Indisch Bouwkundig Tijdschrift.

DER

Vereeniging van Bouwkundigen

IN \

Nederlandsch-Indië.

TWEEDE JAARGANG.

1899.

Uitgeefster: De Vereeniging van Bouwkundigen in Ned. Indië,

T\p. E. FüHKi & Co. Soeiabaia.

INDISCH BOUWKUNDIG T I J D S C H R I F T .

I N H O U D h;t Liiliivh BouwkmiHu Tijdselirift jaargaiKj 1899

Handelingen enz. der Vereeniying

4e Eestuursverg-aderinjr 17 en 18 December 1898 te Modjokerto 1

Punten van beliandeiin": op de — 2 ia Februari te Soerabaja 7,82 11 Februari 1899 „ Soerabaja 66

9 Juli „ „ Sidlio-ardjo 156 15 Octobfr „ „ Sidho-srdjo 206 van de leden met verlof in 8 October te 's Gravenhage 226 der Besluiten van den G. G. 34.

3e. Algemeene 3e. „ „

Bestuurs Bestuurs

oe. 6e. 7 e. Ie. Buitengewone „

Europa üxtract uit liet register

1898 - 1899 Bijgekomen Donateurs en

Ons eerste Rekest Fondsen der vereeniging Inleiding Kedactsur 3!a])port ütelvignet Brieven uit Nederland Prijsvragen

leden 2.35,67,99,117,136,155,173 206,236

35 3,34.81.155

67 3

157,183 139.156.160,18-2,211

Fositie Architecten en OpzicliterH B.

Ned: Indie,

O. ir.

Positie Architecten en Opzichter B. O. W. 7.36,38.68 103.138,174

ExmncH B. O. W.

liet laütste examen voor Architect 13. O. W. Examen — vragen ritshig der in dit jaar gehouden exnmens voor

Architecten Opzichter B. O. W.

Tcclmiiicl( ijedeeUc

101.121

119

13.103 14

17 2 0

30,4.2 31,40,116

44

Zondenregister (Afoer vim water in doorlaten enz.) Aanteekeningen over Tachymetrie >Jota over het gebruik van gewapende balken I'>n praatje over teer en verf Kabeibruggen Waterleidingen

Iets over fundeeringen Bepalingen van het aantnl ijzeren liggers bij bruagen

en acjuaducten Het droogmaken van fundeeringsputteu door verlagen

van den grondwaterstand De pulsometer Een praatje over kabeibruggen Metselmaterialeu 103.118 Toepassingen van fundeeringen op eene zandbeddiug

te Soerabaja Beschrijving der gezoudheidsinodores Bf rekening van de verschillende constructiedeelen eener

hang werkbrug Over stortdammen in leidingen 144,161 Samenstelling fn Behandeling van mortels 183 Widdel tegen het scheuren van muren 187 Wenken uit de ])ractijk (Pnudze de Silreté Favier) 188 Over constructies voor 't uitzetten vnn bogen bij

grondwerken 198,207,230 Aquaduct syphon, brug en spuisluis Penosogan ('onstructie van Tandraderen Hellende goot van de Kibis naar de Krijanleidirg Xyloliet- of houtsteen beA loeringen Sociëteit Concordia te Malang Vloeren van porti: cement Het teeren van houten dekken

5S

70

70

87

134 126

141

199 200 207 20!) ÏJ3S

232 233

TechniscJie mededeelingen.

