To be grenache,

6
TO BE GRENACHE, OR NOT TO BE! DE PINOT NOIR VAN HET ZUIDEN OF DE NEBBIOLO VAN DE RHôNE Op 21 september 2012 vonden overal ter wereld voor de 3 de maal de Grenache-days plaats. Talrijke festiviteiten worden op dat moment georganiseerd in alle uithoeken van de wijnwereld, waarbij de bijzondere eigenschappen van de grenache in het daglicht worden geplaatst. Deze bijzondere ode aan de grenachedruif werd uiteraard op verschillende plaatsen gevierd in de zuidelijke Rhône, de bakermat van de edele Franse variant van de Spaanse granacha of garnacha. Bijzonder colloquium Het startschot van deze grenachehype werd gegeven in 2010 op het domein Chêne Bleu (in samenwerking met Domaine Mourchon uit Séguret) uit Le Crestet, een uitloper van de nieuwe appellatie Ventoux, waar een bijzonder colloquium rond de grenache werd georganiseerd (www.grenachesymposium.com ). Dit domein beschikt niet alleen over een karrenvracht financiële middelen, maar ook over een subliem gelegen congresruimte in het natuurgebied van de Dentelles de Montmirail. Het colloquium werd gedragen onder meer door Michel Bettane, Jancis Robinson en Steven Spurrier. Het was de bedoeling om dit jaarlijks te herhalen in de derde week van september. In 2011 ging een gelijkaardig congres door in Barcelona. In 2012 werden de Grenache-days uiteindelijk mondiaal gevierd door talrijke particuliere initiatieven. Wij waren erbij op één van die speciale initiatieven in Châteauneuf-du-Pape.Uiteraard werd onze aanwezigheid geïnspireerd door onze ontembare voorliefde voor deze bijzondere druif. De grenache heeft alles wat bijvoorbeeld de cabernet sauvignon niet heeft, en omgekeerd. De echte diehards van de cabernet sauvignon zullen in alle waarschijnlijkheid de grenache maar matig weten te appreciëren. Dit geldt misschien nog sterker voor de grenacheliefhebbers, die de cabernet sauvignon een veel te overroepen druif vinden. De totaal andere olfactologische perceptie van tannine en de onmogelijke vergelijking van de ‘finesse’ van beide druiven maken het debat bijzonder boeiend. Zwaar gedomineerd door grenache Een pleidooi houden voor grenachewijnen is onlosmakelijk verbonden met een passioneel pleidooi voor de wijnregio van de zuidelijke Rhône in Frankrijk. Hoewel in de zuidelijke Rhône maar liefst 21 variëteiten van de Vitis vinifera zijn aangepland en door diverse appellaties worden toegelaten in wit en rood, moet toch worden vastgesteld dat de zuidelijke Rhône zwaar gedomineerd wordt door de grenachedruif (45% van de totale aanplant in rood; 27% in wit). Is dit toeval? Uiteraard is dit geen toeval en in wijnbouw is ‘toeval’ enkel een woord dat mag worden gebruikt wanneer we het over klimatologische omstandigheden gaat… en dan nog. De toevalsfactor in de vinologie en in de wijnbouw is volledig vervat in het woord ‘terroir’. ERWIN DEVRIENDT Commanderij Commanderij Osiris-Gent Foto’s : Erwin Devriendt en Françoise Lefevere 1 2 3 1 Rijpe Grenache 2012 2 Grenache-days in Châteauneuf du Pape 3 Serge Mouriesse Ken Wijn-magazine | Jaargang 9 - nr. 18 80

Transcript of To be grenache,

To be

grenache,or noT To be!

De pinoT noir van heT zuiDen of De nebbiolo van De rhône

Op 21 september 2012 vonden overal ter wereld voor de 3de maal de

Grenache-days plaats. Talrijke festiviteiten worden op dat moment

georganiseerd in alle uithoeken van de wijnwereld, waarbij de

bijzondere eigenschappen van de grenache in het daglicht worden

geplaatst. Deze bijzondere ode aan de grenachedruif werd uiteraard

op verschillende plaatsen gevierd in de zuidelijke Rhône, de bakermat

van de edele Franse variant van de Spaanse granacha of garnacha.

bijzonder colloquiumHet startschot van deze grenachehype werd gegeven in 2010 op het

domein Chêne Bleu (in samenwerking met Domaine Mourchon uit

Séguret) uit Le Crestet, een uitloper van de nieuwe appellatie Ventoux,

waar een bijzonder colloquium rond de grenache werd georganiseerd

(www.grenachesymposium.com ). Dit domein beschikt niet alleen over

een karrenvracht financiële middelen, maar ook over een subliem gelegen

congresruimte in het natuurgebied van de Dentelles de Montmirail.

