ALUMNI INGENIEURSK.U.LEUVEN

Nr. 10 • juli 2010 Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 • P802104

TIJDSCHRIFT VAN DE FACULTEIT INGENIEURSWETENSCHAPPEN EN VILv

Ingenieursonderzoek in de ruimte,

voor de samenleving, in de gezondheidszorg,

voor je vakantie

Ingenieurs actief in passief wonen

Ingenieurs in spe en hun bedrijvenrelaties

Beste collega’s,

Een warm welkom aan onze nieuwe ingenieurs en ingenieur-architecten! Een traject van 300 studiepuntenheeft deze jongeren die ongeveer vijf jaar geleden uit de humaniora de grote stap naar onze faculteit in Leuvenzetten, getransformeerd in startende burgerlijk ingenieurs en burgerlijk ingenieur-architecten. Een wonder-baarlijk proces waarbij talentrijke jonge mensen zich de noodzakelijke vaardigheden en competenties eigenmaken in een dynamische interactie met de docenten en andere studiebegeleiders. Niet alleen kennisopbouwmaar ook de zogenaamde skills werden ontwikkeld, waarbij men geregeld ver voorbij de disciplinaire grenzenbeweegt: grondigheid, systematische aanpak, flexibiliteit, contextueel denken, …. Toch blijven er vragen over de (te) beperkte fractie van vrouwelijke ingenieurs, een probleem dat niet Vlaams of Belgisch is maarinternationaal wordt vastgesteld. Ligt het misschien aan de aanpak van wiskunde in het basisonderwijs? Verder in dit nummer vind je de resultaten van een Amerikaanse studie hierover.De uitdagingen voor de volgende decennia zijn indrukwekkend en vragen het engagement van de ingenieurs.Professor André Loeckx, actief in het Leuvense Metaforum, roept de ingenieurs op om intensiever deel te

nemen aan het maatschappelijke debat. Een thema dat zeker past in dit kader is de biomedische technologie zoals blijkt uit een eerste bijdrage over ingenieurs en ruimtevaart en uit de bekroonde masterproef van Véronique Peiffer. Een interessante ontwikkeling is het werk van Wouter Souffriau waarbij het beslissingsproces over keuzes tijdens een toeristische uitstap op een verbazende wijze wordt ondersteund. Efficiënt toerisme, het moest er eens van komen…Ik wens jullie allen een fijne en dikverdiende vakantie toe!

Ludo Froyen, decaan Faculteit Ingenieurswetenschappen

Beste collega’s,

Net als dit nummer van Geniaal maakt de eerste lidkaart van VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven deel uitvan het welkomstpakket voor de net afgestudeerde ingenieurs. We heten dan ook graag alle gepromoveerdenvan harte welkom bij VILv – Alumni Ingenieurs K.U.Leuven! Waar VTK voor je klaar stond tijdens je studenten-loopbaan, staat nu VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven klaar om je band met de faculteit en de universiteitte behouden. De alumniwerking betekent voor afgestudeerde ingenieurs een waardevolle bron van contactenen kennis. Met bijna 5000 leden is VILv – Alumni Ingenieurs K.U.Leuven de grootste facultaire alumniverenigingvan de K.U.Leuven. Onze activiteiten bieden niet alleen de mogelijkheid om kennis op niveau op te doen,ze bieden ruimschoots de gelegenheid vroegere collega's te ontmoeten en bij te praten. Als lid krijg je ookGeniaaL gratis toegestuurd: de uitgelezen manier om op de hoogte te blijven van wat reilt en zeilt aan jevroegere faculteit. Bovendien geniet je van de voordelen van het lidmaatschap van Alumni Lovanienses, de overkoepelende alumnivereniging. Je VILv-lidkaart is dus een dubbele lidkaart waarmee je zowel lidbent van de facultaire alumnivereniging VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven als van de universitaire alumni-

vereniging Alumni Lovanienses. Alumni Lovanienses organiseert heel wat activiteiten en exclusieve evenementen, waarop je als lid auto-matisch uitgenodigd wordt. Tevens ontvang je de Campuskrant en krijg je korting bij verschillende universitaire faciliteiten (bibliotheek,sportkaart, ...). Na het eerste jaar gratis VILv-lidmaatschap kun je kiezen voor een dubbel lidmaatschap van de ingenieursvereniging K VIVen de alumnivereniging VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven (voor 44 euro tot 110 euro na 5 jaar afstuderen) of een rechtsreeks lidmaat-schap van VILv - Alumni Ingenieurs K.U.Leuven voor 25 euro.Met de vakantie voor de deur hopen we dat alle lezers hiervan zullen kunnen genieten: zowel de net afgestudeerde ingenieurs die intenseexamenweken achter de rug hebben als de reeds professioneel werkzame ingenieurs die ongetwijfeld ook hun batterijen weer willen opladen.Geniet ervan!

Iris De Coster, voorzitter VILv

nieuws uit de faculteit 3

onderzoek in de ruimte 4-5

Metaforum Leuven 6-7

K VIV - prijs voor Véronique Peiffer 8-9

doctoraat Wouter Souffriau 10-11

nieuwe Arenbergers 12-13

forumavond passief wonen 14-15

jaarvergadering VILv 16-17-18

reünie 1985 19

meisjes en wiskunde 20

VTK bedrijvenrelaties 21

VTK presessen 22-23

INHOUD

Voorwoord

Nieuws

3

Prijzen, onder -scheidingen, …• VTK-verkiezingen: voor de verkiesbare ploeg

Impuls werden 963 stemmen uitgebracht.Op een totale populatie van 2832 stem -gerechtigden is dat dus een opkomst van33,93% (kiesdrempel is 10%). Impuls is daarbij verkozen tot presidium van de Vlaamse Technische Kring voor het academiejaar 2010-2011. Vincent Goffin,student master in de ingenieurswetenschappen:werktuigkunde, wordt de nieuwe preses.

• Thijs Van den Brande, student master in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde,werd verkozen tot ondervoorzitter vanLOKO, de studentenraad van de K.U.Leuven,voor academiejaar 2010-2011. Hij zaltevens zetelen in de Raad van Bestuur ende Academische Raad van de K.U.Leuven.

Hercules 3-projectenOp 6 mei 2010 werden in aanwezigheid vanIngrid Lieten, Vlaams minister van Innovatie, de toekenningen van de Hercules 3-projectenvoor zware onderzoeksinfrastructuur bekend-gemaakt tijdens een academische zitting aande Universiteit Gent. Drie van de vijf toekenningenhebben een K.U.Leuven-promotor. Eén vanhen is Bart Blanpain, gewoon hoogleraar aanhet Departement Metaalkunde en ToegepasteMateriaalkunde en promotor van het project‘Field emission gun electron microprobe’.

Safety EngineeringVolgend academiejaar start de nieuwe master-na-masteropleiding Safety Engineering, als opvolgervan de vroegere master-na-masteropleidingVeiligheidstechniek, in samenwerking metessenscia en scores4chem. Meer informatieop www.kuleuven.be/studieaanbod/manamas/opleidingen/safetyengineering.htm

P&O in Congo

Tijdens de eerste week van juni waren er vier Congolese professoren te gast aan onze faculteit; twee van UNIKIN (Université de Kinshasa) en twee van ISTA (InstitutSupérieur des Techniques Appliquées). Zij kwamen hier inspiratie opdoen bij P&O, het opleidingsonderdeel Probleemoplossen en Ontwerpen, voor het invoeren van projectonderwijs in de ingenieursopleiding in Kinshasa. Dat maakt deel uit van eenVLIR-UOS samenwerkingsproject onder leiding van prof. Jos Vander Sloten en em. prof. Georges Van der Perre om de ingenieursopleiding in Congo te hervormen.Andere actiepunten zijn het installeren van een centraal meet- en controlelaboratorium,het ontwikkelen van wetenschappelijke onderzoeksprojecten met Congolese enVlaamse partners en het opzetten van pilootprojecten voor afstandsonderwijs.

De Congolese delegatie hoopt volgend academiejaar te kunnen starten met P&O voor een testgroep studenten in Kinshasa.

PublicatiesArenberg 2009. De Arenbergbrochure, waarin recent aangesteld academisch personeelbinnen de Groep Wetenschap & Technologie de gelegenheid krijgt zichzelf en zijn/haaronderzoekswerk kort voor te stellen, is aan haar 20e editie toe. De brochure is te raadplegen op www.set.kuleuven.be/brochures/arenberg2009.htm.Zie ook op p.12 in dit nummer.

In memoriamMartinus Brabers, emeritus gewoon hoogleraar aan het Departement MTM, overleed teOverpelt op 16 april 2010 en werd begraven op 24 april 2010 te Mol-Wezel.

Annemie Caproens

Prof. G. Van der Perre, Christel Heylen, Michiel Woittiez, prof. M. Bilanda Ndele, prof. M. Beta, prof. P. Kalonda Olamba, Patrick Ndolo Goy en prof. J. Vander Sloten

©R

ob S

teve

ns

4

Ruimtereizen en de mensen die ze ondernemen hebben altijd al tot de verbeelding gesproken. Ingenieurs bijvoorbeeld zijn geïnteresseerd in de spitstechnologie van de ruimtevaart, helpen die technologie mee te ontwikkelen… of worden zelfs geselecteerd als astronaut! Niet verwonderlijk dus dat astronaut-ingenieur Frank De Winne, nadat hij begin december 2009 terugkeerde op aarde na zijn ruimteverblijf van 6 maanden in het International Space Station (ISS), zo’n graag geziene gast is op verschillende ingenieursgerelateerdeactiviteiten. In maart was hij panellid op het debat “Vakantie op de maan?”, georganiseerd in het kader van de Week van de Ethiek door de groep Wetenschap en Technologie van de K.U.Leuven. Hij was betrokken bij het vak “Probleemoplossen en Ontwerpen” van de Leuvense eerstejaarsstudenten burgerlijk ingenieur, die een waterraket moesten ontwerpen om een ongekookt ei eerst zo hoog mogelijk in de lucht, en daarnaintact terug op de grond te krijgen. Bij de start van het academiejaar stuurde de astronaut hen vanuit het ISSeen gefilmde boodschap ter inleiding van het vak, en begin mei was hij aanwezig bij de afsluitende lanceringvan de raketten-met-ei. En binnenkort is hij de centrale gast op de Dag van de Ingenieur die de alumniverenigingVILv organiseert in Leuven op 2 oktober 2010. Geïnspireerd door de bezoeken van Frank De Winne, ging GeniaaLop zoek naar ruimte-onderzoek door K.U.Leuven-ingenieurs. In dit eerste van twee artikelen worden twee ruimte-onderzoeken met een biomedisch inslag voorgesteld.

Onderzoek in de ruimteEpisode 1. Biomedische toepassingen.

thema: osteoporose en botregeneratie in de ruimte

wie: prof. Jos Vander Sloten, prof. Harry van Lenthe

wanneer: 1994 – nu

waar: paraboolvlucht, onderzoeksraket, onderzoekscapsule via het Europees Ruimte-Agentschap (ESA)

onderzoek naar: het mechanisme van ontkalking en regeneratie van botten van levendewezens in microzwaartekracht. Bij astronauten op lange ruimtemissies maar ook bij oudere mensen op aarde kunnen botten snel degenereren. Via dit onderzoek wil men osteoporose beter begrijpen en behandelingsmethodes ontwikkelen om dit tegen te gaan.

De eerste projecten focusten op het ontwikkelen van technieken om het effect van mechanischeen hormonale stimulatie op botcellen na te gaan in geval van gewichtloosheid. Het doel was de respons van de botcellen op een mechanische belasting in realtime op te meten en de bio -chemische processen die een rol spelen bij botvorming nader te onderzoeken. Dit werd in 2007 gevolgd door het “Freqboneproject”, waarbij twaalf stukjes levend koeienbotvoor twee weken de ruimte in gingen in een onbemande onderzoekscapsule (FOTON-M3).Iedere dag werd de helft van die botjes gedurende tien minuten mechanisch belast met een trilling. Er wordt namelijk gedacht dat dit een effectieve manier kan zijn om bot gezond te houden. Op basis hiervan zou men dan technieken kunnen ontwikkelen om botontkalking tegen te gaanbij astronauten. De analyses van de samples, waarbij de evolutie van het botweefsel in de belasteen onbelaste stukjes bot wordt vergeleken, is nu aan de gang.