Schroefpalen Pederfwerende middelen voor- en duurzaamheid

materialen met betrekking tot zeewater

29

30

31 Is Porti: cement, aangemaakt met waterglas, bestand

tegen urine ? Is zandsteen door thicteeren toestand te niiiken tegen

de inwerking van urine ? 31 Witte mieren 31,150 Tegelindustr.e .31 ' l'ulsator _ 60 Gebruiksaanwijzing vnn liet explosief F'avier 60 Latrines (Ingezonden) 61 Vloeren ' 62,90,111 Middel tegen paalworm 73 Eenige afdoende middelen tfgen Ploutworm 73 Gebruik van hooijgegolfd gegalvaniseerd ijzer voor

bruggedekken 73 Bijzonderheden nopens enkele in 1895 uitgevoerde bruggen 74 Instructies voor het gebruik der ben/ine 74 Verdrijven van zwaluwen uit woningen 86 Houten gebouwen (Ingezonden) 89 llipolinverf 10 7 Xylolith voornamelijk in het l^uitenhmd 107 Urinoirs met olieafshiiters systeem Reetz 108 Het leggen en verpakken vau groote ijzeren buizen 109 Iets over steenbezettingen 110 Voorsoliriften voor gebruik ^an den lacheometer 128 Droogmaking van vochtige muren 132,203 Zuivering van putwater 132 Draadmeting 132,303 Antimonium 149 Wildhoutsoorten 149 Analyses in gebruik bij de 3e. waterstaatsafdeeliug 150 (Jeschiedeiiis der Bouwkunst 192,314,235 Ken teekening op gemakkelijke Mijze te strepen 240 De stang of bijlplanimeter 240

Vrage dmx.

13 Wat is de reden, dat de taluds van zware dijken een hollen vorm krijgen? 32,39,110

14 Hoe kan men 't goedkoopst en gemakkelijkst schroefpalen zoowel onder eene helling als loodrecht indraaien? 33,7 7.94

15 Hoe leat men 't best een vloer van P. c, ? 3'^,232 18 Welk middel is aan te bevelen om het

vernielen van houtwer.en door koembangs teaen Ie gnan ? 31,65,77,110,1 t9

20 Welke formule moet men toepassen om de dikte van steenen brug djlera te bepalen'^ 32,64,77

33 Prijs opoave gevraagd van bouwmaterialen, ver­krijgbaar te Batavia, Semarnng en Soerabaja? 64,78

27 Hoe kan men spiegelruiten, behalve door het bestrijken met kalk, nog verder tegen invloeden \an het weer beschermen? 6 3

38 Resultaat gevraagd van gemeniede ijzeren voor­werpen die met metselwerk en in aanraking komen? 32,78

29 Op welke wijze werVen roteerende-en Greindl-])ompen en pulsometers en hoe is hun constructie? 32,63,70.78

30 Wie kan mij opgeven de formule ter berekening van de noodige dikte voor gewelven van beton? 32,95,113

31 Welke middelen worden aangewend tegen het afvallen van het pleisterwerk bij zoutpakhuizen en gebouwen in de nabij­heid van de zee gelegen? 32,7!'

32 Hoe behandelt men Poudre de suretc I-Vier 32.60,65,188

33 Rfgeeringsalmanak 1884 gevraagd . 32,65 34 Gevraas;d volume verschil tusschen

droog en nat zand? 62-7.' 35 On schrijving en teekening gevraagil van

een of meer deugdelijke grondboren? 62.113,130.131,170

I N D I S C H R O Ü W K U N D I G J I J D S C H R I F T .

3R Sfheuren van muren, die zich in den «estmoesson weer sluiten?

3 7 Reg-eeriiig-.-almanak 1S78 gevraiiji,-d ? 38 "\\iit verstaat men onder een monumen­

taal geljouw of poort ? 39 Welke fundeerinj; moet men toepassen

bij kleigrond, welke in den Oostmoesson sterk scheurt?

40 Wat zijn voetmuren. wanneer en waar­voor worden deze grmaakt ?

41 AVelke is de beste constructie om een plaatijzeren buis [syplion] in het aanslni-tende metselwerk waterdicht te doen sluiten ?

42 lloe kan men een minder goed gelegde porti: Cement vloer weder goed krijgen?

43 Op welke wijze kan men eens geteerde voorwerpen opverven, zoo dat de tcerlaag na verloop \an tijd niet uitslaat?

44 Welke bewerking moet men ijzer doen ondergaan, zoo dat het niet oxydeert, al wordt dat ij/.er inaaiiiaking gebracht met zout ?

