een bankattest heeft ontvangen. Dit bankattest geeft aan dat het vereiste oprichtingskapitaal gestort werd. Als u een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opricht, moet u boven-dien een financieel plan opmaken en overmaken aan de notaris. Bij een faillissement binnen de drie jaar na oprichting, kan de rechter dit financieel plan opvragen. Als dan blijkt dat u on-voldoende maatschappelijk kapitaal voorzag, kan de beperkte aansprakelijkheid opgeheven worden.

Voor een V.O.F., een gewone commanditaire vennootschap en een coöperatieve vennoot-schap met onbeperkte aansprakelijkheid volstaat een onderhandse akte. Er is dan ook geen financieel plan en bankattest vereist. U moet in dat geval wel zelf zorgen voor de publicatie van de statuten.

De wet verplicht de vennootschappen bepaalde akten of documenten openbaar te maken vb. de oprichtingsakte, verandering van zetel, benoeming bestuurders, enz.

Page 10: UNIZO StartersGids

10

Zelfstandigen dienen zich aan

te sluiten bij en sociale

bijdragen te betalen aan een

sociaal verzekeringsfonds.

Deze bijdrage geeft recht op

gezinsbijslag, ziekte- en

invaliditeitsverzekering,

pensioen en een faillissements-

verzekering.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

wat zijn uw sociale rechten en plichten als zelf- standige?

Page 11: UNIZO StartersGids

11

Loontrekkenden en ambtenaren moeten zelf geen actie ondernemen om in regel te zijn met hun sociaal statuut. De bijdragen die zij betalen voor hun sociale zekerheid, worden automatisch afgetrokken van het brutoloon.

Als zelfstandige daarentegen moet u zich binnen de 90 dagen na uw start zelf aan-sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Aan dit fonds betaalt u driemaandelijks so-ciale bijdragen.

WIe mOet ZIch aaNSlUIteN bIj eeN SOcIaal verZekerINgSfONDS?

IeDere ZelfStaNDIgeEen zelfstandige werkt voor eigen rekening, dus niet bij een werkgever of in overheids-dienst. Dit betekent dat een zelfstandige nooit in een ondergeschikt verband kan werken voor een andere persoon, onderneming of openbare instantie.

“helperS”Een ‘helper’ staat de zelfstandige bij of vervangt hem in zijn beroepsbezigheid. Ook hier is er geen ondergeschikt verband tussen de zelfstandige en de helper.

De helpers en helpsters hoeven zich pas aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds vanaf 1 januari van het jaar waarin zij 20 jaar worden. Als zij huwen vóór hun 20 jaar, geldt voor hen -vanaf hun huwelijksdatum- wél het sociaal statuut.

Helpers die minder dan 90 dagen per jaar “helpen” moeten zich niet aansluiten, op voor-waarde dat het niet om een regelmatige activiteit gaat.

meeWerkeNDe echtgeNOOtSinds 1/01/2003 zijn ook de meewerkende echtgenoten verplicht zich aan te sluiten, ten-minste voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Optioneel konden ze als volwaardige zelfstandige aansluiten.

Vanaf 1/7/2005 werd het volwaardige statuut verplichtend voor alle meewerkende echtgenoten (enkel echtgenoten geboren voor 1/1/1956 blijven enkel onderworpen aan de arbeidsongeschiktheidsverzekering). Zij kunnen vrijwillig opteren voor het volwaardige statuut.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 12: UNIZO StartersGids

12

veNNOOtSchappeNHoewel het sociaal statuut enkel voor de “natuurlijke personen” georganiseerd wordt, moeten ook de vennootschappen die onder de vennootschapsbelasting vallen zich aan-sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. De vennootschappen betalen een jaarlijkse bijdrage. In 2008, net als in 2007, bedroeg deze 347,50 EUR. Vennootschappen met een balanstotaal (van het in 2006 afgesloten boekjaar) van meer dan 570.109,42 EUR betalen evenwel een bijdrage van 852,50 EUR. Voor 2009 zijn de bedragen nog niet gekend.

uitzondering voor startende vennootschappen: Voor starters is er een uitzonderingsmaatregel. Als alle zaakvoerders en een meerder-heid van de werkende vennoten gedurende de laatste 10 jaar niet meer dan drie jaar zelfstandig geweest zijn en als het om een personenvennootschap met een commerciële activiteit gaat, krijgt de vennootschap gedurende de eerste drie jaar een vrijstelling van betaling. Opgelet: de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is ook voor deze ven-nootschappen verplicht.

maNDatarISSeN eN veNNOteNAlle mandatarissen binnen een vennootschap, moeten aansluiten bij een sociaal verzeke-ringsfonds. Voor alle werkende vennoten die geen band van ondergeschiktheid hebben, geldt dezelfde regel. Er wordt wel een uitzondering gemaakt voor onbezoldigde manda-tarissen die pensioengerechtigd zijn of die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en voor stille vennoten die enkel kapitaal inbrengen: zij moeten niet aangesloten zijn bij een verzekeringsfonds. Ook bepaalde onbezoldigde mandatarissen die nog niet pen-sioengerechtigd zijn kunnen aan de aansluitingsplicht ontsnappen. Hier gelden echter strikte voorwaarden. Contacteer SVMB voor bijkomende informatie.

ZelfStaNDIge IN hOOfD- Of bIjberOep? U kan zelfstandig zijn in hoofd- of in bijberoep. In beide gevallen is een aansluiting bij het sociaal verzekeringsfonds vereist.

Hoofdberoep: Als uw zelfstandig beroep uw voornaamste of enige bezigheid is.

Bijberoep: Als u naast uw zelfstandige activiteit gewoonlijk een ander beroep uitoefent. Niet de hoogte van het inkomen als zelfstandige is hierbij doorslaggevend, noch de aan uw zelfstandige activiteit bestede tijd. U bent zelfstandige in bijberoep als u in uw ande-re activiteit (als werknemer of tijdelijke leerkracht) minstens halftijdse prestaties levert. Vastbenoemde lesgevers moeten minstens 6/10 van een volledig uurrooster tewerkge-steld zijn om zelfstandige in bijberoep te kunnen zijn. Voor de overige ambtenaren moet het gaan om halftijdse prestaties die zich minstens over 200 dagen of 8 maanden per jaar uitstrekken.

hOe SlUIt U ZIch aaN?Aansluiten doet u via een aansluitingsformulier. Wij maken het u gemakkelijk en geven u verschillende mogelijkheden:

1. Via www.svmb.be uw aansluiting invullen en verzenden.

2. Contact opnemen met SVMB of Startersservice.

a. Wij sturen u een aansluitingsformulier toe.

b. Er komt iemand bij u langs om samen de papieren in te vullen.

c. U komt bij ons langs. Behalve uw sociale zekerheid kan u dan ook uw volledig startdossier bespreken. KMO Direct, ons ondernemingsloket, zorgt voor de aanvraag van uw ondernemingsnummer en het in orde brengen van andere startersformaliteiten.

Sluit binnen 90 dagen na het starten van uw acti-viteit aan bij een sociaal verzekeringsfonds. Doet u dit niet, dan wordt u au-tomatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas en worden intresten aange-rekend wegens laattijdige aansluiting.

Neem daarom tijdig con-tact met ons op. Wij bren-gen alles voor u in orde. Onze adressen vindt u achteraan in deze bro-chure.

De aansluiting is verplicht en moet tijdig gebeuren

Tip

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 13: UNIZO StartersGids

13

Wat DOet Svmb, SOcIaal verZekerINgSfONDS vOOr Zelf-StaNDIgeN, vervOlgeNS vOOr U?SVMB, het Sociaal Verzekeringsfonds voor Zelfstandigen, berekent voor u hoeveel soci-ale bijdragen u moet betalen. Dit gebeurt aan de hand van uw inkomen dat de fiscus ons laat kennen. De bijdrage die wij van u ontvangen storten wij, na aftrek van de beheers-kost, onmiddellijk door aan de overheid. Daar wordt het verdeeld onder de verschillende uitkeringsinstanties (pensioen, kinderbijslag, ziekteverzekering,...).

SVMB zorgt ervoor dat uw gegevens tijdig terecht komen bij uw ziekenfonds en kinder-bijslagfonds. Ook houden wij uw volledige loopbaan als zelfstandige bij zodat uw pen- sioen later correct kan berekend worden.

SVMB is specialist in individuele klantenbegeleiding. Het belang van de klant staat bij ons centraal. We bieden een integrale sociale bescherming en werken met de modernste IT.

U hebt een persoonlijke klantverantwoordelijke die voor u steeds de meest voordelige oplossing zoekt. Is uw dossier zeer complex of ontstaan er conflicten met mutualiteiten of de overheid dan staan wij u bij, zelfs tot voor de arbeidsrechtbank. We hebben kan-toren in het hele land en als u dat wenst komen onze adviseurs bij u thuis of in de zaak langs.

Op onze website en in onze gratis nieuwsbrieven vindt u alle info over sociale zekerheid. En last but not least: via www.svmb.be kan u uw dossier op de voet volgen. U kan zelf be-rekenen welke bijdragen u zal moeten betalen, persoonlijke documenten en attesten uit-printen en wijzigingen doorgeven. SVMB is het enige sociaal verzekeringsfonds dat u de-ze mogelijkheden biedt.

hOeveel bIjDrageN betaalt U?

geveStIgDe ZelfStaNDIgeNUw bijdrage is gebaseerd op het nettobedrijfsinkomen dat u drie jaar geleden had (het ‘refertejaar’). Het nettobedrijfsinkomen is het bruto-inkomen verminderd met de be-drijfslasten en -verliezen, zoals vastgesteld door de belastingadministratie. De belasting-administratie maakt dit nettobedrijfsinkomen over aan het sociaal verzekeringsfonds waarbij u aangesloten bent.

Dit bedrijfsinkomen van het refertejaar wordt dan aangepast aan het indexcijfer. Op basis van dit eindbedrag berekent het sociaal verzekeringsfonds uw sociale bijdrage. Dat gebeurt volgens vaste percentages.

Voor ZelfstanDIgen In hoofDBeroep:

De sociale bijdragen van

een zelfstandige worden

volgens een ingewikkeld

mechanisme berekend.

Uiteindelijk komt het erop

neer dat u op uw inkomen

van drie jaar geleden 22%

aan sociale bijdragen betaalt

voor uw inkomen onder de

51.059,94 eUr en 14,16% voor

de schijf tussen 51.059,94

eUr en 75.246,19 eUr. voor

nog hogere schijven betaalt

u geen bijdrage.

De wetgever gaat ervan uit dat elke zelfstandige hoofdberoeper een inkomen heeft van minstens 11.824,39 EUR. Ook al ligt uw werkelijk verdiende inkomen on-der deze grens, uw bijdragen worden toch op dat bedrag berekend. Dat is de mini-mumbijdrage.

Inkomensschijven (geherwaardeerd)

Bijdrage

< 11.824,39 EUR 675,38 EUR

11.824,40 EUR tot 51.059,93 EUR 22%

51.059,94 EUR tot 75.246,19 EUR 14,16%

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 14: UNIZO StartersGids

14

bIjDragetabel vaNaf 01-01-2009

hoofDBeroep (22% of 14,16% + aDm.kosten)

Voor ZelfstanDIgen In BIjBeroep:Voor zelfstandigen in bijberoep gelden dezelfde percentages als voor zelfstandige hoofdberoepers, maar dan vanaf een inkomen van 1.308.18 EUR. Op een lager in-komen moet u géén bijdragen betalen. Een bijberoeper kan maar genieten van de rechten van het sociaal statuut als zelfstandige vanaf een bijdrage berekend op een inkomen van 11.824,39 EUR. U geniet uiteraard wel van de sociale rechten die voortvloeien uit uw activiteit als werknemer.

