Tips voor de leerkracht

D SE T

R E E K

C E N T

R A A L

WWW.DESTREEKCENTRAAL.NL

De Streek Centraal InleidingDe Streek Centraal is een nieuw erfgoedproject voor leerlingen uit groep 5 en 6 in Overijssel.Centraal staan aspecten uit het dagelijks leven die typisch zijn voor de directe omgeving vande leerlingen. Welke onderwerpen maken van hun woonomgeving, ook echt hun streek?

De Streek Centraal is een uniek Overijssels concept, en mogelijk gemaakt door de provincieOverijssel en een aantal gemeenten. Het concept is overal hetzelfde, maar de invulling is iniedere gemeente anders. Immers, in iedere gemeente zijn het andere onderwerpen dietypisch zijn voor die omgeving.

Leerdoelen Het Historisch Centrum Overijssel wil met De Streek Centraal de volgende leerdoelen berei-ken:• leerlingen leren het (im)materieel erfgoed in hun omgeving herkennen• leerlingen leren hoe je het dagelijks leven vanuit erfgoedperspectief kunt bekijken• leerlingen leren open te staan voor verschillende tradities en zich zo een sociale identiteit

te vormen• leerlingen leren werken met primaire historische bronnen• leerlingen leren samenwerken• leerlingen leren de opgedane kennis te verwerken in creatief eindproduct

Met deze leerdoelen sluit De Streek Centraal aan bij de kerndoelen van het leergebied‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ en ‘Kunstzinnige oriëntatie’. In deze leergebieden oriënte-ren leerlingen zich op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemenoplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich opde natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënte-ren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureelerfgoed. Op die manier verwerven de leerlingen enige kennis over en waardering voor aspec-ten van cultureel erfgoed. Ook leren zij beelden en taal te gebruiken om er gevoelens enervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. De afsluitende opdrachtenbij alle thema’s kennen steeds een creatieve component.

Op lokaal niveau sluit het project zoveel mogelijk aan bij reeds bestaande erfgoedprojecten,de gebruikte methodes en lokale ontwikkelingen zoals de plaatselijke canon.

Het Historisch Centrum Overijssel vindt het belangrijk dat leerlingen op jonge leeftijd ont-dekken dat geschiedenis zich niet in de leerboeken afspeelt op plaatsen ver van huis maardat het verleden ook tastbaar en herkenbaar in de eigen omgeving te vinden is.

historischcentrumoverijssel

Tips voor de leerkracht

1

*Docentenhandleiding_Oldenzaal 10-07-2014 09:15

D SE T

R E E K

C E N T

R A A L

WWW.DESTREEKCENTRAAL.NLhistorischcentrumoverijssel


Opzet van het projectDe Streek Centraal bestaat uit vier uitgewerkte thema’s. De thema’s kennen activerendeopdrachten die deels in de klas en deels daarbuiten uitgevoerd kunnen worden. Alleopdrachten zijn ontwikkeld door het Historisch Centrum Overijssel, in nauwe samenwerkingmet lokale erfgoedinstellingen: historische verenigingen en musea.

U kunt ervoor kiezen alle thema’s uit te voeren, of per jaar of periode een keuze te makenuit de onderwerpen. De voorbereidingstijd per thema is ongeveer een half uur.

De Streek Centraal is ook online te vinden: www.destreekcentraal.nl

De Streek Centraal in de gemeente Oldenzaal, suggesties en informatie per thema

Thema ‘Middeleeuws Oldenzaal’Oldenzaal is al heel oud. Al in het begin van de Middeleeuwen woonden er mensen in dezestad. Wat kun je in Oldenzaal nog terugvinden van de vroegere bewoners van de stad? Aande hand van oude kaarten en oude voorwerpen speuren de leerlingen naar het verleden vanOldenzaal.

Bij de opdrachten:

Opdracht 1 en 2Benoem met de leerlingen van wanneer tot wanneer middeleeuwen duurden. U kunt dezeopdrachten ook klassikaal uitvoeren, door de kaarten op het digitale schoolbord te projecte-ren. De leerlingen kunnen de opdrachten vervolgens met de bordpen uitvoeren.