4 5 MetseUevband gevrnagd ? 46 Inlichting gevraag.!. Grondslagen voor

de samenstelling vau begrootingen 1> 7. 1), ti D Ü D- 12.

47 inlichting gevraagd tacheometer 4 8 Worden hl de nabijheid van de groote

steden op Java zandlagen aangetroffen. Zoo ja. hoe groot is de dikte dier zandlagen?

4<.i Waar zijn te verkrijgen grondslagen voor het samenstellen van hegrootingen, AUe meene voorwa-irden en prijslijst van het Dept. R. O. U ?

50 Wat moet men doen om taluds die weg­zakken in slappen klei te behouden?

51 \Me kan en wil iets naders meedeelen omtrent constructie, doel en tuepassiog van een overlaat met storthelling sprong of z. g. springbak? ^ ^^

5 2 Dikte landhoofden gevraagd voor spoor-stoonitranibruggen

5 3 Hoe komt het" dat zwarte verf, al is ze op gelijke wijze aangemaakt 'Is andere kleuren zoo langzaam droogt en soms m 't geheel niet drogen wil ? Wat moet men doen om ze spoedig te laten drogen?

54 lloe maakt men p- c. vloeren? 5 5 Hoe houdt zici ijzermenie als verf voor

pb atijzeren kisten? In welke verhouding wordt de verf aangemaakt? Hoe maakt men ijzer schoon door mid­del van zoutzuur en kalkwater?

5fi Moet porti: cement bepleistering, die met waterglas bestreken moet worden, ook op eene bijzondere wijze behandeld «orden? Wat is beter de pbisterlaag glad te schu­ren of ruw te laten?

5 7 Welke boeken of tijdschriften heeft iemand noodi-, die het examen voor opzichter achter den rug heeft, om zich te bekwa­men \oor het Architects- examen

5 8 Prijsopgave gevraagd voor het vellen en kappen van djatieboomen

59 (ievraagd eenvoudigste manier om land-hoofden nauwkeurig uit te rekenen

(iO en 65 Gevraagd een goede beschrijving van den tacheometer van Richer

61 Welke \eihouding bestaat er bij portl-.-cement betonbuizen tusschen de binnen-wijdte en de dikte der bui/.en? Hoe wordt een eivormige porti-, cement betonbuia "econstrueerd ?

68,79,96 62

62,113,133

76,80

77,111,133

77.96

77,171

77,98

77,114 77.11-1,134

77,210 77,128.133

91,171

94,135

94,115,154

,144,161,171

113,233

133,189 154,171.232

154,189

31,189,233

189,204

204,234

210,234

210

210.234

62 Gevraagd ver-chillende mortelmengsels voor het bouwen van een schooi-^teen

(•,3 Wie kan inlichting geven omtrent een middel om vlekken en gele kringen uit privaatbr.llen te verwijderen?

64 Gevraagd examen progamina vooiMienoem-baarheï l tot opzichter van de Genie

65 Zie vraag No. 60 66 Gevraagd examen-vragen voor het Archi­

tects- examen

210

210

233 233

233

Korie mededeeliiujen.

lUadzijde 9,11,37,39,68,69,86,100,U8,136,!^5^9,1^^^^^^^^^^^^

Bkcriten.

M'itatiön etc bii het technisch personeel der E: O W Mjaticn etc ] 100,101,118,119,120,136,187,159 e n b S . U , . 19 ,41 ,69 ,8 / , .U , ' jg^^^g^^^g^^ag^^.^aj^a^a

12 8 6 , 1 0 1 . 2 4 1 Snoor- en trauiconcessies ,'„ , •, ^ , o n oTenbare Werken ^ ^ 0 , 8 6 , 1 0 ^ 1 8 , 1 3 6 , 1 5 9 , 1 , ^ , 1 Verlangde en aangeboden betrekkingen 12,i03,^4o

32

A.

