23 februari 2012 – nummer 4

Alliantie VUmc en AMC

Neurochirurg Peter Vandertop vertelt wat er bij het samenvoegen van twee afdelingen allemaal komt kijken ▶ pagina 2

Patiënten snel op de been

Een zware buikoperatie en de dag daarna al een eerste wandeling, dat is de nieuwe behandelwijze bij VHON ▶ pagina 4

‘We moeten onze visie verder ontwikkelen’

Als frisse nieuwkomer ziet financieel directeur Dirk de Kruif passie en openheid bij VUmc ▶ pagina 7

‘Op jullie gezondheid’

Tijdens de leefstijlweek bij GGZ inGeest vond de officiële opening van de Fit Inn in Bennebroek plaats ▶ inDrukken

Vriendenloterij schenkt miljoenen

VUmc CCA ontving onlangs 3 miljoen euro, het hoogste bedrag van alle geoormerkte goede doelen ▶ pagina 3

De ophef rond de Franse silicon-enimplantaten van de merken pip en m-implant krijgt een positief vervolg: er komt een onderzoek naar de relatie tussen auto-immuunziekten of bind-weefselziekten en siliconen. Prabath Nanayakkara, medisch hoofd van de poli interne geneeskunde, kreeg zowel de plastisch chirurgen als in-ternisten op één lijn. “Wij willen vrou-wen met klachten erkenning geven.”Sinds begin jaren zestig worden siliconen protheses gebruikt voor het vergroten van een borst, voor het reconstrueren van een borst na amputatie vanwege borstkanker of voor het reconstrueren van een borst als onderdeel van een geslachtsveran-derende behandeling. In de afgelo-pen 50 jaar zijn veel verbeteringen

aangebracht in zowel de envelop van de prothese als in de siliconenvulling.In december 2011 kregen vrouwen met een zogenaamd PIP-implantaat een oproep om deze te laten controleren op lekken. Omdat voor deze implanta-ten industriële in plaats van medische siliconen zijn gebruikt, zouden deze bij een lekkage niet veilig zijn. Maar ook patiënten met andere merken prothesen hebben soms gewrichts-klachten of ontwikkelen een auto-im-muunziekte. De relatie met de silico-nen prothese is echter niet duidelijk.

VerwijzenOp initiatief van Prabath Nanayak-kara gaan de beroepsvereniging van internisten, de niv, en die van de plas-tisch chirurgen, de nvpc, samen de

problemen inventariseren. Vrouwen met klachten zullen worden door-verwezen naar een in deze materie gespecialiseerde internist. Hiervoor wordt momenteel een onderzoeks- en verwijsprotocol uitgewerkt. “Er is nog maar weinig bekend over hoe vaak vrouwen met siliconen prothesen klachten ontwikkelen. Tot dusver is meestal ontkend dat er een verband bestaat. Een van de belang-rijkste elementen van onze plannen is dat plastisch chirurgen en internisten toegeven dat er zo’n relatie kan zijn, ook al is dat in epidemiologisch on-derzoek nooit echt aangetoond”, ver-telt Nanayakkara. De niv vermoedt dat slechts een beperkt aantal vrou-wen een erfelijk bepaalde, sterkere afweerreactie ontwikkelen op buiten

de borstprothese getreden siliconen. “Vervolgens willen we inventariseren welke klachten er precies zijn. Inter-nisten zien maar een beperkt aantal van deze patiënten en we willen er achter komen wat voor type proble-men zich kunnen ontwikkelen. Daar-voor moeten we veel patiënten zien. We hopen vervolgens een verklaring te vinden waarom deze klachten ontstaan. En natuurlijk willen we weten of er verbetering ontstaat als de prothese is verwijderd.” Nanayak-kara doet daarom ook een beroep op de huisartsen. “Als een vrouw zich bij haar huisarts meldt met klachten, kan hij contact opnemen met ons.” nMK

Samen kiezen voor beterDe nieuwe VUmc slogan ‘Samen kiezen voor beter’ wordt steeds zichtbaarder. Op de website en op intranet is de slogan duidelijk terug te vinden. Ook in Tracer zetten we de slogan vanaf dit nummer onder het VUmc logo. Jij kunt jouw email handtekening up to date maken, door het VUmc logo inclusief slogan onder je handtekening te plaatsen. Hiervoor kun je het juiste logo downloaden via http:/intranet/huisstijl. Op die manier maken we de slogan steeds meer bekend. Inmiddels is ook de intranetpagina ‘Samen kiezen voor beter’ in de lucht. Daar vind je allerlei relevante infor-matie over het merk VUmc, waarom het belangrijk is om ons als een merk te presenteren naar de buitenwereld en waar ons merk voor staat. Ook staan er filmpjes op van bekende en onbekendere VUmc-ers die vertellen wat ‘Samen kiezen voor beter’ voor hen betekent. Meer info http://in-tranet/samenkiezenvoorbeter. n EK

Fo

to

jE

an

pE

rr

E j

an

s

Dr. House avonden worden inmid-dels op alle medische faculteiten georganiseerd, en goed bezocht. Aankomend artsen kijken naar het televisiepersonage Gregory House m.d., een briljante dokter die

gespecialiseerd is in (zeldzame) besmettelijke infectieziekten en nefrologie. Waar vele andere col-lega’s falen, weet House feilloos de vinger op de zere plek te leggen. Een niet onbelangrijk detail: de arts is op zijn zachts gezegd niet erg sociaal naar zijn omgeving.

SarcasmeAbel Thijs kan er om lachen. Wat hem betreft is Gregory House geen goed voorbeeld voor aankomend artsen. Hij verbaast zich er eigenlijk over dat medische studenten de serie zo serieus nemen. Maar, laat de internist daar onmiddellijk op volgen, het zijn zeker geen verkwiste avonden. Want de serie laat ook zien hoe je als medisch professio-nal vooral níet moet handelen. Te beginnen bij de attitude van de arts. Die toont wat Thijs betreft aankomend artsen hoe zij vooral

niet met hun patiënten en collega’s moeten omgaan. “House is nooit vriendelijk en maakt zijn collega’s en patiënten altijd belachelijk. Dat is een hele onverkwikkelijke manier van omgaan met anderen. Hoewel hij onconventioneel is, en ik dat op zich geen probleem vind, kan hij dit gedrag niet doseren. Bij mij zou hij eruit vliegen.”

Klinisch redenerenGaat dr. House doorgaans door middel van zeer dure onderzoeken meteen op zoek naar zeldzame ziek-ten, in de praktijk gaat het zelden zo, want dat zou de kosten enorm omhoog jagen, zegt Thijs. “Hij brengt bijzondere medische ziektebeel-den voor het voetlicht, waar je in de praktijk zelden mee te maken hebt. Het is juist andersom. Je gaat als arts meestal uit van het meest waarschijnlijke.” Maar als oefening

in klinisch redeneren en diagnos-ticeren op een luchtige wijze, is het zeker leuk infotainment, vindt hij.De vraag of Thijs zelf naar de serie kijkt, is eigenlijk al beantwoord. De internist lacht: “Ik heb dit drama niet nodig, ik heb voldoende verhaal-lijnen met mijn eigen patiënten.”

Geen rolmodelAnouk Bakker (20), tweedejaars student geneeskunde en ifmsa-bestuurslid, is medeorganisator van de avonden die eenmaal per semester plaatsvinden. Zij ziet ook dat Gregory House geen rolmodel is. “Toch kun je veel van de serie leren. Er komen bijzondere tropische ziekten aan bod, waar je nog nooit van gehoord hebt. Daarom vragen wij een medisch specialist bij deze avonden, naast een ethicus die kijkt naar het handelen van dr. House.”

Televisieserie House M.D. leerzame onzin

‘ Bij ons zou hij eruit vliegen’Sinds twee jaar organiseren studenten van de Nederlandse tak van de International Federation of Medical Students Associations (IFMSA) dr. House avonden, gebaseerd op de populaire Amerikaanse serie House M.D. Al enkele malen analyseerde internist Abel Thijs op zo’n avond een aflevering met medische studenten. “Het is de grootst mogelijke onzin die je ziet, maar zeker leerzaam.”

n annette Karimi

Risico borstimplantaten onderzocht

Specialisten buigen zich samen over klachten

Laatste kansVeel medewerkers hebben hun eindejaarsgeschenk inmiddels besteld, maar nog lang niet iedereen. Van degenen die hun keuze hebben gemaakt, is maar liefst 2.121 keer de keus op de online boekenshop gevallen. Lezen is onder medewer-kers favoriet, want dit was veruit het populairste geschenk. Op de tweede plaats staat de Berghoff wok, die door 1.480 medewerkers is uitgezocht. Ook is er vaak voor de tijdschrift abonnementen gekozen, die samen met de Senz stormparaplu, Slazenger sporttassenset en de Gar-dena slangenwagen in de top 5 van meest gekozen geschenken staan. Het goede doel is niet vergeten; het gastenverblijf van VUmc ontvangt dankzij 163 medewerkers 4.890 euro. Medewerkers kunnen tot uiterlijk 29 februari een eindejaarsgeschenk bestellen, dus wees er snel bij! n MBou

SEH op RTL 4

Woensdag 7 maart start rtl 4 om 21.30 uur met de nieuwe serie ‘24 uur spoedeisende hulp’ (werktitel). De serie is opgenomen op de spoede-isende hulp van VUmc. Acht weken lang krijgt de kijker te zien wat er zich afspeelt op de seh. De program-mamakers van Eyeworks, producent van deze serie, waren op zoek naar de menselijke verhalen, gefilmd vanuit het gezichtspunt van verschil-lende medewerkers op de seh. Er zijn geen ernstige trauma’s gefilmd, maar vooral persoonlijke verhalen. Een aantal patiënten is ook thuis bezocht en er is met hen besproken hoe het nu met hen gaat. Eyeworks filmde naar het Engelse voorbeeld ‘24 hrs A&E’, uitgezonden op Channel 4. n jspe

2 Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g2

Tracer

11e jaargang nr 4, 23 februari 2012

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad

van VU medisch centrum. Oplage: 4.850.

Tracer wordt gemaakt onder verantwoor de lijk­

heid van de dienst communicatie.

Eindredactie Monique Krinkels

Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van

Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers,

Bernie Hermes, Gert de Jager, Edith Krab, Marcel

Licher, Marre Roozen, Marieke Schutte, Jan Spee

Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger,

Tom Stoof, Riekie de Vet

Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald

Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan,

Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge,

Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet

en Cora Visser

Vaste bijdragen Albert Blom, Rick Dros,

Henriëtte van der Horst, Chris Mulder

Redactiesecretariaat

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190

telefoon (020) 44 43 444,

email: tracer.info@VUmc.nl

Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam

Druk RotoSmeets, Utrecht

Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor

ex­medewerkers en andere geïnteresseerden

30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen

20,00 euro per jaar.

Opgave en vragen over abonnementen dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190

(020) 44 43 444, e­mail tracer.info@VUmc.nl

Volgende Tracer

De volgende Tracer verschijnt op donderdag

8 maart Deadline voor kopij is 29 februari om

12.00 uur.

“Wat het zwaarst was? De cultuur-verschillen. Het amc is van aanpak-ken: niet lullen, maar poetsen. Het is veel bureaucratischer dan VUmc, maar vanwege de anarchistische in-slag kun je toch van alles regelen. Het nadeel is alleen dat je dat voor jezelf kunt doen, maar niet voor je buur-man. Dus als je iets voor elkaar hebt, dan ben jij de held en is de buurman de sukkel”, aldus Peter Vandertop.

Anarchisme“In VUmc is het minder makkelijk iets voor jezelf te regelen. Er zijn weinig mogelijkheden om buiten de regels om te gaan. Anarchisme wordt niet toegestaan. Je mag je buurman niet naaien, is het credo. Ja, in die houding zie je het Bijbelse rentmees-terschap terug. Het amc daarentegen klopt zichzelf graag en veel op de borst. Binnen en buiten heerst nog altijd het beeld dat we de beste zijn. “Wat je concreet merkt van de cultuurverschillen als je gaat samenwerken? In het amc was men niet gewend aan regels en afspraken. Toen ik er kwam, was er nauwelijks een secretariaat, en wat er was werkte voornamelijk thuis. Daar viel wel iets aan te doen, maar ook stafleden hadden zich allerlei rechten verworven. Het was best

moeilijk die rechten aan te pak-ken. Het is een ongoing process.