Bij de wettelijke bijdragen moet u een bedrag toevoegen voor de beheerskosten van het sociaal verzekeringsfonds.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Inkomen 2006 geherwaardeerd kwartaalbijdragen meewerkende echtgenoot ministatuut

meewerkende echtgenoot maxistatuut

4.752,54 5.194,46 675,38 24,25 296,69

10.818,43 11.824,39 675,38 24,25 675,38

12.500,00 13.662,34 780,36 28,02 780,36

15.000,00 16.394,81 936,43 33,63 936,43

17.500,00 19.127,27 1.092,50 39,23 1.092,50

20.000,00 21.859,74 1.248,57 44,84 1.248,75

22.500,00 24.592,21 1.404,65 50,44 1.404,65

25.000,00 27.324,68 1.560,72 56,04 1.560,72

27.500,00 30.057,14 1.716,79 61,65 1.716,79

30.000,00 32.789,61 1.872,86 67,25 1.872,86

40.000,00 43.719,48 2.497,15 89,67 2.497,15

46.715,96 51.059,94 2.916,42 104,73 2.916,42

50.000,00 54.649,35 3.048,37 109,48 3.048,37

60.000,00 65.579,22 3.450,19 123,95 3.450,19

68.844,54 75.246,19 3.805,57 136,75 3.805,57

Page 15: UNIZO StartersGids

15

BIjBeroep (22% + aDm.kosten)

Inkomen 2006 geherwaardeerd kwartaalbijdrage

1.196,89 1.308,18 74,72

1.500,00 1.639,48 93,64

2.000,00 2.185,97 124,86

2.500,00 2.732,47 156,07

3.000,00 3.278,96 187,29

3.500,00 3.825,45 218,50

4.000,00 4.371,95 249,71

4.500,00 4.918,44 280,93

5.000,00 5.464,94 312,14

5.500,00 6.011,43 343,36

6.000,00 6.557,92 374,57

7.000,00 7.650,91 437,00

8.000,00 8.743,90 499,43

9.000,00 9.836,88 561,86

10.818,42 11.824,39 675,38

> 11.824,39 EUR idem hoofdberoep Het max. ink. in 2006 voor gelijkstelling met bijberoep bedraagt 6.194,09 EUR.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

begINNeNDe ZelfStaNDIgeNDe regel dat de sociale bijdragen van een zelfstandige berekend worden op het inkomen als zelfstandige van drie jaar geleden, kan bij een starter uiteraard niet toegepast wor-den.

Daarom betaalt u als starter een voorlopige bijdrage. Voor de berekening ervan kunt u kiezen uit twee mogelijkheden.

voorlopige bijdrage berekend op een minimuminkomenGedurende uw eerste drie jaren als zelfstandige betaalt u een voorlopige bijdrage berekend op een minimuminkomen. Van zodra wij de definitieve inkomsten voor deze jaren van de fiscus hebben ontvangen, vergelijken we het minimuminkomen met uw werkelijke inkomen. Op het verschil moet u dan nog sociale bijdragen bij-betalen.

hoofDBeroepVoorlopige bijdrage per kwartaal

Bijdragepercentage

tot einde van 1ste volledige kalenderjaar

629,33 EUR 20,5%

tweede kalenderjaar 644,68 EUR 21%

Derde kalenderjaar 660,03 EUR 21,5%

mInImum BIjDragen Voor starters

Page 16: UNIZO StartersGids

16

probeer uw inkomen zo

goed mogelijk in te schat-

ten. Door als starter bij-

dragen te betalen op uw

geschatte inkomen,

vermijdt u hoge bijkomen-

de rekeningen. bovendien

betaalt u zo minder

belastingen en minder

sociale bijdragen.

voorlopige bijdrage op het door u geschatte werkelijke inkomenSchat u dat uw inkomen een stuk hoger zal liggen dan dit minimuminkomen? Dan laat u uw bijdragen best berekenen op basis van uw geschatte inkomen.

Deze methode biedt de volgende voordelen:• U zal vanaf het derde tot het einde van het zesde jaar van uw activiteit niet af te

rekenen krijgen met zware bijkomende rekeningen bovenop uw rekeningen van het jaar zelf.

• U betaalt hogere sociale bijdragen tijdens uw eerste jaren. Bijgevolg nemen de aftrekbare beroepskosten toe waardoor u minder belastingen moet betalen. Bovendien kan u hogere premies betalen voor het Vrij Aanvullend Pensioen (zie volgend hoofdstuk). Deze premies zijn ook fiscaal aftrekbaar.

• Uw inkomen van de eerste drie jaren daalt omdat u hogere sociale bijdragen be-taalt. Dat betekent dat u in het vierde, vijfde en zesde jaar van uw activiteit ook minder sociale bijdragen betaalt.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Begint u een zelfstandige activiteit na uw pensioenleeftijd en ontvangt u géén pensioen, dan betaalt u volgende voorlopige bijdragen:

Krijgt u wél een pensioen, dan betaalt u voorlopig 99,85 EUR.

Kunt u als beginnende zelfstandige in bijberoep of gepensioneerde aantonen dat uw jaarinkomen onder de vrijstellingsgrens (1.308,18 EUR voor bijberoepen, 2.616,34 EUR. voor gepensioneerden) zal blijven, dan kunt u vragen géén voorlopige bijdragen te moeten betalen.

hieronder vindt u de voorlopige bijdragen op het geraamd inkomen van 2009:

voorlopige bijdragen hoofdberoep in eUrO voorlopige bijdragen bijberoep in eUrO

Op welk tijdstip u ook een

eigen zaak start, u moet

steeds de bijdrage voor een

volledig kwartaal betalen.

In het begin van een

kwartaal starten is dus het

voordeligst.

BIjBeroep Voorlopige bijdrage per kwartaal

Bijdrageper-centage

tot einde van 1ste volledige kalenderjaar 69,63 EUR 20,5%

tweede kalenderjaar 71,32 EUR 21%

Derde kalenderjaar 73,02 EUR 21,5%

meeWerkenDe echtgenoot Voorlopige bijdrage per kwartaal

Bijdrageper-centage

tot einde van 1ste volledige kalenderjaar 276,47 EUR 20,5%

tweede kalenderjaar 283,21 EUR 21%

Derde kalenderjaar 289,95 EUR 21,5%

65 jaar ZonDer pensIoen Voorlopige bijdrage per kwartaal

Bijdrageper-centage

tot einde van 1ste volledige kalenderjaar 139,25 EUR 20,5%

tweede kalenderjaar 142,65 EUR 21%

Derde kalenderjaar 146,04 EUR 21,5%

Geraamd inkomen 2009

Kwartaal bijdrage

1e periode 2e periode 3e periode

11.824,39 629,33 644,68 660,03

15.000,00 798,35 817,82 837,29

20.000,00 1.064,46 1.090,43 1.116,39

25.000,00 1.330,58 1.363,03 1.395,49

30.000,00 1.596,69 1.635,64 1.674,58

40.000,00 2.128,93 2.180,85 2.232,78

50.000,00 2.661,16 2.726,06 2.790,97

60.000,00 3.046,23 3.112,51 3.178,80

75.246,19 3.606,73 3.673,01 3.739,29

Geraamd inkomen 2009

Kwartaal bijdrage

1e periode 2e periode 3e periode

1.308,18 69,63 71,32 73,02

1.500,00 79,83 81,78 83,73

2.000,00 106,45 109,04 111,64

2.500,00 133,06 136,30 139,55

3.000,00 159,67 163,56 167,46

4.000,00 212,89 218,09 223,28

5.000,00 266,11 272,61 279,10

8.000,00 425,79 436,17 446,56

11.824,39 629,33 644,68 660,03

Page 17: UNIZO StartersGids

17

gehUWDeN, geNIeterS vaN eeN OverlevINgSpeNSIOeN, StUDeNteN eN bepaalDe vaStbeNOemDe leSgeverSBehoort u tot deze groep, dan kan u een “gelijkstelling met bijberoep” vragen, ook al oe-fent u uw beroep in hoofdberoep uit. Voorwaarde is dat uw geherwaardeerd inkomen la-ger is dan 6.194,09 EUR.

vrIjStellINg vaN bIjDrageN eN gelIjkStellINgOm sociale redenen kan u altijd vrijstelling van bijdragen aanvragen bij de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen. Dat verzoek wordt ingewilligd als u echt geen middelen hebt om uw bijdragen te betalen.

Voor bepaalde periodes waarin u uw zelfstandig beroep niét kunt uitoefenen, kan u ‘ge-lijkstelling’ krijgen. Dan worden die kwartalen of jaren gelijkgesteld met periodes waarin u wél actief bent.

Contacteer uw persoonlijke klantenverantwoordelijke bij svmb voor meer informatie.

Wat krIjgt U terUg vOOr UW bIjDrageN?

geZINSbIjSlagOnder gezinsbijslag vallen zowel het kraamgeld als de kinderbijslag.

Het kraamgeld is een vast bedrag. Vanaf de zesde maand zwangerschap kan u het aan-vragen bij het kinderbijslagfonds. Voeg bij uw aanvraag een geneeskundig getuigschrift met de vermoedelijke geboortedatum. Vanaf de tweede maand vóór die vermoedelijke geboortedatum kan de som uitbetaald worden.

• Eerste geboorte: 1129,95 EUR

• Tweede geboorte: 850,15 EUR

De kinderbijslag wordt per maand uitbetaald aan de bijslagtrekkende (meestal vader of moeder).

• Eerste kind: 78 EUR per maand

• Tweede kind: 154,33 EUR per maand

• Derde kind e.v.: 230,42 EUR per maand

De kinderbijslag wordt uitbetaald voor schoolgaande kinderen tot 25 jaar. Vanaf het twee-de kind voorziet men een leeftijdstoeslag bij de 6de, 12 de en 18e verjaardag. Verder be-staan er aanvullingen voor mindervalide kinderen, weeskinderen en kinderen van invalide of actieve mindervalide zelfstandigen.

ZIekteverZekerINgDe sociale bijdragen geven u ook recht op een verzekering bij ziekte.

De ziekteverzekering is gesplitst in twee delen: de gezondheidszorg en de uitkering wegens ar-beidsongeschiktheid.

De gezondheidszorgverzekering verzekert u tegen grote risico’s (bevalling, opname in een ziekenhuis, …) en kleine risico’s (zoals dokters-, apothekers-, kinesitherapiekosten, enz.).

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 18: UNIZO StartersGids

18

De uitkeringsverzekering bij arbeidsongeschiktheid voorziet in een dagvergoeding als u uw beroep om gezondheidsredenen moet stopzetten. Tijdens het eerste jaar arbeidsongeschiktheid spreken we van ‘primaire arbeidsongeschikt-heid’. Met die term wordt bedoeld dat u uw vroegere beroep niet meer kan uitoefenen. Is uw arbeidsongeschiktheid erkend door de geneesheer van uw ziekenfonds, dan kan u aan-spraak maken op de dagvergoeding. Deze vergoeding wordt maar uitbetaald vanaf de twee-de maand arbeidsongeschiktheid. De eerste maand is er dus geen vergoeding.

Vanaf het tweede jaar arbeidsongeschiktheid spreekt men van ‘invaliditeit’. Dat betekent dat u geen enkel beroep meer kunt uitoefenen. U krijgt in dit geval -mits volledige stop-zetting van uw bedrijf- een verhoogde vergoeding.

