Toeristische gids Scheldeland

3

Welkom in ScheldelandScheldeland waar ligt dat?Scheldeland is centraal gelegen in Vlaanderen tussen de steden Gent, Antwerpen en Brussel. Het strekt zich uit over delen van de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen. De regio omvat negentien Oost-Vlaamse en tien Antwerpse gemeenten en heeft haast 300 kilometer aan bevaarbare waterwegen. Scheldeland is een van de vijftien Vlaamse toeristische regio’s van Vlaanderen.

Scheldeland één landScheldeland vormt een geografische eenheid door zijn talrijke rivieren en waters. Met maar liefst 277 kilometer bevaarbare waterwegen en ontelbare grote en kleine waterplassen is Scheldeland veruit de meest waterrijke regio van Vlaanderen. Een trip naar Scheldeland staat – hoe kan het ook anders – vaak in het teken van water.

Van Gent tot Antwerpen slingert de Schelde zich in verleidelijke bochten een weg door een landschap van groene oevers en unieke slikken en schorren. Ter hoogte van Dendermonde krijgt de Schelde het gezelschap van de wispelturige Dender en in de buurt van Rupelmonde voegt de verrassende Rupel zich bij de machtige Schelde.

Langs Schelde, Dender of RupelAan de oevers van de waterkant liggen vele pittoreske dorpjes. Ze zijn met elkaar verbonden door de voor Scheldeland zo typische veerboten. Schrijvers, dichters en beeldhouwers lieten zich de voorbije eeuwen inspireren door de aantrekkelijke muze van de stroom. Maar het leven aan het water gaf ook aanleiding tot de karakteristieke palinggastronomie. Van de menselijke nijverheid op de stroom getuigt het maritieme erfgoed van de scheepsbouw. Ook de steden langs de rivieren, Ninove, Aalst en Dendermonde bezitten een rijk patrimonium en historisch waardevol erfgoed.

Meedrijven op de stroomSinds eeuwen oefenen de rivieren van Scheldeland een magische aantrekkingskracht uit op de bewoners. De oerkracht van de rivier is groots, tijdloos en onbedwingbaar. De oeverbewoners hebben dit al lang begrepen. Als geen ander verstaan ze de kunst om zich te laten meedrijven op de stroom van het leven. Genietend, onbezorgd en gemoedelijk. Hun joviale warmte en uitbundige natuur komt het best tot uiting op de vele stemmige markten, feesten en evenementen waar folklore en gastronomie nooit ver weg zijn.

De rivier bedwingenMaar rivieren kunnen ook een bedreiging zijn. Verwoestende overstromingen, ondergelopen gebieden; Scheldeland kreeg in het verleden zijn portie te verwerken en ook vandaag ben je beter alert. Om daaraan te verhelpen is er het Sigmaplan. Dit plan vergroot de veiligheid tegen overstromingen in het Scheldebekken, maar heeft tegelijk aandacht voor natuurherstel en de toegankelijkheid van het gebied. Met dijkversterkingen en de aanleg van gecontroleerde overstromingsgebieden tracht men de kracht van het water te beheersen.

4

Scheldeland Toeristische gids

Welkom in Scheldeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-5

Typisch Scheldeland! . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6-9

Op het water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10-17

Fietsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18-25

Wandelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26-31

Boon! 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32-33

Mercatorjaar 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34-35

Open Kerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36-37

Toegankelijke Scheldelandroute . . . . . . .38-39

Toppers in Scheldeland . . . . . . . . . . . . . 40-65Bloemenstreek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Kastelen in Laarne en Destelbergen . . . . . 42 Donkmeer in Berlare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Denderende steden: Ninove, Aalst en

Dendermonde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47-53 Buggenhoutbos in Buggenhout . . . . . . . . . 54 Stille watersdorpen Mariekerke en Sint-Amands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Land van de Schelde in Klein-Brabant . . . 59 Steenbakkerijen in de Rupelstreek . . . . . . 62 Fort van Breendonk in Willebroek . . . . . . . 65

Erfgoed en Cultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66-75In steden en dorpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Kunst en musea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Kleine, fijne dingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Verhalen en dichtkunst . . . . . . . . . . . . . . . . 72Tradities en legendes . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Processies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Uit in Scheldeland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76-91Eten en drinken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Evenementen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Inhoudsopgave

Bat tenbroek,

Mechelen Boskapel, Buggen

hout

fietsen en genieten van Scheldeland!

4


5

Steden en dorpen van Aalst tot Zele 92-124Aalst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Berlare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Boom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Bornem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Buggenhout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Denderleeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Dendermonde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Destelbergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Erpe-Mere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Gent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Haaltert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Hamme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Hemiksem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105Kruibeke (Waasland) . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Laarne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Lebbeke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Lede . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Mechelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Melle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Merelbeke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Niel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Ninove . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Puurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Rumst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Schelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Sint-Amands . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Temse (Waasland) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Wetteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Wichelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Willebroek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Zele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Speciaal in Scheldeland . . . . . . . . . . . 125-129

Index . . . . . . . . . 130

5

Heen en weer

met het veer

Veer Schellebelle

6


“Schattig die kleine dorpjes met hun kerktorentje. Elk dorp heeft wel iets: een dichter, een streekmuseum, een typisch volksgebruik … Maar straks toch eerst een terrasje doen, hé schat. Ik sterf van de dorst!”

Typisch Scheldeland!

Van dorp naar dorp� Wandelkades om te flaneren en lekker te tafelen� Historisch erfgoed van monumenten, musea en industriële archeologie� Typische oeverevenementen en gezellige markten

Verken de dorpen van Scheldeland op www.scheldeland.be

6


7

Typisch Scheldeland!

“De veerman komt al aangevaren. We rijden onze fietsen op de veerboot en zetten ons tochtje aan de overkant voort. Wat een relaxdag. De veerman geef ik straks een fooi!”

Schipper mag ik overvaren?� 12 veren over Schelde, Durme en Rupel; dagelijks en gratis� 1.000 kilometer bewegwijzerde fietspaden� 600 kilometer wandelnetwerk

Veerdiensten, routes en stopplaatsen? Bereid je trip voor op www.scheldeland.be

7

8


“Ik eet hem het liefst ‘in ’t groen’. Mijn vrouw kiest meestal voor de gebakken paling. Doorspoelen doen we met een streekbiertje. Schol!”

Beentjes onder tafel� Brede waaier van smakelijke streekproducten� Groot aanbod streekbieren� Zeven restaurants met één of twee Michelinsterren� Meer dan 20 restaurants met een beoordeling van Gault Millau

Neem een voorproefje van de streekproducten op www.scheldeland.be

8


9

“Een schitterende toren! Behoort tot het Werelderfgoed heb ik gelezen. Vanop een terras luisteren we naar beiaardmuziek en drinken we een lekker glas. Jan trakteert!”

Denderende Steden� Rijk historisch patrimonium van kerken, musea, begijnhoven en stadhuizen� Gezellig tafelen en shoppen in het stadscentrum� Grootse tradities van het Ros Beiaard in Dendermonde en het Aalsterse Carnaval

Verdiep je in de Denderende Steden op www.scheldeland.be

9

10


Schelde, Dender en Rupel, de blauwe aderen van Scheldeland LangS ScheLDe …

Van Gent tot Antwerpen slingert de Schelde zich in verleidelijke bochten een weg door een landschap van groene oevers, unieke slikken en schorren en pittoreske dorpen zoals Sint-Amands en Mariekerke. De typische fietsen voetveren over Schelde, Durme en Rupel zijn het symbool bij uitstek van Scheldeland. Zij varen het hele jaar door en zijn helemaal gratis. De talrijke natuurgebieden lonen zeer de moeite en zijn uniek in Vlaanderen.

DenDeR …

Ter hoogte van Dendermonde krijgt de Schelde het gezelschap van de wispel-turige Dender. Die heeft er dan al een reis langs de denderende stadjes Ninove en Aalst opzitten. De drie steden kijken elk terug op een boeiend en woelig ver-leden waarvan de resten nog duidelijk

zichtbaar zijn in het straatbeeld. Om over het rijke winkelen horeca-aanbod nog maar te zwijgen.

en RupeL

De verrassende Rupel voegt zich in de buurt van Rupelmonde bij de machtige Schelde. De steenbakkerijnijverheid die al eeuwenlang op de rechteroever van de Rupel wordt beoefend, heeft duide-lijke sporen nagelaten. In de verschil-lende steenbakkerijmusea kom je meer te weten over deze nijverheid. De oude kleiputten zijn ondertussen veranderd in uitgestrekte natuurgebieden.

eR zijn nog MeeR gRote wateRLo-pen in het LanDSchap te Spotten: DuRMe, zenne, DijLe, nete, kanaaL BRuSSeL-ScheLDe (ook weL zeeka-naaL genoeMD), kanaaL Leuven-DijLe en De ouDe ScheLDe.

Op het waterScheldeland Toeristische gids

11

Schelde, Dender en Rupel, de blauwe aderen van Scheldeland

Op het water

Geen betere manier om Scheldeland te ontdekken dan van op het water. Tij-dens een boottocht op Schelde, Dender of Rupel leer je de regio van een heel andere kant kennen. Je leeft niet langer op het ritme van de klok, maar op dat van eb en vloed, van sluiswachters en

bruggenmannen. Groene oevers, pit-toreske dorpjes en bruisende steden glijden langzaam aan je voorbij. Met een beetje zon is genieten op het dek ronduit zalig. De ultieme vorm van onthaasten!

Schipper, mag ik meevaren?

varen in Scheldeland, dat is:� 277 kilometer waterweg om te ontdekken;� fraaie aanlegsteigers bij steden en dorpen;� goed uitgeruste jachthavens;� zomerboottochten met individuele ticketverkoop;� meerdaagse vaarvakanties;� oeverhoppen dankzij veren, gratis en het hele jaar door!

Gewoon genieten!

Waterrijke belevenissen

vo or kinderen

Scheldeland, ten voeten uit!

12


Van april tot oktober worden op Schelde, Dender en Rupel zo goed als dagelijks boottochten georganiseerd door verschillende rederijen. Je kan hiervoor op voorhand of op de dag zelf het gewenste aantal tickets aankopen. Belangrijke vertrekplaatsen voor de boottochten zijn: Aalst, Antwerpen en Temse. Maar ook vanuit Brussel, Boom, Dendermonde, Sint-Amands en Mechelen is er een mooi aanbod.

Je kan zowel individueel als in groeps-verband deelnemen aan boottochten in Scheldeland. Iedere organisator heeft een eigen programma, werkwijze, prij-zen en voorwaarden. Om de gedetail-leerde programma’s te bekijken, neem je best contact op met een van onder-staande organisatoren of je bekijkt hun website.

Grote ScheldehappeninG op 9 april 2012! Bootje varen voor 1 euro!

Aan wal worden heel wat activiteiten en randanimatie voorzien. Vanaf de zuidelijke rand rond Antwerpen tot Dendermonde staan ook talrijke be-zienswaardigheden langs de Schelde en Rupel open voor het publiek.Deelname: € 1 per rondvaart, gratis (begeleide) fietstochten, wandelingen, bezoekenHou de website www.scheldehappening.be in het oog voor het hele programma!

RivertoursVertrekplaatsen: Hemiksem, Schelle, Mechelen, Willebroek, Temse, Sint-Amands, Dendermonde.Contact: 053 72 94 40, [email protected], www.rivertours.be

jan plezierVertrekplaats: AntwerpenContact: 0475 69 68 80, [email protected], www.janplezier.be

RiverstarVertrekplaatsen: Boom, Mechelen, Temse, Sint-AmandsContact: 03 722 13 10, [email protected], www.riverstar.be

RodimoVertrekplaats: AalstContact: 0475 23 33 80, [email protected], www.rodimo.be

FlandriaVertrekplaats: AntwerpenContact: 03 231 31 00,[email protected], www.flandria.nu

TOERISTISCHE BOOTTOCHTEN voor iedereen!

Inschepen en weg!

Prachtige ro

ndvaarten

13

een meetinG of feeStje op een Boot

Feesten op een boot? Het spreekt steeds meer mensen aan. Je gezelschap blijft hetzelfde, je decor verandert voortdurend! Van een volledig uitgewerkte namiddag met familie en vrienden op het water, al dan niet met gids en/of culinaire verwen-nerij, tot meerdaagse tochten waarbij je elk hoekje van Scheldeland verkent; de bootverhuurders die actief zijn in Schel-deland en de directe omgeving helpen je met veel plezier verder.

Toeristische infokantoren die boottoch-ten met ticketverkoop uitwerken:

Toerisme Klein-Brabant-ScheldelandContact: 03 899 28 68, [email protected],www.toerismekleinbrabant.be Boottochten voor groepen op de Schelde.

Toerisme Rupelstreek-VaartlandContact: 03 886 22 66, [email protected], www.TRVL.beBoottochten voor groepen op Zeeka-naal Brussel-Schelde, Rupel en Schelde.

tip: abonneer je op de nieuwsbriefservice van deze

organisatoren en blijf op de hoogte van het vaaraanbod!

KieS voor een thematocht!

Je kan je boottrip niet alleen kiezen op basis van een bepaald traject, maar ook op basis van thema’s. Een greep uit het aanbod: Aspergeboottochten, Barbecuetochten, Brunchtochten, Candlelightcruises, Palingboottochten, Pannenkoekenboottochten, Stille Wa-terstochten en Vaar- en fietsboottoch-ten. Voor meer informatie raadpleeg je best de rederijen.

Unieke bezienswaardigheden tijdens boottochten in Scheldeland:� Denderende steden: Aalst en

Dendermonde!� Scheepsbouwtraditie op Schelde

en Rupel� Veren die altijd varen� SigmawerkenWist je dat Schel-

deland een mo-biele website heeft? Via deze QR-code (p. 130) ga je op verkenning langs de Dendervallei.

14


Voor wie het allemaal wel iets langer mag duren, bestaat de mogelijkheid om een vaarvakantie te boeken. Geef toe, overnachten op een ‘hotelschip’, heeft wel iets. Je hebt je eigen kapitein ter beschikking en je kan samen met familie en vrienden een aantal dagen uitvaren om Scheldeland te ontdekken. Een unie-ke belevenis voor iedereen en voor ie-ders budget, want een minicruise hoeft niet duur te zijn.

Vier rederijen bieden de overnachtings-mogelijkheid op een schip aan. Voor prijzen en voorwaarden neem je best met hen contact op.

toLeRant ‘Den BRuinen’

Historisch houten zeilschip! Slapen doe je hier op je eigen luchtmatras op het dek, knus onder een groot zeildoek.Contact: 03 637 50 50, www.tolerant.be

De 4 vaaRgetijDen

Voormalig vrachtschip, volledig heringericht met 4 gerieflijke kajuiten voor 2 personen met eigen sanitair.Contact: 0477 69 63 62, www.de4vaargetijden.be

vDM SeRvice ‘SpRing RiveRcRuiSeR’

Voormalige politie- en proviandboot, herbergt nu 4 comfortabele kajuiten voor 2 personen en 1 kajuit voor maar liefst 4 personen.Contact: 0473 864 258, www.spring-rivercruise.be

uniteaM ‘BLue wateR’

Luxejacht met als voormalige thuishaven Saint-Tropez, met 2 kajuiten voor 2 personen.Contact: 0473 68 96 51, www.uniteam.be

Er zijn in Scheldeland 12 veren die fiet-sers en wandelaars het hele jaar door gratis van de ene oever naar de andere brengen. Eén veer (De Vliegende Geit ter hoogte van Wintam - Rupelmonde) vaart enkel tijdens het hoogseizoen uit. Alle veren worden in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap uitgebaat door zelfstandige veermannen en -vrouwen! De geschiedenis van veel veren gaat een eind terug in de tijd. Het veer met de oudste vermelding is dat over de Schelde van Berlare naar Appels (1253). De veren zijn de belangrijkste schakels voor het wandelen fietstoerisme langs Schelde, Durme en Rupel. De overtocht

met een veer vormt een aangename af-wisseling tijdens een fietstocht. Voor de allerkleinsten is de overtocht een hele be-levenis. In Scheldeland kan je dankzij de veren ‘oeverhoppen’. Van lin-ker- naar rechteroever, zoveel je maar wilt. Door de getijden ziet het landschap er immers altijd een beetje anders uit.

Wist je trouwens dat het veer in Schel-lebelle het enige in Scheldeland is waar

MEERDAAGSE BOOTTOCHTEN

VAREN MET VEREN!

Goed gezelschap

Heen en weer

met het veer

15

je aan een bel moet trekken om de veerman te roepen? Aan alle an-dere veerpontjes wacht je gewoon even, ieder half uur (behalve om 12u30 want dan luncht de veerman of -vrouw) word je overgezet.

Een gedetailleerd overzicht van alle veerdiensten vind je op de website van Waterwegen en Zeekanaal: www.wenz.be. Meer informatie over de waterwegbeheerder vind je bij Speciaal in Scheldeland. Je kan ook de toeris-tische kaart Scheldeland raadplegen voor de locaties, uurregelingen en overzetperiodes.

Goed uitgeruste jachthavens en vrien-delijke havenmeesters staan garant voor een goed onthaal en sterke dienstverle-ning voor de individuele pleziervaarders en toervaarders die Scheldeland aan-doen. Op de meest strategische punten in de regio is er een jachthaven waar sowieso altijd een paar plaatsen voor passanten worden vrijgehouden.

Over specifieke reglementeringen…Als bestuurder van een plezierboot ben je maar beter goed op de hoogte van de vaarreglementering. In de brochure ‘De ple-ziervaart op de bevaarbare waterwegen in Vlaanderen. Een beknopt overzicht van de reglementering’, worden de belangrijkste punten met betrekking tot de reglemente-ring van de pleziervaart in Vlaanderen toe-gelicht. Naast deze brochure is er ook een ‘Vademecum van de pleziervaart in België’ met een overzicht van de belangrijkste reglementen. Daarnaast zijn vanzelfspre-kend ook het ‘Algemeen Politiereglement voor de Scheepvaart op de Binnenwa-teren’ en het ‘Algemeen Reglement der Scheepvaartwegen’ van toepassing. Deze reglementering geldt voor alle bevaarbare waterwegen in geheel Bel-gië. Daarnaast is er ook nog een aan-

tal reglementen die heel specifiek van toe-passing zijn op waterwegen in Scheldeland. Zo is er voor de Beneden-Zeeschelde (dat deel van de Schelde tussen de Belgisch-Nederlandse grens en de richtingspalen die zich ongeveer 1 kilometer stroomopwaarts het uiterste punt van de kaden van Antwer-pen bevinden) een politiereglement en een

scheepvaartreglement. Voor het Zeekanaal van Brussel naar de Rupel is er een afzon-derlijk scheepvaartreglement.Meer informatie over al deze publicaties kan je terugvinden op de website: www.waterrecreatie.be of [email protected]. Een overzicht van de jachthavens vind je ook op de Toeristische Kaart.

Gedreven door water

Laat je liever het roer over aan iemand anders? Geen probleem! Maar weet dat hét centrum van de pleziervaart in Scheldeland ‘Vaart.Rupel’ (lees: VaartPuntRupel) is. Gelegen aan het waterrijke grensgebied tussen Boom en Willebroek en centraal op het toervaartnetwerk van de Benelux. In de info-pocket ‘Gedreven door Water’ maak je kennis met de troeven en mogelijkheden van Vaart.Rupel. Je vindt er alle praktische infor-matie terug voor een kort of meerdaags bezoek. Van praktische informatie op het water (o.a. jachthavens en aanleg-steigers) over praktische informatie aan wal (o.a. restaurants, cafés en herstel-lingsdiensten) tot bezoektips en verken-ningstochten in de regio. Vraag deze publicatie aan bij Toerisme Rupelstreek-Vaartland via de website www.TRVL.be.

JACHTHAVENS en PLEZIERVAART

Goed gezelschap

Heen en weer

met het veer

16


Bijna 60.000 hengelaars slaan hun hen-gel uit in Vlaamse openbare wateren. Vlaanderen telt 1.150 km bevaarbare en 12.450 km onbevaarbare waterlo-pen. Samen vormen die ruim 18.000 hectare hengelplezier voor jong en oud. Het Agentschap voor Natuur en Bos probeert al deze activiteiten in goede banen te leiden.

In Scheldeland heb je heel wat locaties om te hengelen. Om te mogen henge-len in openbaar water heb je een vis-verlof nodig. Dit wordt verkocht in elk postkantoor en is een kalenderjaar lang geldig in heel Vlaanderen. Je kan je vis-verlof ook online aanvragen op de web-site van het Agentschap voor Natuur en Bos: www.natuurenbos.be (thema openbare visserij).

Eenmaal je visverlof op zak kan je on-dermeer hengelen aan het Donkmeer in Berlare, domein Breeven te Bornem, aan de Oude Schelde in Bornem, Wa-lenhoek in Niel en het Broek Blaasveld

in Willebroek. De watersportbaan Ha-zewinkel en De Bocht in Heindonk herbergen een grote variëteit aan vis-soorten. Wie liever een lijntje uitgooit op een stromende rivier, kan terecht op de Dender, dankzij de zuiveringspro-gramma’s weer een geliefd viswater! De meest voorkomende vissoorten zijn baars, bittervoorn, blankvoorn, brasem, paling, giebel, karper, snoek, snoek-baars, zeelt en zonnebaars. Ook in het Provinciaal Domein De Schorre in Boom kan je hengelen.

Voor een volledig overzicht van de vis-waters raadpleeg je best de Provinci-ale Visserijcommissie van de provincies Oost-Vlaanderen (T: 09 267 84 48) en Antwerpen (T: 03 240 64 39). Daar kan je ook terecht voor het bestellen van hengelkaarten. De hengelkaarten ver-melden ook de meest voorkomende vis-soorten per hengelwater. Een aanrader voor elke visser!

HENGELEN


17

Scheldeland, dat is bovenal waterpret. Sportieve waterliefhebbers kunnen on-dermeer terecht in het recreatiedomein Nieuwdonk in Berlare, op de waterplas-sen van Hazewinkel in Heindonk of de zwembaden van de Warande in Wetteren.

Het Bloso Centrum Hazewinkel heeft met zijn watersportbaan internatio-nale faam verworven voor de kajak- en roeisport. Vele nationale en interna-tionale ploegen vinden het de ideale trainingsplaats. Jaarlijks wordt er ook een aantal nationale en internationale kampioenschappen georganiseerd. Naast de topsport is er uiteraard plaats voor de recreatieve watersportver-enigingen. Alle verenigingen geven opleidingen voor beginnelingen. Hier kan je terecht voor kanoën, kajakken, roeien, windsurfen en zeilen! In café De Zwarte Flesch in Pollare bij Ninove kan je een kano of kajak huren om op de Dender te peddelen. Je kan ook (iets minder sportief) genieten van het Donkmeer in Berlare dankzij elektrische motorboten. Of toch lie-ver je eigen spierkrachten gebruiken? Geen probleem want je kan er ook te-recht voor de huur van waterfietsen, roeiboten en kano’s.

Waterratten en zwemlief-hebbers springen beter niet in Schelde, Dender of Rupel. Dat is verboden. Je neemt best een frisse duik in het openluchtzwembad van de Warande in Wetteren. In Berlare kan je je zwemvliezen en snorkel uitproberen in de plas van recrea-tiedomein Nieuwdonk.

Voor een overzicht van de moge-lijkheden in Scheldeland, raad-pleeg je de Toeristische Kaart of de website www.scheldeland.be. Veel watersportplezier!

SPORTIEF OP HET WATER

Watersport vo or iedereen!

Recreatiedomein

De Warande Wet teren

Bloso Centrum Hazewinkel

18


Scheldeland is … zorgeloos en veilig trappen door een adembenemend rivie-renlandschap. De kilometerslange auto-vrije en verharde dijkwegen en jaagpa-den vormen een gedroomd kader voor urenlange fietstochten. De 12 veren over Schelde, Durme en Rupel en verschil-lende fietsbruggen over Dender, Nete en Dijle zorgen ervoor dat je probleemloos van de ene oever naar de andere kan. De veren in Scheldeland mogen trou-wens enkel door wandelaars en fietsers gebruikt worden, ze varen het hele jaar door en zijn ook nog eens helemaal gra-tis. Voor wie houdt van fietsen is het goed toeven in Scheldeland!

Fietsen in Scheldeland, dat is: � bijna 1.000 kilometer fietsnetwerk in 2 richtingen bewegwijzerd; � kilometerslange autovrije en verharde jaagpaden en dijkwegen;� 12 veren over Schelde, Durme en Rupel die dagelijks en gratis

heen en weer varen;� fietsvriendelijke cafés en restaurants om even halt te houden;� verblijfsmogelijkheden waar jij en je fiets met open armen worden

ontvangen!

Fietsen

Scheldedijk, Sint-Amands

Fietsen op kno oppunten


19

Fietsen op knooppunten

Dankzij het fietsnetwerk kan je alle uithoeken van Scheldeland per fiets verkennen. Voor de bewegwijzering van het netwerk wordt gebruik gemaakt van het knooppuntensysteem. Je stippelt zelf je fietstocht uit, zo lang of zo kort je maar wilt. Het enige wat je nodig hebt, is een fietskaart van de regio. Je noteert de knooppunten waarlangs je wilt fietsen en volgt de bordjes die je van het ene knooppunt naar het andere loodsen. Met de fietskaart bij de hand, kan je ook onderweg je traject nog aan-passen, als je dat wil.

In Scheldeland ligt er bijna 1.000 ki-lometer fietsnetwerk en steeds in twee richtingen bewegwijzerd. Fietsen via knooppunten kan je in Scheldeland aan de hand van twee fietskaarten: Langs Schelde en Dender (hoofdzakelijk provincie Oost-Vlaanderen) en Langs

Schelde en Rupel (hoofdzakelijk provin-cie Antwerpen). Beide knooppuntennet-werken sluiten naadloos op elkaar aan.

Ingenieus netwerksysteem

20


Het fietsnetwerk ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’ is goed voor 840 km fietsplezier langs de oevers van de Schelde en de Dender, langs unieke zoetwaterslikken en -schorren, over landelijke wegen en door de Dende-rende steden Ninove, Aalst en Dender-monde.

Het fietsnetwerk ‘Scheldeland, langs Schelde en Rupel’ laat je niet enkel kennismaken met de Schelde maar ook met de Rupel, Durme, Nete, Zenne,

Dijle, het kanaal Leuven-Dijle en het Zeekanaal Schelde-Brussel. Dit gebied telt heel wat monumenten-met-een-verhaal: de Sint-Bernardusabdij in Hemiksem, het Fort van Breendonk en de oude steenbakkerijsites van de Ru-pelstreek.

De fietskaarten zijn verkrijgbaar bij alle toeristische infokantoren in Schel-deland. Je kan de kaarten ook online bestellen via www.scheldeland.be.

geen Fan van kaaRtMateRiaaL? ga onLine!

Met de online routeplanner gaat het nog gemakkelijker. Je stippelt eenvou-dig en snel jouw persoonlijke tocht uit via www.scheldeland.be. Daarna print je de wegbeschrijving of download je alles naar je GPS en je bent klaar om de mooiste plekjes in Scheldeland te ontdekken. Wie liever niet van achter

het computerscherm een fietstocht uit-stippelt, wordt op zijn wenken bediend. Je kan nu ook fietsroutes ontvangen als SMS op je GSM.Of wat denk je van fietsen met GPS? De Zonnekeszandroute in Klein-Brabant is zo’n route waar je onderweg landen tuinbouwbedrijven passeert en het cul-tuurhistorisch erfgoed van de streek ontdekt. Op de website www.schelde-land.be kan je een hele reeks fietstoch-ten in gpx-bestand downloaden.

FietSen peR SMS!

Op een aantal punten langs het fiets-netwerk Scheldeland vind je fietsinrij-punten met parkings waar je je auto kwijt kan. Aan elk inrijpunt staat een infobord dat je wegwijs maakt en waarop je de nodige uitleg vindt over de SMS-dienst. Door een SMS te stu-ren met het gewenst aantal kilometer, ontvang je een SMS terug met daarin een routevoorstel. Op het scherm ver-schijnt een reeks getallen, die de num-mers aangeven van de opeenvolgende knooppunten. Je kan meteen op weg. De voorgestelde route is altijd lusvor-mig, waardoor je terugkomt aan je ver-trekpunt. Een SMS versturen en ontvan-gen kost € 0,50. Dit betekent dat je voor slechts 1 euro een route ontvangt.

In Scheldeland vind je fietsinrijpunten met infobord op volgende locaties:

aalst – Frans BlanckaertdreefDendermonde – De Bruynlaanhamme – HamveerLaarne – EekhoekstraatMerelbeke – Dijsegemwegelninove – Denderpad, bij fietsers- en voetgangersbrug ’t Oeversteksken overmere (Berlare) – Donklaan / Donk-meerRumst – park ingang langs Marktwetteren – Wegvoeringstraat / Den Blakken

Gezellig samen

langs de waterweg

21

Thematische fietstochtenScheldeland verkennen per fiets kan ook met lusvormige thematische rou-tes. Deze fietstrajecten variëren tussen 30 en 60 kilometer en geven je ook een heleboel achtergrondinformatie mee. Je kan om het even waar op het traject starten en komt steeds bij je vertrek-punt terug. De routes maken gebruik van de groen-witte knooppuntbeweg-wijzering van het fietsnetwerk of van zeshoekige borden.

De brochures met kaarten zijn verkrijg-baar bij de toeristische infokantoren in Scheldeland. Je kan de brochures ook bestellen via www.scheldeland.be.Van een aantal routes kan je op de web-site een gratis plannetje downloaden in pdf-formaat. GPS-gebruikers kunnen sommige van deze routes gratis in gpx-formaat downloaden.

Tip: Je vindt alle info over deze routes op de Toeristische Kaart.

Fietsbrug ter hoogte van het drie rivierenpunt, RumstWandel- en

fietsbrug

Denderleeuw

22


Fietsvriendelijk onthaal! Onderweg even halt houden om iets te drinken of te eten hoort er vanzelf-sprekend bij. In de fietsvriendelijke ca-fés en restaurants worden fietsers met open armen ontvangen en levert de uitbater ook nog eens extra inspannin-gen om het fietsers extra naar de zin te maken. Er zijn natuurlijk een heleboel goede cafés en eetgelegenheden langs en in de buurt van het netwerk, maar die laten we je liever zelf ontdekken.

Met De FietS BLijven SLapen?

Wil je enkele dagen uittrekken om te fietsen in Scheldeland? Dan kunnen we je onze fietsvriendelijke logies aanbe-velen. Het gaat zowel om hotels met 2, 3 of 4 sterren als gezellige gastenka-mers, groepsverblijven en een camping.

Wat deze logies zo uniek maakt? Extra comfort voor fietsers en een sportieve gastheer of -vrouw die je met veel ple-zier de weg wijst. Alleen de logies die aan een aantal specifieke criteria vol-doen, kunnen namelijk het label ‘fiets-vriendelijk logies’ krijgen. Een overzicht van deze logies vind je op www.scheldeland.be.

FietsverhuurJe wenst te komen fietsen in Schelde-land, maar je hebt geen eigen fiets of je ziet het niet zitten om je fiets mee te zeulen? Geen probleem! Je kan te-recht bij de plaatselijke fietsverhuur-ders voor kwaliteitsvolle fietsen, extra toeristische informatie én goede raad. Op de Toeristische Kaart en op www.scheldeland.be vind je alvast heel wat verhuurdiensten.

22

23

Lange afstandsfietsroutes = LF-routes

Deze landelijke fietsroutes zijn ontwik-keld voor de recreatieve fietsers die een fietsvakantie, een weekend- of dagtrip ondernemen. Langs de trajec-ten kom je op regelmatige afstanden overnachtingsmogelijkheden tegen. Vooral trekkershutten vormen een ideale formule voor de rondtrekkende fietser. De LF-routes, die door de LF-werkgroep van Grote Routepaden wor-den uitgestippeld, zijn bewegwijzerd met geelblauwe tekens, naar analogie met de witrode wandelbewegwijzering.

Volgende LF-routes doorkruisen Scheldeland:LF2 Stedenroute 340 km tussen Amsterdam en Brussel via Bornem en MechelenLF5 vlaanderen Fietsroute 294 km tussen Brugge en Thorn (NL) via

Gent, Dendermonde, Sint-Amands, Niel, Boom en Rumst

LF30 Schelde-Deltaroute 101 km tussen Wachtebeke en Bossuit via

Laarne en GentLF38 Dender-waaslandroute 96 km tussen De Klinge en Geraards-

bergen via Temse, Weert, Branst, Sint-Amands, Moerzeke, Dendermonde, Den-derbelle, Wieze, Aalst, Erembodegem, Denderleeuw en Ninove

23

Mountainbike

Meer in voor avontuur en snelheid? Waag je dan aan een van de mountain-bikeroutes. Bloso tekende een aantal routes uit, allemaal bewegwijzerd en bestaande uit verschillende lussen die variëren in moeilijkheidsgraad. Een overzicht van de mountainbikeroutes vind je op www.bloso.be. In Z-O Vlaan-deren ligt een gloednieuw mountain-bikenetwerk van 490 km met enkele kuitenbijters uit de Ronde van Vlaan-deren. Het omvat de gemeenten Aalst, Denderleeuw, Erpe-Mere, Geraardsber-gen, Haaltert, Lede en Ninove.

Problemen tijdens je trip? Met tiental-len fietsen wandelroutes, kilometers fietsnetwerk en tal van andere, re-creatieve routes onder de hoede van Toerisme Oost-Vlaanderen en Toerisme Provincie Antwerpen is het een hele uitdaging om het onderhoud ervan te garanderen. Ontbreekt er ergens een bewegwijzering, heb je suggesties of opmerkingen om de kwaliteit van een fiets- of wandelroute te verbeteren? Breng dan gewoon de routedokter op de hoogte via www.scheldeland.be.

Ook wegenwerken kunnen je fietstocht danig in de war sturen. Voor een over-zicht van de wegenwerken - waarvan wij op de hoogte zijn - en waarbij de doorgang voor fietsers wordt bemoei-lijkt of zelfs onmogelijk is, neem je een kijkje op www.scheldeland.be.

