Toezicht op treasury Vestia-dossier

30
Treasury en het gebruik van derivaten Seminar Vestia-dossier Wim Pijffers senior treasury consultant

description

Atrivé-bijeenkomst over Vestia-dossier februari 2012

Transcript of Toezicht op treasury Vestia-dossier

Page 1: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Treasury en het gebruik van derivaten

Seminar Vestia-dossier

Wim Pijffers

senior treasury consultant

Page 2: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 2

Programma

Treasurymanagement

Renterisicomanagementproces

Derivaten geld- en kapitaalmarkt

Vestia

Risico’s en risicobeheersing

WSW

Samenvatting

Page 3: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 3

Treasurymanagement

Definitie:

Onder treasurymanagement wordt verstaan die financiële functie die zich bezighoudt met het beheersen van de financiële risico’s (binnen gestelde randvoorwaarden) en het optimaliseren van het rendement van de geldstromen.

Page 4: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 4

Functies

Voorzien in een voldoende liquiditeit op korte en lange

termijn (financierbaarheid)

Tegen zo laag mogelijke kosten (zo hoog mogelijke

rendementen)

Binnen gegeven risicokaders

Optimalisatie risico-rendementsverhouding

Page 5: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 5

Randvoorwaarden

Expertise

Administratieve organisatie en interne controle Functiescheiding (front- en backoffice) Richtlijnen en limieten Procedures ook met betrekking tot tegenpartijen Controles

Beleid Doelstellingen Normering binnen absolute kaders

Page 6: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 6

Renterisicomanagement

Huidige positie

Nieuwe positie

Meten

Doelstelling:Limiteren renterisico tot

aanvaardbaar niveau

Rentevisie

Kosten/flexibiliteit

Hedgingstrategie

- On-balance

- Off-balance

Page 7: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 7

Forwardcurve (lang)

Page 8: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 8

Renterisicomanagement

Rente-exposure analyse totaal 2012 - 2021

-12.500

-7.500

-2.500

2.500

7.500

12.500

17.500

22.500

27.500

32.500

37.500

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

financieringsbehoefte schuldrest bij renteconversiesw aps 2012 renterisico rolloverspreadherziening basisrenteleningen spreadherziening extendible f ixe basisrenteleningWsW-norm

Page 9: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 9

Afdekkings(hedging)strategie

On-balance: aanpassing van de actiefzijde van de balans aanpassing van de passiefzijde van de balans

Off-balance: Rentetermijncontracten (bijv. FRA’s) (geldmarkt) Caps, Floors, Collars (geldmarkt) Interest Rate Swaps (kapitaalmarkt) Swaptions (optie op swap) (kapitaalmarkt)

Page 10: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 10

Derivaten

Rentederivaten zijn financiële producten, waarmee risico’s

worden afgedekt. Er vindt geen uitwisseling van hoofd-

sommen plaats bij het toepassen ervan.

Rentederivaten maken het mogelijk om het renterisico af

te dekken los van de lening.

Het derivaat is daardoor een veel flexibeler instrument om

renterisico’s af te dekken.

Page 11: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 11

Swap

Overeenkomst tussen 2 partijen om kasstromen uit te

wisselen gedurende een looptijd

Payer swap: vaste rente wordt betaald en variabele rente

wordt ontvangen

Reciever swap: variabele rente wordt betaald en vaste

rente wordt ontvangen

Page 12: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 12

Kasstromen payer swap en lening

Swap

Utopia betaalt aan de bank vaste rente op swap.

Utopia ontvangt van de bank variabele rente bijvoorbeeld

6-maands Euribor.

Lening

Te zijner tijd wordt een werkelijke (rollover-)lening aan-

getrokken en betaalt Utopia aan de bank een variabele

rente bijvoorbeeld 6-maands Euribor met een opslag.

Page 13: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 13

Page 14: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 14

Waarom swap en geen lening?

Swap is flexibel in vergelijking met lening.

Geen faciliteringsvolume WSW op dit moment beschikbaar

Af te dekken renterisico ligt te ver weg in de tijd > 3 of

> 5 jaar (grenzen WSW).

Op het moment dat af te dekken positie niet meer

aanwezig is, kan swap worden verkocht of doorgerold

worden.

Forward starting swapposities kunnen omgezet worden in

een leningscontract (doorzakken of noveren).

Page 15: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 15

Marktwaarde

Een derivaat heeft een waarde afhankelijk van de actuele marktrente op enig moment.

Deze waarde kan positief of negatief zijn. Er wordt dan tegenpartijrisico gelopen door één van de contractpartijen. Afhankelijk van de contractuele afspraken kan de partij waarbij zich de negatieve marktwaarde heeft ontwikkeld, verplicht worden om dit tegenpartijrisico af te dekken door het storten van liquiditeiten (oftewel margin call).

Dit brengt een liquiditeitsrisico met zich mee voor deze partij.