In de uitkeringsverzekering is ook een moederschapsuitkering voorzien voor de zelfstan-dige vrouwen en de meewerkende echtgenoten. Om deze uitkering te genieten, moet een periode van moederschapsrust in acht genomen worden, tijdens dewelke men niet mag werken. Deze periode start minstens 1 week voor de voorziene bevallingsdatum en eindigt ten vroegste 2 weken na de bevalling. Na deze periode van verplichte rust, kan men binnen een termijn van 21 weken nog maximaal 5 weken (6 weken bij geboorte van een meerling) moederschapsrust opnemen. De wekelijkse vergoeding bedraagt 368,36 EUR.

peNSIOeNEr bestaan twee soorten pensioenen: het rustpensioen en het overlevingspensioen.

Het rustpensioen is een inkomen waarop u recht heeft na een loopbaan als zelfstandige. Een volledige loopbaan telt 45 jaar.

Om op pensioen te gaan moet u natuurlijk de pensioenleeftijd bereikt hebben. De nor-male pensioenleeftijd is 65 jaar. Indien u al een voldoende lange loopbaan achter de rug hebt (minstens 35 jaar), kan u al vanaf 60 jaar met vervroegd pensioen. In dat geval wordt het pensioen verminderd met een bepaald percentage per jaar vervroeging. Wan-neer men echter op de ingangsdatum 42 jaar activiteit kan bewijzen, valt de verminde-ring weg.

De vermindering varieert in functie van de leeftijd waarop u uw pensioen opneemt. Het percentage van de vermindering zal lager liggen naarmate het aantal jaren vermindering lager ligt (3% vermindering voor 1 jaar vervroeging, 7% voor 2 jaar, 12% voor 3 jaar, 18% voor 4 jaar en 25% voor 5 jaar). Bijvoorbeeld iemand die 61 jaar is en een beroepsloop-baan van 40 jaar heeft, zal 18% van zijn pensioen verliezen.

Sinds 1984 is het zo dat men het pensioen van een zelfstandige berekent op het werkelij-ke inkomen, begrensd op een bedrag van 51.059,93 EUR.

Het overlevingspensioen is een vergoeding die aan de overlevende echtgenoot wordt toegekend.

2de tot 12de maandna de 12de maand zonder stopzetting bedrijf

na de 12de maand met stopzetting bedrijf

Geen hulp van derden

Wel hulp van derden

Geen hulp van derden

Wel hulp van derden

Geen hulp van derden

Wel hulp van derden

met gezinslast 44,54 EUR 57,27 EUR 44,54 EUR 57,27 EUR 46,89 EUR 59,62 EUR

alleenstaande zonder gezinslast

33,61 EUR 46,34 EUR 33,61 EUR 46,34 EUR 37,52 EUR 50,25 EUR

samenwonende zonder gezinslast

28,92 EUR 41,65 EUR 28,92 EUR 41,65 EUR 31,85 EUR 44,58 EUR

uItkerIng Wegens arBeIDsongeschIktheID

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

U kan uw wettelijk voorzien pensioen, dat erg beperkt is, aanvullen met het Vrij Aanvullend Pensioen. Jaar-lijks zet u dan tot 9,4% van uw inkomen opzi j voor uw Vrij Aanvullend Pensioen. Op die 9,4% betaalt u geen belastingen en geen sociale bijdragen. Door de combinatie van de intrest en winstdeel-name op het opzijgezette bedrag en het fiscale en sociale voordeel is het Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen financieel dé verzekering bij uitstek. Meer info vindt u in het vol-gend hoofdstuk.

Tip

Page 19: UNIZO StartersGids

19

jaarbedragen maandbedragen

Rustpensioen gezin 13.897,12 EUR 1.158,09 EUR

Rustpensioen alleenstaande

10.485,68 EUR 873,81 EUR

Forfaitair overlevingspensioen

10.485,68 EUR 873,81 EUR

faIllISSemeNtSverZekerINgGefailleerde zelfstandigen komen in aanmerking voor het behoud van rechten gedu-rende maximaal 4 kwartalen voor kinderbijslag en gezondheidszorgen, en een faillisse-mentsuitkering gedurende 12 maanden.

De uitkering bedraagt:

• 873,81 EUR per maand voor gerechtigden zonder gezinslast

• 1.158,09 EUR per maand voor gerechtigden met gezinslast.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten /

geWaarBorgD mInImumpensIoen Voor een VolleDIge loopBaan

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Dit kan ten vroegste vanaf 45 jaar. Bij arbeidsongeschiktheid of in geval van kinderlast kan dit reeds op jongere leeftijd. Is de arbeidsongeschiktheid of de kinderlast er niet of niet meer, dan wordt het overlevingspensioen toch gedurende minstens één jaar uitbe-taald. Voldoet de weduwe of weduwnaar daarna nog niet aan deze voorwaarden dan ontvangt hij of zij een zeer laag forfaitair overlevingspensioen in afwachting van diens 45ste verjaardag.

Voor de meest recente ci jfers, een berekening van uw bijdrage, nieuwe wetgeving , online aanslui-ting en toegang tot uw persoonlijk dossier, ga naar www.svmb.be.

Tip

gratIS DIeNSteNcheqUeS mOeDerSchapShUlpSinds 2006 kunnen vrouwelijke zelfstandigen onder be-paalde voorwaarden gratis dienstencheques bekomen voor huishoudelijke hulp.

Een dienstencheque is een betaalmiddel waarmee men erkende ondernemingen kan betalen voor het uitvoeren van een beperkt aantal huishoudelijke taken (schoonma-ken, was, strijk, naaiwerk, bereiden van maaltijden, bood-schappen doen, hulp bij verplaatsingen). Iedere cheque komt overeen met de vergoeding van 1 uur huishoudelijk hulp.

In het kader van de moederschapshulp worden 105 dien-stencheques gratis ter beschikking gesteld van vrouwe-lijke zelfstandigen die aan de volgende toekenningsvoor-waarden voldoen:

• de schriftelijke aanvraag dient ten vroegste ingediend te worden vanaf de zesde maand van de zwangerschap en ten laatste op het einde van de vijftiende week volgend op de datum van de bevalling

• de vrouwelijke zelfstandige is aangesloten bij een soci-aal verzekeringsfonds hetzij in hoofdberoep, hetzij als meewerkende echtgenote (maxi-statuut), hetzij in bij-beroep met een definitieve bijdrage die minstens gelijk is aan de minimumbijdrage van een hoofdberoep

• de vrouwelijke zelfstandige is in regel met de bijdra-gen voor het kwartaal van de bevalling evenals voor de twee er aan voorafgaande kwartalen (ofwel zijn de bij-dragen effectief betaald, ofwel werd er een vrijstelling verleend door de Commissie voor Vrijstelling, ofwel ge-niet ze van de gelijkstelling wegens ziekte/arbeidsonge-schiktheid)

• zij blijft aangesloten als zelfstandige voor de periode tussen de bevalling en het tijdstip van aanvang van de moederschapshulp

Page 20: UNIZO StartersGids

20

Wie zich bewust is van de risico’s die hij of zij loopt,

kan meestal schade en ongevallen voorkomen. als

zelfstandige loopt u andere risico’s dan een loon-

trekkende. u doet er dan ook goed aan een inven-

taris van die risico’s op te stellen. Zodra die klaar

is, kan u beslissen deze risico’s zelf te dragen, er

preventief tegen op te treden of een verzekering af

te sluiten. meestal is een combinatie van deze mo-

gelijkheden de beste keuze. houd er wel rekening

mee dat een aantal verzekeringen verplicht zijn.

welke voordelen bieden aanvullende verzekeringen?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 21: UNIZO StartersGids

21

We onDerscheIDen DrIe grote rIsIcogeBIeDen:

1. persoonlijke risico’sDe risico’s voor zelfstandigen en loontrekkenden zijn hier gelijklopend : ongeval, overlij-den, ziekte, pensioen, werkloosheid... Zelfstandigen genieten echter minder bescherming dan loontrekkenden. De sociale zekerheid biedt voor loontrekkenden bijvoorbeeld uitke-ringen die toelaten om verder een behoorlijk leven te leiden. Voor zelfstandigen zijn de wettelijk voorziene uitkeringen een stuk kleiner tot onbestaand.

2. aansprakelijkheidsrisico’sEen zelfstandige loopt risico door de daden die hij en zijn personeel stellen.

Enkele voorbeelden:

• Tijdens schilderwerken valt een ladder om, met een verkeersongeluk tot gevolg.

• Een ober morst eten op de kledij van een klant.

• Een personeelslid raakt gekwetst tijdens het werk.

3. Bedrijfsschaderisico’sDe middelen van de zelfstandige (gebouwen, voertuigen, machines, enz.) staan eveneens aan allerlei gevaren bloot.

Voor elk van deze risico’s bestaan specifieke verzekeringen.

verZekerINgeN tegeN perSOONlIjke rISIcO’SAls zelfstandige betaalt u aanzienlijk minder sociale bijdragen dan als loon trekkende. De uitkeringen die u ontvangt als er iets mis gaat, zijn dan ook een pak lager.

Onderstaande tabel vergelijkt de uitkeringen aan loontrekkenden en zelfstandigen. In de laatste kolom ziet u welke bijkomende verzekeringen het verschil kunnen compenseren.

Als zelfstandige kan u zich dus beperken tot het geringe wettelijk voorziene sociale ze-kerheidsstelsel. Of u vult dit wettelijk voorziene stelsel aan met bijkomende verzekerin-gen. De keuze is vaak moeilijk. Vooral in een startperiode zal u misschien alle beschikba-re middelen willen investeren in uw zaak. Vaak blijft er dan voor de eigen sociale zeker-heid niet veel meer over. Toch is het belangrijk om u in te dekken.

risico’s en de verzekering waarmee u zich ertegen beschermt:• Laag pensioen - overlijden: Vrij Aanvullend Pensioen - Toppensioen - Pensioensparen

• Inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid: Gewaarborgd inkomen

• Geldnood door hoog oplopende ziektekosten: Hospitalisatieverzekering

• Zware uitgaven bij hulp/zorgbehoevendheid: Zorgverzekering

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 22: UNIZO StartersGids

22

rIsIco’s loontrekkenDe ZelfstanDIge oplossIng

pensioen Pensioenuitkering: volgens het aantal gewerkte jaren en het inkomen

Idem, maar lager (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen

Inkomensverlies door:

- ziekte - ongeval - invaliditeit

Uitkeringen wegens ar-beidsongeschiktheid.

Eerste periode gewaar-borgd loon, daarna 60% van het loon en bij invalidi-teit (na 1 jaar 65%)

De eerste maand: 0 EUR.

Daarna, bij volledige ar-beidsongeschiktheid, vast (gering) bedrag per dag

Verzekering Gewaarborgd Inkomen

Ziektekosten kleine risico’s

Gedeeltelijke terugbetaling van dokters-, apothekers-, tandartskosten

Gedeeltelijke terugbetaling Hospitalisatieverzekering

Ziektekosten grote risico’s

Gedeeltelijke terugbetaling Gedeeltelijke terugbetaling Hospitalisatieverzekering

Werkloosheid Werkloosheidsvergoeding Wanneer men zelfstandige wordt vanuit een loontrek-kend beroep of vanuit de werkloosheid blijft het recht op werkloosheidsvergoe-ding gedurende 15 jaar be-staan. Op deze maatregel kan men slechts eenmaal beroep doen.