Verdelen“Sinds 1999 ben ik hoofd van de afde-ling neurochirurgie in VUmc. Toen in 2005 het afdelingshoofd neurochi-rurgie in het amc wegging, vroeg de benoemingscommissie of ik kandi-daten voor de functie wist. In die tijd was ik al van mening dat de neuro-chirurgie in Amsterdam beter kon en dat er daarom één afdeling moest

komen. De raden van bestuur bleken gevoelig voor mijn argumenten. “We hebben de patiëntenzorg ver-deeld. VUmc richt zich voornamelijk op neuro-oncologie, zoals hersentu-moren. In het AMC doen we vooral neurovasculaire aandoeningen zoals aneurysma’s en hersenbloedingen. We stemmen onze speerpunten voor-al af op aanpalende specialismen.

Eigenbelang“Ik heb veel geleerd over groeps-

processen en de kwetsbaarheid daarvan. We hebben in de begintijd een paar keer een heisessie gehad met beide afdelingen. ’s Ochtends stelden we een pakket eisen vast waaraan een gezamenlijke afdeling moest voldoen. Na de lunch gingen we de zaken invullen. Dan kom je op zeker moment ook bij de negatieve aspecten, soms moest je ergens op inleveren, en wat gebeurde er: men wilde terugkomen op de beslissin-gen die ’s ochtends gemaakt waren.

Dat is een heel belangrijk leerpunt voor mij geweest. Want dit gebeurt zo vaak in een groep. Iedereen is het ergens mee eens, maar ga je de consequenties bespreken dan komen er ineens twijfels. Het is dan de kunst om bij de oorspron-kelijke uitgangspunten te blijven.“Mijn tips voor afdelingen die nu beginnen met samenwerking? Het klinkt soft, maar: eerst ge-ven, dan nemen. Je eigen belang vooropstellen is zo funest.”

Peter Vandertop: ‘De ene week werk ik in het AMC en de andere in VUmc, dus ik ben veel afwezig. Maar ik ga niet mopperen, want ik ben er zelf mee begonnen’

Alliantie VUmc en AMC

Eerst geven, dan nemenn Fija nijenhuis

Veel medewerkers breken zich het hoofd over de vraag hoe de alliantie met het AMC vorm moet krijgen. Hoogleraar Peter Vandertop, sinds 2005 afdelingshoofd neurochirurgie in beide organisaties, vertelt wat er bij het samenvoegen van twee afdelingen komt kijken. ‘

Fo

to

sa

KE

rij

pK

EM

a

Op zaterdag 11 februari stroomde VUmc vol met scholieren en hun ou-ders. Ruim 500 scholieren hadden zich van tevoren via de website opgegeven voor de halfjaarlijkse bachelorvoor-lichtingsdag om kennis te maken met de opleiding geneeskunde VUmc. In de Amstelzaal waren presentaties over onder andere studeren in het buitenland, toelating, loting & selectie en de opleiding in het kort. Ook gaven internist Abel Thijs en vaatchirurg Willem Wisselink een patiëntcollege en was er een coassistent aan wie de scholieren alles konden vragen. Tijdens een van deze colleges werd zelfs de anamnese bij een patiënt afgenomen door een hele zaal.Tussen de informatierondes door konden bezoekers vragen stellen aan studenten en medewerkers bij verschil-lende stands op de informatiemarkt

in de foyer. De dokters is spe konden bij verschillende stands ook hun skills testen in hechten, infuusprikken, ooronderzoek en reanimeren. n Mr

In VUmc zijn steeds meer verschillende culturen te vinden, zowel onder patiënten als onder medewerkers. De meest diverse dienst is ongetwijfeld het facilitair bedrijf. Sommige teams bestaan uit wel acht tot tien nationaliteiten. “En dat is een verrijking”, vindt directeur Karel Stegenga.

n Monique Krinkels

Voor diversiteitscoach Grethe van Geffen was het bezoek aan VUmc een verademing. In plaats van problemen tussen verschillende culturen trof ze hier een groep mensen aan die enthousiast zijn over de inbreng die mensen met een andere nationaliteit geven. “Het positief samenwerken door mensen met verschillende ach-tergronden zit blijkbaar in de bedrijfs-cultuur”, stelde ze vast tijdens een lunchbijeenkomst interculturalisatie.

Karel Stegenga vindt het eigenlijk niet meer dan normaal. “We hebben in VUmc al sinds de jaren zeventig met andere culturen te maken. In het begin waren het vooral schoonmakers uit Spanje en Portugal, maar tegen-woordig vind je medewerkers uit alle windstreken door de hele organisatie. Gelukkig maar, want we kunnen die diversiteit heel goed benutten. De enige voorwaarde is dat mensen de Ne-derlandse taal voldoende beheersen. Het hoeft niet vloeiend te zijn, zolang we maar kunnen communiceren.”

VerrijkingDe diversiteit binnen VUmc is niet al-leen een verrijking omdat we een enor-me talenkennis in huis hebben, zodat we in noodgevallen patiënten in hun eigen taal kunnen bijstaan. En ook niet omdat het personeelsrestaurant tegen-woordig allerlei heerlijke buitenlandse gerechten op het menu heeft gezet. “Het is vooral dat we minder vastge-bakken zijn aan routines. Iemand uit een andere cultuur kan gewend zijn om een taak op een andere manier aan te pakken. Dat leert iedereen om kritisch te kijken waarom we iets op een bepaalde manier doen en of een andere werkwijze misschien niet min-stens zo handig is, of zelfs handiger. Cultuurverschillen leveren variatie op, en dus nieuwe ideeën”, aldus Stegenga.Ook hoofd banqueting Ahmed Mechati ziet de praktische voordelen van mul-ticulturele samenwerking. “Maar ik ben niet anders gewend, want ik heb thuis een multiculti-gezin”, vertelt hij. “We hebben in ons team allemaal hetzelfde doel: we willen voor goede

'Andere culturen zijn een verrijking'

Anamnese met de hele zaal

voeding zorgen. Wat ik belangrijk vind, is dat we met elkaar kennis kunnen uitwisselen. Niet alleen wat betreft recepten, maar ook van de mentaliteit van anderen kun je veel leren. Maar het belangrijkste voordeel is dat je van die verschillende culturen kunt genieten. Het is gewoon leuk.”“Toch zijn die cultuurverschillen in VUmc niet erg groot”, meent Sandra Offers-Heschel unithoofd front office.

“Ik heb in hotels in New York gewerkt waar die culturele achtergrond een veel grotere rol speelde bij hoe mensen hun werk aanpakten. Hier zijn de andere culturen erg verwesterd. Natuurlijk, soms gaat er een medewer-kers naar de gebedsruimte en je weet wanneer het Ramadan is. Maar de verschillen tussen collega’s zijn vooral een kwestie van persoonlijkheden.”

Fo

to

: L

izz

y K

aL

isv

aa

rt

3Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g 3

Chris Mulder

Diëtetiek onder vuur

Opvallend

! Master geneeskundestu-dent Susanna Veringa en master oncologiestudent Marcel Deken hebben de Nijbakker-Morra Prijs gewonnen. Deze aanmoe-digingsprijs bestaat uit een

geldbedrag voor het bijwonen van een wetenschappelijk congres over kankeronderzoek in het buitenland en een oorkonde met de beeltenis van mevrouw Nijbakker-Morra. Veringa heeft een verlengde weten-schappelijke stage gelopen bij de afdeling kinderoncologie/-hemato-logie van VUmc en is voorgedragen vanwege de kwaliteit van haar onderzoek en de manier waarop zij haar onderzoek uitvoert en com-bineert met haar studie. Zij heeft inmiddels al twee internationale we-tenschappelijke publicaties op haar naam en een derde manuscript is in de maak. Ook de prestaties van De-ken waren opvallend. Hij gaf zijn pre-sentatie via video-conference, vanuit zijn tweede stageplaats in de vs.

Diëtisten hebben de afgelopen jaren in ver-schillende projecten gefungeerd als trek-kers en behandelaars. Het laatste project, dat tot medio 2012 loopt, heeft plaatsgevonden in de eerste lijn. Door de nieuwe bezuinigingen op met name de eerstelijns diëte-tiek, zien we dat de gestarte ini-tiatieven geen vervolg krijgen, omdat de helft van de patiënten de behandeling door een diëtist niet zelf kan betalen. Zij krijgen daardoor niet de zorg die zij nodig hebben. Ziektegerelateerde ondervoeding komt in Nederland veel voor. Gemiddeld is een op de vijf patiënten in de ziekenhuizen en de zorg- en verpleeginstellingen ondervoed.

Van de oudere patiënten met co-morbiditeit boven de 60 is 30 tot 40% ondervoed. Het grootste volume aan ondervoede patiënten

bevindt zich in de eerstelijn. De Stuurgroep Ondervoeding, die sinds 2005 actief is, heeft valide screeningsinstrumenten, imple-mentatie voedingsbehandeling, implementatie multidisciplinaire samenwerking tussen ziekenhuis, huisarts en diëtist ontwikkeld. De kennis over ondervoeding en de zorg voor patiënten met dit pro-

bleem zijn verbeterd. Wat nu sinds 1 januari speelt, is de verwijde-ring van de diëtistische zorg uit het basispak-ket, met alle grote gevolgen voor de tijdige behandeling van de ondervoede patiënt in

de thuiszorg. Bij de preoperatieve patiënten zal voedingsinterventie uitgesteld worden tot opname en mogelijk achterwege gela-ten worden. Wat de gevolgen hiervan zijn, is niet in maat en getal uit te drukken, maar stemt ons droevig. Uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum blijkt dat ziekte-gerelateerde ondervoeding een probleem is waarmee een jaarlijks bedrag van ongeveer twee miljard euro is gemoeid. Puur in geld uitgedrukt, kost een ondervoede patiënt dus veel geld. De keuze om deze patiënten niet langer te helpen, is ondoordacht. Op de polikliniek mdl zijn we zeer bezorgd over de huidige ontwikkeling. Er is veel bewijs dat patiën-ten met inflammatoire darmziekten, zoals Crohn en Colitis, en patiënten met chro-

nisch leverlijden frequent ondervoed zijn en gebaat zijn met voedingshulp. Wij kunnen niet zonder diëtetiek. Op dit moment zijn we bezig om de zieken-huisdiëtist om te vormen tot een klinisch medisch specialisme met een competentie-gericht opleidingsplan van drie jaar. De hui-dige ontwikkelingen leren ons dat dit proces vertraagd moet worden, omdat we de eerste-lijns diëtetiek niet kunnen laten verdampen. Maar ook intramuraal zullen we ons moe-ten wapenen om de toekomstige patiënt te beschermen tegen deze dramatiek.

Chris Mulder is hoogleraar maag-, darm- en leverziekten

In EXPO Zuidas Amsterdam presenteren de Duitse anatoom dr. Gunther von Hagens en curator dr. Angelina Whalley de expositie ‘Body worlds & the story of the heart’. Met een unieke collectie van meer dan tweehonderd authentieke menselijke preparaten, waaronder plastinaten van het volledige lichaam, organen en transparante lichaamsdoorsneden, biedt de expositie inzicht in de complexe wereld van het cardiovasculaire systeem. Deze spier met vier kamers die voedt, reguleert én leven biedt, wordt bekeken door de lens van de anatomie, cardiologie en psychologie. Het hart is het eerste functionerende orgaan dat zich ontwikkelt in het menselijk embryo en het is de hardste werker van alle organen. Naast fysieke aspecten staan ook psychologische vraagstukken

centraal, zoals ‘kun je sterven aan een gebroken hart?’ en ‘wat betekent het als iemand "een groot hart" heeft?’ Het hart wordt daarnaast beschouwd als het centrum van onze emoties. In dat kader komen geschiedenis, cultuur en geesteswetenschappen aan bod. Inmiddels hebben wereldwijd meer dan vierendertig miljoen mensen deze fascinerende expositie bezocht. De expositie loopt tot 22 april 2012 in EXPO Zuidas Amsterdam, naast Station Amsterdam-Zuid. De toegangsprijs voor deze tentoonstelling is 16 euro. Medewerkers van VUmc krijgen op vertoon van hun medewerkerspas op werkdagen vier euro korting. Voor docenten is Body Worlds gratis toegankelijk.Meer informatie: www.bodyworlds.nl.

