Onze Saks

Toen, nu en hopelijk voor altijd

KennismakenKarel van de WeteringMarcel de Graaf

Wat gaan we doen?

• De geschiedenis• Garde Grenadiers toen en nu• Onze granaat• Rondleiding met anekdotes

Naamgever• Karel Bernard van Saksen-Weimar-Eisenach werd op 30 mei 1792 in Weimar

geboren. Hij was militair in diverse legers. Later zou hij dienst nemen in het Nederlandse leger en de onervaren prins Willem I in 1813 bijstaan, ook in 1815 in de Slag bij Quatre-Bras en later als generaal in de Slag bij Waterloo.

• Hij zou weer dienen als generaal tijden de Tiendaagse Veldtocht tegen de Belgen. Van 1849 tot 1853 was hij commandant van het Nederlands leger in Nederlands-Indië.

• Hij overleed in 1862.

Interbellum, 1918 -1940• Einde Eerste Wereldoorlog (1914-1918) Nederlandse leger opgelopen

tot 450.000 man• Nederland was neutraal gebleven• Tijdens oorlog verveling van het wachtlopen• Nederland was mobilisatie moe• Na de beëindiging van de oorlog werd er dan ook snel gedemobiliseerd

Architectuur 1919 - 1945• Na WO I tot helft dertiger jaren nauwelijks kazernebouw• Politiek wilde liever geen geld uitgeven aan Defensie• Tijd van het gebroken geweertje• Conservatief-confessionele kabinetten

1933 machtsovername Nazi’s• Herbewapening Duitsland• Uitbreiding Defensie voormalige tegenstanders bleek weer nodig• Nederland hoopt neutraal te blijven• Politiek gezien kon Nederland niet achterblijven• 32.000 Dienstplichtigen oproepen echter pas in februari 1938 gerealiseerd• Te weinig kazernes: 16 nieuwe infanterie kazernes

Boostkazerne• De minister van Oorlog: Jannes van Dijk gaf Boost op 15 augustus 1937 de opdracht om 16

standaardkazernes te ontwerpen• Boost ontwierp gestandaardiseerde kazernes die modern waren volgens vaste opzet• De kleinere kazernes bestonden uit een poortgebouw met ingang tot de kazerne en doorgang naar

exercitieterrein• In het poortgebouw bevonden zich de officiers-, onderofficiers- en manschappenkantines alsmede

sportzaal, stafbureaus, wacht en celruimte

De Saks• Grensbataljon kazerne• Aanschaf militair materieel liep achter• Nauwelijks wapenindustrie• Mei 1940 toonde aan dat het niet gelukt was• Saks afgebouwd door de Duitsers • SS werd er gelegerd

Market Garden• 17 september 1944: Britse luchtmacht viel met jachtbommenwerpers 3 kazernes in Arnhem aan• Willemskazerne werd verwoest• De Saks “overleefde” nagenoeg

Militaire bewoners• Tot 1960: 14e Infanteriebataljon, onderdeel van het Regiment Menno van Coehoorn • 1960 tot 1991: 11 PAINFBAT Garde Grenadiers• 1991 tot 1999: 11 AfdRA (Gele Rijders)• Koude oorlog was voorbij: opkomstplicht opgeheven• Bezuinigingen en ander type leger

Leegstand• Asielzoekerscentrum• Atelierruimte voor 300 kunstenaars• Kleine bedrijfjes• Zweefvliegclub• In 2007 door Domeinen aan Arnhem verkocht

Projectontwikkeling• projectontwikkelaar Giesbers en wooncorporatie Vivare • Plan De Groene Treden• In 2009 omgedoopt naar Saksen Weimar• Jaren uitstel door crisis• Ruzie gemeente en projectontwikkelaar (over overname complex)• Rond 2012 start ver- en nieuwbouw

Nu• Alle kazernegebouwen hergebruikt• Het hoofdgebouw is in tweeën verdeeld:

▫ Links: Zorgvilla Saksen Weimar▫ Rechts: kantoor van de instantie gevestigd die de zorgvilla beheert

• Legeringsgebouwen zijn appartementen• De overige gebouwen zoals ketelhuis/keukengebouw (gebouw E) en de achter en naastliggende

magazijnen (F en M) zijn onderkomen voor bedrijfjes en ateliers. • Linkervleugel van het hoofdgebouw ingekort • Exercitieterrein is gesneuveld en vervangen door een langwerpige kuil (wadi) met gras• Onderhoudsgarages, het onderofficiershotel 'De Granaat' en de parkeerplaatsen zijn verwijderd

Garde Grenadiers• KB nr 104 van 7 juli 1829 koning Willem I• Granaatwerpers met berenmuts• 10 Daagse veldtocht België 1831 • Ypenburg, Ockenburg, Valkenburg. 250 jachtvliegtuigen en 200 bommenwerpers. Afgeslagen. Slag

om residentie verloren door Duitsers.• 1600 Duitse soldaten krijgsgevangen. 1350 Naar Engeland gedeporteerd. Elitekorps Duitsland jaren

uitgeschakeld.• Na WOII actief in Indonesië.• Tijdens Koude oorlog vanaf 1960 op de Saks• Vanaf 1991 11 LMB Schaarsbergen: Oranje Kazerne• Bekend van Prinsjesdag

Ouwe tijden

PAINFBAT

Bataljon Grenadiers

Tussenperiode

Prachtig

Op zoek naar onze granaat

Rondleiding