TULE KERNDOELEN BEELDENDE VORMING

RUIMTE

Onderbouw:- Ruimtelijk bouwen: voor, achter, in, tussen, onder, boven, op, enz.- Plaatsing van figuren op het vlak- Vormsoorten: rond, vierkant, driehoek, bol, enz.- Vormkenmerken: spits, hoekig, lang, dun, groot, klein, enz.- Lijn als contour

Middenbouw:- Omsloten ruimte: potjes, tenten, huizen, kastelen- Ruimte doorstekende vormen: constructies- Ruimte inrichten: rekening houden met maat- Grondlijn- Overlapping van objecten en figuren- De plaats van objecten in het grondvlak- Grootte verschil van figuren en objecten: vooraan groot, achteraan klein- Vormsoorten: kubus, cilinder, piramide, kegel, enz.- Vormsoorten: open, gesloten, vorm, restvorm, enz.- Lichaamsvormen van mensen en dieren ruimtelijk weergegeven- Lichaamsvormen van mensen en dieren in verhouding weergeven- Lijnen om iets uit te drukken (geluid, beweging, explosie)- Lijnen als textuur, decoratie en arcering

Bovenbouw:- Relatie interieur - exterieur: binnenkant huis - buitenkant huis- Standpunt en horizon- Vervagen van kleur, contour en textuur- Lichtval- Vormsoorten: geometrische en organische vormen- Karakteristieke houding van mensen en dieren- Lijnen om diepte aan te geven

10x IDEEËN THEMA ‘RUIMTE’

Onderbouw:1. Welke vormen hebben de spullen in de ruimte2. Waar staan deze spullen3. Blokken bouwen en dat natekenen met vingerverf4. Je kamer tekenen5. Groot en Klein6. Hoeveel past er in een ruimte7. Verschillende vormen in de ruimte8. Waar zit jij in de ruimte? (voor/achter)9. De ruimte op z’n kop tekenen10. De kamers in jouw huis

Middenbouw:1. Vormen plaatsen2. Groot/klein3. Donker/licht4. Gebouwen tekenen5. Je kamer tekenen6. Verplaatsing van ruimte7. Jouw kamer op z’n kop8. Beweging in een ruimte9. Teken de vormen in de ruimte10. Waar ben jij in de ruimte

Bovenbouw:1. Kleur contrasten om licht en donker aan te geven2. Schaduwen tekenen3. De ruimte in vlakken tekenen4. Overlappingen5. Je kamer tekenen met licht en donker6. Perspectief7. Verplaatsing van ruimte8. Verandering van ruimte door de tijd9. Jouw kamer op z’n kop10. Beweging in een ruimte

Yarah Winkelaar

Moet je doen methode? Kunst met een verhaal Bij de module beeldende vorming krijgen de leerlingen tal van uitdagende en aansprekende opdrachten. Ze gaan hiervoor op zoek naar hun eigen oplossing. Centraal in die zoektocht staat altijd een kunstwerk. Een kunstwerk met een verhaal en een betekenis voor kinderen. Zo wordt de opdracht voor de leerlingen betekenisvol en worden ze uitgenodigd om te (leren) verbeelden. Kleuren, knippen, tekenen, vouwen, zagen; het zijn allemaal vaardigheden die leerlingen in deze module leren. bron: http://www.moetjedoen.nu/moetjedoen/pagina.asp?pagkey=58885

Community: Dreamatorium

OBS De Vuurvogel MISSIE

http://obsdevuurvogel.nl/de-vuurvogel/missie/

VISIE

http://obsdevuurvogel.nl/de-vuurvogel/visie/

Kerndoel 54

MuziekLuisteren

• muziek, afkomstig uit verschillende stijlperioden en culturen; in langere fragmenten (tot circa vier minuten), verbonden met het thema of onderwerp

• de muziek draagt meerdere betekenissen en/of ontwikkelingen in zich

KleurBeeldend

• betekenis van kleuren (gevoel) • (symboliek, signaal) • systematiek • (kleurencirkel) • kleur en sfeer

Kerndoel 55Reflecteren

• bespreking van ideeën, plannen en keuze mogelijkheden voor het maken van een eigen presentatie (tentoonstelling, modeshow, toneelstuk, hoorspel, instrumentaal spel, uitvoering schoolorkest of schoolkoor, musical, dansvoorstelling, voordracht van eigen verhalen of gedichten)

• mening geven over eigen product en werkproces en over dat van groepsgenoten • mening geven over het werk van kunstenaars • eigen mening met argumenten onderbouwen

Bron: The Artisthttp://www.youtube.com/watch?v=OK7pfLlsUQM

Vragen voor onszelf?Wat voor materialen gebruiken we? Tekenmateriaal?Wat hebben ze zelf?Wat word het specifieke thema?Hoe maken we duidelijk wat de specifieke opdracht is?Hoelang laten we de muziek afspelen?Hoeveel groepjes maken we?Wat voor fragmenten muziek?Hoe groot is de klas?Indeling voor onszelf?

Brainstorm lessen basisschool

Onderbouw

Indianen wereld Dromenland Favoriete kamerHeelal Ruimte vanaf boven Voertuig de wereld rond Je leven in een schoen Kijkdoos wereld Leven op zee/ in een schip Hoe machines werken

Middenbouw

Monsters onder het bed of in de kastKlein object -> grote ruimte Recyclen Van eten naar een ruimte Leven tussen de rotsen Leven in of bij natuur elementen Onderwaterwereld SpookhuisIJs wereld Onbewoond eiland

Bovenbouw

Dagdromen Openbare ruimte Ontastbare wereld Mythisch land Draden wereld RondreisBewegende wereld Gevoelsruimte Hoe ziet de wereld er uit over 20 jaarFavoriete Film

Iris Schuurs

Brainstorm

2 Uitgeschreven ( voor de brainstorm ) ideeën :

-  Laat de kinderen iets meenemen van thuis, dit mag alles zijn. Laat ze vervolgens met dit product iets maken, ze mogen alles tekenen behalve dit product zelf. Dus alles wat dit product in hun oproep mogen ze tekenen. Zonder het product zelf erin terug telaten komen.