Recentelijk was er een inspiratiebijeenkomst over dienend leiderschap. Manager bedrijfsvoering divisie IV Rien Caljouw hield een presentatie over dienend leiderschap in combinatie met lean; een van de andere leidende principes binnen VUmc. “We moeten ons in alles afvragen of de patiënt er beter van wordt.”

n Ellen Kleverlaan

Als iets belangrijk is in dienend lei-derschap, dan is het absolute passie, zegt Rien Caljouw. “Een passie voor

zorg en een passie voor de groei en ontwikkeling van de mensen aan wie je leidinggeeft, zijn beide noodzaak.” Op de bijeenkomst voor leidinggevenden van VUmc en ggz inGeest, koppelde Caljouw dienend leiderschap aan lean; de managementmethodiek om in kleine stapjes processen te verbete-ren en zo verspilling tegen te gaan.

Zorgzame zorgEr zijn binnen VUmc al vele pilots geweest en veel daarvan zijn inmid-dels standaard werkwijzen gewor-den binnen divisie IV, legt Caljouw uit. Hij is zeer te spreken over lean, wil hij er maar mee zeggen. Toch koos Caljouw ervoor om de twee

managementstijlen enigszins provo-cerend tegenover elkaar te zetten. “De winst van lean is enorm. Maar alle goede ontwikkelingen ten spijt, is er een groot gevaar en dat is dat het alleen over ons als organisatie of medewerker gaat. Ik vind dat je alle stappen in het kader van winst voor de patiënt moet zetten. We kun-nen nog zo goed scoren op allerlei indicatoren, maar we mogen nooit vergeten dat het direct ten dienste moet staan van de patiënt. En dat verliezen we wel eens uit het oog.”Een voorbeeld van zo’n uit de hand gelopen efficiencyslag haalde al va-ker de pers: de mammapoli die zeer goed scoorde op alle indicatoren, maar een vrouw in vijf minuten con-

sult slecht nieuws bracht om haar vervolgens huilend achter te laten in de wachtkamer. “Je kunt afspreken dat je binnen 24 uur de diagnose wil stellen omdat het goed is voor de pa-tiënt, maar misschien willen men-sen eerst wennen aan het idee dat zij wellicht ernstig ziek zijn. De vrouw die met haar verdriet achtergelaten werd in de wachtkamer, was in ter-men van efficiënte zorg uitstekend geholpen. Alles had die mammapoli op orde. Wat miste was zorgzame zorg.” Het moet weer gaan over de patiënt, vindt Caljouw. “We moeten ons in alles afvragen wat de toege-voegde waarde is voor de patiënt.”

Passie voor medewerker en patiënt Miljoenen voor CCA van VriendenLoterijOp het Goed Geld Gala in het Rijks-museum kreeg VUmc cca maar liefst 3 miljoen euro; het hoogste bedrag van alle ‘geoormerkte’ goede doelen van de VriendenLoterij. De symbo-lische cheque werd overhandigd door Marieke van Schaik, managing director van de VriendenLoterij aan projectmedewerker Joke van Diemen (links) en communicatieadviseur Harriette Loeffen (rechts). Sinds de start van de loterijactie in 2007 heeft het VUmc cca al 19 miljoen euro gekregen voor het diagnose en behandelcentrum voor kan-kerpatiënten. In totaal schonk de VriendenLoterij dit jaar een record van ruim 48 miljoen euro, de helft van de inleg, aan diverse gezond-heids- en welzijnsorganisaties.

Stafleden en geneeskundestuden-ten organiseren in samenwerking met het project interculturalisatie een ontmoetingsdag voor vrouwe-lijke studentes en hun moeders. De geneeskunde opleiding staat op zaterdag 3 maart in het middelpunt. Niet alleen moeders, maar ook zussen, tantes en vriendinnen van studentes zijn hiervoor van harte uitgenodigd. Bij de voorlichtingsda-gen voor ouders van studenten valt op dat ouders van studenten uit een

andere cultuur dan de Nederlandse zeer ondervertegenwoordigd zijn. Dat is spijtig, want juist deze ouders hebben vaak weinig ervaring met universitair onderwijs in Neder-land. Geneeskundestudenten ervaren het als een gemis, omdat het moeilijk kan zijn voor studenten en hun familieleden om samen geïn-formeerd over de studie te spreken. Het programma is afwisselend: na de inleiding van de directeur oplei-dingen Gerda Croiset, vertelt Kari-

ma Farhat, internist-nefroloog, over haar opleiding en ervaring als arts in VUmc. ’s Middags zijn er work-shops van het hoofd voeding over de ‘wereldkeuken’ en van de moslim geestelijk verzorger over ethische dilemma’s waarmee studenten ge-neeskunde geconfronteerd worden. Ook kunnen de gasten leren prikken en hechten of een rondleiding krij-gen door het ziekenhuis, inclusief Ronald McDonald VU Kinderstad.De eerste ontmoetingsdagen staan

open voor vrouwen – dan komen de gesprekken en discussies het beste op gang. De workshop Ethische dilemma’s illustreerde dat vorig jaar overduidelijk. We denken er aan om, als de ontmoetingsdagen bekendheid hebben, de dagen uit te breiden naar moeders én vaders.Aanmelding via www.VUmc.nl/multicultureleontmoe-ting of stuur een email naar paog: paog@VUmc.nl.

Multiculturele vrouwendag studenten

Duitse anatoom laat het verhaal van het hart zien

4 Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Uit de Agenda

Eelco van Duinkerken heeft met behulp van grootschalig

onderzoek in kaart gebracht welke veranderingen er optreden in de hersenen van patiënten met diabetes mellitus type 1. Het gaat met name om veranderingen in cognitieve functies als de snelheid waarmee informatie wordt verwerkt, het tegelijkertijd uitvoeren van verschillende hande-lingen en soms ook het geheugen.

Daarnaast blijkt dat er ook verande-ringen zijn in de structuur en functie van de hersenen. Deze veranderingen zijn het duidelijkst aanwezig wan-neer er sprake is van schade aan kleine bloedvaten in het lichaam door hoge bloedsuikerwaarden. Onderzoeken naar hersenveranderin-gen als gevolg van diabetes type 1 wa-ren tot nu toe klein in aantal en om-vang. Daar brengt het onderzoek van

Van Duinkerken verandering in. Aan het onderzoek werd meegewerkt door 159 mensen, verdeeld in drie groepen: een groep met diabetes type 1 en complicaties als teken van langdurige hoge bloedsuikers, een groep met diabetes type 1 maar zonder compli-caties en een gezonde controlegroep.Met gebruikmaking van moderne technieken als mri, meg en fmri geeft het onderzoek een goed beeld

van de veranderingen die de herse-nen van diabetes type 1 patiënten ondergaan als gevolg van de ziekte en de langdurige aanwezigheid van hoge bloedsuikers. De resultaten bieden een goede basis voor verder onderzoek naar de wijze waarop de hersenveranderingen zich in de tijd ontwikkelen en daarmee naar mogelijke behandelingen van her-sencomplicaties bij diabetes type 1.

Effect diabetes type 1 op hersenen in kaart

Vrijdag 24 februari – aula, 13.45 uur, E. van Duinkerken, ‘Type 1 Diabetes and the brain: A bittersweet relationship?’

Marktplaatsvoordezorg.nl is een initiatief van VUmc en amc. Via deze marktplaats kunnen bemiddelings-bureaus en zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) zich inschrijven voor tijdelijke functies bij amc, VUmc of ggz inGeest. Het gaat om functies op verschillende gebieden, zoals administratief, verpleegkun-dig, financieel, onderwijs en ict. Volgens programmamanager externe inhuur en initiatiefnemer Jolanda van den Berg is tijdens de pilot van één project al bijna drie ton euro aan

kosten bespaard. Tegelijkertijd is de kwaliteit van de tijdelijke arbeids-krachten toegenomen. “We voldoen met dit systeem aan de Europese aan-bestedingsregels door alle opdrach-ten op een zo eerlijk en transparant mogelijke manier aan te bieden. Het resultaat hiervan is, dat men gedwongen wordt zich op een con-currerende manier aan te prijzen.”

MarktplaatsmeesterRob Vandewynckel is hoofd flex-bureau en marktplaatsmeester. “Voorheen werden tijdelijke krach-ten vaak direct ingehuurd door de afdelingen, met als resultaat enorme kosten en monopolieposities voor bepaalde bureaus. Opdrachten werden gegund, zonder dat leiding-gevenden goed zicht hadden op het feit of ze wel de beste persoon tegen de beste prijs hadden.” Vandewynckel voert als recruiter gesprekken met de afdelingen over de aanvraag. “Om wat voor soort

opdracht gaat het precies, welke ervaring moeten mensen hebben, wat is de tijdsduur van de opdracht? Op basis van harde eisen en gun-ningscriteria wordt een top vijf samengesteld die aan de interne opdrachtgever voorgesteld wordt.”

Uitstekend teamDe eerste die van de Marktplaats gebruikmaakte was Jacqueline Zoon, hoofd procesmanagement & func-tioneel beheer Oracle. Zij zocht zes tijdelijke krachten voor een software project. “Een van de dingen waar ik aan moest wennen ten opzichte van de oude manier van werven, was het opstellen van de harde eisen waaraan een kandidaat moest voldoen. Voor dit project gold bijvoorbeeld dat ze de laatste versie van specifieke Oracle modules moesten beheersen. Als dat niet het geval was, vielen ze af.” Voor Zoon heeft deze manier van werven alleen maar voordelen gehad. “Ik heb een uitstekend team

kunnen samenstellen. Ik dacht de markt te kennen, maar er bleken toch nog meer goede mensen op de markt te zijn. Omdat leveranciers gedwon-gen worden hun scherpste tarief te berekenen, heeft het een enorme be-sparing in de kosten opgeleverd. En ook niet onbelangrijk is de tijdspanne waarin dit allemaal gerealiseerd is: anderhalve maand. Dat was mij in de oude situatie nooit gelukt.”

GroeiIn totaal hebben op dit moment ruim achthonderd leveranciers zich bij marktplaatsvoordezorg.nl aangemeld. Hiervan zijn ongeveer de helft zzp-ers en de andere helft bemiddelingsbureaus. Inmiddels zijn voor zeven tijdelijke opdrach-ten mensen gevonden. Van den Berg: “Dit aantal zal in de toekomst gaan toenemen. Dit systeem zal uiteindelijk het oude systeem van detacheren gaan vervangen.”

Het idee om patiënten zo snel moge-lijk uit bed te laten komen, ontstond in 2009 tijdens een bezoek aan het Memorial Sloane Kettering Cancer Centre (mskcc) in New York. “Ik was naar dit Amerikaanse ziekenhuis gegaan om te kijken hoe ze daar omgingen met kankerpatiënten. Wat opviel is dat ze patiënten daar een eigen verantwoordelijkheid in de behandeling geven. Dat is echt een heel andere invalshoek”, aldus Edwin Geleijn. Eén van de manie-ren waarop die filosofie in praktijk wordt gebracht, is het snel starten met wandelen na een operatie.