Aardewerk van Kozcnbuvg . Adressen van Ambtenaren B. O. W. met Bui- ^̂ ^̂ ^

tenlandsch verlof Afsluiters (zelfwerkende —) Almanak (Hegeerings —) Aluminium lEen buis van—1 Ambachlscholen voor Nederlan(hch- Indie Analyse in tebruik op het bureau van de öe.

water^taatsafdeeling Antouin (Gebruik van — ) Anuaduct syphon, b u g en spuislms Penosogan Aichitecten (Miskende — )

üalken (Nota over ' t gebruik van gewapende--bij spannen van brngopennuigen grooter dan 14 M

Benzinelamp (Instructies ^oor het gebruik d e r - J Iteshiit on: bescheiden aanwezig op de bureaux

Ambtenaren B. O. W en S.S. te mogen raadplfgen

Betonblokken , , , i •• ^ Betonl)uizen (welke verhouding bestaat er bij—) Betrekkingen- (Aangeboden en verlangde - ) Boekwerk (Tabellen draagkracht houten balken) Btziiinii:iiig , , , , , Boekwerk over een pas in <len handel ver­

krijgbaar — getiteld practisch landme­ten en waterpassen

Bogen (uitzetten van — ) Boouien [Prijsopgave gevraagd voor het l)<5-

kappen van — ) Bouwkunst [Hedendaagsche beoefemng van

schoone — i n Nederlanrlsch Indio Bouwkunst (Geschi'denis der — ) Bouwpohtle in Inilie Brugdekken .Gebruik \an hooggeg.-lfd gegal­

vaniseerd ij/.er voor brugdekken) Bru"-gen Inlicldinoen gevraagd omtrent kaoe —

^Hepaling van het aantal ijzeren lig-"•er.-i bij — en aquaducten) (Bijzonderheden nopens enkele in 1895

uitgevoerde —• ) Berekening van de verschillende con-strutieileeien eener hangwerkbrng

Brugpijlers (gevraagd zwaarte van — ) Buizen (Het leggen en verpakseu van groote

ijzeren — )

12,

179

26.224 180

,62,65 203 195

150 149 199 221

't over-17 74

van de

34 203

210,234 103,243

204 46

198

192

220 ,207,230

210.234

177 ,214,235

8

73 20,42,87

58

74

141 32,64.77

109

TND[SCH BOUWKUNDIG JuDscHRiFr.

17'.»

15(»

l'.)<» 221

34 203

! 0,331. 03,213

201 10

.58

71

L i l .77

lÜ'J

„ „ [Verl)i ding- metselwerk met ijzereii—] J5\ lagen Verzoek om handige — te willen ver­

strekken iiiin (Ie lezers vaa I. B. 1*\

c. cïJoUega (Hulp—)

77-97

12

191.225,242

D. 'Draadnieting ï)onateurs en leden (Bijgekomen — )

132 2,35.57,99,117,13(1

155,173,206,226 iJrinkwater voorziening Soerabaia 224 Duiker [IJzeren — van het verdonkanaal] 9 7 Dijken Waaraan is het toe te schrijven dat

de taluds van dijken na verloop \an tijd een hollen vorm krijgen? 32.59,110

'Egypte 39 (Kxamen voor opzichters B. O. W. 40

„ „ „ Architect „ 85 „ „ vragenvoor Architect en opzichter

B. O W. 101,121 „ „ Balken voor het- voor Architect 189,201

„ Gevraag.l-programma \oor opzieater bij de Genie 333

„ „ Opgaven gevraagd voor Architect B.O W, 233 „ „ (^Vijziging van 't Architects—J 197

lïxplosif Favier [Gebruiksaanwijzing \an het—•) 32,188

F.

l'ondsen ^ereenig•ing van Bouwkundigen l'\indeeringeu f'iets over — J l'^undeeringsputten "Het droogmaken van —

door veilagen van tien grond waterstand] Kundeeriiigen Welke — moet men toepassen? Kundeeiingen [Toepassing van — op eene zand-

beddmg te Soerabaja]

3,31,81,155 41

70 76,79

124

G.