-  Laat de kinderen op muziek een ruimte inrichten. Je pakt verschillende muziekstijlen en laat ze door de muziek een bepaalde beweging creeëren op het papier. Wat hun voelen bij die bepaalde muziek, dat moeten ze tekenen. Dat kan dus van alles zijn.

Onderbouw Fantasie Dromen Wat zou je willen worden, zijn? Familie – wie is wat? Vliegtuig, andere ruimte Op reis

Middenbouw Ogen dicht – ruimte Fantasie Dromen vastleggen Hoe zie jij de wereld? In kleurKies een beroep en werk die uit op jou manier Wat als je boven de wolken zat, wat zag je dan? Gevoel – in kleur en lijnen Teken jezelf zonder lijnen

Bovenbouw Ogen dicht – ruimte Fantaseren Wat zou je willen worden, zijn? Hoe zie jij de wereld? In kleurSchilders – mythologie Gevoel in kleur en lijnen Als je zelf een ruimte kon verzinnen, wat en hoe? Teken een andere persoon zonder dat je een gezicht tekent ( zonder neus mond etc )

www.nuheino.nl/nieuws/nieuwsbericht/1546/Dijken,-lijnen-in-het-landschap-op-basischool-de- Dolfijn.html

�

�

Arlène Wouters

Melissa’s les-idee

Les-idee van Alecco:

Onderbouw: • Gevoel • Dromenland • Ruimte • Water • Bruggen • Favoriete plaats • Beste vriend/vriendin • Sport • Verhalen • Muziek

Middenbouw: • Angst • Heelal • Vakantie • Tekenen • Architectuur • Straat/weg • Droomhuis • Hout • Klei • Verjaardagskaart

Bovenbouw: • Wereldreis • Favoriete Film • Nieuw dier • Maquette • Spaghetti • Droom ………. • Wegenbouw • Lijn • Cultuur • Ideale wereld

Jolijn: 10 ideeën onderbouw:- Raamschilderingen: ieder kind maakt een deel van de schildering, wat samen een ruimte vormt.

- Lente: blaadjes beschilderen, afdrukken maken etc. en deze aan touwtjes in van papier gemaakte boom hangen.

- Kralen rijgen op ijzerdraad en hier mee een kunstwerk maken (ijzerdraad prikken in piepschuim of materiaal wat daar op lijkt) of kettingen maken, goed letten op afwisseling van kralen.

- Met kosteloos materiaal (doosjes,flesjes,karton etc.) een kunstwerk maken van je favoriete dier.

- Met blokken bouwen (proberen na te maken van een tekening bestaande voorbeelden van blokken die gebouwd zijn).

- Schilder met plakkaatverf het snoephuis van de heks uit Hans en Grietje na maken , met al het snoep er op.

- Wat zie je in de speeltuin: teken alles wat jij vind dat bij een speeltuin hoor teken deze op papier (teken ook jezelf en je vriendjes), knip ze uit en ga ze zo in een kijkdoos plakken dat het niet lijkt dat de speeltuin echt is en dat jullie er in aan het spelen zijn.

- Teken met stoepkrijt je klasgenoot levensgroot op het schoolplein. Kleed de figuur aan, door goed te kijken naar de vorm van de kleren. Laat, door gebruik te maken van patroontjes en kleuren, zien welke kleren hij/zij aan heeft.

- Kabouterplop: met de klas over praten en dan gaan ze van klei paddenstoelen maken (ze moeten goed blijven staan en breng textuur aan) deze daarna beschilderen.

- Schipper mag ik overvaren: een boot maken van kosteloos materiaal en dan in de klas en een bak met water uitproberen of de boot het doet. Daar ga je dan steeds meer voorwerpen in leggen en kijken wiens bootje het langst blijft drijven.

10 ideeën tussenbouw: - Maak een potlood of oliepasteltekening van een echte boom naar waarneming. Let goed op de vorm van de stam en takken. (Op het schoolplein buiten tekenen met de kinderen.) - Een mobiel maken van papier of het solderen van ijzerdraad.

- Raket filmpjes kijken hoe kan je nou op een makkelijke manier zelf een raket bouwen. Raket bouwen.

- Hoe ziet je kamer er ook al weer uit? Je kamer na kleien met alle meubels er in.

- Ontwerp van lego blokjes een vreemd fantasie gebouw. Maak het gebouw uit slechts 1 blokje hoog en bouw het op uit deelvormen.

- De kinderen knippen ramen uit stroken papier. Die stroken worden geritst en tot verdieping gevouwen. Ze worden voorzien van een plafond en met de verdieping van de medeontwerpers gestapeld tot schoolgebouw.

- Maak van vruchten, zaden en dode plantenresten het portret van een bosgeest. Pas daarvoor de vormen uit de natuur op een nieuwe manier toe. (gevoel krijgen in het werken met ander materiaal en textuur)

- Hoeden maken van papier let op kleur combinaties en variatie in grote ( bekijken van hoeden op de computer met de gehele klas).

- Vlecht van pitriet, raffia en wol een hut. Zorg ervoor dat de hut stevig is. Kies voor een opvallende of onopvallende hut in de omgeving, door gebruik te maken van verzadigde of onverzadigde kleuren. (Leren werken met textiel en stof.)

- Ga met de klas brainstormen, wat voor houdingen zijn er: dansers, sporters, zittend, liggend etc. kies er een en maak hier van met ijzerdraad een magere mensfiguur in die karakteristieke houding.

10 ideeën bovenbouw:- Collage maken van je ideale ruimte, laat zien wat je gevoel is met kleur en keuze van

afbeeldingen.

