Trends in functionele voeding: een overzicht

Trends in functionele voeding: een overzicht

Zuivelproducten in een gezond voedingspatroon:

nieuwe trends in onderzoek en ontwikkeling

Prof. John Van Camp

nutriFOODchemVakgroep voedselveiligheid en voedselkwaliteit

Faculteit Bio-ingenieurswetenschappenUniversiteit Gent

[email protected]

www.Food2Know.be

Jaarvergadering BCZ “Zuivelproducten in een gezond voedingspatroon: nieuwe trends in onderzoek en ontwikkeling", 12 juni 2009, Prof. Van Camp Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen – UGent

Overzicht

• Voeding en gezondheid

• Consumptie van zuivel

• Samenstelling van melk

• Nutrient profielen

• Bioactieve nutriënten

• Conclusies

• Referenties

Oorzaken van mortaliteit bij mannen(British Heart Foundation, 2005)

MALE


Oorzaken van mortaliteit bij vrouwen (British Heart Foundation, 2005)

FEMALE


De leefstijlen:• Fysieke activiteit• Rookgedrag• Alcoholgebruik• Veiligheid• Werkomgeving• Voedingsgewoonten

Voeding en gezondheid


Voedselconsumptie in België (2004)


Consumptie van nutriënten (E%/dag) versus aanbevelingen

Aanbeveling Huidige inname

% populatie conform de aanbeveling

Vet < 30 E% 37,9 10,7

Verzadigd vet < 10 E% 16,0 3,0

MUFA 10-14,7 E% 13,8 59,4

PUFA 5,3-10 E% 6,9 61,9

Koolhydraten > 55 E% 45,8 7,5

Eiwit = 10 E% 16,3 99,0


Inname van calcium (VCP2004)

• bij vrouwen tussen de leeftijd van 19-59 jaar haalt 75% de leeftijdspecifieke calciumaanbeveling van 900 mg/dag niet

• voor meisjes tussen 15-18 jaar haalt 98% de aanbeveling van 1200 mg/dag niet

• bij mannen haalt 60% tussen de leeftijd van 19-59 jaar de leeftijdspecifieke calciumaanbeveling van 900 mg/dag niet

• bij jongens tussen 15-18 jaar haalt 83% de aanbeveling van 1200 mg/dag niet


Consumptie van melk en zuivelproducten (VCP2004)

• Melk, yoghurt of verse kaas:‣dagelijks gebruik: 66% ‣nooit tot bijna nooit: 15%‣96% haalt doelstelling van 450-600 g/dag niet

• Kaas:‣dagelijks gebruik: 24%‣nooit tot bijna nooit: 16% ‣43% voldoet aan aanbeveling van 20-40 g/dag‣25% hoger dan aanbeveling (1-2 sneden/d)



Overzicht



• Samenstelling van

melk



• Conclusies

• Referenties


triglyceriden,mono- en diglyceridenvetzuren, sterolen, carotenoïden, vitamine A, D, E, Kwater

Vetglobulen

eiwit (caseïne),zouten (Ca, P),waterenzymen

Caseine micel

membraanEiwit, fosfolipiden,

cerebrosiden, vetzuren, sterolen, enzymen

+ leucocyten, lipoproteïnen

De serum fase


waterkoolhydraten (lactose, glucose)mineralen (Ca, Mg, K, Na, Cl, fosfaat, sulfaat, carbonaat)sporenelementen (Zn, Fe, Cu)organische zurengassen (zuurstof, stikstof)vetten (fosfolipiden, vetzuren, cerebrosiden)vitamines (B2, C)eiwitten (β-Lg, α-La, BSA, Ig, PP)NPN (aminozuren, ureum, peptiden)enzymen

Walstra et al. (2006)

NNR (naturally nutrient rich) score

Nutrient Melk (1.5% vet)

Kaas (31% vet)

Boter(82% vet)

Eiwit 2,15 1,96 -

Vitamine A 0,40 0,60 1,6

Calcium 3,69 3,20 -

Vitamine B2 5,54 0,73 0,1

Vitamine B12 6,67 0,82 -

MUFA 0,80 1,91 2,7

Gemiddelde 1,82 0,86 0,4


Steijns (2008)


Overzicht






• Conclusies

• Referenties

Levensmiddelen-categorie

Natrium(mg/100 g or 100 ml)

Verzadigd vet (g/100 g or 100 ml)

Suikers (g/100 g or

100 ml)

Oliën en vetten 500 30 10

Zuivelproducten, exclusief kazen1,2

300 2,6 15

Kazen1 900 20 15

Overige 300 2 10


Draft EC (17-03-2009)

1minimum 50 g zuivel ingredienten/100 g2minimum 40 g zuivel ingrediënten/100 g voor dranken op basis van gefermenteerde melk

Levensmiddelencategoriein Nubel (aantal producten)

Natrium(mg/100 g or

100 ml)

Verzadigd vet (g/100 g or 100

ml)

Suikers (g/100 g or

100 ml)

Boter (3) 3 1 3

Melk1 (22) 20 20 19

Kazen (57) 45 36 55 (?)

