Toelichting herinrichting

Essche Stroom Bruggelaar juni 2020

Inhoudsopgave

1. Inleiding

2. Waarom dit project?

3. Korte introductie op het plan

4. Voorbeeld toekomstige situatie

5. Aandragen van oplossingen

6. Looptijd van de verkenning

7. Informatie en contact

1. Inleiding

Waterschap De Dommel heeft het voornemen om een opgave uit te

voeren in de omgeving van de Essche Stroom in Haaren, Oisterwijk en

Boxtel. Specifiek op het traject vanaf de Nemer (nabij kasteel

Nemerlaer) tot aan de stuw in Esch. Ook de laatste paar honderd meter

van de beken Kleine Aa en Rosep worden meegenomen in deze

opgave. Dat betekent dat wij verkennen hoe we invulling gaan geven

aan deze opgave en de voorbereiding daarvan. In deze presentatie

geven we een toelichting hierop. Ook geven we aan hoe we de

omgeving betrekken en hoe u inbreng kunt geven.

We doen deze verkenning onder de naam 'Herinrichting Essche

Stroom Bruggelaar’.

2. Waarom dit project?

In 2005 is een visie opgesteld voor

een duurzame inrichting van de

Essche Stroom. De visie is opgeknipt

in deelprojecten die gefaseerd

uitgevoerd worden.

De meeste deelprojecten zijn al

gerealiseerd, zoals Halsche Beemden,

Bleijendijk en in 2018 de Ecologische

Verbindingszone in Esch. Binnenkort

start de uitvoering van de Regionale

Keringen rondom Esch. Deelproject

herinrichting Essche Stroom

Bruggelaar is de sluitpost van het

realiseren van de visie.

Waarom dit project? (vervolg)

Er liggen diverse Europese, Provinciale en waterschapsopgaven in het

gebied waarvoor het waterschap aangewezen is om deze te realiseren:

Beekherstel en vispasseerbaarheid (Kader Richtlijn Water)

Ruimte voor water (Deltaplan Hoge Zandgronden)

Inrichting Natuurnetwerk Brabant (NNB)

Ecologische verbindingszone (EVZ) Broekleij en Essche Stroom

tussen Kleine Aa en stuw Esch

Natte Natuurparels (NNP)

De opgaven op kaart

2.1 Kader Richtlijn Water

Vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW) moet een goede ecologische

toestand (goed ecologisch potentieel) bereikt zijn in alle

oppervlaktewateren. De Essche Stroom is aangeduid als langzaam

stromend riviertje op zand / klei.

Met de herinrichting wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het

voldoen aan de KRW-doelstellingen, met name op gebied van

inrichting en beheer. Het natuurlijker en gevarieerder maken van het

beekdal (onder andere door ondiepere en asymmetrische profielen)

draagt bij aan de verbetering van de ecologische toestand.

2.2 Ruimte voor water

De ruimte in het beekdal is noodzakelijk om in natte perioden extreme

afvoerpieken op te vangen en in droge perioden water te bufferen (vast

te houden).

Op de hogere gronden moet water vastgehouden worden en in de

grond zakken (infiltreren). Hierdoor wordt het grondwater aangevuld en

de afvoer via het oppervlakte water vertraagd.

2.3 Het Natuurnetwerk Brabant en EVZ

Het Natuurnetwerk Brabant (NNB) bestaat vooral uit grotere en

kleinere natuurgebieden. Ook de beekdalen zoals van de Essche

Stroom zijn veelal onderdeel van het Natuurnetwerk. Het NNB is langs

de Essche Stroom inmiddels voor ongeveer de helft ingericht.

Voorbeelden zijn het traject bij Halsche Beemden en Landgoed

Bleijendijk. Tussen natuurgebied Nemerlaer en Esch moet het beekdal

nog grotendeels ingericht worden.

Om een robuust netwerk van natuur te realiseren zijn er ook

Ecologische verbindingszones (EVZ) aangewezen. Vaak liggen

deze langs waterlopen. In dit gebied zijn de Broekleij en de Essche

Stroom aangewezen als EVZ. Dit betekent dat bij de inrichting rekening

gehouden wordt met specifieke planten en diersoorten die deze zone

nodig hebben om zich tussen de grotere natuurgebieden te kunnen

verplaatsen.

2.4 Natte Natuurparels

Natte natuurparels (NNP) zijn natuurgebieden die erg afhankelijk zijn

van het grondwater. Grote delen van de Kampina en Nemerlaer met

hun vennen en vochtige heide zijn hier voorbeelden van. Maar ook in

de beekdalen zijn gebieden aangewezen waar speciale aandacht nodig

is voor de juiste, vaak hoge, grondwaterstanden. Typische voorbeelden

hiervan zijn broekbossen, moerassen en vochtige hooilanden.

In het gebied tussen de Nemer en Esch is het beekdal bij de Rosep,

Uilenbroek, Setersheike en de Kleine Aa aangeduid als Natte

natuurparel.

3. Korte introductie op het plan

Het gebied van de Essche Stroom wordt gekenmerkt door een grote

brede watergang in een breed en relatief vlak beekdal. Met enkele

grote stuwen wordt het water in de beek, met name in de zomer, op

een constant peil gehouden.