Praat ter voorbereiding op het bezoek aan de Archeologische Club Oldenzaal met de leerlin-gen over het beroep archeoloog. Wat doet een archeoloog? Wie heeft wel eens een archeo-loog aan het werk gezien? Kennen de leerlingen plekken in Oldenzaal waar archeologen aanhet graven zijn of waar opgravingen zijn geweest?

Op de website van Schooltv is een aantal filmpjes over archeologie te zien:

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20081231_archeoloogjespelen01

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20120530_middeleeuwen03

Meer informatie over opgravingen in Oldenzaal is te vinden op de website van de archeolo-gische club: www.archeologischecluboldenzaal.nl en op de website van de gemeente:www.oldenzaal.nl, kies vervolgens ‘binnenstad’ en ‘herinrichting St. Plechelmusplein’.

2


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Opdracht 3U brengt een bezoek aan de Archeologische Club Oldenzaal.

Vooraf:- Zorg voor voldoende begeleiding- Kopieer de werkbladen

Bij de Archeologische Club Oldenzaal analyseren de leerlingen in tweetallen een aantal voor-werpen uit de Middeleeuwen en latere eeuwen, die in Oldenzaal tijdens opgravingen gevon-den zijn.

Voor het bezoek aan de Archeologische Club kopieert u de foto’s en de kijkkaarten. U geeftieder groepje één foto. De leerlingen zoeken met behulp van de foto het voorwerp op.Daarna vullen ze per voorwerp een kijkkaart in. Als ze klaar zijn, kunnen ze bij u een nieuwefoto en een nieuwe kijkkaart ophalen. Let op: kopieer de bladen met de foto's niet dubbelzijdig.

Tip: U kunt de leerlingen het beste een zwart-wit kopie van de voorwerpen geven, zodat zebeter naar de echte voorwerpen zoeken, zonder direct op de kleuren af te gaan.

De foto’s staan ook op de website www.destreekcentraal.nl, zodat u ze eventueel op hetdigitale schoolbord kunt projecteren.

Om een afspraak te maken voor een bezoek aan de Archeologische Club kunt u contactopnemen met:

Archeologische Club OldenzaalContactpersoon: Frank Somhorst

Locatie ACO: Tulpstraat 157a - 7571 AB Oldenzaal, tel: 0541-535437 (alleen ‘s avonds)Email: [email protected]

www.archeologischecluboldenzaal.nl

Er zijn voor scholen geen kosten verbonden aan het bezoek.

3


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



De foto’s bij opdracht 3

4


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



5


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Opdracht 4 - ThuisopdrachtWat is er in Oldenzaal nog terug te vinden van de Middeleeuwen? Laat de leerlingen samenmet een ouder, opa of oma of andere volwassene op ontdekkingstocht in Winkelcentrum deDriehoek gaan. In de Middeleeuwen stond het Agnesklooster op deze plek. In de parkeerga-rage kunnen de leerlingen de oude waterput van het klooster bekijken.

Geef de opdrachtenbladen aan de leerlingen mee en laat ze de bladen na afloop weer inleve-ren. Bespreek de resultaten en ervaringen van de leerlingen.

Opdracht 5Laat de leerlingen tijdig weten dat ze een aantal voorwerpen, foto’s en een schoenendoosmee naar school moeten nemen.

Als de dozen af zijn, kunt u een kleine tentoonstelling organiseren voor de ouders van deleerlingen of andere klassen.

Thema ‘Iets lekkers!’Wat eten we nu? En wat aten de mensen vroeger? De leerlingen gaan onderzoeken hoe deeetgewoonten in Oldenzaal de afgelopen honderd jaar veranderd zijn. Ze maken kennis metstreekgerechten en ontdekken in Museum het Palthe-Huis hoe de rijke Oldenzalers vroegerdineerden en wie er voor ze kookten. Ook bedenken de leerlingen een nieuw streekgerecht,dat bij het Oldenzaal van nu past.

