Woumen

Door het in gebruik nemen van nieuwe pompen en sluizen werd het pas vanaf het midden van de 20ste eeuw mogelijk om het land economisch anders te benutten. Dit had in de Broeken een daling van het waterpeil tot gevolg. Voor het landschap, de fauna en de flora van deze laaggelegen hooiweiden werd deze kunstmatige verdroging bijna een ramp. Een aangepast beheer en een verhoging van het waterpeil, in samenwerking met natuurinstanties, landbouwers en overheden, moeten de dierenrijkdom en de plantenvariëteit blijvend herstellen.

Woumen liegt auf der Grenze der Polder mit seinen vielen Gräben, den Gräben (Broeken) von Woumen und dem höher gelegenen Sandlehmgebiet. Nach dem Ende der letzten Eiszeit, vor ungefähr 10.000 Jahren, stieg der Meeresspiegel bis das Wasser in das flämische Küstengebiet strömte. Es entstand eine Wattenlandschaft mit Groden und Schlammböden. Westlich der Niederlassung Woumen finden wir die IJzer-Fläche, wo vor ungefähr 1000 Jahren die Trockenlegung durch ‘Polders en Wateringen’ begann, eine der ältesten öffentlichrechtlichen Einrichtungen unseres Landes. Am Rande des IJzer-Tals gibt es Spuren die auf die erste Bewohnung zurückzuführen sind.Im Schloss De Blankaart, zwei Kilometer südlich des Dorfkerns von Woumen, befindet sich jetzt das flämische Besucherzentrum De Otter. Die Agentschap voor Natuur en Bos (Agentur für Natur und Wald), Natuurpunt IJzervallei (Naturpunkt IJzer-Tal) und die regionale Organisation Regionaal Landschap IJzer en Polder zeigen spielerisch wie man heute mit dem Raum und dem Biotop umgeht.

Woumen lies on the border of the canal rich polders, the Broeken van Woumen (march lands) and the higher situated sandy loam region (Zandleemstreek). After the end of the last ice age, about 10 000 years ago, the sea water rose until it began to flow into the Flemish coastal plains. A shallow landscape came into being, with salt marshes and silt. To the west of the settlement of Woumen we find the IJzer plains, where almost 1000 years ago the impoldering was begun by Polders en Wateringen (polders and watercourses), one of the oldest public bodies of our country. On the edge of the IJzer valley there are traces dating back to the first occupation In De Blankaart castle , two kilometers to the south of the heart of the village of Woumen, we find today the Flemish Visitor’s Centre De Otter. The Agency for nature and woods, Natuurpunt IJzervallei and the Regionaal Landschap IJzer en Polder show playfully how today we treat the environment and the biotope.

Woumen se situe à la frontière des polders riches en canaux, des marécages (Broeken) de Woumen et de la région supérieure sablo-limoneuse, se trouvant plus en hauteur. Après la fin de la dernière période glaciaire, il y a environ dix mille ans, le niveau de la mer monte à tel point que l’eau commence à ruisseler dans la plaine côtière flamande. Cela engendra l’apparition d’un paysage à gué avec des schorres (prés salés) et des vasières. À l’ouest de l’implantation de Woumen, nous trouvons la plaine de l’Yser, où il y a quelque mille ans « Polders & Wateringen » l’une des plus anciennes institutions de droit public de notre pays commençait l’assèchement. En bordure de la vallée de l’Yser, on retrouve des traces qui témoignent d’une première habitation.Dans le château De Blankaart, à deux kilomètres au sud du centre du village de Woumen, nous trouvons aujourd’hui le centre touristique flamand De Otter. L’agence pour la nature et les forêts (Agentschap voor Natuur en Bos), le point nature de la vallée de l’Yser (Natuurpunt IJzervallei) et le paysage régional Yser & Polder (Regionaal Landschap IJzer & Polder) y démontrent de manière interactive comment de nos jours, nous gérons l’espace et le biotope.

Woumen... een randgeval

Ferrariskaart Woumen ca. 1770

1

Ten oosten van de vallei ligt zandlemig Vlaanderen, een merkelijk hoger, zwak golvend gebied. Het landschap is halfopen met overwegend akkerland.Het reliëf in Woumen schommelt tussen 4 meter in de Broeken en 25 meter in de omgeving van de Hoge Kam.