«Gebouwen Instorting van— 8 7 „ „ Houten— 8 9

•Gewelven Dikte van beton— 32,95,113 •Goot [Hellende — ] 207 Gratificaties 39.86,119 Greindlpompen en Pulsometers [Hoe werken—] 32,63,70,78 •Grondboren (Oaischrijviiig en teekening ge­

vraagd van — ) " 62,113,130,131,170 lirondbchenren 62,79,96 'Grondslagen \oor het samenstellen vaai be-

grootingeu vüamboewerk) 77,210

H.

I

Houtbewrking (Kracht benoodigd voor het drij­ven v,in —• machinen)

Houtsoorten Wild — Houtworm Eenige afdoende middelen tegen —

I.

lugeniem-S Weijs voordracht tot benoeming tot lioofd Ingenieur van den —•

inleiding (Een woord aan allen) Inodores Beschrijving der gezondheids —

'.03 149

73

311 6 7

126

K.

203 170

Kanaal (Een — van beton) Ketel ontploffing Koenibangs (welk middel is aiin te bevelen

te<ren—) 31,65,77,110,149

L.

Landhoofilen (Gevraagd dikte van — ) Landhoofden (Gevraagd formule voor het bere­

kenen aan den inhoud van — ) Latrines (Nieuw soort —) Liggers (Het meniön van ijzeren liggers die met

.netselwerk in aanraking komeuj Van der Linde Tevens Lijm

113,233

210,234 61

32 J S 40,119

l ïU

M.

77,

•ire-62,

• ]

Marmer Middel tegen het verwijderen van gele vlekken uit privaatbrillen

Memoriam J- J. Beekveld Metaalmengsel dat bij afkoeling uitzet Metselmaterialen [Hijdr gen over — ] Metselverb.ind Het juiste — gevraagd Mieren (Witte — ) Monumentaal (Wat verstaat men onder een bouw of poort ?) Mortels [samenstelling ea behandeling v,in

„ om een schoorsteen te bouwen Muren Wat zijn vast — wanneer en waarvoor

«orden ze gebruikt? 77, „ „ [Droogmaking van vochtige — ] 132,

[Middel tegen het scheuren v a n — ] Mutatién etc bij het technisch personeel der B.O W en SS. 11,12,39.41,69.57,100.101,118,119.120,136

181,182,197,224,

N.

210 a

17(» 103,118 114,134 gl,15(»

113,133 183 210

114,(33 202.203

187

137,159 225.242

O. 87 Olie voor verf beter dan de lijnolie

Opzichters (Een en ander over den titel op­zichter in Ned. Indie)

Opzichters (opleiding van — in Nederland) Oven (Smeltoven voor straatvuil te Berlijn ) Overlaat Inlichting gevraagd omtrent met

storthelling 113.144.161,171 Overzicht 1 8 9 8 - 1 8 9 9 5

174 239 179

P.

Taal worm (Middel tegen—) Pakhuismeester (E. A. W. Ambtenaar te Menado

is tevens—) Persoueel (Inlandsch-bij den waterstaat) Blanimeier (De stang of Bijl—) Positie Architecten en opzichters BOW. 736, 68,138, Protest (Een ernstig—) Prijsvraag (Rapport van de Jury op de prijsvraag Hoofd of tetelvignet van het orgaan) Prijsvragen uitgeschreven door de maatschappg van Bouwkunst Prijsvraag Diploma voor bekroondan)

„ „ Ontn'erp voor een technicum Pulsator De—] Pu'.someter j

1601,182. 13Ö2.11.

73

11 319 340 197

6

193 22fi 212

eo

NDiscH B O U W K U N D I G T I J D S C H R I F T .

R.