Gefermenteerde melk (12) 12 10 9

(Room)ijs (3) 3 0 0

Voldoen op basis van Nubel


1uitgezonderd melk en room, niet ingedikt, zonder toegevoegde suiker of andere zoetstoffen met vetgehalte tussen 1-6% (CN code 0401 20)

Verandering in ratio totaal : HDL cholesterol en in LDL- en HDL-cholesterol concentraties wanneer 1 %E koolhydraten iso-energetisch

vervangen worden door laurinezuur(12:0), myristinezuur(14:0), palmitinezuur (16:0), of stearinezuur (18:0)

Mensink et al. (2003)


Inname omega-3 via dierlijke producten

0

5

10

15

20

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

(a) α-linolenic acid intake (E%)

%

Stand

Pork +

All +

0

10

20

30

40

50

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

(b) long-chain n-3 PUFA intake (E%)%

Stand

Pork +

All +

Stand = standaard vetzuursamenstelling van dierlijke producten Pork + = varkensvlees aangerijkt aan omega-3 PUFA

All + = alle vlees, melk en eieren aangerijkt aan omega-3 PUFA

De Henauw et al. (2007)Jaarvergadering BCZ “Zuivelproducten in een gezond voedingspatroon: nieuwe trends in onderzoek en ontwikkeling", 12 juni 2009, Prof. Van Camp Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen – UGent

Enkele bemerkingen

• geen duidelijk bewijs dat natuurlijke transvetzuren het cardiovasculair risico bij huidig niveau van inname verhogen

• mbt verzadigde vetzuren dient het matrix effect van zuivelproducten verder te worden onderzocht (harde kaas versus boter)

• restricties opgelegd door wetgeving bij kaas enkel keukenzout toe te voegen bij boter bestaan wettelijke

samenstellingseisen (min 80% botervet en max 0,1% NaCl)


German et al. (2009)


Overzicht






• Conclusies

• Referenties


Bioactieve eiwitcomponenten in melk

Eiwitten• Caseinen

‣αs1, αs2, ß, κ-casein

• Wei eiwitten‣ß-Lactoglobuline‣α-Lactalbumine

‣Immunoglobulinen‣Serum albumine‣Lactoferrine

‣Lactoperoxydase

• Anderen…

Peptiden en aminozuren

• Bioactieve peptiden ‣ Antithrombotisch‣ Antioxidatief‣ Antihypertensief‣ Antimicrobieel‣ Opiate activiteiten‣ Mineraal bindend‣ Immunomodulerend

• Aminozuren en anderen…Kitts & Weiler (2003)

Het “diet to stop hypertension” (DASH) voedingspatroon

controle DASH

Totaal vet (E%) 36 26

Verzadigd vet (E%) 14 7

Koolhydraten (E%) 50 56

Voedingsvezel (g/d) 9 31

Voedselgroepen (porties/d)

Groenten en fruit 3,6 9,6

Zuivel (vetarm) 0,1 2,0

Vlees (rund, varken) 1,5 0,5

Vis 0,2 0,5

Vetten en oliën 5,8 2,5

Snacks 4,1 0,7


De DASH-studie



Conclusies DASH studie

• wijziging in voedingspatroon conform aanbevelingen heeft gunstige invloed op bloeddruk

• effect van groenten en fruit in combinatie met magere zuivelproducten is groter dan effect van enkel groenten en fruit

• aandacht voor eiwitfractie (bio-actieve peptiden) en calcium

Apple et al. (1997); Vermeirssen et al. (2004)


Gebruik van orgaanbaden


Vasodilator mechanismen bij Val-Tyr

• ACE inhibitory activity

-9.0 -8.5 -8.0 -7.5 -7.00

50

100

5 mM

0 mM

1 mM2 mM

0.5 mM

log conc Ang I (M)

% m

axim

um

res

po

nse

Vercruysse et al. (2008)

De melkvetglobule membraan (MFGM)

Intacte melkvetglobule membraan

Gecentrifugeerde botermelk


De melkvetglobule membraan (MFGM)

(Dewettinck et al., 2008)Jaarvergadering BCZ “Zuivelproducten in een gezond voedingspatroon: nieuwe trends in onderzoek en ontwikkeling", 12 juni 2009, Prof. Van Camp Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen – UGent


aangepast fractionatieschema

Rombaut et al. (2006)