- Oude apparatuur uit elkaar halen, schroeven etc. en een nieuw gebruiksvoorwerp van maken.

- Stilleven natekenen 3 d tekenen (midden lokaal kegel,bol,kubus etc. )

- Uitleg over beelden uit de oudheid (leraar). Foto’s mee nemen van een familielid of vriend vriendin. En van deze foto een zo realistische mogelijk beeld maken van klei. (boetseren)

- Maak een beeld van grove chamotteklei, van een mens op een troon, die statigheid en macht uitstraalt.

- Maak in groepjes van baboe en stiekjes een toren of een brug. Een iemand is de leider, leren samen werken. De leraar komt als de groep zegt dat ze klaar zijn, uitproberen of er een speelgoed auto over je brug kan rijden of een speelgoed persoon in de toren kan staan.

- Maak een verpakking. Onderzoek de functie van een verpakking (wat wil je verpakken) vrije keuze materiaal.

- Maquette bouwen: De kinderen keren restdoosjes binnenstebuiten en bouwen daarmee een complex. Ze delen de gevels in met grijs papier, knippen of snijden vormen uit en lijmen ze dan in elkaar.

- Etalage decoreren met het thema winter. De kinderen nemen van thuis spullen mee. En gaan in groepjes van drie een etalage stijlen. Let op plaatsing kleur en compositie. Hun zijn de stylisten.

- Mode artikelen: De kinderen gaan individueel aan het werk met het zelfontworpen idee voor een draagbaar kledingstuk uit de toekomst. Materiaal gebruik vrij.

Bronnen Yarah Winkelaar

https://www.leraar24.nl/video/5611

V(l)akwerkleraar24.nl 14 maart 2014

In dit filmpje zie je vooral hoe een school een bepaalde vorm van beeldende vorming heeft bedacht omdat zij zelf geen inspiratie meer hadden. Zij hebben hierbij een kunstenaar genaamd: Jaap Velserboer gevraagd om te helpen met een lessen plan om zo toch het ruimtelijke als het platte beeldende vorming op een goede manier te kunnen geven. Je ziet dat de opdrachten minder als ‘knustelwerkjes’ worden gegeven maar juist als een ontdekking wat er te creëren valt. Het lijkt mij dat dit een positieve werking heeft op de kinderen, zodat zij door hebben hoe je uit jezelf iets beeldend kunt maken.Wat ik wel minder vind is dat de leraar op begeven moment zegt dat deze lesstof, in de vorm van een boekje, heel handig is omdat je zo geen voorkennis nodig hoeft te hebben qua het beeldende vak omdat je toch het boekje kunt volgen. Dit is dan wel weer iets waar ik het niet mee eens ben.

Ik ben vooral verwonderd dat er toch scholen zijn die het een gemis vinden dat beeldende vorming te weinig wordt gegeven en daardoor geïnspireerd raken om zelf een lesstof te ontwikkelen met een kunstenaar om dit zo goed mogelijk terug te brengen in de educatie.

https://www.leraar24.nl/video/471

Beter voorbereid naar het museum leraar24.nl 22 mei 2009

Wat ik inspirerend aan dit filmpje vind is dat ze laten zien hoe je toch een museumbezoek interessant en leuk kunt maken.Ik weet van mijn eigen middelbare school periode dat ik het zelf wel interessant vond maar dat de leraren ons zo’n boekwerk mee gaven met vragen om in te vullen. Ontzettend saai vond ik dat, als maar opzoek naar schilderijen en alleen maar opschrijven wanneer het is gemaakt en door wie. Niemand vroeg om mijn eigen mening, dat had ik graag willen bespreken met mijn klasgenoten en de lerares. In het filmpje laten ze zien dat het dus toch anders kan. Je leert je leerlingen op een andere manier te laten kijken naar kunst en betrekt ook hedendaagse media erbij waardoor het leuk blijft om te doen. Hierdoor zijn ze minder afgeleid en merk je dat ze graag vertellen waarom ze iets hebben gekozen. Zo leren ze ook dat kunst ‘cool’ kan zijn en niet alleen maar saai.

Bron Iris Schuurs

https://leraar24.nl/video/2909/beeldend-vermogen-van-kleuters

Bron Melissa Sipma

http://www.arttube.nl/nl/video/Makers/ARTtube_op_Lowlands_2014#.VGDNgTSG8ucDit is mijn bron:) Ik vind het goed bedacht omdat de jeugd op festivals altijd zeer uitgelaten is en veel wil experimenteren. Door op een festival verschillende musea samen te voegen. 

De bron die ik heb gevonden van beeldende vakken in het onderwijs, gaat over kinderen uit groep 1 en 2 en welke opdrachten je het beste met deze doelgroep kan uitvoeren. In het fragment wordt er met de kinderen een knutsel- en een beeldende opdracht uitgevoerd. Nu blijkt dat de leerkracht bij de beeldende opdracht niet de vraag van het kind of ze hem/ haar wil helpen. Maar ook dat het kind veel trotser op zijn werk is dan wanneer ze een knutselwerk van de leerkracht na maken.