Het colloquium werd gedragen onder meer door Michel Bettane, Jancis

Robinson en Steven Spurrier. Het was de bedoeling om dit jaarlijks te

herhalen in de derde week van september. In 2011 ging een gelijkaardig

congres door in Barcelona. In 2012 werden de Grenache-days uiteindelijk

mondiaal gevierd door talrijke particuliere initiatieven. Wij waren erbij

op één van die speciale initiatieven in Châteauneuf-du-Pape.Uiteraard

werd onze aanwezigheid geïnspireerd door onze ontembare voorliefde

voor deze bijzondere druif. De grenache heeft alles wat bijvoorbeeld de

cabernet sauvignon niet heeft, en omgekeerd. De echte diehards van de

cabernet sauvignon zullen in alle waarschijnlijkheid de grenache maar

matig weten te appreciëren. Dit geldt misschien nog sterker voor de

grenacheliefhebbers, die de cabernet sauvignon een veel te overroepen

druif vinden. De totaal andere olfactologische perceptie van tannine en

de onmogelijke vergelijking van de ‘finesse’ van beide druiven maken

het debat bijzonder boeiend.

zwaar gedomineerd door grenacheEen pleidooi houden voor grenachewijnen is onlosmakelijk verbonden

met een passioneel pleidooi voor de wijnregio van de zuidelijke Rhône

in Frankrijk. Hoewel in de zuidelijke Rhône maar liefst 21 variëteiten

van de Vitis vinifera zijn aangepland en door diverse appellaties worden

toegelaten in wit en rood, moet toch worden vastgesteld dat de zuidelijke

Rhône zwaar gedomineerd wordt door de grenachedruif (45% van de

totale aanplant in rood; 27% in wit). Is dit toeval?

Uiteraard is dit geen toeval en in wijnbouw is ‘toeval’ enkel een woord

dat mag worden gebruikt wanneer we het over klimatologische

omstandigheden gaat… en dan nog. De toevalsfactor in de vinologie en

in de wijnbouw is volledig vervat in het woord ‘terroir’.

Erwin dEvriEndtC o m m a n d e r i j C o m m a n d e r i j O s i r i s - G e n t

Foto’s : erwin Devriendt en françoise lefevere

1

2

3

1 Rijpe Grenache 20122 Grenache-days in Châteauneuf du Pape3 Serge Mouriesse

Ken Wijn-magazine | Jaargang 9 - nr. 1880

GKaC-componentenTerroir is zowat het enige Frans woord dat niet door een andere taal

kan worden vertaald en omvat vier verweven componenten (GKAC-

componenten):

• Geologie(allewatmetdebodemtemakenheeft)

• Klimatologie(alleswatmethetklimaattemakenheeft)

• Ampelografie(alleswatmetdekenmerkenvandedruif temaken

heeft)

• Cultuur(alleswatmetdemensenzijngeschiedenistemakenheeft)

Het is trouwens opvallend grappig dat de nieuwe wijnlanden de GKAC-

theorie naar de prullenmand verwijzen en zich hoofdzakelijk focussen

op de typiciteit van de druif. Dit heiligschennis in de traditionele

wijnbouw van Frankrijk, Italië, Spanje en zelfs Duitsland is een zuivere

aanval op het systeem van de AOP’s (= de regeling van de beschermde

gebiedsproducten, die nu ook in een Europese regelgeving is verankerd).

Wat in het magazine TONG in nummer 2 van 2009 (een magazine dat

trouwens verplichte literatuur zou moeten zijn voor elke sommelier

die zijn titel waardig wenst te dragen) over terroir staat geschreven is

nergens zo polemisch geïllustreerd:

“Grapes are Terroir”

(prof. van Leeuwen, Univesiteit van Bordeaux)

“Dispite what many experts believe, terroir is not a myth”

(Claude & Lydia Bourguignon, Laboratoir

d’Analyse Microbiologique des Sols)

“There is an inescapable truth in wine-making: location is everything”

(Brain Croser, Autralische referentie voor terroirgebonden wijnen)

“I believe in grapes, not in terroir. Terroir is a commercial concept”

(Filip Verheyden, uitgever en hoofdredacteur van Tong)

“Terroir is more closely connected to the history of laws than to nature”

(Serge Wolikow & Olivier Jacquet, (wijn)

sociologen aan de wijnuniversiteit te Dijon)

Tannat in de rhôneNergens werd in 48 bladzijden zo levendig de discussie rond het woord

terroir gevoerd. De pro’s en de contra’s krijgen hun verhaal. Maar het

feit dat grenache in de zuidelijke Rhône zo succesvol is, is dus wat mij

betreft wel degelijk een verhaal van terroir. Men plant geen grenache in

zuidwest Frankrijk, zoals je geen tannat plant in de zuidelijke Rhône

(Anekdote: Domaine La Soumade (Romero) is goed bevriend met Alain

Brumont en fan van diens wijnen. Hij was overdonderd door de tannatdruif.