MFGM eiwitten

Bio-activiteit

• anticarcinogeen ‣ DNA-herstel‣ Regulatie cytokinese‣ β-glucuronidase inhibitor

• inhibitie H. pylori• immunomodulatie

‣ T-cell respons

• …

Dewettinck et al. (2008)

Sphingolipiden



Rombaut et al. (2005)

Antimicrobiële effecten van SPH


Possemiers et al. (2005)


Overzicht






• Conclusies

• Referenties

Conclusies

• melk en zuivelproducten vormen een zeer heterogene productgroep. De nutritionele effecten zijn daardoor zeer divers

• nutrient densiteit is een belangrijke troef voor melk en zuivel

• matrix effecten dienen beter onderzocht• aandacht blijft nodig voor verzadigd vet, zout en

suiker. Waar mogelijk/relevant kan product-modificatie voor een oplossing zorgen

• melk en zuivelproducten zijn een belangrijke bron van bioactieve componenten die kunnen bijdragen tot de gezondheid van de mens



Overzicht






• Conclusies

• Referenties

ReferentiesDe Henauw, S., Van Camp, J., Sturtewagen, G., Matthys, C., Bilau, M., Warnants, N., Raes, K., Van Oeckel, M. & De Smet, S. (2007). Simulated changes in fatty acid through n-3 fatty acid enrichment of foods from animal orgin. J. Sci. Food Agric., 87, 200-211.

Dewettinck, K., Rombaut, R., Thienpont, N., Trung Le, T., Messens, K. & Van Camp, J. (2008). Nutritional and technological aspects of milk fat globule membrane material. Int. Dairy Journal, 18(5), 436-457

German, J.B., Gibson, R.A., Krauss, R.M., Nestel, P., Lamarche, B., Van Staveren, W.A., Steijns, J.M., de Groot, L., Lock, A.L. & Destaillats, F. (2009). A reappraisal of the impact of dairy foods and milk fat on cardiovascular disease risk. Eur. J. Nutr., DOI 10.1007/s00394-009-0002-5

Kitts and Weiler (2003). Bioactive proteins and peptides from food sources. Applications of bioprocesses used in isolation and recovery. Curr. Pharn. Design, 9, 1309-1323.

Mensink, R.P., Zock, P.L., Kester, A.D.M. & Katan, M.B. (2003). Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins. Am. J. Clin. Nutr., 77, 1146-1155.

Possemiers, S., Van Camp, J., Bolca, S. & Verstraete, W. (2005). Characterization of the bacterial effect of dietary sphingosine and its activity under intestinal conditions. Int. J. Food Microb., 105, 59-70.

Apple, L.J. , Moore, T.J., Obarzanek, E., Vollmer, W.M., Svetkey, L.P. & Sacks, F.M. (1997). A clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. N. Eng. J. Med., 336, 1117-1124.

Rombaut , R., Van Camp, J. & Dewettinck, K. (2005). Analysis of phospho- and sphingolipids in dairy products. J. Dairy Sci., 88, 482-488.

Rombaut , R., Van Camp, J. & Dewettinck, K. (2006). Phospho- and sphingolipid distribution during processing of milk, butter and whey. Int. J. Food Sci. Techn., 41, 435-443.

Steijns (2008). Dairy products and health: Focus on their constituents or on the matrix ? Int. Dairy J., 18, 425-435.

Vercruysse , L., Morel, N., Van Camp, J., Szust, J. & Smagghe, G. (2008). Antihypertensive mechanism of the dipeptide Val-Tyr in rat aorta. Peptides, 29, 261-267.

Vermeirssen, V., Van der Bent, A., Van Camp, J., Van Amerongen, A. & Verstraete, W. (2004). A quantitative in silico analysis calculates the Angiotensin I Converting Enzyme (ACE) inhibitory activity in pea and whey protein digests. Biochimie, 86, 231-239.

Walstra , P., Wouters, J.T.M. & Geurts, T.J. (2006). Dairy Sci. Techn., 2nd ed., CRC-Press.


Trends in functionele voeding: een overzicht

Zuivelproducten in een gezond voedingspatroon:

nieuwe trends in onderzoek en ontwikkeling

Prof. John Van Camp

nutriFOODchemVakgroep voedselveiligheid en voedselkwaliteit

Faculteit Bio-ingenieurswetenschappenUniversiteit Gent

[email protected]

www.Food2Know.be

BCZ-CBL

Trends in functionele voeding: een overzicht

Documents

Transcript of Trends in functionele voeding: een overzicht