Bron Alecco Giljam

Video: CKV in een betekenisvolle contexthttps://www.leraar24.nl/video/1684CKV lessen in het VMBO worden vaak gekenmerkt door eentonige ‘knutselwerkjes’, omdat het moeilijk is om de idealen ten aanzien van kunstonderwijs in deze vorm van onderwijs te verwezenlijken.Omdat scholen vrij zijn in de manier waarop ze het kunst- en cultuuronderwijs vormgeven vraagt dat het één en ander van de vaksectie en cultuurcoördinatoren. Zij dienen hun visie om te zetten in een lesprogramma. Er zijn verschillende visies, die allemaal een ander ‘leerdoel’ als uitgangspunt hebben. ‘Oudere’ visies gaan vaak uit van materiaalkennis, techniek of beeldaspecten. De visie die uitgaat van de betekenisvolle context heeft als kerndoel het beeldende vermogen van leerlingen te bevorderen en hen tevens problemen die zij daarin tegenkomen zelf te leren oplossen.Vanuit een betekenisvolle context en vanuit leertheorieën als die van Kolb en meervoudige intelligentie, wil je leerlingen in aanraking laten komen met kunstuitingen en wil je hen stimuleren zelf keuzes te maken met betrekking tot hun beeldende ontwikkeling. In deze video zien we Bas Postma hij is ckv- leraar en ckv- coördinator op het Prisma College Van Cooth in Breda. Hij biedt zijn leerlingen kunst en cultuuronderwijs in een betekenisvolle context aan.Dit vond ik zelf een goed voorbeeld, van een les omdat de leraar goed met zijn vaak omgaat en dat hij er een persoonlijke les van. De omgang met de leerlingen vind ik in dit geval erg goed.

Bronnen Jolijn van den Heuvel

Beeldende ontwikkeling: een betere tekening maken print pagina Cultuureducatie met Kwaliteit Naam Vera Meewisdatum22 november 2013 Vorige week bezocht ik een presentatie van Liesbeth Kleuver, vakleerkracht beeldende vorming op basisschool de Hilversumse Schoolvereniging (en daarnaast columnist voor de Nieuwsbrief Cultuurcoördinator en redacteur bij Kunstzone). Op haar school werken vakleerkrachten beeldend en muziek die hoge eisen stellen aan hun leerlingen. Ze ontwikkelen hun eigen doorlopende leerlijn waarin het onderwijsaanbod over de verschillende leerjaren is opgebouwd en op elkaar afgestemd. De leerlijn beeldend van Liesbeth is een geheel van zorgvuldig opgebouwde lessen voor groep drie tot en met groep acht. In die lessen staan steeds bepaalde onderwerpen centraal, waarbij verschillende beeldaspecten worden benadrukt. Door de jaren heen leren leerlingen werken met verschillende materialen (zoals textiel, hout, klei, papier, steen) en technieken (bijvoorbeeld druktechnieken, schilderen en gemengde technieken). Liesbeth ziet haar leerlingen door de lessen steeds vaardiger worden op beeldend vlak. Toch begrijpen collega's niet goed hoe leerlingen zich via zo’n leerlijn beeldend ontwikkelen. Bij taal en rekenen snappen ze dat er sprake is van een opbouw in niveau. Groepsleerkrachten werken met referentieniveaus voor deze vakken: een systematische beschrijving van wat leerlingen in opeenvolgende fasen van het onderwijs aan basisvaardigheden moeten kennen en kunnen. Hoe zit het nu met die niveaus in de beeldende ontwikkeling? Hoe maak je die zichtbaar? Aan de hand van het plaatje boven deze blog, liet Liesbeth ons zien hoe zij de beeldende ontwikkeling van leerlingen in haar onderwijs inzichtelijk weet te maken. Op het plaatje zien we het beeldend werk van één leerling in opeenvolgende groepen. De leerling bouwt voort op wat hij eerder leerde, kan zich gaandeweg beter uitdrukken in techniek en materiaal, en dat zie je terug in het werk. Liesbeth doet wat belangrijk is: de ontwikkeling volgen en beoordelen. Zodoende wordt ook de kwaliteit van cultuureducatie in kaart gebracht! Er zijn ook andere manieren van opbouw en samenhang mogelijk. Zo maakte VONKC (Vereniging Onderwijs Kunst en Cultuur) een leerplan voor het vakgebied Beeldende kunst en vormgeving, voor 4- tot 14-jarigen, met leerlijnen voor visualiseren, creatief denken en beschouwen. De kern van de landelijke SLO-leerlijn wordt het creatieve proces en de ontwikkeling van de leerling. Hoe bouwt u leerlijnen op die bijdragen aan 'betere tekeningen'?

Inspirerend: de 10 lessen van Elliot Eisner Cultuureducatie met Kwaliteit

�Naam Vera MeewisDatum 19 maart 2014In januari overleed een van de meest invloedrijke denkers over kunstonderwijs, Elliot Eisner, op tachtigjarige leeftijd. Voor Eisner was kunstonderwijs van het grootste belang voor de ontwikkeling van de denkvermogens van kinderen. Zijn werk blijft relevant voor het denken over de kwaliteit van kunstonderwijs. 'The arts are fundamental resources through which the world is viewed, meaning is created and the mind developed' (Elliot W. Eisner)Eisner werkte als adviseur en onderzoeker mee aan een grootscheeps landelijk programma voor beeldende vorming (Discipline-Based Art Education) waarin 4 aspecten van kunst benadrukt werden: het maken, waarderen, begrijpen en beoordelen. Door dit type kunstonderwijs zouden kinderen de relaties tussen cultuur en kunst beter begrijpen en hun kunstzinnige competenties uitbreiden. Als president van de National Art Education Association in de VS schreef Eisner een pamflet over de tien lessen die we leren van kunst. Deze lessen zijn ook zeer bruikbaar voor hen die in Nederland werken binnen het kunstonderwijs. Dit zijn ze:

1. Van kunst leren kinderen om tot een goed oordeel te komen en betekenisvolle relaties te zien. Een groot deel van het schoolcurriculum gaat over de juiste antwoorden. Bij kunst gaat het om eigen oordeel boven regels.

2. Van kunst leren kinderen dat problemen meer dan één oplossing kunnen hebben, en vragen meer dan één antwoord.

3. Kunst biedt meervoudige perspectief. Een van de grootste lessen is dat er veel manieren zijn om de wereld te zien en er betekenis aan te geven.