Routedokter nodig?Fietsen langs

de Dender

24


Met de fiets op het veer!

veeRDienSten, een BRokje geSchieDeniS

In de Romeinse tijd bestonden in onze streken reeds veren op plaatsen waar de heirwegen rivieren kruisten. Dit gebeurde doorgaans op doorwaadbare plaatsen, maar oeverbewoners hielden een bootje klaar voor het geval het waterpeil te hoog stond. Zo begonnen de eerste veermannen heen en weer te varen. De oudste vermelding van een veer dat nu nog bestaat, dateert uit 1253. Het ging om de verkoop van het veer Ap-pels-Berlare over de Schelde. Veerpacht bracht immers geld in het laatje van adellijke oeverbezitters of van abdijen. Heden worden de meeste veren in op-dracht van de Vlaamse Gemeenschap uitgebaat door zelfstandige veerman-nen en -vrouwen.

Op de autovrije jaagpaden en dijkwe-gen in Scheldeland proef je als fietser van het rivierenlandschap en het won-dermooie panorama. Zeg nu zelf: wat geeft je op een vrije dag meer rust en

voldoening dan je te laten meedrijven op het ritme van de rivier? Geen jach-tige verkeersaders, maar bochtige oevers waar het heerlijk rustig fietsen is.

iS het gRaS gRoeneR aan De anDeRe kant?

Dan ‘fiets’ je via de veren moeiteloos van de ene naar de andere oever. Er zijn in Scheldeland 12 veren die fietsers en wandelaars gratis van de ene oever naar de andere brengen. Meevaren met de veerman (of -vrouw!) kan trouwens elke dag van het jaar. Natuurlijk moet je wel rekening houden met de bedieningstij-den. Een gedetailleerde dienstregeling is terug te vinden op de Toeristische Kaart of op www.scheldeland.be.

Ook de ontelbare sluizen en bruggen - zoals de handige fietsbruggen over de Nete en de Dijle, de legendarische Mira-brug in Hamme en de imposante ijzeren constructie over de Schelde in Temse en Bornem - brengen je in een oogwenk naar de overzijde.


25

tip:Tussen Schellebelle en Kruibeke

zijn er nog opvallend veel actieve veren over de Schelde. Met de Scheldeverentocht kan je ze allemaal uitproberen. Leuk detail: door het succes van de Scheldeverentocht moest de veerman van Schellebelle een grotere boot kopen. Dit veer is trouwens het enige in Scheldeland waar je aan een bel moet trekken om de veerman te roepen. Er zijn 2 tochten: Schellebelle-Dendermonde en Dendermonde-Kruibeke. De tocht loopt onder meer langs de dorpjes die het decor vormden van de tv-reeks Stille Waters (63 en 71 km).

Heen...

... en weer ...

met het veer

26


De StapSchoenen aantRekken

Met twee wandelnetwerken, 15 uniform bewegwijzerde landelijke wandelroutes tussen Schelde, Dender en Durme, 2 wandelroutes op GPS in Rupelstreek-Vaartland en digitale wandelingen in Sint-Amands, Mariekerke, Aalst en Den-dermonde zal het moeilijk kiezen zijn. Daarnaast is er in elke stad en gemeen-te een aantal routes uitgestippeld die al dan niet bewegwijzerd zijn.

Wandelen

Langs Schelde, Dender en Rupel komt een zeldzaam lint natuurgebieden voor. De getijdenwerking waaraan de Schelde onderhevig is, zorgt er in combinatie met het zoetwater van de rivier voor dat de natuur in Scheldeland binnen Europa zelfs uniek is. Voeg daar de oude kleiputten in de Rupelstreek aan toe, waar de natuur de afgelopen jaren vrij spel heeft gekregen, het lichtglooiende landschap dat zich ten zuiden van Aalst uitstrekt en enkele mooie bossen en je komt al vlug tot de conclusie dat Scheldeland wandelaars heel wat te bieden heeft.

wandelen in Scheldeland, dat is:� Bijna 600 km wandelnetwerk in 2 richtingen bewegwijzerd;� 15 uniform bewegwijzerde wandelroutes tussen Schelde,

Dender en Durme;� 2 GPS-wandelroutes in Rupelstreek-Vaartland;� Digitale verhalenwandelingen in Sint-Amands, Mariekerke,

Dendermonde en digitale carnavalswandeling in Aalst (scan qr-code)!

Bat tenbroek, Mechelen

Samen op stap


26

27

Scheldeland telt twee wandelnetwerken: ‘In het Land van Stille Wa-ters’ en ‘Rivierenland’. Met een wandelnetwerk wandel je langs veilige paden, die met elkaar verbonden worden tot een netwerk. Waar twee of meer trajecten elkaar kruisen, ontstaat een knooppunt. Aan de hand van genummerde knoop-punten stippel je zelf je wandelroute uit. De ki-lometeraanduiding op de kaarten laat je toe de lengte van je par-cours te bepalen. Het wandelnetwerk ‘In het Land van Stille Waters’ strekt zich uit over de gemeenten Bornem, Puurs en Sint-Amands en delen van Buggenhout, Dendermonde en Hamme.

De gemeenten Niel, Boom, Rumst, Willebroek, Sint-Katelijne-Waver en Mechelen maken deel uit van het wandelnetwerk ‘Rivierenland’, dat door het gelijknamige Regio-naal Landschap wordt beheerd. Al-les samen ligt in Scheldeland bijna 650 km wandelnetwerk, in twee richtingen bewegwijzerd, op je te wachten!

De wandelnetwerk-kaarten kan je bestel-len via www.schelde-land.be of ga langs bij Toerisme Klein-Brabant-Scheldeland of Toerisme Rupelstreek-Vaartland.

Wandelen op knooppunten

Samen op stap

27

28


Wil je graag de mooiste plekjes van Scheldeland ontdekken en de al-lermooiste trajecten bewandelen? Probeer een van de bewegwijzerde lusvormige themaroutes uit: de Bug-genhoutbosroute, Den Dotterroute, de Kalkense Meersenroute, de Piet Van Akenroute zijn enkele van de talrijke routes die Scheldeland rijk is. Zowel

de verkortingen als de hoofdroutes zijn bewegwijzerd. Je kan om het even waar op het traject starten en komt steeds bij je ver-trekpunt terug.

De lange afstandsroutes of ‘grote rou-tepaden’ bieden je de mogelijkheid om gedurende meerdere dagen weg te wan-delen van de alledaagse drukte. Grote Routepaden vzw heeft de trage wegen in Vlaanderen bewegwijzerd met rood-witte strepen, waardoor een aantal lange afstandspaden of GR-paden ont-staat. De paden doorkruisen volledige streken en zelfs landen. Ze maken bijna

altijd gebruik van openbare wegen, grind- en veldwegen, bosdreven en kerkwegeltjes.

Volgende GR-paden doorkruisen Schel-deland:� gR 128 vlaanderenroute:

175 km van Kemmel naar Aalst via Ieper, Roeselare, Tielt, Deinze, Gent, Laarne, Berlare en Dendermonde

� gR 5a wandelronde van vlaan-deren: 557 km, lus van Antwerpen naar De Panne en terug via Vrasene, Hulst, Sas van Gent, Maldegem, Damme, Brugge, De Haan, Oostende, Oostduinkerke, De Panne, Stavele, Kemmel, Menen, Avelgem, Ronse, D’Hoppe, Geraardsbergen, Aalst, Dender-monde en Temse

� gR12 Reynaertland: 102 km van Hulst naar Rupel-monde via Stekene, Daknam, Lokeren, Sinaai, Belsele, Sint-Niklaas, Temse en Steendorp

Wandellussen

Lange afstandswandelingen = GR-paden!

Eropuit met

het gezin!

Gezellig...

28

... samen!

29

Langs broeken, meersen en polders!Scheldeland telt heel wat gebieden waar het heerlijk wandelen is. Zowel bossen, natuurgebieden en -reserva-ten, provinciale domeinen als de vele dijken jaagpaden langs Schelde, Den-der, Rupel en Durme bezorgen je een fijne recreatieve of actieve wandeling.

Voor een overzicht van de wandelge-bieden raadpleeg je best de website www.natuurpunt.be. In samenwerking met de Regionale Landschappen wor-den op regelmatige basis wandelacti-viteiten georganiseerd.

Wandelgebieden

Meer informatie over de Grote Routepaden verkrijg je bij:Grote Routepaden vzwVan Stralenstraat 40, 2060 AntwerpenT: 03 232 72 18, F: 03 231 81 [email protected], www.groteroutepaden.be

Wandelnetwerk Rivierenland

29

30


recreatieve routes onder de hoede van Toerisme Oost-Vlaanderen en Toerisme Provincie Antwerpen is het een hele uitdaging om het onderhoud ervan te garanderen. Ontbreekt er ergens een bewegwijzering, heb je suggesties of opmerkingen om de kwaliteit van een fiets- of wandelroute te verbeteren? Breng dan gewoon de routedokter op de hoogte via www.scheldeland.be.

Ook wegenwerken kunnen je wandel-tocht danig in de war sturen. Voor een overzicht van de wegenwerken - waar-van wij op de hoogte zijn - en waarbij de doorgang wordt bemoeilijkt of zelfs onmogelijk is, neem je best vooraf een kijkje op www.scheldeland.be.

Problemen tijdens je wandeling? Met tientallen fietsen wandelroutes, kilo-meters fietsnetwerk en tal van andere,

Eeuwenlang hebben steenbakkerijen in de Rupelstreek het typische kleiput-tenlandschap gedomineerd. De hoogda-gen van de steenbakkerijnijverheid zijn intussen voorbij. De GPS-wandeling in Niel laat je zien dat er tot op vandaag klei afgegraven wordt. Vele oude klei-putten werden intussen door de natuur heroverd. Nu zijn het waterplassen met een rijke groei aan specifieke waterplan-ten. In Niel en Klein-Willebroek kan je starten met een GPS-wandeling. Wat je moet doen? Surf naar www.TRVL.be en klik door op wandelen.

Anders dan een wandeling per GPS, maar even modern, is de digitale

verhalenwandeling in Mariekerke en Sint-Amands. Via de toepassing van ‘Storynations’ laad je op voorhand een digitaal verhaal op je MP3-speler. Daar-na kan je vertrekken en krijg je waar nodig toelichting over de bezienswaar-digheden. Voor hen die niet over een geschikte toestel beschikken, ligt een aantal MP3-spelers ter beschikking in het Infopunt. Meer informatie kan je verkrijgen via www.toerismekleinbra-bant.be of bij het Infopunt ‘Het Veer-huis’ in Sint-Amands. In Dendermonde en Aalst kan je ook genieten van een verhalenwandeling. Meer informatie vraag je op bij Toerisme Dendermonde en Toerisme Aalst.

Routedokter nodig?

Wandelen met GPS

Dendermonde

31

De geschiedenis van veel veren gaat een eind terug in de tijd. Het veer met de oudste vermelding dat nu nog bestaat is dat over de Schelde van Berlare naar Appels (1253). Er zijn in Scheldeland 12 veren actief die fiet-sers en wandelaars gratis van de ene oever naar de andere brengen. Mee-varen met de veerman (of -vrouw!) kan trouwens elke dag van het jaar. Natuurlijk moet je wel rekening hou-den met de bedieningstijden. Een ge-detailleerde dienstregeling is terug te vinden op de Toeristische Kaart of op www.scheldeland.be.

Routedokter nodig?

Te voetop het veerWandelen met GPS

wie Betaalt de veerman?

In Scheldeland is die vraag snel beantwoord. Niemand! De schip-pers op Schelde, Durme en Rupel zetten je immers gratis én met de glimlach over.

12 gratis veren!

32


Boon 2012

Wie Scheldeland zegt, denkt Aalst en in één adem door: Louis Paul Boon. In 2012 wordt de grote man uit de Vlaamse literatuur uitbundig gevierd. Want precies 100 jaar geleden zag Boon in Aalst het levenslicht. Of je nu een fan van de man bent of niet, Boon! 2012 biedt voor ieder wat te beleven.

Wie kent de figuur van Boon niet, of zijn biografie van Pieter Daens, of de beruchte collectie blotevrouwenfoto’s van zijn Feminatheek? Louis Paul Boon werd op 15 maart 1912 in deelge-meente Erembodegem in Aalst geboren. Hij behoort tot de allergrootsten in het Vlaamse literaire en journalistieke landschap en geniet ook in het buiten-land ruime bekendheid. Via zijn oeuvre bracht Boon op een unieke manier de sociale strijd van de fabrieksstad Aalst in kaart. Absoluut meesterwerk is de dubbelroman De Kapellekensbaan.

Boon heRBeLeven in aaLSt

Wie Boons oeuvre nostalgisch wil her-beleven, moet zeker de dubbelten-toonstelling in samenwerking met het Letterenhuis Antwerpen gaan bezich-tigen. In het Aalsterse stadsmuseum kom je alles te weten over de ‘Rebellen

van Boon’. Het literaire werk van Boon bevat namelijk nogal wat revolutiezoe-kers, met personage Jan De Lichte als centrale figuur.

Twee fietstochten doen je al trappend in de huid van de schrijver kruipen. De lussen van 45 kilometer brengen je langs locaties uit de romans van Boon: de bekende Kapellekensbaan, de kerken en kastelen uit het Geuzenboek en de pleisterplaatsen van de bende van Jan De Lichte. Je weg vinden doe je aan de hand van de brochure, of gps-gestuurd, en een fiets is te huur bij de toeristische dienst.Wie de twee-wieler liever op stal laat, kan ook te voet een stukje Boon-geschiede-nis ontdek-


Fietsen met Boon!

33

ken. Toerisme Aalst organiseert maan-delijks een gegidste wandeling over Boon. Ga je toch alleen op stap, tik dan eerst de nieuwste wandelbrochure op de kop. Die leidt je in de voetsporen van de geniale veelschrijver door het centrum. Met een obligate stop bij het beeldje van Ondineke, de antiheldin uit de ro-mans van Boon. En meteen ook de naam van het lokaal gebrouwen Tripelbier.

FeeSten Met Boon!

En dat het bier en ander vocht rijkelijk zal vloeien op de feestpartijen ter ere van Boon, dat is verzekerd. Het startschot van alle activiteiten wordt gegeven op 15 maart in het Aalsterse cultureel centrum De Werf en het feestprogramma is in han-den van Behoud de Begeerte.

Op 22 april is er op de markt een groot-se enscenering van het proces en de terechtstelling van Jan De Lichte, de

befaamde bandiet uit de romans van Boon. De rollen worden gespeeld door gekende acteurs en met Aalst verwantefiguren, zoals de bekende strafpleiter Jef Vermassen.

Wie in het weekend van 23 en 24 juni in de carnavalsstad is, maakt kennis met de parade ‘De wereld van Boon’. Deze beeldende optocht is het resul-taat van een sociaalartistiek project met verenigingen, scholen en wijkbe-woners. Na de parade en de onthulling van een nieuw Boonkunstwerk, kan het volksfeest losbarsten.

info:Topper: Denderende stad Aalstwww.boon2012.bewww.aalst.be/[email protected]

Louis Paul Boon Ondineke

34


Mercator 2012

Op 5 maart 2012 is het 500 jaar geleden dat Gerardus Mercator werd geboren in Rupelmonde. In het Mercatorjaar 2012 wordt de beroem-de cartograaf feestelijk herdacht. Rupelmonde, wondermooi gelegen aan de Schelde, verwelkomt bezoekers op een resem activiteiten die de bekende inwoner laten herleven in al zijn glorie.

Mercator: een ondergesneeuwde naam uit je vroegere schooltijd? Laten we het ge-heugen even opfrissen. Cartograaf en hu-manist Gerardus Mercator kennen we voor-al van de revolutionaire Mercatorprojectie, tot vandaag van onschatbaar belang voor de scheepvaart. De man publiceerde bo-vendien een voor die tijd baanbrekende kaart van Europa, die de aloude theorieën van Ptolemaeus overhoop gooide. De glo-bes en kaarten van Mercator symboliseren de dorst naar kennis van de renaissance. Zijn erfenis als wetenschapper en carto-graaf heeft eeuwenlang volgelingen beïn-vloed en spreekt ook vandaag on-verminderd tot de verbeelding.

Op en rond het Mercatorei land in Rupelmonde (Kruibeke) verwij-zen tal van monu-

menten en bouwwerken naar het leven en werk van de grote humanist. Op het marktplein prijkt de man groots als standbeeld. En de tentoonstelling in de Graventoren is volledig aan hem gewijd.

activiteiten MeRcatoRjaaR

Een unieke inleefwandeling door Ru-pelmonde brengt je op alle speciale Mercatorplekjes. Je wandelt onder meer langs zijn geboorteplaats en bespeurt de Schelde waar hij als kind de schepen met

overzeese handelswaar bewon-derde. Het kompas toont je feilloos de weg.

Ook zeker het bekijken waard is het kunstwerk Homo Universa-lis in de 16de-eeuwse getijden-molen op het Mercatoreiland (vanaf 31 maart). Dit speciaal voor de gelegenheid gecre-


Graventoren, Rupelmonde

35

eerde kunstwerk wordt aangedreven door de raderen en de assen van de molen. Het is een eerbetoon aan Mercator als homo universalis - de man was ook een bedreven instrumentenbouwer.

Een reeks historische muzikale vertel-lingen over het leven van Mercator voert je terug naar het begin van de 16de eeuw (eerste helft april). De avondvullende voorstelling maak je mee in het prachtige kader van de getijdenmolen. Vertellers en muzikanten gaan in dialoog met het kunstwerk in de molen en roepen een we-reld vol verbeelding op.

Van 15 april tot 24 juni loopt bovendien in het museum van de heemkundige kring Wissekerke in Bazel, een andere deelge-meente van Kruibeke, de tentoonstelling ‘Vijfhonderd jaar cartografie’ (1542-1855), met 105 originele kaarten van onze con-treien in vroeger tijden.

geBooRteFeeSt en nieuw StanDBeeLD

Uiteraard moet er ook uitbundig gefeest worden. En dat precies op de geboorte-dag van Mercator: 4 maart. Het feest in en om het Mercatorplein in Rupelmonde is de aftrap van het herdenkingsjaar. Er is een bloemenhulde, een cavabar, een bal-lonwedstrijd en een geboorteboom. Vanaf 20 mei kun je op datzelfde plein ook het gloednieuwe standbeeld van de jonge Mercator bewonderen. Dat moet de meer bereikbare tegenhanger worden van het statige standbeeld op de markt.

info: Steden en dorpen van A tot Z (Kruibeke)www.mercatorjaar2012.bewww.toerismewaasland.be

Gerardus Mercator

Geboortehuis Mercator

36


Open Kerken in Scheldeland

Het aantal kerken in Scheldeland krijg je niet op de vingers van wel twintig handen geteld. Van metropool tot stil riviergehucht, ze bezitten alle wel hun eigen kerk-toren aan het plaatselijke marktplein. De stichting Open Kerken stelt de mooiste kerken open voor het ruime publiek.

Kerken blijven nog al te vaak op slot, vindt de stichting Open Kerken. Terwijl ze meer bekendheid en meer bezoekers verdienen. Want een kerk is een richtpunt in het landschap, een herkenningsteken voor de bewoners, aldus de organisatie. In een kerk vind je bovendien vaak een schat aan architecturaal, cultureel en religieus erfgoed. En ze geldt uiteraard als een in-getogen plek voor gebed of meditatie.

open keRken in aaLSt

De stad Aalst telt vier Open Kerken. De Sint-Martinuskerk in het historische stads-centrum is een toonbeeld van Bra-bantse gotiek, en herbergt de waar-devolle barokke sa-cramentstoren van Jeroen Duquesnoy de Oudere, in zwart en wit marmer. Ook vind je in de kerk 21 versierde altaren

van de middeleeuwse gilden: van bakkers, kleermakers tot graanhandelaars.

De andere Aalsterse Open Kerken bevinden zich aan de overzijde van de Dender in de nieuwere stadswijken. De kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand gelegen aan een nieuw heraangelegd plein, is binnenin mooi gerestaureerd en opnieuw geschil-derd in de oorspronkelijke kleuren.

De Scheve toRen van ninove

Een rustgevende, gastvrije sfeer heerst in de Ninoofse Onze-Lieve-Vrouw Hemel-

vaartkerk, met haar scheve toren meteen dé blikvanger van Ninove. Haar opvallende barokke stijleenheid maakt dat deze kerk geprezen wordt als een van de belangrijkste gebedshuizen van het land en een van de volledigste kunsthistorische scheppin-gen van de Denderstreek. De kerk maakte ooit deel uit


Abdijkerk, Ninove

37

van het gebouwencomplex van een mach-tige Norbertijnerabdij.

Sint-geRtRuDiSkeRk in wetteRen

Dit 19de-eeuwse mo-numentale kerkgebouw in eclectische stijl is de vermeende schuilplaats van het in 1934 gestolen paneel De Rechtvaardige Rechters van het wereld-beroemde Lam Gods van de gebroeders Van Eyck. Toch werd het schilderij hier nooit teruggevonden! Maar ga in deze kerk zeker niet voorbij aan de wél aanwezige schilderijen

van J. Pauwels, Bertolotti, Paggi en een pa-neel toegeschreven aan Van der Goes.

in en oM kLein-BRaBant

Wie koers zet naar Klein-Brabant, kan even de kerkdeuren binnenglippen van de

Sint-Pietersbandenkerk in Hamme, en van de Onze-Lieve-Vrouwkerk in Temse waar-van de torens bekende bakens zijn langs de Schelde. En natuurlijk kun je niet zon-der even te verpozen in de schitterende romaanse crypte in de Bornemse Onze-Lieve-Vrouwkerk. En waar er nog een toren scheef staat … dat is in Schelle. De toren van de Sint-Petrus en Pauluskerk staat maar liefst 1,20 meter uit het lood. De laatste twee kerken stellen, hoewel (nog) niet als Open Kerk geboekstaafd, toch heel gastvrij de deuren open voor nieuwsgie-rige bezoekers.

info: www.openkerken.be (met onder meer de openinguren van de kerken)www.scheldeland.be Steden en dorpen van A tot Z: Wetteren, Bornem, Schelle, Temse, Hamme, Aalst, NinoveToeristische toppers: Denderende Steden

Sint-Petrus en Pauluskerk, Schelle

38


Wie dacht dat toerisme in Scheldeland niet is weggelegd voor rolstoelgebruikers, heeft het mis. Ook wie door een beper-king minder mobiel is, al een dagje ouder of met de kinderwa-gen op stap gaat, kan vrij comfortabel heel wat bijzondere plek-

jes bezoeken. Speciale toegankelijkheidslabels wijzen je daarbij de weg.

Wil je er een dagje tussenuit en is de auto voor jou het meest aangewezen vervoer-middel? Of is een autodutje voor de klein-sten, afgewisseld met nu en dan een korte wandeling in de kinderwagen, misschien een leuke reisformule voor jouw gezin? Trek er dan eens uit op uit langs de Schel-deland auto- en motorroute.

Steeds meer trekpleisters in Scheldeland doen hun best om hun toegankelijkheid te verhogen voor rolstoelgebruikers en gezinnen met jonge kinderen. Door aan-gepaste parkeerplaatsen, een makkelijker toilet, minder drempels of een lift bijvoor-beeld.

200 kM autoLuSSen

De Scheldeland-autoroute bestaat uit twee lusvormige trajecten van elk onge-veer 100 kilometer. Lus 1 brengt je door het Antwerpse Scheldeland. Van Klein-Brabant met zijn authentieke landschap en be-woners naar de Rupelstreek tot in

cultuurstad Mechelen. Lus 2 verkent de Oost-Vlaamse kant van de Schelde, langs Dendermonde, Wetteren en de waterplas van het Donkmeer. Je kunt om het even waar langs de route je autotrip starten.

toegankeLijkheiDSinFo via LaBeLS

Aan de hand van gekleurde pictogrammen in de brochure zie je in een oogopslag hoe toegankelijk de faciliteiten langs de weg zijn. Musea, toerismekantoren, restaurants en tavernes kregen een groen, groenplus of oranje label. Bij de brochure hoort ook een luister-cd. De audioteksten en sfeer-volle geluidsfragmenten zijn een waar ge-not onderweg. En een must voor mensen met een visuele beperking.

De SchoRRe

In lus 1 is zeker provinciaal recreatiedomein De Schorre in Boom in de Rupelstreek een bezoekje waard. Er zijn rolstoelvriendelijke parkeerplaatsen en met de lift daal je vlotjes tot


Vernieuwde toegankelijke

Scheldelandroute

Ideale kinderuitstap!

39

in de oude kleiput waarin het groene domein gelegen is. Het kleine volkje kan zich uitleven op de speeltuigen aangepast voor kinderen met functionele beperkin-gen. Even verderop in de gemeente Rumst kreeg Brasserie 3ri4den zelfs het groene pluslabel, topcategorie in de labeling. Op het terras heb je een mooi uitzicht op de Rupel en de voorzieningen voldoen aan de nieuwste toegankelijkheidsnormen.

Den BLakken

In lus 2 scoort de tuin van provinciaal do-mein Den Blakken in Wetteren dan weer prima op toegankelijkheid. In dit mekka van de Oost-Vlaamse rozenteelt, moet je zeker tijd uittrekken voor het wandelpar-cours voor rolstoelgebruikers, slechtzien-den en blinden. Onder meer een tasttuin en een geurtuin moeten van de wande-ling een ware belevenis maken. Ook een stop in Scheldedorp Hamme is meer dan de moeite waard. Er zijn aangepaste par-keerplaatsen op het marktplein, het bak-kersmuseum in de molen is goed toegan-kelijk en de aantrekkelijke Mirabrug heeft een haalbare helling.

Info: brochure te koop via www.schelde-land.be of in de toeristische infokantoren.Voor gedetailleerde informatie over toegan-kelijkheid van bezienswaardigheden, cafés en restaurants langs de Scheldelandroute kan je terecht op de website van Toerisme Scheldeland www.scheldeland.be. Er zijn toegankelijkheidsfiches die je kan downloa-den om zo je uitstap voor te bereiden.

De toegankelijkheidsscreening werd ver-zorgd door ATO (Adviesbureau Toeganke-lijke Omgeving) en CTPA (Centrum voor Toegankelijkheid Provincie Antwerpen). www.ato-vzw.be en www.provant.be. Bekijk ook www.tov.be/toegankelijkheid voor een ruimer aanbod.

Vernieuwde toegankelijke

Scheldelandroute

toegankelijkheid vo or iedereen

40


Toppers in Scheldeland

zoMeRSe BLoeMenpRacht

Je ooit afgevraagd waar de bloemen-pracht van de Gentse Floraliën vandaan komt? In de omgeving van Wetteren, Melle, Laarne, Wichelen en Destelber-gen zijn meer dan tweehonderd gespe-cialiseerde sierteeltbedrijven geves-

tigd. Zij verbouwen samen maar liefst tweeduizend verschillende boomkwe-kerijproducten. Specialiteiten zijn de teelt van rozenstruiken, sierheesters, coniferen, sier- en fruitbomen, bego-nia’s en azalea’s.

De geschiedenis van de sierteelt gaat terug tot het midden van de 19de eeuw, wanneer Adolf Papeleu een boomkwe-kerij start in Wetteren. De bijzondere eigenschappen van de bodem en de typisch Vlaamse weersomstandigheden zorgen ervoor dat jonge plantjes hier vlug groeien en gehard zijn om waar dan ook te gedijen. Vandaag heeft de sierteelt internationale bekendheid en gooien sierteeltbedrijven, plantencen-tra en boomkwekers regelmatig de deu-ren wagenwijd voor je open.

Bloemenstreek

Golvende zeeën van begonia’s, hartstochtelijke rozen en rijen sierstruikjes tot aan de horizon. Een dagje tussen de bloemen maakt je vrolijk. Stappen of trap-pen, genieten van de gastvrijheid van de kwekers of logeren in een voormalige bloemisterijvilla. Je kan het niet mooier zeggen dan … met bloemen.

nuttige adressen: zie Toeristische KaartMeer info: Steden en dorpen van A tot Z.

Begoniavelden


41

Den BLakken: het haRt van De RooS

Het Provinciale Domein Den Blakken in Wetteren is uitgebouwd als promotie-tuin voor de sierteeltgewassen die in de Bloemenstreek worden verbouwd. Vanaf het terras van de statige villa Les Mélèzes, die nu dienst doet als taverne, heb je een schitterend uitzicht op het domein. Den Blakken bestaat uit een aantal thematuinen waarin je netjes alle informatie over de planten voorge-schoteld krijgt.

Maar ook een historische tuin met een overzicht van tuinstijlen van de laat-ste vijfhonderd jaar en een doolhof samengesteld uit verschillende soorten haagplanten verwennen de zintuigen. Erg te smaken is ook het speciale wan-delparcours voor rolstoelgebruikers, slechtzienden en blinden. Voor hen zijn er de tuinkamers waarbij alle zintuigen geprikkeld worden. Welkom in de tast-tuin, de kamer van het gehoor of de geurtuin.

van De BLoeMetjeS en De BooMpjeS

In Destelbergen vind je het Provinciaal Proefcentrum voor Sierteelt. Daar wor-den nieuwe teeltwijzen en -technieken wetenschappelijk onderzocht en in de proeftuin en het proefstation uitgetest. In de kleurrijke Hydrangea-kijktuin van de Hydrangeum vzw krijg je een mooi overzicht van een rijk plantengeslacht hortensia’s. Ook Laarne, Melle, Lochristi en Serskamp zetten graag de bloeme-tjes buiten. Al fietsend langs de Florali-entocht is een bezoek aan de serres van een van de vele bloemisterijen zeker een aanrader (op afspraak en in groep). Zo krijg je een zicht op de wereld ach-ter de schermen van een modern sier-teeltbedrijf. In deelgemeente Flora in Merelbeke - de naam Flora verwijst naar de bloementeelt - zie je nog enkele op-vallende bloemistenvilla’s van weleer.

Rozentuin in Provinciaal Domein Den Blakken

Villa Les Melezes in Pr

ovin-

ciaal Domein Den Blakken

Rondleiding in Provinciaal

Domein Den Blakken

42


MiDDeLeeuwS kaSteeL van LaaRne

Het kasteel van Laarne is een van de best bewaarde waterburchten in Bel-gië. Het imposante poortgebouw en de oude ophaalbrug voeren je meteen te-rug naar de 13de eeuw, de bouwperiode

van deze burcht. De originele vijfhoe-kige vorm en de vijf stenen torens zijn intact gebleven, maar het kasteel werd ingrijpend verbouwd in de tweede helft van de 17de eeuw. In die periode kwam er een nieuwe toegang, de oude woon-vertrekken werden gemoderniseerd en er werd een vleugel bijgebouwd. In de periode van de heksenvervolgingen deed het kasteel trouwens dienst als gevangenis voor vermeende heksen. Met een bewegwijzerd heksenpad en het speciale bier Toverhekske houdt de heksengilde van Laarne de herinnering levend (www.heksengilde.be).

Het kasteel wordt momenteel nog steeds bewoond en bezoekers kunnen

Kastelen in Laarne en Destelbergen

Aan de oevers van de Schelde rond Gent vonden rijke industriëlen destijds een prachtige omgeving om riante buitenverblijven op te trekken. De streek is van-daag bezaaid met kastelen, maar het middeleeuwse kasteel van Laarne blijft het pronkstuk.


Kasteel van Laarne


42

43

in de publiek toegankelijke vertrek-ken een rijke verzameling kunstvoor-werpen en kostbaar meubilair bewon-deren. Sommige vertrekken, zoals de keuken, zijn ingericht zoals het ooit moet geweest zijn. Terwijl je door ridderzalen, donjon of kapel dwaalt, roepen rijke wandtapijten, kandelaars en schilderijen het tot de verbeelding sprekende kasteelleven van vroeger tot leven. De rijke zilvercollectie D’Allemagne is uniek in Europa. Bui-ten heb je een prachtig zicht op het dorp van Laarne. De statige Kasteel-dreef met zijn recent heraangeplante eiken verbindt het kasteel met het dorpsplein. Af en toe tooit het kas-teel zich met de alom gekende bego-nia’s van de Bloemenstreek (www.slotvanlaarne.be).

LuSthoven van DeSteLBeRgen

Van de kastelen en lusthoven die de Gentse bourgeoisie in Destelbergen en Heusden liet optrekken, zijn er maar

liefst twaalf bewaard gebleven. Waan je een rijke burgerjuffer of industrieel uit de vorige eeuw voor één dag te midden van imposante kasteeltorens, elegante zalen en lommerrijke parken. Een ideale manier om een totaalbeeld te krijgen is de kastelen verkennen per fiets. De Kastelenroute vertrekt aan het gemeentehuis van Destelbergen en zo kun je meteen het eerste kasteel van je lijstje afstrepen. Het gemeen-tehuis zelf is immers het voormalige kasteel Van Acker. Het huisvest ook een museum met een waardevolle ar-cheologische collectie.

Kasteel Crabbenburg, Destelbergen

43

44


vaRen naaR De eenDenkooi

Op zomerse dagen heerst er een gezel-lige drukte aan het Donkmeer. Je kan peddelen in een bootje of de benen losmaken op een waterfiets. Of waag je wat verder en neem de houten pendelboot voor een bezoekje aan de eendenkooi. Deze traditionele vangin-stallatie voor wilde eenden werd ge-

renoveerd tot een openluchtmuseum over de eendenvangst. Je komt er alles te weten over het geheimzinnige ver-dwenen ambacht van de kooiman en zijn eenden. Ook de kinderen komen aan hun trekken, zij kunnen ravot-ten in de speeltuin of spelen met de hoevedieren.

Hoe een wilde eend zich laat vangen om een smakelijk stukje vlees op je bord te worden? Kom de prachtige maquette van de eendenkooi bewon-deren in het Natuureducatief Bezoe-kerscentrum Donkmeer. Een aantrek-kelijke tentoonstelling schetst hoe het Donkmeer ontstond uit een oude site voor turfwinning aan een afgesneden meander van de Schelde, hoe fauna en flora volop gedijde en er vandaag aan natuurbeheer wordt gedaan.