Bij de opdrachten:

Opdracht 1De leerlingen gaan drie dagen bijhouden wat ze zoal eten. Geef de kinderen van te voren hetblad mee, zodat ze het ingevuld is op het moment dat u met het thema wilt beginnen.

Opdracht 2U kunt deze opdracht uitbreiden door de leerlingen een aantal vragen te laten bedenkenover eten vroeger en streekgerechten, die ze aan hun opa en oma kunnen stellen. Bespreekde uitkomsten in de klas.

6


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Misschien hebben opa en oma nog oud keukengerei liggen, zoals een koffiemolen of eenhandmixer, die de leerlingen mee naar school mogen nemen om te laten zien. Vragen die uhierbij kunt stellen zijn:

- Wat is het?- Waar zou het voor gebruikt zijn?- Hoe oud zou het zijn?- Wie heeft het gebruikt?- Is het beschadigd?- Waarom is het beschadigd?- Hoe zou het gemaakt zijn?- Gebruiken we het nu nog? - Hoe ziet dit voorwerp er nu uit?

Opdracht 3U kunt deze opdracht klassikaal doen, door de afbeelding op het digitale schoolbord te pro-jecteren en samen met de leerlingen te analyseren.

Opdracht 4U brengt een bezoek aan museum het Palthe-Huis. In het museum ontdekken de leerlingenhoe de rijke burgers in Oldenzaal dineerden, hoe een keuken er vroeger uit zag en dat deburgerij personeel in dienst had om voor ze te koken.

Vooraf:- Zorg voor voldoende begeleiding.- Kopieer alle werkbladen voor de leerlingen.- Verdeel de klas van te voren in drie groepen in. Laat de groepen langs de opdrachten roule-

ren.

Om een afspraak te maken voor een bezoek aan het Palthe-Huis kunt u contact opnemenmet:

Historisch Museum Het Palthe-HuisContactpersoon: Ruud Olde Dubbelink (conservator) email: [email protected]

Locatie museum: Markstraat 13, 7571 ED Oldenzaal, tel: 0541-513482Website: www.palthehuis.nl

Scholen kunnen op afspraak een bezoek regelen (ook buiten de openingstijden van hetmuseum). Vanuit De Streek Centraal zijn er geen kosten verbonden aan een bezoek.

7


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Opdracht 5Verzamel alle bladen en maak er een klassenkookboek van, dat de kinderen in de klas kun-nen bekijken.

U kunt alle bladen ook kopiëren en voor iedere leerling een kookboek maken.

Bespreek de nieuwe streekgerechten na met de leerlingen. Welke gerechten passen echtgoed bij Oldenzaal? Welke gerechten zijn het lekkerste? Etc.

Extra tip:Bereid met de leerlingen een echt Twents streekgerecht. Hieronder vindt u een aantal recep-ten.

Havermoutkeukskes200 g zachte boter100 g suiker2 kleine eieren4 eetlepels melk1 royale mok zelfrijzend bakmeel1 royale mok havermout.

Verwarm de over voor op 175 gaden. Mix de boter met de suiker, voeg de eieren toe, daarnade melk en tenslotte het meel en de havermout. Het wordt een tamelijk stijve massa. Maakbolletjes, leg ze op bakpapier op een bakplaat, druk ze wat plat en bak ze midden in de ovenin 15 minuten gaar.

Appel in ’n oavenAppels, het liefst reinettenRozijnenSuikerKaneelRoomboter

Was de appels en haal met een appelboor het klokhuis eruit. Zet ze in het midden van eenstuk folie, dat groot genoeg is om de hele appel te omwikkelen. Maak een mengsel vanrozijnen, suiker en kaneel en doe dit in de openingen in de appels. Leg er een klontje room-boter op. Wikkel het folie om de appels en draai het boven vast. Zet de oven op 120 graden en zet de appels op de bakplaat. Na ongeveer een half uur of ietslanger zijn de appels zacht. Warm serveren.