4. Van kunst leren kinderen dat complexe problemen oplossen niet kan met een vaststaand doel. Doelen veranderen onder invloed van omstandigheden en kansen. Leren van kunst vereist het vermogen tot improviseren.

5. Kunst maakt kinderen duidelijk dat woorden en cijfers niet genoeg zijn om uit te drukken wat we weten. De grenzen van onze taal zijn niet de grenzen van ons denken.

6. Van kunst leren kinderen dat kleine verschillen grote effecten kunnen hebben. Kunst handelt in subtiliteit.

7. Van kunst leren kinderen denken in materiaal. Alle kunstvormen gebruiken middelen waarmee ideeën werkelijk worden.

8. Van kunst leren kinderen zeggen wat niet gezegd kan worden. Ze moeten hun poëtische capaciteiten aanspreken om woorden te vinden om het gevoel dat kunst oproept uit te drukken.

9. Kunst biedt een ervaring die kinderen op geen enkele andere manier meemaken. Door die ervaring ontdekken ze de reikwijdte en variëteit van wat ze kunnen voelen.

10. De positie van kunst in het curriculum maakt kinderen duidelijk wat volwassenen belangrijk vinden.

Deze lessen zijn een korte samenvatting van de denkvormen die Eisner beschrijft in zijn zeer lezenswaardige boek The Arts and the Creation of Mind. U kunt ook op YouTube kijken naar zijn lezing.

www.Ikca.nl

Wat kunnen we hier voor gebruiken in de groep voor ons les idee: Er word in de eerste bron gezegd “De leerling bouwt voort op wat hij eerder leerde, kan zich gaandeweg beter uitdrukken in techniek en materiaal, en dat zie je terug in het werk.”Wij gaan eigenlijk ook als het waren de leerlingen eerst een tekening laten maken en daarna gaan ze hier op reflecteren. Nu mogen ze een 2de tekening maken en kunnen ze zich verbeten op de punten en problemen die besproken zijn. In de tweede bron word in punt 4 gezegd ‘Van kunst leren kinderen dat complexe problemen oplossen niet kan met een vaststaand doel. Doelen veranderen onder invloed van omstandigheden en kansen. Leren van kunst vereist het vermogen tot improviseren.” En in punt 8 “Van kunst leren kinderen zeggen wat niet gezegd kan worden. Ze moeten hun poëtische capaciteiten aanspreken om woorden te vinden om het gevoel dat kunst oproept uit te drukken.”Dit vind ik 2 punten die bij onze les erg op gelet moet worden en die wij ook belangrijk vinden. Ze horen muziek en krijgen daar een gevoel bij, daarna gaan ze een ruimte tekenen dus ze gaan woorden en gevoelens die ze in hun gedachten hebben beeldend maken. Ik vind in deze bronnen onze ideeën goed verwoord en hier kunnen we onze les nog beter door voorbereiden en aanscherpen waar we op willen letten.

Kerndoelen onderwijs Jolijn van den Heuvel

Tule – kunstzinnige oriëntatie

Kerndoel 54De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er meet e communiceren.

Toelichting en verantwoordingBij het onderdeel beeldende vorming van dit kerndoel gaat het erom dat kinderen leren dat ze hun gevoelens en ervaringen kunnen uitdrukken in beeldend werk, maar ook dat ze met beelden kunnen communiceren.

Beeldende werkstukken ontstaan wanneer betekenis, beeldaspecten en materiaal op elkaar worden afgestemd. Dat betekent dat kinderen aan de slag gaan met onderwerpen en thema's in een betekenisvolle context. Ze worden geïnspireerd in een situatie die hen aanzet tot creatief (oorspronkelijk) vormgeven. Om hun ideeën vorm te geven leren ze de beeldende mo- gelijkheden van diverse materialen / technieken (bijvoorbeeld tekenen, ruimtelijk construeren, werken met textiel) te onderzoeken aan de hand van de beeldaspecten ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie.

De leerlijn wordt uitgewerkt in de componenten: Betekenis - Beeldaspecten - Materiaal/techniek. Deze componenten worden in een beeldende activiteit steeds in samenhang aangeboden. Een leerling die beeldend vormgeeft, stemt in het werkproces betekenis, beeldaspecten en materiaal op elkaar af. Hij denkt na over het onderwerp, experimenteert met de mogelijkheden van materiaal en beeldaspecten en zoekt naar een oplossing die past bij zijn idee over het onderwerp.

Bronnen:Onna, J. van & Jacobse, A. (2008). Laat maar zien. Groningen: SLO/Wolters-Noordhoff www.beeldendonderwijs.nl

Groep 1 en 2

Wat doen de kinderen:De kinderen maken beeldende werkstukken op basis van zintuigelijke waarnemingen en authentieke ervaringen, bijvoorbeeld een bezoek aan een kinderboerderij of aan een winkel in de buurt, een verjaardag, een verhaal dat wordt verteld of een gesprek over een kunstwerk.

- Ze kijken naar en praten over de verschillende kenmerken van bijvoorbeeld een echte haan en een afbeelding (kunstwerk) van een haan.

- Ze tekenen en schilderen, of boetseren bijvoorbeeld een haan, of bouwen een hok voor de haan

- De kinderen verkennen de mogelijkheden van beeldaspecten (ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie) binnen de context van het onderwerp, bijvoorbeeld:

• Bouwen van verschillende soorten blokken een hok voor de haan (ruimte en vorm)

• Gebruiken bonte kleuren en lichte en donkere tinten voor het schilderen van de staartveren van de haan (kleur)

• Ontdekken dat veren van de haan anders aanvoelen dan de vacht van het konijn en leren dat in eigen woorden te zeggen (textuur)

• Stempelen of tekenen, de veren van de haan in een mooi patroon; bijvoorbeeld drie rode, twee blauwe veren (compositie)

- De kinderen experimenteren binnen de context van het onderwerp, bijvoorbeeld bij ‘ een haan in de klas’ met verschillende materialen (potlood, kleur, viltstift, waskrijt, bordkrijt, verf, papier, textiel en klei) en ontwikkelen verschillende vaardigheid (mengen, schilderen, tekenen, plakken, knippen, boetseren).