Donkmeer in BerlareSpiegelglad of met driftige schuimkopjes, het Donkmeer laadt je batterijen weer op. Spelevaren op het water, een verfrissende plons in Nieuwdonk of je verdiepen in de geschiedenis van de eendenkooi of de roemrijke Boerenkrijg. Knorrende maag? Stillen met een overheerlijke paling, zó typisch voor Scheldeland.


Donkmeer in Berlare

44


46


aLS De paLing Bijt …

Je hengel uitgooien in het Donkmeer om paling, snoekbaars of voorn aan de haak te slaan? Het kan, maar een abonnement of dagvergunning is nodig (zie Op het water-hengelen). Aan de ticketautomaten ter hoogte van de Brielstraat en het Brug-sken kun je een dagvergunning kopen.

Het Donkmeer is trouwens erg bekend voor de palinggastronomie. In het begin van de 20ste eeuw al kwamen de Gente-naars met de stoomtram naar het Donk-meer voor een lekker bord paling. De pa-lingvissers van het Donkmeer serveerden hun vangst in eigen eethuisjes aan de rand van het meer. In tal van die eethuis-jes wordt vandaag nog altijd paling geser-veerd. Nu komt de paling uit het buiten-land, in speciaal uitgeruste tankwagens met zuurstofvoorziening. De beestjes ondergaan dan eerst nog een waterkuur in het daarvoor geschikte water van het Donkmeer, om daarna vers en panklaar te verhuizen naar de restaurantkeukens.

in en oM het inFokantooR

Het infokantoor Donkmeer is een pret-tige uitvalsbasis om het meer te ont-dekken. Het kantoor herbergt ook het interactieve museum Donkmeer - Klim naar democratie. Daar reis je terug naar de 18de en 19de eeuw om er de heroïsche Boerenkrijg te herbeleven. Deze historische omwenteling was een belangrijke stap in de ontwikkeling van onze hedendaagse democratie.

Na een leerrijke rondleiding kun je de trappers op voor een fietstochtje. In het infokantoor kun je een fiets huren om Berlare en omstreken te verkennen. Voor de liefhebbers is er I-Bike Berlare, een uitgestippelde fietsroute ingespro-ken op een MP3-speler. Samen met vrienden of familie een partijtje mini-golven kan ook, het minigolfterrein ligt

op wandelafstand van het infokantoor. Wie zich in de zompige moerasbossen rond het meer wil wagen, kan onder begeleiding van een gids de reservaat-zone Donkmeer intrekken. In dit waar-devolle natuurgebied nestelen de aal-scholver en de blauwe reiger en vinden zeldzame broedvogels als de wielewaal en de nachtegaal een thuis.

wateRpRet en wateRFeeSten

Daagt al dat water uit tot een onver-mijdelijke plons? Zwemmen in het Donkmeer mag niet, maar is des te verkwikkender in het recreatiedomein Nieuwdonk. Surfers en kajakkers kunnen zich hier sportief uitleven. De Zweedse speeltuin op het strand lokt heel wat kinderen, terwijl de ouders kunnen ge-nieten van de ligweide. Elke twee jaar strijkt het openluchtspektakel Festivaria neer aan de oevers van het Donkmeer, nabij de Festivalhal. Het eerste weekend van augustus zijn er de jaarlijkse Water-feesten. Het grootse vuurwerk boven het meer zorgt telkens weer voor ‘ohs’ en ‘ahs’.

Waterpret

Nieuwdonk, Berlare

47

Met een rijk textielverleden en in twee gespleten door de Dender, is Ninove een gezellig provinciestadje waar de beiaard vrolijk zijn klanken over de stad strooit. Met gepaste trots draagt het de ‘eretitel’ van ‘oudste, stout-ste en wijste’ van alle steden.

Denderende Steden


De Denderstreek ontleent haar naam aan de grillige, kronkelende Dender die op haar weg een schat aan natuur ontvouwt. Vier Denderende steden verbin-den de stroom als een rode draad met elkaar: Dendermonde, Aalst, Ninove en Geraardsbergen dat deel uitmaakt van de toeristische regio ‘de Vlaamse Arden-nen’. Ze kijken elk terug op een boeiend verleden, waarvan de hedendaagse bezoeker met alle zintuigen gespitst kan genieten. Voelen, proeven, kijken en luisteren met vrienden of het gezin: klaar voor een Denderende Stedentocht?

Denderende stad Ninove

De Scheve toRen van ninove

De scheve toren van de Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk is dé blikvanger van Ninove. Het barokke interieur is ronduit

schitterend. De houten lambrisering en het monumentale hoofdaltaar springen meteen in het oog. Het reliekschrijn van Sint-Cornelius en Sint-Cypriaan, naast Onze-Lieve-Vrouw, de patroonheiligen van de abdij, behoort tot de meest bijzondere stukken. Na de buitenrestauratie wordt nu ook het interieur volledig gerestaureerd.De kerk maakte ooit deel uit van het indrukwekkende gebouwencomplex van een machtige Norbertijnenabdij. Van de abdijgebouwen rest niet veel meer, maar in de archeologische tuin naast de kerk ontwaar je nog een deel van de funda-menten. Andere tastbare overblijfselen zijn de vroegere ziekenboeg, de watermo-len en het poortgebouw dat toegang gaf tot het neerhof.

Wist je dat Schel-deland over een

mobiele website beschikt om via je smartphone de drie steden langs de Den-der nu al te verkennen?

Abdijkerk Ninove

48


Het opvallende Oud Stadhuis heeft een charmante lantaarntoorn op het dak, die een beiaard herbergt. Om het kwartier weerklinkt een van de vele Ninoofse volksmelodieën over de stad. Wie door de stad dwaalt, komt vast langs de recent volledig gerestaureerde gotische Koepoort, de enige van de vier stadspoorten die overeind bleef, en langs het beeld van de Twijnster op de

Graanmarkt. Dit mooie beeld herin-nert aan het verleden van Ninove als textielstad en aan de armoede. Met het twijnen - in elkaar draaien van gesponnen draden - probeerden Ninoofse vrouwen in de 19de eeuw een centje bij te verdienen.

Bierliefhebbers moeten zeker brou-werij Slaghmuylder met een bezoek vereren (op afspraak en in groep). De brouwerij bestaat sinds 1860 en

in 1979 begon men hier de Witkapbie-ren te brouwen. Door kenners worden de bieren geprezen voor hun bijzondere en authentieke smaak. De brouwerij herbergt een interessant museum met een collectie oude foto’s, brouwersat-tributen en reclameborden. De stoom-machine en de vooroorlogse bottelma-chine zijn unieke stukken industriële archeologie.

Brouwerij van de Witkapbieren!

48


49

LevenDig StaDje Met het oeveRStekSe

De Dender deelt het centrum van Ni-nove in twee. Vroeger zorgde het drukke vrachtverkeer op de rivier voor welvaart. Vrachtschepen varen er nu nauwelijks meer, maar jaar na jaar is er wel meer pleziervaart. De moderne fietsers- en voet-gangersbrug ’t Oeverstekske verbindt de Ninoofse linker- en rechteroever met elkaar en legt de link tussen het historische stads-centrum en het stadspark. De naam Oever-stekske is niet alleen een woordspeling op het woord ‘oversteek’, maar verwijst ook naar de luciferindustrie - lucifers worden in het Ninoofs dialect ‘stekskes’ genoemd - die in de 19de en 20ste eeuw heel wat werkge-legenheid verschafte in de streek.

Wie op zoek is naar leuke kleding of een tof cadeau moet naar het winkelcomplex Ninia of naar een van de vele winkels in

het stadscentrum. Het beeldje op het plein voor het winkelcom-plex wordt het Wor-telmanneke genoemd en zou het allereerste carnavalsmonument in België zijn. Want niet al-leen in Aalst wordt carna-val uitbundig gevierd, het weekend na het Aalsterse carnaval is het traditiegetrouw in Ninove feest. Het cultuurcentrum De Plom-blom aan de Graanmarkt heeft een open-luchttheater waar in juli en augustus op donderdagavond gratis straattheater wordt georganiseerd.

Denderende stad Aalst

Wie Aalst zegt, denkt aan satirische carnavalsparades en smakelijke vlaaien. Maar de tweede stad van Oost-Vlaanderen én zijn landelijke omstreken hebben nog heel wat meer te bieden.


Aalst was eeuwenlang de hoofdplaats van het Land van Aalst, een gebied dat zich grosso modo uitstrekte tussen Schelde en Dender en bekend stond om zijn drukke scheepvaartverkeer en zijn scheepstim-

merwerven. In het 19de-eeuwse Aalst zwaaiden notabelen en fabriekseigenaars de plak en Aalst groeide in die periode uit tot een nijvere fabrieksstad.

kunStSchatten en aRchitectuuR

De Aalsterse Grote Markt met zijn vele monumenten kan menig cultuurliefheb-ber bekoren. Het Oud Schepenhuis is het oudste bewaard gebleven schepenhuis van de Lage Landen en de belforttoren is door de UNESCO erkend als Werelderfgoed. Bij Aalstenaars is de toren beter bekend als de ‘tettentoren’.

gerestaureerde Koepo ort, Ninove

De Twijnster,

Graanmarkt, Ninove

Carnaval in Aalst

49

50


De Borse van Amsterdam met zijn opval-lende zuilengalerij verwijst als vroegere afspanning naar de oude handelsroute tussen Rijsel en Amsterdam, die over Aalst liep. Het Stadhuis geeft via een gekassei-de binnenkoer toegang tot het Landhuis. Hier zetelden de heren van het Land van Aalst. Aan de hoofdgevel staat het beeld van Ondineke, hoofdpersonage in de wer-ken van Louis Paul Boon én de naam van een lokaal bier dat verschillende cafés op hun kaart hebben staan.

De Sint-Martinuskerk, een toonbeeld van Brabantse gotiek, herbergt waardevolle kunstschatten, waaronder enkele absolute topstukken, zoals een schilderij van Ru-bens in het Sint-Rochusaltaar en de zeld-zame barokke sacramentstoren van Jeroen Duquesnoy de Oudere. Van het vroegere Begijnhof zijn alleen nog het grondplan, de neobarokke Sint-Antoniuskapel, de Sint-Catharinakerk, het convent en de vroegere pastorij overgebleven.

Het leven en werk van beroemde Aalste-naars vormt de hoofdbrok in het Stedelijke

Museum ’t Gasthuys, dat is ondergebracht in het vroegere middeleeuwse hospitaal. Priester Adolf Daens, schrijver Louis Paul Boon (lees meer p. 32), schilder Valerius De Saedeleer, drukker en uitgever Dirk Martens en renaissancekunstenaar Pieter Coecke krijgen hier de gepaste eer. Maar er is ook plaats voor de rijke archeolo-gische vondsten van de voorbije 25 jaar graafwerk en een hele verdieping is gewijd aan het door UNESCO erkende Aalsterse carnaval.

Stijlvolle getuigen van de bruisende 19de eeuw zijn dan weer de vroegere danszaal Gillade, destijds een van de bekendste danszalen van de stad, de huidige stati-onssite, naar een ontwerp van de bekende stationsarchitect Jean-Pierre Cluysenaer en de neogotische Sint-Jozefskerk.

heDenDaagS aaLSt

Maar ook vandaag schrijft Aalst nog ge-schiedenis. Zo werken in de Carnaval-werkhallen de Aalsterse carnavalisten maandenlang aan de praalwagens van het beroemde carnaval. Sinds kort staat het Aalsters carnaval op de lijst van het Unesco Werelderfgoed. Ook film- en tele-visiemakers weten Aalst als filmdecor te waarderen. Denk maar aan de film Daens van Stijn Coninckx (1993) waarin priester Daens ijvert voor betere werken leef-omstandigheden voor de fabrieksarbei-ders. De prent werd deels opgenomen in Aalst en in Hollywood genomineerd voor een Oscar. Recenter is de verfilming van het boek De Helaasheid der Dingen door Felix Van Groeningen. Hier treedt vooral deelgemeente Nieuwerkerken in beeld, als woonplaats van de dertienjarige Gunther Strobbe en zijn bierzuipende en schaam-teloos nietsdoende familie.

In cultuurcentrum De Werf, de naam ver-wijst naar de vroegere haven met scheeps-werf aan de Dender, en in het Centrum voor Hedendaagse Kunst Netwerk vinden tentoonstellingen, performances, voorstel-

Borse van Amsterdam

Standbeeld Dirk Martens voor het Oud Schepenhuis

51

lingen en optredens plaats. Je muziekhonger stil-len of een dagje shoppen? Aalst heeft adresjes bij de vleet. In het stadspark pik je in de zomermaan-den op maandagavond vlot een gratis concertje mee, muzikale ambiance die een echt begrip in de ruime omgeving is geworden.

In het hartje van de stad biedt de verkeersvrije winkel-wandelzone soelaas voor koop- en kijklus-tigen. En wie een rustpauze nodig heeft, moet zeker een Aalsterse vlaai (erkend Vlaams streek-product!) bij de koffie nemen. En tot slot: een rivierstad bestaat niet zonder scheepvaart. Aan de Denderkaai scheep je in voor een boottochtje op de Dender.

Stadspark, Aalst

Aalsterse vlaai, smakelijk!

Rustplekjes in

de binnenstadFietsen langs de Dender

52


Denderende stad Dendermonde

Waar de Dender in de Schelde uitmondt, ligt de fiere Ros Beiaardstad Dendermonde. De stad maakte eeuwenlang furore als vestingstad en is ondermeer bekend om zijn Ros Beiaard, de folklore van de Gildereuzen, een rijke jazztraditie en het Dendermonds kopvlees.


oveR het RoS BeiaaRD in een oMMuuRDe StaD

Het middeleeuwse Stadhuis en het vroe-gere Vleeshuis zijn de blikvangers op de Grote Markt. Het belfort van het Stadhuis is door UNESCO erkend als Werelderfgoed. Het Stadhuis herbergt een waardevolle collectie van de Dendermondse Schilder-school, waaronder een monumentaal werk dat de Ros Beiaardommegang van 1888 uitbeeldt. De Ros Beiaardommegang is een topevenement dat maar eens om de tien jaar plaatsvindt (volgende editie in 2020). Dan trekt het paard bereden door de Vier Heemskinderen onder massale pu-blieke belangstelling door de binnenstad. Het Ros Beiaard behoort tot het UNESCO Werelderfgoed.

Ook in het vroegere Vleeshuis kun je naast archeologische vondsten nog elementen uit vroegere Ros Beiaardommegangen bewonderen. De blikvanger hier is echter het geraamte van een mammoet, die werd gevonden op de Sint-Onolfspolder. In het Zwijvekemuseum wordt het verhaal van de stad verder verteld. Dit museum is gehuis-vest in de bijgebouwen van de vroegere cisterciënzerinnenabdij van Zwijveke.

Op de plaats van het imposante Justitie-paleis stond ooit het kasteel van de Heren van Dendermonde. Het Justitiepaleis werd in zijn huidige vorm kort na de verwoestin-gen van de Eerste Wereldoorlog gebouwd. Een verwoestende brand bij het begin van de oorlog had de Dendermondse binnen-stad immers bijna volledig in de as gelegd. Op de spits van de 50 meter hoge toren staat een van de drie Ros Beiaardbeelden die Dendermonde rijk is.

Van de vroegere vestingwerken rond de historische binnenstad zijn nog de infan-teriekazerne, enkele mooi gerestaureerde poorten en het voormalige Bastion VIII, heden het Natuureducatief Centrum, be-waard gebleven.

ReLigieuS eRFgoeD

Een parel van religieus erfgoed is de imposante Sint-Pieters- en Paulusabdij, waar je in het Liturgisch Centrum abdij-bier, -wijn en -likeur kan kopen. In het stemmige Sint-Alexiusbegijnhof, recht tegenover de Oude Vest, treed je dan weer binnen in een wereld van stilte en rust. De drukte en het lawaai van de stad lijken kilometers ver weg in dit stukje UNESCO Werelderfgoed. Enkele panden zijn ingericht als Begijnhofmuseum en ook de collectie van het Volkskundemu-seum vindt er onderdak.

De 13de-eeuwse Onze-Lieve-Vrouwekerk is een mooi voorbeeld van Scheldegotiek en herbergt een rijke verzameling kunst-voorwerpen, waarvan doeken van Antoon Van Dyck en David Teniers en een ro-maanse doopvont in Doornikse hardsteen de topstukken zijn.

Het Ros Beiaard tijdens de apotheose op de Grote Markt

53

StaD voL heMeLSe Muziek

In de zomermaanden bruist de Grote Markt van Dendermonde als een ontkurkte cham-pagnefles. Alleen wordt de champagne op zijn Dendermonds vervangen door een lokaal gebrouwen abdijbiertje of een au-thentieke Ros Beiaardjenever op een van de gezellige terrasjes. Er is terrasanimatie op donderdagavond en op zondagnamid-dag kun je mee voor een stadsritje met de koets.

Dendermondenaren laten hun aanleg tot feesten en uitbundigheid zien op de tal-rijke zomerevenementen, zoals de interna-tionale taptoe en het muziekfestival naar aanleiding van de Vlaamse feestdag op 11 juli. Wie op de laatste donderdag van augustus in de stad vertoeft, ziet de Gilde-reuzen aantreden in de Reuzenommegang Katuit, weerom een groots evenement dat een massa volk op de been brengt. De stadsbeiaardier speelt elke zondag- en maandagmiddag een heerlijk beiaardcon-cert.

Voor nog meer muziek, maar ook theater of dans, kun je een voorstelling meepikken in het Cultuurcentrum Belgica, het klop-pende hart van het rijke culturele leven in Dendermonde. En wie de jazz in het hart gesloten heeft, moet beslist eens in de Honky Tonk Jazz Club en het nabije Jazz Centrum langskomen. Na die cultuurboost krijg je wellicht honger en kun je bin-nenduikelen in een van de gezellige eet-huisjes.

Fonteinen op het Heldenpl

ein

Sint-Alexiusbegijnhof

54


Het Buggenhoutbos is het 210 hectare groot gemengd loofbos in Buggenhout. Het ligt bijna op het punt waar de pro-vincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen elkaar raken en is het uithangbord bij uitstek van de gemeente Buggenhout. Het woud wordt beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid en is een abso-lute aanrader voor alle natuurliefhebbers.

een BoS Met FaaM

In de 12de eeuw behoorde Buggenhoutbos tot het 1.000 hectare grote Beuckenhoudt-woud. Aan dit uitgestrekte woud ontleent de gemeente Buggenhout haar naam. Vroe-ger overheersten beuken dit bos, maar die hebben ondertussen plaats moeten ruimen voor de wintereik. Nergens in Vlaanderen

vind je meer wintereiken dan hier. Het win-tereikenbestand is erkend als zaadbestand, dat wordt opgekweekt tot ‘bosplantsoen appellation contrôlée Buggenhoutbos’.

Het bos herbergt een bonte variatie aan fauna en flora. Zo biedt het een schuilplaats voor talrijke broedvogels, waaronder de bosuil, buizerd, sperwer, wielewaal, boom-klever en zwarte specht. In de herfst vind je er een heel grote variatie aan paddenstoe-len. Het oostelijke gedeelte van het bos ligt in de Hollebeekvallei waar je een glimp kan opvangen van de zeldzame vuursalamander. De hazelworm, in de volksmond ook bospa-ling genoemd, verkiest de schrale, zonnige plekken in het bos. Jaarlijks is er op de derde zondag na Pasen de novene ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van smarten. Deze processie wordt Bosbegankenis of Bosschij-ning genoemd.

BuggenhoutbosHet bulkt er van O2, het dak biedt in de zomer verkoeling, en voor de té gehaaste mens is dit geen place to be. Bovendien ligt het in Scheldeland. Ra ra ra, wat is dat? Dat moet het Buggenhoutbos wel zijn.


54


55

uitStap vooR De heLe FaMiLie

Een bezoek aan het 1,5 hectare grote ar-boretum is een echte aanrader. Je komt er alles te weten over de verschillende boom-soorten die voorkomen in het bos. Sporten kan in de omgeving van de Konijnenberg, waar ook een grote speelzone is. Voor een moment van bezinning, ga je naar de Bos-kapel. De kapel met gedenksteen en moer-boog herinnert aan het tragische jachton-geval van Jan De Rijcke in 1504.

Aan de Boskapel vertrekken vier uitgestip-pelde wandelingen. De Buggenhoutbos-route is 11 km lang en start aan het admi-nistratief centrum van Buggenhout. Je kan ook zelf je wandeling uitstippelen, maar je moet steeds op de daartoe aangeduide wegen blijven. Even uitblazen doe je in een van de schuilhutten en de infoborden maken je wegwijs. Wie op de fiets door het bos wil, kan de Ros Beiaardroute volgen,

die ook de Vlassenbroekse polder, Wieze en Dendermonde aandoet. Parkeren kan op de ruime parking in de Kasteelstraat.

Boskapel Buggenhout

55

56



Stille Watersdorpen


In het land van Klein-Brabant slingert de Schelde zich in verleidelijke bochten een weg tussen groene oevers, slikken en schorren en de pittoreske dorpen Sint-Amands en Ma-riekerke. De plaatsjes vormden het decor voor de populaire fictiereeks Stille Waters die in 2001 op tv te zien was. De heroïsche strijd tussen een machtige industrieel, rol voor Jo De Meyere, en de jonge vrouw Jana Meyer, gespeeld door Antje De Boeck, die op zoek gaat naar de oorzaak van haar vaders dood, zorgde voor een mysterieus drama langs de boorden van de Schelde. De reeks hield meer dan een miljoen Vlamingen in de ban.

Dagjestoeristen of lange verblijvers in Mariekerke of Sint-Amands kunnen zich he-lemaal onderdompelen in de dromerige atmosfeer van Stille Waters. Wandelingen en fietsroutes voeren je langs de filmlocaties en er is zelfs een heuse boot-en-bustocht, met aandacht voor alle bezienswaardigheden van de streek. Ook het nabije gehucht Buitenland, paviljoen De Notelaer in Hingene en volkscafé Het Koningsrek ‘bij Zates’ aan de dijk in Branst figureren in de reeks en zijn beslist een bezoekje waard.

Sint-Amands

De charmante Sint-Amandse kaai aan de Schelde is het vertrekpunt voor een dagje vol cultuur en wandel- of fietsgenot langs de waterkant. Een unieke vaartrip met het veer uit Stille Waters mag niet ontbreken.

Het uitzicht over de Schelde vanop de kaai is adembenemend. Verpozen in dit au-thentieke Scheldedorp in zijn groene oase geeft je het zalige gevoel er even helemaal tussenuit te zijn.

Veer Sint-Amands

Graf Emile Verhaeren aan de Schelde


57

DoRp van DichteR veRhaeRen

Op de kaai bevindt zich het levensgrote standbeeld van de charismatische dich-ter Emile Verhaeren (1855-1916). Met dit beeld en het monumentale praalgraf van de dichter houdt Sint-Amands de herinne-ring aan haar beroemdste zoon levendig. Hier aan het water vindt Verhaeren, samen met zijn echtgenote Marthe Massin, zijn laatste rustplaats. Vlakbij, in de Marthe Massintuin, staat het beeld Liefdesgetij-den van kunstenaar Jan Mees.

Het beeld De Veerman, nabij het veer, is ge-inspireerd door Verhaerens gedicht Le Pas-seur d’Eau (De Veerman). Wie er echt alles over wil weten, moet even het Provinciaal Museum Emile Verhaeren, gevestigd in het Dorpshuis, binnenstappen. Het leven en werk van de dichter en kunstcriticus wordt er op een hedendaagse en overzichtelijke wijze uit de doeken gedaan, aan de hand van zelden of nooit getoonde manuscrip-ten, brieven, foto’s en kunstwerken.

oeveRhoppen Met een BijzonDeRe veeRMan

Aan de openbare aanlegsteiger leggen passagiers- en plezierboten aan voor een bezoek aan het dorpje. Er is een mooi aan-bod boottochten voor wie zich graag laat meedrijven op de ruisende stroom. Hét symbool van Scheldeland zijn echter de ty-pische fietsen voetveren over de Schelde. Zij varen het hele jaar door en zijn gratis. Vanuit Sint-Amands en ook Mariekerke vaar je in een oogwenk naar de groene polder van Moerzeke aan de overkant. Veerman Ronny Van Hemelrijck is een opvallende persoonlijkheid. Hij leerde de personages in Stille Waters met de veerboot varen. In de boot van het Mariekerkse veer lag Ronny op de grond aan de voeten van Jan Decleir of Antje De Boeck om instructies te geven, onzichtbaar voor de camera’s. De veerboot van Sint-Amands voer parallel mee, hierop stonden de camera’s. Vraag de veerman ge-rust naar zijn filmervaring!

58


een SnuiFje kunSt

In kunstatelier ‘Onder den blooten he-mel’ op den Dam van Sint-Amands maak je kennis met het werk van beeldhouwer Joris Maes. Het basismateriaal voor zijn beelden zijn … stenen uit de Sahara. Het atelier ligt vlakbij het Toots Thielemans-straatje, dat deel uitmaakt van de Schelde Internationale Muziekstroom-route die in Klein-Brabant ontwikkeld wordt. In het Molenmuseum kom je dan weer alles te weten over de geschiedenis van molens

in Vlaanderen. Een leuke opsteker zijn de spreuken die iets met molens of het leven van de molenaar te maken hebben.

In de dramaserie Stille Waters staat Mariekerke bekend als het dorpje Terhaven. Of doet ‘paling’ nog sneller een belletje rinkelen? Het dorp is het centrum van de palinggastronomie aan de Schelde.

Mariekerke

viSSeRS en hun joLLen

Op een boogscheut van Sint-Amands ligt het schilderachtige dorpje Mariekerke, een deelgemeente van Bornem. Vanaf de kaai van Sint-Amands zie je het voormalige vissersdorp aan de rechterkant opduiken. In de vroege middeleeuwen was Mariekerke een van de vier kerkdorpen van het domein Baas-rode. Het maakte deel uit van het Land van Dendermonde en vanaf de 12de eeuw viel het onder het Land van Bornem van de Gentse burggraven.

Al in de 13de eeuw bezat Mariekerke twee aanlegplaatsen voor vissersboten en tot de Eerste Wereldoorlog was de scheldevisserij vrij belangrijk. Met hun typische kleine jol-len gingen de Mariekerkse vissers op vangst, vooral stroomafwaarts richting Antwerpen. De vis werd daarna door leurders verkocht. Door de verbetering van de kwaliteit van het Scheldewater zit er weer heel wat vis in de Schelde maar de commerciële visserij komt

niet meer terug. Het Scheepvaartmuseum in de Omgangstraat geeft een beeld van de bin-nenscheepvaart en de visserij vroeger en nu.

kLein DoRp, gRote FeeSten

In Mariekerke kun je aangenaam wandelen of fietsen langs de oevers van de Schelde. Het veer Mariekerke-Moerzeke voert je gratis naar de overkant. Een digitale MP3-wandeling met startpunt in Sint-Amands brengt je langs de veren van de beide Stille Watersdorpen. Drukker wordt het hier tijdens het jaarlijkse Palingfestival in het pinksterweekend en de Vis- en Folklorefeesten in juni. Deze evene-menten lokken telkens duizenden toeristen en inwoners van de ruime omgeving naar Mariekerke. Naast een gastronomisch festijn met ‘paling in ’t groen’ als typische specia-liteit, zijn deze volksfeesten ook een ode aan de schilderachtige regio en aan oude en nieuwe volkskunsten. Nog een topper is de vijfjaarlijkse opvoering van het Passiespel Christus aan de Schelde.

Provinciaal Museum Emile Verhaeren

Gratis veer Mariekerke

59

Land van de Schelde in Klein-Brabant

De tijdloze en machtige Schelde oefent sinds jaar en dag een mysterieuze aantrek-kingskracht uit op de mens. Een dag vertoeven in dit getijdengebied verjaagt span-ning of zorgen. Laat je meedrijven op het ritme van de stroom en geef je volmondig over aan ontspannend wandelen, varen, fietsen of tafelen. De oeverbewoners zul-len je met de hun kenmerkende gemoedelijkheid hartelijk ontvangen. Je kan hier overheerlijke paling smullen en in de toeristische infopunten vind je kaarten van bewegwijzerde wandel- of fietsroutes, inclusief overzet bij de talrijke veren. Een natuurwandeling met een gids in groep, een themaroute - dit is trouwens het land van Stille Waters -, of van knooppunt naar knooppunt fietsen, kies maar uit. Zet je schrap voor een prachtige tocht langs rustige dijken, besloten kreken, schitterende dotterbloemen en statige monumenten.

Mariekerke

Het getijdengebied van Driegoten

Aan het jachthaventje van Driegoten in de gemeente Hamme heb je een fantastisch uitzicht op de Schelde en het weidse slikken- en schorrenlandschap.

Je kan het tijdloze spel dat eb en vloed met de machtige Schelde spelen hier goed volgen. Op de overgang van land en water zie je de modderige, onbegroeide slikken en de hoger gelegen schorren die begroeid zijn met wilgen, riet en vloedbosjes. De slikken komen bij hoogwater tweemaal per dag onder water te staan. Het veer van Driegoten verbindt de plaats met het dorpje Weert aan de Oude Schelde.

De naam Driegoten verwijst naar de bres-sen die de lokale bevolking hier vroeger

in de dijk sloeg bij overstromingsgevaar. Zo werden de achterliggende gebieden gecontroleerd onder water gezet, zodat de huizen in de ruime omgeving gevrij-waard bleven van overstroming. De be-volking sprak over ‘drie gaten’, wat in het plaatselijke dialect klinkt als ‘drie goten’. Nu zet men moderne technologie in met hetzelfde doel in het vlakbij gelegen Lip-penbroek, Gecontroleerd Gereduceerd Getij (GGG), uitgerust met een speciale inwate-ringsluis. Lees meer over het Sigmaplan bij Speciaal in Scheldeland.


60


Weert maakte gedurende eeuwen een uniek fenomeen mee. De Schelde baande zich langzaam maar zeker een andere weg rond het dorpje. Wat vandaag overblijft is een ‘nieuw’ en een ‘oud’ deel van de ri-vier. De beide rivierbeddingen raken elkaar net niet aan de Scheldebrug van Temse en Bornem, aan het Sas van Pedro Coloma. De streek leefde jaren van de mandenma-kerij. Het telen van zogenaamde wissen of wijmen is een typisch landbouwgebruik. Wijmen zijn twijgen van wilgen, die in de waterrijke gebieden rondom Weert over-vloedig groeien. Ze worden in het najaar gekapt, waarna ze bewerkt en verwerkt worden tot manden.

Vlechtmuseum De Zilverreiger is hoofdzake-lijk gewijd aan de traditionele mandenma-kerij, maar ook andere oude ambachten zo-als de visserij, de kuiperij (vervaardigen van

kuipen), de vlasbewerking en de klompen-makerij krijgen er een plaats. In de bruine kroeg en herberg kun je van het plaatselijke Slijkneusbier proeven en oude volkssporten beoefenen. Er zijn ook fietsen te huur. Het nabijgelegen veer op de dijk verbindt Weert met Driegoten in Hamme.

De Oude Schelde in WeertHet gezellige dorpje Weert in Bornem is vooral bekend bij liefhebbers van een lekker bord paling. Het plaatsje ligt ingesloten tussen de huidige Schelde en de Oude Schelde.

Het kasteel van BornemHet sprookjesachtige kasteel van Marnix de Sainte Aldegonde aan de Oude Schelde is de absolute blikvanger van Bornem.

Het kasteel werd eind 19de eeuw gereno-veerd door architect Hendrik Beyaert. Hij bewaarde de proporties van het prach-tige Renaissancekasteel, gebouwd door de Spaanse edelman don Pedro Coloma. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de 9de eeuw. Sinds 1780 is het domein in handen van het geslacht van Marnix, heren van Sainte Aldegonde. Het kasteel van Bornem en zijn koetshuis met 40 oude koetsen is een echt ‘Loirekasteel in Vlaan-deren’.

Het kasteel, bewoond door graaf John en gravin Amélie de Marnix de Sainte Alde-gonde, stelt rijke verzamelingen schilderij-en, meubilair uit de 18de eeuw, gravures, kant en porselein uit China tentoon. Het is een ‘bewoond museum’ met prachtig geschilderde plafonds en aandacht voor de rijke geschiedenis dankzij de tentoon-stelling over Marnix van Sinte Aldegonde (1540-1598). Er zijn verschillende formu-les om het kasteel te bezoeken.

Oude Schelde

Kasteel van Marnix de Sainte Aldegonde

60

61

Jachtpaviljoen De Notelaer

De Notelaer in Hingene werd beroemd als de elegante woning van Alexander Vorlat in de tv-serie Stille Waters. Historisch gezien is het de vroegere schuil- en rustplaats van de adellijke bewoners van het Kasteel d’Ursel in Hingene.

Het paviljoen werd door zijn adellijke eigenaars en hun gasten gebruikt voor stijlvolle diners en gezelschapsspelen. Het plekje bovenin de dakkoepel was ge-reserveerd voor de muzikanten. De Note-laer werd op het eind van de 18de eeuw ontworpen naar de plannen van de Franse architect Charles de Wailly. De naam van het gebouw verwijst naar de notenbomen die destijds de dijken sierden en waarvan notenlikeur werd gestookt.

Binnen loopt een permanente tentoonstel-ling over de typische landschapselemen-ten van het Scheldegebied en de schrijvers en dichters die zich erdoor lieten inspire-

ren. Op de dijk is ook een literair pad uit-gestippeld met werken uit hun oeuvre. Bij mooi weer kun je op het terras genieten van de overheerlijke Notelaerentaart. Van op het hoger gelegen dakterras heb je een prachtig weids uitzicht. Waag beslist ook een wandeling tot aan het nabijgelegen statige Kasteel d’Ursel in de dorpskern van Hingene. Het ligt in een schitterend park waar men geregeld culturele activiteiten organiseert.

Historisch interieur

De Notelaer, Hingene

61

62



Steenbakkerijen in de RupelstreekEeuwenlang zorgde de baksteennijverheid voor welvaart en werk in de Rupel-streek. In centrumgemeente Boom en de steenbakkersdorpen Hemiksem, Schelle, Niel, Terhagen en Rumst zijn de kleiputten, ovens en schoorstenen sporen van het harde labeur van destijds.