Er is een zeer geringe ver-zekering bij faillissement

overlijden voor pensioenleeftijd

Overlevingspensioen Idem, maar lager (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen

Werkongeval Vergoeding voor werkon-geval

Geen verzekeringsvergoe-ding, men valt terug op de arbeidsongeschiktheidsver-goeding

Verzekering Gewaarborgd Inkomen

Beroepsziekte Vergoeding bij beroeps-ziekte

Geen verzekeringsvergoe-ding, men valt terug op de arbeidsongeschiktheidsver-goeding

Verzekering Gewaarborgd Inkomen

kinderen Kinderbijslag Voor het eerste kind veel la-ger dan bij een loontrekken-de. Ook verschillen in leef-tijdsbijslag

vrIj aaNvUlleND peNSIOeNHet Vrij Aanvullend Pensioen is een unieke formule, exclusief voor zelfstandigen. Het systeem is zeer flexibel en biedt ook voor starters een pak voordelen.

het principe is als volgt:U kan tot 9,40% van uw nettobedrijfsinkomen opzij zetten voor uw Vrij Aanvullend Pen-sioen. Het gespaarde bedrag wordt opgebouwd op basis van een gewaarborgde intrest-voet en door een eventuele winstdeelname. Voor elke storting wordt een intrestop-brengst toegekend tot de einddatum van het pensioenplan. Deze kan in de loop van het pensioenplan wijzigen voor de stortingen die de pensioeninstelling na een eventuele wij-ziging ontvangt. Bovenop de gegarandeerde intrestopbrengst kan er jaarlijks een deel-neming in de winst toegekend worden volgens de modaliteiten en voorwaarden van het

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 23: UNIZO StartersGids

23

winstdeelnameplan. Deze deelname in de winst is niet gewaarborgd en is o.a. afhankelijk van de financiële resultaten van de pensioeninstelling en de economische conjunctuur. Het gespaarde geld ontvangt u op pensioenleeftijd, samen met de intrest en de winst-deelname.

het vrij aanvullend pensioen: 2 soorten

1. het ‘geWoon’ Vap: DegelIjkheID BeWeZen

• De bijdragen zijn fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast. Zo bespaart u niet alleen belastingen (in de hoogste schijf) maar ook sociale bijdra-gen.

• u geniet een maximale vrijheid: Geen verplichte bijdragebetaling, ruime keuzemogelijkheid inzake VAP-bijdragen (tot 8,17% op het inkomen waarop ook uw sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 2.781,06 EUR per jaar).

2. het ‘socIaal Vap’: extra WaarBorgen!Het Sociaal VAP biedt nog extra troeven. Eigenlijk is het een Gewoon VAP, met dezelfde voordelen maar aangevuld met extra waarborgen. Hogere fiscaal aftrekbare bijdragen worden mogelijk: 15% meer dan in het Gewoon VAP (tot 9,40% op het inkomen waarop de wettelijke sociale bijdragen worden berekend, met een maximum van 3.199,76 EUR per jaar).

minder belastingen en minder sociale bijdragenDoor de fiscus wordt het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen anders aanzien dan een le-vensverzekering of het pensioensparen. Uw vrije bijdrage is immers volledig aftrekbaar als bedrijfslast in het kader van de inkomstenbelasting op voorwaarde dat de zelfstan-dige tijdens het betreffende jaar effectief en volledig de bijdragen betaald heeft die hij krachtens het sociaal statuut der zelfstandigen verschuldigd is. Deze bijdrage wordt af-getrokken in de hoogste schijf van uw inkomen. Uw sociale bijdragen worden berekend op uw bedrijfsinkomen. Doordat u een extra bedrijfslast heeft afgetrokken, zal u ook heel wat minder sociale bijdragen moeten betalen.

flexibel• De formule is flexibel. U bepaalt zelf hoeveel u spaart en wanneer u dat doet. Als u dat

wenst, kan u ook een tijdlang geen geld opzijzetten.

• Het (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen mag bovenop de individuele levensverzekering en het klassieke pensioensparen worden afgetrokken.

• De belasting op het eindkapitaal werd opnieuw uitgewerkt in het voordeel van de zelf-standige en bedraagt veelal niets.

VoorBeelD:U hebt een inkomen van 15.000 EUR. Na het toepassen van een indexeringscoëfficiënt (9,2987 % voor 2009) bedraagt het geherwaardeerd inkomen 16.394,81 EUR. U kan het inkomen met 9,40% laten dalen door geld opzij te zetten voor een Sociaal Vrij Aanvul-lend Pensioen.

Naast een maximumpremie geldt er ook een minimumpremie. Uiteraard mag men ook beslissen om geen bijdrage te storten, maar indien men een bijdrage stort, dan geldt een minimumbedrag van 100,00 EUR in het Gewoon VAP, in een Sociaal VAP geldt een minimumbedrag van 111,12 EUR. Om te weten wat u precies kan betalen, kan u terecht op www.ovmb.org.

• Geen financiële zorgen bij

pensioen en overlijden.

• Minder belastingen en

sociale bijdragen betalen.

• Een formule die

enkel geldig is voor

zelfstandigen.

Het wettelijk pensioen van de zelfstandige is beperkt. Een aanvullende pen- s ioenvoorz ien ing i s dan ook aangewezen. Het (Sociaal) VAP biedt een aanvullend rust- en/of overlevingspen- sioen aan niet te kloppen voorwaarden.

Tip

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

centen op Vap rekening

Belasting besparing

sociale bijdra-gen besparing

totale besparing

kostprijs Vap

42,80% 24,97% 67,77%

1.541,11 EUR 659,60 EUR 384,82 EUR 1.044,42 EUR 496,69 EUR

Page 24: UNIZO StartersGids

24

extra voordelig voor starters & meewerkende echtgenotenZelfstandigen die nog geen 3 volledige jaren gestart zijn, hebben de keuze:

• Ofwel betalen zij sociale bijdragen op een zelf gekozen inkomen

• Ofwel betalen zij sociale bijdragen op de wettelijk ingestelde minimumgrens

In het eerste geval (zelf gekozen inkomen) wordt de bijdrage voor het aanvullend pensioen berekend tot maximum 9,40 % op dit verhoogd inkomen.

Voor zelfstandigen die geen keuze-inkomen bepaald hebben, wordt de bijdrage berekend op de minimumgrens.

het (sociaal) vap via Ovmb: een ideale aanvulling op het zwakke sociaal statuut.1. Uw VAP-bijdragen worden doorbetaald tot aan de pensioenleeftijd als u arbeidsonge-

schikt wordt. Dit geeft u de zekerheid dat uw arbeidsongeschiktheid uw pensioenplan-ning niet in het gedrang brengt.

2. Wanneer u als vrouwelijke zelfstandige moederschapsrust neemt, worden uw VAP- bijdragen voor twee volle kalenderkwartalen doorbetaald.

3. Wanneer u arbeidsongeschikt wordt, vult het Solidariteitsfonds OVMB, Onderlinge Verzekeringsvereniging, uw wettelijke invaliditeitsuitkering aan tot op werknemers- niveau door de toekenning van een rente door arbeidsongeschiktheid door een ziekte of een ongeval (arbeids- of privéongeval).

4. een bijkomende vergoeding ten gevolge van een ernstige ziekte. Deze unieke waarborg “vergoeding bij ernstige ziekte” heeft volgende voordelen :

deze vergoeding komt bovenop de rente bij arbeidsongeschiktheid (zie hierboven) ;•

u krijgt dadelijk een uitkering indien u getroffen wordt door een ernstige ziekte; • Deze uitkering komt tegemoet aan de dringende behoefte op het moment dat de ernstige ziekte wordt vastgesteld en men een aantal maatregelen moet nemen in het licht van de continuïteit van de onderneming ;

het betreft volgende ernstige ziekten : kanker, leukemie, multiple sclerose, tubercu-• lose, ziekte van Parkinson en ziekte van Hodgkin (allen erkend door de Minister van Sociale Zaken).

BIjDragetaBel Vap Voor De geVestIgDe ZelfstanDIge 2009

Inkomen 2006 geïndexeerd (x 1,092987)

gewoon Vap tot maximaal 8,17%

sociaal Vap tot

maximaal 9,40%

2.500,00 2.732,47 223,24 256,85

5.000,00 5.464,94 446,49 513,70

10.000,00 10.929,87 892,97 1.027,41

15.000,00 16.394,81 1.339,46 1.541,11

20.000,00 21.859,74 1.785,94 2.054,82

25.000,00 27.324,68 2.232,43 2.568,52

31.143,97 34.039,95 2.781,06 (= max. plafond)

3.199,76 (=max.plafond)

40.000,00 43.719,48 2.781,06 3.199,76

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

starters Inkomen gewoon Vaptot maximaal 8,17%

sociaal Vaptot maximaal 9,40%

1ste, 2de en 3de jaar 11.824,39 966,05 1.111,50

meew. echtg. Inkomen gewoon Vaptot maximaal 8,17%

sociaal Vaptot maximaal 9,40%

In MAXI-statuut 5.194,46 424,38 488,28

Page 25: UNIZO StartersGids

25

Deze aanvullende prestaties in het Sociaal VAP zijn niet onderhevig aan een medisch onderzoek door een verzekeringsgeneesheer, er zijn geen uitsluitingen en geen bijpremies van toepassing !

tOppeNSIOeN – peNSIOeNSpareNNaast een (Sociaal) Vrij Aanvullend Pensioen kan u via OVMB ook deelnemen aan het Top-pensioen – Pensioensparen. Dit garandeert u een gewaarborgd spaarkapitaal bij uw pen- sionering bovenop dit van het Vrij Aanvullend Pensioen. U kan voor 2009 tot 870 EUR sparen en dat levert u een aanzienlijk kapitaal op ter aanvulling van uw wettelijk pensioen. U kan de betaling van de jaarlijkse spaarsom zelf spreiden in de tijd.

Vanuit fiscaal oogpunt is dit Toppensioen – Pensioensparen ook interessant: de premies le-veren een belastingvermindering op tussen 30 en 40% (afhankelijk van het inkomen).

Zowel het (Sociaal) VAP als het Toppensioen-Pensioensparen via OVMB zijn “Tak 21-pen-sioenplannen”, m.a.w. 100 % veilige spaarformules met een jaarlijks gegarandeerd rende-ment (kapitaalsgarantie) als essentieel kenmerk.

geWaarbOrgD INkOmeNEen zelfstandige die door ziekte of ongeval niet of maar gedeeltelijk meer kan werken, krijgt onvermijdelijk financiële en organisatorische problemen. De wettelijk voorziene uitke-ringen voor arbeidsongeschiktheid beginnen immers pas te lopen na 1 maand en enkel als u volledig werkonbekwaam bent.

Een verzekering “gewaarborgd inkomen” zorgt ervoor dat u, tijdens uw afwezigheid, over de financiële middelen beschikt om uw zaak draaiende te houden. In het slechtste geval, bij stopzetting van de zaak, hebt u ook de middelen om u en uw gezin verder te onderhouden.

het principe is eenvoudigU bepaalt welke dagvergoeding u wilt ontvangen indien u arbeidsongeschikt zou worden. Hierbij houdt u rekening met hetgeen u nodig hebt om de ziekteperiode te kunnen over-bruggen, leningen die u moet afbetalen, hulp die u zult nodig hebben in uw zaak.

Indien u gedeeltelijk arbeidsongeschikt wordt, ontvangt u vanaf een bepaalde datum een overeenkomstig deel van de gevraagde dagvergoeding.