Daarnaast werkt de afdeling samen met andere universiteiten aan de verdere ontwikkeling vantechnieken die bij ruimte-experimenten als Freqbone kunnen worden gebruikt. De bioreactor waarinbotsamples in leven kunnen worden gehouden, wordt verder verbeterd en men werkt aan eengeavanceerde 3D-beeldvormingstechniek, waarmee vormveranderingen van een stukje bot tijdenseen experiment kwantitatief kunnen worden opgevolgd.

5

Binnen de Afdeling Bio mechanicaen Grafisch Ontwerpen van hetDepartement Werktuigkundewordt al geruime tijd onderzoekgedaan naar botontkalking en–regeneratie onder microzwaarte -kracht. Professor Jos VanderSloten vroeg meer dan 15 jaargeleden het eerste project aan, en nu volgt professor Harry van Lenthe de projecten verder op. Het tweede ruimte-onderzoek betreft het effect van een verblijf in de ruimte op de hart werking. Het wordt geleid door André Aubert,ingenieur van opleiding en professor bij het Laboratotium voor Experimentele Cardiologie (Departement Hart-en Vaatziekten) bij de Groep Biomedische Wetenschappen.

In het volgende nummer: Onderzoek in de ruimte, Episode 2: Technologie en materialen

thema: respons hartwerking op ruimteverblijf

wie: prof. André Aubert

wanneer: 2000 – nu

waar: paraboolvlucht, ruimtestation ISS via het Europees Ruimte-Agentschap (ESA)

onderzoek naar: de invloed van een verblijf in de ruimte op hart en bloedvaten. Dit kadert in bredere research naar hoe de hersenen via activiteit langs zenuwbanen het hartritme en de bloeddruk beïnvloeden. Onderzoek naar fenomen waarbij de hartwerking wordt verstoord zijn niet alleen voor astronautenvan belang maar ook voor bijvoorbeeld bedlegerige patiënten. Gewichtloosheid heeft effect op de meeste lichaamsfuncties enorganen: op het skeletstelsel, de spieren, de bloedsamenstelling, het immuunsysteem en ook op de hartfunctie. Als de zwaar-

tekracht wegvalt, is er een opwaartse stuwing van bloed en lichaamsvocht. Dat is te merken aan de ietwat opgeblazengezichten en chickenlegs bij astronauten. Het lichaam past zich aan deze nieuwe situatie structureel aan met 'afbraak':de hartspier wordt wat dunner en de bloedvaten in de benen elastischer. Bij de terugkeer naar de aarde moet deaanpassing in de omgekeerde zin gebeuren. Daarbij kan de sturing van de hartwerking verstoord worden, met alsgevolg dat astronauten na hun terugkeer op aarde er moeite mee kunnen hebben lang recht te staan. Het monitorenvan de hartwerking gebeurt op basis van een aantal basis parameters: de hartslag (op basis van een elektro cardiogram),de bloeddruk (continu gemeten met een cuff rond de vinger) en de ademhaling (via een druk sensor in een pak ophet midden van de buik). Op de foto hiernaast wordt een trainingsmodel getoond waarmee die drie parameterssimultaan worden opgemeten.

En...: reizen we ooit naar Mars? Via de Mars 500 simulatie proberen de Russische overheid en de ESA op aarde eenbemande Marsmissie na te bootsen. Met de huidige technologie zou een reis naar Mars wel erg lang duren: zowel de heen- als de terugreis zouden 245 dagen in beslag nemen! De simulatie, die in de loop van 2010 start, bestaat er dan ook uit dat zes vrijwilligers gedurende 520 dagen (twee maal 245 dagen voor de reis, en 30 dagen verblijf op Mars) opgesloten worden in een volume vergelijkbaar met een kleine duikboot. Ze moeten er volledig onafhankelijk van de buiten wereld leven: alle voeding,water en kledij zal aan boord zijn. De onderliggende hypothese in dit onderzoeksproject, één van de 12 deelnemende projectenaan de simulatie, is dat de opsluiting en het samenleven tussen verschillende culturen (drie Russen, één Chinees en twee West-Europeanen) stress zal veroorzaken, wat ook effect op de hartfunctie zal hebben.

Michelle D’Haese

Frank De Winne bezoekt waterraketingenieurs op eierlanceerbasis

Onderzoekers treden uit hun ivoren professor André Loeckx over Metaf

6

De stuurgroep telt zes leden;één ervan behoort tot de ingenieursfaculteit: professorAndré Loeckx van hetDepartement Architectuur,Stedenbouw en RuimtelijkeOrdening (ASRO). We hebbeneen afspraak in zijn bureau in de westertoren van hetArenbergkasteel.

“Hoe ik lid werd van dezestuurgroep? Eenvoudig:men heeft het mij gevraagd.Het initiatief voor dit platformkwam van de collega’s Erik Schokkaert (FaculteitEconomie en Bedrijfs -wetenschappen) en Bart Pattyn en Bart Raymaekers (Hoger Instituut voorWijsbegeerte). Zij vonden gehoor bij rector Marc Vervenne, die Metaforum opstartte.Ik was vooral aangetrokken

door het interdisciplinair perspectief en de maat-schappelijk relevante thema’s.

Met de steun van rector Mark Waer is Metaforum ondertussengegroeid: wij hebben nu al acht multidisciplinaire werkgroepenopgericht (zie kader p.7); één ervan heeft haar activiteiten al kunnen afronden. Deze werkgroepen staan open voor de onderzoekers aan onze universiteit; zij kunnen zelf het initiatief nemen en een thema voorstellen, maar ook de stuur-groep kan een werkgroep opstarten. We zijn ook verantwoor-delijk voor de verschillende interdisciplinaire colleges in het onderwijsaanbod van de K.U.Leuven: die zijn in de loopder jaren ontstaan en op sommige ervan was wat sleet gekomen. Verschillende interdisciplinaire colleges werden dan ook gereorganiseerd en de formule werd opgefrist.

Zelf heb ik de werkgroep opgestart rond het thema Brussel(territorialiteit, identiteit en conflict). Naast de BHV-problematiek,die nu in het middelpunt van de politieke actualiteit staat,heeft Brussel met heel wat problemen te kampen, ik vernoemer slechts twee: armoede en de Europese identiteit. Deze werkgroep kwam al vier keer samen, met interessantebijdragen vanuit zeer verschillende standpunten: uiteraardplanning en stedenbouw (Stijn Oosterlynck en ikzelf), maarook sociale geografie (Chris Kesteloot), internationale relaties(Luc Reychler), politicologie (Marc Hooghe), sociale en culturelepsychologie (Norbert Vanbeselaere), interculturaliteit (JohanLeman) ... Wij hopen klaar te zijn met onze visietekst tegendecember van dit jaar en een andere lezing te kunnen gevenaan de dominante vertogen over Brussel.

“Personenmobiliteit in Vlaanderen”, met Stef Proost (vervoers-econoom) als voorzitter, is een andere werkgroep waarin onzefaculteit actief aanwezig is: collega’s Chris Tampère (Verkeeren Infrastructuur), Eric Van den Bulck (Toegepaste Mechanicaen Energieconversie), Johan Driesen (Elektrische Energie) en ikzelf zorgden al voor inbreng vanuit onze verschillendedisciplines. Het gaat hier om een probleem met ruimtelijke,economische en technische aspecten, dat iedereen aan-spreekt en leidt tot sterke polarisering: we gebruiken deLange Wapperbrug als case. De ruimtelijke planning inVlaanderen, met name ons spreidingsmodel, heeft heel wat nefaste gevolgen. We onderzoeken ondermeer alle mogelijkheden om te rationaliseren en het vervoersysteembeter af te stellen: optimalisatie van voertuigen, van hetwegennet, van de regelmogelijkheden (rekeningrijden) ...

Graag kom ik nu terug op uw beginvraag: waarom doe ik het?Daar zijn allerhande motivaties voor. Eerst en vooral valt mij op dat heel wat interessante en maatschappelijk uiterst relevante problemen interdisciplinair van aard zijn, en dat precies de universiteit alle kennis en ervaring in huis heeft om die problemen te bestuderen. Ik merk ook op dat dergelijkeproblemen vaak toch monodisciplinair worden aangepakt, bijvoorbeeld door juristen of economisten. Dit is ondermeerhet geval in de vastgoedsector, waar ik als ingenieur-architectvaak mee in aanraking kom.

Al gehoord van “Metaforum Leuven”?

Op de fraaie website www.kuleuven.be/metaforum/ kom je te weten dat achter deze metaforische naam een interdisciplinaire denktank schuilgaat,waarmee onderzoekers uit onze universiteit het maatschappelijk debat willen voeden rond thema’s met sociale relevantie (zie kader).

Taakomschrijving:

Metaforum Leuven biedt ee

n

platform voor de werking v

an

multidisciplinaire denkgroep

en

rond relevante maatschappe

lijke

problemen. Binnen deze de

nk-

groepen willen we onderzo

ekers

vanuit verschillende discipl

ines,

met verschillende a priori’s

en met een verschillende

achtergrond, met elkaar in

gesprek brengen. Dit moet

uitmonden in een visietekst

,

die vanzelfsprekend niet no

od-

zakelijk één uniforme visie

moet

bevatten, maar ook een wee

r-

gave kan zijn van verschille

nde

wetenschappelijk en ethisc

h

onderbouwde opvattingen.

Daarnaast draagt Metaforum

Leuven bij tot een betere o

nder-

steuning en structurering v

an

de interdisciplinaire college

s.

Metaforum Leuven zal spec

ifieke

activiteiten organiseren, vo

oral

rond de doctoraten honoris

causa, en zal de organisatie

van grote interdisciplinaire

lezingen mee ondersteune

n.

toren:orum Leuven

7

Als architect ben ik vanzelfsprekend multidisciplinair bezig en voel ik mij aangetrokken tot architectonisch enprojectgericht denken. Als ingenieur ben ik geïnteresseerdin probleemoplossen en in een rationele staps gewijzebenadering.

Het opstarten van een werkgroep is wel moeilijk en vraagt veel energie. Maar daarna wordt het razend interessant! Ik vind dat technologische aspecten in Metaforummeer aan bod moeten komen, dat wijons meer moeten mengen in het maat-schappelijk debat rond thema’s zoalsduurzaamheid, innovatie... Er is weinig interesse in onze faculteitvoor een dergelijke multidisciplinaire aanpak, weinig bereidheid om problemente bestuderen waar verschillende aspecten(zowel technologisch als maatschappelijk)samenkomen of die gekoppeld zijn aanmaatschappelijke keuzen.

Ik zie Metaforum Leuven als een kleinebijsturing naar een multidisciplinaire enprojectgerichte aanpak, complementairaan het nichegerichte, monodisciplinairedenken dat in de academische wereldzo intens beoefend wordt. Let wel, dit isgeen aanval op het nichegericht onder-zoek: ik blijf er immers van overtuigd dat je eerst beslagen moet zijn in je eigendiscipline, en pas daarna de verschillendeexpertises kunt samenbrengen. Anderswordt het een praatbarak. Dit is echterwel een pleidooi om daarnaast ook com-plementaire activiteiten te ondernemen!

Tot besluit wil ik graag benadrukken datde aanpak van het Metaforum voor mijenthousiasmerend en verfrissend werkt.Ik vind het dan ook bijzonder spijtig dat het zo moeilijk blijkt om binnen onze faculteit collega’s te vinden die zich hiervoor willen inzetten – terwijlingenieurs toch bij uitstek probleem -oplossers zouden moeten zijn...”