Kleiput, Rupelstreek

62


63

inDuStRiëLe aRcheoLogie in noeveRen

Tussen Boom en Niel ligt de indrukwekkende archeologische steenbakkerijsite Noeveren-Hellegat. Op dit uitgestrekte terrein vind je de actieve erfgoedpolen Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen (EMABB), ‘t Geleeg-Steenbakkerij Frateur en The New Belgica die samenwerken onder de naam ‘Erfgoed Noeveren’. Wandelend tussen de ovens, werkmanshuizen en droogloodsen kom je alles te weten over het leven en werk in de steenbakkerijnijverheid.

Opvallend op de site zijn de monumentale schoorsteen en de verschillende soorten ovens: klampoven, ringoven en paapoven hebben elk een eigen bakprocedé met verschillende soorten baksteen als resul-taat. De authentieke arbeiderswoningen en meesterwoningen zijn letterlijk ín de kleiputten gebouwd en steken slechts met

hun bovenverdieping boven de straat uit. De ‘averechtse root’ is een straatje waar de huizen met hun achterkant naar de straat gekeerd staan. De bakstenen werden tradi-tioneel gedroogd in droogloodsen of ‘luz-zes’. In heel de Rupelstreek stonden rond 1950 wel 120 km ‘luzzes’, allemaal lood-recht op de Rupel georiënteerd.

Het insteekdok herinnert aan de scheeps-bouw die nauw samenhing met de steen-bakkerijnijverheid. Een omwegje langs het Nautisch Bezoekerscentrum Rupelstreek levert je het verhaal van de steenschuiten en het nautisch erfgoed van de streek op.

EMABB, Noeveren, Boom

63

64


In steenbakkerijmuseum ’t Ge-leeg-Steenbakkerij Frateur kregen oude machines en gereedschappen, maar ook beelden archiefmateriaal een plaatsje. Het museum heeft ook een openlucht-afdeling in Rumst. Van het werk in de steenbakkerijen kreeg men trouwens best wel dorst. De stemmige steenbak-kerskroeg Café Koophandel is als enige overgebleven in zijn soort. Je kan er proeven van het lokale Klinkaertbier. Op de New Belgicawerf wordt een replica ge-bouwd van de ‘Belgica’ waarmee Adrien de Gerlache in 1897-1899 de eerste ont-dekkingsreis ondernam naar Antarctica.

DooR het LanD van De kLeiputten

De baksteenindustrie heeft in de loop van de eeuwen gezorgd voor een typisch kleiputtenlandschap. De klei werd eerst afgegraven door kleistekers met steek-schopjes en later met machinale baggers. Ook vandaag wordt er nog klei afgegra-ven. Van het uitkijkpunt in de Hoogstraat in Terhagen heb je een mooi uitzicht op het geheel. Vele van de oude kleiputten zijn ondertussen dichtgespoten of ver-anderd in uitgestrekte groene natuurge-bieden. Het wereldmuziekfestival Mano Mundo, dat elke lente duizenden fans naar Boom lokt, vindt trouwens plaats in een reusachtige kleiput in het Provinciaal Recreatiedomein De Schorre.

In het nabije Rumst liggen nog enkele steenbakkerijen en kleiputten die ont-gonnen worden. Hier bevindt zich het steenbakkerijmuseum Rupelklei, waar je een goed beeld krijgt van de artisanale steenbakkerijnijverheid en te weten komt hoe de kleilagen in de Rupelstreek zich hebben gevormd. In het openluchtge-deelte van museum ’t Geleeg-Steenbak-kerij Frateur zie je een reconstructie van een 19de-eeuwse steenbakkerij. In Niel herinnert het beeld Het Afdraagstertje aan eeuwenlang zwoegen en labeur; kinderarbeid was toen een alledaags ge-geven. Een andere getuige van het bak-steenverleden kun je vinden op Hellegat met zijn vele arbeidershuisjes.

SnuiF De RupeL op

Word zo licht als een veer als je aan de 50 km van de Baksteenroute begint! Deze fietsroute loopt voor een groot deel over dijken van Schelde en Rupel en brengt je langs alle steenbakkerijdorpen. De mooie kaai met wandelesplanade in Boom geeft je een schitterend uitzicht over de Ru-pel en het veer brengt je gratis naar het stemmige Klein-Willebroek. In Rumst kunnen wandelaars de Rupelkleiroute, in de voetsporen van Piet Van Aken, eens uitproberen met vertrek in de Kardinaal Cardijnstraat in Terhagen. Genoemd naar de Terhaagse sociaal geëngageerde schrijver Piet Van Aken, brengt deze trip je langs unieke stukjes natuur en gehuch-ten die verdwenen zijn onder de bagger-molens.

Museum Rupelklei, Rumst

Ringoven, EMABB,

Noeveren, Boom

65

Fort van Breendonk

In het Fort van Breendonk in Willebroek voer-den de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog een gruwelijk beleid. Het fort is momenteel een Nationaal Gedenkteken en een bezoek is een pleidooi voor tolerantie en respect.


Even buiten het centrum van Willebroek aan de A12 ligt het Fort van Breendonk. Het fort maakt deel uit van de tweede for-tengordel rond Antwerpen, waartoe ook het Fort van Liezele behoort, die de stad moest beschermen tijdens de Eerste Wereldoorlog. De fortengordel werd vanaf 28 september 1914 aangevallen door het Duitse leger. Op 8 oktober gaf het fort zich over …

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte de Duitse bezetter het fort als gevangenis en doorvoerkamp voor politieke gevangenen en verzetslui. Hier werden gitzwarte bladzijden uit de Belgische geschiedenis geschreven. Een gevangene verbleef hier gemiddeld een drietal maanden voor hij of zij naar de con-centratiekampen in Duitsland, Oostenrijk of Polen gedeporteerd werd. Vanuit Breendonk werden 2.330 gevangenen naar Duitse concentratiekampen en gevangenissen gebracht. Het kampregime verschilde nau-welijks van dat van een concentratiekamp. Ondervoeding, dwangarbeid en mishande-lingen waren dagelijkse kost.

aangRijpenD BezoekeRSpaRcouRS

De dwangarbeid die de gevangenen moes-ten verrichten, bestond uit het weggra-ven van de 285.000 ton aarde die bij de aanleg van de grachten in de beginjaren op het fort werd gegooid. Op deze ma-nier werd het Fort van Breendonk weer zichtbaar vanuit de lucht. In 1947 werd het fort tot Nationaal Gedenkteken uitge-roepen. De herinnering aan wat in SS Auf-fanglager Breendonk gebeurd was, moest en zou blijven leven.

Het volledig gerenoveerde bezoekerspar-cours geeft op indrukwekkende en aangrij-pende wijze de gruwel van het naziregime weer. Een bezoek is een absolute must om het pleidooi voor tolerantie, respect en menselijke waarden ook aan de volgende generaties door te geven. Begeleide be-zoeken zijn mogelijk, maar ook individueel kun je met de audiogids de geschiedenis van het Fort van Breendonk achterhalen.

Fort van Breendonk

66


uneSco weReLDeRFgoeD

In aalst zijn zowel de belforttoren als de overblijfselen van het Begijnhof door UNESCO erkend. Aalst carnaval is recent toegevoegd aan de ‘Representa-tieve Lijst van het Immaterieel Cultu-reel Erfgoed van de Mensheid’. De fiere, levenslustige Ros Beiaardstad Dender-monde kijkt terug op een rijk verleden. Naast het belfort van het Stadhuis zijn ook het Sint-Alexiusbegijnhof, de Gil-

dereuzen Indiaan, Mars en Goliath en het Ros Beiaard en hun ommegangen als Werelderfgoed erkend.

Zowel Zwijnaarde, Ledeberg, Gentbrug-ge als Sint-Amandsberg zijn fysiek nauw verweven met de Gentse binnenstad. Troeven van Sint-amandsberg zijn het erkende begijnhof en Campo Santo, de bekendste begraafplaats van Gent. In Mechelen behoort het Groot Begijnhof tot het UNESCO Werelderfgoed. Het is ook de enige stad met twee erkende torens: de Sint-Romboutstoren en de toren van het stadhuis. De traditie van ommegangreuzen behoort tot de ‘Mees-terwerken van het Oraal en Immaterieel Erfgoed van de Mensheid’.

Meer informatie over het UNESCO Werelderfgoed in Vlaanderen vind je op www.unesco-vlaanderen.be.

Erfgoed en Cultuur

Erg goed erfgoed in steden en dorpen

Aalst Carava

lDe Dendermondse Gilde-reuzen Indiaan, Mars en Goliath

Een leuk filmpje over Aalst Carna-

val kan je bekijken via deze QR-code (p. 130)


67

‘DRaaienD’ eRFgoeD in De MoLengeMeenten

De molen speelt een hoofdrol in de geschiedenis van de mens, zowel op sociaal als op economisch en techno-logisch vlak. Vandaag de dag zijn het fel gegeerde bezienswaardigheden. Bij MOLA, het molenerfgoedcentrum in het kasteel Puyenbrug in het Provinciaal Domein Puyenbroeck (Wachtebeke), is een molenkaart verkrijgbaar (T: 09 342 42 40, [email protected]).

erpe-Mere mag zich met recht en re-den watermolengemeente noemen. De gemeente telt op haar grondgebied maar liefst negen watermolens waarvan er drie maalvaardig zijn: de Gotegem-molen in Mere, de Cottemmolen in Erpe en de Watermeulen in Ottergem. De Kruiskoutermolen in Mere is een van de twee Oost-Vlaamse ‘driezolders’ en sinds 2006 ingrijpend gerestaureerd. De molens worden regelmatig in werking gezet, ondermeer op de Oost-Vlaamse

Molendag en de Open Monumentendag. De Fauconniersmolen in Lede is een stenen graanmolen, opgetrokken in 1845 en 100 jaar later beschermd. De Wildermolen in ninove is beschermd sinds midden jaren zeventig. In Sint-amands vind je ook het Centrum voor Molinologie. Je geraakt er ongetwijfeld gefascineerd door de ontelbare spreek-woorden en zegswijzen.

Kruiskoutermolen, Mere

68


‘RoLLenD’ eRFgoeD Dankzij De StooMtRein

Je kan meesporen met de authentieke stoomtrein, die tijdens de zomermaan-den op regelmatige basis op de museum-spoorlijn tussen Dendermonde en puurs rijdt. Een ritje met de stoom-trein is een hele belevenis. Je waant je in een andere periode. De geur, ge-luiden, het denderen over de sporen. Het station van Baasrode-Noord vormt de uitvalsbasis van de stoomtrein. Hier wordt gewerkt aan de restauratie van imposant rollend spoorerfgoed.

inDuStRieeL eRFgoeD

Eeuwenlang zorgde de steenbakkerijnij-verheid voor welvaart en werk in Boom. Stenen bakken behoort vandaag niet meer tot de economische activiteiten, maar de sporen van het verleden zijn nog steeds duidelijk zichtbaar in het land-schap. De gaaf bewaarde steenbakkerijsi-tes op Noeveren met de typische ‘luzzes’, werkmanshuizen, klamp- en ringovens zijn echte pareltjes.

De opvallende Mirabrug (een driedelige metalen brug over de Durme) in hamme is een ander pareltje. De brug kreeg haar naam door de verfilming uit 1971 van het boek De Teleurgang van de Waterhoek van Stijn Streuvels. De Mirabrug vormt een ideale uitvalsbasis om de prachtige Durmevallei te verkennen. willebroek, ooit een welvarende industriegemeente, is rond het Zeekanaal (Brussel-Schelde) gebouwd. Niet te verwonderen dat het

Interieur stoomtrein

Dendermonde-Puurs

68

69

pronkstuk van de gemeente de ijzeren brug over het kanaal is. De Vredesbrug of ‘Brug der Zuchten’ wordt door Wannes Vande Velde bezongen als ‘het monster van ijzer en staal’.

Het Centrum voor Hedendaagse Kunst Netwerk in aalst vindt onderdak in een oude passementerie (passementen zijn textielversieringen). Er vinden op regelmatige basis tentoonstellingen, per-formances, voorstellingen en optredens plaats. In het Museum Zeels Erfgoed kom je meer te weten over het textielverleden van zele en het Zeels kantwerk. Jaarlijks wordt in Zele een internationale Hand- en Kantwerkmarkt georganiseerd.

Het beeld van de Twijnster op de Graan-markt vlakbij de Koepoort herinnert aan het verleden van ninove als textielstad. Met het twijnen (in elkaar draaien van min-derwaardige draden) probeerden Ninoofse vrouwen in de 19de eeuw een centje bij te verdienen. De naam van de brug ‘t Oe-verstekske is trouwens is niet alleen een woordspeling op ‘oversteek’ maar verwijst ook naar de luciferindustrie (‘stekskes’) die in de 19de en 20ste eeuw heel wat werkge-legenheid in de streek verschafte.

MaRitieM eRFgoeD

In het nautisch Bezoekerscentrum Ru-pelstreek in Boom maak je kennis met de geschiedenis van de scheepsbouw in de Rupelstreek in relatie tot de steenbak-kerijen. Het centrum is opgebouwd in en rond de steenschuit Clotilde, de laatste zeilende klipperaak. In de aula in de vorm van een grote silo krijg je een audiovisuele voorstelling van de betekenis van rivieren voor waterrecreatie, riviertoerisme en -transport. Het centrum is de ideale start-plaats voor een bezoek aan de Rupelstreek en het Vaartland.

Aan de oevers van de Schelde in Ma-riekerke vind je het Scheepvaart- en visserijmuseum dat handelt over de binnenscheepvaart en -visserij. Op de vroegere scheepswerf cnR in Rupelmonde

(Kruibeke) wordt naarstig gewerkt aan het behoud en de restauratie van ons varend erfgoed. Je komt er in het centrum nau-tisch Rupelmonde meer te weten over het verleden van de Schelde en de natuur op en langs de rivier. Wandel ook eens langs het Zonnewijzerpad. Het Scheepvaartmuseum Baasrode (Den-dermonde) is gevestigd in de authentieke meesterwoning van de vroegere werfei-genaar Van Damme. De collectie van het scheepvaartmuseum geeft een globaal beeld van de scheepsbouw in Vlaanderen tijdens de laatste twee eeuwen. Er is een permanente tentoonstelling met tientallen scheepsmodellen, gereedschappen en een uitgebreide verzameling scheepsuitrus-ting. De scheepswerf achter het museum wordt gerestaureerd.

geeSteLijk eRFgoeD

Het monumentale gebouwencomplex van de voormalige Sint-Bernardusabdij van hemiksem, met de imposante klok-kentoren, is een onmiskenbaar herken-ningspunt op de rechteroever van de Schelde. De voormalige cisterciënzerabdij kende een rijke en woelige geschiedenis, die teruggaat tot 1244. Vandaag is het gemeentehuis erin ondergebracht. In de benedenzalen van de middenvleugel vind je het Gilliot- en Roelants Tegelmuseum, met een bijzondere keramische collectie. Heemmuseum Heymissen is in de noorde-lijke vleugel ondergebracht.De Sint-Bernardusabdij in Bornem, die door don Pedro Coloma (heer van Bornem) in 1603 werd gesticht, herbergt een schit-terende bibliotheek. Ook de Romaanse crypte in de Onze-Lieve-Vrouw en Leode-gariuskerk is een pareltje.

Clotilde

Sint-Bernardusabdij, Bornem

69

70


Het aanbod kunst en musea in Schel-deland is groot. Voor een volledig overzicht raadpleeg je best de website www.scheldeland.be. Of gebruik de Toe-ristische Kaart, praktisch en heel over-zichtelijk. Een greep uit het aanbod:

De rijke collectie van ‘t gasthuys - Stedelijk Museum in aalst is onder-gebracht in het Oud Hospitaal. In het museum wordt het leven en werk van priester Adolf Daens, schrijver Louis Paul Boon, schilder Valerius De Saede-leer, drukker en uitgever Dirk Martens en renaissancekunstenaar Pieter Coecke belicht, allen geboren Aalstenaars. Andere zalen tonen archeologische vondsten en geven een goed beeld van het Aalsterse carnaval.

Dendermonde telt 6 musea! Het Begijnhofmuseum, het Museum voor volkskunde, het vleeshuismu-seum, het jazz centrum vlaanderen en het zwijvekemuseum liggen op

wandelafstand van elkaar. Tip: In het Stadhuis zijn schilderijen te bewon-deren van de Dendermondse Schilder-school. In Baasrode kan je ook het Scheepvaartmuseum bezoeken. In het provinciaal Museum emile verhaeren

in Sint-amands, kortweg Ver-haerenmuseum, nodigt de opvallende, hedendaagse inrichting de bezoekers uit om zich te verdiepen in de figuur Emile Verhaeren en zijn werk. Op het plein aan de Kaai staat ook een levens-groot standbeeld van de dichter en in de Scheldebocht aanschouw je zijn graftombe.

Kunst en musea

Scheepvaartmuseum, Baasrode


71

oveR ‘kaBaLLen’

Ter gelegenheid van de jaarmarkt in Puurs (laatste zondag van november) wordt echte ‘kaballenkoek’ gebakken, een koek die zijn naam dankt aan de (oude) bijnaam van Ruisbroekenaars. Kaballen zijn oude, versleten paar-den.

gRoene DuveL? ja, gRoene DuveL!

De Kleine of Groene Duvel (blond, 7,5%) is enkel te verkrijgen in de on-middellijke omgeving van de brouwerij (Breendonk-Puurs). De bijnaam Groene Duvel heeft het bier te danken aan het groene etiket op de flesjes. Ook daarin verschilt de Kleine Duvel van de origi-nele. Er zit immers maar 25 cl in een flesje. Op uw gezondheid!

SLijkneuS iS hieR geen ScheLDwooRD

Een ‘slijkneus’ is de spotnaam voor de inwoners van Weert (Bornem), die al wroetend in de grond hun brood moes-ten verdienen. Er moesten wijmen ge-kapt worden als grondstof voor onder meer de mandenmakerij. De harde wer-kers veegden hun druipneus al eens af aan hun beslijkte mouwen of handen

en liepen rond met slijk in de neus. Vandaar ‘slijkneus’. Het lokaal biertje, ‘Ne Slijkneus’ is van hoge goesting en enkel te verkrijgen in de herberg van Vlechtmuseum De Zilverreiger. Bekijk er zeker de 15 groenmarmeren beeldjes op de binnenkoer. Ze vereeuwigen de spotnamen van Klein-Brabant. Je kan hier trouwens ook fietsen huren!

weetje over het witte goud van Klein-BraBant

De fijne ‘Asperges de Calfort’ zijn wereldwijd bekend en hebben een lange geschiedenis achter zich. Omstreeks 1870 werden de eerste ‘Asperges de Calfort’ aan-geplant in het Hof van Coolhem in Puurs. De teelt van asperges vormde een nieuwe bron van in-komsten voor de inwoners van Klein-Brabant. De asperge was vooral bij de Franse en Belgi-sche elite geliefd. Tijdens de jaren 50 kende de productie er-van een hoogtepunt. Vandaag is niet zozeer het productieaantal, maar wel de kwaliteit de belang-rijkste troef van de koningin der groenten.

Kleine, fijne dingen

Asperges, het wit te goud!

72


Louis paul Boon (Aalst, 15 maart 1912 – Erembodegem, 10 mei 1979) was een Vlaams schrijver, kunstschilder en dichter. Kenmerkend voor Boon was zijn volkse aard. Zijn meesterwerk is ongetwijfeld De Kapellekensbaan. In het boek Mijn Kleine Oorlog (1946) verwerkte hij zijn oorlogservaringen van de meidagen van 1940. De Kapel-lekensbaan en Menuet zijn Boons meest vertaalde romans. In 1971 verscheen Pieter Daens, over de sociale ontvoog-dingstrijd aan het einde van de 19de eeuw in Aalst. Deze documentaire roman over de sociale strijd van de Aalsterse priester Adolf Daens werd in 1992 door Stijn Coninx verfilmd onder de titel Daens.

emile verhaeren (Sint-Amands, 21 mei 1855 – Rouen 26 no-vember 1916) was een Franstalige Vlaamse dichter. Hij huwde met de Luikse kunstenares Marthe Massin, zij gaf tekenles aan de kinde-ren van graaf Marnix de Sainte Aldegonde. Hun geluk weerspie-gelde zich in drie bundels liefdespoëzie die de dichter aan zijn vrouw wijdde: Les Heures Claires (1896), Les Heures d’Après-midi (1905)

en Les Heures du Soir (1911). Als pa-cifist klaagde hij in schrijnende verzen de waanzin van de Eerste Wereldoorlog aan en gaf voordrachten. Zo ook op 26 november 1916 te Rouen. De volgende dag trachtte de 61-jarige dichter voor het stilstaan van de rijtuigen aan boord te gaan van de trein naar Parijs. Hij verloor het evenwicht, gleed onder de trein … en overleed ter plaatse.

jan hammenecker (Mariekerke 2 oktober 1878 - Westrode 13 juni 1932) was een Vlaams schrijver. Na een tijdlang leraar en onderpastoor te zijn geweest in Lon-derzeel, werd hij in 1927 tot pastoor benoemd in Westrode. Hij was Vlaams gezind en had een voorliefde voor de Scheldestreek. De gehechtheid van de priesterdichter aan de Schelde komt tot uiting tijdens de vijfjaarlijkse opvoering van het Passiespel Kristus aan de Schelde in Mariekerke (2015).

Vlaams schrijver Filip De pillecyn, ge-boren in Hamme eind 19de eeuw was actief in de strijd om de emancipatie van het Vlaamse Volk. Zijn bekendste boek Monsieur Hawarden werd zelfs ver-filmd. Ter nagedachtenis werd een mo-nument opgericht aan de monding van de Durme. Het bestaat uit drie perso-nages: de pestlijder Rochus in liggende houding met een hond die zijn wonden likt, boven hem de statige soldaat Jo-han die richting Hamme kijkt en langs de waterkant Leda en de veerman uit De Veerman en de Jonkvrouw. Je kan ken-nismaken met het werk en het leven van Filip De Pillecyn dankzij de themaroute Fietsen en wandelen in het Land van De Pillecyn. De fietsroute start aan de Mira-brug en neemt je via een traject van 40 km mee langs het fietsnetwerk Schelde-land. De wandelroute brengt je langs de Hamse dorpsstraten. Dertien tekstplaten ondersteunen de wandeling die start aan het Tweebruggenplein (5 km).

Verhalen en dichtkunst

Beeld dichter E. Verhaeren

F. De Pillecyn monument

73

hekSen in LaaRne

In de donjon van het Kasteel van Laarne bevindt zich de kapel die ver-sierd is met 14de-eeuwse muurschil-deringen. In enkele vertrekken van de donjon wordt het verhaal verteld van de heksenprocessen die in 1607 in Laarne gehouden werden. Het kasteel deed tijdens de processen dienst als gevangenis van de vermeende heksen. Met een bewegwijzerd heksenpad, het heksenbier Toverhekske en verschil-lende andere heksenproducten houdt de heksengilde in Laarne de herinne-ring levend.

potjeS in ScheLLeBeLLe

Op het dorpsplein van Schellebelle (Wi-chelen) wordt naar aloude traditie jaar-lijks de Potjesmarkt georganiseerd. Het volksfeest verwijst naar de verkoop van potten uit aardewerk die gebruikt wer-den om voedingswaren in te bewaren. Ook het veer van Schellebelle heeft een hoog legendegehalte! Het veer vormt de verbinding tussen de dorpskern van Schellebelle en de wijk Den Aard en is het enige waar je aan een bel moet trekken om de veerman te roepen.

RoS BeiaaRD in DenDeRMonDe

Aymon, Heer van Dendermonde, leefde jarenlang in ruzie met Karel de Grote. Er kwam verzoening toen Aymon huw-de met Adelheid, een nicht van Ka-rel de Grote. Het echtpaar kreeg vier zonen, waaronder Reynout. Hun vader sloeg hen tot ridder en gaf ze elk een paard. Reynout was zo sterk dat hij keer op keer zijn rijpaard velde. Ay-mon bracht daarop zijn zoon naar een burcht waarin het door iedereen ge-vreesde Ros Beiaard zat opgesloten. Na een gevecht werd Reynout meester over het dier. Tijdens een discussie

aan het hof van Karel de Grote ont-hoofdde Reynout met een slag van zijn zwaard Karels zoon Lodewijk. De Vier Heemskinderen (verbastering van Aymonskinderen), gezeten op het Ros Beiaard, sloegen op de vlucht. Intus-sen was Aymon in handen van Karel de Grote gevallen. Karel wilde en-kel vrede sluiten als het duivelse Ros Beiaard aan hem werd uitge-leverd. Het Ros werd naar de Dendermonding gebracht, kreeg een aantal zware mo l e n s t e n e n rond de nek en werd in het wa-ter gestort. Het Ros verbrijzelde tot tweemaal toe de stenen en zwom hinnikend naar de oever waar Reynout stond. Het tra-gische schouwspel werd Reynout te machtig en hij wendde het hoofd af. Het Ros Beiaard dat voor een derde keer boven water kwam, dacht dat zijn meester hem verloochende en verdronk.

Deze legende wordt om de tien jaar onder massale belangstelling uitge-beeld tijdens de Ros Beiaard omme-gang. Het Ros wordt door de stad ge-dragen door een gilde van dragers of Pijnders. Geheel volgens de legende nemen dan vier jeugdige broers uit Dendermonde, de Vier Heemskinde-ren, op het Paard plaats, getooid in ridderuitrusting. Hun fysieke presta-tie is al even bewonderenswaardig als die van de Pijnders, gezien hun positie op de brede rug van het paard en de duur van de ommegang. Bij de tienjaarlijkse ommegang heeft

Tradities en legendes

Ros Beiaard, Dendermonde

74


de keuze van de Vier Heemskinderen heel wat voeten in de aarde. De selec-tiecriteria zijn niet min:

� Het moeten vier opeenvolgende broers zijn, zonder meisje ertus-sen;

� Ze moeten in Dendermonde gebo-ren zijn;

� De ouders en de grootouders moe-ten in Dendermonde geboren zijn;

� Ze moeten tussen de 7 en 21 jaar zijn op de dag van de ommegang;

� Ze moeten woonachtig zijn in Den-dermonde of een deelgemeente.

Het Dendermondse paard is een doorn in het oog van de Aalstenaars. Jaloerse Aalste-naars vinden het nogal een triest schouwspel en vinden dat er te veel ophef wordt gemaakt over een paard dat één keer om de zoveel tijd ‘rond-jes’ maakt en daarbij heel wat volk tot tranen

toe beweegt. Bovendien is het Dender-mondse paard van hout, terwijl dat van Aalst van balatum gemaakt is. De Den-dermondse carnavalisten spreken dan ook smalend over ‘Ros Balatum’. Het is bij de Aalstenaars een sport gewor-den om - vooral tijdens carnaval - de spot te drijven met dat paard, tot grote verontwaardiging van de Dendermon-denaren. Ieder jaar rijdt met carnaval het ‘Ros Balatum’ door de straten van Aalst. Bijgevolg is er al jaren een ‘vete’ tussen de Ajuinen van Aalst en de Kop-vleesfretters van Dendermonde.

De legende van het Ros Beiaard is on-tegensprekelijk de meest levendige in Scheldeland. Het Ros komt opnieuw buiten in 2020.

vooR een goeDe zwangeRSchap en vLotte BevaLLing …

… moet je naar de Romaanse crypte in de Onze-Lieve-Vrouw en Leodegariuskerk in Bornem, een kleine overwelfde kapel met dikke zware zuilen en pijlers in Door-nikse hardsteen. Het gewelf werd in de 19de eeuw met geometrische en plantvormige motieven be-schilderd. In een zijnis zie je de marmeren graf-tombe van Pedro Coloma. Vooral zwangere vrouwen heb-ben baat bij een bezoek aan de crypte. Het zou hen een goede zwangerschap en vlotte bevalling garanderen.

gooien Met BRooD?!

De Brooikensworp in Reet (Rumst) her-innert aan een gebruik waarmee in de 17de eeuw werd begonnen en ook aan de grondslag ligt van de vijfjaarlijkse Brooikensdag (2011, 2016, …). Aan de kerk werden destijds tarwebroodjes uitgedeeld aan het samengestroomde volk. Nu worden de broodjes (eind juni, begin juli) van op de kerktoren over het volk geworpen.

Romaanse crypte, Bornem

De Vier Heemskinderen,

Dendermonde

75

vLaaMSe gaaien in haMMe

De inwoners van Hamme zijn in de wijde omgeving bekend als Wuitens. Wuiten is een synoniem voor gaai. De Hammenaars danken die bijnaam aan een legende waarin verteld wordt dat de Vikings tijdens hun rooftochten in de streek een sprekende wuiten heb-ben meegenomen uit Hamme. De vogel werd verkocht maar sprak geen woord. Pas wanneer de vogel met z’n nieuwe

eigenaar langs Hamme voer, riep hij plots: Kwek, kwek, k’hein Ham gezien. De vogel bleef maar doorratelen. Wan-neer Hammenaars de legende vertelden deden ze ongewild aan deze ratelende vogel denken en werden ze Wuitens genoemd. De legende van de Hamse Wuiten wordt levendig gehouden tij-dens de jaarlijkse Wuitensfeesten en de driedaagse Wuitensmarsen.

MaRiaLe pRoceSSie in LeDe

De Mariale Processie in Lede trekt om de twee jaar (2012, 2014, …) op de tweede zondag na Pinksteren door de straten. De processie vormt het sluit-stuk van een negendaagse ommegang, waarvan de ‘kaarskesprocessie’ en de ‘paardenommegang’ (op de tweede zon-dag van de negendaagse) andere hoog-tepunten zijn. De geschiedenis van de processie gaat terug tot het begin van de 15de eeuw. Ter gelegenheid van de 600 jaar Mariaviering gaat de processie in 2014 door op vier mei.

MaRia-oMMegang in kaLFoRt

Rond 1600 trokken de Kalfortenaren voor het eerst in processie door hun dorp met het beeld van Onze-Lieve-Vrouw ten Traan, dat in de plaatselijke kapel werd vereerd en aangeroepen tegen oogziektes en heesheid. Vierhon-derd jaar later is de traditie nog altijd springlevend. In 1988 werd de proces-sie volledig vernieuwd en omgevormd tot een stijlvolle Maria-Ommegang, rijk en afwisselend van inhoud. De Maria-Ommegang vindt elk jaar plaats op de tweede zondag na 15 augustus. Vanaf de vrijdag ervoor tot de zondag erna komen nog steeds duizenden bedevaar-ders naar Kalfort (Puurs).

Processies

76


Diep gewortelde culinaire tradities maken van tafelen in Scheldeland een boeiende ontdekkingstocht. Het aantal goede, gezellige eethuizen in Ninove, Aalst en Dendermonde is niet op de vingers van wel tien han-den te tellen. De genereuze gezellig-heid weet fijnproevers en smulpapen sterk te bekoren. Je ontdekt daarbij ook meteen het grote aanbod aan streekproducten. Denk maar aan de palinggastronomie langs de Schelde, de rijke biercultuur, hop in de Faluin-tjesstreek, de wereldvermaarde as-perges van Kalfort of paardenvlees in Dendermonde, Hamme en Willebroek.

tip: Bij verschillende toeris-tische infokantoren kan je

manden met streekproducten laten samenstellen. Vraag naar de moge-lijkheden, prijzen en voorwaarden. Smakelijk!

StReekgaStRonoMie

Naast een hele reeks streekbieren, waarvan sommige internationale be-kendheid genieten, heeft Scheldeland een gevarieerd en verrassend aanbod streekproducten.

palingPaling is hét gerecht van Scheldeland. Dender, Schelde en Rupel waren in het verleden rijke viswaters. De vis vond vlot zijn weg naar de lokale keuken en elke hobby- of beroepskok ontwikkelde zijn eigen palingspecialiteit. Restau-rants en recepten gaan vaak over van generatie op generatie. De kruiden die daarbij gebruikt worden komen vaak uit de vrije natuur. In Klein-Brabant is Mariekerke het centrum van de vis-verwerking, in heel Vlaanderen gekend voor het jaarlijkse Palingfestival en de Vis- en Folkloredagen.

Uit in Scheldeland

Eten en Drinken


77

waar? Aan het Donkmeer in Berlare, in Schoonaarde bij Dendermonde, in de regio Klein-Brabant (Mariekerke, Sint-Amands, Driegoten in Hamme, Weert), Temse in het Waasland

proeven? Het aantal restaurants dat in Schelde-land paling op het menu heeft staan, is bijna niet te tellen. Het gladde beestje wordt op wel 101 verschillende wijzen klaargemaakt. Er is paling in ’t groen, gebakken, Provençaals, met kamper-noelie, op zijn Donks, Mariekerks, Hams, enzovoort.

weetje!In het begin van de 20ste eeuw kwa-men de Gentenaars met de stoomtram naar het Donkmeer in Berlare voor

een lekker bord paling. De palingvis-sers van het Donkmeer serveerden hun vangst in eigen eethuisjes aan de rand van het meer. Nu komt de paling uit het buitenland in speciaal uitgeruste tankwagens met zuurstofvoorziening. De beestjes ondergaan een waterkuur in het Donkmeer, om daarna vers en panklaar te verhuizen naar de restaurantkeukens.

Palinggastronomie!

Paling, het topproduct van Scheldeland

78


hopDe landelijke Faluintjesstreek ten oos-ten van Aalst was ooit een belangrijk centrum voor de hopteelt in Europa. Het waren de monniken van de Abdij van Affligem die de teelt introduceer-den. In de 17de eeuw produceerde de

streek meer dan de helft van alle hop in Europa. Ook nu wordt er nog hop verbouwd, welis-waar op veel kleine-re schaal dan vroe-ger. Verschillende chef-koks verwer-ken hopscheuten in hun gerechten. Sommige brouwers gebruiken de bloe-metjes om er het typisch Aalsterse

bier Ondineke, ook Oilsjtersen Tripel genoemd, of Witkap en Affligem mee te brouwen. Op het jaarlijkse oogst- en folklorefestival ‘Pikkeling’ kan je proe-ven van typische streekproducten op basis van hop.

waar?Faluintjesstreek rond Aalst: Meldert, Herdersem, Baardegem, Moorsel en Affligem

proeven?In nagenoeg elke horecazaak in de om-geving van Aalst kan je de streekbieren Ondineke, Witkap of Affligem bestellen. Hopscheuten proeven kan in vele horeca-zaken tijdens het seizoen (maart/april).

kopen?Hoppralines kan je kopen bij choco-latier Mergan in Aalst-Meldert. Voor hopjenever kan je terecht bij dranken VDS in Aalst.