De premie van deze verzekering is volledig fiscaal aftrekbaar als bedrijfslast.

hOSpItalISatIeverZekerINgZiekenhuiskosten blijven stijgen terwijl de bedragen die de ziekenfondsen terugbetalen steeds kleiner worden. Met de Hospitaal Budget Polis zorgt u ervoor dat uw medische factuur niet te hoog oploopt. We sluiten u en uw uw gezin aan bij de groepspolis die OVMB voor de leden van UNIZO en SVMB onderschreef. U kan zich immers aansluiten zonder medisch onderzoek of medische vragenlijst.

verZekerINgeN vOOr aaNSprakelIjkheIDSrISIcO’S eN beDrIjfSSchaDerISIcO’S

Ovmb cvba (cbfa 067367 a)

biedt een erg voordelige

hospitalisatieverzekering

aan. Ovmb heeft een

collectieve polis en kan

zo de kostprijs van de

verzekering drukken.

Privé

Bedrijf

Wettelijke verplichte verzekeringen

onontbeerlijke verzekeringen

aan te raden verzekeringen

• B.A. auto• Verzekering huispersoneel

• Brandverzekering• B.A. privé-leven (familiale)• Rechtsbijstand

• Omnium auto• Verkeerspolis• Reisverzekering

• B.A. auto• Arbeidsongevallenverzekering

personeel• B.A. brand en ontploffing

• B.A. uitbating, toevertrouwd goed, na levering

• Brandverzekering• Bedrijfsschade• Rechtsbijstand

• Machinebreuk• Alle risico’s• Transportverzekering

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Voor nog meer informatie kan men steeds contact opnemen met OVMB cvba: spastraat 8, 1000 Brussel fax: (02) 238 04 79 www.ovmb.org

Voor telefonische informa-tie: (02) 238 04 78 [email protected] of praat erover met uw boekhouder/accountant.

Voor startende zelfstandigen (minder dan 5 jaar zelfstan-dige activiteit en jonger dan 45 jaar) bestaat bij OVMB een zeer voordelige regeling.

Page 26: UNIZO StartersGids

26

als starter moet u uw zaak

organiseren volgens een bepaal-

de ondernemingsvorm. kiest

u niet voor een vennootschap,

dan wordt uw onderneming een

eenmanszaak of handelszaak.

welke rechts-vorm kiest u voor uw onderneming?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 27: UNIZO StartersGids

27

kIeZeN tUSSeN haNDelSZaak eN veNNOOtSchap

haNDelSZaakIn het dagdagelijks spraakgebruik staat de term ‘handelszaak’ of eenmanszaak voor een onderneming die, in tegenstelling tot de vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijk-heid bezit. Er is dus ook geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de han-delaar en het vermogen van de zaak.

Voordelen• Beslissingen kunnen op een snelle en weinig formele manier genomen worden.

• Omdat alle winst van de eenmanszaak wordt belast in functie van de natuurlijke persoon-ondernemer, komt het batig saldo na belastingen bij die ondernemer zelf te-recht. U beslist zelf hoeveel u hiervan investeert in de zaak.

• Beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.

nadelen• Geen specifieke juridische structuur. U bent zelf onbeperkt aansprakelijk en staat met

uw volledige persoonlijke vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming.

• Opvolging en overname uitwerken is moeilijker. Het uitwerken van een preventieve op-volgingsregeling heeft de meeste kans op slagen als uw onderneming de vennoot-schapsvorm heeft aangenomen. In dat geval kan u immers werken met aandelen, en kan de zeggenschap over de onderneming gescheiden worden van de economische ei-gendom. Dit is onmogelijk in een eenmanszaak die niet zomaar valt op te splitsen.

• Inkomstenbelastingen: alle inkomsten van de onderneming worden belast via de per-sonenbelasting van de ondernemer zelf. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak.

veNNOOtSchap‘Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.

In de gevallen bepaald in dit wetboek, kan zij worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon die goederen bestemt tot één of meer nauwkeurig omschre-ven activiteiten.

In de gevallen bepaald in dit wetboek kan de vennootschapsakte bepalen dat de ven-nootschap niet is opgericht met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of on-rechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.’ (definitie volgens het Wetboek van Ven-nootschappen)

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 28: UNIZO StartersGids

28

Voordelen• Rechtspersoonlijkheid: de vennootschap heeft eigen rechten en plichten.

• Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

• Fiscaliteit: Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschaps-belasting. Voor KMO’s bestaat hier een zgn. ‘verlaagd opklimmend’ tarief. Het fiscaal voordeel van een vennootschap ligt echter niet zozeer in de lagere tarieven, maar in de mogelijkheid te streven naar een optimale inkomstenmix. De inkomsten van vennoot-schap en individu kunnen zodanig worden georganiseerd dat in totaal zo weinig moge-lijk belastingen worden betaald, en jarenlang een zo stabiel mogelijk inkomen wordt ge-noten.

• Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak staan duidelijk op papier.

• De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.

nadelen• Formele besluitvorming en procedures.

• Meer juridische en administratieve verplichtingen dus meer kosten. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen duurder dan het starten met een eenmanszaak.

• Zwaardere boekhoudkundige verplichtingen.

Welke veNNOOtSchapSvOrm IS geSchIkt vOOr UW ONDerNemINg?Als u kiest voor een vennootschap, moet u ook nog opteren voor een bepaalde vennoot-schapsvorm. We zetten de belangrijkste vennootschapsvormen op een rij en bespreken hun voor- en nadelen.

De beSlOteN veNNOOtSchap met beperkte aaNSprakelIjkheID ((e)bvba)Oorspronkelijk bestonden er belangrijke verschillen tussen de BVBA en de naamloze vennootschap (NV). Een hele serie wetswijzigingen heeft het onderscheid tussen NV en BVBA steeds meer vervaagd. Het belangrijkste juridische verschilpunt dat overblijft ligt in het “besloten” karakter van de BVBA. Dit wil zeggen dat de overdracht van aandelen (verkoop, schenking, vererving,...) aan strikte regels gebonden is. Bovendien is het ver-eiste minimumkapitaal lager in de BVBA dan in de NV (18.550 EUR, in plaats van 61.500 EUR).

Iedere handelaar, ondernemer of beoefenaar van een vrij beroep kan ook alleen een BVBA oprichten. Alle bepalingen die gelden voor een gewone BVBA blijven in principe gelden voor een eenpersoons-BVBA. Het te volstorten minimumkapitaal ligt wel hoger bij de EBVBA. Algemeen is dit bij een BVBA 1/5 van het kapitaal, met een minimum van 6.200 EUR. Bij een EBVBA is een minimumkapitaal van 12.400 EUR te volstorten.

Voordelen• Een EBVBA kan opgericht worden door 1 vennoot (BVBA vanaf 2 vennoten).

• Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

• De aandelen zijn altijd op naam en slechts onder zeer strikte voorwaarden overdraag-baar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 29: UNIZO StartersGids

29

nadelen• Notariële akte nodig voor de oprichting van (E)BVBA.

• Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder dan bij een een-manszaak.

De NaamlOZe veNNOOtSchap (Nv)Hoewel de wetgever de vennootschapsvorm van de NV had uitgedacht als onderne-mingsvorm voor grotere kapitaalkrachtige ondernemingen, kan de NV-vorm ook aange-nomen worden door kleine en middelgrote (familiale) bedrijven. De NV blijft wel op de eerste plaats een kapitaalsvennootschap, m.a.w. een vennootschap die ‘anoniem’ kapitaal zal aantrekken.

Hou er echter rekening mee dat de wetgever besliste anonieme effecten aan toonder af te schaffen. Vanaf 1 januari 2008 mogen geen nieuwe effecten met een anoniem karak-ter meer uitgegeven worden. Enkel gematerialiseerde effecten of aandelen op naam zijn nog mogelijk. Al wie nu nog effecten aan toonder in een kluis bewaart, moet die uiterlijk 31 december 2013 omzetten in effecten op naam of op een effectenrekening laten zetten.

Belangrijkste verschilpunten met de BVBA zijn de strakkere en meer ingewikkelde be-stuursorganisatie en het hogere minimumkapitaal (61.500 EUR). In naamloze vennoot-schappen zijn de aandelen doorgaans vrij overdraagbaar. Nochtans kan de overdracht van aandelen in de statuten beperkt worden.

Voordelen• Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

• Aandelen zijn in principe vrij overdraagbaar.

• Er kunnen winstbewijzen worden uitgegeven.

nadelen• Notariële akte nodig voor de oprichting van een NV.

• Minder goede waarborgen voor het behoud van het familiale karakter.

• Vrij ingewikkelde besluitvorming en zware boekhoudkundige verplichtingen.

• Hoog startkapitaal vereist.

De veNNOOtSchap ONDer fIrma (v.O.f.)De vennootschap onder firma is de eenvoudigste vennootschapsvorm. Het is een zuivere personenvennootschap.

Dit betekent dat in principe:

• De vennootschap ontbonden wordt door het overlijden van een vennoot.

• De vennoten hun aandeel niet kunnen verkopen of schenken zonder akkoord van de medevennoot.

• Alle beslissingen met éénparigheid genomen worden.

Voordelen• Er is geen minimumkapitaal vereist.

• De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid.

• De oprichting van een V.O.F. kan via een onderhandse akte. Er is een minimum aan formele regels en u hoeft geen notaris in te schakelen.

• De aandelen zijn niet overdraagbaar aan derden zodat het familiaal karakter gewaarborgd blijft.

• Beperkte verplichtingen inzake openbaarmaking van stukken.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 30: UNIZO StartersGids

30

nadelen• Alle vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F.

• Het faillissement van de V.O.F. brengt eventueel het faillissement van de vennoten met zich mee.

De geWONe cOmmaNDItaIre veNNOOtSchap (cOmm.v)De gewone commanditaire vennootschap of Comm.V verschilt van de V.O.F. in die zin dat er naast de ‘beherende vennoten’ ook ‘stille vennoten’ of geldschieters bestaan. De stille vennoten hebben, in tegenstelling tot de onbeperkt aansprakelijke beherende vennoten, een beperkte aansprakelijkheid.

Voordelen• De voordelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten enkel

aansprakelijk kunnen gesteld worden voor hun inbreng van kapitaal dat recht geeft op deelname in de winst. Hun aandeel in het eventueel verlies blijft eveneens beperkt tot het kapitaal dat zij zelf hebben ingebracht.

nadelen• De nadelen zijn dezelfde als bij de V.O.F. met dit verschil dat de stille vennoten zich niet

openlijk kunnen inlaten met het beheer van de vennootschap. Indien zij dit wel doen, worden zij onbeperkt aansprakelijk.

• De Comm.V mag geen winst uitkeren zolang er overgedragen verlies is.

De cOmmaNDItaIre veNNOOtSchap Op aaNDeleN (cOmm. va)De commanditaire vennootschap op aandelen heeft eveneens “stille” vennoten en “be-herende” vennoten. Het grote verschil met de gewone commanditaire vennootschap is dat de aandelen gedematerialiseerde effecten kunnen zijn, net zoals in een NV. Deze vennootschapsvorm combineert de voordelen van een personenvennootschap (stabiel bestuur) met deze van een kapitaalsvennootschap.

Voordelen• De stille vennoten zijn enkel aansprakelijk ten belope van hun inbreng.

• De aandelen zijn vrij overdraagbaar.

nadelen• De beherende vennoten zijn hoofdelijk en onbeperkt aansprakelijk voor alle schulden

van de vennootschap.

• De Comm. VA moet opgericht worden bij notariële akte.

• De Comm. VA moet voldoen aan alle boekhoudkundige verplichtingen van de dubbele boekhouding inzake publicatie, enz.

