TopklassersZaakvakken

Groep 5-6

Werkboek

Zelfstandig werken

Groep:Naam:

CultuurDaar zit muziek in

De serie Cultuur is een onderdeel van Topklassers. Dit merk bestaat uit een groot aantal uitdagende werkboeken speciaal voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. Het bevat uiteenlopende onderwerpen op het gebied van Cultuur, Weten-schap, Wiskunde en Vreemde talen. Bij het werkboek hoort een antwoorden-boekje waarmee de leerling zelf kan nakijken.

Topklassers maakt deel uit van ThiemeMeulenhoff Zelfstandig werken (Z). Dit bestaat uit een groot assorti ment leermiddelen voor alle leerjaren. Op onze Z-site vindt u al onze uitgaven: www.zelfstandig-werken.nl

9 789006 661088

9006661088_omslag.indd 1 18-08-11 08:35

2 3

Inhoud

Inleiding voor de leerling

Taak 1 Wat weet jij al?

Blok 1 Muziek van vroeger en nuTaak 2 De oudste muziekTaak 3 Klassieke muziekTaak 4 Moderne muziekTaak 5 Popsterren

Blok 2 Muziek uit andere culturenTaak 6 Muziek uit de hele wereldTaak 7 Multicultureel Nederland

Blok 3 Zo maak je muziekTaak 8 Maat en ritmeTaak 9 De notenbalkTaak 10 Maak je eigen liedTaak 11 Opnemen en afspelen

Blok 4 Instrumenten en orkestenTaak 12 SnaarinstrumentenTaak 13 BlaasinstrumentenTaak 14 SlaginstrumentenTaak 15 Orkesten en bands

Blok 5 Gebruik je stemTaak 16 Hoe schrijf je een song?Taak 17 Hoe word je popzanger?Taak 18 Het Junior SongfestivalTaak 19 Maak zelf een rap

Taak 20 De talentenjachtTaak 21 Ik wil nóg meer!

Wat vind je ervan?

9006661088_bw.indb 2 18-08-11 08:48

10 11

Van oud naar nieuwIn het begin van de 20e eeuw komen er naast de klassieke muziek ook nieuwe soorten muziek.

Hoe ontstond die nieuwe muziek? In Amerika moesten veel negerslaven uit Afrika op plantages (grote landbouwbedrijven) werken. Ze plukten bijvoorbeeld katoen of koffi ebonen. Om het zware werk makkelijker te maken, zongen ze veel. De liederen die ze zongen noem je blues.Toen de slavernij was afgeschaft zongen de zwarte mensen, ook wel Afro-Amerikanen genoemd, hun liederen

ook in cafés in de steden. Ze hoorden daar ook andere muziekstijlen, bijvoorbeeld uit Europa.Ze gebruikten instrumenten zoals de gitaar, de saxofoon en de piano. Opvallend was dat de muzikanten

veel gingen improviseren. We noemen de muziek die hierdoor ontstond improviseren. We noemen de muziek die hierdoor ontstond improviseren jazzmuziek.

Waarom zijn er in de jazz veel Afrikaanse invloeden te horen?

Wat is improviseren?

Ga naar de website van Topklassers en bekijk het fi lmpje met jazzmuziek.

Welke instrumenten hoor je? Schrijf er minstens 3 op.

Nieuwe muziekstijlenIn de 2e helft van de vorige eeuw kwamen er veel nieuwe muziekstijlen bij. Bijvoorbeeld de rock-’n-roll. Wie rock-’n-rollmuziek hoorde kon bijna niet stil blijven zitten. Zo aanstekelijk is deze muziek. Rock-’n-roll is daarom niet alleen een muziekstijl, maar ook een dansstijl. Vóór de tijd van de rock-’n-roll werd er rustig en stijlvol gedanst, maar de rock-’n-roll was veel wilder. De dansers maakten koprollen en gooiden elkaar soms zelfs de lucht in.Bij de nieuwere muziekstijlen hoort ook vaak een dansstijl. Die dansstijl wordt populair door de videoclips bij de liedjes, waarin vaak gedanst wordt.

Ga naar de website van Topklassers.Luister naar de muziek en kijk hoe ze dansen.Wat vind jij van deze manier van dansen?

1 

2 

3 

4  a

TipTyp op

Google in:

muziek en

improviseren.

!

Louis Armstrong

Taak 4 Moderne muziek

9006661088_bw.indb 10 18-08-11 08:48

10 11

Dansen we nog steeds op deze manier?

HiphopIn de jaren 70 ontstaat in Amerika de hiphopmuziek. De hiphop is begonnen in de Bronx, een arme woonwijk in New York, waar bijna alleen maar Afro-Amerikanen wonen. Veel jongeren hebben er geen

werk, en uit verveling vechten ze vaak met elkaar. Maar er verandert iets. Tijdens feesten gaan dj’s plaatjes draaien. De jongeren gaan op de muziek dansen en in plaats van vechtpartijen komen er

danswedstrijden.

De hiphop is niet alleen een muziekstijl, maar ook een manier van leven.De 4 belangrijkste kenmerken van deze manier van leven zijn:

1 De dans. De breakdance en de streetdance zijn de belangrijkste vormen van de hiphopdansstijl.

2 Het spuiten van graffi ti.

3 Wijde kleding die gemakkelijk zit bij het dansen.

4 Het rappen. Bij rappen praat en zing je tegelijk. Je doet het altijd op een bepaald ritme. Veel rappers kunnen heel snel een tekst maken. Deze teksten gaan meestal over de mooie en minder mooie momenten die ze in hun leven meemaken. In Taak 19 leer je een eigen raptekst te maken.