ïanglqsit (Verbetering—] üekest [tnis eerste— Hijjoliuverf Booiuregleiiienten

119 35 1117 22^

2<»

32.77.94 228

9,10,11,40,197 12.86,101,24,1

86 203 110 40 36

(chroefpalen [Draagvermoj^en—] SHoe kan men 't goedkoopst en gemakkelgkst-in<lraaien?] Sociëteit t'oncordia te Malang Solovallei Spcor-en tramconcessies Standplaats xVmbtenajen B. O. W'. Steenen [Porpuze (üps— ]beton Steenbezettingen (Iets over—) Stoomtram op Lombok Stoonitramwegen (staatstoezicht op—) Stoomketel. (De grootste—Centraal inrichting) 203 Stortdammen en leidingen 144,161,171 Sluisw erken De— bij Goenoeng Sarie 12

Taph\metrie en Tacbeometer (Iets over-) 14,',7,128,135.210,233

Talen (Kennis van Inlandscbe-bij de opzichters van den •n-aterstaat) ^^'^ Tahids (op welke manier kan men de—behouden) 94.115,1 54 Tandr.ideren (Constinctie van—] 2(10 Tractementen ( over de—der Indische civiele Ambtenaren) 37 Transportkil bel [Aanleg van — ] Teeren [ H e t — v a n houtendekken] Teer en verf ( Een praatje over — en — ) Teekening [ E e n e — o p gemakkelijke «ijze te strepen] 1 egelindustrie Tegelvloeren Tevredenheidsbetuigiiig

u. Trinoirs met olieafsluiters systeem Beetz.

241 232

20 Ss40

31 «O 40

108

A'alblad Vergadering 4e. Bestuursvergadering 17 en 18

cember 1 Kp „ 1 1 Februari 1 (ip . 9 . lull

" " " " , - /-x . 1

cp la October »' " ' " " , , . 1 1

Punten van behandeling op de 2e. Algemeene — in 1899

^ „ [2e. Algemeere — J Verslag \an de 2e, Algemeene —J

" „ I e . Buitengewone— van de leden met Buitenlandsch verlof 8 October

A'erdachtmaking K oimeester Verf 'Hoe komt het di.t znarte— zoo

langziaui dioogt V) Verlicliting Elcctrische — Valicaan. Verlo'gangers ( Buitenlandsrlie—)

( Binnenlandbche—) 80,118.1 Verven 'op welke wijze kan men ge­

teerde voorwerpen opverven, zoo dat de teerlaag na verloop van tijd niet tioorstooti ?j

l)e-898 899

1899

13

19.13 22

6 8

1 66 156 206

2

7 82

2 26

175

3,189 2 03 S9

6-197 4,159

Vloeren (Portland cement — ) 82,62,77,111,154,1 71,23-2-Voorschriften (waar zijn de— te verkrijgen

voor de B. O. W.) 94.135.-

w. Waterglas en iiortland cement 31,189,204,233 Water (Zuivering van put—) 182 Waterkracht ontleend aan de Niagara 204 Waterleidingen 21,48,116 Weduwen en weezenfonds (Benoeming tot lid \an het civiel) 11 Werken bij het vertaardigen van teekeningen 160 Wenken Openbare— 40.86,100,11 >^,136,159,181,224,241

Xvlolith of houtsteenbevloering voornamelijk in het Buitenland 107.201^

IJ. .Ilzerwerken te beschermen tegen roest 7 7 , 1 1 4 , 1 Ö 4 , 1 N 9

z. "TOO'e

Zand [Volume verschil gevraagd van-] Zandlagen [Worden en de nabijheid \nn .

steden- aangetroffen Zandseen Is—door flutêerens be-tand te maken

tegen de inwerking van urine]. Zeewater (Bederfwerende middelen voor-en duur­

zaamheid van materialen met betrekking tot-) Zondenreuister Zout. Welke middelen worden aangewend tegen

het afvallen van liet pleisterwerk bij zoutpakhuizen en gebouwen in de nabijheid van de zee gelegen?

Zwaluwen [Verdrijven van uit woningen]

62,79,9$

94,171

31

30 13,103

32,7i<' 8f>

77,98