Page 16: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 16

Overeenkomst derivaten (ISDA)

Bilaterale overeenkomst op basis van gelijkwaardigheid

RFD (Raamovereenkomst Financiële Derivaten) / OFD

(Overeenkomst Financiële Derivaten), Nederlandse

versie

Aandachtspunten:

Eénzijdige of tweezijdige CSA, threshold, minimum transfer

amount, verrekeningsperiode, risicomonitoring tegenpartij,

downgrading rating, breakclausules, etc.

Page 17: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 17

Wanneer ontstaat er een risico?

Utopia heeft threshold € 20,0 miljoen en swap(s) hebben een

negatieve marktwaarde van € 35,0 miljoen = € 15,0 miljoen

te storten door Utopia.

Geen verlies, uitsluitend renteverlies over te storten bedrag

bij bank.

Is er in alle omstandigheden voldoende liquiditeit beschik-

baar c.q. op korte termijn beschikbaar te krijgen?

Is er een risico aanwezig als de rente stijgt ten opzichte van

de afgesloten swaprente?

Page 18: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 18

Vestia, berichtgeving FD (1)

De afgelopen dagen is er op hoog niveau met man en macht gewerkt om een financiële ramp in de corporatiesector te vermijden. ‘Het is erg’, reageert een hoge ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken zondagochtend om 11.00 uur. Het klinkt omineus. ‘Ik ga er niets over zeggen, het is al erg genoeg, eigenlijk. De komende dagen wordt het spannend. We moeten er heel voorzichtig mee omgaan.’

Afgelopen zondagavond 20.00 uur was de deadline. Woningcorporatie Vestia heeft in de afgelopen maanden al enkele miljarden moeten bijstorten op haar derivatenposities. Nu moet de grootste woningcorporatie van Nederland nog eens op last van de banken €1,4 miljard deponeren op een derdenrekening, maar Vestia heeft zo veel geld niet meer. Eerdere verplichte bijstortingen hebben haar blut gemaakt.

Page 19: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 19

Vestia, berichtgeving FD (2)

Achtervang uit de sector. De corporatie moet het enorme bedrag lenen, maar het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) wil het benodigde krediet niet meer borgen. Tenzij er nog meer achtervang uit de sector komt, zo laat Roland van der Post, directeur van het WSW, het ministerie in Den Haag weten. Maar zonder garantstelling van WSW krijgt Vestia geen bank zo gek om nog kapitaal te verschaffen. Voor 20.00 uur zondag eist WSW duidelijkheid.

Het ministerie en het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) als toezichthouder namens de minister zitten met de handen in het haar. Vijf corporaties - van enkele zit de directeur in het bestuur van de branchevereniging Aedes - en Marc Calon, voorzitter van Aedes, geven zondagavond een intentieverklaring af. Ze zeggen bereid te zijn Vestia bij te staan. In welke vorm is nog onduidelijk.

Page 20: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 20

Vestia, berichtgeving FD (3)

WSW acht zich gedekt om opnieuw een nieuw krediet aan Vestia te garanderen. De minister haalt even opgelucht adem. Het omvallen van Vestia met al haar derivaten zou flink op de sector zelf terugslaan. Via het garantieregime van WSW moeten immers in noodgevallen alle corporaties naar rato worden aan-geslagen om de klappen op te vangen. Dankzij de vijf kan het ministerie haar bemoeienis en sturende hand voor de buitenwacht camoufleren. Heel belangrijk, want de derivatencontracten van Vestia bleken eind vorig jaar gifpillen te bevatten. Ze kunnen een financiële aardschok in de sector veroorzaken.

Indien het ministerie zelf had moeten ingrijpen, zou dat door de banken kunnen worden uitgelegd als een ‘change of control’ bij Vestia. Op grond van clausules in de derivatencontracten zouden de banken dan bij Vestia de derivatenposities kunnen opeisen. Dan moeten in eerste instantie de vijf grote corporaties en vervolgens alle corporaties en misschien ook nog wel de gemeenten en het Rijk voor de schade opdraaien.

Page 21: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 21

Vestia, overige berichtgeving (1)

Vestia-treasurer Marcel de Vries rapporteerde direct aan Staal, voorbijgaand aan Kees Wevers, het hoofd financiën. Vestia was een gevierde klant bij de in derivaten handelende banken. ABN Amro bestuursvoorzitter Gerrit Zalm, oud-minister van Financiën, kwam zelfs in hoogsteigen persoon op visite. Het personeel was supertrots.

Vestia vergrootte haar derivatenportefeuille met nog € 3,5 miljard. De in financiële problemen geraakte woningcorporatie Vestia heeft sinds begin 2011 haar bruto derivatenportefeuille met € 3,5 miljard vergroot van € 18,5 miljard tot € 22 miljard.

Page 22: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 22

Vestia, overige berichtgeving (2)

De nieuwe sinds eind 2010 afgesloten derivatencontracten zijn door Vestia onder meer ingezet als tegentransacties tegen eerder ingenomen derivatenposities. Met haar verklaring gisteren gaf Vestia voor het eerst enige helderheid over de derivatenposities die de corporatie afgelopen 14 maanden heeft ingenomen.