Fanatiek en passioneel heeft hij de tannat aangeplant in de wijnregio Rasteau.

Resultaat: wijnen die na tien jaar vatlagering nog steeds ondrinkbaar hard

waren. Hij heeft uiteindelijk zijn tannatdruiven maar weer gerooid).

De grenache is een druif die een bepaald terroir vraagt die zich situeert

rond de middellandse zee. En toch probeert men deze edele druif ook

aan te planten in andere biotopen, zoals in Argentinië, Mexico, Australië

of in Californië. Voor zover ik weet zijn het geen noemenswaardige

Patrick vanhoubroEckCommanderij Osiris-Gent

Getuigenis

Vandaag, 21 september, is het D-day, maar ook G-day.

D-day want - na meerdere dagen te “leven als God in Frankrijk”

in wat op het thuisfront doorgaat als de plukweek - kunnen we

eindelijk de wijngaard intrekken, gewapend met de knipschaar.

Vandaag geven we mee vorm aan de Vacqueyras Clos des Frères

2012, alhoewel enige bescheidenheid gebiedt te erkennen dat de

natuur reeds het meeste werk heeft gedaan.

G-day omdat vandaag wereldwijd ode gebracht wordt aan de

grenachedruif en we uitgenodigd zijn door de heer Vidal van

domaine Banneret om dat vanavond mee te vieren in Chateauneuf-

du-Pape.

Om halfacht staan we allen paraat: de professionele plukkers, met

name de Tunesiërs met hun geoliede ruggen en pezige lijven, en de

Vlaamse amateur-plukkers waarvan de 50-plussers met een paar

laatste kniebuigingen hun vormpeil opkrikken tot paralympisch

niveau. Mentaal staan we ook meteen scherp. We herinneren ons

eraan dat de knipschaar gericht is op de druivenstengels, niet op

onze vingers. Safety First, dat is een beroepsreflex! Onze gretigheid

kent geen grenzen meer en in onze fantasie zien we reeds de vele met

druiven gevulde emmers.

Op naar de eerste wijngaard, genaamd ‘Le Canal’. Ik zie menig lezer

de wenkbrauwen fronsen. Neen, het betreft geen witloofachtige

aquacultuur, maar er wordt verwezen naar een ondergrondse

waterstroom die zich onder het dieptepunt van de wijngaard bevindt.

Absoluut puntgaaf fruit! Nog niet meegemaakt sinds 2005. Een paar

druifjes proeven en een beoordeling maken van de rijpheid van de

schil en de pitjes. Dit smaakt evenwichtig. Ook de stengels krijgen

een bruinachtige kleur, hetgeen de experts in trance brengt: het

fruit is rijp, niet alleen qua suikergehalte, maar ook fenolisch (geen

groene, strenge tannine). Nu er vooral op letten dat er geen bruine

blaadjes mee in de emmer gaan want elke wrangheid dient uit de wijn

geweerd te worden. Onze orkestmeester geeft ostentatief aan wat wel

en wat niet in de emmer hoort te belanden. Een schoolvoorbeeld van

visual management. Tunesiërs zijn dan wel productieve plukkers,

maar hun selectie in de wijngaard moet wel in goede banen geleid

worden. De amateurs daarentegen zijn een en al gefocust op

kwaliteit, maar met hun productiviteit kan een wijnboer nooit een

betaalbare wijn in de fles krijgen. Dit is ook de reden waarom wij –

de amateurs - niet betaald worden. Voor ons is dit plukgebeuren een

therapie. Eén zijn met de natuur, met gratis zicht op de Ventoux, weg

van de stress, van deadlines en van files… Hier genieten we van een

andere vorm van pijn: rugpijn. Lekker masochistisch laten we ook

Jaargang 9 - nr. 18 | Ken Wijn-magazine 81

successen en kunnen zij niet met het niveau van de grote wijnen uit de

zuidelijke Rhône vergeleken worden.

passie van DoonEn toch moet ik toegeven dat in Californië meer en meer interessante

grenachewijnen worden geproduceerd. Een man als Bonny Doon heeft

met zijn cuvée ‘Le Cigare Volant’ bewezen dat de grenache in Californië

buitengewoon lekker kan zijn. Trouwens, mede door de passie van

Doon is er in Amerika een echte beweging ontstaan die de grenache

een voornamere plaats wenst te geven in de traditionele Amerikaanse

wijnbouw. Ze hebben zich verenigd onder de naam The Rhône Rangers

(www.rhonerangers.org) .