Maak de vragen en schrijf de antwoorden op een blaadje.

Vergelijk het ontstaan van de jazz met het ontstaan van de hiphop.Wat is bij allebei hetzelfde?

Schrijf op wat je over streetdance weet.

Graffi ti zijn verboden. Wat vind jij ervan als mensen toch graffi ti op muren spuiten?

Maak deze zin met één woord af en schrijf het op in graffi tiletters.

  b

5 

  a

  b

  c

6 

TipGa naar

de website van

Topklassers en bekijk

het fi lmpje over

streetdance.

!

Taak 4

9006661088_bw.indb 11 18-08-11 08:48

18 19

Zit jij op muziekles? Dan kun je natuurlijk al noten lezen. Lees deze taak dan snel door en doe alleen de opdrachten die je interessant vindt.

Kun je nog geen noten lezen? Dan kun je veel van deze eerste kennismaking met het notenschrift leren. Deze taak gaat over hoelang een notenschrift leren. Deze taak gaat over hoelang een notenschrift noot duurt. In Taak 9 leer je iets over de noot duurt. In Taak 9 leer je iets over de noothoogte van de noten.

Hier zie je noten. Ze bestaan uit een bolletje (een open of dicht rondje) en vaak een stok en een vlag. Aan het bolletje, de stok en de vlag kun je zien hoelang een noot duurt.

Het schema hieronder is niet helemaal ingevuld.Vul in wat ontbreekt.

noot naam duur

een hele noot 4 tellen

een halve noot tellen

een kwartnoot tel

een achtste noot tel

een zestiende noot tel

Als 2 noten met een vlag achter elkaar staan, verbind je ze vaak met een streepje:

Dit zijn 2 achtste noten.

Dit zijn 2 zestiende noten.

Soms staat er ook nog een punt achter een noot. Bijvoorbeeld:

Je moet de noot dan langer laten horen. De helft van de duur van de noot komt er dan bij.Zonder punt duurt de noot hierboven 2 tellen. Met punt erachter duurt hij 3 tellen.Een hele noot met punt bijvoorbeeld duurt 4 tellen + 2 tellen = 6 tellen.Een kwartnoot met punt duurt 1 tel + ½ tel = 1½ tel.

Een ander teken dat je vaak ziet staan is de rust.

= 4 tellen rust = 2 tellen rust = 1 tel rust = ½ tel rust

1 

Taak 8 Maat en ritme

9006661088_bw.indb 18 18-08-11 08:48

18 19

Bekijk de noten en beantwoord de vragen.

Hoelang duurt noot 1?

Hoe noem je de eerste en de tweede noot?

Welke 4 noten zijn zestiende noten?

Welke noot duurt 1½ tel?

Hoelang duurt de rust bij 12?

Hoeveel tellen duurt de rij noten? Let op: tel de rust ook mee!

Het ritme van een liedje is de afwisseling van de lange en de korte noten.Je kunt bijvoorbeeld het ritme van een liedje klappen.

Klap het ritme hieronder. Zorg dat anderen geen last van je hebben.

Vraag aan een klasgenootje of hij of zij een ritmespelletje met je wil doen.Klap het ritme van een bekend liedje, zonder het te zingen of te neuriën.Laat de ander raden welk liedje het is. Draai daarna de rollen om. Doe dit enkele keren.

Hierboven zie je het ritme van Altijd is Kortjakje ziek. Tussen de noten staat een aantal strepen. Dit zijn maatstrepen. Het ritme van een liedje is altijd verdeeld in een aantal maten.Elke eerste noot van een maat krijgt wat meer nadruk in dit lied.

Klap het liedje. Klap de eerste noten na de maatstreep wat harder.

Het stukje tussen 2 maatstrepen heet een maat. In elke maat van een liedje zitten evenveel tellen. Kijk maar naar Altijd is Kortjakje ziek.De eerste maat van dit liedje heeft 4 noten van 1 tel. Dit zijn samen 4 tellen.De tweede maat heeft 2 noten van 1 tel en 1 noot van 2 tellen. Dit zijn ook samen 4 tellen.Vul het bij de derde maat zelf in.

De derde maat heeft noten van ½ tel en noten van 1 tel. Samen tellen.

Bij Altijd is Kortjakje ziek staat er 44 voor aan de regel.

Dat betekent dat er steeds 4 kwartnoten in een maat zitten.We noemen dit een vierkwartsmaat.

2 

  a

  b

  c

  d

  e

  f

3 

  a

  b

4 

5 

WEETJE

Soms staat er ook één noot (of soms meer) voor de

eerste maat. We noemen dat een opmaat. Als je een ritme klapt, klap je de opmaat zachtjes. De eerste harde

klap komt dan na het eerste maatstreepje.

TipRaadt de

ander het niet? Zeg

er dan bij: het is een

sinterklaasliedje, of het is

een liedje dat we op school

geleerd hebben. Lukt het

nog niet? Neurie dan

mee.

!

Taak 8

9006661088_bw.indb 19 18-08-11 08:48