• Er is een hoog startkapitaal vereist (61.500 EUR).

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 31: UNIZO StartersGids

31

De cOöperatIeve veNNOOtSchap met beperkte Of ONbeperkte aaNSprakelIjkheID (cvba - cvOa)Men maakt een onderscheid tussen de coöperatieve vennootschap met beperkte aan-sprakelijkheid (CVBA) en de coöperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid (CVOA).

Voordelen• Alle vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag van hun inbreng in de CVBA.

• De vennoten kunnen gemakkelijk in- en uittreden.

• De aandelen zijn steeds op naam en kunnen slechts beperkt worden overgedragen zo-dat het familiaal karakter van deze vennootschap kan gewaarborgd worden (CVBA).

nadelen• Notariële akte nodig voor de oprichting van een CV (met beperkte aansprakelijkheid).

• Boekhoudkundige en administratieve verplichtingen zijn zwaarder.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 32: UNIZO StartersGids

32

Zowel om te starten als om

uw bedrijf concurrentieel te

houden, moet u

investeringen doen. Die kan

u financieren uit eigen zak of

met vreemde middelen.

eigen middelen zijn, eenvoudig

gezegd, de middelen die u zelf

in uw bedrijf stopt.

hoe financiert u uw plannen?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 33: UNIZO StartersGids

33

Meestal volstaan de eigen middelen niet om al uw investeringen te financieren. Via kre-dieten op lange of korte termijn kan u vreemde middelen of vreemd vermogen aantrek-ken. Voorbeelden van kredieten op lange termijn zijn : het investeringskrediet, een lening op afbetaling en leasing. Kredieten op korte termijn zijn bijvoorbeeld het kaskrediet en het discontokrediet.

tIpS vOOr eeN geZOND fINaNcIeel eveNWIcht

Stem De DUUr vaN UW fINaNcIerINg SteeDS af Op De DUUr vaN UW INveSterINg Investeringen op lange termijn worden best gefinancierd met permanente middelen (= eigen middelen + vreemd vermogen op lange termijn). Voor investeringen op korte termijn gaat u best leningen met een kortere looptijd aan.

ZOrg vOOr eeN pOSItIef NettObeDrIjfSkapItaalHet vreemd vermogen op korte termijn moet volledig terugbetaald kunnen worden met de vlottende activa. M.a.w.: voorraden, klantenvorderingen en beschikbaar geld samen moeten groter zijn dan de schulden die op korte termijn vervallen.

ZOrg ervOOr Dat U Over vOlDOeNDe eIgeN mIDDeleN beSchIkt Het eigen vermogen vormt de meest permanente financieringsvorm voor een bedrijf. Het biedt uw onderneming enige financiële ademruimte bij tegenvallende resultaten.

Voldoende eigen vermogen is bovendien een noodzakelijke voorwaarde om kredieten te bekomen. De bereidheid van de financiële instellingen om leningen toe te staan, hangt ondermeer af van de verhouding van het eigen vermogen ten overstaan van het vreemd vermogen.

U staat sterker in uw onderhandeling met de bank als u een goed fi-nancieel plan kan voor-leggen. In dit financieel plan plaatst u verwachte uitgaven tegenover te verwachten inkomsten. Op www.startersservice.be vindt u gratis software voor het opstellen van zo’n financieel plan.

Tip

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten ///startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 34: UNIZO StartersGids

34

De overheid stelt een aantal

steunmaatregelen ter beschikking

van startende ondernemers.

hieronder volgt een bondig overzicht

van enkele belangrijke federale en

Vlaamse steunmaatregelen.

Daarnaast bestaan er ook nog

provinciale en gemeentelijke

vormen van steun.

contacteer ons voor meer informatie.

komt uw zaak in aanmerking voor steun-maatregelen?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 35: UNIZO StartersGids

35

kmO-pOrtefeUIlle (vrOeger bea)De KMO-portefeuille is een instrument waarmee kleine en middelgrote ondernemingen gevestigd in het Vlaams Gewest via elektronische weg steunmaatregelen kunnen aanvra-gen voor vier verschillende diensten: opleiding, advies, export en technologieverkenning.

Via de KMO-portefeuille kan elke Vlaamse KMO, vanaf 1/1/2009, jaarlijks beschikken over een subsidiebedrag van 15.000 EUR dat naar eigen keuze kan verdeeld worden over 4 verschillende pijlers: opleiding, advies, export en technologieverkenning. Onder elk van deze pijlers kan de onderneming met zijn ondernemingsportefeuille ‘diensten’ aanko-pen bij een door de Vlaamse Overheid erkende dienstverlener. De aanvraag en afhande-ling van deze projecten zal gebeuren via een elektronische e-tool die beheerd wordt door Agentschap Ondernemen (AO).

Het steunpercentage voor de pijlers opleiding en advies, beheerd door AO, bedragen 50% (voorheen 35%) met maximum 5.000 EUR subsidie voor advies en maximum 2.500 EUR subsidie opleiding.

Voor de pijler export, beheerd door FIT, werd het steunpercentage vastgelegd op 50% en bedraagt het maximum subsidie-bedrag 5.000 EUR.

Voor de pijler technologieverkenning werd het steunpercentage vastgelegd op 75% van de kosten. De maximale subsidie bedraagt 10.000 EUR per/jaar/bedrijf (ongeacht het aantal verrichte diensten). De erkenning van de dienstverleners en beheer van de pijler gebeurt door IWT.

De tabel hierna vat de grote lijnen van de KMO-portefeuille samen:

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

opleiding advies (niet-technologisch)

kennis (niet-technologisch)

export

steun % 50 50 75 50

maximaal steunbedrag

voorlopig 2.500

5.000 10.000 5.000

dienstverleners privaat+publiek privaat+publiek erkende kennisinstelling

privaat+publiek

Erkenning en beheer door

AO AO IWT FIT

Totale portefeuille

Max. 15.000 euro/jaar/bedrijf te besteden over de 4 pijlers

Page 36: UNIZO StartersGids

36

partIcIpatIefONDSHet Participatiefonds kent achtergestelde leningen toe. Bij toekenning van een achtergestel-de lening gaat het Participatiefonds ermee akkoord dat bij terugbetalingsproblemen waar-bij ook andere schuldeisers betrokken zijn (vb. faillissement), die andere schuldeisers eerst worden terugbetaald.

INItIOInitio richt zich tot ondernemers (zelfstandigen, vrije beroepen en KMO’s) die hun zaak wil-len starten of willen uitbreiden. De lening bedraagt maximum 100.000 EUR en kan recht-streeks bij het Participatiefonds worden ingediend, met behulp van een erkend boekhouder, accountant of revisor. Met het akkoord van het Participatiefonds, hebt u een sterke troef in handen om de (verplichte) bijkomende lening bij de bank te negotiëren. De looptijd van Ini-tio bedraagt 3,5 of 7 jaar en tijdens het eerste jaar is er een verminderde rentevoet van 3%. Nadien is de rentevoet gelijk aan de BEPR op de looptijd van de lening (BEPR op 3, 5 of 7 jaar).

StarteO Starteo richt zich tot ondernemers (zelfstandigen, vrije beroepen en KMO’s) die sinds minder dan 4 jaar in hoofdberoep actief zijn en helpt de start van uw onderneming te financieren. De lening kan u aanwenden - in combinatie met een banklening - voor de financiering van materiële, immateriële en financiële investeringen, de financiering van bedrijfskapitaal of financiering van een overname. De lening bedraagt voor starters maximum 250.000 EUR (350.000 EUR bij overname). De looptijd van de lening bedraagt 5, 7 of 10 jaar en gedurende de eerste 2 jaar is er een verminderde rentevoet van 3%.

De StartleNINg De Startlening biedt niet-werkende werkzoekenden de mogelijkheid om een zelfstandige ac-tiviteit op te starten met de steun van een voordelige lening. Deze lening bedraagt maximaal 30.000 EUR en heeft een vaste rentevoet van 4%. In het kader van de startlening kan u zich na de start gedurende 18 maanden gratis laten begeleiden door een begeleidingsinstelling zoals UNIZO. In dat geval krijgt u voor de eerste twee jaar een korting van 1% op de rente en betaalt u dus maar 3% rente. UNIZO Startersservice helpt u ook bij de aanvraag van deze le-ning. De looptijd bedraagt 5, 7 of 10 jaar, volgens de aard van het project.

plaN jONge ZelfStaNDIgeNBent u jonger dan 30? Informeer naar het Plan Jonge Zelfstandigen. Als uw project wordt goed-gekeurd kan u zich ook voor de start 3 tot 6 maand gratis laten bijstaan en adviseren door UNI-ZO-Startersservice. U kan ook tijdelijk een maandelijkse onkostenvergoeding van 375 EUR ont-vangen. In bepaalde gevallen komt daar nog een vestigingsuitkering van 375 EUR bovenop.

Na afloop van de voorbereidingsfase kan u een aanvraag voor Startlening indienen. Als deze startlening wordt goedgekeurd kan een deel ervan (maximum 4.500 EUR) worden gebruikt om de eerste maanden van uw activiteit te voorzien in uw levensonderhoud. Dit speciale deel van de Startlening is renteloos en moet maar vanaf het zesde jaar worden terugbetaald.

De SOlIDaIre leNINgDeze lening richt zich naar personen die een eigen economische activiteit willen ontplooien, maar ernstige moeilijkheden ondervinden om startkapitaal te bekomen door hun persoonlijke financiële toestand (vb. sociale steun, leefloon,...). De lening bedraagt maximum 12.500 EUR over een looptijd van 4 jaar en aan een rentevoet van 3%. Ook hier is een begeleiding voorzien.

OptImeOVoor Optimeo komt u in aanmerking bij expansie van of overname van een bestaande onderne-ming. Ook hier is er een verlaagde intrestvoet en een mogelijke vrijstelling voor de terugbetaling van kapitaal. Deze lening bedraagt maximum 250.000 EUR (350.000 EUR bij overname).

bUSINeSS aNgel +Deze lening richt zich tot ondernemers die projecten opstarten van vernieuwende of technische aard en hierdoor geen toegang hebben tot het klassieke bankkrediet. Het maximumbedrag van de lening is 125.000 EUR. De looptijd van de lening bedraagt 5, 7 of 10 jaar en is afhankelijk van de aard van de te financieren investering.

behOUD vaN recht Op WerklOOS-heIDS UIt kerINgOok de rva werkte een aantal maatregelen uit die erop gericht zijn de toe-gang tot een zelfstandig beroep te vergemakkelij-ken. het zijn maatregelen met betrekking tot het be-houd van werkloosheids-uitkeringen ingeval een zelfstandige activiteit slecht afloopt. U onderbreekt als werkne-mer uw betrekking om als zelfstandige te starten.Zet u als werknemer zelf uw loontrekkende activiteit stop om zelfstandig te wor-den, dan behoudt u onder bepaalde voorwaarden uw rechten inzake werkloos-heidsverzekering. U wordt toegelaten tot het recht op uitkeringen na uw zelfstan-dig beroep indien u voor uw uitkeringsaanvraag ge-noeg dagen gewerkt hebt als werknemer in loon-dienst eN u uw zelfstandig beroep minstens 6 maan-den en maximum 9 jaar hebt uitgeoefend (behou-dens uitzonderingen).U bent werkloos en u on-derbreekt de werkloos-heidsperiode. als u als uit-keringsgerechtigde werk-loze een werkloosheids-periode beëindigt om een beroep uit te oefenen als zelfstandige of zelfstandig helper, behoudt u uw rech-ten als u die zelfstandige activiteit minimum 6 maan-den en maximum 15 jaar uitoefent.