Ook de Amerikaanse club Hospice du Rhône, gelegen in de centrale

kuststreek van Californië, bewijst de levendige drang om de grenache

een ander elan te geven in Amerika (www.hospicedurhone.org).

De grenache-hype die tijdens de Grenache-days in Amerika wordt

opgevoerd is trouwens echt de moeite waard en krijgt jaarlijks meer

aanhang.

Meest aangeplante variëteit ter wereldWereldwijd is de grenachedruif op 240 000 ha geplant in 19 landen

(Zuid-Afrika, Algerije, Argentinië, Australië, Brasilië, Ciprus, Spanje,

USA, Frankrijk, Griekenland, Israël, Italië(Sardinië & Sicilië), Marokko,

Mexico, Peru, Dominicaanse Republiek, Tanzanië, Thailand en

Tunesië). Maar Frankrijk (95 000 ha) en Spanje (104 000 ha) samen

nemen bijna 200 000 ha voor hun rekening, zijnde 83% van de totale

grenacheproductie over de gehele wereld. Wanneer je enkel het bassin

van de Mediterranée in ogenschouw neemt (inclusief Italië, Ciprus,

Griekenland, Israël, Tunesië en Marokko, samen met Frankrijk en

Spanje) dan omvat dit meer dan 92% van de wereldproductie van

grenachewijnen. Grenache is daarentegen wel de meest aangeplante

variëteit in de wereld. Bij wijze van voorbeeld:

Grenache: 240 000 ha

Merlot: 200 000 ha

Cabernet sauvignon: 165 000 ha

Chardonnay: 130 000 ha

Syrah: 65 000 ha

Pinot noir: 60 000 ha

Het feit dat grenache niet overal ter wereld even succesvol is en zich

duidelijk anders gedraagt dan bijvoorbeeld cabernet sauvignon,

chardonnay of zelfs syrah (die wel wereldwijd zijn verspreid), wijst op

de grote terroirgebondenheid van deze druif. Het is met andere woorden

een eigenzinnige druif die een eigen biotoop vraagt. En die vindt ze

duidelijk op de arme rotsachtige geologische bodem in de lichte glooiing

van de heuvels van het middellandse zeegebied.

Sans-pareilGrenache werd het eerst geregistreerd in de 12de eeuw in Spanje (Aragon

bij Madrid) en wordt aldus beschouwd als een druif met Spaanse

origine.

Zij draagt daar namen

als: granacha, granaxa, garnacha, garnacho (in andere Spaanse

provincies kun je ze tegenkomen onder de namen: alicantina, mencida,

aragonès, lhadoner of tinta menuda). Ook in Frankrijk heeft zij

verschillende namen afhankelijk van de wijnregio’s:

• IndeLanguedoc:carignanerousse

• IndeHaute-Garonne:redondal

• BassesAlpes:sans-pareil

En in Sardinië is het cannoneau, cannonao of cannonaddu. Grenache is

een variëteit die vrij vroeg in bloei komt (half april). Zij produceert zeer

weelderige vegetatie en sterke twijgen en takken om de droogte en de

hevige en overvloedige winden (Mistral in de Rhône of de Tramontane

in de Roussillon, en de Sirocco van over de zee) te kunnen trotseren.

Het is een druif die haar beste resultaten haalt op lichte hellingen met

een droge, arme bodem. Wanneer zij op rijke vruchtbare grond wordt

aangeplant verliest zij haar typisch karakter.

zwakke porte-greffeDe grenachedruif is dikwijls behoorlijk alcoholisch en koppig tegenover

de natuur. Zij kan het ene wijnjaar extreem veel produceren (80hl/

ha), terwijl hetzelfde grenacheperceel een ander wijnjaar amper 20hl/

ha produceert. Dit komt doordat de grenache zeer gevoelig is aan de

schimmels mildiou en grijze verrotting (black rot), alsook aan diverse

bacteriologische infecties. Eigenaardig genoeg is zij vrij resistent aan de

oidiumschimmel. Ook de keuze van Amerikaanse onderstok moet zeer

zorgvuldig overwogen worden in functie van de GKAC -componenten.