8


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Eerappelpankeukskes1 kg aardappels100 g bloem2 grote eierenZout en peper1 dl zonnebloemolie om in te bakken.

Schil de aardappels en rasp ze grof. Doe de aardappel samen met bloem, eieren, zout enpeper in een kom en mix het tot een dikke massa. Verhit een beetje olie in een koekenpanen doe er drie porties beslag in. Bak de pannenkoekjes.Zorg ervoor dat ze lekker dun zijn, dan worden ze heerlijk knapperig.

Bron: André Hottenhuis, Thea Kroese en Han Weutsink, Stip in de pan, de Twentse keuken, vroeger en nu

(Terborg 2001) 40, 51, 66, 68.

Thema ‘Feest in de Boeskoolstad’In dit thema verdiepen de leerlingen zich in het carnaval, dat in Oldenzaal jaarlijks grootgevierd wordt. Door zichzelf, hun ouders en grootouders te interviewen krijgen zijOldenzaalse carnavalsverhalen uit eerste hand. Hun kennis verdiepen ze met een oud film-fragment en een bezoek aan museum De Hofnar. Het bezoek aan het museum verwerkende leerlingen door in de klas een tentoonstelling te maken en een onderscheiding van deprins te ontwerpen.

Bij de opdrachten:

Opdracht 1Vieren de leerlingen carnaval? En hoe beleven zij dit feest? In deze opdracht interviewen deleerlingen zichzelf met behulp van een vragenlijst. Bespreek de antwoorden op de vragen klassikaal na.

Opdracht 2U kunt deze opdracht ook klassikaal doen, door de foto op het digibord te projecteren en devragen samen met de leerlingen te bespreken.

Vraag 1 tot en met 3 gaan over het Boeskoolmenneke. Tijdens de carnaval wordt Oldenzaalde Boeskoolstad genoemd. Een boeskool is Twents voor witte kool en verwijst naar vroegeretijden, waarin rond Oldenzaal veel witte kool werd verbouwd. Het beeld van hetBoeskoolmenneke verbeeldt deze bijnaam.

9


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Als aanvulling op vraag 4 kunt u de volgende filmpjes op de website van Schooltv laten zien:

http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20031209_carnaval01http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20060223_carnaval01

In het tweede deel van de opdracht bekijkt u een oud filmfragment over carnaval inOldenzaal met de leerlingen. U kunt de film downloaden via de website van het HistorischCentrum Overijssel.

Ga naar: http://beeldmateriaal.historischcentrumoverijssel.nl

Toets vervolgens bij ‘zoeken op identificatie’ code BB03764 in.

Start de film rond 2.00 minuten. Laat de leerlingen de film eerst een keer bekijken zondervragen. Geef de kinderen tijd om de vragen te lezen en laat de film eventueel nog een keerzien.

Opdracht 3In deze opdracht interviewen de leerlingen hun ouders en grootouders of een ander ouderpersoon over hun ervaringen tijdens het carnaval in Oldenzaal. Geef tijdig aan dat de leerlin-gen interviews gaan houden, zodat ze tijd hebben om een afspraak te maken.

Bespreek de resultaten van de interviews in de klas. Wat zijn de grootste verschillen? En watis er in de loop der tijd juist hetzelfde gebleven tijdens het carnaval?

Opdracht 4U brengt een bezoek aan Museum de Hofnar. Dit museum geeft een beeld van de geschie-denis van het carnaval in Oldenzaal. De leerlingen kiezen in het museum één voorwerp uit,dat volgens hen echt bij het carnaval van Oldenzaal hoort. Ze maken tekeningen van hetvoorwerp en vullen een vragenlijst over het voorwerp in. Laat de leerlingen dit voor drievoorwerpen doen. De gekozen voorwerpen, de tekeningen en de vragenlijsten vormen de basis van een kleinetentoonstelling in de klas. Laat de leerlingen hun voorwerpen met verf, potloden of stiftenop A3-papier uitwerken. Vervolgens verwerken ze de informatie uit de vragenlijst in een kortetekst, die ze onder het voorwerp schrijven.

