Toonhoogte

Informatie en Oefenstof

notatie

Notennamen

Noem de namen van de volgende noten

C es fis c es d fis g f e a f e

bes d es g e f

Klik hier om de namen van de noten toe te voegen

Oefening

Begrippen theorie notennamen.• Wat is een notenbalk?• Hoe noteer je noten?• Wat is een G-sleutel?• Wat zijn stamnoten?• Wat zijn afgeleide tonen?• Wat zijn kruizen?• Wat zijn mollen? • Wat doet een herstellingsteken?• Wat zijn incidentele voortekens?• Wat zijn vaste voortekens?• Welk ezelsbruggetje ken je om de notennamen te

onthouden?

Wat is een notenbalk?• Een oneindig aantal evenwijdige lijnen waarvan er vijf

zichtbaar zijn en waarop de noten genoteerd worden54321

• Als er noten hoger of lager genoteerd zijn dan worden de onzichtbare lijnen op de plaats waar ze nodig zijn zichtbaar gemaakt.

Hoe noteer je noten?

• Noten worden afwisselend op en tussen de lijn op de notenbalk genoteerd

In verband met de lay-out worden de noten boven de 3e lijn omgedraaid

Wat is een G-sleutel?

• Een teken dat aangeeft dat de noot G op de tweede lijn van onderen op de notenbalk genoteerd wordt.

G

Wat zijn stamtonen? • Alle tonen die een eigen naam hebben. Ze worden

genoteerd met noten, afwisselend op en tussen de lijnen.

• Ze krijgen de eerste zeven letters van het alfabet.

Wat zijn stamtonen? • We gaan uit van de C-toon omdat deze de

eerste toon van de toonladder is.

• Alle tonen lager dan C krijgen een kleine letter, vanaf C een hoofdletter en vanaf de hoge C een hoofdletter met accent.

Wat zijn stamtonen?

• Op een piano of keyboard zijn het de witte toetsen

C D E F G A B C

• Op een klokkenspel zijn het metalen staafjes waarin de namen zijn aangebracht

C

F

E

D

Wat zijn afgeleide tonen? • Behalve de stamtonen zijn er tonen die er tussen in liggen:

ze kunnen iets hoger of iets lager zijn.

• Zij houden de naam van de stamtoon waarvan ze afgeleid zijn en krijgen een achtervoegsel.

• Deze tonen worden in de notenbalk aangegeven met kruizen (verhoging) en mollen (verlaging).

Wat zijn afgeleide tonen?

• Op de piano zijn de afgeleide tonen de zwarte toetsen.

• Tussen E-F en B-C zijn geen afgeleide tonen aanwezig

C D E F G A B C

• Voortekens die een stamtoon een halve toon hoger maken.

Wat zijn kruizen?

• De noten C, D, F, G en A worden Cis, Dis, Fis, Gis en Ais. (spreek uit Cies etc).

Wat zijn kruizen? Op de notenbalk worden de verhoogde tonen aangegeven met een kruis voor de stamnoot.

Wat zijn kruizen?

Op de piano worden de stamtonen vervangen door de zwarte toets rechts

Wat zijn kruizen?

Op een diatonisch klokkenspel worden de staafjes van de stamtonen vervangen door de staafjes van de verhoogde toon

Wat zijn mollen?• Voortekens die een stamtoon een halve

toon lager maken.

• De noten D, E, G, A en B worden Des, Es, Ges, As en Bes

Wat zijn mollen?

• Op de notenbalk worden de verlaagde tonen aangegeven met een mol voor de stamnoot.

Wat zijn mollen?

Op de piano worden de stamtonen vervangen door de zwarte toets links

Wat zijn mollen?

Op een diatonisch klokkenspel worden de staafjes van de stamtonen vervangen door de staafjes van de verlaagde toon

Herstellingsteken

• Als een kruis of mol in een maat de verhoging of verlaging van een noot aangeeft en die noot moet verderop in dezelfde maat weer gewoon als stamnoot klinken, dan zetten we voor die noot een herstellingsteken. Dit betekent dat de noot weer zijn oorspronkelijke waarde krijgt.

Herstellingsteken

Notatie voorbeelden op de notenbalk

Wat zijn incidentele voortekens?

• Voortekens die ergens in een maat zijn neergeschreven. Een maat is een stukje notenbalk tussen twee vertikale strepen.

• Zij gelden voor de noot waar ze bij staan tot het einde van de maat.

• Als deze noot verderop op de zelfde hoogte, hoger of lager herhaald wordt, dan geldt het teken ook voor deze noten.

Wat zijn incidentele voortekens?

Notatie voorbeelden op de notenbalk

Vaste voortekens

• Als in een muzieknotatie noten staan die altijd verhoogd moeten worden, dan wordt dit aangegeven door een kruis rechts van de G-sleutel. Dit noemen we vaste voortekens.

• De schuine dwarsstreepjes van een kruis geven de plaats van de noot aan waarvoor het teken geldt.

Vaste voortekens

• Als in een muzieknotatie noten staan die altijd verlaagd moeten worden, dan wordt dit aangegeven door een mol rechts van de G-sleutel. |

• De buik van de mol geeft de noot aan waarvoor dit teken geldt.

Ezelsbruggetje Notennamen

De tussenlijn noten vormen het woordD(e) FACE

D F A C E

Toonhoogte

Informatie en Oefenstof

Einde