Men kiest beter een zwakke porte-greffe om de weelderige vegetatie

van de grenache ietwat te beheersen. De druif heeft een vrij dunne

schil (vandaar ook zijn schimmelgevoeligheid) en heeft daardoor een

matige kleurintensiteit. Als men haar lang laat rijpen, en laat plukt, kan

de grenache een zeer hoog suikergehalte bekomen, waardoor zij zeer

geschikt is voor sterke zoete wijnen (Rasteau, Banyuls, Maury).

Hoe lager het rendement van deze druif, hoe fijner zij wordt, zeker op

kalkhoudende keiengrond.

De wijnen van de grenachedruif zijn zeer delicate wijnen die vlug

verouderen, in het bijzonder in kleur. Ondanks de vlugge kleur-oxidatie

blijft de wijn heel lang zijn smaakspectrum behouden. Op vele vlakken

heeft grenache gelijkenissen met pinot noir of nebbiolo. Op jonge

To be grenache, or not to be

Ken Wijn-magazine | Jaargang 9 - nr. 1882

het zweet zijn plakkerig genot verschaffen. Het is hier dus ook een

beetje P-day met de P van pijnen plezier.

Onze plukkaravaan verkast nog naar twee andere wijngaarden

met de grenache in de hoofdrol. Elke wijngaard heeft zo zijn eigen

typiciteit. Deze verschillende terroirs zullen elk hun eigen stempel

drukken op de Clos des Frères. De orkestmeester tracht zich

een beeld te vormen van hoe de synergiën zich in de cuve zullen

ontwikkelen. Het vergt ervaring en durf, want als het mislukt kun je

het niet herdoen. Het vraagt verbondenheid met de terroirs, met hun

sterktes en zwaktes, op zoek naar hun complementariteit.

De zon komt ondertussen nog hoger te staan en de warmte doorstooft

onze pijnlijke spieren. Tijd voor de lunchbreak. Tijd om de gekromde

ruggen terug recht te strijken. De innerlijke mens wordt versterkt.

De verleiding van wijnconsumptie wordt beteugeld door de vrees

voor een weerbots tijdens de namiddagpluk. Nog niet zo’n gek idee

om het professioneel plukken over te laten aan diegenen die om

godsdienstige redenen niet van de vruchten van hun arbeid mogen

genieten… De wilskracht van de amateurs is variabel, al naar gelang

van de details van de voorgeschreven therapie. Toch willen we ons

niet laten kennen en de namiddagproductiviteit op twee andere

terroirs scheert ongekende toppen. De euforie over de kwaliteit

van het fruit vuurt de stemming aan. Dit moet een onvergetelijk

millésime worden. De vergelijking met andere jaargangen is niet

uit de lucht. Uiteindelijk zal dit toch iets unieks worden. Deze pluk

gebeurt immers 2 tot 3 weken later dan in voorgaande jaren. Elke

jaargang is een uniek maaksel door inbreng van natuur, terroir en

mens. Dat maakt wijn zo boeiend.

De dagtaak zit erop, maar de therapie is nog maar halverwege. We

nemen een verkwikkende douche en takelen onszelf in gekromde

positie in de auto, op weg naar Chateauneuf-du-Pape waar er

vanavond in het kader van G-day een grenacheproeverij gehouden

wordt. De proeverij behelst zuidelijke Rhône-wijnen waarvan de

vinificatie begeleid wordt door de oenoloog van het domein Banneret.

De eigenaar van dat domein (de heer Vidal) had ons uitgenodigd. Hij

had er zijn eigen jaargang 1997 op tafel gezet: zonder twijfel de ster

van de avond, samen met de Gourt de Mautens, het vlaggenschip

van Rasteau. De media waren aanwezig en een foto van onze groep

verscheen ’s anderendaags in de lokale kranten. Alleen trotse

gezichten, van vermoeidheid geen sprake. Het was een

unieke belevenis, een mooie afsluiter van

een gevulde dag. Niet zomaar e e n

dag, maar D-day en G-day

en voor mij bovenal P-day,

maar ditmaal als code

voor ”just a Perfect day”,

zoals Lou Reed het zo

mooi wist te zingen! n

leeftijd toont zij vaak veel glycerol op het glas, waardoor de wijn rond

en alcoholisch kan overkomen. Ik ben ervan overtuigd dat je geen rijke

complexe grenachewijn kan maken onder de 14%. Een fruitige neus

van kersen, cassis en braambessen gecombineerd met kruidennuance

en toetsen van chocolade, zijn de typische aromatische kenmerken van

deze druif. Na vijf jaar en wat oxidatie-evolutie komen rijpe geuren van

cacao en droge vijgen sterk naar voor.