Belangrijkste punten die we in dit project willen verbeteren zijn de

stroomsnelheid van het water, de variatie in en rond de beek en

tegelijkertijd het beekdal klimaatrobuust maken. Dat betekent vooral

ruimte voor water maken.

Indruk huidige situatie

Huidige situatie

Korte introductie op het plan (Vervolg)

Uit berekeningen blijkt dat veranderingen in het watersysteem diverse

effecten veroorzaakt. Een smalle, ondiepe en meanderende beek

zonder stuwen zorgt voor de gewenste variatie en een verbetering van

de stroomsnelheden. De beek treedt daardoor vaker en langer buiten

zijn oevers. Overstroming is een belangrijk proces voor een natuurlijk

beekdal. Binnen het natuurnetwerk (NNB) past dat prima. Echter omdat

het beekdal vlak en breed is strekken de overstromingen zich ook uit

over agrarische percelen.

Het waterschap wil in gesprek met belanghebbenden om afspraken te

maken over zowel het inrichten van het natuurnetwerk als de

benodigde ruimte voor water.

3.1 Schetsontwerp

Op basis van o.a. reeds beschikbare percelen, grenzen van het NNB

en berekende overstromingsbeelden heeft het waterschap een kaart

gemaakt. Deze kaart geeft een indruk hoe het gebied er uit kan zien.

Op sommige plekken is het plan al verder uitgewerkt dan op andere.

Zo is bijvoorbeeld de locatie van de vispassage bij de stuw in Esch

verder gedetailleerd dan de inrichting bij Bruggelaar.

Het schetsontwerp is op de volgende pagina onder 3.2 opgenomen.

En in groter formaat beschikbaar op de website (www.esschestroom.nl)

3.2 Schetsontwerp

4. Voorbeeld toekomstige situatie

Monding van de Kleine Aa (rechtsonder)

in de Essche Stroom.

Op de foto is de in

2006 herstelde

meander van de

Essche Stroom bij

de Ruiting goed te

zien. De donkere

plekken en de kleine

slingerende sloot

zijn lage moerassige

delen met inmiddels

diverse bijzondere

planten. Dit gebied

is een goed

voorbeeld hoe

andere delen van de Essche Stroom er uit kunnen zien. De meander wordt in dit project

weer aangesloten op het nieuwe tracé van de Essche Stroom..

De Essche Stroom bij Landgoed Bleijendijk

De herinrichting van

de beek bij Landgoed

Bleijendijk geeft een

indruk hoe het beekdal

er uit kan zien na een

project. Er is ruimte

gemaakt voor water en

natuur op de laagste

delen.

5. Aandragen van oplossingen

Iedereen, ook bedrijven, maatschappelijke organisaties en

bestuursorganen, is uitgenodigd om mogelijke oplossingen- voor de

hiervoor omschreven opgave- aan te dragen. Dit kan tot 1 september

2020.

Hiervoor kunt u het projectteam benaderen door een e-mail te sturen

naar esschestroom@dommel.nl. Het waterschap zal hier een reactie

op geven, rekening houdend met de doelen, bestemmingsplannen, de

verschillende belangen en het beschikbaar budget.

Wij zijn benieuwd naar uw inbreng!

Bij de voorbereiding van het projectplan/projectbesluit betrekken wij:

Gemeenten Haaren, Boxtel en Oisterwijk;

Provincie Noord-Brabant;

Grondeigenaren aan de Essche Stroom (waaronder Brabants Landschap);

Diverse verenigingen/stichtingen binnen de genoemde gemeenten;

Omwonenden;

Hierbij kunnen met name de onderstaande thema’s aan de orde komen:

Inrichting van het beekdal van de Essche stroom en het NatuurnetwerkBrabant (NNB);

Grondaankoop en –ruil;

Water, natuur en agrarisch gebruik;

Klimaatadaptatie;

Recreatie.

6. Looptijd van de Verkenning

In de verschillende fases in de periode tot december 2020 vinden participatiebijeenkomsten en/of themabijeenkomsten plaats. Ook kan het zijn dat voor specifieke onderwerpen één op één contact plaatsvindt ter voorbereiding op deze bijeenkomsten. Het doel is om gezamenlijk toe te werken naar het projectplan.

De verkenning loopt van mei 2020 tot december 2020. Daarna stellen we een projectplan vast. Het projectplan wordt opgesteld zonder een daaraan voorafgaande voorkeursbeslissing.

De voorbereiding van dit plan loopt volgens de richtlijnen voor participatie van de Omgevingswet. Nu bekend is dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2022 plaatsvindt, gaan wij er van uit dat het projectplan nog op grond van de Waterwet wordt vastgesteld.

7. Informatie en contact

Meer informatie en actuele ontwikkelingen kunt u vinden op

www.esschestroom.nl

Officiële stukken worden gepubliceerd in het Waterschapsblad:

https://www.officielebekendmakingen.nl/waterschapsblad.

Regelmatig wordt een digitale nieuwsbrief verzonden over de projecten

rondom de Essche Stroom. Via de website www.esschestroom.nl kunt

u zich hiervoor aanmelden.

Voor vragen over het project kunt u contact opnemen met het

projectteam Essche Stroom via e-mail esschestroom@dommel.nl.

Het project is in samenwerking met de gemeenten Boxtel, Haaren, Oisterwijk en de provincie Noord-Brabant.

De realisatie wordt mede mogelijk gemaakt door financiering van de provincie Noord-Brabant.