Maak een tentoonstelling van alle tekeningen door ze in de klas op te hangen.

Vooraf:- Zorg voor voldoende begeleiding.- Kopieer de werkbladen voor de leerlingen.

10


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Om een afspraak te maken voor een bezoek aan Museum de Hofnar kunt u contact opne-men met:Theo Padberg (bestuurslid carnavalsmuseum) tel: 06-51336102; email: [email protected]

Locatie museum: Hofmeierstraat 5-7, 7571 CH Oldenzaal

Website: [email protected]

De toegang voor leerlingen van de scholen in Oldenzaal is gratis. De leerlingen moeten wor-den begeleid door leerkrachten en kunnen in kleine groepjes worden rondgeleid.

Extra tip: Laat de leerlingen voorwerpen die met carnaval te maken hebben mee naar schoolnemen in plaats van of naast het museumbezoek.

Opdracht 5In deze opdracht ontwerpen de leerlingen hun eigen prinsen- of prinsessenonderscheiding.Vraag de leerlingen eerst wat ze al weten over deze onderscheiding. Zijn de leerlingen inhet museum geweest? Dan hebben ze de onderscheidingen vast gezien. Zijn er leerlingendie thuis een onderscheiding hebben? Misschien kunnen zij deze mee naar school nemen.

Zijn de onderscheidingen af? Laat de leerlingen raden welke onderscheiding bij wie hoort enwaarom.

Hang de onderscheidingen na afloop op in de klas.

11


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Thema ‘Naar de kerk’In dit thema verdiepen de leerlingen zich in het katholieke leven. De katholieke kerk heeftvan oudsher een belangrijk stempel gedrukt op het dagelijks leven in Oldenzaal. Leerlingenmaken kennis van diverse aspecten van dat leven: katholieke tradities, kinderactiviteiten inhet katholicisme en de link met Oldenzaal. Daarin neemt de Plechelmusbasiliek een belang-rijke rol in. De leerlingen ronden hun speurtocht naar het katholicisme af met het spelenvan een heiligenmemory: welke heiligen zijn er zoal, en hoe zijn ze te herkennen?

Bij de opdrachten:

Opdracht 1 In deze introductieopdracht gaan de leerlingen op zoek naar vier bijzondere katholieke gele-genheden: doop, communie, huwelijk en begrafenis. Verdeel de klas in groepjes door hetaantal leerlingen door vier te delen. Kopieer de afbeeldingen voor ieder groepje en knip zelos. Deel de afbeeldingen willekeurig uit aan de leerlingen in de klas. Het is de bedoeling datde leerlingen zelf door de klas gaan lopen en drie klasgenoten vinden die ieder een anderplaatje hebben. Zo ontstaat er een groepje van vier kinderen, die ieder een afbeelding vaneen sacrament hebben. Het is de bedoeling dat de leerlingen het overkoepelende thema vande foto’s ontdekken en ze vervolgens in chronologische volgorde leggen.

Afbeeldingen in chronologische volgorde: doopsel - eerste communie - huwelijk - begrafenis.De juiste chronologische volgorde is dus 3, 1, 2, 4.

Let op: de foto's op pagina 13 en 14 niet dubbelzijdig kopieren.

12


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



13

Afbeeldingen bij opdracht 1

Col

lect

ie :

Kat

holie

k D

ocum

enta

tie C

entr

um, N

ijmeg

en (

Van

Spaa

rnes

tad)

foto 1C

olle

ctie

Mus

eum

de

Pelg

rim

foto 2


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



14

Col

lect

ie H

isto

risc

h C

entr

um O

veri

jsse

l

foto 4

Col

lect

ie K

atho

liek

Doc

umen

tatie

Cen

trum

, Nijm

egen

foto 3


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Opdracht 2In deze opdracht leggen de leerlingen de relatie tussen hun woonplaats en de katholiekekerk. Een belangrijk symbool van Oldenzaal is de Plechelmusbasiliek. Waarom neemt diekerk een zo prominente plek in Oldenzaal in? En waarom heet de kerk eigenlijk zo?