Yves Willems

Metaforum Leuven

acht werkgroepen:• Het toenemend gebruik van psychofarmaca

(activiteiten afgerond: symposium in maart 2010; visietekst gepubliceerd)

actief:• Levensstijl en socio-economische verschillen in gezondheid• De voorwaarden van een verantwoord regularisatiebeleid

in België• Kwaliteitszorg en overregulering• Territorialiteit, identiteit en conflict in Brussel• Personenmobiliteit in Vlaanderen• Diversiteit in de Congolese maatschappij• Biodiversiteit: basisproduct of luxegoed?

interdisciplinaire colleges:• Genderstudies• Initiatie tot ondernemen• Duurzame ontwikkeling• Interdisciplinaire perspectieven op ontwikkeling en culturen• Lessen voor de XXIe eeuw

interdisciplinaire lezingen:• Leerstoel Louis Meerts• Multatuli-lezing• Politeia-conferentie

opiniestukken K.U.Leuven:• archief bijhouden van recente opiniestukken door

leden van de K.U.Leuven in kranten of tijdschriften gepubliceerd

8

Breukheling anders bekeken

Heel wat mensen hebben ooit wel eens een botbreuk opgelopen.Gelukkig voor ons kunnen botten herstellen zonder litteken na te laten. Een voorwaarde is wel dat verschillende celsoorten in debreuk gecoördineerd reageren op mechanische en chemischeprikkels. Dat dit geen sinecure is, blijkt als je het breukhelings-proces van wat naderbij bekijkt.

Breukheling wordt in de literatuur opgedeeld in vier fasen (ziefiguur op volgende pagina). Wanneer een bot breekt, scheurenheel wat bloedvaatjes. Er vormt zich een bloedklonter en het weefsel ontsteekt (A). Geleidelijk vormt er zich een zachtgranulatieweefsel, vergelijkbaar met de korst op een genezendehuidwonde. Cellen in en rondom dit weefsel produceren groei-factoren. Dit zijn eiwitten die de activiteit van bepaalde cellen,zoals kraakbeen- of botvormende cellen, beïnvloeden. Op bepaalde plaatsen vormt zich onmiddellijk botweefsel; in het midden van de breukzone ontstaat eerst kraakbeen (B). Om de heling te voltooien en ervoor te zorgen dat de verbindingvolledig verbeent moet de concentratie aan zuurstof en voedings-stoffen overal op peil worden gebracht. Dit gebeurt door de vorming van een bloedvatennetwerk (C). De laatste fase van het helingsproces bestaat erin dat het bot langzaam zijn oor-spronkelijke vorm weer aanneemt (D).

Breukheling is dus een behoorlijk complex proces waarbij ver-schillende soorten cellen, weefsels en groeifactoren betrokkenzijn. Als er tijdens dat proces iets misloopt bij de communicatie,verloopt de heling trager of stopt ze zelfs volledig. Dat gebeurtbij bijna 10% van alle botbreuken.

Bij traditionele behandelingsmethoden van vertraagde bothelingtracht men de mechanische omstandigheden van de breuk teverbeteren (bijvoorbeeld door het aanbrengen van een plaat ofschroeven). Nieuwe technieken richten zich eerder op het biolo-gische aspect van het proces door bepaalde chemische stoffenof cellen toe te dienen. Een voorwaarde is wel dat de invloedvan die factoren op de heling goed kan worden ingeschat. Daar knelt het schoentje, en dat is dan ook het onderwerp vanheel wat onderzoek. Daarbij zijn verschillende pistes denkbaar. In vivo studies analyseren breukheling bij proefdieren. Het gedragvan de relevante cellen en weefsels kan ook in vitro bestudeerdworden. Jammer genoeg zijn deze experimenten tijdsintensief en duur. Daarom is een in silico benaderingswijze aantrekkelijk. Computermodellen zijn niet meer weg te denken in onze heden-daagse industrie en economie, en ook in de biomedische sectorhebben ze een vaste plaats verworven. Daarbij kun je denkenaan het ontwerpen van prothesen of robotchirurgie.

Maar ook bij het begrijpen en behandelen van botbreuken kunnencomputersimulaties van nut zijn. Via computersimulaties kunnenverschillende hypothesen van breukheling gemodelleerd wordenen getoetst aan de werkelijkheid. Met een goed wiskundig modelzou het bovendien mogelijk moeten zijn nieuwe behandelings-strategieën te ontwerpen en te evalueren alvorens ze daadwer-kelijk toe te passen.

Botbreuken en wiskunde

Bij het opstellen van een model voor breukheling moet rekeninggehouden worden met de verschillende soorten cellen, weefselsen groeifactoren die betrokken zijn bij het proces. Ook de concen-tratie aan zuurstof en voedingsstoffen is belangrijk. Het modelbeschrijft hoe de verdeling van al deze componenten evolueert.Daarnaast vereist de verdeling van bloedvatcellen een gedetailleerde

Op 18 maart 2010 was het zover: op de 68e editie van de K VIV Ingenieursprijzen mochten de 7 finalisten hun masterproef verdedigen voor publiek en een professionele jury. De finalisten werden vooraf geselecteerd uit de genomineerden van elke Vlaamse burgerlijk- of bio-ingenieursfaculteit op basis van een artikel over hun werk,gericht tot en aantrekkelijk voor een breed publiek. Bij de geselecteerde masterproeven waren er drie van burgerlijk ingenieurstudenten van de K.U. Leuven: de masterproef van Claus Claeys en Stijn De Bruyne (werktuigkunde) over remenergierecuperatie als rem op het brandstofverbruik, de masterproef van Rogier Corthout en Hans De Clercq(biomedische technologie) over babymonitoring via de pyjama en de masterproef van Véronique Peiffer (werktuig-kunde) over het naadloos herstellen van botten. De twee teams kregen mooie ereplaatsen als laureaten, maar hetwerk en de verdediging van Véronique Peiffer konden de jury uiteindelijk het meest bekoren.De K VIV beschrijft zijn prijs niet voor niets als “de prijs voor de communicatieve en maatschappelijk bewuste jongeingenieur”. Die twee aspecten waren cruciaal bij het beoordelen van de kandidaten. De maatschappelijke relevantievan het werk van de finalisten blijkt al uit de titels van de hogervermelde masterproeven. Zo behandelt de master-proef van Véronique Peiffer de ontwikkeling van een wiskundig model van botbreukheling, dat in de toekomst voor u of mij wel eens het verschil zou kunnen betekenen tussen een goed of slecht genezende botbreuk… Promotoren van deze masterproef waren prof. dr. ir. Dirk Vandepitte en prof. dr. ir. Hans Van Oosterwyck.

K VIV Ingenieursprijzen 2010: K.U.Leuven-ingenieur Véronique Peiffer met ‘Hoe botten

9

wiskundige uitwerking. Dat resulteert in een stelsel van elf diffe-rentiaalvergelijkingen die concentratiewijzigingen beschrijven en één differentiaalvergelijking per dimensie en per bloedvat -vertakking. Hoewel het model opgesteld door Véronique Peiffervoortbouwt op ander werk, met name dat van prof. dr. ir.Lies Geris (de begeleidster van de masterproef, nvdr.), is de wiskundige beschrijving van de vorming van het bloed-vatennetwerk volledig nieuw.

Een goed breukhelingsmodel moet, mits het aanpassen van de parameterwaarden, zowel normale als vertraagde helingkunnen simuleren. Uit testen met het nieuwe model bleek datbij een normaal helingsproces de globale evolutie van het reëleproces en de voorspelde evolutie zeer gelijklopend zijn. Om nate gaan in welke mate het wiskundig model kan bijdragen tothet ontwerpen van therapieën voor verstoord helingsgedrag,werden twee mogelijkheden virtueel uitgetest. De eerste resultatenbekomen met het nieuwe model zijn alvast een voorproefjevoor waartoe een verder uitgewerkt model in staat kan zijn.

De communicatieve ingenieur

Een maatschappelijk relevant project uitwerken, dat is één ding. De resultaten op een goedemanier overbrengen, dat is iets helemaalanders! De jury van de K VIV Ingenieurs -prijzen peilde bij de verdediging dan ookvooral naar communicatievaardighedenvan de finalisten. En bij VéroniquePeiffer zijn die zeker aanwezig… en goed geoefend. Véronique volgde immers sinds haar negendevoordracht aan de HaspengouwseAcademie voor Muziek, Woord en Dans en nam ook regelmatigdeel aan wedstrijden. “Zodra ik op het podium sta, ben ik niet zenuwachtig meer,” zegtze daarover, en dat kwamnatuurlijk goed van pas bijde verdediging. Véroniquekan dus terecht een“communicatieve enmaatschappelijk bewuste

jonge ingenieur” worden genoemd. Ook na haar studie gaat zedoor op dat elan. Ze is immers begonnen aan een doctoraataan het Imperial College London, waar ze met steun van deBritish Heart Foundation meewerkt aan multidisciplinair onder-zoek naar het ontstaan van slagaderverkalking. En daar zullenwe in de toekomst ongetwijfeld nog van horen.

Michelle D’HaeseMet dank aan en bijdragen van Véronique Peiffer en K VIV vzw

and the winner is…naadloos herstellen’

10

Het zogenaamde Orienteering Probleem is een integratie van een selectie- en een routeringsprobleem en is bijgevolgeen beloftevol uitgangspunt om het toeristische plannings -probleem te modelleren. In het eenvoudigste geval wordenbezienswaardigheden voorgesteld door locaties en worden ze voorzien van een score die de persoonlijke interesse vande toerist reflecteert. Deze score kan berekend worden door middel van automatische tekstanalyse, technieken die ook gebruikt worden door zoekmachines op het internetom interessante pagina's terug te vinden. Een tijdbudget stelt de maximaal beschikbare tijd van de toerist voor. Met efficiënte algoritmes om dit probleem op te lossen kun je gepersonaliseerde stadswandelingen plannen.

Vervolgens wordt dit basismodel uitgebreid waarbij extra rekeninggehouden wordt met trips met een duurtijd van meerderedagen, openingsuren van bezienswaardigheden en andere

bijkomende beperkingen, met de bedoeling extra toeristischeplanningsfunctionaliteiten te kunnen aanbieden. Nieuweoplossingstechnieken worden ontwikkeld op basis van lokaalzoeken. Bij lokaal zoeken wordt er een initiële oplossing gecreëerd die vervolgens iteratief verbeterd wordt. Door bijelke iteratie de best mogelijke lokale verbetering uit te voeren,verplaatst het zoekproces zich naar een naburige, betereoplossing. Deze manier van zoeken is zeer snel, maar heefthet nadeel dat het vaak komt vast te zitten in een zogenaamdlokaal optimum, een oplossing waarbij alle naburige oplossingenslechter zijn, terwijl de optimale oplossing nog niet gevonden is.Dit nadeel wordt overwonnen door gebruik te maken vanmetaheuristieken, technieken die in staat zijn te ontsnappenuit lokale optima. Uitgebreide computationele experimententonen aan dat bijna optimale resultaten worden behaald binnenbeperkte rekentijden. Het kleine verschil met het optimum is insignificant voor de toeristische toepassing, gezien de

Automatische beslissingsonderste

Wanneer toeristen een regio of stad bezoeken, kunnen ze vaak wegens geld- of tijdbeperkingenonmogelijk alles bezoeken wat hen interesseert. Een planning maken om in de beschikbare tijden binnen het budget, de meest interessante bezienswaardigheden te bezoeken is voor veelmensen een moeilijke opgave. Technieken uit het gebied van operationeel onderzoek kunnenworden aangewend om automatische planningsondersteuning aan te bieden.

11

inherente foutmarges eigen aan het kwantificerenvan de persoonlijke interesse in een attractie.

De ontwikkelde algoritmes werden geïntegreerdin twee applicaties. De City Trip Planner(www.citytripplanner.be) is een webapplicatie waarmee jemeerdaagse stadsbezoeken kunt plannen in de vijf Vlaamsekunststeden (Antwerpen, Brugge, Gent, Leuven en Mechelen).De toerist maakt zijn beperkingen en interesses kenbaar, op basis waarvan een persoonlijk citytrip wordt voor gesteld. Na eventuele aanpassingen kan de toerist het voorstel uitprintenof downloaden naar zijn gps-toestel. Gemiddeld doet eengebruiker er maar vier minuten over om zijn reis uit te stippelen.Sinds de lancering in juli 2009 gebruiken meer dan 70 000toeristen de City Trip Planner om hun stadsbezoek voor te bereiden.

