4

InhoudIntroductie Hoe Het Uitvaarthandboek te gebruiken 3 Voorwoord 8 Auteur 10 Inleiding 11

Hoofdstuk I Aan overlijden gerelateerde beslissingen 141.1 Verzekeringen 141.2 Uitvaartverzekeringen 141.2.1 Natura uitvaartverzekering 151.2.2 Kapitaal uitvaartverzekering 171.2.3 Koopsom uitvaartverzekering 181.2.4 Sparen of banksparen 191.2.5 Belastingen 201.3 Keurmerk Klantgericht Verzekeren 201.4 Persoonlijke hulpgroep 211.5 Testament 211.6 Orgaan- of weefseldonatie 221.7 Palliatieve sedatie 231.8 Euthanasie 231.9 Ter beschikking van de wetenschap 241.10 Sacrament van de Ziekenzalving 241.11 Stervensbegeleiding 24

Hoofdstuk II Uitvaartondernemers 272.1 Plaatselijke of regionale uitvaartondernemingen 282.2 Landelijke uitvaartondernemingen 282.3 Keuzebepaling op basis van competenties en andere criteria 292.4 Keurmerk Uitvaartzorg 302.5 Het verdienmodel 31

Hoofdstuk III Overlijden 333.1 Verklaring van overlijden 333.2 B Doodsoorzaakverklaring 333.3 Aangifte van overlijden 343.4 Verlof tot begraven, cremeren of ontleding 343.5 Bewijs van overlijden 343.6 Registratienummer 353.7 Autopsie 353.8 Onnatuurlijke dood 35

5

Hoofdstuk IV Uitvaart regelen 384.1 Afspraak 384.2 Overbrenging 384.3 Regelingsgesprek 394.3.1 Datum bepaling 404.3.2 Tijdsplanning in het algemeen 414.3.2.1 Tijdsplanning en crematorium 414.3.2.2 Tijdsplanning en begraafplaats 414.4 Uitvaart 414.4.1 Locatiebepaling 424.4.2 De dienst 424.4.2.1 De dienst in besloten kring 434.4.2.2 De dienst in stilte 444.4.2.3 Dankwoord 444.4.3 Avondwake 444.4.4 Muziek 444.4.5 Dragers 464.4.6 Bloemen 464.4.6.1 Kistbloemen 464.4.6.2 Bloemstuk 474.4.6.3 Strooibloemen 474.4.6.4 Bloemenbestemming 474.4.7 Goed doel 484.4.7.1 Dr. C.J. Vaillantfonds 494.4.8 Bewaking woonhuis 494.4.9 Fotografie en film 494.4.10 Internet 504.5 Kinderuitvaart 50

Hoofdstuk V Opbaren 535.1 Verzorging 535.2 Opbaring 545.2.1 Opbaarlocatie 545.2.1.1 Thuis opbaren 555.2.1.2 Opbaren in een uitvaartcentrum 555.2.1.3 Opbaren in het mortuarium van een ziekenhuis 565.2.1.4 Opbaren in het mortuarium van een zorgcentrum 565.2.1.5 Opbaren in de rouwkapel van de kerk 565.2.1.6 Opbaarlocaties combineren 565.2.1.7 Wanneer het afscheidsbezoek houden? 575.2.2 Wijze van opbaren 57

6

5.2.2.1 Koelruimte in een uitvaartcentrum/mortuarium 585.2.2.2 Kistkoeling 585.2.2.3 Bedkoeling 585.2.3 Wijze van lichaamsconservering 585.2.3.1 Balsemen 585.2.3.2 Thanatopraxie 595.3 Opbaarkosten 605.4 Omhulsel: kist of lijkwade? 615.4.1 Kist 615.4.1.1 Kistsluiting met aanwezigen 625.4.2 Lijkwade 62