Niet pijnlijkGeleijn stelde Jaap Bonjer, hoofd van de afdeling heelkunde, en Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering divisie iv, voor om dat ook in VUmc te introduceren. Beiden waren enthousiast. In 2010 startte daarom een project bij de zorgeenheid heelkunde en urologie. “Iedereen op die zorgeenheid is namelijk geope-reerd”, aldus Geleijn. “Maar tot dan toe was er geen eenduidig beleid voor het postoperatief mobiliseren. Fysiotherapeuten werden er pas bij betrokken als er al problemen met de longen waren ontstaan of als het bewegen enkele dagen na een ope-ratie nog steeds niet goed verliep.”In de nieuwe situatie werken artsen,

verpleging en fysiotherapie nauw samen. De verpleegkundige helpt de patiënt de eerste ochtend na de operatie uit bed en in een stoel. Later die dag inventariseert de fysiotherapeut de mogelijkheden van de patiënt en volgt meestal de eerste wandeling. “Nee, dat is niet pijnlijk, want we kunnen de pijn uitstekend onder controle houden”,

vertelt Geleijn. “Patiënten krijgen een epidurale verdoving, zodat het wondgebied ongevoelig is. Ze gebruiken tijdens de wandeling een rollator waarop een houder voor de infuuspompen is gemonteerd.”

Betere zorg voor minder geldHet grote voordeel van de dage-lijkse wandeling is dat het risico op

longproblemen aanzienlijk kleiner wordt. “Dat merken we omdat er veel minder vaak antibiotica hoeft te worden gegeven. Maar ook de opnameduur neemt af en natuurlijk is een patiënt, die de dag voor hij naar huis gaat anderhalve kilometer heeft gelopen, fitter dan iemand die rechtstreeks uit bed komt.”“Het is echt een gezamenlijk project

van de hele zorgeenheid geworden”, aldus teamleider Joyce Jansen. De nieuwe werkwijze vergt wel enige overredingskracht. Geleijn: “Patiën-ten zien er de eerste keer vreselijk tegenop om uit bed te komen. Maar wanneer ze merken dat het geen pijn doet krijgen ze er zin in. Ze wil-len de mijlpaal, de wandeling van anderhalve kilometer, behalen.”

Elke dag wandelt patiënte mevrouw Van Hees een stukje verder met fysiotherapeut Celine Huibers

Verpleegkundeprijs 2012

Goede ideeën gezocht

Een briljante oplossing, een praktische verbetering, een vernieuwing in de zorg: ver-pleegkundigen kunnen hun projecten insturen voor de Verpleegkundeprijs 2012. Op deze wijze wil de organisatie verpleegkundigen stimuleren een idee ter verbetering van de patiëntenzorg te realiseren. De ervaring leert namelijk dat verpleegkundigen heel veel goede ideeën hebben, maar niet altijd de mogelijkheden hebben die ideeën ook daadwerkelijk uit te voeren. De prijs bestaat uit een bedrag van 2.500 euro en 0,1 fte voor een jaar en wordt uitgereikt op de Dag van de Verpleging, de verjaardag van Florence Nigh-tingale. Omdat 12 mei dit jaar op een zaterdag valt, is besloten deze viering te verschuiven naar dinsdag 15 mei, vanaf 14.30 uur.Om met een afdelingsproject mee te kunnen dingen naar de prijs kan het formulier verpleeg-kundeprijs 2012 ingevuld en opgestuurd worden naar Hannie Verkaik, hannie.verkaik@VUmc.nl. Christine van Hartings-veldt, stafadviseur divisie iv (c.vanhartingsveldt@VUmc.nl, tst. 43068) en Nienke Veerbeek, stafadviseur divisie i (nienke.veerbeek@VUmc.nl, tst. 42715) staan klaar om vragen te beant-woorden en kunnen helpen bij het opstellen van een begroting. De deadline voor het inleveren van de projecten is 27 april. n MK

www.marktplaatsvoordezorg.nl

De beste mensen tegen de scherpste prijsVoor een tijdelijke opdracht de beste mensen vinden tegen de scherpste prijs. Dat is het doel van marktplaatsvoordezorg.nl. Deze website is sinds oktober actief en de eerste resultaten maken de belofte waar.

n pauline Diemel

Een zware buikoperatie ondergaan en de volgende ochtend al 25 meter lopen. Gekkenwerk, denkt menigeen, maar bij de zorgeenheid oncologische heelkunde en urologie is dit tegenwoordig de standaard. “En na vijf dagen lopen onze patiënten een mijl, anderhalve kilometer”, vertelt fysiotherapeut Edwin Geleijn.

n Monique Krinkels

Mijlpaal voor VHON

Fysiotherapeuten helpen patiënten snel op de been

Fo

to

Ma

rK

va

n D

En

Br

inK

Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – S e r v i c e p a g i n a 5

AgendaVacatures VUmc

Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’,

klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op,

‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie,

polikliniek 7Z 163.

Vacatures 6 februari tot 13 februari. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Opleidingsplaatsen

Opleiding anesthesie medewerker september 2012 D4.2012.00012Ben jij wakker genoeg? Kies dan voor de opleiding anesthesie medewerker!Afdeling: dienst operatie kamers, Divisie IV

Opleiding operatie assistent september 2012 D4.2012.00011Ben jij méér dan OK? Kies dan voor de opleiding tot operatie assistent in VUmc!Afdeling: dienst operatie kamers, Divisie IV

Leerling medewerker steriele medische hulpmiddelen (MSMH) D4.2012.00013Volg de opleiding en zorg altijd steriele hulpmiddelen!Afdeling: dienst operatiekamers, Divisie IV

Staf/management - ICT

Systeembeheerder citrix D7.2012.00010Werken in ICT én bijdragen aan een betere patiëntenzorg? Kom bij VUmc!Afdeling: ICT, sectie beheer, Stafdiensten

Verpleegkundigen/Verzorgenden

Teamleider dialyse D1.2012.00003Dialyse, een vak dat continu in beweging is!Afdeling: hemodialyse, Divisie I

Vacatures 13 februari tot 20 februari. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Artsen/specialisten

Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurg D2.2012.00010Heeft u interesse in de deelgebieden; implantologie, kaakchirurgische orthopedie of aangezichtschirurgie?Afdeling: mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie, Divisie II

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs

Klinisch onderzoeker - ontwikkeling van nieuwe huid-regeneratie therapieën - D2.2012.00011Het 7e kader EU-project EuroskingraftAfdeling: plastische, reconstructieve en handchirurgie, Divisie II

Opleidingsplaatsen

Opleiding intensive care (IC) verpleegkundige oktober 2012 D4.2012.00017YOKom jij de beste intensieve zorg bieden op onze IC?Afdeling:intensive care (IC), Divisie IV

Opleiding medium care (MC) verpleegkundige oktober 2012 D4.2012.00018YOKom jij hier een step-up maken in je ontwikkelingsniveau?Afdeling: medium care, Divisie IV

Verpleegkundigen/Verzorgenden

Gespecialiseerd senior verpleegkundige D4.2012.00019YOVan Recovery naar PACU, wil jij je tanden zetten in dit project?Afdeling: recovery, Divisie IV

Medium care (MC) verpleegkundige D4.2012.00020YOVan Recovery naar PACU, maak de ontwikkeling mee bij VUmc!Afdeling: recovery, Divisie IV

Recovery verpleegkundige high care D4.2012.00021YOVan Recovery naar PACU, maak de ontwikkeling mee bij VUmc!Afdeling: recovery, Divisie IV

Administratief/secretarieel

Leidinggevende medische administratie kindergeneeskunde D3.2012.00002YOKan ons team op jouw bouwen?Afdeling: polikliniek kindergeneeskunder, Divisie III

Promotiesdonderdag 23 februari – aula, 13.45 uur,

J.M. Nielsen, ‘Diagnose en prognose van MS (WERKTITEL)’

promotoren: prof.dr. C.H. Polman, prof.dr. B.M.J. Uitdehaag

copromotor: prof.dr. F. Barkhofvrijdag 24 februari – aula, 13.45 uur, E. van

Duinkerken, ‘Type 1 Diabetes and the Brain: A Bittersweet

Relationship?’ promotoren: prof.dr. M. Diamant,

prof.dr. F.J. Snoek copromotoren: dr. M. Klein,

prof.dr. F. Barkhofmaandag 12 maart – aula, 13.45 uur, A.H.

Sillars-Hardebol, ‘Chromosome 20q genes in the pathogenesis of colorectal cancer’

promotor: prof.dr. G.A. Meijer copromotoren: dr. B. Carvalho, dr. R.J.A.

Fijnemanvrijdag 16 maart – aula, 13.45 uur, L. Zwaan,

‘Diagnostic reasoning and diagnostic error in medicine’

promotoren: prof.dr. D.R.M. Timmer-mans, prof.dr. G. van der Wal

copromotoren: dr. A. Thijs, prof.dr. C. Wagner

woensdag 21 maart – aula, 13.45 uur, I.C.J.M. Eijssen, ‘Client-centred practice in oc-cupational therapy’

promotoren: prof.dr. J. Dekker, prof.dr. C.H. Polman

copromotor: prof.dr. M.P.M. Steultjenswoensdag 21 maart – aula, 15.45 uur, Y.Y.

Wong, ‘Myocardial O2 supply and O2 utilization of the right ventricle in pulmo-nary arterial hypertension’

promotor: prof.dr. A. Vonk Noordegraaf copromotoren: dr. P.G.H.M. Raijmakers,

dr. W.J. van der Laarsemaandag 26 maart – aula, 11.45 uur, J.S.W.

Lind, ‘Management of advanced non-small lung cancer: moving towards a more personalised approach’

promotor: prof.dr. E.F. Smit copromtor: prof.dr. S. Senan

OratiesVrijdag 2 maart – aula, 15.45 uur, prof.dr.

M. den Heijer, ‘Hoe vermoeiend is de endocrinologie? Over getallen en verhalen’

Vrijdag 9 maart – aula, 15.45 uur, prof.dr. R. Boellaard, ‘Meet wat je ziet en zie(t) wat je meet’

Symposia/congresdonderdag 23 februari tot 18 april - hoofd-

gebouw VU, hal begane grond t/o studentenbalie, ‘Exposorium VU Eddy Seesing, RELIGIE NU, spiritualiteit in Nederland’

dinsdag 5 maart – Signaleren van oogafwij-kingen bij kinderen

meer informatie: Patricia van Meekeren en Caroline van Vliet, tst. 48444, www.paog.nl

vrijdag 29 maart – Symposium Ultras(ch)oon “CSA en de toekomst”

meer informatie: Ingrid van de Vegte en Jitta Reddingius, tst. 48444, www.paog.nl

donderdag 14 juni en vrijdag 15 juni – Neu-roUnit Biomarkers voor Inflammatie en Neurodegeneratie (NUBIN) symposium

Locatie: Vumc, Amstelzaal

CursussenCommon Trunk onderwijsContactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nlPAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446

Discipline Overstijgend OnderwijsContactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nlPAOG cursus- en congresorganisatie, Romke Langezaal, tel 48446

Teach the Teacher cursussen Contactgegevens: Voor data + info, kijk op www.paog.nlPAOG cursus- en congresorganisatie, Christel Sluis, tel 41741

Nieuw Jasje Site www.tipvanboots.nlZoals u gewend bent kreeg u als VUmc medewerkers elk jaar het nieuwe winkel & bedrijvenboekje dat boordevol stond met bedrijven en winkels waar u korting kreeg op vertoon van uw VUmc pas.Wegens bezuinigen hebben we besloten om dit boekje nu alleen digitaal op mijn site te zetten en niet meer als boekje uit te geven. Het boekje met vele adverteerders kunt u nu makkelijk bezichtigen als u naar www.tipvanboots.nl gaat en rechts ziet u dan de uitgaven als boekje weergeven en daaronder staat “lees meer” en op Item staan de adverteerders. Wens u veel leesplezier.Ook kunt u natuurlijk voor vele andere dingen terecht op deze site.Squash Toernooi 2012Op zaterdag 12 mei 2012 zal in sportcen-

trum Spa Zuiver een squashtoernooi geor-ganiseerd worden voor dames en heren. Het toernooi begint om 11.00 uur en zal om 15.00 eindigen met de prijsuitreiking. Tijdens het toernooi wordt u voorzien van hapjes en drankjes. Indien u niet beschikt over een squashracket, is het mogelijk om een racket te huren voor € 3,50. Zoals u gewend bent zijn introducées van harte welkom! Heeft u zin in een sportieve dag en durft u de wedstsrijd aan: geef u dan op via em.boots@vumc.nl of via www.tipvanboots.nl.U betaalt slechts € 25,00 p.p voor deze heerlijke dag uitleven! De sluitingsdatum voor inschrijving is 27 april 2012. Dus wees er snel bij,

Personeelsactiviteiten

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’,

ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website:

www.tipvanboots.nl.