De Bike Trip Planner (www.tov.be/routeplanner.aspx) verstrektfietsroutes op maat aan vrijetijdsfietsers in Oost-Vlaanderen.De fietser geeft zijn startpunt aan en de afstand die hij wil fietsen.Het systeem berekent vliegensvlug een lusvormige route over het fietsknooppuntennetwerk die voldoet aan de wensenvan de fietser. Het systeem is ook beschikbaar via sms: wanneer fietsers vertrekken van 1 van de 39 fietsparkings

kunnen ze een sms sturen met het nummer van de parking,de gewenste afstand en een optionele windrichting en ontvangenzij enkele seconden later een sms met een fietsroute op maat.Sinds de lancering in juni 2009 werden 20 000 fietsroutesgesuggereerd in Oost-Vlaanderen.

Dit onderzoek zal gecommercialiseerd worden door dyNAVic(www.dynavic.com), de jongste telg uit de spin-off-familie vande K.U.Leuven.

Wouter Souffriau

Wouter Souffriau maakte zijn doctoraat als projectmedewerker

aan de Katholieke Hogeschool Sint- Lieven, onder begeleiding

van Greet Vanden Berghe en Patrick De Causmaecker van de

Katholieke Universiteit Leuven Campus Kortrijk. Samen met

Pieter Vansteenwegen (zie GeniaaL nr 2) en Joris Vertommen

start hij op dit moment een spin-off van de K.U.Leuven op

met de naam: “dyNAVic”. Het doel is de technologie uit zijn

doctoraatsthesis te commercialiseren. Bovenop de internet -

toepassing start de toeristische dienst van Gent met een pilootproject waarbij bezoekers aan de stad aan de balie een gepersonaliseerde stadswandeling kunnen uitstippelen.Meer informatie over doctoraten aan de K.U.Leuven vind je

op www.kuleuven.be/doctoraatsverdediging/

Kurt Driessens

uning in toerisme

Wim MichielsGeboren - GezinGeboren in Mol op 9 januari 1974

Verloofd met Barbara Sterckx.Studies: burgerlijk werktuigkundig-elektrotechnisch ingenieur, richtingelektrotechniek, optie energie,K.U.Leuven, 1997 •

doctoraat in de computerwetenschappen, K.U.Leuven, 2002

Loopbaan: postdoc K.U.Leuven • wetenschappelijke

verblijven aan TU Eindhoven, Georgia Institute of Technology

en Université de Technologie de Compiègne •

docent Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF), Departement

Computerwetenschappen, sinds oktober 2008Onderzoeksdomein: technisch-wetenschappelijk rekenen,

dynamische systemen, controle, optimalisatieE-mail: Wim.Michiels@cs.kuleuven.be

Website: people.cs.kuleuven.be/wim.michiels

12

Kristel Bernaerts

Geboren - Gez

in

Geboren in Bonh

eiden, 27 augustu

s 1974

Getrouwd met G

eert Verschuere

n en

mama van Fenn

a en Hanne

Studies: bio-inge

nieur in de sche

ikunde,

K.U.Leuven, 199

7 •

doctor in de toe

gepaste biologis

che wetenschap

pen,

K.U.Leuven, 200

2

Loopbaan: post

doc K.U.Leuven

, Departement C

hemische

Ingenieurstechni

eken, Afdeling C

hemische en Bio

chemische

Procestechnolog

ie en –regeling (B

ioTeC), 2002-201

0 •

verblijf Technisch

e Universiteit De

lft, Departement

Biotechnologie, 2

008 • docent aa

n Departement C

hemische

Ingenieurstechni

eken, Afdeling B

ioTeC, deeltijds s

inds

oktober 2008, vo

ltijds vanaf oktob

er 2010.

Onderzoeksdo

mein: industriële

biotechnologie,

metabole

fluxanalyse, me

tabolomics, met

abole modellerin

g van

bioprocessen, o

ptimaal experim

entontwerp voo

r model -

identificatie, bio

reactoren

E-mail: Kristel.B

ernaerts@cit.kul

euven.be

Website: cit.kule

uven.be/biotec/

Al voor de 20e keer stelt de Groep Wetenschap & Technologie haarpas aangesteld academisch personeel voor in de Arenbergbrochure.In dit boekje vertellen deze professoren over zichzelf en hun onder-zoek. In GeniaaL geven we een overzichtje van de acht die actief zijnin ingenieurswetenschappelijke domeinen. Meer portretten kun jeonline lezen: set.kuleuven.be/brochures/arenberg2009.htm

Dave ClarkeGeboren - GezinGeboren in Lithgow, Australië in 1971

Studies: BSc in Computer Science,Australian National University, 1994 •PhD, 2001 met als topic Object Ownership and Containment Loopbaan: research programmer Microsoft ResearchInstitute, Sydney • postdoc Universiteit van Utrecht • postdoc Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam • benoemd aan het Deptartement Computer -

wetenschappen, Afdeling DistriNet sinds oktober 2008Onderzoeksdomein: programming languages, type systems,automata and logics for improving software quality, with applications in coordination, software product lineengineering, and secure softwareE-mail: Dave.Clarke@cs.kuleuven.be Website: distrinet.cs.kuleuven.be/

Dirk Saelens

Geboren - Gez

in

Geboren in Ooste

nde op 6 januari 1

974

Getrouwd met H

ilde Claessens en

vader van Jasper

Studies: burgerli

jk ingenieur-arch

itect,

1997, K.U.Leuve

n • doctoraat in

de

toegepaste wete

nschappen, richt

ing bouwkunde in

2002.

Loopbaan: post

doc K.U.Leuven

• projectingeni

eur

VK Engineering

• aangesteld a

ls docent aan de

Afdeling

Bouwfysica van h

et Departement

Burgerlijke Bouw

kunde

in oktober 2008

Onderzoeksdo

mein: energie e

n comfort in geb

ouwen

E-mail: Dirk.Sae

lens@bwk.kuleuv

en.be

Website: bwk.ku

leuven.be/

Tom Van GervenGeboren - GezinGeboren in Leuven in 1972Partner Barbara Debaveye, twee kinderen, Finn en Ede

Studies: bio-ingenieur in de milieu-technologie, K.U.Leuven, 1995 •studies Internationale Betrekkingen(K.U.Leuven) en Gestion du Développement (Université de Liège) • doctoraat K.U.Leuven, 2005, DepartementChemische IngenieurstechniekenLoopbaan: postdoc Technische Universiteit Delft, 2006-2008 • docent Departement ChemischeIngenieurstechnieken sinds oktober 2008Onderzoeksdomein: procesintensificatie - gelocalizeerde

energie - alternatieve energievormen - vast-vloeistof interacties

- afvalverwerking - duurzame processenE-mail: Thomas.VanGerven@cit.kuleuven.be Website: cit.kuleuven.be/lapcet/

13

Luc Schueremans

Geboren - Gezin

Geboren in Merksem op

5 mei 1970.

Getrouwd met Pascale I

nnocent en

vader van Bas en Judith

Studies: burgerlijk bouw

kundig

ingenieur, optie gebouw

entechniek

aan de K.U.Leuven, 19

95 • doctoraat in de t

oegepaste

wetenschappen, K.U.Le

uven in 2001.

Loopbaan: visiting rese

archer aan de Universi

ty of Calgary

te Canada; 1998 • de

eltijds docent Departem

ent Burgerlijke

Bouwkunde sinds 2005

• docent sinds oktob

er 2008

Onderzoeksdomein: p

robabilistische beoord

eling van

de veiligheid van best

aande historische struc

turen en

aansluitend materiaalo

nderzoek op metselwe

rk, hout

en staal. Beoordeling v

an de veiligheid van be

staande

structuren en aansluit

end materiaalonderzo

ek op

metselwerk, hout en s

taal.

E-mail: Luc.Schuerem

ans@bwk.kuleuven.be

Website: bwk.kuleuve

n.be/

Patrick Willems

Geboren - Gezin

Geboren in Herentals op 21 mei

1970.

Getrouwd met Ria Depreitere en

vader van Stijn, Thijs en Tijl

Studies: burgerlijk bouwkundig

ingenieur, K.U.Leuven, 1993 •

doctor in de ingenieurswetensch

appen, 2000

Loopbaan: postdoc K.U.Leuven

en Laboratoire des

Sciences du Climat et de l’Envir

onnement (Fr) •

buitengewoon gastdocent aan d

e K.U.Leuven

sinds 2000, deeltijds docent aan

de VUB (Interuniversity

Master Programme of Water Re

sources Engineering). •

sinds 2008 hoofddocent in de s

tedelijke hydrologie en

rivierkunde, Afdeling Hydraulica

van het Departement

Burgerlijke Bouwkunde.

Onderzoeksdomein: stedelijke

hydrologie en rivierkunde,

statistische hydrologie

E-mail: Patrick.Willems@bwk.k

uleuven.be

Website: bwk.kuleuven.be/

Tinne TuytelaarsGeboren - GezinGeboren in Turnhout op 9 september 1973.

Partner Pascal Pollet, 2 kinderen,

Quinten en CasperStudies: burgerlijk elektrotechnisch

ingenieur, K.U.Leuven, 1996 •

doctoraat in computervisie, groep PSI aan

het Departement Elektrotechniek (ESAT), 2000

Loopbaan: postdoc K.U.Leuven/ESAT-PSI •

verblijf INRIA (Grenoble, 2006), NICTA (Canberra, 2008) en

EECS & ICSI (UC Berkeley, 2010) •

deeltijds docent sinds 2008, voltijds sinds oktober 2009.

Onderzoeksdomein: computervisie, voorwerpsherkenning,

beeldinterpretatieE-mail: tinne.tuytelaars@esat.kuleuven.be

Website: www.esat.kuleuven.be/psi/

Liliane Pintelon

Gert Sablon stelde in zijn inleiding van de avond dat de aandachtvoor energiebewust wonen en leven erg is toegenomen in de huidigemaatschappelijke context. In de Verenigde Staten blijken passief-woningen razend populair, in België daarentegen zijn er nog maareen beperkt aantal passiefwoningen gerealiseerd. Niettemin wordenze ook bij ons door de overheid gestimuleerd en ondersteund metallerhande premies en fiscale voordelen, op gemeentelijk, gewestelijken federaal niveau. De eerste spreker was Geert Matthys, energieconsulent bij deVlaamse Confederatie Bouw. Hij trok het debat open met de vast-stelling dat 'duurzaam bouwen' een vlag is die vele ladingen dekten dat daarrond nog geen consensus bestaat. Wat de ecologischeduurzaamheid betreft moeten we nadenken over meerdere aspecten:wat met het grondgebruik (locatie, oppervlaktebenutting, sanerenvervuilde grond, ...), wat met brand in een woning met pvc- ramen?Wat is de milieu-impact van de bouwmaterialen inclusief productie,transport, sloop en recyclage? Om op deze laatste vraag een antwoord te bieden, bieden sommige fabrikanten reeds een EPC (environmental product certificate, niet te verwarren met energie-prestatiecertificaat): dit is een datasheet met gegevens over demilieu-impact van het product.

In Vlaanderen is de EPB-regelgeving (Energieprestatie en Binnen -klimaat) gestart in 2006,in uitvoering van een Europese richtlijn, met de eis dat alle (ver)bouwaanvragen een E-peil van maximaal100 moeten halen. Het E-peil is de verhouding tussen een berekendjaarlijks primair energieverbruik en een referentiewaarde voor datenergieverbruik, vermenigvuldigd met 100. Sinds 1 januari 2010geldt een eis van maximaal E-80 voor (ver)nieuwbouw. E60 in 2012lijkt haalbaar maar de huidige evolutie van het E-peil gaat niet snelgenoeg om E-nul te halen in 2020. Dit is nodig om de Europesedroom van (nearly) zero energy buildings in 2020 te realiseren: "all buildings built after 31/12/2020 must have high energy-savingstandards and be powered to a large extent by renewable energy." Het E-peil wordt bepaald aan de hand van de EPB-software diegratis kan gedownload worden op www.energiesparen.be. Het isnog niet zeker of in 2010 E-60 zal worden opgelegd. Ook bestaater nog onduidelijkheid over hoe koudebruggen zullen worden geïn-tegreerd in de regelgeving: tot dusver werden zij gedoogd, maarhet ziet ernaar uit dat deze toch in rekening zullen moeten wordengebracht. Maar de huidige software zou hiermee niet meer kunnenworden uitgebreid ...In onderstaande tabel worden drie bouwconcepten toegelicht.