Monocepage niet toegelatenNormaal gemaakte fruitige grenachewijnen zijn vaak rond en soepel

en dienen eerder jong gedronken te worden. Zeer fijne en complex

gemaakte grenachewijn kan lang bewaren en verrassend fris

overkomen. Dit gezegd zijnde is het duidelijk dat grenache ook een druif

is waarmee de wijnbouwer het verschil kan maken. De competentie van

de wijnbouwer is van gigantisch belang voor de kwalitatieve output van

de grenache. En zoals men ook bij de pinot noir kan vaststellen: er zijn

relatief meer matige grenachewijnen dan grote grenachewijnen.

Gezien grenache geen gemakkelijke druif is, waarvan de expressie

in minder evidente jaren vaak niet overweldigend is, zijn zuidelijke

Rhônewijnen dan ook vaak assemblagewijnen. Meer nog, vele AOC-

decreten laten monocepagewijnen niet toe. Je zult dan ook in de cru’s

niet vaak 100% grenachewijnen terugvinden. Vaak gebruikt men syrah

om wat meer kleur en structuur aan de wijn te geven, iets wat je ook met

mourvèdre verkrijgt. Cinsault is dan de druif die wat meer molligheid

en fruitigheid aan de assemblage toevoegt. Zoals eerder aangeduid is

de assemblage vaak het gevolg van de terroirdiversiteit in de zuidelijke

Rhône, iets wat amper bestaat in de noordelijke Rhône, waar men dus

gemakkelijker met één druif kan werken. Prachtige terroirgebonden

grenache is perfect te vinifieren als een monocepagewijn, waarbij

Chateau Rayas in feite het typevoorbeeld is.

KlonenMeer en meer tracht men de grenache in het zuiden van de Rhônevallei

in ere te herstellen en haar kwantitatief belang te laten toenemen in

de diverse appellaties. Bij de creaties van de diverse appellaties in het

zuidelijke deel van Frankrijk, kort na de tweede wereldoorlog, besloeg

de grenache-aanplant amper 20.000 ha. In de jaren 80 bedroeg dit

reeds 80.000 ha. Vandaag dus 95.000 ha. Meer nog, men gaat nieuwe

variëriteiten ontwikkelen rond en met de grenache. Er bestaan vandaag

20 klonen van de grenache/granacha, oa:

Nieuwe rassen: Caladoc: grenache/cot

Marselan: grenache /cabernet sauvignon

Chenanson: grenache/jurançon noir

Gramon: grenache noir/ aramon noir

Portan: grenache noir/ blauwe portugezer

Het Plukteam Jaargang 9 - nr. 18 | Ken Wijn-magazine 83

Grenache is een passionele druif, voor gepassioneerde wijnliefhebbers.

Zowel het cultiveren, het vinifiëren als het degusteren van deze druif

moet met de nodige zorg en kennis gebeuren. In deze optiek is grenache

geen eenvoudige druif; eerder een erudiete druif. Ook op dit vlak zijn de

gelijkenissen met pinot noir en nebbiolo frappant.

TerroirbuurDe meest uitgesproken vaststelling is dat er zoveel grenacheverschillen

bestaan als er grenachewijnbouwers zijn. Elke wijnbouwer kan in

functie van zijn terroir heel specifieke kenmerken in zijn grenachewijn

leggen. De grenache-expressie van Rayas heeft weinig te maken met

deze van Clos des Papes, hoewel ze maar een paar honderd meter van

elkaar zijn verwijderd. De grenachetoets van mijn Clos des Frères is

expressief niet te vergelijken met mijn terroirbuur in Vacqueyras Sang

des Cailloux. De Gigondas van Raspail-Ay is zowaar de tegenpool van

de Gigondas van Santa Duc, of de subtiele kracht van de grenachwijnen

van Le Plan-Vermeersch of Escaravailles heeft niets te maken met de

subtiele finesse van de grenachewijnen van Château Montfaucon, terwijl

ze allemaal stuk voor stuk zeer mooie wijnen zijn. Het lappendeken van

de Bourgogne met zijn pinot noir kan dus ook doorgetrokken worden in

de zuidelijke Rhône.