Opdracht 3Deze opdracht laat de leerlingen kennismaken met het dagelijks leven in een katholiekgezin. Wie heeft welke taken en welke katholieke traditie hoort daarbij? Bespreek met deleerlingen het begrip ‘traditie’. Deze opdracht kunt u ook klassikaal doen, door de afbeelding op het digitale schoolbord teprojecteren.

Opdracht 4U brengt een bezoek aan Museum de Pelgrim en de Plechelmusbasiliek. Museum dePelgrim geeft een beeld van het katholieke leven in Oldenzaal.

Van tevoren:- Breng zelf een bezoek aan het museum of bekijk de website om u te oriënteren op het

bezoek. - Kopieer de opdrachtenbladen.- Regel voldoende begeleiding.

Om de leerlingen voor te bereiden op hun bezoek aan het museum en de kerk kunt u devolgende filmpjes bekijken via de website van Schooltv:

De katholieke kerk:http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20040315_katholiek02

Katholieken in de kerk:http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20040315_katholiek03

God, Maria en Heiligen:http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20040315_katholiek04

Verdeel de klas in 6 groepjes. Groepen a, b en c starten in het museum met opdracht 4a, 4ben 4c. Laat de groepjes langs de opdrachten rouleren. De groepjes d, e en f gaan als één groep o.l.v. een leerkracht naar de Plechelmusbasiliek.Hier krijgen de kinderen een korte rondleiding. Na 30 - 45 minuten wisselen.

Mochten de kinderen in het museum eerder klaar zijn, dan kunt u ze de extra opdracht, dieu in deze docentenhandleiding vindt, laten maken.

15


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Om een afspraak te maken voor een bezoek aan Museum de Pelgrim kunt u contact opnemen met:

Museum de PelgrimContactpersoon: Toos Achterweust (conservator) email: [email protected] of [email protected]

Locatie museum: Hofmeijerstraat 1-3, 7571 CH Oldenzaal, tel.: 0541-537733Website: www.museumdepelgrim.nl

De toegang voor leerlingen van de scholen in Oldenzaal is gratis. De leerlingen moeten wor-den begeleid door leerkrachten en kunnen in kleine groepen worden rondgeleid.

Voor een bezoek aan de Plechelmusbasiliek kunt u contact opnemen met:

De vereniging van BasiliekwachtenContactpersoon: Jan Wegdam, email: [email protected], tel.: 0541-514640

Tijdens de reguliere openingstijden is de toegang tot de basiliek vrij. Voor een rondleidingmet gids bedragen de kosten per leerlingen €1,-. Voor een rondleiding graag ruim van tevo-ren contact opnemen om het bezoek door te spreken.

De basiliek is van november tot april gesloten, behalve voor specifieke rondleidingen. Hetbeste is om de rondleidingen in april, mei of juni te doen, anders is het koud en donker inde basiliek.

Voor meer informatie: www.plechelmusbasiliek.nl

Extra tip:Via de VVV Oldenzaal is het ook mogelijk om een stadswandeling te doen onder leiding vaneen gids en / of torenbeklimming (niet voor kinderen onder de 1.50 m en/of 10 jaar).Groepen kunnen hiervoor een afspraak maken via de VVV Oldenzaal. Tel.: 0541-514023 ofper email: [email protected] meer informatie: www.vvvoldenzaal.nl

Opdracht 5Let op: kopieer de opdrachtenbladen voor het memoryspel niet dubbelzijdig.

16


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



Extra opdracht:Nodig: potloden

1. Op de foto zie je een klein stukje van de Plechelmusbasiliek. Bekijk de foto goed, en zoekhet stukje van de basiliek dat je op de foto ziet op.