Hoofdstuk VI Begraven 646.1 Begraafplaats 646.2 Grafkeuze 656.2.1 Algemeen graf 656.2.2 Eigen graf 656.2.3 Kindergraf 656.2.4 Nieuw graf 666.2.5 Bijzetting 666.2.6 Dubbele graven 666.2.7 Grafkelder 676.2.8 Heuvelgraf 676.3 Grafkosten 676.4 Herbegraving 686.5 Opgraven en ruimen 686.6 Defilé op de begraafplaats 686.7 Teraardebestelling 696.8 Grafmarkering 706.9 Zeemansgraf 70

Hoofdstuk VII Cremeren 727.1 Crematorium 727.2 Avondcrematie 737.3 Defilé in het crematorium 737.4 Kist invoeren 747.5 Technische crematie 747.6 Toeslagen 757.7 Algemene nis 757.8 Asbestemming 757.8.1 Asverstrooiing 767.8.2 Urnen 767.8.3 Gedenksieraden m.b.t. crematie 77

7

Hoofdstuk VIII Vriesdrogen 79

Hoofdstuk IX Condoleances 819.1 Schriftelijke condoleances 819.2 Persoonlijke condoleances 819.3 Gecombineerde condoleances 82

Hoofdstuk X Rouwvervoer 8510.1 Vervoer van de overledene 8510.2 Vervoer van de nabestaanden 8510.3 Overig vervoer 8610.4 Rouwstoet 8610.4.1 Stoetvorming 87

Hoofdstuk XI Drukwerk en advertentie 8911.1 Rouwbrieven of rouwkaarten 8911.1.1 Indeling rouwbrief 9011.1.2 Verzendset 9511.2 Bidprentjes 9511.2.1 Indeling bidprentje 96 11.3 Dankbetuigingskaarten 9811.3.1 Indeling dankbetuigingskaart 9811.4 Advertentie 10011.4.1 Rouwadvertentie 10111.4.2 Aansluit advertentie 103 11.4.3 Dankbetuigingsadvertentie 10311.4.4 Gedachtenisadvertentie 103

Hoofdstuk XII Na de uitvaart 10512.1 Nazorg 10512.2 Notaris 10512.2.1 Verklaring van erfrecht 10612.3 Inboedel ruimen 10612.4 Grafmonument 10612.4.1 Keurmerk natuursteen 10712.5 Grafkunst 10812.6 Herinneringskunst 10812.7 Gedenksieraden 10812.8. Overige zaken 109

Nawoord Samenvattend 110

11

InleidingWaarom moet u uw uitvaartwensen overdenken en vastleggen?Weet u dat er meer dan 80 taken moeten worden verricht wanneer iemand komt te overlijden? Door het lezen van Het Uitvaarthandboek en het invul-len van Het Uitvaartstappenplan beperkt u de belasting van uw nabestaanden tot een minimum. Geconfronteerd met meervoudige emotionele en financiële beslissingen, welke snel moeten worden genomen in een periode van intens verdriet en veel stress, zullen Het Uitvaarthandboek en Het Uitvaartstappen-plan er voor zorgen dat uw nabestaanden goed voorbereid en uitstekend geïnformeerd zijn.Mijn ervaring is dat dit voor de nabestaanden tot gevolg heeft dat na het over-lijden van hun dierbare, de dagen naar de uitvaart toe veel rustiger en meer relaxt zullen verlopen.Tenslotte zijn de belangrijkste beslissingen al weloverwogen genomen. Daar-door zal er in deze eerste dagen ook meer tijd zijn om te rouwen. Iets wat bij een niet of niet goed voorbereide uitvaart pas na de begrafenis of crema-tie kan beginnen. Het laten verzorgen van een uitvaart moet net zo worden behandeld als iedere grote aankoop die u in uw leven verricht. Uitvaartkos-ten behoren tot de grootste uitgaven waar mensen mee te maken krijgen. Bij iedere grote uitgave doet u in alle rust vooraf gedegen onderzoek en maakt u prijsvergelijkingen om zo tot de voor u beste keuze te komen.Maar juist bij het nemen van belangrijke beslissingen rondom een overlijden wordt dit niet gedaan. Terwijl de nabestaanden op een dergelijk moment ook nog worden geconfronteerd met tijdsdruk, emoties en stress. Loopt u niet het gevaar dat uw nabestaanden door alle bovengenoemde aspecten impulsieve beslissingen nemen? Rondom een uitvaart moeten emoties juist geen rol spelen bij het nemen van financiële beslissingen. Als nabestaanden niet goed zijn voorbereid is de kans dat er foutieve beslissingen worden genomen erg groot. Dit kan tot gevolg hebben dat men later spijt krijgt van genomen beslui-ten of dat men teveel heeft betaald.Vaak wordt er gezegd: “Mijn kinderen weten wat ik wil” of “Ik heb mijn familie verteld wat ik wil”. Mijn ervaring is dat als uw wensen niet zwart op wit staan er een grote kans bestaat dat uw mondelinge instructies niet goed worden be-grepen, verkeerd uitgelegd of foutief worden herinnerd door de mensen aan wie u het heeft verteld. Vergelijk het maar met de getuigen van een ongeluk. Iedere getuige hoort, ziet en interpreteert de verkregen informatie anders. Het gebrek aan specifieke instructies resulteert in ongelukkige en onnodi-ge familie discussies en misverstanden. Wie zit daar op dat moment op te wachten? Niemand toch! De richtlijnen in Het Uitvaarthandboek beschreven zullen bij uw nabestaanden de stress en spanning bij het nemen van de be-slissingen doen verminderen. Zeker als u uw naasten betrekt bij het invullen van uw wensen en deze met hen bespreekt.