- Ze benoemen tijdens het werken de materialen (crêpepapier, folie, karton, bordkrijt, plakkaatverf) en gereedschappen (naald, kwast, penseel, spatel).

- Ze leren regels hanteren over het veilig gebruiken en schoonmaken van gereedschappen en het opruimen van materialen.

Wat doet de leraar:

- De leraar kiest onderwerpen die aansluiten op de dingen waar kinderen mee bezig zijn

- Zij richt het lokaal in met ‘rijke beelden’ en met materialen die kinderen uitdagen tot beeldend werken

- Zij biedt kunst aan binnen een thema

- Zij vertelt beeldende wijze over het onderwerp en illustreert dit met beelden

- De leraar biedt beeldaspecten geïntegreerd en zinvol aan in het betekenisvolle context bijvoorbeeld:

• Zij geeft bouwopdrachten, bijvoorbeeld een hok voor de haan, en leert de kinderen de begrippen: voor, achter, links, rechts, onder, hoog, laag, groter dan, etc. In de context van het bouwen te gebruiken (ruimte)

• Zij laat kinderen me bonte kleuren werken bij het tekenen van een haan

• Zij kiest materialen die passen bij het onderwerp

- De leraar richt een experimenteerwerktafel in met materialen waarmee kinderen zo aan de slag kunnen

- Zij zorgt ervoor dat de kinderen zoveel mogelijk zintuigen inschakelen om het ondewerp waar te nemen en te verkennen

- Zij begleidt de kinderen bij het vormgeven van hun ideeën door met hen over kenmerken van hun werk te praten (kleur, onderwerp, de manier waarop ze iets maken of aanpakken).

Groep 3 en 4

Wat doen de kinderen:

- De kinderen maken beeldende werkstukken op basis van waarneming, beleving en ervaring, bijvoorbeeld een verhaal dat wordt verteld, afbeeldingen en voorwerpen die worden getoond

- Ze verzamelen beeldmateriaal dat aansluit bij het onderwerp, bijvoorbeeld familiefoto’s (zie doorkijkje ‘familieportret’) en ze vergelijken dit beeldmateriaal

- Ze bekijken en bespreken karakteristieke details van de voorwerpen en afbeeldingen, bijvoorbeeld waaraan je de verschillende familieleden kunt herkennen

- De kinderen verkennen en onderzoeken binnen de context van het onderwerp de mogelijkheden van beeldaspecten (ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie), bijvoorbeeld:

• Ze gebruiken een grondlijn in hun tekeningen (ruimte)

• Ze schuiven met figuren over het vlak en maken verschillende composities

• Ze werken met kleurcontrasten en kleuraccenten in hun familieportret

• Ze gebruiken in hun werk afdrukken van verschillende materialen: textiel, ribkarton (textuur)

• Ze versieren hun werk met randen en motieven

- De kinderen experimenteren gericht met materiaal/rechniek en gebruiken dit in hun werkstukken, bijvoorbeeld:

• Ze maken foto’s van verschillende familie opstellingen

• Ze maken een familie van klei en onderzoeken hoe je de ledematen van een kleifiguur door middel van uitknijpen en versmeren van klei kan vastzetten aan de romp

• Ze onderzoeken hoe dik de plakkaatverf moet zijn om de achtergrond te schilderen

Wat doet de leraar:

- De leraar richt een ‘rijke beeldende leeromgeving’ in, waar kinderen met verschillende beeldende activiteiten aan de slag kunnen

- Zij verzamelt beeldmateriaal bij het onderwerp van de les

- Zij legt verbindingen tussen de verschillende leergebieden

- De leraar praat met de kinderen over kenmerken van het beeldmateriaal en van hun werk

- Zij zorgt voor een betekenisvolle context, waarin de diverse beeldaspecten geïntegreerd en zinvol worden aangeboden, bijvoorbeeld:

• Zij laat aan de hand van voorbeelden zien hoe grondlijn en horizon gebruikt kunnen worden om diepte te suggereren

• Zij laat met behulp van prenten zien dat kleuren gevoelens kunnen oproepen

- De leraar geeft kinderen de ruimte om de mogelijkheden van materialen en technieken eerst uit te proberen en geeft hiervoor gerichte opdrachten:

• Hoe dun/dik moet de verf zijn om de achtergrond transparant te schilderen

• Hoe kun je de ledematen aan een mens- of dierfiguur van klei bevestigen?

- De leraar geeft kinderen richtlijnen waar hun werk aan moet voldoen

- Zij begeleidt de kinderen bij het vormgeven van hun ideeën door het stellen van reflectievragen

Groep 5 en 6

Wat doen de kinderen:

- De kinderen oriënteren zich op de beeldende mogelijkheden van een onderwerp, bijvoorbeeld de functie en de vorm van potten

- Ze bekijken en bespreken beeldmateriaal over het gekozen onderwerp

- Ze bedenken wat ze willen laten zien in hun werkstuk

- Ze maken schetsjes en ontwerpjes voor bijvoorbeeld potten waarin iets bewaard kan worden

- Ze bespreken hun ideeën met elkaar en met de leraar

- De kinderen verkennen en onderzoeken de mogelijkheden van beeldaspecten (ruimte, kleur, vorm, textuur en compositie) in de context van het onderwerp, bijvoorbeeld:

• Ze onderzoeken de mogelijkheden om een holle gesloten vorm van klei te maken als basis voor een pot

• Ze letten bij het boetseren van een dier op de verhoudingen an de lichaamsvormen

• Ze versieren hun pot met textuur en motieven

- De kinderen onderzoeken de beeldende mogelijkheiden van materialen, bijvoorbeeld een pot van ringen van klei maken