2. Maak de foto af, door de ontbrekende gedeeltes van de basiliek aan de foto te tekenen.

3. Deze kerk heeft twee bouwstijlen. Zie je verschillen in bouwstijl, wanneer je naar deramen kijkt? Zo ja, welke verschillen zie je?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. In de Middeleeuwen was de basiliek het grootste gebouw van de stad. Kijk eens goed omje heen. Staan er nu gebouwen om de kerk die groter zijn dan de kerk? Zo ja, welke?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. De basiliek is gebouwd van Bentheimer zandsteen. Kijk goed naar de kerk. Welke kleurheeft zandsteen? grijs-geel rood-oranje grijs-groen

17


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



6. Voor het bouwen van de kerk werden blokken zandsteen gebruikt, die groter / kleiner zijndan de bakstenen van nu. Streep het foute antwoord door.

7. Waarom zouden de bouwers hier voor gekozen hebben, denk je?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8. Je ziet een foto van beschadigingen in de muur. Loop om de kerkheen en zoek de beschadigingen op.

9. We denken dat bezoekers vroeger stukjes van de stenen hebbengeschraapt om mee naar huis te nemen. Waarom zouden ze datgedaan hebben, denk je?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Bekijk het standbeeld bij de kerk. Wie is het?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Waarom zou dit standbeeld bij de kerk staan?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Teken het standbeeld na.

18


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L



ColofonDe Streek Centraal is een product van het Historisch Centrum Overijssel en is financieelmogelijk gemaakt door de provincie Overijssel en de gemeente Oldenzaal.

Het lesmateriaal is ontwikkeld door Kirsten Bos, Geschiedenis Beleven. Het materiaal is vormgegeven door Frank de Wit.

De Streek Centraal Oldenzaal is tot stand gekomen met medewerking van lokale instellingen:

- Archeologische Club Oldenzaal - Gerard Oolderink en Evert Ulrich- Museum de Hofnar - Theo Padberg- Museum Het Palthe-Huis - Ruud Olde Dubbelink en Bea van Haren - Museum de Pelgrim - Toos Achterweust, Jan Bolmer, Hilde van Damen, Bea van Haren - Sint Plechelmusbasiliek - Jan Wegdam - Namens het primair onderwijs in de gemeente Oldenzaal: Kim Alink, Henk Ankoné, Rob

Morssinkhof, Theo Vollenbroek, Ron Vreeswijk

19


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L


Antwoorden

Middeleeuws Oldenzaal

Opdracht 11. Bijvoorbeeld: Oldenzaal heeft een andere vorm, Oldenzaal is veel kleiner dan nu, de kaart

is met de hand getekend, Oldenzaal wordt anders gespeld. 2. Oldenzeel3. Rond7. Plechelmusbasiliek

Opdracht 22. De gracht is gedempt. 3. Bijvoorbeeld: Oldenzaal is veel groter geworden.4. Bijvoorbeeld: de vorm van het centrum is gelijk gebleven.

Opdracht 3Eigen antwoorden.

Opdracht 42, 3, 4, 5. Eigen antwoorden6. Waterput. Water omhoog halen.7. De nonnen10. Antwoorden die doorgestreept moeten worden zijn: computeronderdelen, plastic diep-

vriesbakje, resten van een spijkerbroek, een foto van een non, autoband, radiowekker9, 10, 11, 12. Eigen antwoorden

Opdracht 5Eigen antwoorden

20


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L


Antwoorden

Iets lekkers!


Opdracht 21. Vroeger kwam voedsel vooral uit de buurt.2. Nu komt voedsel vooral uit Europa en de rest van de wereld.3. Broeder, Deurpot snieboanen4. Eigen antwoord.5. Bijvoorbeeld: Mensen aten veel dezelfde dingen, weinig tussendoortjes, geen koek/snoep.6. Eigen antwoord7. Bijvoorbeeld sommige gerechten van toen eten we nu ook nog.