U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet

homepage/direct naar/Tip van Boots.

-­‐  ADVERTENTIETEKST  (WEBSITE  EN  BEDRIJVENGIDS)  -­‐        

Hulp  nodig  bij  uw  aangifte  inkomstenbelasting  2011  of  heeft  u  er  gewoon  geen  tijd  voor?      AangifteDirect  neemt  uw  aangiftezorgen  uit  handen!    

 AangifteDirect  werkt  met  vaste  tarieven:  Als  medewerker  van  het  VUmc,  de  Vrije  Universiteit  en  GGZ  inGeest  krijgt  u  een  korting  van  30%  op  onze  standaard  vaste  tarieven:    Enkele  aangifte:       EUR  85,-­‐   EUR  60,-­‐  Aangifte  met  fiscaal  partner:     EUR  115,-­‐   EUR  80,-­‐  Aangifte  voor  expat:       EUR  150,-­‐   EUR  105,-­‐    Kom  langs…  AangifteDirect  is  gevestigd  op  een  goed  bereikbare  locatie  in  Amsterdam  en  heeft  ruime  openingstijden:      Dinsdag  t/m  vrijdag:       13:00  –  22:00  Zaterdag  en  zondag:       10:00  –  18:00    …of  stuur  op!  AangifteDirect  werkt  ook  online.  U  kunt  uw  documenten  uploaden,  mailen  of  opsturen  en  dan  vullen  wij  uw  aangifte  in  zonder  dat  u  de  deur  uit  hoeft!      Kijk  op  www.aangiftedirect.nl  voor  meer  informatie  en  voor  het  maken  van  een  afspraak!  Expats  kunnen  terecht  op  www.taxdirect.nl    

 AangifteDirect  B.V.  Jacob  van  Lennepkade  334a  1053  NJ  Amsterdam  020  820  83  40  www.aangiftedirect.nl    

       

6 Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – S e r v i c e p a g i n a

Menu

Informatie over het

menu vindt u ook op de

startpagina van intranet

Bouwactiviteit op de Zuid-as Direct in het nieuwe jaar van 2012 zal door G&S Bouw gestart worden met de realisatie van een nieuw kantoorgebouw aan de Zuid-as. Het betreft de huisvestiging voor toekomstige huurders Deloitte en AKD op een terrein gelegen tussen de Gustav Mahlerlaan, de toerit S108 en de Ringweg Zuid A10. Het kantoorgebouw bestaat uit een U-vormig betonskelet (schuin oplopend van 12 naar 14 verdiepingen ) welke het atrium omsluit. In het atrium bevinden zich

op de 6e en 9e verdieping loopbruggen welke de U-vorm met elkaar verbindt. De bouw van het pand zal minder dan 3 jaar in beslag nemen, globaal ziet de planning er als volgt uit; Bouw ondergrondse parkeergarage van januari 2012 tot oktober 2012 Betonskelet bovenbouw augustus 2012 tot juni 2013 Gevelsluiting april 2013 tot november 2013 Afbouw en inrichting juli 2013 tot oktober 2014

Oproepen & advertenties

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis

een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en

voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet

hoger dan 2250 euro. Aanleveren via communicatie@VUmc.nl

In memoriam

Cora Sprengers-de Zwart16 juli 1931–17 januari 2012

Op dinsdag 17 januari bereikte ons het bericht dat

Cora Sprengers-de Zwart in ons voor haar zo vertrouwde ‘VU ziekenhuis’

was overleden.

Als vrijwilligster van het eerste uur was

Cora al zeker 35 jaar betrokken bij het

ziekenhuis. Jaren lang heeft zij zich onder

andere ter ondersteuning van de dienst

pastoraat en geestelijke verzorging

ingezet voor de kapeldienst. Zij hield van

gezellige dingen, zij genoot dan ook van

het jaarlijkse dagje weg met de bus.

Cora werd eind 2010 ziek. Afgelopen

jaar ging zij het gevecht aan met haar

ziekte. In december besefte zij dat het

niet goed met haar ging. De chemokuren

hielpen niet meer. Tijdens de jaarlijkse vrijwilligersdag is Cora nog

aanwezig geweest en heeft ze nog enthousiast deelgenomen aan de

mozaïekworkshop.

Naast haar vrijwilligerswerk bij VUmc deed zij nog veel meer. Cora

hield van creatieve bezigheden, tenniste, zong in het parochiekoor en

schilderde graag. Zij zong nog mee tijdens een prachtige kerstnachtmis.

Cora was binnen VUmc en binnen het team een zeer enthousiaste,

optimistische en betrokken vrijwilligster waar we altijd op konden

rekenen. We zullen haar missen.

Lieve Cora

Nagelaten

Een spoor

van liefde

Een spoor

van vrede

Een spoor

van levenslust

Een spoor

van interesse

Een spoor

van goedheid

Een erfenis

om mee te nemen

Kostbaar als jij was

Namens de collega’s van de dienst pastoraat en geestelijke verzorging

en Het vrijwilligerswerk wensen wij de familie heel veel sterkte met dit

verlies.

Geraldine van der Waal

Coördinator vrijwilligerswerk

ICT-hulpmiddelen vergoed vanuit persoonlijk budgetBinnen de NFU is een richtlijn afgesproken over de vergoeding van ICT-hulpmiddelen vanuit het persoonlijk budget. Wanneer deze middelen voor de ontwikkeling van de medewerker van nut zijn, kan de leiding-gevende besluiten de aanschaf daarvan toe te staan. De gemaakte kosten worden belast. De afdeling ICT werkt ondertussen aan een oplossing om documenten op een veilige manier beschikbaar te krijgen op deze hulp-middelen. Om veiligheidsredenen zullen hier een paar voorwaarden aan worden verbon-den. Nadere informatie volgt op P&O direct. Omdat een grote stroom aan declaraties wordt verwacht kan de verwerking langer duren dan gebruikelijk. Verrekening start op zijn vroegst vanaf de salarisronde in maart.

Drie maanden voor inleveren declaratiesDeclaraties dienen drie maanden na de maand waarop de declaratie betrekking heeft te worden ingeleverd. Dit is conform artikel 5.1.5 van de CAO UMC. In de voor-gaande jaren is met deze regel ruimhartig omgegaan. In 2011 werd uit coulance in 2011 declaraties die betrekking hadden op 2010 nog gehonoreerd. Met ingang van 2012 stuurt P&O echter op een strikte hantering van de regels. Vanaf 1 april 2012 worden declaraties die ouder zijn dan drie maanden niet meer gehonoreerd. Alle declaraties, inclusief de vereiste bewijsstukken, worden ingediend bij P&O service.

Verlengen OV abonnementDe GVB en NS abonnementen die via VUmc verkregen zijn lopen tot 1 maart 2012. Vanuit GVB of NS heeft u een bericht (brief of mail) ontvangen waarin staat hoe u uw abon-nement kunt verlengen. U kunt hier ook terecht voor eventuele vragen. P&O service wil u er op attenderen dat het abonnement tijdig verlengd wordt (vóór datum vermeld in het bericht van GVB/NS).

Trainingen Kwikando start vanaf 8 maartDe inmiddels 5e Kwikando training start 8 maart aanstaande. Door deze training kom je enthousiaster en krachtiger in je werk te staan. Je geeft met deze training je ontwikkeling een boost, je komt meer in beweging voor wat belangrijk voor je is en je durft meer stappen te zetten. Je wordt fysiek, mentaal en emotioneel fitter en leert

meer regie te voeren over de kwaliteit van je leven. Opgave via de website van de Amstel Academie.

Wijzigingen premiesOp P&O direct wordt een schrijven van de NFU geplaatst met daarin een overzicht van alle wijzigingen van de premies voor sociale verzekeringen en pensioenen voor 2012.

Volgende start MD-programma VUmc verschoven van februari naar september 2012Voor nieuwe leidinggevenden is het mogelijk om deel te nemen aan het MD pro-gramma van VUmc. Het programma is erop gericht dat nieuwe leidinggevenden o.a. bekend worden met de organisatie VUmc en het dienend leiderschapsmodel. Meer informatie op P&O direct.

Toolbox inzetbaarheid medewerkerIn 2012 wordt een toolbox gerealiseerd waar-mee leidinggevenden en medewerkers kun-nen sturen op inzetbaarheid, werkvermogen en verzuimpreventie. Eén van de onderdelen van deze toolbox is de vitaliteitscan. Meer informatie hierover op P&O direct.

Doorlooptijden verwerking mutaties (in-door-uitstroom)P&O service wil werken naar een dienstverle-ning die tijdig en voorspelbaar is.De afgelopen maanden zijn de eerste stap-pen gezet om dit te realiseren. P&O service streeft naar een doorlooptijd van 10 werkda-gen. Meer informatie op P&O direct.

Aanmelden nieuwsbrief P&O direct De nieuwsbrief P&O direct is bedoeld voor alle medewerkers van VU medisch centrum en verschijnt maandelijks. Hier komen onderwerpen aan de orde als: nieuwe CAO UMC, gebruik van persoonlijk budget, OV-abonnementen, MD-programma, declaraties etc..Wil je ook de nieuwsbrief P&O direct in je mailbox. Meld je dan nu aan via P&O direct/ Nieuwsberichten/ Aanmelden nieuwsbrief P&O direct.Heb je geen mailadres van VUmc dan kan je die aanvragen via je leidinggevende of bij ICT. Je kunt je ook met je persoonlijke mail-adres aanmelden bij alice.buhrmann@vumc.nl. Helaas ontvang je dan alleen de online informatie van de nieuwsbrief P&O direct (niet de tekst die op P&O direct staat).

Personeel en organisatie

Informatie over personele zaken vindt u ook op intranet

onder de rubriek ‘P&O direct’

donderdag 23 februari Jos verrassings menu’s. Steeds wisselende gerechten samengesteld door onze koks o.l.v. onze vaste kok Jos, gebonden asperge-soep, heldere groentesoep, gebonden vegetarische aspergesoep, heldere vegetarische groentesoep

vrijdag 24 februari roti kip, roti vegetarisch, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, gebonden vegetarische kerriesoep, heldere vege-tarische tomaat-vermicellisoep

zaterdag 25 febrauri kipfilet, vegetarische schnitzel, paprikasaus + jus, stoofprei, gekookte aardappelen, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, gebonden vegetarische paprikasoep, heldere vegetarische vermicellisoep

zondag 26 februari wienerschnitzel, omelet asperges, jus, spinazie, frituur aardap-pel, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische groentesoep

maandag 27 februari tjap tjoy met kip, tjap tjoy vegetarisch, witte rijst, bruine bonensoep, heldere kerriesoep, vegeta-rische bruine bonensoep, vegetarische heldere kerriesoep

dinsdag 28 februari bretonse gehaktbal, jus, spruitjes, gekookte aardappelen, gebonden champignonsoep, heldere Madrileense soep, vegetarische gebon-den champignonsoep, vegetarische heldere Madrileense soep

woensdag 29 februari tortilla con carne, tortilla sin carne, ensalada mixta, arroz con verduras, guacamole, gebonden tandoorisoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden tandoorisoep, vegetarische heldere aspergesoep

donderdag 1 maart procureurlapje, groente gehaktbal, jus + vegetarische jus, huts-pot, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

vrijdag 2 maart koftaburger, vegetarische burger, tzatziki, Griekse salade, frites, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep

zaterdag 3 maart gepaneerde kipfilet, omelet champignons, Provençaal-saus, broccoli, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep

zondag 4 maart gebakken vis, kerrie-cham-pignonragout, remouladesaus, dop-erwten, frituur aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep

maandag 5 maart coq au vin, gegrilde groenten, duchesse aardappel, ge-bonden tomatensoep, heldere Franse uiensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Franse uiensoep

dinsdag 6 maart gebakken vis, remoulade, Koninginnen melange, frituur aardap-pel, gebonden linzensoep, heldere Mul-ligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere Mulligatawnysoep

woensdag 7 maart Jos verrassings menu’s gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebon-den champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep

Informatiebijeenkomst subsidiesOp donderdag 8 maart organiseert ZonMw een informatiebijeenkomst over de subsidieoproepen van de programma’s DoelmatigheidsOnder-zoek (DO) 2013-2015 en Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG). Voor GGG is er ook een bijeenkomst op 26 maart. Tijdens de bijeenkomsten krijgen onder-zoekers uitgebreide informatie over de onderzoeksmogelijkheden waarvoor subsidie beschikbaar is en welke criteria belangrijk zijn bij de beoordeling van de onderzoeksvoorstellen. DoelmatigheidsOnderzoek: Begin dit jaar is het programma Doelmatigheids-Onderzoek 2013-2015 van start gegaan. De subsidieoproep voor de Open ronde van 2013 wordt eind februari openge-steld. Ten opzichte van het vorige pro-gramma heeft DO een koerswijziging ondergaan. Het programma staat nog steeds voor kwalitatief hoogstaande pa-

tiëntenzorg tegen aanvaardbare kosten voor de samenleving. Drie kenmerken die een nog belangrijker rol gaan spelen in het onderzoek zijn praktijk-gerichtheid, doelmatigheidswinst en implementatie.Goed Gebruik Geneesmiddelen: Eind februari wordt het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen gestart. Dit programma heeft tot doel beschikbare geneesmiddelen effectiever, veiliger en doeltreffender in te zetten. Hiervoor wordt infrastructuur opgezet, onder-zoek uitgezet en worden initiatieven gestimuleerd die ervoor zorgen dat kennis over het gebruik van beschikbare geneesmiddelen (sneller) in de praktijk beschikbaar komt en daadwerkelijk wordt gebruikt.Aanmelden via de website van ZonMw Doelmatigheidsonderzoek. Meer informatie: Peter de Haan, tst. 43429, p.dehaan@VUmc.nl.

7

Nestgeur “Ik was net gestart in een nieuwe functie bij ggz Altrecht toen ik werd gebeld over deze vacature. De timing kon beter, maar er was direct een klik. De cultuur, de kernwaarden van VUmc en de invulling van dienend leiderschap spreken me erg aan. Dus nu zit ik hier, met veel zin en energie. Ik ben

goed in cijfers, maar mijn passie ligt bij het gezamenlijk realiseren van noodzakelijke veranderingen.”

Veelkoppig orgaan “Tijdens mijn kennismakingsronde noemde iemand VUmc een veelkoppig, ademend orgaan. Dat vind ik een passende metafoor. Ik probeer de verbinding te zoeken tussen de verschillende onderdelen door met name te focussen op de over-eenkomsten. Daarnaast vind ik het belangrijk om de complexiteit van financiële en organisatorische vraagstukken af te pellen tot we bij de kern zijn. Dáárover gaan we eerst in gesprek, de detailuitwerking volgt later. Strategische thema’s voor de komende jaren zijn onder meer het Geïntegreerd Patiënte-

ninformatie Systeem (gps), Lean management, de budgetombuigin-gen, de integratie met ggz inGeest en de samenwerking met het amc.”

DOT “Een groot en spannend thema is de overgang naar dot (dbc’s Op weg naar Transparantie) en de prestatiebekostiging, die daaraan is gekoppeld. Hoe zorgen we ervoor dat de externe financiering door zorgverzekeraars en andere partners ook op de juiste plek belandt? VUmc wil die verantwoordelijkheid zo diep mogelijk in de organisatie verankeren, tot op afdelingsniveau. De komende maanden willen we de klant-leverancierrelatie tussen specialismen, ondersteuning en centrale stafdiensten transparan-ter maken. Vervolgens worden in overleg de huidige budgetaf-spraken aangepast en verfijnd.”

Honderd dagen “Mijn eerste honderd dagen zijn nog niet voorbij, maar ik vind elke dag nog steeds een cadeautje. De passie waarmee mensen hier werken aan goede zorg, onderwijs en onderzoek geeft mij heel veel energie. De com-municatie is open, zonder al te veel politiek gedoe. Maar, zoals bij veel grote, complexe organisaties

zie ik ook een worsteling met het besluitvormingsproces en execu-tievermogen. Het is belangrijk dat we onze visie op besturing verder ontwikkelen, want het komt er de komende jaren echt op aan dat gemaakte afspraken ook worden nagekomen en gevorderd. Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.”

Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Fo

to

jE

an

pE

rr

E j

an

s

Dirk de Kruif (Woudenberg, 1958),

studeert bedrijfseconomie en infor-

matica aan de VU en werkt vijf jaar

bij KPMG. Na zijn postdoctorale op-

leidingen voor registeraccountant

en registercontroller switcht hij naar

uitgeverij Reed-Elsevier, waar hij in

verschillende (inter-)nationale ma-

nagementfuncties ondersteunende

diensten door fusies en overnames

loodst. In 2005 begint De Kruif een

eigen adviesbureau. In 2007 wordt

hij directeur financiën, control &

informatievoorziening bij Altrecht

GGZ en vervolgens directeur financi-

en & bedrijfsvoering. Sinds 1 januari

is Dirk de Kruif directeur financiën

bij VUmc. Hij is tevens gedeeltelijk

gedetacheerd bij GGZ inGeest.

Sinds 1 januari is Dirk de Kruif directeur financiën. Als frisse nieuwkomer ziet hij veel passie en openheid in VUmc, maar ook een zekere worsteling met het besluitvormingsproces en executievermogen.

n Ursula Wopereis

Vijf x V volgens Dirk de KruifVerwanten Een vrouw en vier kinderen in de leeftijd van 13 tot 21 jaarVakantie We wisselen campingvakanties in Frankrijk af met trektochten door

Indonesië, Tanzania en de VS. In 2012 gaan we naar IJslandVervoer Ik rijd graag motor, type ‘buikschuiver’. Twee jaar geleden ben ik met

de motor in de Himalaya geweest, tot 5600 meterVrije tijd Ik ga graag naar het theater en concerten van bijvoorbeeld Cold Play,

Metallica en Pearl Jam. Als het even kan sleep ik de kinderen mee Verzameling Ik heb een beetje vreemde, wat uit de hand gelopen hobby: ik

verzamel actief whiskyminiaturen. Dat is ook leuk voor alle internationale contacten

‘Een kunstenaar moet je alle vrij-heid gunnen. De enige afspraak die we hadden was dat we de tekst mochten lezen om priva-cyschending te voorkomen. Maar uiteindelijk hebben we op verzoek van Kristien vooral gekeken naar mogelijk medische fouten.’ Hematoloog Peter Huijgens over ‘schrijver op locatie’ Kristien Hem-merechts die meeliep op zijn afde-ling. Medisch Contact, februari

‘Alle rijders van de Elfstedentocht moeten beslist een helm dragen om het risico op ernstig hersenlet-sel te verkleinen. Verplichting is niet leuk, maar het werkt wel. In een goed schaatsjaar belanden 13.000 schaatsers op de eerste hulp. Van hen worden er 400 opgenomen in het ziekenhuis, onder wie ten minste 80 met ern-stig hersenletsel.’ Traumachirurg Wietse Zuidema over de gevaren van schaatsen zonder helm. Algemeen Dagblad, 8 februari

‘De eigen bijdrage voor een psy-chiatrische behandeling raakt niet alleen psychiatrische patiënten, maar ook veel lichamelijk zieken… Zo bezien vormt de eigen bijdrage een gevaar voor de volksgezond-heid. Wij kunnen ons niet voor-stellen dat onze minister hierop uit is.’ Psychiater Odile van den Heuvel met collega’s van VUmc en ggz inGeest over de verplichte eigen bijdrage voor psychiatrische hulp. Volkskrant, 10 februari

‘Er zijn in de praktijk natuurlijk nog net zoveel situaties waarbij patiën-ten behoefte hebben aan een tolk als vóór 1 januari. Daarom heb-ben wij als VU medisch centrum besloten om geld te reserveren voor tolkendiensten. Wel blijven we kritisch kijken of een tolk echt langs moet komen of dat het telefonisch kan. En voor noodge-vallen maken we gebruik van onze tolkenpool, bestaande uit eigen medewerkers die dit als vrijwilliger doen.’ Leontine Bijman van iop over de afschaffing van de subsidie voor tolken in de zorg per 1 januari 2012. Amsterdam fm, 10 februari

‘We willen de vrouwen met klach-ten erkenning geven. Tot nu toe konden zij nergens terecht. De internisten en plastisch chirurgen bundelen nu hun krachten. Als wij dit alleen vanuit de interne geneeskunde hadden geopperd, zou de waarde ervan minder groot zijn.’ Internist Prabath Nanayakkara over de hulp aan vrouwen met klachten over siliconen. Volkskrant, 10 februari

‘Mindfulness in plaats van een full mind, toffe baan in VU medisch centrum, vrienden, basketbal, een eigen appartement: het leven is lekker.’ Adviseur Dave Heijmans, programma manager bij strategie, bestuur en projec-ten over leven en werk. Volks-krant Magazine, 11 februari

‘Lekkende bloedvaten kunnen allerlei problemen geven, zoals verergering van slagaderverkal-king en ophoping van vocht in het hartzakje en in de longen, zogehe-ten longoedeem. Niet alleen doet dit afbreuk aan de kwaliteit van leven, het kan zelfs levensbedrei-gend zijn.’ Onderzoeker Geerten P. van Nieuw Amerongen over zijn onderzoek naar het ontstaan van zwakke plekken in bloedvaten. Re-formatorisch Dagblad, 13 februari

‘In 2010 hebben we de hartcathe-terisatiekamers (hck) verbouwd”, legt Koen Marques uit. “Sindsdien werken we in een semi-operatie-structuur met sluizen en strengere hygiëneregels. Voor ‘gewone’ opera-ties’ bestaat al langer een passport-systeem, dus we vonden dat we met een eigen checklist moesten komen. Uit oogpunt van kwaliteit streven we

met de hck-pass naar een uniforme en gedegen voorbereiding voor elke ingreep. Voorheen gebeurde het een enkele keer toch dat een patiënt onvoldoende voorbereid op de catkamer kwam en onverrichter zake weer terug moest keren. Dat is niet alleen vervelend voor de patiënt, maar ook voor de moeite en tijd die het team er al in heeft gestoken.”

AfvinkenSinds 1 februari gebruiken artsen en verpleegkundigen de hck-pass. Op deze checklist vinken zij voorafgaand aan een ingreep alle stappen af die een patiënt moet heb-

ben doorlopen. Petra van Dongen, teamleider hck: “Is er bijvoorbeeld een hartfilmpje gemaakt? Zijn alle materialen aanwezig om de ingreep goed uit te voeren? En ook: is de patiënt voldoende op de hoogte van de aard van de ingreep? In elk stadium hebben we controlemomen-ten ingebouwd. Iedereen weet beter wat van hem verlangd wordt op welk moment. Eerste doel is en blijft het vergroten van de patiëntveiligheid.”

KwaliteitDe teamleider ervaart de invoe-ring van de hck-pass tot nu toe niet als een ingrijpende verandering.

“Het zijn allemaal zaken die we bewust of onbewust al deden. Ik geloof dat iedereen het be-lang van de hck-pass wel inziet, ik vind dat het soepel loopt.” Koen Marques is iets voorzichti-ger. “Ik zie nog wel dat sommige mensen eraan moeten wennen, vooral omdat ze het idee hebben dat zo’n checklist extra tijd kost. Mijns inziens valt dat erg mee. Het is belangrijk dat mensen zich reali-seren dat dit uiteindelijk ten goede komt aan de kwaliteit van de zorg. Niet voor niets zijn dit soort lijsten in veel landen al heel gebruikelijk.”