In het kasteel De Blankaart, twee kilometer ten zuiden van de dorpskern van Woumen, vinden we vandaag het Provinciaal Bezoekerscentrum. De provincie West-Vlaanderen, het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt IJzervallei en het Regionaal Landschap IJzer en Polder tonen er speels hoe men vandaag met de ruimte en het biotoop omgaat. Een ideaal startpunt voor de verkenning van het natuurreservaat en de omliggende Broeken. Dit kan via de Blankaartwandelroute of een verkenning van de IJzer- en Handzamevallei. Dit gebied vormt één van de laatste grote open ruimtes in West-Vlaanderen.We vragen de recreanten, fietsers en wandelaars om de broodnodige rust te bewaren in dit mooie water- en vogelrijke plantenparadijs…

veenlijken

IJzervlakte evolutie polders

WOUMEN

N

Woumen ligt op de grens van de grachtenrijke polders, de Broeken van Woumen en de hoger gelegen Zandleemstreek.

Na het einde van de laatste ijstijd, ongeveer 10.000 jaar geleden, stijgt het zeewater tot het de Vlaamse Kustvlakte begint binnen te stromen. Er ontstaat een waddenlandschap met schorren en slikken. Ten westen van de nederzetting Woumen vinden we de IJzervlakte, waar zowat 1000 jaar geleden de droogleg- ging begint door ‘Polders en Wateringen’, één van de oudste publiekrechtelijke instellingen van ons land. Aan de rand van de IJzervallei, liggen oude sites die teruggaan op de eerste bewoning.

wapenschild Woumen

slikken en schorren

Poppkaart Woumen ca. 1850

De Blankaart ca. 1900

kaart Pieter Pourbus

ca. 1570 - Woumen

Het Blankaartkasteel vóór W.O.I

Blankaartkasteel tijdens W.O.I

Molen Vanrobaeys of Pastoriemolen

net voor WO I

Woumen

De patroonheilige van de kerk in Woumen is de apostel Sint-Andreas. Hij is de beschermer van de vissers, spinsters, zeilers en metselaars.

Tot eind 1971 behoren ook grote delen van het naburige Jonkershove, nu deelgemeente van Houthulst, bij Woumen.

La Sint-Andreaskerk, première église en pierres, est construite sur les fondations d’un ancien lieu de prière en bois du 11e siècle. À trois reprises, l’église est détruite par un incendie, notamment en 1583 par les réformistes. Au début du 17e siècle, l’église est à nouveau réparée.Durant la Première Guerre mondiale, le belvédère de l’église devient un poste d’observation allemand, une cible idéale pour les bombardements alliés. L’église est donc à nouveau détruite, cette fois-ci par des explosions et un incendie. Dans les années 20, elle est reconstruite.En 1985, le destin frappe à nouveau et l’église est une fois encore dévastée par un incendie. Seuls les murs extérieurs, le belvédère et la sacristie sont épargnés. Seules quelques pièces comme les portes du tabernacle ont pu être sauvées. Lors de la reconstruction de l’église, on a dans les grandes lignes conservé l’ancienne silhouette, mais l’intérieur a été entièrement réaménagé.L’église est à présent ouverte aux visites avec une exposition permanente de photos sur le bâtiment avant et après l’incendie. Le saint patron de l’église à Woumen est l’apôtre Saint-André. Il est le protecteur des pêcheurs, fileuses, marins et maçons.

Die erste steinerne Kirche Sint-Andreaskerk wurde auf den Fundamenten eines alten hölzernen Gebetshauses aus dem 11. Jahrhundert gebaut. Drei Mal wurde die Kirche durch Brand vernichtet, u.a. 1583 durch Reformationsanhänger. Zu Beginn des 17. Jahrhunderts wurde die Kirche wieder aufgebaut.Während des ersten Weltkriegs war der Kirchturm ein deutscher Beobachtungsposten, ein ideales Ziel für alliierte Beschießungen. Die Kirche wurde also wieder vernichtet, diesmal durch Explosionen und Brand. In den 20-iger Jahren wurde sie wieder aufgebaut. 1985 schlug das Schicksal erneut zu und wurde die Kirche wieder durch einen Brand verwüstet. Nur die Außenmauern, der Turm und die Sakristei blieben verschont. Nur ein Paar Stücke wie die Tabernakeltüren konnten gerettet werden. Beim Wiederaufbau der Kirche erhielt man in großen Linien die frühere Silhouette, aber die Innenausstattung wurde ganz neu geordnet.Die Kirche ist jetzt frei zu besuchen, mit einer permanenten Fotoausstellung über das Gebäude vor und nach dem Brand. Der Schutzheilige der Kirche in Woumen ist der Apostel Sankt Andreas.