Opdracht 31. Bijvoorbeeld: woordgebruik , vorm van de letters2. 17723. Kookboek4. Aan de tekst: er staat welke gerechten je in dit boek leert koken.5. Catharina van Zierikhoven6. Huishoudsters, kokkinnen

Opdracht 4A2. Eigen antwoord.3. Eetkamer4. Servies, glazen, messen, vorken5. 2 personen6. Er staat veel servies, terwijl er maar 2 mensen eten.7. Eigen antwoord8, 9, 10, 11. Eigen antwoorden

Opdracht 4B4. Uitspraken keuken van nu:Op het aanrecht staat een koffiemachine; Etenswaren liggen in de koelkast, IJs wordt in dediepvries bewaard; De keukenspulletjes worden bewaard in keukenkastjes; De afwas wordtgedaan in de afwasmachine; Er wordt gekookt op een gasfornuis; In deze keuken kun jekant- en klaarmaaltijden vinden; Het aanrecht wordt als werkplek gebruikt.5, 6. Eigen antwoorden

21


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L


Antwoorden

Opdracht 4C1. Bijvoorbeeld: groenten, gevogelte, taart, gebak2. Aalbessenwijn, appelwijn3. Vlekken verwijderen4. Alleen rijke mensen6. Deze kamer was vlakbij de keuken.7. Keukenmeiden: eten koken; het haardvuur in de keuken brandend houden; de koperen

pannen poetsen; de keuken schoonmaken; boodschappen voor het eten doenKoetsier: de paarden verzorgen; de familie Palthe in de koets vervoerenKindermeisje: met de kinderen van de familie Palthe spelenLeraar: de kinderen van de familie Palthe lesgevenHuishoudster: de vloeren in het huis dweilen, wassen en strijken


22


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L


Antwoorden

Feest in de Boeskoolstad


Opdracht 2Deel 11. Eigen antwoord.2. een boeskool (witte kool)3. Omdat er vroeger veel witte kolen rondom Oldenzaal verbouwd werden.4. Een oud feest dat het begin van de vastentijd inluidt. Iedereen verkleedt zich, er is een

grote optocht en er gelden andere regels.

Deel 21. Bijvoorbeeld: het beeld is zwart wit, de mensen hebben andere kleding aan dan nu.2. Eigen antwoord.3. Carnaval4. Optocht5 Eigen antwoorden.




23


D SE T

R E E K

C E N T

R A A L


Antwoorden

Naar de kerk

Opdracht 14. Belangrijke gebeurtenissen in iemands leven waarbij de kerk stilstaat. 5. Huwelijk; begrafenis; eerste communie; doop6. doop - eerste communie - huwelijk - begrafenis

Opdracht 21. Vorm van de stad; kaart is getekend; Oldenzaal is anders gespeld.2. De kerk staat midden in de stad.3. Meer dan 400 jaar.4. Belangrijkste gebouw5. Christelijke - goden - Plechelmus - Oldenzaal - kerken - heilige

Opdracht 31. Bijvoorbeeld: God danken voor het brood.2. Kruisje3. Bescherming4. Rozenhoedje bidden5. Rozenkrans

Opdracht 4a2. Altaar4. Mis naspelen6. Bijvoorbeeld: de kinderen betrekken bij de kerk

Opdracht 4B2. Schoolbankje3. Op een school4. Bijvoorbeeld: boekjes, leitje, bordenwisser, veer, oude schoolfoto

Opdracht 4C1.Tien geboden: plaat 3; Engelenbewaarder: plaat 1; Binnenkant klooster: plaat 22. Bijvoorbeeld om de kinderen over hun geloof te leren.

Extra opdracht

24

3. Kleine ramen en hele hoge ramen metglas-in-lood.

4. Het gemeentehuis. De kerk is wel hethoogste gebouw.

5. Grijs-geel6. Groter7. Eigen antwoord, bijvoorbeeld: zo kon je

stevige, dikke muren bouwen.9. Eigen antwoord

10. Plechelmus11. De kerk is naar Plechelmus genoemd.



Tips voor de leerkracht

Documents

Transcript of Tips voor de leerkracht