De hartcatheterisatiekamers werken sinds 1 februari met een checklist voor elke patiënt: de HCK-pass. Verpleegkundigen en artsen weten daardoor beter of een patiënt optimaal is voorbereid op een ingreep. “Uiteindelijk komt dit ten goede aan de kwaliteit van de zorg”, stelt interventiecardioloog Koen Marques.

n jeroen Kleijne

Checklist zorgt voor betere voorbereiding hartcatheterisaties

8 Tr a c e r 4 – 23 febr uar i 2012 – O r g a n i s a t i e – O n d e r z o e k – O n d e r w i j s – P a t i ë n t e n z o r g

Lorenzo

Prikbord

Bruidsreportage Joyce ten Cate, seniorverpleegkundige zorgeenheid gynaecologie, heeft haar keuze gemaakt. De amateurfotograaf die haar huwelijk met Dennis in april gaat vastleggen kan al haar wensen vervullen. Haar oproep stond nog niet op het prikbord of ze werd overspoeld door spontane reacties van collega’s. Joyce wil graag iedereen bedanken die zich heeft aangemeld om een huwelijksreportage te maken. “Ik merk dat het erg leeft nu het in de Tracer heeft gestaan.”

Fo

to

pa

UL

LE

CL

Er

Cq

In cijfers

Elk jaar publiceert vUmc de kerncijfers over het afgelopen jaar. Biza heeft echter veel meer en spannender gegevens over wat er binnen de organisatie gebeurt.

156.370In het laatste kwartaal van 2011 hebben 156.370 mensen naar de verschillende poli’s gebeld. Bijna de helft van hen had binnen dertig seconden een medewerker aan de lijn.

8

Het prikbord op intra-net biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

Gevraagd Witte Billy’s

Op het social medium Twitter wordt veel gezegd over VUmc. Door patiënten, bezoekers, studenten, medewerkers en vele anderen. Een greep uit de (geanonimiseerde) reacties van afgelopen week:

Doodzonde dat docenten #VUmc zich niet massaal laten inspireren door @wjmooi #angsthazen #smcadam Student, 15 februari om 19.40 uur

We zijn net in het #VUmc, blijft toch steeds weer spannend. Hoe dichterbij je komt, hoe meer onderbuikgevoel...Patiënt, 17 februari om 10.31 uur

Blij en onzeker, hoor net dat mijn meisje misschien maandag al wordt ontslagen uit het #VUmcPartner patiënt, 18 februari om 15.13 uur

Ik werk nu fulltime in Amsterdam (#VUmc).... Maar ik mis toch het huiswerk maken.... whawhawhaMedewerker, 20 februari om 9.37 uur

De Verdovers van #Enquist net uit. En vandaag 3 afspraken in #AMC en #VUmc. Benieuwd hoe ik dat zal ervaren, en of ik een bezemkast tegenkom! Patiënt, 20 februari om 9.36 uur

Tweet #VUmc

Op 11 maart neemt kinderarts-infectioloog Mar-tijn van der Kuip deel aan een van de grootste sportevenementen ter wereld: de Cape Argus wielerronde in Zuid Afrika. Samen met 35.000 wielrenners wil hij de 109 kilometer lange, berg-achtige route door de kaapprovincie afleggen. Zijn doel: geld inzamelen voor kids2kidsafrica, een project dat ouders helpt om hun kinderen met hiv of hersenvliesontsteking thuis te verzorgen. Martijn verwacht de tocht in drieënhalf uur te voltooien. Tuberculose is door de slechte leefomstandig-heden in de townships in de Zuid-Afrikaanse West-Kaap een groot probleem. Vooral tubercu-losepatiëntjes jonger dan vijf jaar ontwikkelen meningitis, een ziekte waar 10% van de kinderen aan overlijdt en 50% restverschijnselen zoals spasticiteit, andere handicaps of ernstige mentale problemen aan overhoudt. Samen met het Des-mond Tutu tb Center in Kaapstad ontwikkelde Marceline van Furth, hoogleraar kinderinfec-tieziekten, een methode waarbij deze kinderen niet maandenlang in een ziekenhuis, vaak ver van huis, hoeven te verblijven, maar met professione-le begeleiding thuis kunnen worden behandeld. Hiervoor is echter veel geld nodig.

Martijn hoopt 5.000 euro voor dit project binnen te halen met zijn prestatie. Hij heeft daarnaast de sportwebwinkel rasportief.nl bereid gevonden om zijn kleding te sponsoren en Giant Store Am-sterdam levert gratis een fietstransportkoffer. Wilt u deze sportieve collega sponsoren? Ga naar www.kids2kidsafrica.com en maak online een donatie over. n MK

Fietsen voor kinderen

Evelien Taira Idrissi-Beckers, medewerker project en informatie vastgoedbeheer, vraagt om witte Billy kasten op het prikbord. “Je weet wel, die bekende boekenkast van Ikea”, zet ze erbij. Dit om de boeken die ze door de jaren heen samen met haar man heeft verzameld in op te bergen. “We zijn pas verhuisd. In ons oude huis za-ten ingebouwde kasten en had ik boek-enplanken in een nis. Een gemis in het nieuwe huis, want ik denk dat we met onze boekenverzameling wel zes Billy’s

kunnen vullen. Mijn wens is een boek-enkast op maat, maar ik heb al een paar Billy’s dus voor nu wil ik die gebruiken. Mijn man heeft de boekencollectie van zijn broer overgenomen en zelf hebben we vooral Nederlandse literatuur en spannende boeken, al moet ik toegeven dat ik ook een plankje chicklit heb staan. Verder staan er muziekboeken tussen; ik heb namelijk conservatorium jazz zang gedaan. Optreden vind ik het leukst om te doen, maar het is moeilijk om daarvan te leven en zangles geven

ambieer ik niet. Het gaafst vind ik het om eigen stukken te schrijven en deze samen met een band op te voeren. Ik doe dit niet vaak, maar af en toe schnabbel ik. Ik heb sinds kort ook een eigen piano, wat al een jarenlange wens was. Hier speel ik met plezier elke dag op, ook al is het maar vijf minuten. De piano is ook een van de redenen dat de boeken nu tijdelijk op zolder worden opgeborgen. n Mance

medewerkersblad van

donderdag 23 februari 2012nummer 4

Fo

to

jE

ro

En

oE

rL

EM

an

s

Cliënten, familieleden, medewer-kers, sponsoren en buurtbewoners kwamen een kijkje nemen. Bij

binnenkomst kreeg iedereen een sinaasappel, met het verzoek deze vooral nog niet op te eten. Allereerst werden de sportieve cliënten in het zonnetje gezet. Zichtbaar trots namen zij een certificaat met hun persoonlijke records in ontvangst. Een van hen vertelde dat zij twee keer per week in de Fit-Inn sport: “Het is goed om te bewegen, maar ik kom ook voor de gezelligheid!”

Bovenhandse techniekDaarna werd duidelijk waarvoor de sinaasappels waren bedoeld. In de hoek van de zaal stond een doel opgesteld waar iedereen zijn of haar sinaasappel in moest rollen. Onder de nodige hilariteit

wentelden de sinaasappels over de vloer. Enkele exemplaren werden met een soepele bovenhandse techniek in het doel geworpen.

Kwaliteit van de zorgRonald Gorter, directeur van het Fonds Psychische Gezondheid, hield een gloedvol betoog waarin hij aangaf dat naast het psychisch welzijn de lichamelijke gezondheid enorm belangrijk is. Daarna was het woord aan Eric-Jan van Rijsewijk, de projectleider van het leefstijl-project. Hij bedankte de sponsoren, zonder wier bijdrage de Fit-Inn niet gerealiseerd had kunnen worden. Thijs Stoop (raad van bestuur), sloot af: “Cliënten moeten zelf aandacht

voor leefstijl hebben, maar het is belangrijk dat ggz inGeest de mogelijkheden hiervoor faciliteert. We gaan – ook in tijden van bezui-nigingen – per slot van rekening voor de kwaliteit van de zorg!”

Verse jusTen slotte werd de aanwezigen gevraagd om een rij te vormen van het doel naar de andere kant van de zaal, waar een bar was ingericht. De sinaasappels gingen van hand tot hand om te eindigen bij Stoop en Van Rijsewijk. Zij gingen hard aan de slag om voor iedereen een vers glas jus te persen: “Op jullie gezondheid!”

Feestelijke opening Fit-inn

'Op jullie gezondheid!'

Sinaasappels gingen van hand tot hand

In het vorige nummer van inDruk-ken stond al een artikel over de nieuwbouw van Westerpoort en het klinisch f-act werken. “Wij zitten meer op de inhoud van deze nieuwe werkmethode”, vertelt Petiet. “Wat wij hebben geleerd van

ambulant f-act en wat wij vertaald hebben naar de klinische versie, is dat wanneer je f-act werkt met zijn allen – én, het gaat slecht met iemand of er is een andere reden om de zorg op te schalen, dan maak je er een shared caseload van.” Karelse: “Iedereen is verantwoorde-lijk, hierdoor kun je de zorg op tijd leveren en precies daar waar nodig.”

Beschrijven en borgenDe jaarlijkse prijs wordt uitgereikt aan het beste idee om de kwaliteit van de directe cliëntenzorg te ver-beteren. “We willen het hele proces zo goed mogelijk borgen zodat we het kunnen overdragen en delen, binnen én buiten de organisatie”, vertelt Karelse. “Maar ook voor onze eigen afdeling.” “Dat kost veel tijd en dat terwijl het ontzettend moeilijk is

om ons uit te roosteren”, vult Petiet aan. “Door die prijs te winnen, heb-ben we daar nu meer ruimte in.”

Veel stappenDe afgelopen maanden zijn de teams voornamelijk bezig geweest met de implementatie van het klinisch f-act werken. “Hierin hebben we met alle teams enorm veel stappen gezet”, vervolgt Karelse. “Nu pas komen we aan het daadwerkelijk beschrijven toe. Dus, waar zijn we tegenaan gelopen? Wat werkt wel en wat niet? Wat zijn de taken, de verantwoor-delijkheden en de bevoegdheden van de diverse disciplines?”

“Vroeger werd altijd gezegd, de behandelaar is de spin in het web, maar dat is niet meer zo”, stelt Petiet. “De verpleegkundige of de

agoog, die gekoppeld is aan een cliënt, díe is nu de spin in het web.” “Dat vergt een stukje ontwikke-ling”, legt Karelse uit. “En om dat aan iedereen duidelijk te maken, is die beschrijving zo belangrijk.”

Hans Wagenborg Inspiratieprijs 2012In mei 2012 wordt de Hans Wagen-borg Inspiratieprijs weer uitge-reikt. Initiatieven kunnen worden aangemeld tot uiterlijk 16 april via Ee.rookhuizen@ggzingeest.nl. De winnaar (of het winnende team) ontvangt 3.000 euro om het initia-tief uit te voeren. Daarnaast wordt er een aanmoedigingsprijs van 1.000 euro uitgereikt. Meer informa-tie lees je op intranet.

Hans Wagenborg Inspiratieprijs 2011

Zorg bieden wanneer en waar nodig

Van 13 tot en met 17 februari stond de leefstijlweek centraal binnen GGZ inGeest. Een van de activiteiten deze week was de officiële opening van de Fit-Inn (Bennebroek). Hier kunnen cliënten sinds vorig jaar – in een veilige omgeving en met hulp van professionele begeleiders – ontspannen, bewegen en sporten.

n annemarie Burgers

Het plan van verpleegkundig specialist Astrid Petiet en agoog Mirjam Karelse werd zo’n negen maanden geleden bekroond met de Hans Wagenborg Inspiratieprijs. Karelse: “Deze prijs heeft ons de kans gegeven om honderd procent te kunnen focussen op klinisch F-ACT werken.”

n Mariëlle van der zwet

Laatste kans: eindejaarsgeschenk

Vele medewerkers hebben in-middels hun eindejaarsgeschenk besteld. Heb jij jouw geschenk nog niet besteld, doe dit dan uiterlijk 29 februari. Daarna kan het niet meer! De drie meest bestelde geschenken tot nu toe: boeken uit de online boekenshop, de Berghoff wok en de Senz stormparaplu. De teller voor het goede doel (Gastenver-blijf VUmc) staat op eur 4.890,-.