The first stone Sint-Andreas church (Saint Andrews), was built on the foundations of an old wooden house of prayer from the 11th century. The church was destroyed by fire three times, including in1586 by reformists. By the start of the 17th century the church was restored.During the First World War the church towers formed a German observation point, an ideal target for allied bombardments. The church was therefore destroyed again, this time by explosions and fire. In the 1920s it was rebuilt.In 1985 fate struck again and the church was once again ravaged by fire. Only the outside walls, the towers and the sacristy were saved. Only a few pieces such as the tabernacle doors could be saved. In the rebuilding of the church the former silhouette was mainly kept, but the interior was completely rearranged. The church is now open for visits with a permanent photo exhibition about the building before and after the fire. The patron saint of the church of Woumen is the apostle Saint Andrew. He is the protector of fisherman, spinners, sailors and bricklayers.

kerk ca. 1900

2

weeshuis ca. 1900

de kinderen over hun dorpGaelle, 12 jaar in 2010 Gaelle, 12 jaar in 2010

De eerste stenen Sint-Andreaskerk is gebouwd op de fundamenten van een oud houten bedehuis uit de 11de eeuw. Tot drie keer toe wordt de kerk vernield door brand o.a. in 1583 door hervormingsgezinden. Bij het begin van de 17de eeuw is de kerk weer hersteld.Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormt de kerktoren een Duitse uitkijkpost, een ideaal doelwit voor geallieerde beschietingen. De kerk wordt dus weer vernield, ditmaal door explosies en brand. In de jaren ’20 wordt ze herbouwd.In 1985 slaat het noodlot weer toe en is de kerk andermaal door een brand geteisterd. Enkel de buitenmuren, de toren en de sacristie blijven gespaard. Slechts een aantal stukken zoals de tabernakeldeuren kunnen worden gered. Bij de heropbouw van de kerk behoudt men in grote lijnen het vroegere silhouet, maar het interieur wordt helemaal herschikt.De kerk is nu vrij te bezoeken met een permanente fototentoonstelling over het gebouw vóór en na de brand.

Steenweg naar Ieper

dorpsfiguur Cyriel Pollentier met dochtertjes

verwoeste kerk W.O.I

Lore, 10 jaar in 2010

Lore, 10 jaar in 2010

Astrid, 9 jaar in 2010

zicht op dorpplaatsSint-Andreaskerk

kerk na de wederopbouw

interieur van de kerk W.O.I

verwoeste kerk W.O.I

Roonemolen

de Post en Oude Plaats

Woumen

Le 3 août 1914, la Belgique refusa à l’Allemagne un passage ouvert en direction de la France. Le lendemain, l’Allemagne envahissait la Belgique. À la mi-octobre, après la prise de Bruges, l’Armée belge décida de conserver la rive gauche de l’Yser comme ligne de défense. La « Bataille de l’Yser » éclata le 18 octobre 1914.Le 20 octobre, les troupes allemandes prendront Woumen sans se voir opposer de résistance, car le théâtre des opérations se situe alors surtout au nord de Diksmuide. À partir du 28 octobre 1914, le village occupé est bombardé par les troupes alliées. En novembre 1914, la plaine De Blankaart est inondée pour des raisons stratégiques. Les troupes allemandes se rendront compte fin novembre que leur avancée est ainsi interrompue. Ils procèderont alors à une évacuation systématique des habitants de Woumen. Le barrage nautique artificiel résista durant toute la guerre, ce qui a limité les opérations belliqueuses dans cette zone de la ligne de front. Le centre de Woumen va pourtant être entièrement détruit d’ici la fin de la Première Guerre mondiale.Le 28 septembre 1918, à 5h30, l’offensive de la libération débute. Vers 10 heures, le lieutenant Colmant a repris le contrôle de la redoutable position de Blankaart autour des ruines du château. L’avancée des alliés va se poursuivre durant des semaines jusqu’au 11 novembre lorsque l’armistice libératrice entrera en vigueur.