Bezoektip!Spring op de fiets en ontdek

de nog overblijvende hopvelden in de landelijke deelgemeenten van Aalst. De fietsroute rond het thema ‘hop’ kan je vanaf maart uitproberen! Of wandel langs de vele stadsgezichten in Aalst die herinneren aan het rijke hopverle-den, met toenmalige brouwerijen, mouterijen en immense hopmaga-zijnen. De Faluintjesstreekroute is een aanrader voor wandelaars.

Handvol hopscheuten


78

79

aspergesDe fijne Kalfortse asperge heeft een lange geschiedenis. Omstreeks 1870 werden de eerste ‘Asperges de Calfort’ aangeplant in het Hof van Coolhem in Puurs. Vandaag is de kwaliteit de belangrijkste troef van het ‘witte goud’ van Klein-Brabant. De asperge staat bij zowat elke Puursenaar in de moestuin en bij heel wat tuinbouwbedrijven wordt deze delicatesse professioneel gekweekt. Het Hof van Coolhem vormt in mei jaarlijks het decor voor het eve-nement AsPUURSge, dat volledig aan de asperge gewijd is.

waar?Regio Klein-Brabant: Puurs en Kalfort

proeven?In het aspergeseizoen, van half april/begin mei tot 24 juni (Sint-Jansfeest), staat de asperge centraal op de kaart in de Klein-Brabantse restaurants.

Bezoektip!De bakermat van de asperge,

het Hof van Coolhem in Puurs, is een 13 hectare groot parkdomein waar je geniet van natuur en milieu in een uniek historisch kader. Er zijn tentoonstellingen, een wandelpar-cours in het parkbos en een infopad langs leerrijke infopanelen.

paardenvleesPaardenvlees was lang gekend als het vlees van de arme man. In de 19de eeuw kwam het vlees van oude paar-den van boerderijen en oude scheeps-trekpaarden. Sommige beenhouwerijen groeiden uit tot heuse paardenvlees-verwerkers. Zij bereidden onder meer gedroogde en verse paardenworsten, Boulogne en gerookt paardenvlees. Nu zijn Boulogne, ook wel zwarte of vier-kante worst genoemd, en gerookt paar-denvlees typische en gesmaakte streek-producten uit Hamme. Willebroekse ‘schep’ is stoverij van paardenvlees waarbij het vlees in heel kleine stukjes gesneden is. Ook Dendermonde is gekend om zijn paar-denworsten, die gaar worden gestoofd met een uitje, bier, vlees-bouillon en kruiden.

waar?Dendermonde, Hamme en Willebroek

proeven?Schep kan je smullen in Willebroekse eethuizen en cafés. Het wordt vaak met frietjes geserveerd, maar is ook lekker met brood en een glas bier. Op de lokale jaarmarkt in oktober is schep heel populair. In Dendermonde hebben vele horecazaken klaargemaakte paardenworsten op de kaart staan.

kopen?In de streek van Hamme en Dender-monde kan je bij verschillende slagers paardenvlees, paardenworsten en Bou-logne krijgen.

Asperges de C

alfort

Culinair genieten in Scheldeland

79

80


StReekBieRen

Scheldeland heeft een rijke biercultuur en telt heel wat brouwerijen. Je zou haast geloven dat elk dorp zijn eigen bier brouwt. Niks smaakt beter dan een lekker streekbiertje op een zomers ter-rasje of in een winterse bruine kroeg. Schol!

tripel karmeliet en pauwel kwakTripel Karmeliet (donkerblond, 8,4%) is een driegranenbier gebrouwen volgens een oud karmelietenrecept, een uniek bier dat door zijn fruitigheid iedereen kan bekoren. Pauwel Kwak (amber, 8,4%) was oorspronkelijk een koet-siersbier, vandaar het opvallende glas. Het is een bier met een evenwichtige smaakopbouw: de zachtzoete aanzet is perfect uitgebalanceerd door de mild-bittere afdronk. Brouwerij: Bosteels in Buggenhoutandere: DeuS, Brut des Flandres

MalheurMalheur is een goudblond doordrinkbier dat bestaat in 6%, 8%, 10% en 12%, en de speciale Malheur Brut. Door zijn subtiele bitterheid valt het bijzonder in de smaak bij bierkenners die een milde bitterheid weten te appreciëren.Brouwerij: De Landtsheer in Buggen-hout

ondinekeOndineke of Oilsjtersen Tripel (donker-blond, 8,5%) is het stadsbier van Aalst. De onbevruchte bloemen van de hop-plant worden erin verwerkt. Brouwerij: De Glazen Toren in Erpe-Mereandere: Saison d’Erpe-Mere, Canaster en Jan De Lichtete verkrijgen: Verschillende cafés in het centrum van Aalst hebben Ondineke op hun kaart staan. Aan de poort van de brouwerij kan je het bier op zaterdag kopen.

kwibusKwibus Blond en Donker (beide 6,4%) zijn karaktervolle bieren met een stevige schuimkraag. Er worden geen scheikundige producten toegevoegd.Brouwerij: Kwibus in Erpe-Mere

Delirium tremensDelirium Tremens (blond, 9%), het bier met het typische roze olifantje op de etiketten, werd in 1988 voor de eerste maal gebrouwen. Typisch voor dit bier is dat er drie verschillende gisten wor-den gebruikt en de originele verpakking die aan Keuls aardewerk doet denken. Het etiket verbeeldt op een originele manier de verschillende fasen van het delirium. Brouwerij: Huyghe in Melleandere: gelegenheidsbier La Guillotinenieuw: glutenvrije Mongozo Premium Pilsener, bekroond tot beste pils van België.

witkap paterWitkap Pater is een levend bier van hoge gisting. Het bestaat in drie vari-eteiten: Stimulo (blond, 6%), Dubbel (donker, 7%) en Tripel (donkerblond, 7,5%). De Witkapbieren zijn een erfenis van een reeds lang verdwenen brouwe-rij uit Brasschaat. De naamgeving ver-wijst naar de witte hoofdbedekking van de Premonstratenzers. Het bier heeft een fruitig aroma, een kussenachtige schuimkraag en is sorbetachtig op de tong. Witkapbieren worden door ken-ners geprezen om hun bijzondere en authentieke smaak. Brouwerij: Slaghmuylder in Ninove. andere: Slag Pils, Helles, Ambiorix en Slaghmuylder Kerst- en Paasbier Bezoektip: In familiebrouwerij Slaghmuylder wordt al sinds 1860 bier gebrouwen. De brouwerij herbergt een interessant museum met een collectie oude foto’s, brouwersattributen en re-clameborden. De stoommachine en de vooroorlogse bottelmachine zijn unieke stukken industriële archeologie.

81

Duvel De goddelijke Duvel (goudblond, 8,5%) is bij iedereen bekend. De Kleine of ‘groene’ Duvel (blond, 7,5%) is dat heel wat minder en is enkel te verkrijgen in de onmiddellijke omgeving van de brouwerij. De bijnaam ‘groene Duvel’ heeft het bier te danken aan het groene etiket op de fles. Ook daarin verschilt de Kleine Duvel van de echte: er zit maar 25 cl in een flesje.

Brouwerij: Duvel-Moortgat in Breen-donk (Puurs)andere: Vedett (witbier)Bezoektip: De brouwerij bezoeken kan in groep na afspraak. Het bezoek begint en eindigt in het bezoekerscentrum.

Lam godsEen Wetterse Dubbel (donker, 6.8%) of Lam Gods is een zacht bier met een vleugje steranijs en gecarameliseerde mouttoets.Brouwerij: Paeleman in Wetterenandere: Uitzet

abdijbier DendermondeAbdijbier van Dendermonde (donker-blond, 8%) wordt sinds 1997 gebrou-wen in Merchtem, maar op verzoek en onder licentie van de paters Benedic-tijnen uit Dendermonde. Een prachtig etiket verbeeldt heel wat geschied-kundige elementen van de abdij.Brouwerij: De Block in Merchtem (Peizegem)te verkrijgen: In de abdij op de Vlas-markt

vicaris Vicaris Tripel, Vicaris Generaal, kerst-bier en Vicardin.Brouwerij: Dilewyns in Dendermonde

elk dorp zijn bier? In Laarne en omstreken zul je bij verschillende cafés nog reclamebor-den van pick-up pils opmerken. Dit pilsbier wordt gebrouwen door de Laarnse brouwerij Walrave en is en-kel in de streek te krijgen. Ook het heksenbier toverhekske wordt bij Walrave gebrouwen. In Kalken kan je proeven van het donkerblonde streek-bier unkerzak. Het zwijntjesbier wordt speciaal gebrouwen voor de Zwijntjeskermis, die jaarlijks in juni in Zwijnaarde plaatsvindt. In Mechelen in brouwerij Het Anker worden de carolusbieren gebrouwen. De Mechelse brouwerij verkoopt eind 2013 zijn eerste flessen whisky onder de naam Gouden Carolus Single Malt. vaertlander is een blond streekbier van hoge gisting dat je kan verkrijgen in Willebroek. klinkaertbier is typischvoor de Rupelstreek en in Weert bij Bornem kan je in de herberg van Vlechtmuseum De Zilverreiger het typische Slijkneusbier proeven. Bornems abdijdbier of Bornemse Tripel drink je in Bornem.

Duvel van brouwerij

Mo ortgat, Puurs

82


Mooi paLet van SMaken

Naast de alom bekende specialiteiten zoals hop, paling of asperges, verrast Scheldeland je ook met een overdaad aan lokale lekkernijen zoals vlaaien, peperkoek of kopvlees. Deze producten worden met vakmanschap en passie be-reid door grote of kleine producenten, vaak op basis van een lange familie-traditie. Het gebruik van natuurlijke grondstoffen en een ambachtelijke be-reidingsmethode zijn vaste elementen.

Dendermonds kopvleesDendermonds kopvlees is de onbetwiste specialiteit van de Ros Beiaardstad en wordt gemaakt van buikspek en sappig vlees uit de runds- en varkenskop. Deze delicatesse laat zich het best genieten op een stukje bruin brood bedekt met een dun laagje straffe mosterd. Je kan kopvlees verkrijgen bij de meeste Den-dermondse slagers.

vlaaien bij de koffieDe Aalsterse Vlaai is sinds lang een

populair kermisdes-sert. Melk, suiker, foelie, eieren, kan-dijsiroop, kaneel en mastellen vor-men samen het heerlijke gebak. De Aalsterse Vlaai is een erkend streek-product.De 5 erkende v laaienbakkers pakken uit met deze eeuwen-

oude, donkerbruine lekkernij. Ook de Dendermondse be-volking bakt van oudsher vlaaien. Op basis van peperkoek, beschuiten, ma-karons, melk, eieren, kandijsuiker en kandijsiroop wordt een deeg gemaakt dat afgebakken wordt in een warme oven. In Wetteren krijgen de lekkerste

vlaaien het label ‘Goedgekeurd door de Rechtvaardige Rechters’. Je kan de vlaaien vinden bij meerdere Wet-terse bakkers.

verrukkelijke chocoladeIn Lebbeke bij Dendermonde kennen ze iets van chocolade. In deelgemeente Wieze is de thuisbasis van chocolade-reus Barry-callebaut gevestigd. Ook chocolatier Dooms maakt er lekkere pralines, die de fijnste lekkerbek beko-ren. In de trendy chocolaterie Marioca in Merelbeke worden de vernieuwende creaties in chocolade, marsepein en ijs erg gesmaakt door zoetekauwen. Ook artisanale chocolaterie cher in Berlare maakt chocoladecreaties die smelten op de tong. chantelly chocolade uit Baasrode (Dendermonde) mag zich met zijn handgemaakte chocoladeproducten zelfs leverancier noemen van Harrods.

proost met jenever en likeurLikeurstokerij De klok in Serskamp (Wichelen) geniet vooral bekendheid vanwege haar advocaat, die op groot-moeders wijze wordt gemaakt en ook verwerkt in pralines, de krieken op jene-ver en de huisgemaakte citroenjenever. In Aalst laten de stokerijen zich graag inspireren door de illustere personages uit het verleden. Zo pakt Stokerij vDS uit met Louis Paul Boonjenever en Faluintjesjenever en produceert Stoke-rij De Moor de unieke Daensjenever en de Jenever Dirk Martens.In jeneverstokerij Rubbens in Zele wordt al sinds 1817 jenever gestookt. Het productieprogramma van de stokerij omvat vijftien verschillende soorten kwalitatief hoogstaande jene-vers. De Rubbens O’ de Flander is een graanjenever van 38%, de Ros Bei-aardjenever heeft een duidelijk aroma van jeneverbes en de Vieux-Système

Aalsterse vlaai

83

graanjenever van 35% zit in de tradi-tionele witstenen kruiken.In distillerie De Stoop in Merelbeke is de graanjenever het grote uithang-bord, maar De Stoop heeft ook een ruim aanbod fruit- en crèmejenevers en advocaat op grootmoeders wijze. Zeker proberen: advocaat De Stoop en de graanjenever met keurmerk O’ de Flander. Nog meer jenevergenot met de Buggenhoutse O’ de Flanderjenever van Stokerij thyssen en de Mariekerkse ci-troen- en graanjenever, de enige echte jenever van de Mariekerkse vissers. Klinkaertjenever, Rupeldruppel appel- en graanjenever en ‘Vaartwater’ drink je dan weer in Rupelstreek-Vaartland!

ham ham hamDe fameuze gandaham wordt in Destel-bergen gemaakt. De smaak, de kleur en het aroma zijn het resultaat van een natuurlijk rijpingsproces dat meer dan negen maanden duurt. In Buggenhout dankt de gedroogde Superanoham van grega zijn fijne smaak onder meer aan het rijpingsproces dat maar liefst twaalf maanden in beslag neemt.

hamse mosterdEen gesmaakt Hams streekproduct is de bruine graanmosterd van mosterd-fabriek vernimmen-De Lelie. Deze scherpe mosterd op basis van een oud recept uit 1840 werd vroeger bereid met zwarte en bruine mosterdzaden, die in de streek zelf werden geteeld. Nu worden de zaden aangevoerd vanuit Canada, India en Hongarije.

peperkoek en ander zoetBij vondelmolen in Lebbeke wordt al sinds kort na de Eerste Wereldoorlog lekkere peperkoek gemaakt volgens een familierecept uit 1867. Begin 20ste eeuw specialiseerde bakkersfamilie Vermeiren uit Puurs zich als speculaas-bakker. De “Traditionele speculoos” van Vermeiren heeft zijn authentieke struc-tuur en smaak, licht gekruid met kaneel en muskaatnoot, behouden. Maar ook andere plaatsen in Scheldeland hebben hun eigen koekjes. Denk maar aan de verhaerenkoppen in Sint-Amands of het Rupelsteentje in Boom.

SterrenrestaurantsMet zeven restau-rants die door de kenners van Miche-lin al jaren met een of twee sterren wor-den bedacht, mag Scheldeland zich tot de meest cu-linaire regio’s van Vlaanderen reke-nen. De sterrenres-taurants vormen het neusje van de zalm, maar zijn ook een aanwij-zing voor het rijke gastronomische talent dat in heel Scheldeland schuilt.

Voor een maaltijd ‘met sterren’ kan je terecht in ’t Overhamme in Aalst, Lijs-terbes in Berlare, Eyckerhof in Bornem, ’t Truffeltje in Dendermonde, A Priori in Haaltert, Hof ter Eycken in Ninove en Pastorale in Reet-Rumst.

Meer dan twintig restaurants in Scheldeland hebben een mooie beoordeling in de Gault Millau-gids: www.gaultmillau.be.

Gastronomie in Scheldeland!

Eten en drinken met een ster *

84


tentoonSteLLingen

Beeldenstroom in de kalkense MeersenHet natuurgebied is een van de toeristi-sche trekpleisters van de streek en meteen ook het perfecte decor voor een open-luchttentoonstelling. Kunstenaars gaan aan de slag met de locatie. Letterlijk, want heel wat kunstwerken zullen worden ge-creëerd met het natuurlijke materiaal dat in de Meersen te vinden is. Gigantische sculpturen met gras, knotwilgen die tot een kathedraal worden vervlochten, een half bos,…, het zijn slechts enkele van de land-artelementen die de Kalkense Meersen tijdens de zomermaanden van 2012 zullen omvormen tot een gigantisch openlucht-beeldenpark.www.beeldenstroom.be

tuin 2012Midden september wordt de Markt van Wetteren omgetoverd tot een bomen- en bloemententoonstelling in open lucht! Elf thematuinen verwelkomen je, van de trendytuin tot de loungetuin, van de tuin der lusten tot de tuin der herinne-ringen. Absolute topper is de verborgen tuin: een bloementapijt onthult één van de bekendste schilderijen van Vlaande-ren. Tuin 2012 is een totaalbeleving. Begeleide bezoeken zijn mogelijk, in combinatie met een fietstocht langs de groene kleurrijke velden van de Wetterse

boom- en rozenkwekers. www.beleefwetteren.be

Stoeten en optochten

carnaval overalHeel wat steden en gemeenten ken-nen een rijke carnavalstraditie. Van half februari tot begin april slaat in Aalst, Ninove, Dendermonde en nog vele an-dere gemeenten de carnavalsgekte toe. Het carnaval van Aalst is een absoluut topevenement, bekend in binnen- en buitenland én erkend als Werelderfgoed. Drie dagen lang nemen uitbundige car-navalisten de binnenstad in. Het hoogte-punt is de kleurrijke stoet met imposante praalwagens die op zondag de stad door-kruist. Op maandag brengen de ‘Gilles’ hun bezemdans, gevolgd door de ajuin-worp vanaf het balkon van het stadhuis. Daarna trekt de carnavalstoet voor een tweede keer door de straten van Aalst. Op dinsdag palmen de ‘Voil Jeanetten’, man-nen die paraderen in vrouwenkleding, de straten in. Het Aalsterse carnaval wordt traditioneel afgesloten met de popver-branding op de Grote Markt.

Evenementen


Een leuk filmpje over Aalst Carna-

val kan je bekijken via deze QR-code (p. 130).

85

Het weekend na het Aalsterse carnaval is het traditiegetrouw in Ninove feest. En ook Hamme heeft zijn heel eigen carnavalstra-ditie. Tijdens de driedaagse Wuitensfeesten herleeft de legende van de Hamse Wuitens. In de zondagse Wuitenscavalcade zijn fol-klore en Hamse spot troef. Op maandag is er de verbranding van de versleten wuiten, waarna Hamme zich in een schitterende en bruisende carnavalsnacht stort. De grote carnavalsoptochten trekken mas-saal veel volk. Wie het graag iets minder druk beleeft, kan de kleurrijke stoeten van Buggenhout, Denderleeuw, Dendermonde, Gent-Ledeberg, Lede, Moerzeke, Temse, Wetteren of Willebroek gaan bekijken.

Ros BeiaardommegangDendermondeDe Ros Beiaardommegang is een histo-risch topevenement in Vlaanderen en Eu-ropa. De ommegang herdenkt de legende van het Ros Beiaard en de Vier Heems-kinderen en vindt maar om de tien jaar plaats (2020). Een schitterende stoet met praalwagens en maar liefst tweeduizend figuranten trekt door de binnenstad van Dendermonde. In de stoet dragen trotse Pijnders het monumentale ros, bereden door de Vier Heemskinderen, door de stra-ten. Het absolute hoogtepunt is het mo-ment waarop het heldhaftige ros al steige-rend het ‘vuurgevecht’ aangaat op de Grote Markt. Iedereen zingt en klapt dan mee op de tonen van het Ros Beiaardlied. Het Ros Beiaard en zijn ommegang zijn erkend als Werelderfgoed. www.rosbeiaard.be

Reuzenommegang katuitDendermondeDe historische Reuzenommegang Katuit trekt jaarlijks op de laatste donderdag van augustus door het oude centrum van Den-dermonde. Het is een historische avond-stoet die de dansende Gildereuzen Indiaan, Mars en Goliath opvoert in een feeërieke optocht van wel duizend gekostumeerde figuranten. Praalwagens, muziekkorpsen, straattheaterartiesten, vendelzwaaiers en fakkeldragers zorgen voor een uniek spek-takel. De stoet voert niet alleen historische of volkse taferelen op, maar er gaat ook veel aandacht naar eigentijdse animatie

en speciale effecten. Als afsluiter is er een muzikaal vuurwerk op de Markt. www.rosbeiaard.be

poDiuM

FestivariaDonkmeer BerlareDe tweejaarlijkse openluchtopvoering van een populaire musical aan de oe-vers van het Donkmeer trekt telkens weer een breed en cultuurminnend publiek. Theater, muziek en het prach-tige natuurlijke kader van het Donkmeer versmelten tot een adembenemend zomers avondspektakel met prachtige zangpartijen en oogverblindende kos-tuums. De doorgaans niet-professionele acteurs en actrices zetten de voorbije jaren al Madame Butterfly, Camelot en The King and I op de planken. De regie en het muzikale luik zijn in handen van gerenommeerde professionals. Het eve-nement verwelkomt om en bij de 30.000 toeschouwers. www.festivaria.eu

theater aan twaterBoomTheater aan Twater is een jong, internati-onaal theaterfestival dat elk jaar aan het begin van de zomer de Rupelkaai in vuur en vlam zet. De wandelesplanade wordt een weekend lang omgetoverd tot een boulevard waar straattheater, animatie, stand-upcomedy, muziek en circus elkaar vinden. In een avondvullend programma kunnen de toeschouwers van de ene naar de andere act wandelen. Het festival no-digt befaamde straattheateracts uit, maar ook lokaal amateurtalent krijgt een podi-umkans op of naast het water. www.kaaimannen.be, www.desteigerboom.be

passiespel christus aan de Schelde Mariekerke-BornemEens in de vijf jaar (2015) in de Paaspe-riode wordt de Mariekerkse Scheldekaai het decor voor een unieke opvoering van het lijdensverhaal van Christus. Het klas-sieke religieuze verhaal wordt verplaatst naar de context van een vissersdorp in

86


het begin van de 20ste eeuw. Meer dan zeventig figu-ranten en acteurs, voornamelijk lokale inwoners, vertolken de apostelen die voor de gelegenheid vissers, manden-vlechters, klompen-makers en sjacheraars worden. Tegen de achtergrond van het schilderachtige kerkje

van Mariekerke en met de machtige Schelde in de rug genieten de duizenden toeschouwers van een uniek samenspel van natuur, cultuur en lokale folklore. www.meisvisvzw.be

Mano MundoBoomMano Mundo is een tweedaags festival in mei met bijzondere aandacht voor wereldmuziek en -culturen. Het festival luidt jaarlijks het begin van het festival-seizoen in.

Het kleurrijke feest staat voor alles wat mondiaal, intercultureel en duurzaam is en is kind- en familievriendelijk. Op ver-schillende podia in het groene recreatie-domein De Schorre kan je genieten van binnen- en buitenlandse muzikanten. Voor het jonge volkje is er een wereld-dorp met doe-activiteiten. Verder vind je er ook Vlaanderens grootste wereld-markt, een cocktaillounge, een ‘speakers corner’ en een fairtraderestaurant. www.manomundo.be

FoLkLoRe

vis- en FolkloreweekendMariekerke-Bornem

Het pittoreske voormalige vissersdorp Mariekerke oogt tijdens de kleurrijke Vis- en Folklorefeesten eind juni als een vissersdorp van weleer. Daarvoor zorgen de vismijn, de vissersstoet en uiteraard veel vers en lekkers uit het water. De openbare verkoop van verse vis, volgens het aloude principe van de ‘visafslag’, op de plaats waar de vismijn ooit gestaan heeft, is een niet te missen schouwspel. www.mariekerke.be

SmeedfestivalnielTijdens de nog warme septembermaand wordt het Sint-Hubertusplein voor twee dagen omgetoverd tot de grootste smidse van Europa. Dit sfeervolle open-luchtspektakel roept met zijn geur van kolen, hitte en de typisch klinkende ha-merslagen bij heel wat mensen een nos-talgisch gevoel op. Je kan zien hoe sme-den uit binnen- en buitenland gedreven omgaan met hamer, staal, kolenvuur en aambeeld. Naast dit fascinerende schouwspel zijn er ook tentoonstel-lingen van smeedkunst en vindt er een openbare verkoop van al het smeedwerk plaats. www.niel.be

©Fotoclub De Waai

Passiespel, Mariekerke

Vis- en Folkore, Mariekerke

Wereldmuziek op

Mano Mundo, Bo om

87

potjesmarkt Schellebelle-wichelenElk jaar, op de tweede zondag na Pink-steren, is het dorpsplein van Schel-lebelle het decor voor de gezellige Potjesmarkt. In het feestgedruis met de traditionele veemarkt, de wieler-wedstrijden en tentoonstellingen valt de potjesverkoop op door originaliteit. Deze eeuwenoude traditie stamt uit lang vervlogen tijden waarin schepen aanlegden om hun aardewerk te verko-pen op het dorpsplein. In de aardewer-ken potten werden vooral voedingswa-ren bewaard. www.wichelen.be

pikkelingFaluintjesstreek aalstDe ‘Pikkeling’ is het traditionele oogst- en folklorefestival eind juli in de Faluintjesstreek. Afwisselend treedt een van de vier Aalsterse deelgemeen-ten Baardegem, Herdersem, Meldert of Moorsel op als gastvrouw. Bezoekers kuieren rond tussen demonstraties van het aloude oogstgebeuren, aangevuld met oude ambachten zoals vlegeldorsen of hoefsmeden en proeven van typische streekproducten zoals hopjenever, het Pikkelingbiertje of Faluintjeskoffie. De laatste jaren is de ‘Pikkeling’ uitge-groeid tot een erkend internationaal

folklorefestival waar volksdansgroepen uit heel Europa te gast zijn. www.faluintjes-pikkeling.be

oogststoetMassemen-kortenbos (wetteren)De Oogststoet is een levendig en kleur-rijk zomerfeest, waarbij alle facetten van het boeiende landelijke leven op een authentieke wijze worden uitgebeeld in meer dan 50 verschillende taferelen. De stoet rijdt jaarlijks uit op de eerste zon-dag van augustus. www.oogstfeesten-kortenbos.be

Folklorefestival De Pikkeling, Faluintjes

88


gaStRonoMie

aspuuRSgepuurs

Het prachtige parkdomein Hof van Coolhem verwelkomt elke meimaand ge-durende een viertal dagen het fijnproe-versfestijn AsPUURSge, dat volledig aan de asperges gewijd is. Op AsPUURSge kan je asperges proeven en kopen, kuie-ren door de ‘Aspergestraat’ of je tegoed doen aan aspergejenever of -pralines. De Aspergewandeltochten verwelkomen vele sportievelingen en muziekgroepen zijn van de partij om het gastronomi-sche feest op te vrolijken. Voor wie in de finesses wil treden over het ‘witte goud’ van Klein-Brabant, staan er educatieve activiteiten op het programma. www.puurs.be

palingfestival Mariekerke-Bor-nemMeer dan 15.000 lekkerbekken be-zoeken jaarlijks tijdens het Pink-sterweekend het Pa l ing fes t i va l . Naast een gastro-nomisch festijn is het ook een ode

aan de schilderachtige regio en aan oude en nieuwe volkskunsten. In een reusachtige tent op het Kouterplein wordt paling in ’t groen opgediend, de specialiteit van Mariekerke. Toeristen kunnen deelnemen aan uitgestippelde wandelingen en er is muzikale ambi-ance en animatie voor de kinderen. Met de ludieke toeristentram, een plezier-boot of zelfs per stoomtrein geraken bezoekers vlot tot in de buurgemeenten Sint-Amands of Puurs. De opbrengst van het festival gaat naar het goede doel. www.palingsfestival.be

hopdagMeldert-aalstHet eerste weekend van september gaat er ter gelegenheid van de kermis in Mel-dert een hopdag door. Op deze hopdag kan je het hopproject en de demonstra-ties rond de hoppeoogst bekijken. Denk je dat je het aankunt om met de hand hop te plukken? Dan kan je deelnemen aan het Vlaams kampioenschap ‘hop-pepluk’. Of is het degusteren van de heerlijke bieren die met de Meldertse hop worden bereid meer iets voor jou? www.aalst.be

SpoRt

DodentochtBornemBegonnen in 1970 met 69 wandelaars is de Dodentocht in augustus uit-gegroeid tot de grootste en meest bekende 100 ki-lometertocht van heel Europa. De deelnemers moe-ten maar liefst 100 km te voet afleggen tus-sen de start op vrijdagavond om

100 km Dodentocht, Bornem

Palingfestival,

Mariekerke

Folklore tijdens AsPUURSge!

89

21 uur en de aankomst, maximaal 24 uur later. Onderweg zijn stops voor-zien in brouwerij Duvel-Moortgat en Palm. Bekend (en berucht) is de sfeer bij de start en aankomst, het prachtige parcours over drie provincies en de combinatie van drukke dorpskernen en rustige plaatsjes. www.dodentocht.be

natourcriterium aalstHet jaarlijkse Natourcriterium in juli (na de Tour de France) lokt jaarlijks om en bij de 70.000 bezoekers naar de Ajui-nenstad. In 2011 was het evenement aan zijn 76ste editie toe. Toprenners als Cancellara of Petacchi komen graag afgezakt naar deze wielerwedstrijd, die door de centrumstraten raast. De Grote Markt is het epicentrum van de wieler-gekte en live-uitzendingen. Een heuse publiciteitskaravaan en doorlopende muzikale animatie zorgen ervoor dat de toeschouwers een fantastische dag beleven. De aanwezigheid van vedetten en prominenten uit de sportwereld en showbusiness maken het feest compleet. www.criteriumaalst.be

Bollekescross hamme-zoggehammeElk jaar verzamelen duizenden sport-liefhebbers zich om het kruim van de Belgische veldrijders te zien strijden om de eer in de Superprestige Cyclocross. Bij de elite zien we bekende namen als Zdenek Stybar, Sven Nys en Niels Albert opduiken. Ook kampen jeugdige ren-ners om de jeugdtrofee voor junioren en een andere vaste waarde is de Nis-san Superprestige Topsport. Onder luid applaus krijgen de winnaars de trofeeën aangereikt en de verzamelde massa kan zich uitleven op een spetterende mu-zikale afterparty. www.bollekescross.be

jaarmarktcross nielnielDe Jaarmarktcross kan telkens op een publieke belangstelling van om en bij de 15.000 liefhebbers rekenen. De cross werd voor de eerste maal geor-ganiseerd in 1963 als onderdeel van de jaarmarktfestiviteiten rond 11 no-vember. De kampioenen dingen over een drie kilometer lang parcours van weiland, zandweg en kasseiweg naar de titel. Sven Nys, Eric De Vlaeminck en Robert Vermeire zijn maar enkelen die sinds het ontstaan als winnaar het podium bestegen. Een groots spektakel met spannende ontknopingen en onver-wachte wendingen, een must voor elke liefhebber van veldritten. www.fideacyclocrossclassics.be

jazzcLuBS

honky tonk jazz clubDendermondeDe bunker van de Honky Tonk Jazz Club is sinds 1965 een begrip in de Euro-pese jazzscène. Het hart van de club klopt op het feestelijke ritme van de New Orleansjazz, maar er is ook ruimte voor rhythm-and-blues, swing of zelfs exotischere jazz. Elke veertien dagen is er doorgaans op zaterdagavond een concert. Muzikanten als Memphis Slim, Toots Thielemans, Charlie Watts en vele anderen passeerden al de revue op de Honky Tonk jazzfestivals. Op zondagna-middag kunnen liefhebbers vaak gratis een jazzmatinee bijwonen. www.honkytonk.be

jazz centrum vlaanderenDendermondeDe Honky Tonk Jazz club staat mee aan de wieg van het Jazz Centrum Vlaande-ren, dat gehuisvest is in een oud munitie-laboratorium en vlakbij de Honky Tonk-bunker ligt. De opening in 2004 zette Dendermonde definitief op de kaart als

90


jazzstad. Het Jazz Centrum huisvest niet alleen het archief van de Honky Tonk Jazz Club, met uniek audio- en videomateriaal, muziekliefhebbers kunnen er ook terecht voor interessante tentoonstellingen over jazzclubs en -muzikanten. Het centrum organiseert verder lezingen, videover-toningen, workshops en nog veel meer om jong en oud te sensibiliseren voor de traditionele jazz- en bluesmuziek. www.jazzcentrumvlaanderen.be

jazzclub het veerhuisklein-willebroekJazzclub Het Veerhuis is sinds 1970 de vaste stek van de internationaal geroemde Fondy Riverside Bullet Band van de broers Van Breedam. Deze heren zijn rasechte Bomenaars en toveren he-melse klanken uit trompet of trombone.

Jazzfans uit België en de omringende landen komen steevast op de eerste en derde zaterdag van de maand naar Het Veerhuis afgezakt om een concert van de befaamde jazzband bij te wonen. Maar ook grote namen als Louis Nelson, Tho-mas Jefferson en Ernie Cagnolatti waren al te gast. www.fondy.be

DenDeRenDe winkeLSteDen

De winkels en handelszaken van de Denderende steden zijn een aantrek-kingspool voor echte shoppingfanaten en occasionele kopers. In de gezellige straatjes van ninove lonken de etalages uitnodigend naar de voorbijgangers. In

het winkelcomplex Ninia vind je werke-lijk alles wat je maar kan bedenken, of je nu op zoek bent naar een winterse sjaal, een cd-speler of een soepterrine. Spaarzame koper of grote consument, in Ninove is er spek voor ieders bek. Een Witkapbiertje in een van de vele cafés zorgt op tijd voor verfrissing.