Mantelzorg en psychische problematiekOp 7 maart aanstaande onderteke-nen ggz inGeest, Prezens, Cliënten Belangenbureau, Tandem, Brijder verslavingszorg, Platform belangen-behartiging mantelzorg, Gemeenten Zuid-Kennemerland en mee Noord-west-Holland het samenwerkings-verband mantelzorg en psychische problematiek. Deze ondertekening vindt plaats in Het Dolhuys, Scho-tersingel 2, Haarlem. Ter gelegen-heid hiervan hebben mantelzorgers de hele dag de gelegenheid de expositie De bruid van Leopold gratis te bezoeken. In deze exposi-tie staan mantelzorgers centraal.

Ren je uit je dip?GGZ inGeest gaat de effecten vergelijken van de behandeling van mensen met een depressie of angst-stoornis met ofwel runningtherapie ofwel antidepressiva. Deze zogehe-ten motar-studie (MOod Treatment with Antidepressants or Running) gaat per 1 april 2012 van start. Onderzocht wordt hoe verschillende behandelingen van depressie en/of angststoornissen bijdragen aan de verbetering van de mentale en fysiologische gezondheid. Als onder-deel van de fysiologische gezond-heid wordt ook in kaart gebracht hoe de fysieke fitheid van patiënten verloopt in de twee groepen door middel van conditietesten voor en na de behandeling. In totaal doen er 240 patiënten tussen de 18 en 65 jaar mee aan dit onderzoek. De helft van deze patiënten krijgt drie keer per week runningtherapie, terwijl aan de andere helft antidepressiva wor-den voorgeschreven. Indien nodig worden patiënten met resterende klachten na deze studie behandeld volgens de reguliere zorg in de ggz.

Uniek

Deze studie is uniek omdat er nog weinig onderzoek is verricht om de effecten van medicatie met bewegingstherapie te vergelijken. Bovendien wordt een grote groep patiënten onderzocht die gediag-nosticeerd is met depressie en/of angststoornissen, terwijl dit tot nu toe voornamelijk in kleine groepen is gedaan of bij mensen met alleen depressieve symptomen. Ten slotte zullen de resultaten van deze studie ons veel leren over de fysiologische werking van verschillende behande-lingen. De motar-studie wordt ge-financierd uit de vici subsidiebeurs van Brenda Penninx. Deze beurs wordt toegekend aan excellente we-tenschappers door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (nwo).

1 02i n D r u k k e n – 2 3 f e b r u a r i 2 0 1 2

4e jaargang, nummer 4

23 februari 2012

inDrukken is het tweewekelijkse medewerkersblad

van GGZ inGeest. Oplage: 4.850.

inDrukken wordt gemaakt onder verantwoordelijkheid

van de dienst communicatie.

Eindredactie

Annemarie Burgers

Redactie

Dienst communicatie

Aan dit nummer werkten mee

Marlin Burkunk, Gert de Jager, Liesbeth Kuipers,

Mariëlle van der Zwet

Vormgeving

De Ontwerperij, Amsterdam

Drukwerk

RotoSmeets, Utrecht

Redactieadres

GGZ inGeest, dienst communicatie

t.a.v. inDrukken

Postbus 74077, 1070 BB Amsterdam

T (020) 444 7011

E indrukken@ggzingeest.nl

Goede contacten met verwij-zers zijn voor GGZ inGeest es-sentieel. Zeker in tijden waarin overheidsmaatregelen de GGZ hard treffen, is een goede sa-menwerking belangrijker dan ooit. Maar hoe kunnen we ver-wijzers het beste op de hoogte houden? Hoe houden we de lijntjes zo kort mogelijk?

De dienst communicatie nam het initiatief met het project verwijzerscommunicatie. Centraal staat de vraag waar verwijzers het meeste behoefte aan hebben. Uit onderzoek bij VUmc bleek het vooral om concrete informatie over aanbod in de directe omgeving te gaan. Huisartsen in Haarlem zijn tenslotte minder geïnteresseerd in aanbod in Amsterdam en vice versa. Een indeling in regio’s lag dan ook voor de hand: Amster-dam & Amstelland, Meerlan-den en Zuid-Kennemerland.

PilotAls pilot werd de werkgroep verwijzerscommunicatie in de regio Amsterdam & Amstelland opgericht met vertegenwoor-digers van alle circuits in de regio. De werkgroep heeft de afgelopen tijd gewerkt aan de nieuwsbrief ‘Verwijzers Update’, betere informatie op de website, digitaal verwijzen en rapporte-ren. Maar ook verscheen er een folder met korte beschrijvingen van de poliklinieken in de regio Amsterdam & Amstelland.

Nu in alle regio’sAan de hand van de ervaringen is vervolgens ook in de regio Meer-landen een werkgroep opgezet. Eind 2011 startte als laatste de werkgroep in Zuid-Kennemer-land. Binnenkort verschijnt daar-mee in alle regio’s een Verwijzers Update. Ondertussen wordt hard gewerkt aan een digitale versie van de Verwijzers Update en het uitbreiden van de doelgroep. Ook een programma met nascho-lingsactiviteiten en relatiebijeen-komsten staat op het verlang-lijstje. Wil je meer weten over verwijzerscommunicatie? Kijk op www.ggzingeest.nl/verwijzers. n Gdj

Het ontwerp van het nieuwe res-taurant van Amstelmere heet The Brain. “De hersenen bestaan uit verschillende ruimtes met verschil-lende functies”, legt ontwerper Tom Bremer uit. “Dat principe hebben we verwerkt in ons ontwerp. De ruimte is opgesplitst in verschil-lende kleine ruimtes: een ruimte met statafels voor een snelle koffie, een ruimte met kleine vergader-/eettafels, een wachtruimte voor cliënten, een lunchruimte met grote tafels en een ontspanningsruimte met comfortabele banken. Gordijnen scheiden de ruimtes van elkaar.”

GastvrijheidDe herinrichting van het restaurant is onderdeel van het project Gastvrij-heid, vertelt Alex Kolder, directeur van circuit psychiatrie Amstelland (gevestigd op locatie Amstelmere). “Gastvrijheid zit ‘m in attitude en omgangsvormen, maar ook in

ruimtes waar iedereen zich op zijn gemak en welkom voelt. De huidige personeels- en cliëntenrestaurants zien eruit als oude fabriekskantines, hoe geliefd ze ook zijn. Tussen deze ruimtes staat nu een scheidings-wand; dat vinden we niet gastvrij. We willen een mooie ruimte, waarin

we toch in privacy met elkaar kun-nen praten. Ook willen we dat het nieuwe restaurant niet alleen een lunchplek, maar een ontmoetings-ruimte door de dag heen wordt.”

De werkgroep gastvrijheid zette alle ontwerpeisen op een rij, vroeg Ellen Klaus en Judith Fraune van Cultuur-compagnie Noord-Holland om be-geleiding en benaderde de Rietveld Academie. Onder leiding van docent Henri Snel ontwikkelen elf tweede-jaars studenten architectuur daarop vier ontwerpen voor de herinrichting van het restaurant. Een publieks- en een vakjury gaven punten voor de ontwerpen. Het ontwerp The Brain van Maya La Croix, Michal Wolffs en Tom Bremer verzamelde de meeste punten en werd winnaar. “Het is superleuk dat we voor het eerst zo’n ontwerp mogen realiseren!” zegt de laatste enthousiast. Perspekt Studio’s is inmiddels begonnen met de uitvoering, die naar verwach-ting half mei afgerond wordt.

Metamorfose voor restaurant Amstelmeren Liesbeth Kuipers

Gastvrijheid is een van de speerpun-ten van GGZ inGeest. Maar, wat is gastvrijheid en hoe geven we dit vorm binnen GGZ inGeest? De komende drie maanden ondergaat het restau-rant van de locatie Amstelmere een complete metamorfose volgens een ontwerp van Rietveld-studenten.

Gastvrijheid

Onderzoek toont aan dat een herin-neringssysteem bij medicijngebruik therapietrouw bevordert. Zelf het innamemoment in de gaten houden stimuleert de zelfstandigheid van patiënten. ggz Friesland ontwik-kelde daarom de app MedAlert, waarmee simpel op een smartphone een medicijn-‘alert’ ingesteld kan worden. Een geluidssignaal en een pop-up geven aan welk, wanneer en met welke dosis het medicijn moet worden ingenomen. De patiënt kan aanvinken of het medicijn daad-werkelijk is ingenomen. Naar keuze

geeft hij op de stemmingsmeter van de app aan hoe hij zich voelt. Zo be-waart de app handige gegevens die eventueel met de behandelaar later kunnen worden besproken. Via de app is het ook mogelijk om te bepalen wanneer er weer nieuwe medicijnen gehaald moeten worden. Want ook dat wordt nog weleens vergeten.

Download de gratis app (iPhone): http://itunes.apple.com/nl/app/ggz-friesland-medalert/id424250755?mt=8

GGZ inGeest 2.0

Een virtuele knoop in je zakdoek

Verwijzers Update nu ook in Zuid-Kennemerland

In deze rubriek vind je

nieuwe apps, websites en

andere IT-toepassingen in

de wereld van de geestelijke

gezondheidszorg. Helder

uitgelegd, zonder jargon.

Suggesties voor deze rubriek

kun je mailen naar

indrukken@ggzingeest.nl of

via Yammer @inDrukken.

n Marlin Burkunk

Met Routine Outcome Monitoring (rom) wordt periodiek, in elk geval aan het begin en na afloop van de behandeling, met behulp van vragenlijsten bij cliënten de ernst van de problematiek gemeten. ggz inGeest heeft de doelstelling en ambitie geformu-leerd om op 1 januari 2013, voor alle cliënten in behandeling, een rom beschikbaar te hebben.

Meten met verstand2011 was een enerverend rom-jaar. Heleen Vissers, voorzitter stuur-groep rom vertelt: “2011 stond geheel in het teken van het creëren van randvoorwaarden en onder-steunen van de afdelingen bij de invoering van rom. De zorgverzeke-raar eiste dat we in 2011 voor twintig procent van onze cliënten een rom beschikbaar zouden hebben. Dit leg-de een hoge druk op de medewer-kers; veel teams zijn dan ook vooral bezig geweest om cijfermatig te sco-ren. Hierdoor was er minder aan-dacht voor de inhoudelijke kant van rom. Nu, in 2012, is het tijd om terug te gaan naar de primaire doelstel-ling waar rom voor bedoeld is: ‘zorg met passie, meten met verstand’.”

Focus op cliëntrom is bedoeld om de kwaliteit van

de behandeling te verbeteren. De focus moet daarom verschuiven van de zorgverzekeraar naar de cliënt. Vissers licht toe: “rom is een hulpmiddel om betere zorg te kunnen leveren. Een tool dus voor de behandelaren en bovendien een feedbackinstrument voor de cliënt. Geen instrument voor de zorgver-zekeraar. Het blijft echter wel een gegeven dat wij aan de afspraken met de zorgverzekeraar moeten voldoen: vijftig procent in 2015.” Om dat te bereiken, geeft Vissers aan, moet rom worden ingebed in het behandelproces: “Er moet een cultuur gecreëerd worden waarin rom een vanzelfsprekend onderdeel is van de behandeling. Dit houdt in dat een behandeling altijd start met een beginmeting en afsluit met een eindmeting. Behandelaren moeten de uitkomsten van de rom ook altijd

met hun cliënt bespreken. De uit-komsten van de rom worden verder gebruikt bij evaluaties en intervisies en structureel teruggekoppeld aan de medewerkers.” Voor heel ggz inGeest zijn projectleiders beschik-baar om hulp te bieden bij dit pro-ces. De stuurgroep rom organiseert in de loop van 2012 - op verzoek van de circuitdirecties - inhoudelijke bijeenkomsten voor behandelaren met de focus op hoe ze rom moeten gebruiken als effectief hulpmid-del in het behandeltraject. n aB

Voor alle ROM-informatie: Intranet, thema ROM – Routine Outcome Monitoring

Routine Outcome Monitoring

Een hulpmiddel om betere zorg te leverenIn de geestelijke gezondheidszorg is er een toenemende vraag naar transparantie. Van hulpverleners wordt meer en meer verwacht dat ze laten zien waar een behandeling uit bestaat, hoe deze wordt uitgevoerd, hoe de behandeling door de cliënt wordt gewaardeerd en wat de uitkomst van de behandeling is.

Fo

to

KE

nn

Et

h s

ta

Mp