Am 3. August 1914 weigerte Belgien Deutschland den freien Durchgang nach Frankreich. Am Tag danach marschiert Deutschland in Belgien ein. Mitte Oktober, nach der Einnahme von Brügge, entschied sich das belgische Heer, um das linke Ufer der IJzer als Verteidigungslinie zu halten. Die ‘Schlacht an der IJzer’ brach am 18. Oktober 1914 los.Am 20. Oktober nahmen deutsche Truppen Woumen widerstandslos ein, denn der Kriegsschauplatz befand sich vor allem nördlich von Diksmuide. Ab 28. Oktober 1914 wurde das besetzte Dorf von den alliierten Truppen beschossen. Im November 1914 wurde die Fläche De Blankaart strategisch unter Wasser gesetzt. Die deutschen Truppen erkannten Ende November, dass ihr Vormarsch hierdurch verhindert wurde. Sie gingen zur Evakuierung der Bewohner von Woumen über. Der künstliche Wasserpuffer hielt den ganzen Krieg hindurch Stand, wodurch die Kriegsaktivitäten in dieser Zone der Frontlinie eher beschränkt waren. Doch war der Dorfkern von Woumen zum Ende des ersten Weltkrieges vollständig verwüstet. Am 28. September 1918 hat um 5.30 Uhr die Befreiungsoffensive eingesetzt. Gegen 10 Uhr gelang es Leutnant Colmant die gefürchtete Blankaart-Stellung rund um die Ruinen des Schlosses einzunehmen. Der alliierte Aufmarsch ging wochenlang weiter, bis am 11. November der erlösende Waffenstillstand in Kraft trat.

On 3rd August 1914 Belgium refused Germany free access to France. The following day Germany invaded Belgium. In the middle of October, after the capture of Bruges, the Belgian army decided to keep the left bank of the IJzer as a line of defence. The “Battle of the IJzer” broke out on 18th October 1914.On 20th October the German troops captured Woumen without any resistance, as the scene of battle took place mostly to the north of Diksmuide. From 28th October 1914 the occupied village was bombarded by allied troops. In November 1914 the plains next to De Blankaart were strategically flooded. At the end of November the German troops realised that their advance was impeded by this. They proceeded to systematically evacuate the inhabitants of Woumen. The man-made water buffer held out the entire war, which kept the military achievements in this zone of the front line rather limited. Nevertheless, the village centre of Woumen was completely destroyed by the end of the First World War.On 28th September 1918 at 5.30am the liberation offensive was brought into action. By 10 am lieutenant Colmant succeeded in making a stand against the feared Blankaart around the ruins of the castle. The allied advance continued for weeks until on 11th November the liberation of the armistice came into force.

4 Duitse soldaten in de buurt van Woumenneergehaald Frans vliegtuig 1916

3

Op 20 oktober nemen Duitse troepen Woumen zonder slag of stoot in, want het strijdtoneel bevindt zich vooral ten noorden van Diksmuide. Vanaf 28 oktober 1914 wordt het bezette dorp door geallieerde troepen beschoten. In november 1914 is de vlakte bij de Blankaart strategisch onder water gezet. De Duitse troepen beseffen eind november dat hun opmars hierdoor gestuit is. Ze gaan over tot een systematische evacuatie van de Woumenaars. De kunstmatige waterbuffer houdt de hele oorlog stand, waardoor de krijgsverrichtingen in deze zone van de frontlijn eerder beperkt blijven. Toch zal de dorpskom van Woumen tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog volledig verwoest zijn.

Woumen op de frontlijn 1914-1918Op 3 augustus 1914 weigert België aan Duitsland een vrije doorgang naar Frankrijk. De dag daarna valt Duitsland België binnen. Midden oktober, na de inname van Brugge beslist het Belgische leger om de linker- oever van de IJzer als verdedigingslijn te houden. De ‘Slag aan de IJzer’ barst op 18 oktober 1914 los.

Op 28 september 1918 wordt om 5.30 u het bevrijdingsoffensief ingezet. Tegen 10 uur slaagt luitenant Colmant erin de geduchte Blankaartstelling rond de ruïnes van het kasteel in te nemen. De geallieerde opmars gaat wekenlang verder tot op 11 november de verlossende wapenstilstand van kracht wordt.

Bewoners keren stilaan terug en de wederopbouw kan starten.Ten westen van de kerk staat een oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke slachtoffers.

Bronnen:‘Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen – inventaris van het bouwkundig erfgoed’ van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (dep. leefmilieu & infrastructuur)

Werkten mee aan deze panelen:stad Diksmuide: dienst toerisme, dienst archief, technische dienst & grafische dienst | André Gysel | José Louwaege | Wim Taveirne | Herman Demoen | stadsgidsen | heemkundigen talrijke grote en kleine bewoners van Woumen | Polomnis BV Kampen Nederland | vertaaldienst Conducta Brugge

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

copy

right

& v

.u. s

tad

Dik

smui

de

het nieuwe dorp - barakken

gemeentehuis vóór W.O.I

gemeentehuis W.O.I

het nieuwe dorp Woumen net na W.O.I