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 37: UNIZO StartersGids

37

SteUN bIj aaNWervINgMet verschillende banenplannen en andere maatregelen, verleent de overheid steun bij aanwerving. Voor starters is ondermeer de vermindering van sociale bijdragen bij eerste, tweede en derde aanwerving van belang.

expOrt eN INNOvatIeDe overheid verleent ook steun voor export (www.flanderstrade.be) en innovatie (www.iwt.be).

OpleIDINgScheqUeS vOOr WerkNemerSVoor elke opleiding die u als werknemer volgt bij een erkend opleidingsverstrekker, kan u rekenen op een tussenkomst van de Vlaamse Overheid van 50% in de kosten. U kan op-leidingscheques bestellen ter waarde van 5 EUR, 10 EUR en 25 EUR (voor een maximum van 250 EUR per jaar). Voor deze cheques betaalt u slechts 2,5 EUR, 5 EUR en 12,5 EUR, de helft van de waarde van de cheques. De cheques kan u online aanvragen via de site van de VDAB of bij uw lokale werkwinkel. Meer info: www.vdab.be/opleidingscheques.

WaarbOrgregelINgAls de bank u geen krediet kan verlenen, enkel en alleen omdat u onvoldoende zekerhe-den/waarborgen kunt bieden, is de Waarborgregeling mogelijk een goed alternatief.

Met de Waarborgregeling stelt de Vlaamse Overheid zich borg voor een deel van het kre-diet dat u nodig hebt. Daardoor verlaagt het risico voor uw bank en verhoogt uw krediet-waardigheid. De hoogte van de waarborg is afhankelijk van uw kredietbehoefte en uw te-kort aan zekerheden.

Hou bovendien rekening met volgende voorwaarden:

• De financiële middelen mogen niet gebruikt worden om reeds bestaande schulden te betalen.

• Eénzelfde KMO kan via de Waarborgregeling van maximum 750.000 euro aan waarbor-gen gebruik maken. Uitzonderingen op deze regel zijn mogelijk.

• De waarborg kan betrekking hebben op ten hoogste 75% van het bedrag van uw krediet.

Hou er ook rekening mee dat een éénmalige premie betaald moet worden. Deze wordt berekend in functie van de omvang en de looptijd van de waarborg. Bovendien heeft de waarborg een aanvullend karakter en komt ze bovenop de andere zekerheden die de bank u vraagt. Voor KMO’s die hinder ondervinden van openbare werken, gelden soepe-lere voorwaarden. Bovendien moeten zij voor de waarborg geen premie betalen. Meer info: www.pmv-kmo.be.

WINWINleNINgDankzij de Winwinlening kunnen starters in Vlaanderen - éénmanszaak of vennootschap - die minder dan 3 jaar zijn ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen van een goedkope privé-financiering genieten. Hierbij verstrekt een particuliere kredietge-ver voor een periode van 8 jaar een geldlening (max. 50.000 euro) aan de KMO-starter. De betaalde interest wordt laag gehouden voor de ondernemer en de kredietgever kan genieten van een jaarlijkse belastingsvermindering (in de personenbelasting) ten belope van 2,5% van het uitgeleende kapitaal. Ook het risico van faillisement van de onderne-mer wordt voor de kredietgever gedeeltelijk ingedekt: hij/zij verkrijgt een éénmalige be-lastingsvermindering ten belope van het niet terugbetaalde bedrag. Meer info op www.winwinlening.be

TipOok de opleidingen van UNIZO Startersservice zijn erkend in het kader van de opleidingscheques. U kan hierdoor een star-terscursus volgen aan de helft van de prijs.

Contacteer uw UNIZO-startersadviseur voor meer info.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

steun van het Brusselse hoofdstedelijke gewest voor zelfstandigen en kmo’s:

Tussenkomst bij de oprich-ting, de uitbreiding, de om-schakeling, de heruitrusting of de modernisering van be-drijven, vind je bij het Brus-sels Waarborgfonds op www.brusselswaarborg-fonds.be

Brustart: financiering bij de opstart van je zaak zie GIMB – gewestelijke investe-ringsmaatschappij Brussel www.gimb.be

Op zoek naar een bijdrage voor advies of studie voor je start? Kijk snel op www.premieskmo.be

Page 38: UNIZO StartersGids

38

wat zijn uw verplichtingen inzake boek- houding, btw & fiscaliteit?

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 39: UNIZO StartersGids

39

bOekhOUDINgEen goede boekhouding voeren is meer dan een wettelijke verplichting. Zonder goede boekhouding is een gezond bedrijfsbeheer onmogelijk. Het geeft u een realistische kijk op de financiële situatie van uw bedrijf.

Ook als u een beroep doet op een externe boekhouder of accountant, volgt u dus best ook zelf uw boeken regelmatig op.

Naargelang de aard en de omvang van uw bedrijf voert u één van volgende soorten boekhoudingen:

• Voor eenmanszaken, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire ven-nootschappen, met een omzet kleiner dan 500.000 EUR volstaat een vereenvoudigde boekhouding.

• Voor vennootschappen (BVBA, EBVBA, CV, NV) en voor alle andere ondernemingen met een omzet vanaf 500.000 EUR is een volledige (dubbele) boekhouding verplicht.

Voert u een vereenvoudigde boekhouding, dan moet u dagelijks uw financiële dagboeken (kas- en bankboek) invullen en op regelmatige basis een aan- en verkoopboek bijhouden. Het inventarisatieboek en de jaarrekening stelt u één keer per jaar op.

Bij een volledige boekhouding komt daarbij nog een rekeningsstelsel en een uitgebreide jaarrekening met balans, resultatenrekening en toelichting.

In beide stelsels bent u verplicht een boekhouding te voeren die aangepast is aan de aard en omvang van uw onderneming. Zij moet voldoende informatie verstrekken over alle verrichtingen in uw bedrijf. Deze informatie krijgt u uit de verantwoordingsstukken die naar de verschillende verrichtingen verwijzen (facturen, rekeninguittreksels, afschrij-vingstabellen, enz).

Met de wettelijke erkenning van het elektronisch boekhouden hoeft u als ondernemer vanaf 2005 niet langer naast uw elektronische boekhouding ook een papieren boekhou-ding bij te houden.

btWIedereen die in de uitoefening van een activiteit geregeld en zelfstandig leveringen van goederen of van diensten verricht zoals omschreven in het wetboek van BTW, is onder-worpen aan de BTW-plicht. Hij moet een BTW-activering aanvragen en BTW betalen. Het normaal BTW-tarief bedraagt 21%, er is ook een verlaagd tarief van 6% of 12%.

Ondernemers (natuurlijke persoon, V.O.F. of BVBA) die voor 75% van hun omzet geen factuur uitreiken aan hun klanten (leveringen aan particulieren), kunnen opteren voor de forfaitaire BTW-regeling. Deze forfaitaire BTW-regeling kan enkel van toepassing zijn voor de beroepen waarvoor forfaitaire grondslagen werden vastgelegd. Hun omzet mag nooit meer dan 750.000 EUR excl. BTW bedragen.

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p10 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 40: UNIZO StartersGids

40

Ondernemers met een omzet van maximum 5.580 EUR kunnen gebruik maken van het vrijstellingsregime. Zij moeten dan geen BTW aanrekenen, maar kunnen ook zelf geen BTW aftrekken. U moet ook in dat geval wél uw BTW-status activeren bij het Onderne-mingsloket.

De belaStINgaaNgIfteVoor het voorbije boekjaar moet u als zelfstandige een belastingaangifte indienen. Op het belastbaar inkomen betaalt u jaarlijks belastingen. Afhankelijk van de juridische vorm van de onderneming wordt het stelsel van de personenbelasting of de vennootschapsbe-lasting toegepast.

berekeNINg vaN De perSONeNbelaStINgBinnen de personenbelasting betaalt u belastingen op (onder andere) uw beroepsinko-men. Dit is uw bruto-inkomen verminderd met de beroepskosten.

Het belastingbarema voor de personenbelasting telt 5 tarieven.

De belastingstructuur ziet er dan als volgt uit (inkomsten 2009, aanslagjaar 2010).

Hierbij moet nog wel de gemeentebelasting verschuldigd op het belastingbedrag worden toegevoegd.

Het belastingvrije minimum bedraagt 6.430 EUR. Dit bedrag wordt verhoogd indien de belastingplichtige gehandicapt is en/of personen ten laste heeft.

vOOrafbetalINgeN – aaNbevOleNDe wetgever bepaalt niet dat zelfstandigen verplicht voorafbetalingen op de personenbelas-ting moeten doen. Doen ze dit niet, dan krijgen ze echter een belastingsvermeerdering. De fiscus verwacht vier voorafbetalingen: voor 10 april, 10 juli, 10 oktober en 20 december. In principe bent u telkens 1/4 van de verschuldigde personenbelasting verschuldigd.

Wanneer u voor de eerste maal als zelfstandige in hoofdberoep een onderneming opricht, bent u voor 3 jaar vrijgesteld van voorafbetalingen. Gedurende die periode past de fiscus geen belastingvermeerdering toe. Dit geldt ook voor nieuwe vennootschappen, op voorwaar-de dat het om een nieuwe vennootschap gaat en deze onderworpen is aan het verlaagd op-klimmend tarief in de vennootschapsbelasting.

beDrIjfSvOOrheffINgVennootschappen dienen bij het uitbetalen van een wedde aan de bedrijfsleiders (mandatarissen, werkende vennoten) een deel van deze wedde in te houden en recht-streeks te betalen aan de fiscus. Dit is de bedrijfsvoorheffing (zoals bij loontrekkende) en gaat ook gepaard met het invullen van bepaalde formulieren. Je laat je hiervoor best bij-staan door een sociaal secretariaat (sociaal bureau) Meer info: www.sociaalbureau.be of www.sofim.be.

Inkomstenschijven in EUR

Belastingstarief Gemeentebelasting vb. 7%

TOTAAL

0 – 7.900 EUR 25 1,75% 26,75%

7.900 – 11.240 EUR 30 2,10% 32,10%

11.240 – 18.730 EUR 40 2,80% 42,80%

18.730 – 34.330 EUR 45 3,15% 48,15%

Boven 34.330 EUR 50 3,50% 53,50%

kan u starten / p4 sociale zekerheid / p11 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 41: UNIZO StartersGids

41

aNDere berekeNINg IN het kaDer vaN De veNNOOtSchapSbelaStINgVennootschappen zijn onderworpen aan de vennootschapsbelasting.

In een vennootschap wordt de winst belast, dit zijn de inkomsten min de bewezen uitga-ven. Dividenden die de vennootschap uitkeert uit haar winst worden eveneens in de ven-nootschapsbelasting belast.

Het belastingtarief voor vennootschappen bedraagt 33,99%, inclusief 3% crisisbelasting.

Voor kleine vennootschappen bedraagt het verlaagd tarief (exclusief crisisbelasting) bij een winst:

• minder dan 25.000 EUR: 24,25%

• tussen 25.000 en 90.000 EUR: 31,00%

• tussen 90.000 tot 322.500 EUR: 34,50%

• >322.500 EUR: 33,99%

Net als eenmanszaken, kunnen ook vennootschappen hun verschuldigde belastingen vooraf betalen om zo een belastingverhoging te voorkomen. Als er winst wordt uitbe-taald aan de aandeelhouders of vennoten, dan moet er roerende voorheffing worden in-gehouden en doorgestort naar de Staat. Deze voorheffing op dividenden bedraagt in principe 25% (15% in welbepaalde gevallen).