ShoppingVerzorgde winkels, exclusieve boetieks en gezellige markten lokken heel wat kooplustigen naar Scheldeland. Op zoek naar een souvenir of een lekker streek-product? Of zin om je eens helemaal over te geven aan een dagje shoppen? De handelszaken verwelkomen je met open armen. Ook voor een leuk cadeautje kan je terecht in de vele speciaalzaken of delicatessenwinkeltjes van de streek. Win-kelen in Scheldeland: een waar genot.

Fondy Riverside Bullet Band

91

In winkelstad aalst vormen de Nieuw-straat, de Kattestraat, de Molenstraat en de Korte- en Lange Zoutstraat het hart van de verkeersvrije winkel-wan-delzone van de stad. Met het ruime aanbod van voedingswaren, mode, hobby en souvenirs kom je hier werke-lijk niets te kort. En wat is aangenamer dan na het winkelen even uit te blazen bij een kop koffie met een lekkere Aal-sterse Vlaai of een kom ajuinsoep?Op de Oude Vest en in de Brussel-sestraat in Dendermonde is het op zaterdag over de koppen lopen. Win-keltjes, eethuizen en boetieks krijgen er aandacht van de vele wandelaars en bezoekers. Etalages bewonderen, prij-zen vergelijken, passen en testen … gekocht!

van aLLe MaRkten thuiS

De dorpen in Scheldeland leven he-lemaal op tijdens de vele markten. Op vlooienmarkten, boerenmarkten of jaarmarkten tik je tegen aardige prijsjes de mooiste spulletjes op de kop. Ook voor lokale specialiteiten en souvenirs bieden de markten een ruime keuze. Op de potjesmarkt in Schel-lebelle (Wichelen, tweede zondag na Pinksteren) hangt een geweldige volkse sfeer. Je komt gegarandeerd thuis met een mooi potje, het typische aarde-werk van Schellebelle. Op de interna-tionale handen kantwerkmarkt in zele (jaarlijks in juni) flaneer je tus-sen kraampjes waar men demonstraties handwerken ten beste geeft, en kan je echt Zeels kantwerk kopen.

Boekenwurmen moeten beslist eens naar de jaarlijkse Boekenmarkt van Sint-amands. Je kan er snuffelen in boeken en genieten van de Schelde tegelijkertijd. Wees er bij in mei en september, op de kaai. Een echte tuinklassieker is dan weer de nati-onale plantenbeurs van hombeek, waar wel tweehonderd standhouders uit binnen- en buitenland een enorme

verscheidenheid aan tuinplanten aan-bieden. Een hele dag tuinplezier in april in de centrumstraten van het Zennedorp. De Rommelmarkt van welle (Denderleeuw) staat bekend als grootste rommelmarkt van Vlaanderen met maar liefst 30.000 bezoekers. Op de laatste zondag van juni nemen haast alle inwoners deel en verkopen hun spullen vaak gewoon in hun garage. Je tikt hier ware schatten op de kop.

caDeauS en DeLicateSSen

Wie op zoek is naar een verrassing voor een geliefde of een verjaardagscadeau voor een vriend of vriendin, hoeft in Scheldeland niet met lege handen naar huis te gaan. Grasduin eens in het ruime aanbod lekkernijen: van wijn, streekbier of jenever tot zoete choco-lade, echte mosterd of dagverse koekjes en gebak. Zo doe je de uitverkorene niet alleen een groot plezier, je laat hem of haar ook meteen de geneug-ten van Scheldeland ontdekken. Voor de enige echte hoppralines kan je in Aalst-Meldert bij chocolatier Mergan terecht. Ben je toevallig in Puurs in Klein-Brabant, dan moet je zeker een kijkje nemen bij van Reeth’s koffie-branderij. In deze koffie-, wijn- en delicatessenwinkel leeft de traditie van het ambachtelijk koffiebranden verder.

ShoppingDelicatessen

uit Scheldeland

92



Steden en dorpen van A(alst) tot Z(ele)

Aalst

inwoners: 80.035oppervlakte: 78,12 km²Deelgemeenten: Aalst, Baardegem, Erembodegem, Gijzegem, Herdersem, Hofstade, Meldert, Moorsel, Nieu-werkerkenMarktdag: zaterdag (Aalst) en woensdag (Nieuwerkerken)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Toerisme Aalst, Molenstraat 45, 9300 Aalst, T: 053 73 22 70, [email protected], www.aalst.be

toppeRHet historische stadscentrum van

Aalst heeft heel wat te bieden. Lees meer bij Topper Denderende stad Aalst.

De Faluintjesstreek stond eeuwenlang onder de invloedssfeer van de Abdij van Affligem. Elk jaar gaat in een van de 4 faluintjesgemeenten de ‘pikkeling’ door, een internationaal folklorefeest met oude oogstrituelen en streekgas-tronomie. Baardegems bekendste be-


93

zienswaardigheden zijn de 12de-eeuw-se Sint-Margaretakerk en verschillende kapellen en boerderijen. De plaats is ook gekend als bedevaartsoord van de Heilige Antonius-Abten. Bezienswaar-digheden in herdersem zijn: de Onze-Lieve-Vrouw Ten Beeldeken kapel, het sashuis en de mooie beemdlandschap-pen aan de oude Dender.

Op de grens met Moorsel ligt het na-tuurgebied ‘Biezenbroeken’. De 12de-eeuwse Sint-Martinuskerk verwijst naar een rijk verleden. Tussen het prachtige waterkasteel en de abdij ligt het na-tuurgebied ‘De Faluintjes’. In Meldert werd het landschap vroeger bepaald door hopaanplantingen. Nu blijft slechts een aantal hopvelden over. En-kele streekbieren worden met deze hop gebrouwen. Het Levende Hopmonument op het dorpsplein en de ‘hoplochting’ vormen een eerbetoon aan die vroeger zo belangrijke teelt. Het dorpsplein,

een Frankische dries, de Sint-Walburga-kerk, de Molenvijver en het Kravaalbos zijn eveneens opmerkelijk.

De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Termu-ren in erembodegem maakte oorspron-kelijk deel uit van het Hof ten Hale en werd vereeuwigd in De Kapellekesbaan van Louis Paul Boon. Erembodegem is nog een bedevaartsoord rijk: de Sint-Amanduskapel. Het nationaal Brand-weermuseum biedt onderdak aan niet minder dan 130 oude brandweerwagens en een massa brandweermateriaal. ‘De gerstjens’ is een natuurgebied van 52 hectare. Tussen de gemeente en

Hopvelden, Meldert

94


Denderleeuw liggen de welle- en ka-pellemeersen. De Sint-Martinuskerk in gijzegem dateert uit 1772. Op het dorpsplein staat een authentieke schandpaal. Het Hof in Gijzegem is een kasteelhoeve in traditionele baken zandsteenstructuur. Ernaast de toe-gangspoort, de rijkelijke tuin en de gerestaureerde orangerie.

In hofstade is de gotische Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk prachtig gele-gen op een lichte hoogte en beschermd door een geklasseerde kerkhofmuur. De Onze-Lieve-Vrouw Kerk te nieu-werkerken is een heterogeen gebouw met laatgotisch koor en vierkante to-rens uit de 18de eeuw. Op de grens met Aalst bevindt zich de ‘heerlijkheid van Regelsbrugge’. Op de oudere fundamen-ten werd in 1935 het huidige kasteel in neotraditionele stijl opgetrokken. n

Berlare

inwoners: 14.571oppervlakte: 37,93 haDeelgemeenten: Berlare, Overmere, Uitbergen∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Toerisme Berlare, Infokantoor Donkmeer, Donklaan 123, 9290 Berlare, T: 09 342 92 40, [email protected], www.berlare.be

toppeRBerlare is in de eerste plaats bekend voor het uitgestrekte Donkmeer, zijn gastronomie en de rustgevende groene omgeving. Lees meer bij Topper Donk-meer.

De opvallende Sint-Martinuskerk is samen met de schandpaal voor het ge-meentehuis en het kasteel de meest in het oog springende bezienswaardigheid van Berlare. het veer aan het gehucht Waterhoek vormt de verbinding met Dendermonde. Op deze plaats vond in 1971 de opname van de film Mira of De Teleurgang van de Waterhoek plaats.

Hof van Gijzegem

Pikkeling, Faluintjesstreek

95

Aan het Sluis aan de oever van de Schel-de ligt het kleinste museum van Vlaan-deren: ‘het riekend rustpunt’. Je kan er een permanente tentoonstelling gewijd aan de beer- en mesthandel bezoeken, een handel die in Berlare begon tijdens de 17de eeuw. Het monument op het pleintje voor de kerk van overmere her-innert ons aan de Boerenkrijg. De twee mannen die uitgebeeld zijn, worden Pa en Gijs genoemd, naar de mannen die model stonden voor het monument (de zonen van de opstandelingen). De Sint-Pietersbandenkerk en het fraaie gemeentehuis bepalen het uitzicht van het stemmige dorpsplein van Uitbergen. uitbergen is een goede uitvalsbasis voor een verkenning van de kalkense Meersen (zie Laarne). n

Boom

inwoners: 16.573oppervlakte: 7,37 km²Marktdag: donderdagDeelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’ Wandelkaart ‘In het Land van Stille

Waters’ (vlakbij)i Toerisme Rupelstreek-Vaartland, Infokantoor Sashuis,

Sasplein 18, 2830 (Klein-)Willebroek, T: 03 886 22 66,

[email protected], www.TRVL.be

Eeuwenlang zorgde de steenbakkerijnijver-heid voor welvaart in Boom. Stenen bakken behoort vandaag niet meer tot de economi-sche activiteiten, maar de sporen van het baksteenverleden zijn duidelijk zichtbaar in het landschap. De gaaf bewaarde steenbak-kerijsites op Noeveren, met de typische luz-zes, werkmanshuizen, klamp- en ringovens zijn pareltjes van industrieel erfgoed.

toppeRNoeveren en Hellegat vormen een in-drukwekkende industriële archeologische site tussen Boom en Niel, waar je een goed beeld krijgt van het leven en het werk in de steenbakkerijnijverheid in de Rupelstreek. Lees meer bij Topper Steen-bakkerijen.

In het ecomuseum en archief van de Boomse Baksteen (EMABB) en ’t geleeg-Steenbakkerij Frateur kom je alles te we-ten over het harde leven van de arbeiders van de steenbakkerijen. In het nautisch Bezoekerscentrum Rupelstreek krijg je het verhaal van de steenschuiten en het nautisch erfgoed voorgeschoteld.

Het gemeentelijk park (een beschermd landschap met geometrische Franse vij-vers) herbergt prachtige beeldhouwwerken van gerenommeerde kunstenaars zoals Rik Wouters, George Minne en Ernest Wijnants. Het openluchtzwembad zorgt tijdens warme dagen voor de nodige verkoeling. De mooie kaai met wandelesplanade heeft een schitte-rend uitzicht over de Rupel. Het veer brengt je gratis naar het stemmige Klein-Willebroek. Het handelscentrum De Boomgaard met leuke winkels en horeca bevindt zich op wandelafstand.

Sint-Martinuskerk en gemeentehuis

Provinciaal Recreatiedomein De Schorre

96


adrenalinestoten in De SchorreIn een van de oude kleiputten is het pro-vinciaal Recreatiedomein De Schorre gegroeid. Bij gunstige weersomstandighe-den kan je hier deltavliegen en mountain-boarden. De deltahelling is zelfs uniek in Vlaanderen! Kinderen kunnen zich uitleven in de speeltuin. Grote evenementen zoals ‘Mano Mundo’ en ‘Tomorrowland’ vinden er plaats. n

Bornem

inwoners: 20.555oppervlakte: 45,76 km²Deelgemeenten: Bornem, Hingene, Mariekerke, Weert, Branst, Buitenland, Eikevliet en WintamMarktdag: maandag (Bornem)Deelregio: Klein-Brabant∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Rupel’∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille Waters’i Toerisme Klein-Brabant-Scheldeland,

Het Landhuis, Boomstraat 1, 2880 Bornem T: 03 899 28 68, F: 03 744 20 26, [email protected], www.toerismekleinbrabant.be

toppeRBornem pronkt ondermeer met het prachtige kasteel Marnix de Sainte Al-degonde, de Sint-Bernardusabdij, De Notelaer, kinderboerderij Barelhoeve en sport-en recreatiedomein Breeven. Lees meer bij topper Stille Watersdorpen en Land van de Schelde.

Aan het marktplein van Bornem staat het middeleeuws ogende Landhuis, dat het toeristisch infokantoor herbergt. In de Onze-Lieve-Vrouw- en Leodegarius-kerk vlakbij vind je de Romaanse crypte waar Don Pedro Coloma begraven ligt. Het gezellige dorpje weert is vooral bekend bij liefhebbers van een lekker bord paling. In de herberg van vlecht-

Machinale kleiafgravingen

Met water gevulde kleiput

97

museum De zilverreiger kan je van het plaatselijke Slijkneusbier proeven. Het pittoreske Scheldedorpje Mariekerke is vooral bekend voor het palingfestival (pinksterweekend) en de vis- en Fol-klorefeesten (juni). De gehechtheid van priesterdichter Jan Hammenecker aan de Schelde komt in Mariekerke tot uiting tijdens een ander evenement, de vijfjaarlijkse opvoering van het passie-spel Kristus aan de Schelde.

Het museum van de Havesdonckhoeve in wintam is gewijd aan het landbouw- en plattelandsverleden van Klein-Brabant. Tussen Wintam en de Vliet ligt het schilderachtige eikevliet met haar typische smalle hoofdstraat. Het natuurgebied op het Noordelijk Eiland in Wintam is een trekpleister voor al-lerhande watervogels. In het zeesluis wintam onthaal centrum (zwoc) kom je meer te weten over de werking van de sluis en de geschiedenis van het Kanaal Brussel-Schelde. Het sta-tige 18de-eeuwse kasteel d’ursel in de dorpskern van hingene behoorde jaren toe aan de adellijke familie d’Ursel. Het ligt in een schitterend park waarin zich ook Het Laathof, het vroegere per-soneelsgebouw (nu jeugdverblijfcen-trum), bevindt. Op regelmatige tijdstip-pen kan je in en rond het kasteel een tentoonstelling, concert of optreden meemaken.

Samen met het nabijgelegen Sint-Amands vormde Mariekerke het decor voor de populaire fictiereeks Stille wa-ters, die in 2001 op tv te zien was. Ook

het gehucht Buitenland, De Notelaer in Hingene en het volkse café Het Ko-ningsrek (bij Zates) aan de Scheldedijk in Branst kwamen toen in beeld. Het Reuzenhuis en het authentieke volksca-fé Sint Vadde (bekend uit Stille Waters) zijn de twee belangrijkste bezienswaar-digheden in Buitenland. n

Buggenhout

inwoners: 14.227oppervlakte: 25,25 km²Deelgemeenten: Buggenhout, OpdorpMarktdag: donderdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille Waters’i Gemeentebestuur Buggenhout, Nieuwstraat 2, 9255 Buggenhout,

T: 052 33 95 12, F: 052 33 58 68,[email protected],

www.buggenhout.be

toppeRHet 210 hectare grote domeinbos Buggenhoutbos, net buiten de dorps-kern, is het uithangbord bij uitstek van Buggenhout. Lees meer bij Topper Bug-genhoutbos.

Buggenhout is een van de weinige ge-meenten in Vlaanderen die nog twee brouwerijen rijk is. De brouwerij Bos-teels is vooral bekend voor z’n Tripel Karmeliet en brouwerij De Landtsheer voor Malheur. Naast bier wordt in Bug-genhout ook heel lekkere ham gemaakt. De gedroogde Superano hammen van

kasteel d’Ursel, Hingene

98


Grega worden nog op ambachtelijke wijze bereid. Ze danken hun fijne smaak onder andere aan het rijpingsproces dat maar liefst twaalf maanden in beslag neemt. Bij het sportcentrum van Bug-genhout staat een 12 meter hoge open-lucht klimmuur, een van de weinige in Vlaanderen. Je kan er terecht voor een initiatie in de intensieve klimsport.

hier ligt het middelpunt van vlaanderen!Vlakbij het drieprovinciënpunt in op-dorp ligt het geografische middelpunt van Vlaanderen. Het dorpsplein is een van de mooiste van Vlaanderen. Rond de uitgestrekte groene Dries springen de pittoreske parochiekerk, het ge-meentehuis, het vroegere klooster en het kasteel, dat nu een museum huis-vest, meteen in het oog. In het voor-jaar wordt het dorpsplein opgefleurd door de vele tienduizenden narcissen. Van op de 29 meter hoge hoge jan in opstal heb je een mooi uitzicht op de wijde omgeving. Bij helder weer kan je zelfs het Atomium in Brussel zien staan. Een oriëntatietafel helpt je een aantal plaatsen te situeren. Via de Briel (deelkern) is ook Buggenhout verbon-den met de Schelde. n

Denderleeuw

inwoners: 19.097oppervlakte: 13,77 km²Deelgemeenten: Denderleeuw, Iddergem, WelleMarktdag: vrijdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Denderleeuw, A. De Cockstraat 1, 9470 Denderleeuw, T: 053 640 640, F: 053 680 748, [email protected],

www.denderleeuw.be

De geschiedenis van Denderleeuw is onlosmakelijk verbonden met de Den-der, die zich als een groen lint door de gemeente slingert. Het autovrije jaagpad is erg in trek bij fietsers en wandelaars. De fietsen voetgangers-brug Schiptrekkersbrug verbindt het jaagpad met de dorpskern. Die wordt gedomineerd door de opvallende Sint-Amanduskerk. Vlakbij is de beschermde pastorie met de bijhorende ommuurde tuin. Hier start ook de bewegwijzerde Schiptrekkersroute voor fietsers.

Het hof ter Leeuwe bevindt zich aan de voet van de Schiptrekkersbrug. Je kan er minigolf spelen en er is een speeltuin. Ook het eilandje in de Dender, dat ter hoogte van de sluis van Huissegem wordt gevormd door een stuwarm en de eigen-lijke loop van de rivier, is een ideale stop-plaats voor fietsers en wandelaars.

Denderleeuw is een belangrijk knoop-punt op het Belgische spoorwegennet. Het kasteeltje tegenover het station is de startplaats voor de bewegwijzerde welle- en kapellemeersenroute voor wandelaars. Het kasteeltje en aanpalende koetshuis vormen het kloppende hart van het verenigingsleven. Er worden regelma-tig tentoonstellingen georganiseerd en tijdens de zomermaanden kan je in de tuin concerten en andere evenementen bijwonen.

De ‘wellemeersen’ is een uniek natuur-gebied en ecologisch een van de meest waardevolle in België. Verschillende in-formatie- en interpretatieborden maken je wegwijs. Er worden regelmatig geleide

Pastorie en Sint-Amanduskerk, Denderleeuw

99

wandelingen georganiseerd. De kouter, een prachtig stukje open ruimte tus-sen Iddergem en Welle, is eveneens een geliefd wandelen fietsgebied, ook voor mountainbikers dankzij de 34 km lange Le-weroute. Op de rand van de kouter ligt het Hof Ten Henne in Iddergem, een moderne melken vleesveeboerderij.

Eind juni kan je in Denderleeuw jaarlijks komen proeven van het multiculturele feest Denderleeuw Kleurt!.In welle vindt ook ieder jaar op de laatste zondag van juni een van de grootste rom-melmarkten van Vlaanderen plaats. De 24 uren van Welle is een bijzonder fietsen wandelevenement dat jaarlijks in septem-ber plaatsvindt. n

Dendermonde

inwoners: 44.095oppervlakte: 55,67 km²Deelgemeenten: Appels, Baasrode, Dendermonde, Grembergen, Mespelare, Oudegem, Schoonaarde, Sint-GillisMarktdag: maandag en zondag (bloemen)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille Waters’i Toerisme Dendermonde, Stadhuis - Grote Markt, 9200 Dendermonde, T: 052 21 39 56, F: 052 22 19 40, [email protected], www.dendermonde.be

Appels is met het Dendermondse stads-centrum verbonden door de Sint-ono-lfs-polder. Kenmerkend voor dit natuur-gebied is de wirwar van sloten tussen laaggelegen hooilanden met her en der nog restanten van broekbos. Het veer appels-Berlare over de Schelde zorgt voor de verbinding met De Waterhoek, waar delen van de legendarische film Mira of De Teloorgang van de Waterhoek naar het boek van Stijn Streuvels zijn gefilmd.

toppeRDe fiere, levenslustige Ros Beiaard-stad kijkt terug op een rijk verleden en is bekend om het Ros Beiaard, de fol-klore van de Gildereuzen, een rijke jazz-traditie en het Dendermonds kopvlees. Lees meer bij Topper Denderende stad Dendermonde en Erfgoed en Cultuur.

In Schoonaarde serveren de verschil-lende palinghuizen de lekkerste paling-gerechten. Langsheen de linkeroever van de Schelde ligt grembergen, waar vooral de toren van de Sint-Margaret-hakerk opvalt: een klokkenhuis in de vorm van een peperdoos. ‘grembergen Broek’ is met zijn 8,77 hectare een van de grootste zoetwaterschorren in Schel-deland en is bij vogels heel geliefd.

Te midden van de Vlassenbroekse Polder ligt het aantrekkelijke gehucht vlassen-broek (Baasrode). Deze oase van rust is

Uniek natuurgebied

Wellemeersen

Veer Appels-Berlare

100


vooral bekend als kunstenaarsdorpje. Het charmante Sint-Gertrudiskerkje, de Scheldedijk, de kunstgalerijen en de terrasjes zijn geliefd bij wandelaars en fietsers. Sint-gillis laat zich begin september van haar fleurigste kant zien: al meer dan 50 jaar trekt de bloe-mencorso er door de straten.

oudegem en Mespelare, gelegen te midden van de Dendervallei, bieden een opvallend historisch verleden. Ou-degem heeft de Onze-Lieve-Vrouwekerk met vroeggotische toren en is bekend dankzij het humoristisch boek De Fi-losoof van Haaghem van Jef Scheirs. Mespelare bezit de vroeggotische Sint-Aldegondiskerk, de beschermde ardui-nen Heerlijkheidspaal (symbool van de ‘heerlijkheidsrechten’ van een belang-rijke familie) en het Spaans Hof dat als woonplaats diende voor de Spaanse bevelhebber. n

Destelbergen

inwoners: 17.222oppervlakte: 26,26 km²Deelgemeenten: Destelbergen,Heusden∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Destelbergen, Dendermondesteenweg 430, 9070 Destelbergen, T: 09 228 33 09, F: 09 228 06 34, [email protected], www.destelbergen.be

Destelbergen ligt in de Oost-Vlaamse sierteeltregio (zie Topper Bloemen-streek). Onder meer de internationaal gekende zadenproducent Raes en het provinciaal proefcentrum voor Sier-teelt zijn hier gevestigd. In de kleur-rijke Hydrangea kijktuin van de Hydran-geum vzw krijg je een mooi overzicht van een rijk plantengeslacht horten-sia’s. Het Damvalleimeer is een pleis-terplaats voor talrijke watervogels. ‘De Damvallei’ is een moerassig natuurge-bied. De Schelde maakte hier ooit een grote bocht, maar de meander werd afgesneden en verveende. Op het Dam-slootmeer in Heusden wordt gezeild. Regelmatig worden er wedstrijden en zeillessen georganiseerd.

Het Familiepark harry Malter in Heus-den is een ideale bestemming voor een gezellig dagje uit met het hele gezin.

Charmant Sint-Gertrudiskerkje

Kerk Mespelare

101

De dieren en attracties kunnen de aller-kleinsten zeker bekoren. De ambachte-lijk bereide, minimum negen maanden gerijpte, natuurlijk gedroogde Ganda hammen worden in Destelbergen ge-maakt. ganda ham leent zich uitste-kend om in de meest uiteenlopende re-cepten te worden gebruikt. Verschillen-de topkoks geven het goede voorbeeld.

De gallische hoeve moet je gezien heb-ben. De enige waarheidsgetrouwe recon-structie van een landelijke nederzetting uit de late ijzertijd. De Gallische Hoeve is uniek in Vlaanderen. Je kan er zien hoe onze verre voorouders leefden en werkten. Op de site vind je een hoeve en een kleine graanschuur met verhoogde vloer (spie-ker). De re-enactementgroep Menapil laat de Gallische hoeve op regelmatige basis tot leven komen. De gemeente telt ook heel wat kastelen, die je per fiets kan ontdekken door de Kastelenroute te vol-gen (zie Topper Kastelen). n

Erpe-Mere

inwoners: 19.477oppervlakte: 34,03 km²Deelgemeenten: Aaigem, Bambrugge, Burst, Erondegem, Erpe, Mere, Ottergem, VlekkemMarktdag: woensdag (Mere)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Toerisme Erpe-Mere, Gemeentehuis, Oudenaardsesteenweg 458, 9420 Erpe-Mere, T: 053 60 34 00, F: 052 60 34 01, [email protected], www.erpe-mere.be

Erpe-Mere mag zich met recht en re-den watermolengemeente noemen. De molens worden onder andere op de Oost-Vlaamse Molendag en op Open Monumentendag in werking gesteld. De kruiskoutermolen in Mere is een hou-ten molen van het type staakmolen en uniek in zijn soort, doordat de molen geen twee (wat gebruikelijk is) maar drie zolders telt. De molenaars zijn bijna elk weekend op post. Of de molen kan draaien, hangt af van de wind.

Vlakbij de kerk van Erpe ligt een van de best bewaarde en grootste kasteelmottes (kunstmatig aangelegde aarden heuvel) van België en Nederland. De Mereminnen-weg in Mere is een poëzieroute, die langs de mooiste plekjes van Mere leidt. Onder-weg staat een aantal borden met gedich-ten uit de dichtbundel Het Mere dat ik min van de lokale dichter André De Graeve. Een bijzonder rustpunt op de Mereminneweg is de Dikke kapel in Mere. Deze kapel, om-geven door 12 grote lindebomen, werd in 1640 opgetrokken en is het oudste monu-ment van Mere. Vermaard beeldhouwer en designer herman De Somer werd in Vlek-kem geboren. Het atelier van de in 2008 overleden kunstenaar bevindt zich op een steenworp van het kerkje van Vlekkem en is op afspraak te bezichtigen.

Het natuurgebied ‘Den Dotter’ strekt zich uit over de twee oevers van de Molenbeek op de grens van Aaigem en Heldergem (Haaltert). Het gebied dankt zijn naam aan de vele gele dotterbloemen die er in maart en april groeien. In de hoeve Van den Bossche op de Aaigemdries kan je van een lekker huisgemaakt hoeve-ijsje genieten. Het natuurgebied ‘honegem’ op de grens van Erpe, Lede en Hofstade (Aalst) omvat weiden, meersen, enkele bosjes en oude turfputten.

In de kleinbrouwerij Den Glazen Toren brouwen drie bierliefhebbers sinds 2004 hun eigen bieren met respect voor de grondstoffen, typische smaken en tradi-tionele brouwmethoden. Huisbrouwerij Kwibus brouwt een blond en donker bier van 6,4%. n

102


Gent

inwoners: 243.144oppervlakte: 157,78 km²Deelgemeenten in Scheldeland: Gentbrugge, Ledeberg, Sint-Amands-berg, ZwijnaardeMarktdag: vrijdag en zaterdag (Vrij-dagmarkt, Gent), maandag (Gentbrug-ge) en zondag (Ledeberg)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’∫ Fietskaart ‘Gent en omgeving’iVisit Gent, Sint-Veerleplein 5, 9000 Gent, T: 09 266 56 60, [email protected], www.visitgent.be

De Schelde stroomt Gent binnen via zwijnaarde. Op het stemmige dorps-plein staat een authentieke kiosk uit 1903, waarrond tijdens de Zwijntjes-kermis uitbundig gefeest wordt (juni). Speciaal voor deze kermis wordt het zwijntjesbier gebrouwen. Vlakbij de dorpskern bevindt zich het neoclassicis-tische kasteel. Het kasteeldomein doet dienst als golfterrein en in het kasteel zelf kan je tijdens de week lunchen en brunchen. Ook de Molen Sonneville (windmolen van het type bergmolen) aan de Heerweg heeft een herbestem-ming als horecazaak gekregen, zonder afbreuk te doen aan de authentieke charme van de molen.

De Ringvaart rondom Gent wordt on-der andere door de Schelde gevoed. De Ringvaart werd aan het eind van de ja-

ren 1960 aangelegd als een antwoord op de mobiliteitsproblemen die in de Gentse binnenstad waren ontstaan, door de combinatie van druk scheep-vaartverkeer, toegenomen autogebruik en talrijke overstromingen. Het sluizen-complex van Merelbeke zorgt ervoor dat van de getijdenwerking van de Schelde in Gent niets meer te merken is.

De imposante achtergevel van de Sint-pietersabdij is het eerste wat opvalt wanneer je de Gentse binnen-stad via de Schelde binnenkomt. Gent dankt haar groei trouwens grotendeels aan deze Sint-Pietersabdij en aan de Sint-Baafsabdij, die op de samenvloei-ing van Leie en Schelde ontstaan is. De imposante, robuuste torens van het Belfort, de Sint-niklaaskerk en de Sint-Baafskathedraal zijn de meest opvallende monumenten van de Gentse binnenstad. Het middeleeuwse graven-steen en het schilderij Het Lam Gods van de Gebroeders van Eyck (Sint-Baafskathedraal) zijn zonder meer de belangrijkste attracties. Rond 21 juli wordt het stadscentrum ter gelegen-heid van de gentse Feesten omgeto-verd tot een groot volkscafé, met mu-ziek en animatie op en rond het water. Ook het openingsfeest van het Festival Van Vlaanderen maakt muzikaal gebruik van Leie, Lieve en Schelde.

Waar de Schelde de Gentse binnenstad weer uitstroomt, zorgt een moderne

Gravensteen, Gent

103

brug ervoor dat fietsers en wandelaars zich makkelijk tussen de Gentse binnen-stad en de deelgemeenten gentbrugge en Ledeberg kunnen bewegen. De neo-gotische Sint-Simon en Judaskerk van Gentbrugge ligt heel mooi aan de brede bocht die de Schelde hier maakt en die onder invloed van getijdenwerking staat. Het uitgestrekte meersengebied dat zich op de rechteroever uitstrekt, is een van de vele natuurparels langs de Schelde tussen Gent en Antwerpen. Deze ‘gentbrugse Meersen’ laten zich best te voet ontdekken. Het autovrije pad op de dijk komt hierbij zeer goed van pas. n

Haaltert

inwoners: 17.655oppervlakte: 30,30 km²Deelgemeenten: Denderhoutem, Haaltert, Heldergem, KerkskenMarktdag: vrijdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Haaltert, Hoogstraat 41, 9450 Haaltert, T: 053 85 86 00, F: 053 85 86 20, [email protected], www.haaltert.be

Het beeldrijke Haaltert en elk van haar deelgemeenten is de trotse eigenaar van

een beeld dat naar de lokale geschiede-nis refereert. In het gemeentehuis staat het bronzen beeld De kantwerkster, dat herinnert aan de kantwerksters die Haal-tert op het einde van de 19de eeuw tot het centrum van de kantnijverheid in de Denderstreek maakten.

Het Driekoningenbeeld in Denderhou-tem eert de Driekoningentraditie, die er nog steeds sterk leeft en teruggaat tot de 16de eeuw. Denderhoutem was eeu-wen geleden een bosrijk gebied. De arm-sten vielen daarbij buiten het genot van het houtgebruik, maar ze mochten wel de turflaag ontginnen. De Denderhou-temnaren kregen dan ook de spotnaam ‘turfboeren’, wat in het gelijknamige beeld terug te vinden is.

Het beeld van de jeneverdrinker in Kerksken verwijst naar de bijnaam van de Kerkskenaren (jeneverdrinkers) en naar de weefnijverheid. In Heldergem staat het beeld van de Seizoenarbeider of de Fransman. Hij staat symbool voor de vele inwoners die aan het eind van de 19de en begin van de 20ste eeuw hun brood verdienden als loonarbei-der in de Franse suikerbietindustrie en landbouw. Met het beeld de kaatser in Terjoden wordt hommage gebracht aan de kaatssport en aan de Terjodenaren die de sport groot hebben gemaakt. Nu nog behoren de Terjodenaren tot de top-ploegen in België.

Driekoningenbeeld,

Denderhoutem

104


In het centrum van Haaltert bevindt zich het warandepark, waar je de beelden Hermafrodiet, De boekentoren en Tus-sen hoop en vertwijfeling kan ontdek-ken. Van in het Warandepark heb je een mooi zicht op de 52 meter hoge toren van de neogotische Sint-Gorikskerk, die een beiaard met 44 klokken telt.

Het natuurgebied ‘Den Dotter’ strekt zich uit over de twee oevers van de Molenbeek op de grens van Heldergem en Aaigem (Erpe-Mere). Het gebied dankt zijn naam aan de vele gele dotterbloemen die er in maart en april bloeien. Voor toeristische informatie kan je terecht in het bezoe-kerscentrum met infopunt. Het centrum in de Bruulstraat is geopend op vrijdag-voormiddag, zaterdag en zondag. In het Mini Mussenzele Museum wordt ‘De tijd van toen’ gereconstrueerd. Het museum belicht vijf thema’s uit de periode 1940, ‘50 en ‘60. n

Hamme

Inwoners: 24.455oppervlakte: 40,21 km²Deelgemeenten: Hamme, Kastel, Moerzeke, Sint-Anna, ZoggeMarktdag: zaterdag en zondag (rommelmarkt)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille Waters’iVVV Hamme, Gemeentehuis, Marktplein 1, 9220 Hamme, T: 052 47 56 05, F: 052 47 56 09, [email protected], www.hamme.be

Hamme ligt aan de samenvloeiing van Schelde en Durme. Op deze plaats herinnert een monumentaal beeld-houwwerk aan de Hamse schrijver Fi-lip De pillecyn, die op deze plek zo vaak inspiratie vond voor zijn literaire werken. Het monument beeldt verschil-lende personages uit de romans van De Pillecyn uit. De gemeente is een oase van groen en water. Het natuurgebied ‘Den Bunt’ ligt in de hoek die Schelde en Durme vormen. Het is een uniek natuurgebied, met uitzonderlijke zoet-waterslikken en -schorren, gegroeid uit de veelvuldige overstromingen van de Durme en uit de ontgonnen turfputten. Die putten zijn nu visrijke vijvers.Hamme mag ook pronken met zijn historische gebouwen. Het marktplein wordt gedomineerd door de Sint-Pietersbandenkerk. Het Museum Van Bogaert-Wauters herbergt een waar-devolle collectie kunstvoorwerpen en artefacten, die zich uitstrekken van de prehistorie tot de 17de eeuw. De grote napoleon is een monumentale windmolen en de laatst overgebleven molen van de 33 die Hamme ooit ge-kend heeft. De opvallende Mirabrug (een driedelige metalen brug over de Durme) is een pareltje van industrieel erfgoed. De inwoners van Hamme zijn in de omgeving bekend als Wuitens (zie Erfgoed en Cultuur).