Tweede spreker was professor emeritus Hugo Hens van hetDepartement Burgerlijke Bouwkunde. Professor Hens gaf onmiddellijk aan dat hij, gebaseerd op zijn inzichten en ervaring als bouwfysicus, het concept van passiefwoningen kritisch zoudoorlichten. Hij spreekt van een hype, die blind gevolgd wordt door te veel mensen en de overheid.Professor Hens ging vervolgens dieper in op de zin en onzin vanextreem lage isolatie (U-waarden). Zoals op de figuur duidelijk tezien, is het verloop van U in functie van de dikte van de isolerendelaag hyperbolisch: het verschil tussen 20 en 30 cm isolatiedikte isbijzonder klein. De eerste centimeters geven de grootste besparing.Ook andere grafieken die professor Hens toont geven aan dat het,zelf als energie duurder wordt, economisch niet veel zin heeft omveel meer te isoleren.

In een passiefwoning met gebalanceerde ventilatie met warmte -terugwin-unit (WTW) is de boodschap: ramen dicht, deuren toe.Probleem is echter dat dit botst met onze leefgewoonten. Elke keer de achterdeur opengaat (en je staat ervan te kijken hoe vaak dat gebeurt in een gemiddeld huis), valt het gebalanceerd ventilatiesysteem weg. Zonder de gebalanceerde ventilatie is het natuurlijk ventilatievoud tussen 0.02 en 0.04 per uur in eenpassiefwoning: wat bij afwezigheid of wanneer de ventilatorenafgezet worden? ‘s Zomers bij zonnig weer na regen zal door de droging van het nat buitenblad de relatieve vochtigheid in de woning gemakkelijk 75% bedragen wat schimmelvorming in de hand werkt.

Ook over de koppeling tussen verwarming en ventilatie velt professorHens een streng oordeel. De warmtebalansen kloppen nooit, leerthij zijn studenten. In de voornaamste slaapkamer loopt in de winterde temperatuur gauw op tot 24, wat warmer is dan de woonkamer.Ook dit botst met onze leefgewoonten. Om een goede slaapkamer-temperatuur te krijgen moet de ventilatie worden afgezet met allegevolgen van dien voor de woonruimte, bijvoorbeeld de afvoer vande frietlucht in de woonkamer.Vaak gebruikt in passiefwoningen zijn grondbuizen in serie metWTW (warmte terug winning) met als doel bijkomende warmte -recuperatie. De inlaat van zo'n pijp geeft uit op gras waar de relatieve vochtigheid kan oplopen tot 100%. Niet alleen is luchtopzuigen die bevochtigd is nadelig voor de luchtkwaliteit, ook energetisch levert de grondpijp onvoldoende extra besparing opverwarming. Een grondpomp, waar het vaak donker en vochtig is,

is de ideale kweekhaard voor schimmels en muggen. Wanneer de WTW-filters niet vervangen worden (wat vaak het geval is), is slechte binnenluchtkwaliteit het gevolg.

Professor Hens relativeert de stelling van hetPassiefHuisPlatform dat het primaire energiever-bruik van minder dan 40kWh/(m3a) acht maalstrenger zou zijn dan dit van een gemiddeld huis.

30 MAART 2010

Forumavond passief wonen

14

De forumavond 'Passiefwoningen' op 30 maart was de afsluiter in de reeks forumavonden 2009-2010. De opkomst was ook voor deze laatste forumavond bijzonder groot: bijna 300 alumni en bijna-alumniwaren afgezakt naar de campus. Onder hen heel wat ingenieur-architecten die professioneel nood hebben aan kennis rond passiefwoningen, maar daarnaast ook niet-architecten die graag informatie van specialisten ter zake krijgen.

Type woning Totale energievraag Luchtdichtheid n50 (h-1) Productie voor ruimteverwarming hernieuwbareen koeling (kWh/m2.a) energie

Laag energie woning 30Passief huis 15 0,6Nul energie woning 15 0,6 Netto verbruik

Hij toont metingen van niet tot amper geïsoleerde woningen uit dejaren ‘50: gemiddeld is het primair energieverbruik 103kWh/(m3.a).De passief standaard doet 2,5 keer beter. De passief standaardgaat ervan uit dat iedereen de hele woning verwarmt. Slaapkamersworden in de praktijk echter veelal niet verwarmd.

Professor Hens besluit dat de passiefwoning beter niet als wettelijkereferentie wordt gebruikt. Op de vraag hoe ver er dan wel wettelijkmoet worden gegaan is hij heel duidelijk: een laagenergiewoning isaan te bevelen. Een zonneboiler is evenmin economisch interessant,je kiest beter voor zuinige verlichting en zuinige apparatuur. Bij bestaande woningen is passiefniveau halen quasi onmogelijk,wel laagenergieniveau. Het Europese streven naar een 'nulenergie-woning' tegen 2020, waarbij de resterende energievraag lokaal en hernieuwbaar opgewekt wordt, is onhaalbaar en onbetaalbaar(o.a. omdat het laagspanningsnetwerk overbelast zal geraken).Professor Hens vraagt meer nuchterheid op zowel Europees alsVlaams niveau.Na deze duidelijke uitspraken over passiefwoningen kon ingenieur-architect Erwin Mlecnik, verbonden aan de TU Delft en het Passief -HuisPlatform vzw een andere visie laten horen. Hij stelde datBelgië met zijn enorme erfenis van kolen en staal moeilijker danelders passiefwoningen accepteert. Sedert 1991 zijn er al passief-huizen in Duitsland en ook in andere Duitstalige landen heeft depassiefwoning een hoge vlucht genomen.

Hierboven zie je het aantal passiefwoningen in het Vlaamse Gewest.Het aantal passiefwoningen dat effectief het PHP-certificaat heeftgekregen is nog beperkt. Niettemin is het certificaat dat het Passief -

HuisPlatform op de markt heeft gebracht een innovatie geweest.Voorheen was er geen enkele manier om een garantie te krijgen op een bouwproject. Het PassiefHuisPlatform doet geen enkeleaanbeveling over te gebruiken materialen of technieken. Wel heeft het www.bouwdetails.be opgezet. Op deze site wordtbijvoorbeeld informatie verschaft over ventilatie en klimatisatie ineen passiefwoning, o.a. technieken zonder WTW.

Het PassiefHuisPlatform beseft dat er nog een grote weg af te leggenvalt in de samenwerking met onderwijsinstellingen om onderwijs-programma's op alle niveaus te realiseren. Dit werd ook duidelijkgeïllustreerd door de talrijke vragen van de aanwezige ingenieur-architecten. Erwin Mclenik verwees ook naar www.lehr.be voor info.Lehr staat voor Low Energy Housing Retrofit.

De interesse in passiefwoningen begint te groeien, getuige de meerdan 200 Vlaamse bedrijven die al toegezegd hebben te exposerenop 'Passive House 2010' in Brussel van 3 tot 11 september 2010en het initiatief van het Brussels Gewest om voortaan enkel nogpassief te bouwen.

Deze forumavond werd naar goede traditie afgesloten met een receptie: er was duidelijk stof genoeg voor discussie!

Iris De Coster

actief bijgewoond

15

1,60

1,40

1,20

1,00

0,80

0,60

0,40

0,20

0,000 0,1 0,2 0,3

Dikte isolerende laag (m)

U-w

aard

e (W

/(m2 .K

)

9

250

200

150

100

50

4

2004 2005 2006 2007 2008 2009

214 16 7

3324

9

38 38

13

160

63

13

214

23

0

■ Bouwaanvraag goedgekeurd

■ Oplevering

■ Gecertificeerd als passiefhuis 143

Aantal passieve woningen in het Vlaams Gewest

Werkingsverslag 2009 - 2010In het activiteitenverslag besteedde Bart aandacht aan de positio-nering van VILv, de ledenwerving, de samenwerking met K VIV,VTK en Alumni Lovanienses en een overzicht van de voorbije entoekomstige activiteiten.

De positionering van VILv vzw was in 2009 een specifiek aan-dachtspunt. Men heeft geconstateerd dat er bij de studenten enpas afgestudeerden onduidelijkheid heerst over de verschillende‘betrokken’ verenigingen (K VIV, Alumni Lovanienses, VILv, VTK-alumni). Daarom werd de rol van VILv vzw binnen deze contextbekeken en beter gespecificeerd.

De taak van de vzw - volgens de statuten - is het bestendigen vande band tussen de afgestudeerden van de Faculteit Ingenieurs -wetenschappen van de K.U.Leuven. Maar wegens het betalend lid-maatschap van de VILv vzw moet er een onderscheid zijn tussen devzw-leden en alle andere alumni. Dit leidde tot volgende werkregels:• Voor het activeren van de “community”, de hele alumnigroep

dus, werd de merknaam “Alumni Ingenieurs K.U.Leuven” gekozen. De naam VTK-Alumnizal niet meer gebruikt worden.Deze community speelt dezelfderol als de Alumni Lovaniensesvoor de hele K.U.Leuven.

• In de VILv-communicatie wordt de merknaam “AlumniIngenieurs K.U.Leuven” als onderschrift van de vzw-naamgezet. Daarnaast krijgt de vereniging een eigen logo, een eigen “beeld” op een nieuwe roll up die op activiteiten van VTK(Alumnicorner op galabal, jobbeurs…) en anderen zal wordengebruikt. Dezelfde look & feel zal worden toegepast op socialenetwerksites zoals Facebook en LinkedIn… Via dit platform zal ook gewerkt worden om de e-mailadressen van alle alumnite actualiseren. Vandaag zijn 40% van de elektronische alumni-adressen bekend.

• VILv vzw is een ledenvereniging waarvan je lid kunt worden viaK VIV (lidmaatschap voor K VIV en VILv samen) maar je kuntook opteren voor lidmaatschap ‘VILv-Only’.

Ledenaantal en administratieve chaos bij Alumni Lovanienses Over het aantal VILv-leden heerst verwarring. Vandaag wordt ditaantal bepaald door gegevens van Alumni Lovanienses (die de VILv-lidmaatschappen nominatief bijhoudt) en K VIV (die haar leden, dusautomatisch ook VILv-leden, nominatief doorgeeft). Waarschijnlijk ishet aantal K VIV/VILv-leden nog steeds aan het dalen. Uit het finan-cieel verslag blijkt dat het aantal betalende ‘VILv-only’-leden in 2009verdubbeld is. Ondanks hogere inkomsten vanuit zowel K VIV alsVILv-only zou volgens de tellingen het totaal aantal leden 4.700 zijn,hetzelfde aantal als in 2008. Of dit juist is, moet nog uitgeklaard worden.

Deze ondoorzichtige toestand moet in 2011 van de baan zijn. De oorzaak is in sterke mate te zoeken in de overschakeling bijAlumni Lovaniensis naar SAP-CRM. De relatie tussen VILV en Alumni Lovanienses is (ook op menselijk vlak) echt hartelijk maardoor deze overgang verlopen een aantal dienstverleningen vanuit

Alumni Lovanienses niet meer vlekkeloos. Een probleem is de nieuweterminologie binnen SAP die commercieel (segmenten, marketing-campagne, doelgroep) is, waar ze vroeger functioneel was. Dit geeftsynchronisatiefouten met de vorige inhoud, met K VIV… Dit heeft bijvoorbeeld geresulteerd in fouten die het imago schaden, zoals een mailing naar K VIV-leden om hen te melden dat ze nog geenVILv-lid zijn en hen VILv-only aan te bieden. Het oplossen van deze problematiek heeft bij Alumni Lovanienses een hoge prioriteit.

