REs

EaR

ch

ToekomstverkenningMicroverwerking kunststoffen in Vlaanderen.

Visie op Kunststof 3 | 2012 research26

wereldbevolking een hogere levensstandaard met de daar-bijbehorende stijgende vraag naar slimmere (en dikwijls ook kleinere en meer nauwkeurige) producten. Boven-vermelde trends leiden tot de verdere miniaturisering van componenten en een verdere innovatieve groei in medi-sche en (opto)elektronica-eindmarkten.

Internationale miniaturisatietrendOok de internationale kunststofverwerkende industrie is de laatste jaren niet ontsnapt aan die evoluties. Dat bewij-zen de productie van micro-onderdelen en de zogenaamde microstructurering van kunststofoppervlakken en van gro-tere kunststofonderdelen zelf. Daarvoor zijn de laatste ja-ren sets van technologieën verder verfijnd, gaande van mi-crospuitgieten tot additive manufacturing (3D-printing, e.a.) voor de kunststofverwerking zelf, tot micro-EDM en andere technologieën voor de vervaardiging van de nood-zakelijke matrijzen. De technologie heeft haar deugdelijk-heid bewezen, maar de technologische ontwikkelingen staan zeker niet stil.

Een aantal van de ons omringende Europese landen, de Verenigde Staten en Japan hebben een deel van hun kunst-stofverwerkende sector naar die trend en de onderliggende technologieën kunnen heroriënteren. Door de heroriën-tatie zijn in die landen en regio’s nieuwe concurrentiële posities ontstaan die een competitief voordeel bieden ten opzichte van de lageloonlanden. Zij kunnen meegaan op de kennisgerichte en kennisgebaseerde groei in de micro-elektronica of -mechanica en de biotech-industrie. Japan en Europa zijn trouwens koplopers geweest in de ontwik-keling van apparatuur voor microspuitgieten.

Vlaanderen mist microtram Bovenstaande trend is aan de Vlaamse kunststofverwer-kende sector echter grotendeels voorbijgegaan, op een beperkt aantal uitzonderingen na. Het industriële weef-sel van de Vlaamse kunststofverwerkende industrie is niet

De hele internationale ‘maak’-industrie, en de kunst-stof- en rubberverwerkende industrie in het bijzon-der, wordt sterk gedreven naar en door toenemende miniaturisatie en hogere precisie. Die trend wordt mee veroorzaakt en versterkt door de evolutie en de vraag vanuit de micro-(opto)elektronica, de micro-mechanica, en de (bio)medische industrie.

Die evolutie is gedreven door een belangrijk aantal ma-crotrends in onze maatschappij. Grondstoffen geraken stilaan uitgeput, waardoor een efficiëntere toepassing van materialen steeds belangrijker wordt. Hoogwaardige ma-terialen zoals silicium worden schaarser, dus moeten al-ternatieven dringend worden gezocht. Daarnaast blijft de wereldbevolking onophoudelijk verder groeien en wordt die bovendien steeds ouder. Daardoor is er een vraag naar een steeds betere en nog betaalbare gezondheidszorg. Nieuwe technologieën die lagere totaalkosten mogelijk maken zoals minimaal invasieve chirurgie of lab-on-a-chip worden daarom steeds kansrijker. De globalisering blijft zich overigens doorzetten en opkomende econo-mieën ontwikkelen zich tot stevige concurrenten waardoor bedrijven in West-Europa versneld op zoek moeten naar niches met extra toegevoegde waarde ten opzichte van hun goedkopere evenknieën uit andere werelddelen. Door die globalisatietrend, verwerven steeds grotere groepen van de

Micro-toepassingen van kunststoffen zijn meestal hoogtechnologisch.

Visie op Kunststof 3 | 2012 research 27

Kansen in kaart gebrachtFlanders’ PlasticVision heeft daarom in het voorjaar van 2012 een toekomstverkenningstudie geïnitieerd om kan-sen en opportuniteiten in het domein van microverwer-king voor onze Vlaamse kunststof- en rubberverwerkende industrie beter in kaart te brengen en de mogelijkheden ook te benchmarken met good practices uit de ons omrin-gende landen. De aanpak werd uitgewerkt samen met het Adviesbureau The Bridge (Nederland).

De kernvraag van die toekomstverkenning was: Welke nieuwe businessopportuniteiten biedt het domein mi-croverwerking voor de Vlaamse kunststof- en rubberver-werkende industrie en hoe kunnen de bestaande kansen het best worden gerealiseerd?