De grote appellaties in de Rhône Châteauneuf-du-Pape, Vacqueyras,

Gigondas, Rasteau, Ventoux, en sommige sublieme CdR-Villages zijn niet

alleen verrijkt door hun kundige wijnbouwers (met elk hun karakter en

wijnvisie), maar ook door hun terroirdiversiteit. Tijdens de Découvertes

de la Vallée du Rhône en tijdens speciale evenementen zoals de “G-night’

(waar uiteraard de beste grenachewijnbouwers samenkomen om hun

wijnen te presenteren) wordt dit meer dan ooit geïllustreerd.

Diversiteit in kwaliteitEn daarom zijn de spin-offs van het eerste colloquium rond de grenache

van drie jaar terug zo belangrijk en significant. ‘Les jours du grenache’

of ‘The Grenache-days’ beginnen een vaste waarde te krijgen in de

wijnwereld ( http://internationalgrenacheday.wordpress.com ). Het

is daarbij niet om de populariteit van deze druif te doen, maar eerder

om de grote diversiteit in kwaliteit aan te tonen. Grenache heeft vele

gezichten, maar toch blijft er een aromatische constante.

Een mooi voorbeeld van de vele gezichten van de grenache was proefbaar,

voelbaar en zichtbaar op de bijzonder degustatie in de catacomben van

l’Ecole de dégustation de Châteauneuf-du-Pape, georganiseerd door het

‘Laboratoire d’Oenologie Mouriesse’ op 21 september 2012 (speciaal

georganiseerd in het kader van ‘La journée mondiale du grenache’).

Serge Mouriesse is een top-oenoloog, met een eigen gerenommeerd labo

in Châteauneuf-du-Pape, die ook wijnbouwer is. Deze dubbelaktiviteit

maakt hem bijzonder, niet in het minst omdat hij wijn bekijkt vanuit

de bril van de wijnmaker en van het terroir, en dus helemaal niet

vanuit een analytisch-klinisch oogpunt. Naast zijn eigen domein

(Mouriesse Vinum) adviseert hij verschillende wijndomeinen, waarvan

de namen bij de wijnliefhebber bekend in de oren klinken: Château

Mas Neuf (Costières de Nimes), Domaine de Marie (Luberon), Cal

Demoura (Côteaux du Languedoc), Mas Julien (Languedoc), Domaine

Viret, Domaine Gourt de Mautens (Rasteau), Domaine la Guicharde

(Uchaux), Domaine Mourchon (Séguret) en een tiental domeinen uit

Châteauneuf-du-Pape. Via Jean-Claude Vidal van Domaine du Banneret

(Châteauneuf-du-Pape) werden wij bij het select publiek uitgenodigd en

konden wij de grote diversiteit aan grenache vaststellen.

13 cepagesTrouwens de wijnen van Domaine du Banneret getuigen zelf van

een uitzonderlijke kwaliteit en grote finesse. Deze Châteauneuf-du-

Pape behoort tot het beste wat deze appellatie kan bieden en is een

uitgesproken adept van de traditionele school. Hij is nog één van de

weinigen die nog alle 13 cepages in één cuvée onderbrengt. Dat Serge

Mouriesse zo een wijnbouwer koestert en tergelijkertijd ook Domaine

de Nalys of Domaine Pontifical of Domaine Les Girard du Boucou onder

zijn hoede heeft, wijst op het feit dat hij de eigenheid van de totaal

verschillende domeinen op een rigoureuze manier respecteert en dat de

Mark dE boodtCommanderij Osiris-Gent

Getuigenis

A i, 6u15 en reeds de wekker d ie de nacht r us t abr upt beë ind ig t . S t r a f fe kof f ie en s tev ig ontbij t met d i to s choe i s e l ,

een s tev ige broek met k n ie l appen, enkele l agen tex t ie l over de ba s t , zo haa s ten we on s naa r de w ijngaa rd waar

de ochtend f r a îcheur tu s s en de r anken rondslu ipt . Emmers en ‘ s éc ateur s ’ worden u i tgedee ld, de te snoe ien r i jen

worden a an de werk w i l l ige A rabieren en gemot iveerde V l amingen toegewezen en ‘ k n ippe’ de t ros sen maar! Tros

na t ros , emmer na emmer, doordoen en doorgeven tot de a anhang wagen z wanger van zo’n 5 0 0 0 kg bl inkende,

gezond s t r a lende dr u iven naa r de w ijnke lder wag ge l t . Na enkele uren beg int het nu opgewar mde l i j f tekenen

van ver moeidheid en lok a le overbe l a s t ing te tonen. A i , a i , d ie r ug s teek t pi jn l i jk de kop op, maar de pluk r i jpe

t ros sen hangen zo ver wacht ingsvol a an de r anken, de medeplukker s z i jn zo noe s t bez ig en de cuve s in de ke lder

s t a an zo droog… A fz ien dus maar en voor tdoen en voor ogen d ie goe ie w ijn d ie l a ter het g l a s z a l v u l len , de

z intu igen z a l s t re len , het gemoed za l verbl i jden en de v r iendschap za l bezege len . Daar voor doen we het ! n