14Hoofdstuk I

Hoofdstuk I Beslissingen omtrent het overlijden

Gedurende uw leven moet u de nodige belangrijke beslissingen nemen. Deze zijn zeer divers van aard. Feit is dat u in de loop van uw leven beslissingen neemt die met uw overlijden te maken hebben. Beslissingen die zoal worden genomen zijn bijvoorbeeld:

het afsluiten van een overlijdensverzekering als u trouwt of gaat samen-wonenhet afsluiten van een levensverzekering bij de aankoop van een eigen huishet opstellen van een testament als er kinderen zijn gekomen

Het moment waarop iemand bewust bij zijn overlijden stil wil of moet staan zal voor iedereen in verschillende levensfases plaatsvinden.De aspecten waarmee men in willekeurige volgorde geconfronteerd kan worden zijn:

1.1 VerzekeringenU, als consument, wordt in de loop van uw leven veel verzekeringen aange-boden. Of het nu gaat om een autoverzekering, zorgverzekering, levensver-zekering of inboedelverzekering. Iedere verzekeringsmaatschappij beweert het beste product voor u in huis te hebben.Verzekeringen vergelijken is dus erg belangrijk. De ene persoon gaat voor een lage premie, de ander kijkt meer naar de polisinhoud.Sinds begin 2010 vallen uitvaartverzekeringen onder het Besluit gedragstoe-zicht financiële ondernemingen (Bgfo). Hierdoor krijgt u als consument hel-derheid omtrent de inkomsten van de tussenpersoon.

1.2 UitvaartverzekeringenIn de uitvaartbranche wordt altijd gesteld dat uitvaartverzekeringen in tegen-stelling tot veel andere verzekeringen in ieder geval een keer tot uitkering zullen komen. Deze zekerheid heeft u dus. De premie wordt niet voor niets betaald.Echter, het al dan niet sluiten van een uitvaartverzekering hangt af van uw persoonlijke situatie en uw persoonlijke overwegingen. U zult moeten over-wegen of u het risico, de kosten van uw uitvaart, zelf financieel kunt en wilt dragen. Sommige mensen stellen dat alles wat ze zelf kunnen betalen niet gaan verzekeren. U moet zich echter afvragen of u die kosten in de toekomst ook nog kunt betalen? Of u de discipline heeft om van het geld dat u heeft ge-reserveerd af te blijven, zelfs in situaties dat het erg aanlokkelijk is om er toch maar even gebruik van te maken?