//startersgids / startvoorwaarden / vestigingsvereisten / kan u starten / p4 sociale zekerheid / p11 verzekeringen / p20 rechtsvorm / p26 financiering / p32 steunmaatregelen / p34 uw boekhouding / p38 advies / p43

Page 42: UNIZO StartersGids

We maken het ondernemen gemakkelijker

Wijzig of krijg je ondernemingsnummer bij kmo direct, de kortste weg naar ondernemen.

KMO Direct is veel meer dan alleen maar een ondernemingsloket waar je als ondernemer terecht kan voor je ondernemingsnummer en je sociaal statuut. Door de samenwerking tussen vijf solide, ervaren en complementaire partners ben je bij KMO Direct meteen aan het juiste adres voor een brede waaier van diensten. Onze partners zijn: UNIZO, de grootste ondernemersorganisatie, SVMB, het sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en de sociale dienstengroepen ADMB en SOFIM. Geen makkelijkere manier dus om je eigen zaak op te starten dan via KMO Direct. Bovendien helpen we je ook verder met persoonlijk eerstelijnsadvies, begeleiding op maat en met de aanvraag van eventuele vergunningen. Je merkt het: KMO Direct gaat verder, daar waar anderen stoppen.

44 locaties - Grootste netWerk - 24/24 bereikbaar - startersservice

EEn nEtwErk van 44 kMO DirEct-kantOrEn in jE rEgiO:ANTWERPEN: Antwerpen, Louizastraat 10-12, tel 03/213.92.50 • Herentals, Belgiëlaan 52a, tel 014/84.93.06 • Westerlo, De Merodedreef 100, tel 014/54.41.52 • Turnhout, Meirgorenstraat 6, tel 014/42.42.44 • Geel, Diestseweg 63, tel 014/58.00.88 • Mechelen, Oude Brusselsestraat 14, tel 015/41.43.71 • Puurs, Rijksweg 9, tel 03/866.12.26 • LiMBuRG: Hasselt, Maastrichtersteenweg 254, tel 011/26.31.80 • BRussEl-HAllE-VilVooR-dE & VlAAms-BRABANT: 1000 Brussel, Tweekerkenstraat 29, tel 02/238.07.07 • 1000 Brussel, Bergstraat 30-32, tel 02/500.14.43 • 1120 Brussel, Oorlogskruisenlaan 94, tel 02/247.00.70 • 1140 Evere, Jules Bordetlaan 164, tel 778.62.00 1200 • Brussel, Woluwedal 46 bus 9, tel 02/778.62.00 • asse, Markt 3, tel 02/453.09.23 • Zaventem, Kerkplein 25/4, tel 02/725.17.90 • Leuven, Diestse- vest 82, tel 016/24.41.00 • tienen, Goossensvest 42, tel 016/81.24.45 • oosT-VlAANdEREN: gent, Lange Kruisstraat 7, tel 09/235.49.54 • Gentbrugge, Land Van Rodelaan 20, tel 09/210.82.10 • St.-Niklaas, Knaptandstraat 204, tel 03/760.14.30 • Dendermonde, Hoogveld 22, tel 052/21.21.16 • aalst, D. Martensstraat 67, tel 053/21.57.78 • Oudenaarde, Einestraat 26, tel 055/23.29.29 • Eeklo, Stationsstraat 17, tel 09/377.18.08 • Geraardsbergen, Boelarestraat 11-13, tel 054/41.23.15 • WEsT-VlAANdEREN: Brug-ge, Sint-Clarastraat 48, tel 050/47.44.84 • Brugge, t Zand 20, tel 050/33.13.13 • Knokke-Heist, Bayauxlaan 12, tel 050/62.16.16 • Oostende, Wapenplein 10, tel 059/55.19.19 • Kortrijk, Lange Steenstraat 10, tel 056/26.44.44 • Diksmuide, Gasthuisstraat 1, tel 051/50.04.01 • veurne, Duinkerkestraat 17, tel 058/31.19.02 • tielt, Tramstraat 10, tel 051/40.24.31 • Waregem, Pand 349, tel 056/62.04.60 • roeselare, Arme Klarenstraat 55, tel 051/24.84.00 • ieper, M. Fochlaan 34, tel 057/22.86.86 • Menen, St.-Janmolenstraat 11, tel 056/51.13.98 • Poperinge, Deken De Bolaan 1, tel 057/33.35.79 • WAlloNië: Ciney, Place Vandervelde 1, tel 083/66.88.48 • Charleroi, Esp. Sud, Espl. R. Magritte 1, tel 071/43.30.52 • Libramont, Avenue Herfobin 1, tel 061/21.03.69 • tournai, Quai Andrei Sacharov 8, tel 069/22.17.17.

www.kmodirect.be

Page 43: UNIZO StartersGids

43

U WIl StarteN alS ZelfStaNDIg ONDerNemer?WIj WeteN Waar U aaN begINt!

Deze gids geeft u een overzicht van de belangrijkste aspecten verbonden aan het opstar-

ten van een eigen zaak. Toch heeft u wellicht nog een aantal vragen bij de behandelde

onderwerpen. Bovendien kwamen een aantal aspecten niet aan bod. Denk maar aan de

handelshuur, de aanwerving van personeel, de wetgeving omtrent handelspraktijken, de

milieureglementering, enz.

Ook voor deze en andere informatie kan u terecht bij de UNIZO-Startersservice.

ONZe trOeveN:

WWW.startersserVIce.BeVia www.startersservice.be vindt u in een handomdraai meer uitgebreide informatie over ondernemingsvormen, het opstellen van uw ondernemingsplan, steunmaatregelen, enz. U vindt er interessante tools voor starters én kan gratis inschrijven op de starters-nieuwsbrief. U ontvangt dan praktische starterstips en blijft op de hoogte van relevante wetswijzigingen.

Een onmisbare planningstool in de voorbereiding van uw start is de online begeleiding met bovendien gratis software voor het opstellen van uw eigen financieel plan.

InfosessIes ‘starten met een eIgen Zaak’Een goede introductie in het starten van een zaak krijgt u op de infosessies. Elke week kan u wel ergens in uw provincie terecht. U krijgt snel een duidelijk beeld van wat er komt kijken bij de opstart van uw eigen zaak en kan uw vragen voorleggen. Meer uitgebreide informatie krijgt u op de starterscursus.

InDIVIDueel aDVIesWorden uw plannen concreter, dan kan u voor specifieke vragen terecht bij de UNIZO Startersadviseur. Die bekijkt samen met u concrete problemen, reële opportuniteiten en praktische zaken die u zeker niet over het hoofd mag zien.

aanVraag startlenIngBent u werkloos en van plan te starten met een eigen zaak? UNIZO Startersservice kan voor u een Startlening van het Participatiefonds aanvragen. Bent u jonger dan 30 en werkzoekend, informeer dan naar het Plan Jonge Zelfstandigen.

onDernemIngsloketKlaar om van start te gaan? Dan brengt UNIZO Startersservice ook alle formaliteiten voor u in orde via KMO Direct, het erkend ondernemingsloket van UNIZO en haar part-ners.

WWW.StarterSServIce.be

TipUnizo

Starterspas, jouw garantie

voor een vlotte start

De starterspas is een must voor elke starter.

Met de UNIZO Starters-pas ben je niet alleen lid van de grootste onderne-mersorganisatie, je krijgt er ook nog een pak voor-delen bovenop:

• Gratis software voor boekhouding & facturatie

• Gratis publireportage

• Gratis kredietrapporten

• Gratis advies

• Modelbrieven en contracten

• Gratis Gidsen

• Gratis hosting van je site

...

Dit aanbod is exclusief voor personen die minder dan één jaar geleden be-gonnen zijn of binnen de drie maanden een nieuwe zaak zullen opstarten.

Bestel je Starterspas via www.starterspas.be

Page 44: UNIZO StartersGids

44

Ver

antw

oo

rdel

ijke

uit

gev

er :

Hild

e V

an D

amm

e, S

past

raat

8, 1

00

0 B

russ

el.

WWW.StarterSServIce.be1000 Brussel, Spastraat 8, tel. (02)238 05 92, fax (02)238 05 96

e-mail: [email protected]

UNIZO StarterSServIce IN UW regIO

AnTwErpEn

2000 Antwerpen, Louizastraat 10 T: 03/213 92 50 [email protected] Doro De Boeck Veerle Boon

2800 Mechelen, Oude Brusselsestraat 14 T: 015/41 43 71 [email protected] Marleen Goossens Daniëlla De Cock

unIZo kempen

2260 Westerlo, de Merodedreef 100 T: 014/54 41 52 [email protected] Christel Hofkens

2200 Herentals, Kloosterstraat 1 T: 014/23 17 23 [email protected] Christel Hofkens

2440 Geel, Diestseweg 63 T: 014/58 00 88 [email protected] Caroline Belmans

2300 Turnhout, Meirgorenstraat 6 T: 014/42 42 44 [email protected] Hilde Aerts Inge Leenaers

VLAAms-BrABAnT & BrussEL

1000 Brussel, Tweekerkenstraat 29 T: 02/238 07 06 [email protected] Lieve Vanden Bosch

3000 Leuven, Diestsevest 52-54 T: 016/28 44 40 [email protected] Koen Lauriks

LimBurg

3500 Hasselt, Maastrichtersteenweg 254 T: 011/26 30 96 [email protected] Tanja Kreemers Ann Broeckx

OOsT-VLAAnDErEn

unIZo Waas en Dender

9200 Dendermonde, Hoogveld 22 T: 052/21 21 16 [email protected] Ignace De Geest

9100 Sint-Niklaas, Knaptandstraat 204 T: 03/760 14 30 [email protected] Ignace De Geest

unIZo gent-meetjesland

9000 Gent, Lange Kruisstraat 7 T: 09/235 49 57 [email protected] Martien Van Oyen

9900 Eeklo, Stationsstraat 17 T: 09/376 76 92 [email protected] Sylvie Welter

unIZo aalst-oudenaarde

9300 Aalst, Dirk Martensstraat 67 T: 053/78 11 50 [email protected] Brigitte Heyvaert

9700 Oudenaarde, Einestraat 26 T: 055/23 29 29 [email protected] Frans Vanommeslaeghe

wEsT-VLAAnDErEn

unIZo noord West-Vlaanderen

8000 Brugge, ’t Zand 20 T: 050/33 13 13 [email protected] Nicole Coene

8370 Blankenberge, L. Nuytemanslaan 2 T: 050/47 11 99 [email protected] Fanja Cattoor

8400 Oostende, Wapenplein 10 T: 059/55 19 19 [email protected] Nele Despiegelaere

unIZo midden West-Vlaanderen

8800 Roeselare, Arme-Klarenstraat 55 T: 051/24 84 00 [email protected] Franky Deblauwe

8700 Tielt, Tramstraat 10 T: 051/40 24 31 [email protected] Danny Vervaeke

UNIZO Zuid West-Vlaanderen

8500 Kortrijk, Lange Steenstraat 10 T: 056/26 44 44 [email protected] Walter Boeckx

unIZo Westhoek

8600 Diksmuide, Gasthuisstraat 1 T: 051/50 04 01 [email protected] Hendrik Vitse

8900 Ieper, Maarschalk Fochlaan 28 T: 057/22 86 86 [email protected] Raïse Deconinck Veerle De Buck

8970 Poperinge, Deken de Bolaan 1 T: 057/33 35 79 [email protected] Chris Schelpe

8630 Veurne, Duinkerkestraat 17 T: 058/31 19 02 [email protected] Karolien Veryser

In samenwerking met :