De methodologische aanpak is gebeurd via volgende ma-nier van hypothese-testing. (Zie afbeelding boven).

gevolgd en blijven hangen in de meer klassieke verwer-kingsmethodes en in hun bijhorende stukgroottes, vaak bestemd voor toepassingsdomeinen waar de toegevoegde waarde lager uitvalt en waar de concurrentie met de lage-loonlanden ook intenser is (en bijgevolg ook meer reces-siegevoelig). Die vaststelling is des te verbazender omdat Vlaanderen vrij sterk is in micro- en opto-elektronica, mi-cromechanica, biotech en pharma . Ook aan de kant van de Vlaamse universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen zijn in deze domeinen de laatste jaren belangrijke techno-logische speerpuntcompetenties op- en uitgebouwd.

Disseminatie doorFlanders’ PlasticVision

Valorisatie door desponsorbedrijven

Benchmarkmicroverwerking

Wat zijn deonderscheidendekenmerken vanmicroverwerkingten opzichte vanconcurrerendetechnologieën?

Technologie luik

Is ThE oPPoRTunITy REal?

Kansen voor microverwerking in Vlaanderen

can wE wIn?

uitwerking kansen:• Waardeketens• Producten, klanten• Geografie• Marktpotentieel• Overige kenmerken

Is IT woRTh wInnIng?

huidige (internationale) praktijk+Kansen en bedreigingenvoor microverwerking

huidige praktijkvan microverwerkingK+R bedrijvenin Vlaanderen

“There is plenty of room at the bottom.”R. Feynman

Hypothese-testing bij de toekomstverkenning rond microverwerking.

De resultaten van de studie tonen aan dat er een zeven-tal kansdomeinen voor microverwerking van kunststoffen bestaan en die worden nader bekeken en gedetailleerd in kaart gebracht (marktgrootte, marktaantrekkelijkheid , marktfit met Vlaamse kunststofsector , …).

De kansdomeinen zijn: • Microfluidics• Professionele medische hulpmiddelen• Hightech consumentenelectronica• Micro-electromechanische systemen (MEMS)• Optische onderdelen & fotonica• Plastic Electronics• Functionele (diverse) onderdelen voor een brede waaier

van toepassingen Deze eerste toekomstverkenning van Flanders’ Plastic-Vision werd mogelijk gemaakt door de actieve partici-patie, sturing en financiële ondersteuning van volgende groep van sponsorbedrijven en -organisaties: Cadcamatic, TE Connectivity, Darvan, B-PHOT, dwmoulds,Arburg, PBM-UGent.

Met deze toekomstverkenning wil Flanders’ PlasticVision ook een beginpunt en lanceerplatform vormen voor verde-re continue initiatieven en netwerk- en projectvorming in verband met opportuniteiten voor microverwerking voor de Vlaamse kunststof- en rubberverwerkende industrie.

De resultaten van deze studie werden gebundeld in een publicatie die te koop aangeboden wordt. De prijs bedraagt 40 euro voor leden en 60 euro voor niet-leden. Bestellen kan via email (info@plasticvision.be). Meer informatie kan bekomen worden bij Jan Sijnave (jan.sijnave@plasticvision.be | +32 56 28 28 35).

Het topic zal een permanent aandachtspunt blijven bin-nen de thema’s van de competentiepool en de samenwer-king met de doelgroep. Op de agenda staan alvast:• Het opzetten van een specifieke webapplicatie voor

alle geïnteresseerde leden van Flanders’ PlasticVision, OEM’s en academische partners om opportuniteiten, initiatieven en ideeën rond microverwerking van kunst-stoffen continue te kunnen uitwisselen.

• Het organiseren van een buitenlandse missie voor ge-interesseerde Vlaamse kunststofverwerkers om enkele buitenlandse good practice bedrijven, die de transitie naar microverwerking al gemaakt hebben, te bezoeken.

• Een mogelijk vervolgtraject met betrekking tot meer actiegerichte coaching en actieve netwerking van geïn-teresseerde bedrijven rond partnerships, business oppor-tuniteiten en noodzakelijke nieuwe businessmodellen.

Conclusie

Microverwerking kan voor de Vlaamse kunststof- en rub-berverwerkende industrie belangrijke mogelijkheden bie-den om businessmodellen te vernieuwen. Immers, meer gespecialiseerde producten kunnen met hogere marges worden verkocht en bieden een alternatief voor hoge vo-lume producten die op basis van de laagste prijs geprodu-ceerd worden. Ook de opstelling binnen de waardeketens zelf, met betrekking tot meer productieve partnering, zal hierin cruciaal zijn.

D E V E L O P E D T O P R E C I S I O N

eb.citamacdac@ofnieb.citamacdac.www

Visie op Kunststof 3 | 2012 research28