- Ze werken volgens een bepaalde procedure of volgorde, bijvoorbeeld:

• Ze maken schetsjes met conté en houtskool

• Ze knippen hun schetsje uit en plakken het op een ondergrond

• Ze boetseren holle basisvormen

• Ze maken van deze vorm een karakteristieke pot

• Ze brengen versieringen aan op hun pot

Wat doet de leraar:

- De leraar bekijkt onderwerpen uit ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ op de beeldende mogelijkheden en bedenkt daar passende beeldende opdrachten bij

- Zij zoekt en vervaardigt beeldmateriaal om de kinderen te oriënteren op het onderwerp

- Zij bespreekt met de kinderen de beeldende mogelijkheden van het onderwerp en reikt hen keuzemogelijkheden aan

- Zij zorgt voor een betekenisvolle context waarin beeldaspecten in samenhang met materialen onderzocht kunnen worden

- De leraar maakt gebruik van aanschouwelijk materiaal:

• Zij laat zien wat er gebeurt als je figuren op de voorgrond groot maakt en op de achtergrond klein

• Zij laat aan de hand van concrete voorbeelden de verhouding van lichaamsvormen van volwassen, kinderen en baby’s zien

• Zij geeft instructie over volgorde van werken en laat dit zien aan de hand van concrete voorbeelden

- De leraar nodigt kinderen uit om verschillende mogelijkheden te onderzoeken

- Zij begeleidt en stimuleert kinderen bij het uitwerken van hun ideeën

- Zij helpt kinderen als ze vastlopen en laat zien hoe je iets handig aan kunt pakken

Groep 7 en 8

Wat doen de kinderen:

- De kinderen verdiepen zich in een beroep van bijvoorbeeld een archeoloog of een kunstenaar

- Ze verwoorden wat hen daarin aanspreekt

- Ze oriënteren zich hoe ze het onderwerp, bijvoorbeeld enge skeletten kunnen verbeelden

- Ze ontwerpen decors en affiches voor bijvoorbeeld hun activiteiten rond het maken van enge skeletten

- Ze maken een plan hoe ze het werk aan gaan pakken

- De kinderen kiezen materialen en beeldaspecten die de betekenis van hun werkstuk ondersteunen, bijvoorbeeld:

• Ze zoeken de benodigde informatie over een techniek of werkwijze om bijvoorbeeld botten en gewrichten te maken voor hun enge skelet

• Ze maken verschillende onderdelen van het skelet met stevige verbindingen aan elkaar

• Ze voeren een gekozen werkwijze of materiaalgebruik weloverwogen door in hun werkstuk

• Ze letten op de karakteristieke houding en uitdrukking van hun driedimensionale werk (bijvoorbeeld het enge skelet)

- De kinderen bespreken de verschillende effecten

- Ze overleggen met elkaar aan welke criteria het werk moet voldoen

- Ze gebruiken gereedschap op geëgende wijze en nemen daarbij de regels voor het veilig gebruik in acht

Wat doet de leraar:

- De leraar zoekt naar uitdagende onderwerpen waarmee zij de kinderen kan motiveren tot beeldend vormgeven

- Zij zoekt achtergrondmateriaal bij het onderwerp

- Zij vertelt enthousiast over het leven en het werk van een kunstenaar of van een archeoloog en zet dit in om kinderen te inspireren tot beeldend werken

- Zij geeft beeldende opdrachten bij vakoverstijgende projecten

- Zij zorgt voor een betekenisvolle context waarin beeldaspecten in samenhang met materialen onderzocht kunnen worden

- De leraar maakt aanschouwelijke instructiekaarten van materialen en technieken die veel gebruikt worden en stimuleert kinderen deze zelfstandig te gebruiken. Zo maakt zij het onderwerp skeletten voorbeelden van hoe je botten, gewrichten en verbindingen kunt maken

- Zij wijst op karakteristieke kenmerken in mens en dierfiguren. Hoe bepalen houding, vorm, verhouding van de verschillende onderdelen het karakter van het enge skelet?

- Zij nodigt kinderen uit tot planmatig werken

- Zij stimuleert kinderen zelf criteria te formuleren waaraan hun werk moet voldoen

Notule overdenkvragen

Overdenkvragen

De opdracht wat we over het algemeen hadden. Je maakt 1 ruimte met verschillende gevoelens. Inspiratie opzoeken. x2

1 iemand zet de muziek aan, maar de rest zit bij je groepje om tegelijkertijd te begeleiden.

Heel kort die muziek fragmenten.

Ze leren ook inrichten. 2 of 3x dezelfde opdrachten, dat je elke keer de ruimte opnieuw tekent.

Eerst voorbespreking.

Een muziek medley over verschillende muziek genres. Daarop tekent je 1 ruimte. Elke keer met een ander gevoel, vul je je hele blad. Eerste keer in zwart/wit.

Daarna nog een keer waardoor ze kunnen inschatten wat wel of niet goed ging, en dan kunnen ze het opnieuw doen dat ze hier van leren. En dan ook met kleur.

Tussendoor en daarna ook bespreken wat ze ervan vonden en er van geleerd hebben.

Ze gaan vooral leren van kleuren doen en vorm. Wat een gevoel van muziek doet. Dat ze zich kunnen uiten. Creatief denken. Fantasie wordt gestimuleerd. Ze leren zelfstandig te denken en te werken omdat het puur hun eigen gevoel is.

We hebben alle kerndoelen al besproken en bekeken waarmee zijn in aanraking komen. We zijn alleen maar bezig met verbeelding. Het is verder niks knutsel les

Ze hoeven verder ook geen techniek of achtergrond te hebben om deze opdracht te kunnen doen. Ook de jongeren kunnen deze opdrachten doen, dan moet je misschien het thema makkelijker maken. Maar het is een heel diverse opdracht.