Activiteiten in 2009-2010, continuïteit in 2010-2011De drie forumavonden waren weer een succes. De onderwerpen (“De maakbare mens, “Hoe plan ik mijn carrière” en “Passiefhuis”)waren zeker goed gekozen: actueel en publiekstrekkend. In 2010 –2011 worden de forumavonden voortgezet. Omdat het praktischniet haalbaar is entreegeld te vragen per activiteit zal het onder-scheid tussen een lid en niet-lid liggen in de aangeboden service:alleen de VILv-leden zullen de powerpointslides of samenvattingenvan de sprekers krijgen. De Dag van de Ingenieur was in 2009 aan een heropleving toe. Er waren weer 200 deelnemers. Dat betekent een stijging met 50%,maar dat aantal is toch nog beduidend lager dan de topjaren met350 deelnemers. Er wordt geopteerd om de Dag van de Ingenieur in 2010 te ontdubbelen in twee volwaardige activiteiten op dezelfdedag. In de namiddag zijn er activiteiten met kinderen die zekerjonge alumni zullen aanspreken. De avond met het diner waarzeker lustrumjaren voor uitgenodigd worden is een blijver. De lustrumjaren kunnen er hun netwerkwerking heropstarten of activeren. Maar natuurlijk blijft iedereen welkom. En net om iedereen aan te trekken en alumninetwerking over de jaren heen te realiseren, wordt het belang van de gastspreker verhoogd. Zo wordt gestart met een spreker die al een tijd in het middelpuntvan de belangstelling staat: Frank De Winne.

Belangrijk onderdeel van de VILv-activiteiten is nog steeds de sponsoring van het aperitief van de jaarreünies. Deze blijven succesvol. Zo hadden de alumni van 1985 een recordopkomst bij hun meireünie 2010 met 92 deelnemers. Er is de voetbal -sponsoring geweest, die weliswaar opnieuw geëvalueerd wordt in 2010. Er is de prachtige samenwerking met de faculteit onderandere voor de Van Cauterenleerstoel. De Raad van Bestuurbeklemtoont vooral de goede samenwerking rond het tijdschriftGeniaaL, een gezamenlijk initiatief van de faculteit, VILv en VTK.Ook met VTK is er een nauwe samenwerking. De sponsoring vanactiviteiten blijft behouden. VILv dankt VTK voor het actief houdenvan de website (en zolang de SAP-perikelen voortduren, is dezeondersteuning zeker noodzakelijk).

De K VIV-samenwerking is in deze verslaggeving naar achterengeschoven. Het toont aan dat in 2009 het aantal hevige discussiesrond dit thema wat is afgenomen. Er blijft een constructieve houdingvanuit VILv vzw bestaan en VILv blijft de samenwerking waakzaamopvolgen.

Statuten doorgelichtDe Vlaamse Stichting en Documentatiecentrum van VZW’s (VSDC)heeft de nieuwe VILv vzw-statuten doorgelicht. VILv zal niet enkel

16

Verslag VILv-jaarvergadering 2010

Op 28 mei 2010 vond de jaarlijkse statutaire algemene vergadering van VILv vzw plaats. Secretaris Bart VanBuggenhout gaf een overzicht van de werking 2009 en een preview van 2010. Het financieel plaatje werdgetoond door penningmeester Johan Vanmarcke en de vergadering werd afgerond door voorzitter Iris DeCoster, die de krachtlijnen voor 2010-2011 formuleerde.

de ‘wettelijke bepalingen’ bijwerken, maartegelijkertijd bekijken wat de invloed is vanhet bachelor-mastersysteem en de integratievan de hogescholen in de universitairestructuur op de evolutie van de vzw.Hierover zal een werkgroep zich buigen. De consequenties hiervan zullen ook in de statuten worden geïntegreerd.

Statutaire evolutiesOntslagnemende leden van de raad vanbestuur zijn Luc Monserez en Gert Sablon.Zij worden bedankt voor hun inzet en zijhebben toegezegd om actief te blijvenmeewerken. Er werden geen nieuwe ledenvoor de Raad van Bestuur voorgesteld. De verlenging van de mandaten van onder-voorzitter Eric Van den Bulck, penning-meester Johan Vanmarcke en secretaris-generaal Bart Van Buggenhout is door de vergadering goedgekeurd. Hiermeekomt het aantal op 12 leden (het statutaireminimum is 8, het maximum is 16 leden).

Uitgebreide verslaggeving activiteiten,agenda toekomstige activiteiten opwww.VILv.be

Financieel verslag 2009 - 2010

Penningmeester Johan Vanmarcke gaf een overzicht van de rekeningen 2009. Het is verheugend te kunnen melden dat er een positief financieel resultaat is,zowel in de werking als in de portefeuille. Dit positieve resultaat is er vooral dankzij de verhoogde inkomsten van lidmaat-schapsgeld. Enerzijds omdat K VIV geen‘kosten voor werving van leden’ heeft doorgerekend, anderzijds omdat er nu 916 keer VILv-only lidmaatschapsgeld is ontvangen, tegenover 437 in 2008. Binnen de werking blijven de grote uitgavenhet tijdschrift (-9.428,01 euro, terwijl ditbegroot was op -8.200 euro) en de VILv-activiteiten (7.485,76, begroot op 8.000euro). Hierin heeft de Dag van de Ingenieureen aandeel van ongeveer 50%, de forum-avonden 25%. Het gaat hier echter over de pijlers van de communi-catie en de werking. Deze uitgaven zijn dan ook verantwoord tenoemen. Het batig saldo van de werking was 28.416,97 euro. Dit werd toegevoegd aan de reserves.

Naast de werking zijn er de zeven fondsen, die hun middelen hebbenuit schenkingen en eigen reserves. Het gaat om het fonds Cousin(studieleningen), het fonds Van Bree (uitstraling, gebruikt in 2004 en 2008 voor de schenkingen aan de K.U.Leuven), het fondsVierendeel (VILv-prijzen), het fonds Blondeel (heilige missen vooroverleden leden), het fonds Jadot (behoeftige leden), het fonds Jadot-Van Bree (weduwen en wezen) en het Solidariteitsfonds (gebruikt

om de behoeftige fondsen te spijzen). Ook de beleggingen van hetgeld uit deze fondsen hebben dit jaar 4,9% opgebracht (terwijl ze in 2008 daalden met 2,7%, wat toen een schitterende prestatie was in vergelijking met de resultaten van de beursindexen: Bel20 -54% en Dow Jones -34%). Dit heeft te maken met het terugplooienop een conservatieve beleggingspolitiek, die verder wordt gezet(eind 2009 werd van een termijnrekening naar een spaarrekeningovergestapt). Dit jaar is er geen schenking geweest. Het totaal vande fondsen bedraagt 494.766 euro. In 2000 was dit 511.322 euro,maar ondertussen zijn er schenkingen uit de fondsen geweest voor de campusbibliotheek (250.000 euro in 2004) en hetThermotechnisch Instituut (10.000 euro in 2008).

17

Resultaatrekening VILv vzw

Inkomsten Uitgaven Saldo Begroting

A. WERKING VILv

1. Secretariaat 138,30 -138,30 -2000,002. Lidgelden 61442,83 13752,40 47690,43 27200,00

2.1 K VIV 38782,832.2 Alumni 13752,402.3 VILv ledenwerving 22660,00

3. VILv-blad 6054,67 15482,68 -9428,01 -8200,003.1 Publiciteit 500,003.2 Tussenkomst Alumni 5554,673.3 Abonnementen 0,003.4 Redactionele kosten 3327,503.5 Drukkosten 6538,103.6 Verzendingskosten 5617,08

4. Algemene vergadering 540,00 1609,36 -1069,36 -2000,005. Vergaderingen 1424,64 -1424,64 -2250,00

5.1 Onkosten 1111,205.2 Verplaatsingen 313,44

6. Activiteiten 10385,50 17871,26 -7485,76 -8000,006.1 Promotiebijeenkomsten 1405,006.2 VILv - Forum 0,00 2232,206.3 Dag van de Ingenieur 10385,50 14234,066.4 Website VILv 0,006.5 Kunsttentoonstelling 0,006.6 VILv Jongeren - FC VILv Heverlee 0,00

7. Steun aan VTK 2647,71 -2647,71 -2650,007.1 Galabal 1047,717.2 Promotiefeest 1250,007.2 Revue 350,007.3 Bedrijvendag 0,00

8. Steun aan de Faculteit 1800,00 -1800,00 -1800,008.1 Receptie promotie 1000,008.2 Public Relations Faculteit 0,008.3 Leerstoel prof. Van Cauteren 800,00

9. Varia 332,55 -332,55 -300,0010. Financiële verrichtingen

10.1 Reserves VILv 5052,87 0,00 5052,87 0,00Afnames en bijstortingenResultaat beleggingen 5052,87

TOTAAL WERKING 83475,87 55058,90 28416,97 0,00

B. VILV - FONDSEN

10.2 Fondsen VILv 22207,28 0,00Afnames en bijstortingen 0,00 0,00Resultaat beleggingen 22207,28

TOTAAL FONDSEN 22207,28 0,00 22207,28

11. Globaal Resultaat11.1 Nadelig saldo11.2 Batig saldo 50624,25

TOTAAL 105 683,00 55 059,00 50624,25

18

Overzicht van de fondsen vindt u terug op het uitgebreide financieel jaarverslag op de website www.VILv.be.

Er werd een conservatieve, sluitendebegroting 2010-2011 ingediend met oog voor continuïteit en ruimte voor nieuwe initiatieven, met de klemtoon op het betrekken van jongere alumni in de VILv vzw-werking.

Afronding door de voorzitter

Voorzitter Iris De Coster rondde de jaarver-gadering af. Het resultaat van de verenigingvoor 2009 – 2010 is positief te noemen. Dat bewijzen de cijfers, dat bewijst het feitdat met alle activiteiten honderden alumnibereikt worden. Daarbij zien we dat er eengoede mix is van ouderen en jongeren.

Daarom ook het belang van een uitstekendesamenwerking VILv – VTK. Daarom ook de bezorgdheid over de informaticaproble-matiek bij Alumni Lovanienses. Het meeevolueren met de omgeving is van grootbelang voor de toekomst. In dit verbandmoet VILv oog hebben voor de evolutiebachelor-master en de Associaties, voordienst verlening... Vandaar ook dat de“valorisatie van het lidmaatschap”, zoweldat via K VIV als VILv-only, een belangrijkaandachtspunt is en moet zijn. Ook overdeze valorisatie zal in 2010 een werkgroepzich buigen, want we leven in een wereldvan return-on-investment. Het feit an sichdat je samen aan een universiteit of eenfaculteit bent afgestudeerd geeft geengroepsgevoel en groepsvorming meer.

Er werd door de aanwezige leden déchargeverleend aan De Raad van Bestuur voorzijn werkzaamheden en zijn financieel verslag van 2009 – 2010.

V.I.Lv. – ALUMNI INGENIEURS K.U.LEUVEN • V.I.Lv. vzw, Kasteelpark, Arenberg 1, 3001 Heverlee, Tel.: 016 32 13 53, Fax: 016 32 19 82, E-mail: vilv@kuleuven.be• Ondernemingsnummer: 0896.602.771• Oprichtingsdatum: 19 februari 1970

Balans VILv vzw

ACTIEF 2008 2009 PASSIEF 2008 2009

Portefeuilles Fondsen VILv 472 559 494 766

Pooled fund K.U.Leuven 147 447 151 039BNP Paribas Fortis 416 337 460 035Obligatielening vzw Aktief 15 493 15 493

Spaarboekje (BNP Paribas Fortis) 90 92 Reserves VILv 107 966 136 383

Zichtrekeningen 16 008 5 217

Overlopende rekeningen 1 453 15 015 Overlopende rekeningen 16 303 15 742

TOTAAL 596 828 646 892 596 828 646 892

Begroting werking VILv vzw 2010

Inkomsten Uitgaven Saldo

1. Secretariaat 2 000 - 2 000

2. Lidgelden 50 500 15 000 35 5002.1 KVIV 28 0002.2 Alumni 15 0002.3 VILv ledenwerving 22 500

3. VILv-blad 4 500 14 200 - 9 7003.1 Publiciteit 03.2 Tussenkomst Alumni 4 5003.3 Abonnementen 03.4 Redactionele kosten 3 4003.5 Drukkosten 5 8003.6 Verzendingskosten 5 000

4. Algemene vergadering 0 2 000 - 2 000

5. Vergaderingen 0 2 000 - 2 0005.1 Onkosten 1 5005.2 Verplaatsingen 500

6. Activiteiten 0 15 000 - 15 0006.1 Promotiebijeenkomsten 2 0006.2 VILv - Forum 3 0006.3 Dag van de Ingenieur 8 0006.4 Website VILv 06.5 Kunsttentoonstelling 06.6 Nieuwe initiatieven 2 000

7. Steun aan VTK 0 2 650 - 2 6507.1 Galabal 1 1507.2 Promotiefeest 1 2507.3 Revue & Free podium 2507.4 Bedrijvendagen 0

8. Steun aan de Faculteit 0 1 800 - 1 8008.1 Receptie promotie 1 0008.2 Public Relations Faculteit 08.3 Leerstoel prof. Van Cauteren 800

9. Varia 0 350 - 350

10. Financiële verrichtingen 0 0 010.1 Reserves VILv 010.2 Fondsen VILv 0

Totaal 55 000 55 000 0

Relaas van een reünie

De respons op de eerste mailing, opnieuw een service van de VILv, was overweldigend, al is achteraf gebleken dat e-mailings alleen niet betrouwbaar genoeg zijn. We vermoedendat spamfilters ons parten gespeeld hebben. Alternatieven zoalssocial networks als LinkedIn, Google Docs of een eigenwebsite, zijn geen overbodige luxe gebleken.