In Moerzeke werd een moderne graf-kapel gebouwd ter ere van de zalig verklaarde priester poppe. Die houdt, samen met de ommegang rond de paro-

Veer Hamme-Driegoten

105

chiekerk en het Priester Poppe Museum in het klooster, de herinnering aan de priester levendig. In het gehucht Kastel vind je ongeveer 24 hectare serres voor groenteteelt, daarom terecht het ‘gla-zen dorp’ genoemd. n

Hemiksem

inwoners: 10.603oppervlakte: 5,44 km²Marktdag: woensdagDeelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille

Waters’ (vlakbij)i Toerisme Rupelstreek-Vaartland, Infokantoor Sashuis,

Sasplein 18, 2830 (Klein-)Willebroek, T: 03 886 22 66, [email protected], www.TRVL.be

De Sint-Bernardusabdij met de monu-mentale klokkentoren is een voormalige cisterciënzerabdij en kent een rijke en woelige geschiedenis, die teruggaat tot 1244 toen de monniken met de bouw van de abdij begonnen. In de middeleeuwen was ze een religieus en cultureel centrum. Door de verhuur van gronden kochten geestelijken kerk-meubilair en kunstobjecten. Veel ervan ging verloren tijdens de Beeldenstorm (16de eeuw). Ongeveer 100 jaar later vernielde een brand de pas gerestau-reerde abdij.

Nadien veranderde de abdij in een ge-vangenis en graanopslagplaats. Jaren later werd de Sint-Bernardusabdij op-nieuw gesticht door toedoen van Pedro Coloma en de Sint-Bernardusabdij van Bornem. Tijdens de Tweede Wereld-oorlog fungeerde de abdij als Lucht-machtcentrum. Nog tot 1977 deed het gebouw dienst als militair depot en in 1988 werd de gemeente Hemiksem ei-genaar.

In de benedenzalen van de middenvleu-gel van de abdij vind je het gilliot- en Roelants tegelmuseum. Met een bijzon-dere collectie keramisch werk voor bin-nen- en buitenlandse kerken en kleine en grote werken voor particulieren verwierf Joseph Roelants wereldfaam. Het museum van de heemkundige kring heymissen bevindt zich in de noordelijke vleugel. Het museum her-bergt ondermeer een grote maquette van het abdijcomplex. Voor de vroegere abdijgebouwen wordt begin augustus jaarlijks het Casa Blanca muziekfestival georganiseerd. n

Gilliot- en Roelants Tegelmuseum

106


Kruibeke (Waasland)

inwoners: 15.824oppervlakte: 33,59 km²Deelgemeenten: Bazel, Kruibeke, RupelmondeMarktdag: woensdag (Kruibeke), maandag (Rupelmonde)∫ Fietskaart ‘Waasland’i Toerisme Kruibeke, Nederstraat 2, 9150 Rupelmonde,

T: 03 744 10 13, F: 03 744 10 13,[email protected],

www.kruibeke.be

Kruibeke was in het verleden een burger-lijk bolwerk, waarvan de prachtige heren-huizen rond de kerk getuigen zijn. Midden op het dorpsplein domineert de gotische Onze-Lieve-Vrouwekerk de omliggende, meestal 19de-eeuwse, architectuur. Aan het veer dat Kruibeke met Hoboken ver-bindt staat een infokeet waar je meer informatie krijgt over de ontwikkeling van het gecontroleerde overstromings-gebied van Kruibeke-Bazel-Rupelmonde, dat alles samen zo’n 600 hectare groot is. De inrichting van het overstromings-gebied moet de kans op overstromingen in het Scheldebekken gevoelig verlagen (Sigmaplan: zie Speciaal in Scheldeland).

De belangrijkste bezienswaardigheid van het pittoreske Scheldedorpje Bazel is zonder twijfel het kasteel wissekerke. Het kasteel werd vroeger bewoond door

de adellijke families Villain XIV en de Felz, maar staat nu open voor het grote publiek. Het park rondom het kasteel is een lust voor het oog. Op de vroegere scheepswerf Chantier Naval de Rupel-monde (CNR of nu centrum nautisch Rupelmonde) wordt gewerkt aan het behoud en de restauratie van ons varend erfgoed (zie Erfgoed en Cultuur). De wijk het Schelleke met zijn oude vissershuis-jes is gezellig om doorheen te kuieren. Jaarlijks wordt in deze oude vissers- en schipperswijk Schellekeskermis gevierd.

Mercator, de bekendste RupelmondenaarHet gezellige Rupelmonde kijkt terug op een heel lange en rijke geschiede-nis. De bekendste Rupelmondenaar is en blijft cartograaf Gerardus Mercator. Op en rond het Mercatoreiland verwij-zen tal van monumenten en bouwwer-ken naar zijn leven en werk. Centraal op het marktplein staan de barokke Onze-Lieve-Vrouwkerk en het standbeeld van Mercator. Het Mercatoreiland wordt omringd door de Schelde, de kasteel-wal en de Vliet of het Molenwater. Het eiland wordt gedomineerd door de Graventoren, een bakstenen toren die werd gebouwd als een middeleeuwse waterburcht. De tentoonstelling in de Graventoren is gewijd aan het leven en werk van Mercator. Verderop staat de unieke 16de-eeuwse getijdenmolen. Hij draait op de kracht van de getijden van de Schelde en is uitgerust met het grootste binnenwaterrad van België. n

Standbeeld Gerardus

Mercator

107

Laarne

inwoners: 12.307oppervlakte: 32,07 km²Deelgemeenten: Kalken, LaarneMarktdag: vrijdag (Laarne)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Laarne, Dorpsstraat 2, 9270 Laarne, T: 09 365 46 25, F: 09 366 29 70, [email protected], www.laarne.be

toppeRHet uithangbord van Laarne is zon-

der twijfel het middeleeuwse kasteel. Lees meer bij Topper Kastelen.

Bij het kasteel heb je een prachtig zicht op Laarne-dorp. Het kasteel en het dorpsplein zijn met elkaar verbon-den door de Kasteeldreef, die met vier rijen eiken beplant is. Een van de meest statige gebouwen aan het dorpsplein van Laarne is het uit 1767 daterende Oud Gemeentehuis. Laarne is een echte heksengemeente. Het is volgens de geschiedenisboeken een van de ge-meenten die het meeste ‘toovereers en tooveressen’ opleverde.

In kalken drukt de Sint-Denijskerk met indrukwekkend orgel haar stempel op het dorpsuitzicht. Het dorp vormt een ideale uitvalsbasis voor een bezoek

aan de kalkense Meersen, een van de meest uitgestrekte meersengebieden langs de Schelde, die gekenmerkt wordt door open grasvlakten doorkerfd door sloten en grachten. Het symbool van de Kalkense Meersen is de grutto, een sierlijke steltloper die er half maart zijn intrede doet om te broeden. Doorheen het 800 hectare grote gebied lopen verschillende verharde en onverharde wegen waarop je vrij kan wandelen. Om de mooiste hoekjes te ontdekken zijn er drie wandellussen uitgestippeld. Ruimte, water, groen en rust vormen de belangrijkste troeven.

In paardenmelkerij ’t kattenheye leer je alles over het melken

van paarden. Daar hoort ook een de-gustatie van paardenmelk en paarden-melklikeur bij. In The Old Horse Lodge in de Mellestraat genieten paarden in alle rust van hun oude dag. In het kaarsenatelier Laetus kan je dan weer zien hoe op ambachtelijke wijze kaar-sen worden gemaakt. Om de paar jaar ondergaat de streek rond Laarne een ware metamorfose en tooit zich met een veelkleurig bloemenkleed van be-gonia’s en azalea’s. Een tocht langs de serres van de vele bloemisterijen die Laarne rijk is, is zeker een aanrader. De Floraliënroute laat je per fiets met de Bloemenstreek kennismaken (zie Top-per Bloemenstreek). n

Kalkense Meersen aan de Schelde

108


Lebbeke

inwoners: 18.388oppervlakte: 26,92 km²Deelgemeenten: Denderbelle, Lebbeke, WiezeMarktdag: zaterdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Lebbeke, Stationsstraat 23, 9280 Lebbeke, T: 052 25 08 12, F: 052 08 14, [email protected], www.lebbeke.be

Het centrum van Lebbeke, met het gemeentehuis en de statige dekenij, wordt gedomineerd door de opvallende onze-Lieve-vrouwekerk in zwierige Borrominiaanse stijl. De kerk heeft die gevel te danken aan Rombout Rom-mens uit Destelbergen. Hij liet zich bij de verbouwingen inspireren door de Carolus Borromeuskerk in Ant-werpen. Enkele statige herenhuizen, waaronder het Huis Blancquaert in de Laurierstraat en het brouwershuis van de voormalige brouwerij Du Bois in de Leo Duboisstraat, vervolledigen het interessante erfgoed.

wieze heeft een zeer pittoresk dorps-plein, dat wordt gedomineerd door de gotische Sint-Salvatorkerk. De hele dorpskern is sinds 1981 beschermd als waardevol dorpszicht. Er staat ook een merkwaardige, oude zomereik van zo’n 23 meter hoog en met een omtrek van bijna 4 meter, bekend als ‘den dikken eik’. De oktoberhallen in Wieze heb-ben een heel omvangrijke geschiede-nis. Doorheen de jaren bezochten heel wat mensen het nostalgische gebouw tijdens de Oktoberfeesten, ook wel Bierfeesten genoemd. Wieze is even-eens de thuisbasis van chocoladereus Barry-Callebaut en van chocolatier Dooms.

Tussen de Dender, Wieze en Dender-belle strekt zicht een open meer-sen- en broekenlandschap met hoge natuurwaarde uit. De natuurgebieden ‘wiestermeersch’ en ‘Denderbelle-broek’ doen bij hoge waterstanden dienst als overstromingsgebied van de Dender en herbergen een opmerkelijke fauna en flora. Het dorpje Denderbelle ligt tussen de twee natuurgebieden in en vormt een goede uitvalsbasis voor de verkenning van de groene Dender-vallei. n

Prachtige broekgebieden in Lebbeke

109

Lede

inwoners: 17.882oppervlakte: 29,69 km²Deelgemeenten: Impe, Lede, Oordegem, Smetlede, WanzeleMarktdag: dinsdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Lede, Markt 1, 9340 Lede, T: 053 60 68 61, F: 053 80 33 09, [email protected],

www.lede.be

De laatgotische Sint-Martinuskerk en het imposante 19de-eeuwse gemeen-tehuis zijn de belangrijkste blikvan-gers aan het stemmige marktplein van Lede. De kerk kent een rijke traditie als Maria bedevaartsoord. De tweejaarlijkse Mariale processie vormt het hoogtepunt van de ver-ering van het Mariabeeld. Aan een parkje vlakbij het marktplein staat de vroegere constateurfabriek La Lédoi-se. Constateurs werden gebruikt door duivenmelkers om de tijd te regis-treren waarin hun duiven een vlucht

hadden afgewerkt. De productie in de fabriek staakte alle activiteiten in 1972. Sindsdien is er in de fabriek niets veranderd.

Aan de rand van Lede strekt zich het natuurgebied ‘honegem’ uit, een gebied op de grens van Lede, Erpe en Hofstade (Aalst), dat bestaat uit een opeenvolging van weiden, meersen enkele bosjes en oude turfputten. Het Bloso Centrum Putbos in Oorde-gem is internationaal bekend voor de uitstekende atletiekinfrastructuur. De stenen, witgekalkte Fauconniersmo-len in Oordegem is van het type bovenkruier, wat betekent dat enkel het kapdak kan gedraaid worden in de richting van de wind. Aan de voet van de molen strekt zich een afwis-selend landschap uit, dat wordt ge-kenmerkt door een opeenvolging van bossen, weiden en boomkwekerijen. Een landschap dat wordt onderbroken door de landelijke dorpen Smetlede, Wanzele en Impe, waar de kerk nog in het midden staat en er minstens één dorpscafé is. n

Fauconniersmolen in Oordegem

110


Mechelen

inwoners: 80.885oppervlakte: 33,71 km²Deelgemeenten in Scheldeland: Heffen, Hombeek, Leest, WalemMarktdag: zaterdag (Mechelen)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’i Toerisme Mechelen, Hallestraat 2-4-6, 2800 Mechelen, T: 070 222 008, [email protected], www.toerismemechelen.be

De natuur in de benedenvalleien van Nete, Dijle, Zenne en Rupel creëert een langgerekt, groen lint. In het bui-tengebied van Mechelen vind je een unieke mix van cultuur en natuur: het zennegat met bijna evenveel water als land. Bij deze ‘groene poort’ van Mechelen vloeien de Zenne en het 250 jaar oude kanaal Leuven-Dijle, ook Leu-vense Vaart genoemd, in de Dijle. De omgeving van het zennegat vormt een beschermd dorpszicht. De pleziervaart, woonboten, bruine kroeg en charmante huisjes vormen een sfeervolle plek.

De niet-bevaarbare Zenne stroomt ra-kelings langs de dorpskern van heffen. Op de verharde rivierboorden is het za-lig fietsen en wandelen. Iets voorbij het Zennegat, aan het Drie Rivierenpunt met de populaire voeten fietsbruggen, vormen Dijle en Nete samen de Rupel. Met 12 km is de Rupel de kortste rivier van België. De groengebieden in de buurt verwennen natuurliefhebbers. In ‘Den Battelaer’, ten westen van Battel, werden al meer dan 120 verschillende vogels gespot. Door het overvloedige water kreeg de natuur in Battenbroek, aan de monding van Nete en Dijle, alle kansen. De polder van Battenbroek telt ook twee waterplassen waarop je kan waterskiën. Je kan het Mechelse bui-tengebied per fiets verkennen met de Dijlevalleiroute of te voet langs het wandelnetwerk Rivierenland.

toren uit boven de stadHét symbool van Mechelen is ongetwijfeld de imposante Sint-Romboutstoren . Van op de skywalk heb je een adembene-mend uitzicht over de stad. Kunstschilder, beeldhouwer én Mechelaar Rik wouters liet ondanks zijn korte artistieke carrière een uitgebreide collectie meesterwerken na. De meeste stukken zijn in het bezit van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen, die ze voor lan-gere tijd uitleent. Bewonder ze, samen met werken uit de collectie van de Ste-delijke Musea Mechelen, in het Museum Schepenhuis.

‘ t Zennegat, Mechelen

111

Naast historische blikvangers tref je in Mechelen ook hedendaagse architectuur aan: splinternieuwe woonsites, prachtige renovaties en andere architecturale parel-tjes. Het beste bewijs dat Mechelen lééft. En de nieuwste blikvanger? kazerne Dos-sin, van de hand van bOb Van Reeth.Laat je verleiden door waterpartijen en kuier op het drijvend Dijlepad. Ook de Melaan, één van de vlietjes in het hart van de stad, is een absolute aanrader.Even buiten het centrum kan je in het Speelgoedmuseum je jeugdher-inneringen weer tot leven wekken. In technopolis® , het Vlaamse doe-centrum voor wetenschap en technologie zet je zelf een vliegtuig aan de grond. En planckendael , dat veel meer is dan een dierenpark verwelkomt olifantje Kai Mook. Zeker een uitstap waard.n

Melle

inwoners: 11.058 oppervlakte: 14,34 km²Deelgemeenten: Gontrode, MelleMarktdag: vrijdag (Melle)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Melle, Gemeenteplein 1, 9090 Melle, T: 09 252 10 23, F: 09 252 23 70, [email protected], www.melle.be

Melle wordt doorkruist door de Ringvaart en de Schelde. Het station, gelegen aan het Gemeenteplein, is het oudste bakste-nen station (1837) van België en is een beschermd monument. Op het plein vind je enkele mooie monumenten: de 18de-eeuwse schandpaal, het beeld Lieveke van de Melse beeldhouwer Jules Vits en het monument ter nagedachtenis van de gesneuvelde Franse vlootfusiliers, die hier vochten tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Het gemeentelijk Museum herbergt een aanzienlijke collectie laatmiddeleeuws aardewerk en tal van heemkundige voor-werpen. Het museum doet ook dienst als documentatiecentrum voor genealogisch onderzoek in Vlaanderen. Wie op zoek is naar sporen van zijn voorouders, is hier aan het goede adres. De geschiedenis van brouwerij huyghe gaat terug tot de 17de eeuw. In het brouwerijmuseum kom je er meer over te weten. Het succesbier van de brouwerij is zonder twijfel Deli-rium Tremens, het bier met het typische roze olifantje op de etiketten.

In de 19de eeuw was Melle geliefd bij Gentse industriëlen om er hun buitenver-blijf op te trekken. Verschillende van die kasteeltjes zijn bewaard gebleven. Een fraai exemplaar is het kasteeldomein De Bueren in de Kalverhaegestraat. Bij de aanleg van de bermen voor de spoorlijn Gent-Brussel in het begin van de 20ste eeuw werden resten van prehistorische paalwoningen gevonden. De uitgegraven

Kasteeldomein De Bueren

Je krijgt meer in-formatie over toe-

risme in Melle via deze QR-code.

112


putten raakten stilaan opgevuld met wa-ter en zijn nu erg geliefd bij hengelaars. De putten maken deel uit van het sporten recreatiecentrum kouterslag, dat ook een grote speeltuin heeft.

Het kunsten vormingscentrum oven-veld werd vooral bekend door de vele beelden die Oost-Vlaamse kunstenaars er uit Balegemse steen kapten. Ook van-daag kan elke geïnteresseerde er terecht voor activiteiten op het vlak van kera-miek, beeldhouwkunst of ambachtelijk pottendraaien. Melle telt heel wat sier-teeltbedrijven en twee grote scholen: Tuinbouwschool Melle en de Hogeschool Gent, dat er een departement voor Pro-fessionele Bachelors in landschaps- en tuinarchitectuur en agro- en biotechno-logie huisvest. Ontdek de planten- en bloemenpracht met de Floraliënfiets-route. (zie Topper Bloemenstreek) n

Merelbeke

inwoners: 23.104oppervlakte: 36,65 km²Deelgemeenten: Bottelare, Lemberge, Melsen, Merelbeke, Munte, Schelderode∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Merelbeke, Hundelgemsesteenweg 353, 9820

Merelbeke, T: 09 210 32 80, F: 09 210 32 39, [email protected], www.merelbeke.be

Merelbeke heeft een erg gevarieerd uitzicht. De noordelijke kernen (Flora en Merelbeke-centrum) zijn eerder verstedelijkt en sluiten aan bij de stedelijke uitlopers van Gent. Ten zuiden van het centrum is het land-schap groen en open. De naam Flora

verwijst naar de bloemisterijen die er ooit waren gevestigd (zie Top-per Bloemenstreek). Behalve enkele opvallende bloemistenvilla’s en een prieeltje waar vroeger bloemen werden verkocht, blijft niets over van deze ac-tiviteit. Geallieerde bombardementen op het rangeerstation van Merelbeke aan het eind van de Tweede Wereld-oorlog eisten een verschrikkelijke tol.

Op een boogscheut van het Lieder-meerspark bevindt zich distillerij De Stoop, waar al sinds 1868 jenever wordt gestookt. Nabij het open afrit-tencomplex van de R4 en de E40 be-vindt zich de trendy chocolaterie Ma-rioca. De vernieuwende, verse en sei-zoensgebonden creaties in chocolade, marsepein en ijs worden erg gesmaakt door zoetebekken. Het indrukwek-kende sluizencomplex van Merelbeke, op de Ringvaart rond Gent, vormt een belangrijk herkenningspunt langs de E40. De getijdenwerking op de Schelde is tot hier, zo’n 160 kilometer van de monding in Vlissingen, zichtbaar. Na de sluis stopt het afwisselende spel van eb en vloed. Het complex vormt een belangrijk knooppunt voor de scheepvaart in Vlaanderen.

113

De ‘Merelbeekse Scheldemeersen’ vor-men een langgerekt natuurgebied, met als meest zuidelijke punt het dorpje Melsen. Bij het Gemeenschapscentrum ’t Groenendal staat een info-paneel dat bezoekers wegwijs maakt in het gebied. De statige, gerestaureerde en maalvaardige Schelderodemolen in het gelijknamige dorp Schelderode dateert van 1907. De stenen molen van het type beltmolen heeft altijd dienst gedaan als korenmolen. De molen kan na afspraak bezocht worden. Als de wind goed zit, wordt er gemalen.

Het landelijke dorpje Munte is een authen-tiek Vlaams dorpje zoals er niet veel meer zijn. Het vormt een prima uitvalsbasis voor een verkenning van het zachtglooi-ende, groene landschap. kinderboerderij ’t Bakkershof is vlakbij. Van hier uit worden rondritten met de huifkar en na-tuurtochten georganiseerd. Het gentbos in Bottelare is een natuur- en wandelbos. Typische kenmerken van een natuurbos zijn de grazige open plekken en de aanwe-zigheid van dood hout. De infohut aan de parking in de Poelstraat biedt informatie over het natuurlijk beheer van het bos. n

Niel

inwoners: 9.454oppervlakte: 5,27 km²Marktdag: dinsdag en zaterdagDeelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’ Wandelkaart ‘In het Land van Stille

Waters’ (vlakbij)i Toerisme Rupelstreek-Vaartland,

Infokantoor Sashuis, Sasplein 18, 2830 (Klein-)Willebroek,

T: 03 886 22 66, [email protected], www.TRVL.be

Het beeld het Afdraagstertje, nabij het gemeentehuis, herinnert aan het harde labeur in de steenbakkerijnijverheid en waarbij kinderarbeid een alledaags gegeven was. Het beeld stelt een meisje met een baksteenvorm in de hand voor. Een andere getuige van het steenbakkerijverleden kan je vinden op Hellegat. noeveren en hellegat vormen een indrukwekkende industriële archeologische site tussen Boom en Niel, waar je een goed beeld krijgt van het leven en het werk in de steenbakkerijnijverheid in de Rupelstreek (zie Topper Steenbakkerijen). De natuur heeft sinds het stoppen van de kleiafgravingen de vrije gang gekregen en sommige kleiputten tot visvijvergebied omgevormd. Een deel ervan is

Wandelen in Gentbos

114


natuurgebied ‘walenhoek’, genoemd naar een vroegere lokale plaatsnaam. In het nabijgelegen Natuureducatief Centrum De Paardenstal kom je meer te weten over de streekgeschiedenis en de fauna en flora in Walenhoek. Het ‘Niels Broek’ is niet altijd open voor het grote publiek.

hellegat is bekend van de gelijkna-mige speelfilm uit 1980 en ook van buitenopnamen voor de speelfilm Koko Flanel. Het Suske en Wiske stripverhaal De Hellegathonden speelt zich hier ook gedeeltelijk af. Hellegat is een woon-kern die helemaal heropleeft en vooral bestaat uit arbeidershuisjes, ontstaan rond steenbakkerijen aan de Rupel. Je hebt een prachtig uitzicht aan de Glo-riëtte, een voormalig steenbakkerkas-teeltje gelegen op de Rupeldijk vlakbij het Hof van Moriau. Het driehoekige Sint-Hubertusplein met Onze-Lieve-Vrouwkerk is een beschermd dorps-zicht. In september wordt op het plein een internationaal smeedtreffen georganiseerd. Deze ‘Smidse’ zet Niel letterlijk en figuurlijk in vuur en vlam. Ook de jaarmarkt in november is een groot succes. n

Ninove

inwoners: 37.318oppervlakte: 73,14 km²Deelgemeenten: Appelterre-Eichem, Aspelare, Denderwindeke, Lieferinge, Meerbeke, Nederhasselt, Neigem, Ninove, Okegem, Outer, Pollare, VoordeMarktdag: dinsdag∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Toerisme/VVV Ninove, Centrumlaan 100, 9400 Ninove, T: 054 31 32 85, F: 054 32 38 49, [email protected], www.ninove.be

toppeRNinove is een gezellig provincie-stadje dat met gepaste trots zijn eretitel van ‘oudste, stoutste en wijste’ van alle steden draagt. Het levendige centrum, aan de voet van de monumen-tale Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk, telt nog een aantal historische gebou-wen en monumenten die een bezoek zeker waard zijn. Lees meer bij Topper Denderende stad Ninove.

Het groene buitengebied van Ninove biedt prachtige landschappen en ver-gezichten. Talrijk zijn de pittoreske boerenhoven en kapellen. Volgende kapelletjes zijn een omweg waard: de Wegom te Denderwindeke, de Beuken-

Natuurgebied Walenhoek, Niel

115

boomkapel te Voorde, de Lourdeskapel te Nederhasselt en de kapel van Bevin-gen in Neigem. Vlakbij de Wegom staat de gerestaureerde Molen ter zeven wegen, een 9,5 meter hoge stenen ko-renwindmolen.

In de 19de eeuw raakte Appelterre-Eichem bekend als hét tabaksdorp. In de schaduw van de Sint-Gertrudiskerk herinnert het bronzen beeld van de Tabaksplanter aan de plant die hier ja-renlang voor welvaart zorgde. Nu blijft er slechts één tabaksfabriek over. Ook de fraai gerestaureerde wildermolen, een houten korenwindmolen, heeft hier sinds 1801 zijn plaats. Pollare is gelegen op een steile helling van de Dendervallei, wat zorgt voor een uniek uitzicht. Wie van industriële archeolo-gie houdt, vindt aan het einde van de Schuitstraat een pareltje: de ijzeren voetgangersbrug over de Dender, ge-legen aan de vroegere zwarte Flesch, een afspanning waar schippers en paar-den konden bekomen van de geleverde inspanningen. Nu kan je er op zondag van een fris glas Zwarte Flesch bier proeven.

Van 1973 tot 2011 lag in Meerbeke de aankomst van de wielerklassieker de Ronde Van Vlaanderen. Typisch voor de monumentale, barokke Sint-Pieters en Sint-Berlendiskerk is de achthoekige klokkentoren.

Neigem is vooral bekend om het nei-gembos, dat zich eigenlijk voor het overgrote deel op grondgebied Meerbe-ke bevindt. Tegenwoordig zo’n 65 hec-tare groot, is het is een uniek restant van het Grote Kolenwoud dat zich in de Romeinse tijd over onze contreien uit-strekte. Bevingen, aan de ingang van het Neigembos, is een oord van rust en devotie door zijn stemmige kapel. Tus-sen Outer en de wijk Lebeke vind je rust in de historische kouter. Hier ligt ook het galgenveld, de plaats waar misda-digers terechtgesteld werden. De gal-genveld wandelroute loopt door dit

prachtige open kouterlandschap met de als natuurgebied beschermde ‘Diepe Straten’. In Okegem werd in 1893 de Christene Volkspartij van Priester Adolf Daens opgericht. Het kleine pittoreske kasseidorp Lieferinge en het groene Aspelare maken de cirkel rond. n

Puurs

inwoners: 16.538oppervlakte: 33,41 km²Deelgemeenten: Breendonk, Kalfort, Liezele, Puurs, RuisbroekDeelregio: Klein-BrabantMarktdag: donderdag (Puurs)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupell Wandelkaart ‘In het Land van Stille

Waters’i Toerisme Klein-Brabant-Scheldeland,

Het Landhuis, Boomstraat 1, 2880 Bornem, T: 03 899 28 68, F: 03 744 20 26, [email protected], www.toerismekleinbrabant.be

De belangrijkste bezienswaardigheid van Puurs-centrum is de Sint-pieters-kerk. Deze kerk is ongetwijfeld een van de mooiste en grootste parochiekerken uit de wijde omgeving. De plaatselijke bevolking spreekt zelfs van ‘de kathe-draal van Klein-Brabant’. Het oud stati-on is het eindpunt van de stoomtrein,

116


die tijdens de zomermaanden tussen Dendermonde en Puurs rijdt.

Het Fort van Liezele maakte samen met het Fort van Breendonk deel uit van de tweede fortengordel rond Antwerpen. In Liezele krijg je een goed beeld van hoe de soldaten in een fort leefden. Verschil-lende ruimtes werden ingericht zoals ze er ooit hebben uitgezien. Enkele zalen zijn ingericht als museum. Het Fort van Liezele deed ook dienst als opnamelo-catie voor de tv-reeks De Smaak van de Keyser. De Sint-Pietersburcht of de Re-doute de Puers maakte deel uit van de derde fortengordel rond Antwerpen. Op het domein van de Sint-Pietersburcht is een grote speeltuin aangelegd. Een deel van het domein is ingericht als natuur-gebied en het gebouw zelf doet dienst als vleermuizenreservaat.

Puurs is vooral bekend voor haar schit-terende natuurdomeinen die met elkaar verbonden worden door de Domeinen-fietsroute. Het arboretum van Puurs is voor liefhebbers van bloemen en planten een niet te missen afspraak. Zeer bijzonder zijn de talrijke bamboe-variëteiten. Andere groene oasen zijn het Tekbroek en Hof ter Zielbeek. Ook het hof van coolhem speelt met een kruiden-, bijen- en aspergetuin in op het groene karakter van de gemeente. Het Hof van Coolhem vormt in mei jaarlijks het decor voor het evenement aspuuRSge, dat volledig aan de Puurse asperges gewijd is.

Ruisbroek werd in januari 1976 geteis-terd door een grote overstroming. Het water stond toen op enkele plekken tot drie meter hoog en het dorp was dagen-lang van de buitenwereld afgesloten. Deze overstromingen waren de concrete aanleiding voor de opmaak en uitvoe-ring van het Sigmaplan. Dit plan moet de veiligheid tegen overstromingen in het Scheldebekken vergroten (zie Speci-aal in Scheldeland).

Ssst… hier fietst den Duvel. Weinig mensen weten het, maar in Puurs wordt de enige echte Duvel gebrouwen. Dit goddelijke vocht stroomt al decennia lang uit de brouwketels van de brou-werij Duvel-Moortgat. De 50 km lange Duvelfietsroute laat je kennismaken met het brouwproces. n

Rumst

inwoners: 14.656oppervlakte: 19,9 km²Deelgemeenten: Reet, Rumst, TerhagenMarktdagen: woensdag (Rumst)Deelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’ Wandelkaart ‘In het Land van Stille


Infokantoor SashuisSasplein 18, 2830 (Klein-)Willebroek,

T: 03 886 22 66,[email protected], www.TRVL.be

Rumst ligt aan de samenvloeiing van de Dijle en de Nete, die samen de Rupel vormen aan het zogenaamde Drie Rivierenpunt. De Rupel (12 km) heeft dus geen echte bron en is daarmee uniek in België. De fietsen wandelbruggen zorgen voor unieke oevercombinaties. De Oude Netearm vlak buiten het centrum

117

van Rumst is een prachtig natuurgebied. Aan de hand van een natuurleerpad kan je dit stukje natuur ontdekken. In terhagen kan je op het einde van de Hoogstraat van op een uitkijkpunt het fascinerende kleiputtenlandschap aanschouwen. Bij helder weer kan je van hieruit zelfs de Mechelse Sint-Romboutstoren en het Brusselse Atomium zien.

In het steenbakkerijmuseum Ru-pelklei in Terhagen krijg je een goed beeld van de artisanale steenbakkerij-nijverheid die in de Rupelstreek werd beoefend en kom je te weten hoe de kleilagen in de Rupelstreek zich hebben gevormd. Het museum herbergt ook een rijke collectie fossielen. Die zijn allemaal tijdens de eeuwenlange kleiafgravingen in de streek gevonden. De levensgrote poppen in het museum beelden verschil-lende ambachten uit die met steenbak-kerijnijverheid te maken hebben. Beken-de figuren uit de streek stonden model voor de gezichten. De Rupelkleiroute, in de voetsporen van Piet Van Aken, komt hier voorbij. Het openluchtgedeelte van steenbakkerijmuseum ’t geleeg-Steenbakkerij Frateur is een re-constructie van een 19de-eeuwse steen-bakkerij. Het binnengedeelte herbergt een uitgebreide collectie gereedschap, machines, unieke documenten en beeld-materiaal. (zie Topper Steenbakkerijen)

Het landelijke Reet staat in contrast met het meer verstedelijkte Rumst en Terha-gen. Het stemmige dorpsplein van Reet wordt gedomineerd door de neogotische Sint-Magdalenakerk. Van op de toren van de kerk worden op de zondag van de jaarlijkse dorpsfeesten broodjes in het publiek gegooid. n

Schelle

inwoners: 8.104oppervlakte: 7,8 km²Marktdag: maandagDeelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’ (vlakbij) Wandelkaart ‘In het Land van Stille




De bezienswaardigheid bij uitstek is de scheve toren van de Sint-petrus en pauluskerk. De toren van de kerk staat maar liefst 1,20 meter uit het lood. De toren staat al eeuwen zo en niemand weet of hij verkeerd gebouwd werd of nadien begon te hellen. Om de drie jaar worden de Scheve torenfeesten georga-niseerd. In het museum Bystervelt krijg je een overzicht van het verleden van de gemeente en de verscheidene facet-ten van het vroegere volksleven. Aan het tolhuis kan je een wandeling maken langs de Rupeldijk, door het Niels Broek of je kan de gratis veerboot nemen naar het vogelrijke noordelijk eiland.