To be grenache, or not to be

Ken Wijn-magazine | Jaargang 9 - nr. 1884

Wil je Meer WeTen over De WonDeren van De GrenaCheleeS:

De eigenzinnige giDs van De beste rhônewijnenDoor Etienne Van Steenberghe & Erwin Devriendt

Een Nederlandstalige wijngids met bijkomende toeristische en vinologische gegevens is vrij uniek. Wanneer het daarbij nog gaat over één specifieke wijnregio in Frankrijk met een uitgesproken eigenzinnige selectiekeuze van de auteurs, dan wordt het pas bijzonder interessant. In opdracht van de Commanderie des Costes du Rhône Baronie Gent, werden Etienne Van Steenberghe (o.a. auteur van diverse wijnboeken) en Erwin Devriendt (o.a. wijnbouwer in Vacqueyras) aangesproken om het ‘andere’ boek te maken over de Rhône. Het resultaat is verbluffend en uiteraard vatbaar voor vele debatten. De auteurs houden niet van ‘voorzichtigheid’.

Om te komen tot een interessante selectie, hebben de auteurs meer dan 2000 wijnen en 800 domeinen bestudeerd. De 220 geselecteerde domeinen zijn het resultaat van deductie en heel veel proefmomenten. De auteurs hebben trouwens met de wijnbouwers intense gesprekken gevoerd om juist ook de mens achter de wijn beter te kunnen begrijpen. De basis van de selectie was steeds de kwaliteit van de wijn.

Met deze gids hebben de auteurs geprobeerd drie doelgroepen te verenigen: de wijnliefhebbers die de Rhône nog niet kennen en die een toeristische trip plannen in deze streek; de wijnliefhebbers die de Rhône wel kennen maar die er iets meer willen over weten en de wijnkenners die echt op zoek zijn naar wijnontdekkingen in de Rhônestreek. Voor deze drie groepen werd iets specifieks uitgewerkt en maakt deze gids uniek. Er is een geografische wijnkaart met 13 toeristische routes; er werden 42 technische fiches opgesteld met uitleg van de respectievelijke appellaties en domeinen en er werd een eigenzinnige gids samengesteld met 220 beschreven wijnbouwers. Daardoor is deze gids zowel bruikbaar als toeristisch reisbegeleider, als een wegwijzer voor de meest bevlogen wijnproever. “De Eigenzinnige gids van de beste Rhônewijnen” is uniek naslagwerk en gebruikinstrument voor diegenen die zich aangesproken voelen door één van de meeste dynamische wijnstreken van Frankrijk. n

leden van de vlaamse Wijngilde krijgen €5 korting op de normale verkoopprijs van €30. Gelieve per commanderij uw bestelling door te geven aan onze pr-verantwoordelijke.

oenoloog eerder op de achtergrond staat. Een proeverij van de wijnen

van het select clubje van Serge Mouriesse is een ware ontdekkingstocht

in de schoonheid van de grenache.

zot van finesse en complexiteitTijdens dergelijke degustaties en festiviteiten zoals ‘Les jours du

grenache’ wordt het duidelijk dat de grenachedruif een onmisbare

schakel is geworden in het mondiaal wijngebeuren en dat in iedere

Vlaamse kelder minstens een dozijn grenachewijnen de kans moeten

krijgen hun potentieel te tonen. Wie zot is van finesse en complexiteit

moet pinot noir, nebbiolo en grenache koesteren. Uiteindelijk gaat het er

voor elke wijnliefhebber om: to be grenache, or not to be! Of om het met

de slogan van de Grenache-days te zeggen: grenache is the unsung hero

of the wine world. Men zegge het verder…. n

4 Jean-Claude Vidal (Domaine de Banneret) en André Mazy (restaurant Mère Germaine in Châteauneuf du Pape)

4

Jaargang 9 - nr. 18 | Ken Wijn-magazine 85