We zijn al heel snel naar fase 2 overgeschakeld: het samenstellen van een werkgroepje, dit is prettiger werken en praktisch om de taken te verdelen. Een datumwerd geprikt, deels via een oproep in LinkedIn. De formule?Na een brainstorm viel de keuze op een walking dinner inhet Thermotechnisch Instituut (TI).

De volgende fase dan, het consolideren van de ideeën enmaken van de afspraken. Zowel de communicatie met de faculteit voor de reservatie van TI en de omkaderendeinfrastructuur (video, micro, muziek), als met Alma voor de catering (een voorwaarde verbonden aan het TI), verlieprimpelloos. Ook VILv deed haar duit in het zakje. Alles samenbracht dit ons tot een budget en dus tot een deelnameprijs. Tijd voor een mailingmet de aankondiging van het event, daarna eentje met de uitnodiging, tenslottenog een rappel voor de laatkomers.

Voor de geïnteresseerden zijn we begonnen met rondleidingen door de departementen. Ikzelf had het te druk om na afloop te polsen naar de indrukken, maar ik heb niemand horen klagen. Het ont-vangen van een 90-tal genodigden vraagt toch wat aandacht.De receptie, aansluitend het walking dinner en tenslotte degezellige babbel bij pot en pint waren voortreffelijk, en werdenprima verzorgd door Alma Catering. Lichte muziek, een door-lopende slideshow van foto’s uit de oude doos, en de zeergesmaakte intermezzo’s van stemmenimitator Dirk Denoyelle, een vertellementje van professor emeritus Theo Van der Waeteren(op z’n beste Brussels!), en een ingenieursballade opgevoerddoor Martin Brochier hebben de avond onvergetelijk ingekleurd.

Het TI als kader is uniek. Sinds de renovatie bevat het alle faciliteiten voor een dergelijk event (Alma verzorgt er dagelijks recepties en meer!). De tegenstelling tussen de aanwezigheid van historische krachtbronnen enerzijds, en de impact van het www op onze samenkomst, kon bijna niet groter. Het zal moeilijk worden om het de volgende keer beter te doen.

A propos, bovenstaande is het relaas van de reünie van promotie 1985.

Hugo Hermans

19

Hoe je aan het organiseren van een reünie begint? Gewoon, met een mailtje naar de VILv, wat je onmiddellijk een namenlijst vanalumni oplevert! Al een goeie start, want het is dan aan jou om deze lijst al googelend en via-via aan te vullen met mailadressen.In ons geval had de VILv zelf een 80-tal adressen en hebben we er het eerste weekend onmiddellijk 80 bijgevonden. Uiteindelijkhebben we 220 vrienden kunnen aanschrijven op een totaal van 280.

2 oktober 2010: Dag van de Ingenieur

Kijk op www.vilv.be voor het programma en schrijf je meteen in! Nu ook voor kinderen en jongeren! Speciale gast: Frank De Winne

Vrouwen in het (lager) onderwijs: goed voorde promotie van studies in wetenschap entechnologie bij meisjes?

20

In januari van dit jaar haalde een opmerkelijke studie van deUniversiteit van Chicago het inter-nationale wetenschapsnieuws. De studie droeg als titel: “Femaleteachers’ Math Anxiety Affects Girls’Math Achievement”. Het artikel,gepubliceerd in een prestigieus tijdschrift, handelt over het lageronderwijs in de V.S. waar meer dan90% van de leerkrachten vrouw zijn.Het blijkt dat vrouwelijke leerkrachtenmet een gevoel van onbehagen ofonzekerheid tegenover wiskunde dit gevoelen aan meisjesleerlingenkunnen overdragen en meer nogblijkt dat dit gevoelen vaak als seksestereotiep wordt geportretteerd.Niet alleen kregen de meisjes het idee mee dat ze slechter zijn dan jongens in wiskunde omdat ze meisje zijn, ze scoorden hier-door ook systematisch slechter dan jongens op wiskundetoetsen.Het verschil tussen klassen met verschillende leraren bleek significant.De auteurs omschrijven deze trend als zeer onrustwekkend gezienin de Verenigde Staten studenten voor onderwijzer de hoogstegraad van schuwheid tegenover wiskunde voelen in vergelijkingmet andere hogere studies en gezien het hoge percentage vrouwenin deze tak van het onderwijs. Eigenaardig genoeg bleek dit schuw -gevoel niet af te stralen op jongensleerlingen. Volgens hun studiestrekt de reikwijdte van deze bevinding echter heel ver. Een gevoelvan schuwheid bij vrouwelijke leerkrachten tegenover wiskunde inhet lager onderwijs kan het vertrouwen van meisjesstudenten in het leren bemeesteren van de wiskunde ondermijnen en kan hunprestaties in wiskundige richtingen zoals wetenschappen en ingenieurs-wetenschappen in een later stadium nadelig beïnvloeden.

De auteurs besluiten in hun artikeldat het studieprogramma van deopleiding tot onderwijzer moet ver-sterkt worden met meer wiskundeen dat er ook meer aandacht moetkomen voor attitudevorming rondwiskunde.

Toevallig dook begin februari van dit jaar in enkele kranten eennieuwsberichtje op dat de aan-dacht trok. Het nieuws handeldeover de toename van het aantalvrouwelijke leerkrachten in hetVlaamse onderwijs. Hierin werdvermeld dat 77% van de leer-

krachten in het lager onderwijs vrouw zijn. Een korte steekproefleert ons dat de bacheloropleiding tot onderwijzer bij deKatholieke Hogeschool Leuven 10 studiepunten wiskunde telt op een totaal van 180 studiepunten. Bij een gelijkaardige schoolen opleiding in de Verenigde Staten, de University of Wisconsin –Platteville, telt de opleiding 9 studiepunten wiskunde op eentotaal van 130. De verhouding van uren wiskunde tot het totaalaantal uren lijkt in de Verenigde Staten en Vlaanderen gelijkaardig.De studie van de pedagogen van Chicago zou ook in Vlaanderenwel eens van toepassing kunnen zijn. Gezien er minder dan 15%vrouwelijke studenten zijn in de opleidingen tot burgerlijk ingenieur- niet architectuur (zie Geniaal januari 2010) - lijkt de opvolging vandeze studie op Vlaams niveau meer dan aangewezen.

Eric Van den Bulck

Als je laatstejaarsstudenten in technologische wetenschappen ondervraagt over de sterktes van de opleidingen die ze genoten hebben,durven ze nogal eens antwoorden dat het niveau van de wiskunde het verschil maakt. Dit geldt voor het hele spectrum, gaande van studenten professionele bachelor in de technologie tot studenten master in de ingenieurswetenschappen, en is op zijnzachtst gezegd eigenaardig, gezien het gaat over de wiskunde uit het eerste jaar. Ook in schakelprogramma’s, zoals van industrieelnaar burgerlijk ingenieur, is de wiskunde prominent aanwezig. Wiskunde wordt door velen aanzien als de Rosettasteen van alleopleidingen in wetenschap en technologie. Meer nog, in deze tijden van onzekerheid, waarbij elk land en elke regio naarstig op zoekis naar technologische innovatie en vernieuwing, wordt door menigeen erkend dat een goede basisvorming in wiskunde essentieel is. De tijd van “Herexamen”, waar BV’s veel jolijt hadden als ze op tv de som 1/2 + 1/3 misten, lijkt vandaag wel heel ver weg.

Voor VTK is “de dienst Bedrijvenrelaties (BR)” onmisbaarom evidente redenen, maar de belangrijkste taak van BRis het ondersteunen van de laatstejaars in hun zoektochtnaar de geschikte job. BR organiseert verschillende activi-teiten doorheen het jaar, met als hoogtepunt de Jobfair inmaart. Een evaluatie.

Activiteiten

Het BR-jaar ging van start met de BR-launch. De laatstejaarskonden gratis golfen, afgewisseld met presentaties van dedeelnemende bedrijven. In de loop van het jaar werden er viercareerdays georganiseerd, dagen vol soft-skilltrainingen die je later zeker van pas kunnen komen. Hierbij kwam telkenseen ander thema aan bod: cv-schrijven, loonsonderhandeling,type ingenieur en ondernemen. Er waren dit jaar twee panel-gesprekken over spraakmakende actuele onderwerpen:‘Ingenieurs in niet-technische jobs’ en ‘Werken in het buiten-land’. Zo kon je op een interactieve manier kennismaken met de bedrijfswereld. Daarnaast kregen bedrijven via lunchpresentaties de kans om hun bedrijf voor te stellen aan geïnteresseerde studenten.

Het tweede semester werd geopend met BR-launch 2: de exclusieve avant-première van de film ‘Shutter Island’gecombineerd met enkele presentaties. De Jobfair vond dit jaar plaats in Sportoase en werd op één dag gehouden.

De Jobfair is het grootste rekruteringsevent van VTK en dus de belangrijkste activiteit van BR. Op deze jobbeurs kun je een kijkje nemen bij de verschillende bedrijvenstandjes. Het is een ideale gelegenheid om op een informele manierkennis te maken met de bedrijven die je aanspreken. Het Jobforum is wat kleinschaliger. Deze jobbeurs gaat gepaardmet een gratis walking dinner, een gesmaakte combinatie. Vlak voor de paasvakantie zijn er de interviewdagen waarbij de laatstejaars sollicitatie-ervaring kunnen opdoen.

Bedrijvenrelaties is er niet enkel voor de laatstejaars. Op de stagefair kun je terecht als je op zoek bent naar eeninteressante stage. Aangezien bedrijven bij een sollicitatieveel belang hechten aan de tot nog toe opgedane ervaring, is een stage zeker een aanrader.

Visie studenten

Via een enquête werd er bij de studenten gepolst naar hun mening over de activiteiten die BR heeft georganiseerd. Gemiddeld waren de studenten bij vier tot vijf activiteitenaanwezig. Zowat iedereen was ervan overtuigd dat dezeactiviteiten een positieve bijdrage hebben geleverd in hunzoektocht naar een job of stage. Zoals verwacht vonden de meesten de Jobfair één van de belangrijkste activiteiten,over het Jobforum waren de meningen iets meer verdeeld.Naast deze twee grote activiteiten vinden de studenten het cv-boek, de bedrijvengids, de infosessie over cv-schrijvenen de vacaturesite vrij belangrijk in het aanbod dat BR henaanbiedt.

Op de Jobfair – en in mindere mate op het Jobforum – staan er veel verschillende bedrijven, zodat de studenten snel eenindruk kunnen opdoen van wat de arbeidsmarkt te bieden heeft.Je kunt er vrijblijvend een praatje slaan met de aanwezigebedrijfsmensen om te zien of het bedrijf bij je past. Deze babbelsgaan van een vage kennismaking tot grondige gesprekken.Ook de bedrijfspresentaties die er gegeven worden, vinden de studenten een belangrijk punt. We kunnen dus zeker stellen dat de Jobfair een goede manier is om een bedrijf beterte leren kennen. Wegens het beperkte aanbod geldt dit voorhet Jobforum minder. Of de contacten tussen het bedrijf en de student oppervlakkigblijven of niet, hangt zowel van de student als van het bedrijf af.Sommige studenten maakten van de gelegenheid gebruik omhun cv uit te delen, maar niet iedereen had al concrete interessein een bedrijf. Zo waren er ook bedrijven die slechts enkelevacatures hadden en dus minder op zoek waren naar werknemers.