Hoe je iemand met ADHD erbij houdt. Inprincipe gewoon erbij blijven en proberen te begeleiden. Die belevingswereld is vanzelf spreken omdat ze een eigen fantasie moeten maken.

Ze moeten de angst kwijtraken dat het mooi moet zijn, ze moeten durven met gewoon beginnen. Juist niet zelf erbij tekenen want dan maken ze jou als maatstaf.

Wat moet je als begeleider doen wanneer de kinderen het moeilijk vinden? Je moet ze het vertrouwen geven dat ze alles mogen doen en dat er geen grenzen zijn en dat kinderen elkaar niet mogen uitlachen of belachelijk maken, omdat het geen beoordeling is, dat ze puur mogen maken wat ze zelf voelen.

Maar dit kun je in je eigen groepje wel duidelijk proberen te maken. Ook van te voren per groepje even vragen of er dingen duidelijk zijn.

Oplossing voor tijdinplannen

Bij te weinig tijd, niet vertellen dat je een tweede tekening verteld. Dan kun je die tweede tekening altijd skippen.

Gem. 20 min per tekening moet houden.

De opties als we genoeg tijd hebben:eventueel alle tekeningen ophangen per groepje bespreken welke wie het mooiste vinden

Wij geven tijdens de muziek tips en begeleiding wat ze zouden kunnen verbeelden als ze vast lopen

Materialen:2x A2 per kind.wasco krijtstiftkleurpotlood Via de docent en juf regelen.

Eerst in kleur en dan in zwart wit. Om een verassing effect te creëren. Dat we het ze een tikkeltje moeilijker maken.

Door de inleiding die we heel interactief maken. En door de muziek.

Welke vragen we kunnen stellen: Waarom, hoezo, hoe, dat gaat vanzelf. Vooral open vragen.

Het is duidelijk dat je doorgaat totdat de muziek stopt. Dus daarom maakt het niet uit als een tekening niet helemaal af is.

We gaan een nabespreking doen. Of de hele klas of in een groepje. Als groep zijnde alles opruimen met de kinderen.

Ze mogen de werkjes met de juf aan de muur hangen. Of mee naar huis nemen, ligt aan de Juf en of er plek is.

Wel foto’s maken en filmpjes ofzo.

Op ooghoogte en met je eigen groepje en misschien een naambordje. Zo kunnen zij jouw naam onthouden.

5 min inplannen dat ze zichzelf kunnen voorstellen misschien.

Eventueel wat dingen met de juf bespreken.Of er speciale leerlingen zijn. Of de klas in groepjes gedeeld kan worden. Ook met tafels enzo. En qua materiaal.

Vervelende kinderen gewoon negeren, misschien even kort aanspreken maar niet te veel aandacht geven, dan geef je juist waar ze naar op zoek zijn.

Ga ervan uit dat ze het spannend vinden dus zullen ze meer aandacht geven, en minder vervelend doen.

Lesplan:

Vuurvogel: Groep 7.Kinderen zijn ca. 10/11 jaar.

Indeling van onze groep(alfabetische volgorde) :Alecco Giljam (Hoofd van de groep)Arlène WoutersElsemiek SelisIris SchuursIsaura van den HurkJolijn van den HeuvelMelissa Sipma (Aanspreekpunt(06-34469540))Sharon SchiedonYarah Winkelaar

Indeling van onze groep(taakverdeling):De introductie: Iris en JolijnDe muziek: Isaura, Arlene en Elsemiek.De tijdsplanning: Yarah en AleccoDe materiaalkeuze en regelen(geluidsinstallatie en scherm, faciliteiten van de school). Aanspreekpunt naar de leraren: Melissa en Sharon.

Tijdsplanning voor de les:0:15:00 Gezamenlijk klassikaal voor stellen. Introductie van de opdracht en

beeldmateriaal laten zien en daar een kort verhaaltje over te vertellen.

0:05:00 Voorstelrondje in de kleine groepjes met leerlingen. Vragenrondje.

0:15:00 Tekenen met muziek (kleur)

0:05:00 Nabespreken van de gemaakte tekening.

0:05:00 Nieuwe spullen klaarzetten

0:15:00 Tekenen met muziek (zwart/wit)

0:10:00 Nabespreken over beide tekeningen.

0:15:00 Klassikaal bespreken met tekeningen naar voren.

0:05:00 Speling

1:30:00

Kerndoelen die van toepassing zijn:Kerndoel 54:MuziekLuisteren:we laten meerdere genres muziek horen en we vragen wat zij daarbij voelen en wat voor emotie zij daarbij kunnen plaatsen. Door middel van verschillend tekenmateriaal en kleuren kunnen zij deze emotie uitdrukken

kleurbeeldend:de kinderen krijgen als opdracht om met kleur emoties te uitten. Door herhaling krijgen de kinderen nieuwe gevoelens en reageren ze anders op dezelfde muziek. Door middel van verschillende kleuren kunnen de kinderen een bepaalde sfeer weergeven

kerndoel 55:reflecteren:door middel van een korte introductie bespreken we ideeën. In de nabespreking en tijdens de tussentijdse begeleiding leren ze reflecteren op hun eigen werk. De leerlingen reflecteren ook op elkaars werk. Niet door middel van het ‘mooi’ vinden, maar wij vragen ze wat ze in het werk zien, en wat voor gevoel ze erbij krijgen. Op basis daarvan kun je zien wat de leerlingen het meest interessant vinden. Deze nabespreking voeren we in de groepjes uit.

Probleemgevallen:Als er ADHD kinderen zijn, willen we die in een groepje zetten samen met rustige kinderen. We willen de lerares vragen of ze al groepjes van te voren wil maken. Persoonlijke begeleiding voor ADHD en/of drukke kinderen kan helpen. Geen vervelende persoonlijke begeleiding maar positief benaderen.