Voor minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken is het geen uitgemaakte zaak dat derivaten taboe zijn voor woningcorporaties. In een overleg met de Tweede Kamer wees zij er op dat corporaties in het verleden meer huizen hebben kunnen bouwen, omdat zij erin slaagden hun rentekosten laag te houden met zulke financiële instrumenten.

Page 23: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 23

Vestia, citaat jaarverslag 2009 (1)

Zo heeft Vestia vroegtijdig geld aangetrokken en bij de aankoop van derivaten bij banken is tegelijkertijd een kasgeldfaciliteit opgenomen van € 50 miljoen per bank tegen gunstige voorwaarden. De rente op de uitstaande leningen is inmiddels ruim 0,6 procent lager ten opzichte van hetgeen in de sector gebruikelijk is en dit kan nog oplopen. Dit leidt tot een besparing van € 30 miljoen per jaar en is reeds verwerkt in de meerjarenbegroting.

De raad heeft gevraagd naar de risico's bij de derivaten en de beleggingen. Het bestuur heeft aangegeven dat de risico's beheersbaar zijn. Zo moet de rente dalen naar -3%, alvorens Vestia in liquiditeitsproblemen komt.

De raad heeft, mede op grond van de opvatting van de accountant terzake, haar vertrouwen uitgesproken als het gaat om het in control zijn van Vestia op het gebied van de treasury. Het bestuur heeft aangegeven de accountant te vragen dit jaar expliciet aandacht te schenken aan het treasurybeleid van Vestia door middel van extra gerichte onderzoeken. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag.

Page 24: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 24

Vestia, citaat jaarverslag 2009 (2) Vestia heeft gebruik gemaakt van de hoge volatiliteit (onzekerheid) in de markt.

Door het schrijven van opties met lage strikes (uitoefenrente) binnen een jaar heeft Vestia veel premie ontvangen. Deze premie is verdisconteerd in lagere rentes bij bestaande swaps dan wel hogere rentes bij receiverswaps. Bij de laatste variant ontvangt Vestia een hoge rente. Een groot deel van de geschreven opties zijn teruggekocht tegen een veel lagere premie om het risico van levering uit te sluiten en de posities daadwerkelijk in te dekken. Hiermee is een winst gerealiseerd van circa € 60 miljoen die in de loop van de jaren in de verlies- en winstrekening terecht komt.

Verder heeft Vestia derivaten met een negatieve marktwaarde laten door-zakken in leningen. Het gaat hier om € 250 miljoen aan nieuwe leningen.

Page 25: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 25

Vestia, citaat jaarverslag 2010 (1)

Door voldoende kredietlijnen bij diverse banken loopt Vestia slechts beperkt liquiditeitsrisico. De rente moet op het niveau van minus 3% komen, wil Vestia in de liquiditeitsproblemen komen.

De raad heeft, mede op grond van de opvatting van de accountant terzake, haar vertrouwen uitgesproken als het gaat om het in control zijn van Vestia op het gebied van de treasury. Het bestuur heeft de accountant gevraagd voor het jaar 2010 expliciet aandacht te schenken aan het treasurybeleid van Vestia door middel van extra gerichte onderzoeken. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag.

Page 26: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 26

Vestia, citaat jaarverslag 2010 (2)

Page 27: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 27

Risicobeheersing (1)

Is er een actueel treasurystatuut? Zijn de spelregels zodanig

opgesteld dat ze ‘passend’ zijn voor uw organisatie?

Is er een treasuryparagraaf of treasuryjaarplan? Op welke

manier wordt de voortgang gerapporteerd?

Is er voldoende kennis in huis met betrekking tot de werking

van de producten binnen de huidige portefeuille?

Vindt er bij toepassing van derivaten een second opinion

plaats door een onafhankelijke derde? (statuut?)

Page 28: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 28

Risicobeheersing (2)

Op welke manier wordt er een stresstest uitgevoerd bij een

beoogde afdekking van een renterisico met derivaten?

Is er een scenario-analyse samengesteld met betrekking tot

cashflow gevolgen?

Is het niet-afdekken van een positie in de toekomst voor u

een risico?

Is downgrading van de rating van een tegenpartij beschreven

in het treasurystatuut?

Hoe stelt u als bestuurder of als lid van de RvT/RvC vast of u

op het gebied van treasury in control bent?

Page 29: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 29

WSW

WSW borgt geen derivaten

WSW beoordeelt corporatie op kasstromen, solvabiliteit,

organisatie- en marktrisico

Liquiditeitsrisico’s derivatenportefeuille in beeld

Nadruk ligt op basispuntgevoeligheid, niet op volume van de

derivatenportefeuille

Periodieke melding door corporatie van transacties aan WSW

Monitoring swaplimiet

Page 30: Toezicht op treasury Vestia-dossier

Houten, 21 februari 2012 30

De RvC moet inzicht hebben in:

de mate waarin de corporatie

kasstroom rente- en rende-

mentsrisico loopt

of en onder welke omstandig-

heden deze risico’s de cont-

inuïteit van de corporatie in

gevaar brengen

de wijze waarop het bestuur

deze risico’s denkt te

beheersen

de effectiviteit van de door

het bestuur voorgestelde

maatregelen ter zake van

risicobeheersing