We kunnen natuurlijk niet inschatten hoe representatief dezeenquête is, maar uit de resultaten blijkt dat begin mei zo’n25% van de laatstejaars al een contract getekend had en nog 25% had daar goede vooruitzichten op. Over het gemakom een contract te versieren zijn de meningen verdeeld.Sommigen vinden het gemakkelijk, anderen niet, maar dit hangt natuurlijk af van diverse factoren, gaande van je persoonlijkheid tot de gekozen hoofdrichting.

Visie bedrijven

Natuurlijk tellen niet enkel de studenten in dit verhaal. Ook debedrijven moeten tevreden zijn want rekrutering is uiteraardniet gratis. Bij de Jobfair en het Jobforum waren de bedrijvenzeker positief over de interesse van de studenten.

Visie Bedrijvenrelaties

De meerderheid van de studenten is zeer tevreden over de activiteiten die BR voor hen georganiseerd heeft. In de enquête werden er zelfs bedankjes gegeven. Toch is het niet altijd gemakkelijk om de interesse van de studenten te wekken. Daarom wordt er altijd een gratis extraatje voorzien,zoals een receptie, lunch, film of golfinitiatie.Natuurlijk is het aande studenten zelf om een goede job te vinden maar door de activiteiten die BR aanbiedt worden ze toch al een eind op weg geholpen. Nu blijkt dat ook de studenten dat vinden, is het jaar van Bedrijvenrelaties geslaagd!

Adelheid De Muynck

Studenten, bedrijven en relaties: VTK Bedrijvenrelaties

21

22

Vincent, viel het mee om de opkomende ploegleden gemotiveerd te houden?

Vincent: Dat was niet altijd even gemakkelijk. De nieuwe mensenkomen op allerlei verschillende manieren in de ploeg en wetensoms niet wat het ploegwerk precies inhoudt. Het komt er danop aan om op tijd op te merken of er een probleem is en datdan aan te pakken. Er zijn mensen gestopt omdat het niet waswat ze verwachtten, maar dat is normaal. Met de rest moet jegenoeg leuke dingen doen en ervoor zorgen dat iedereen zichkan ontplooien.

Een druk VTK-jaar betekent ook minder tijd voor jullie studies.Hoe is het gelukt om beide te combineren?

Vincent: Vooral veel plannen, want het VTK-werk en je thesis,P&O of papers vallen allemaal samen. Je moet dus proberen om ook de dode uurtjes optimaal te benutten. Bij groepswerk is de combinatie het moeilijkst, dan moet je goede afsprakenmaken en hopen dat je groepsgenoten begrip kunnen opbrengenvoor je situatie. Het komt erop neer dat je ervoor moet zorgendat alles wat voor VTK moet gedaan worden, gedaan wordt.Daarna moet je alles wat je er nog bij kan nemen zonder neer te vallen, ook nog proberen te doen.

Giovanni: Je moet zeker op voorhand goede afspraken makenmet iedereen, je moet duidelijk maken dat je jouw prioriteitenhebt en dat die helaas niet altijd bij je studies liggen. Groepswerkis inderdaad het grote probleem en dat zal volgend jaar nogerger zijn, Vincent. Als opkomend preses heb je het al druk, alspreses is dat nog erger. Je hebt heel veel kleine dingen te doen,waardoor je een heel versnipperde dag hebt. Als je dan eens eendood moment hebt, ben je blij met de rust en komt het er somsniet meer van om voor je studies te werken. Maar dan moet jegewoon wat harder werken in de blok, het is dus zeker doenbaar.

Een nieuw verkozen ploeg betekent bijna het einde van jouw tijdbij VTK, Giovanni. Mis je het al?

Giovanni: Ik kan niet zeggen dat ik het niet zal missen. VTK iseen belangrijk deel van m’n leven geweest de voorbije twee jaar.Maar ik ben nu wel blij dat het bijna afgerond is. Het was leuk,maar nu is het tijd voor iets anders en ik heb nog wel genoegdingen te doen zodat ik niet in een zwart gat val.

Vincent: Ik denk dat je moet stoppen voor het een sleur wordt,want anders heb je er uiteraard geen plezier meer in en dat isniet de bedoeling.

Traditiegetrouw vindt een kiesploeg VKK (de Verkiezings Kontrole -Kommissie) niet hun grootste vriend. Verklaar eens waarom datzo is?

Giovanni: Dat is altijd zo, VKK is altijd de boeman. Vorig jaar heb ik gezegd dat ik een iets minder irritante VKK wilde zijn en ik hoop dat ik daarin geslaagd ben.

Vincent: Ik vind van wel. Op sommige momenten heeft het watgebotst, maar zo gaat het altijd. Ik denk dat we vooral veel aanVKK gehad hebben. Hun opmerkingen waren meestal terecht,ook al wilden we dat op dat moment niet inzien. Ze hebben onsgoede adviezen gegeven en hebben zich flexibel genoeg opgesteld.

Heb je dit jaar al iets gehad aan de ervaring van Giovanni?

Vincent: We hebben vaak gebabbeld en ik kon hem altijd vragenhoe hij iets zou aanpakken. Ik vind dat je zoveel mogelijk moetleren van je voorganger, dat kan alleen maar nuttig zijn voorzowel jezelf als VTK.

Giovanni: Zodra je opkomend preses bent, begin je ook meer dingen van de andere kant te zien, van een kant die je vaak niet ziet als je niet in Groep 5 zit. Dat brengt sowieso uitdagingenmet zich mee. Ik heb Vincent altijd gezegd dat hij bij mij terechtkon als hij een probleem had.

Niet iedereen heeft het in zich om preses te worden, waarom wou jij dat wel, Vincent?

Vincent: Ik heb er heel veel over nagedacht. Als je denkt dat je samen met de mensen rondom jou iets kan betekenen voor je studentenkring, dan moet je er gewoon voor gaan. Preses zijninteresseert mij op alle vlakken, er komt heel veel bij kijken, gaandevan onderwijs tot de logistieke kant en ontspanning. Het is eenmix van vanalles en als je denkt dat jou dat ligt, moet je je kanswagen.

Giovanni, daarnet zei je al dat je als presidiumlid niet weet wateen preses allemaal moet doen. Kwam er veel meer bij kijkendan verwacht?

Giovanni: Een preses heeft evenveel werk achter als voor deschermen. Het moeilijke is om het overzicht te bewaren en allesgeordend te houden in je hoofd. Je bent ook vaak onderweg ensoms moet je in één avond op vier verschillende locaties zijn.Ook de LOKO AV’s vragen veel tijd. Daarnaast heb je natuurlijkde overduidelijke kant: het voorzitten van de RvB’s en cantussen.Dat er zoveel werk achter de schermen is, maakt het wel interessant,maar sommige mensen hebben dat helemaal niet door.

Voor wie houdt van goedkope drank en dito bicky burgers, frieten en andere gefrituurde “ongezondheden”, is de kiesweek de tijd van het jaar. Begin mei was het weer zo ver: de mensen van Impuls probeerden te bewijzen dat ze het waard zijn omeen jaar lang het VTK-presidium te vormen. Met 81% van de stemmen zijn ze daar zeker in geslaagd. Toen de verkiezings-koorts geluwd was, was het tijd voor een dubbelinterview met Giovanni Vleminckx, de preses van dit jaar, en zijn opvolgerVincent Goffin.

Impuls voor 2010-2011

23

Vincent: Daar sluit ik me bij aan. Mensen vragen zich soms afwaarom de preses niet aanwezig was op een activiteit, maar zijstaan er niet bij stil dat een preses soms drie dingen tegelijkmoet doen.

Je bent bijna afgestudeerd, Giovanni. Denk je dat je nog veelmet VTK in contact zal komen?

Giovanni: Ik ga hopelijk doctoreren en zal dus nog wel een tijdjein Leuven te vinden zijn. Ik woon ook niet ver van Leuven, wathandig is. Je zal me dus zeker op verschillende alumni-activiteitenkunnen vinden.

Aangezien ons lezerspubliek voornamelijk uit afgestudeerde ingenieurs bestaat: heb je al nagedacht over de alumniwerkingvolgend jaar, Vincent?

Vincent: Dat is een thema waar een ploeg het minst over nadenktmaar dat wil niet zeggen dat we dat niet belangrijk vinden. De voorbije jaren zijn er al verschillende initiatieven genomen om de alumni meer te betrekken bij het oud-studentenleven endat willen we zeker verderzetten. De ouwzakkenavonden en de oudercantus zijn altijd een succes, eventueel kunnen we ook weer een Afterwork Party organiseren. Het is belangrijk omsamen met VILv te bespreken wat we best kunnen aanbiedenaan de alumni.

Volgend jaar wordt VTK 90. Wat zijn jullie van plan en hoe zietImpuls het hele VTK-jaar?

Vincent: We zijn al druk bezig met de lustrumweek: we willenaan heel Leuven laten zien dat ook ingenieurs iets op poten kunnenzetten. We hebben daar zeker de expertise en ervaring voor.Maar er zal niet enkel ontspanning zijn; we willen bijvoorbeeldook de geschiedenis van VTK en de Faculteit in de verf zetten.

Tijdens de rest van het jaar is de communicatie naar de ledentoe ons grootste programmapunt. We weten dat dit een moeilijkpunt is dat elk jaar wel terugkomt maar we vinden het belangrijkdat we blijven proberen om onze leden zo goed mogelijk te infor-meren, op nieuwe manieren en met nieuwe ideeën. Alles draaitnu eenmaal rond de leden, zij zijn het belangrijkste voor VTK.

Alle programmapunten verwezenlijken is moeilijk. Vind je dat Voltdaarin geslaagd is, Giovanni?

Giovanni: Ons meest herkenbare programmapunt was de fiets-pomp: die wilden we installeren aan het Theokot zodat alle studenten gemakkelijk hun banden konden oppompen. Ze is erna een tijdje wel gekomen, maar ondertussen werkt ze alweerniet meer. Het is heel moeilijk om het VTK-jaar vlot te laten verlopenen het overzicht te bewaren terwijl je ook nog eens je programmain het oog moet houden. Eens de bal aan het rollen is, kun je dieniet meer tegenhouden. Je bent tijdens het werkjaar met heelveel dingen bezig en het is moeilijk om daarnaast ook nog eenste focussen op het verwezenlijken van je programma.

Vincent: Met de ploeg gaat dat ook zo. Je begint met gigantischveel ambities en wil zoveel mogelijk realiseren, maar op eenbepaald moment merk je dat dat niet allemaal mogelijk is. Zoals Giovanni al aanhaalde: eens de bal aan het rollen is, kun jehem moeilijk nog een andere richting uitduwen en ben je al blijdat de bal goed aan het rollen is. Het is uiteraard de bedoelingom zoveel mogelijk van ons programma te realiseren en daarop te blijven letten. Het voornaamste is dat VTK goed blijft draaien.

Bedankt en veel succes volgend jaar!

Adelheid De Muynck

COLOFON

'GeniaaL' is een tijdschrift vande Faculteit Ingenieurs weten -schappen en VILv - AlumniIngenieurs K.U.Leuven, met bijdragen van medewerkers van de faculteit, alumni en studenten.

'GeniaaL' verschijnt viermaal perjaar: in januari, april, juli en oktober.

verantwoordelijke uitgever: Ludo Froyen

redactie: Annemie Caproens, Jelle De Borger,Iris De Coster, Adelheid De Muynck,Michelle D'Haese, Kurt Driessens,Ludo Froyen, David Maes,Liliane Pintelon, Patrick Pype,Yves Willems

redactieadres:GeniaaLFaculteit IngenieurswetenschappenJelle De BorgerKasteelpark Arenberg 1 bus 22003001 HEVERLEEtel. + 32 16 32 16 89fax + 32 16 32 19 82geniaal@eng.kuleuven.bewww.eng.kuleuven.be

grafisch ontwerp:altera.be

drukwerk:Van der PoortenDiestsesteenweg 6243010 KESSEL-LOtel. + 32 16 35 91 76