De vroegere electriciteitscentrale Inte-rescaut aan de monding van de Rupel

Museum Rupelklei, Terhagen

118


is een echt baken in het Scheldeland-schap. Vlakbij de site bevinden zich het Laarhof en de nabijgelegen Laarkapel. Van het oorspronkelijke Laarhof is be-halve de monumentale toegangspoort niets meer overgebleven. Naast de toe-gangsdeur van de Laarkapel staat de opmerkelijke tekst ‘Al degenen die hier een offerande geven tot behoef van re-paratie van deze kapel, zullen verdie-nen den aflaat begrepen in de bulle van Rome, 800 dagen aflaat’. Het kan dus zeker geen kwaad even langs te lopen om een offer te brengen. n

Sint-Amands

inwoners: 8.127oppervlakte: 15,58 km²Deelgemeenten: Lippelo, Oppuurs, Sint-AmandsMarktdag: dinsdag (Sint-Amands)Deelregio: Klein-Brabant∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille

Waters’i Toerisme Klein-Brabant-Scheldeland,

Het Landhuis, Boomstraat 1, 2880 Bornem, T: 03 899 28 68, F: 03 744 20 26, [email protected], www.toerismekleinbrabant.be

toppeRDe kaai en directe omgeving, met het praalgraf van de internationaal

geroemde dichter Emile Verhaeren en de openbare aanlegsteigers zijn dé trekpleisters van Sint-Amands. Lees meer bij Topper Stille Watersdorpen en Land van de Schelde.

Het vroegere woonhuis van Romain De Saegher doet nu dienst als gemeen-telijk kunsthuis. In het kunsthuis worden wisselende tentoonstellingen met werk van De Saegher georgani-seerd. Het opvallende monument op het pleintje aan de Fok is opgericht naar aanleiding van 200 jaar Boeren-krijg. De leider van het opstandelin-genleger, dat zich in 1798 tegen de Franse bezetter keerde, was Emmanuel Rollier uit Sint-Amands. Ter hoogte van het vroegere station is een stop-plaats van de stoomtrein, die tijdens de zomermaanden op regelmatige basis tussen Dendermonde en Puurs rijdt. In de kinderboerderij De Cuytegemhoeve kunnen de allerkleinsten kennismaken met verschillende boerderijdieren en de vernieuwde speeltuin. Het historische hoevecomplex De Steenovens wordt uitgebouwd tot cultuurhistorisch en milieueducatief centrum.

Het Lippelobos, in het gelijknamige dorpje Lippelo, vormt een interessant onderdeel van het wandelnetwerk. Aan de rand van het bos staat het Hof te Melis (niet te bezoeken). Het dorpje Oppuurs ligt midden het typische cul-tuurlandschap van Klein-Brabant. Het dorp heeft zijn landelijk karakter goed weten te bewaren. Er is nabij Oppuurs een halte van de eerder genoemde stoomtrein tussen Dendermonde en Puurs. n

119

Temse (Waasland)

inwoners: 28.878oppervlakte: 39,91 km²Deelgemeenten: Elversele, Steendorp, Temse, TielrodeMarktdag: vrijdag en zondag (Temse)∫ Fietskaart ‘Waasland’i Toerisme Temse, Gemeentehuis, Markt 1, 9140 Temse, T: 03 771 51 31, F: 03 771 94 34, [email protected], www.temse.be

Temse is onlosmakelijk verbonden met de monumentale brug over de Schel-de, die Temse met Bornem verbindt. De eerste brug, ontworpen door Gustave Eiffel, werd in mei 1940 om strategi-sche redenen gedynamiteerd door de Franse en Belgische genietroepen. De tweede brug werd in 1955 in gebruik genomen. In 2009 kwam er een brug bij. De nieuwe brug brengt het verkeer van Temse naar Bornem, de brug van 1955 leidt het verkeer van Bornem naar Temse. Van op de wilfordkaai heb je een schitterend uitzicht over de Schelde. Vanaf de aanlegsteiger vertrekken tijdens de zomermaanden op regelmatige basis schepen voor een tocht op de Schelde. Het beeld van De kaailopers op de kaai herinnert aan de scheepsladers en -lossers die tot de Tweede Wereldoorlog een vertrouwd beeld waren op de kaai.

De torens van de kerk en het gemeen-tehuis zijn heel bekende bakens langs de Schelde. In het gemeentemuseum wordt de geschiedenis van Temse en de Schelde verteld aan de hand van foto’s, documenten, kunstwerken, ar-cheologische voorwerpen, oude kaar-ten, maquettes enz. Op de terreinen van de vroegere Boelwerf (in Temse beter bekend als De Zaat) wordt een volledig nieuw stadsgedeelte ontwik-keld met bedrijven, woningen, winkels en een jachthaven. Ook het gemeente-lijk administratief centrum heeft hier z’n stek gevonden. Een oude kraan houdt de herinnering aan de vroegere scheepswerf levend.

Het ‘tielrodebroek’ is een gecontro-leerd overstromingsgebied vlakbij het veer dat Tielrode met Hamme verbindt. Het ‘Schousselbroek’, dat zich tussen het centrum van Temse en Steendorp uitstrekt, is een 145 hectare groot pol-dergebied. Het vormt een belangrijke biotoop dankzij de afwisseling van ak-kers, weiden, wissencultuur, bos en wielen (grote plassen ontstaan door dijkdoorbraken). Steendorp dankt zijn naam aan de steenbakkerijen die er ooit waren. De kleiputten nabij het Fort van Steendorp groeien uit tot een heus parken natuurgebied. n

De Kaailopers, Temse

120


Wetteren

inwoners: 24.118oppervlakte: 36,68 km²Deelgemeenten: Massemen, Westrem, WetterenMarktdag: donderdag en zondag (Wetteren)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Toerisme Wetteren, Markt 23, 9230 Wetteren, T: 09 366 31 04, F: 09 369 27 84, [email protected], www.beleefwetteren.be

toppeRWetteren telt heel wat sierteelt-

bedrijven, die zich gespecialiseerd hebben in het kweken van bomen, struiken en heesters. Lees meer bij Topper Bloemenstreek.

Wetteren is (inter)nationaal be-kend als sierteeltcentrum. In het Provinciaal Domein Den Blakken is een promotietuin aangelegd, die de bezoekers telkens weer verrast. Er zijn ook speciale voorzieningen voor bezoekers met een beperking. Som-mige thematuinen worden momenteel heraangelegd, maar Den Blakken blijft de moeite waard. Achter Den Blakken ligt het natuurgebied De Stuifduinen, een van de best bewaarde stuifduin-massieven langs de Vlaamse Schelde.

Wetteren wordt door de Schelde in twee verdeeld. Het levendige marktplein wordt gedomineerd door twee 19de-eeuwse monumenten: het gemeentehuis en de monumentale Sint-Gertrudiskerk. In het gemeen-tehuis kan je de Wetterse reuzen bezichtigen. Beide reuzen dateren van het begin van de 17de eeuw en behoren daarmee tot de oudste reu-zen van het land. Onder de pui van het Gemeentehuis is de toegang van het Heemkundig Museum, waarin de rijke geschiedenis van de gemeente weer tot leven komt.

De Sint-Gertrudiskerk is de vermeende schuilplaats van het in 1934 gestolen paneel De Rechtvaardige Rechters van het wereldberoemde schilderij Het Lam Gods (Hubert en Jan Van Eyck). De verdachte Arsène Goeder-tier was jarenlang organist en koster van de kerk en kende het gebouw als zijn broekzak. De kerk is al meermaals grondig doorzocht, tot nu toe zonder resultaat. Wie het mysterie van de Rechtvaardige Rechters wil meebele-ven, komt in Wetteren zeker aan zijn trekken. De diefstal van het paneel vormt de rode draad doorheen boei-ende wandelingen en verrukkelijke gerechten. Het Lam Godsstoofpotje is een streekgerecht om duimen en vingers bij af te likken.

121

Tussen de Markt en het station ligt een aantal uitnodigende winkelstra-ten waar het bij momenten gezellig druk kan zijn. Als je naar boven kijkt, bemerk je trouwens verschillende art Deco en art nouveau-gevels, onder andere van de Gentse architect Geo Henderick. Het loont zeker de moeite even binnen te wippen in het be-schermde posthotel tegenover het station. Het rijkelijk gedecoreerde interieur is een echte attractie. In de Wegvoeringstraat staat de Sint-jo-zefkapel, een van de meest opmerke-lijke religieuze realisaties uit het in-terbellum. De veelkleurige mozaïeken en glasramen, de muurschilderingen en het verhoogde koor met galerij en indrukwekkende koepel doen de kapel triomfalisme uitstralen.

Het openluchtzwembad in het sporten recreatiedomein De warande lokt op warme dagen heel wat volk. Op het Zeshoekplein wordt van mei tot sep-tember op zondagmorgen een rom-melmarkt georganiseerd. Een beeldje op het plein symboliseert de verbon-denheid van de inwoners van deze buurt. Wandelaars komen in Wetteren absoluut aan hun trekken met de vele

trage wegen die de gemeente rijk is, onder andere in de kalkense Meersen (zie Laarne) en in de twee deelge-meenten Massemen en Westrem.

Op het pittoreske dorpsplein van Mas-semen staat een indrukwekkende, eeuwenoude lindeboom en het beeld De Her-Steller van Stefaan Van Biesen. Hier wordt jaarlijks de oogststoet ge-organiseerd. De recent gerestaureerde van hauwermeirsmolen is een maal-vaardige watermolen op de Molenbeek. Westrem ligt enkele kilometers verder en presenteert zich als een klein idyl-lisch dorp met een eeuwenoud platte-landskerkje. n

Wichelen

inwoners: 11.141oppervlakte: 22,84 km²Deelgemeenten: Schellebelle, Serskamp, WichelenMarktdag: zondag (Schellebelle)∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Wichelen, Oud Dorp 2, 9260 Wichelen, T: 052 43 24 09, F: 052 43 04 24, [email protected], www.wichelen.be

Wichelen is gelegen aan een heel mooie bocht van de Schelde, waar je van op verschillende plaatsen een schitterend zicht hebt op de Wichelse Sint-Gertrudiskerk. Het oud gemeentehuis wordt met zijn pui en fraaie trapgevel de trots van het ‘oud dorp’ genoemd. Het gebouw was oorspronkelijk de vergaderplaats van de schuttersgilde Sint-Sebastiaan. Op het kerkhof zijn de resten van de oorspronkelijke parochiekerk te vinden.

Posthotel, Wet teren

122


Rondom het groene, driehoekige dorpsplein van Schellebelle staan een aantal merkwaardige monu-menten: het Oud Gemeentehuis, de Pastorie en de opvallende Sint-Jan-Onthoofdingskerk met de imposante 14de-eeuwse westertoren. Het kleine, witte gebouw voor de kerk, dat door de plaatselijke bevolking ’t Kot wordt genoemd, is vermoedelijk een vroe-gere gevangenis. Op het dorpsplein wordt naar aloude traditie eind juni de potjesmarkt georganiseerd.

Het veer van Schellebelle vormt de verbinding tussen de dorpskern en de wijk Den Aard. Het veer vormt een toegangspoort tot het uitgestrekte natuurgebied kalkense Meersen (zie Laarne). Aan het veer staat een infobord waarop de verschillende wandelroutes staan. Het landelijke Serskamp ligt midden de boom-kwekerijen en bloemenvelden. Li-keurstokerij De klok geniet vooral bekendheid vanwege haar advocaat op grootmoeders wijze, de advo-caatpralines, de krieken op jenever en de huisgemaakte citroenjenever. Alle lekkernijen zijn te koop in het winkeltje van de stokerij. n

Willebroek

inwoners: 23.032oppervlakte: 27,41 km²Deelgemeenten: Blaasveld, Heindonk, Tisselt, WillebroekMarktdag: woensdagDeelregio: Rupelstreek-Vaartland∫ Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Rupel’l Wandelkaart ‘Rivierenland’l Wandelkaart ‘In het Land van Stille




Willebroek oefent een grote aantrek-kingskracht uit op watersporters en natuurliefhebbers. De gemeente ligt aan het Zeekanaal Brussel-Schelde en is er helemaal rond gebouwd. Niet te verwonderen dat het pronkstuk de ijzeren vredesbrug, ook wel ‘Brug der Zuchten’ of ‘monster van ijzer en

Bel aan het veer van Schellebelle

123

staal’ (Wannes Vande Velde) genoemd. De Sint-Niklaaskerk met romaanse en gotische elementen vormt een tweede blikvanger in het levendige centrum. In Willebroek bevindt zich ook het herman De cuyper Museum, met werk van de Blaasveldse beeldhouwer. Vlakbij ligt het Kasteeldomein Bel-Air, waarin een aantal monumentale beeldhouwwerken van onder meer De Cuyper staat tentoongesteld.

In het noorden van Willebroek be-vindt zich het vissersgehucht klein-willebroek. Met zijn idyllische jachthavens en quasi ondoordringbare natuurgebieden wordt het wel eens het ‘Willebroekse Friesland’ genoemd. Het waterrecreatiecentrum Vaart.Rupel is nog in volle ontwikkeling. De drie sfeervolle jachthavens vormen een populaire halte voor pleziervaarders.

infopocket ‘gedreven door water’ voor de toervaarderBooteigenaars kunnen dankzij de infopocket kennismaken met dit brui-send knooppunt voor pleziervaart. De gids kan aangevraagd worden bij Toe-risme Rupelstreek-Vaartland.

Het voormalige Sashuis in Klein-Willebroek is beschermd en fungeert als toeristisch infokantoor. Je leert er meer over de Willebroekse Vaart en de lokale geschiedenis. Het Sas-huis, de gezellige terrasjes en het

historische ophaalbruggetje ogen erg aantrekkelijk. Je kan er ook het veer over de Rupel naar Boom ne-men en daar flaneren op de fraaie wandelboulevard.

toppeRHet Fort van Breendonk is een Natio-naal Gedenkteken en schetst op een beklijvende manier het harde leven op de site tijdens de Tweede Wereld-oorlog. Lees meer bij Topper Fort van Breendonk.

Willebroek koestert zijn verleden. De standbeelden van De Schippersvrouw en Het Schippersgezin vormen een stil eerbetoon aan de hardwerkende binnenschippers en hun familie. Nog meer geschiedenis: op de Rupeldijk bots je op een gereconstrueerde Amerikaanse Shermantank. Het har-monium art museuM is helemaal ge-wijd aan het harmonium, een bijzon-der muziekinstrument dat de laatste jaren een beetje in de vergetelheid is geraakt (ook wel traporgel genoemd).

Alleen vredige taferelen in het Provinciaal Groendomein Broek De naeyer. Het 66 hectare groot domein bestaat voor een groot deel uit water en serveert een mozaïek van diverse biotopen, met een rijke fauna en flora. Heel wat zeldzame vogels ko-men hier broeden. Nog meer water en groen in het Domeinbos Broek Blaasveld, een aantrekkelijk wandel-bos van circa 675 hectare met talrijke vijvers. Je kan er kiezen uit vier be-wegwijzerde wandelpaden. Niet ver van het Broek De Naeyer ontdek je kasteel De Bocht met de nabijgelegen zeilvijver. De waterplas van het Bloso Watersportcentrum Hazewinkel is nog indrukwekkender. De olympische roeibaan vormt regelmatig het to-neel voor internationale wedstrijden roeien, kano of kajak. n

124


Zele

inwoners: 20.540oppervlakte: 33,06 km²Deelgemeenten: Avermaat, Durmen, Heikant, Huivelde, ZeleMarktdag: dinsdag (Zele)∫Fietskaart ‘Scheldeland, langs

Schelde en Dender’i Gemeentebestuur Zele, Markt 50, 9240 Zele, T: 052 45 98 10, F: 052 45 98 18, [email protected], www.zele.be

Het marktplein van het nijvere Zele wordt gedomineerd door de laatbarok-ke Sint-Ludgeruskerk met imposante achthoekige toren. Het gemeentehuis met een speelse lantaarntoren op het dak en een Hertecantklok aan de zijgevel is vlakbij. Naast de kerk telt de gemeente nog enkele beschermde gebouwen. Er is de Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën met een weel-derig barok interieur in de wijk Kouter, de dekenij, een fabrikantenwoning uit 1931 in de voor die periode revoluti-onaire Internationale Stijl van Huib Hoste in de Stationsstraat, een villa in de wijk Dijk en het Hof ten Goede in de wijk Hoek.

In jeneverstokerij Rubbens wordt al sinds 1817 jenever gestookt met onder andere de Vieux-Système graanjenever van 35° in de traditionele wit-stenen kruiken en een graanjenever van 38° die het keurmerk O’ de Flander mee-kreeg. In het Museum Zeels Erfgoed in de Lokerenbaan kom je meer te weten over het textielverleden en het Zeels kantwerk. Jaarlijks wordt een inter-nationale handen kantwerkmarkt georganiseerd die herinnert aan het rijke verleden als textielcentrum. De Schelde- en Durmemeersen vormen een van de rustige hoekjes die uiterst geschikt zijn om te voet of per fiets te verkennen. De Zeelse kunstschilder Pieter Gorus liet zich in zijn werk in-spireren door het open landschap dat de Schelde gecreëerd heeft. In het Museum zeels erfgoed kan je enkele van zijn werken bewonderen.

Naast het vroegere huis van Pieter Gorus telt zele-Dijk nog een aantal opmerkelijke gebouwen die herinneren aan de bedrijvigheid op de Schelde. Het opvallende art nouveau kasteel werd opgetrokken op de plaats waar vroeger een kleine scheepswerf was. De vroegere tiendschuur (opslagplaats voor belastingen van pachters) van de abdij, de naastgelegen Scheldeschuur met merkwaardige dakconstructie, de ijskelder en pakhuizen boden in de 19de eeuw de nodige opslagruimte voor de goederen die via de Schelde aan- en afgevoerd werden. Zele-Dijk is bekend bij lekkerbekken voor de res-taurantjes. De economische bedrijvig-heid aan de Schelde heeft ter hoogte van costa zela plaats gemaakt voor watersportieve activiteiten. Langs de Durmeboorden wandelroute staan afbeeldingen van kunstwerken van de lokale kunstenaar André Bogaert. Een borstbeeld in de André Bogaert Straat houdt de herinnering aan de kunste-naar levend. n

125

Speciaal in Scheldeland

Sigmaplan

Momenteel vinden langs de waterwegen in Scheldeland heel wat grote werken plaats. Misschien heb je de groots opgezette graafwerken in Schellebelle en Krui-beke al opgemerkt. Maar wat is de bedoeling en het nut hiervan? De werken langs de oevers van onder meer de Schelde kaderen in de uitvoering van het Sigmaplan.

Het Sigmaplan is een ambitieus plan dat werk maakt van een betrouwbare be-scherming tegen overstromingen en aandacht heeft voor het natuurherstel langs Zeeschelde en haar tijgebonden zijrivieren. Ruimte voor water is daarbij een leidend principe. Dit is noodzakelijk, denk maar aan de rampzalige gevolgen van de overstromingen in ’53 en ’76. Bovendien verandert het klimaat, ver-hoogt de zeespiegel en krijgen we meer en meer stormen, waardoor de kans op overstromingen toeneemt. Alleen het verhogen van dijken biedt geen duurzame oplossing. Daarom wordt de verhoging en versteviging van dijken gecombineerd met de aanleg van gecontroleerde overstromingsgebieden om de inwoners van het Zeescheldebekken te beschermen tegen overstromingen. Door dezelfde zones in te richten als natuurgebied, herstellen we de kwaliteit van de Schelde als ecologische waardevolle biotoop. De herwaardering van haar natuurlijke functies schept nieuwe kansen voor zachte recreatie. Het Sigmaplan moet de econo-mische slagkracht van de rivier garanderen, zonder daarmee een mooier en natuurlijker Scheldebekken in de weg te staan.

In totaal zijn maar liefst een 70-tal Vlaamse gemeenten betrokken bij het Sigma-plan, waarvan 27 (deels) in Scheldeland liggen. Het Sigmaplan is opgesteld en wordt uitgevoerd door waterwegen en zeekanaal NV en het agentschap voor

Sigmaplan logo monochroom met baseline

Sigmaplan logo monochroom zonder baseline

Sigmaplan logo full colour met baseline

Sigmaplan logo full colour zonder baseline

126


natuur en Bos. Meer informatie over het Sigmaplan is te vinden op de website of in een van de infopunten:website Sigmaplan: www.sigmaplan.beinfopunt Scheldelei in kruibeke (veer hoboken): film en tentoonstelling. Gesloten tijdens het bouwverlof.infopunt taverne kallebeek (veer hemiksem): tentoonstelling. Elk weekend open, in juli en augustus dagelijks vanaf 11 uur.contact infopunten: www.gogkbr.be, T 03 224 67 32

Waterwegen en Zeekanaal NV

De inwoner van of bezoeker aan Scheldeland heeft het geluk gebruik te kunnen ma-ken van heel wat waterwegen voor recreatieve doeleinden. Niets is zo ontspannend als een fiets- of wandeltocht langs de oevers van een rivier of een boottochtje op het water. Al deze waterwegen moeten natuurlijk onderhouden worden. Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) is de waterwegbeheerder die de bevaarbare waterwegen in onder meer Scheldeland beheert.

De missie van W&Z is duidelijk: een duurzaam en dynamisch beheer van de be-vaarbare waterwegen in het werkingsgebied, inclusief de erlangs gelegen terreinen. W&Z stimuleert het multifunctioneel gebruik van deze waterwegen en gronden, met oog voor de belangen van alle actoren en extra aandacht voor veiligheid en integraal waterbeheer. W&Z beschouwt zijn missie als een belangrijk maatschap-pelijk project en voert een modern, vernieuwend en toekomstgericht beleid met als inzet een mobieler, veiliger en groener Vlaanderen.

Water trekt niet alleen planten en dieren aan. Ook de mens kan er niet aan weer-staan. Zonnen, zwemmen, wandelen, fietsen, surfen, roeien, zeilen, hengelen of gewoon met volle teugen genieten van het landschap: waar water is, zijn er ook mensen. Vlaanderen is een echt waterland en heeft een flink deel van zijn histori-sche en actuele welvaart te danken aan de aanwezigheid van bevaarbare natuurlijke en kunstmatige waterwegen. Ze bepalen het landschap en hun aantrekkingskracht is groter dan ooit. W&Z is zich bewust van de verschillende functies van onze waterwegen en bouwt die ook zelf verder uit. De versterking van deze multifunctio-naliteit is immers één van onze kerntaken. Van verharde jaagpaden voor wandelaars en fietsers tot speciale diensten en infrastructuur voor de pleziervaart en allerlei watersporten: W&Z denkt en werkt mee.

Meer informatie over Waterwegen en Zeekanaal kan je vinden op de website www.wenz.be.

Promotie Binnenvaart Vlaanderen

Promotie Binnenvaart Vlaanderen (PBV) is een zelfstandige non-profitorganisatie. De vereniging werd opgericht in 1992 en wordt

127

gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. De organisatie heeft drie opdrachten:� Binnenvaart: het commercieel gebruik van de waterweg � Recreatie op rivieren en kanalen � Shortsea shipping

Meer algemene informatie over PBV vind je op de website www.binnenvaart.be.

Het bevorderen van actieve en passieve recreatie op en langs de waterweg be-hoort tot de kernactiviteiten van PBV. De vereniging verzorgt ook de verscheidene secretariaten van het overlegplatform voor Waterrecreatie, -sport en -toerisme. Binnen PBV is ook een vaste Werkgroep Recreatie actief. Voor wat de recreatie betreft, heeft PBV een aparte website: www.waterrecreatie.be. Op de site vind je onder meer informatie over de reglementering, de waterwegenkaarten, het waterwe-genvignet, het stuurbrevet en cursussen, de jachthavens, de bedieningstijden van kunstwerken (bruggen en sluizen), waterstanden en andere.

PBV geeft ook gedetailleerde vaarkaarten voor de toervaarder uit. Voor Scheldeland heb je de vaarkaart-west nodig. De kaart werd in 2009 herwerkt en kost € 5 (exclusief verzendingskost). Je kan de kaart onder meer kopen bij PBV, het slui-zencomplex Merelbeke, Evergem & Wijnegem, VPF passantenhaven Gent-Ketelvest, Lier & Brugge-Coupure en Toerisme Vlaanderen (infokantoor Brussel), maar ook op de stand van PBV op de watersportbeurzen in binnen- en buitenland. Om meer te weten over de beursdeelnames kan je terecht op de website www.waterrecreatie.be (agenda) en op www.vareninvlaanderen.be (voor de buitenlandse beurzen).

Agentschap voor Natuur en Bos

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) is een agentschap van de Vlaamse overheid dat elke dag werkt aan het beleid, het behoud, de bescherming en de ontwikkeling van natuurgebieden, bossen en parken. Het ANB heeft niet alleen als doel om de huidig aanwezige natuur in Vlaanderen in stand te houden en te beschermen, maar ook om die verder te ontwikkelen. Meer natuur betekent ook het herstellen van natuur die in het verleden verloren is gegaan. Daarnaast is het ook nodig om nieuwe natuur en parkgebieden te ontwikkelen die tegemoetkomen aan de natuurgerichte milieukwaliteit en aan de maatschappelijke noden van de huidige en toekomstige generaties. Het ANB is de grootste groenbezitter in Vlaanderen. Het beheert zelf 37.300 hectare bossen, natuurgebieden en domeinen. Aangezien het Agentschap ook anderen helpt bij het beheren van hun domeinen, komt het totaal op zo’n 70.000 hectare. Het ANB staat dus duidelijk met zijn twee ‘botten’ op het terrein.

ANB beheert volgende domeinen in Scheldeland: Buggenhoutbos (Buggenhout), Neigembos (Ninove), De Roggeman (Dendermonde-Hamme), De Warandeduinen (Wetteren), Abdijpark (Hemiksem), Broek (Willebroek-Mechelen), Walenhoek (Niel) en De Notelaer (Bornem). ANB stippelde ook wandeltrajecten uit in een aantal domeinen. De publicaties met routes zijn beschikbaar op website.

Meer info over ANB kan je vinden op de website www.natuurenbos.be.

128


Regionaal Landschap

Een regionaal landschap is een streek met een eigen identiteit en met belangrijke natuur- en landschapswaarden. Maar het is ook een samenwerkingsverband tussen de open-ruimtegebruikers van die streek (provincie, gemeenten en verenigingen voor natuurbehoud, toerisme, landbouw en wildbeheer). De verenigingen zetten ac-ties op om typische diersoorten te beschermen en om het landschap te behouden en te herstellen. Ook willen ze iedereen aanzetten om deze prachtige landschappen te ontdekken. In Scheldeland zijn heel wat steden of gemeenten aangesloten bij een van de twee actieve regionale landschappen: Schelde-Durme en Rivierenland.

Het Regionaal Landschap Schelde-Durme bestrijkt een oppervlakte van ongeveer 36.000 hectare langs de Schelde en de Durme. Het strekt zich uit over de oost-vlaamse gemeenten Berlare, Dendermonde, Hamme, Kruibeke, Laarne, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen en Zele en de antwerpse gemeenten Bornem, Puurs, Schelle en Sint-Amands. Regionaal Landschap Rivierenland is ongeveer 42.000 hectare groot en strekt zich uit rond de benedenlopen van de nete, Dijle, zenne en Rupel, in het zuidwesten van de provincie Antwerpen. Het bestrijkt de gemeenten Niel, Boom, Rumst, Willebroek, Mechelen, Bonheiden, Sint-Katelijne-Waver, Lier, Berlaar, Nijlen, Putte en Heist-op-den-Berg.

Algemene informatie: www.regionalelandschappen.beRegionaal Landschap Schelde-Durme: www.rlsd.beRegionaal Landschap Rivierenland: www.rlrl.be

Vlaanderen Vakantieland

Vlaanderen Vakantieland bundelt alle informatie voor een leuke vakantie in een van de kunststeden, in een groene regio of aan de kust. Je kan er infor-matie vinden over logies, gastronomie, bezienswaardigheden, leuke activiteiten of ontspannende tips. Op de website www.vlaanderen-vakantieland.be vind je ook heel wat tips over Scheldeland. Vlaanderen Vakantieland is ook wekelijks te zien op televisie met interessante reportage en reistips. Zender één, zaterdag en zondag, www.een.be.

Toegankelijk Toerisme voor Allen

Toerisme Vlaanderen besteedt ook aandacht aan vakantie voor mensen met een handicap of beperking. Sinds 2008 bestaat er een Vlaams toegankelijk-heidslabel, dat logies enkel na grondige controle ter plaatse kunnen behalen. Afhan-kelijk van de voorzieningen wordt het label A+, A of het informatief label uitgereikt. Alle logies die over het toegankelijkheidslabel beschikken, worden verzameld in de vakantiebrochure ‘all in, toegankelijke vakantieverblijven in vlaanderen en

129

Brussel’. Je kan het aanbod op de website raadplegen of de brochure aanvragen via [email protected], T 070 23 30 50, F 070 23 30 50, www.toegankelijkreizen.be.

In Scheldeland worden op regelmatige tijdstippen toegankelijkheidsscreenings gehouden. Deze worden verzorgd door ATO (Adviesbureau Toegankelijke Omgeving) en CTPA (Centrum voor Toegankelijkheid Provincie Antwerpen): www.ato-vzw.be en www.provant.be. Lees op p. 38 meer over de Scheldelandroute, een auto- en motorroute met aandacht voor perso-nen met een beperking. Op www.scheldeland.be vind je downloadbare toegankelijkheids-fiches van bezienswaardigheden, restaurants en cafés.

Logeren in Vlaanderen

Wie uitkijkt naar een rustvakantie op het platteland, kan een kijkje nemen op het aanbod van Plattelandstoerisme. De 17 plattelandsverblijven in Scheldeland garanderen je een rustig verblijf op een actieve boerderij, een gerestaureerde hoeve of in een typische dorpskern. Plattelandstoerisme besteedt ook aandacht aan de toegankelijkheid voor mindervaliden en personen met een ander handicap. Zoek je verblijf op via de website www.hoevetoerisme.be of vraag de brochure aan op het nummer 016 28 60 35.

Vlaanderen Lekker Land

Wie zich graag laat verleiden door het lekkerste wat de regio te bieden heeft, kan terecht bij Vlaanderen Lekker Land. De website staat vol tips, ideeën en weetjes over streekproducten en streekgastronomie. Wat je zeker moet proberen zijn de hoppas, de Vlaamse variant van tapas, waarbij streekbieren harmonieus samengaan met heerlijke hapjes. Culinair erfgoed kan je dan weer proeven in aalst en wet-teren, beiden Laureaat vlaanderen Lekker Land 2010-2012. Meer info over al dit lekkers vind je op de website www.vlaanderenlekkerland.be.

Waterways for Growth

Toerisme Scheldeland is partner in het europese project Waterways for Growth, dat de duurzame ontwikkeling van binnenwater rond de Noordzee beoogt. Toerisme Scheldeland zal met deze Euro-pese subsidie in de periode 2009-2012 haar mar-ketingacties beter afstellen op de doelstellingen, het doelpubliek & de noden en het contact met de toeristisch-recreatieve spelers in de regio versterken. Algemene informatie over het project vind je op www.waterwaysforgrowth.eu en www.scheldeland.be, menu Over ons.

130


aalst 10 12 20 23 26 28 30 32 33 36 49 66 69 70 72 74 78 80 82 84 87 88 89 92 101 109 129Berlare 14 16 17 20 24 28 31 44 77 82 85 94 99 128Boom 12 15 16 23 27 38 62 63 64 68 69 83 85 86 95 113 128Bornem 16 23 24 27 37 58 60 69 71 74 81 85 86 88 96 105 119 127 128Buggenhout 27 28 54 55 80 83 85 97 98 127Denderleeuw 21 23 85 91 94 98 99Dendermonde 10 12 13 20 23 25 26 27 28 30 38 47 52 53 54 55 58 66 68 69 70 73 74 76 77 79 81 82 84 85 89 99 118 127 128Destelbergen 40 41 42 43 83 100 101 108erpe-Mere 23 67 80 101 104gent 10 23 28 42 66 77 85 102 111 112 113 127haaltert 23 83 101 103 104hamme 20 24 27 37 39 59 60 68 72 75 76 77 79 85 89 104 119 127 128hemiksem 12 20 62 69 105 126 127kruibeke 25 34 35 69 106 125 126 128Laarne 20 23 28 40 41 42 43 73 81 107 122 128Lebbeke 82 83 108Lede 23 67 75 101 109Mechelen 12 23 26 27 38 66 81 110 111 127 128Melle 40 41 80 111 112Merelbeke 20 41 82 83 102 112 127niel 16 23 27 30 62 63 64 84 86 89 95 113 114 117 127 128ninove 10 17 20 23 36 47 49 67 69 76 80 83 84 85 90 114 127puurs 27 68 71 75 79 81 83 88 91 115 118 128Rumst 20 23 27 39 62 64 74 83 91 116 117 128Schelle 12 37 62 117 128Sint-amands 10 12 18 23 26 27 30 56 57 58 66 70 72 77 83 88 91 97 118 128temse 12 23 24 28 37 60 77 85 119 128wetteren 17 20 37 38 39 40 41 81 82 85 87 120 121 127 128wichelen 40 73 82 87 91 121 128willebroek 12 15 16 27 30 64 65 68 76 79 81 85 90 122 123 127 128zele 69 82 91 124 128

Vlieg wil meer kinderen meer goesting geven in meer cultuur. Vlieg wijst de hele familie de weg naar muziek, theater, film, dans en nog veel meer vrijetijdsactiviteiten. Via de website UiTmetvlieg.be, het e-zine (de Vliegbrief) en mediapartners vertelt Vlieg wat er te doen is dicht bij huis.Vlieg is een project van CultuurNet Vlaanderen vzw - www.cultuurnet.be.

Een QR code (Quick Response) is een tweedimensionale streepjescode die de fysieke en digitale wereld met elkaar verbindt. Het is niet meer dan een abstracte, vierkante barcode. Die scan je in de regel met je mobiele telefoon. Het programma op je smartphone vertaalt de code vervolgens in een:hyperlink die een website, afbeelding, e-mailadres, leesbare tekst, enz. oproept.

Index

Toeristische gids Scheldeland

Documents

Transcript of Toeristische gids Scheldeland