1

BULLETIN

V.U.ErikDeBom

Haverstraat10

2861Onze-Lieve-Vrouw-Waver

TijdschriftvandeClassiciLovaniensesN.S.Jaargang7,Nummer2

OKTOBER2016

Bestelezers,Monumentum aere perennius. Past er een beterebeschrijving van professor Luc Van der Stockt? Deman die zo vele generaties studenten heeftondergedompeldindeGrieksetaal,literatuur,cultuuren filosofie. Deman diemet zijn charisma, befaamdewelbespraaktheiden fijnehumorniemandonberoerdliet. De man ook die misschien wel het besteuithangbord van de klassieke zaak was. Enuitgerekend hij gaat nu met emeritaat! Zelfsmonumenten duurzamer dan brons blijken dan tochniet voor eeuwig. Hoewel, professor Van der Stocktheeftmisschienmeer danwie ookwatwelverdienderust verdiend! Wij zullen hem niet vergeten – enhopenvanhemhetzelfde!BesteLuc,onzegrotedankenallerbestewensen!VerderinditBulletin:eenverslagvandeCenaCelticaen een oproep om samen de LeuvensetentoonstellingenoverUtopia –naastdeprestigieuzekunsthistorische tentoonstelling in Museum M is erookeen in deUniversiteitsbibliotheek– te bezoeken.Ookhetprogramma van hetNKVVlaams-Brabant envan een nieuwe inspirerende Kortenberg Studiedagkanuhiervinden.Allegoeds,ErikDeBomErik.DeBom@gmail.comBezoekonzewebpagina:http://claslov.wikidot.comEnonzefacebookpagina:http://www.facebook.com/group.php?gid=248763235661&v=wall&viewas=0

2

BesteClassiciLovanienses,DeClassiciLovaniensesbezoekendetentoonstellingenoverUtopia!Precies 500 jaar geleden werd in Leuven het boek Utopia vanThomasMorus–Morevoordevrienden–gedrukt. Daarinschrijftonzeauteuroverdeidealewereld,eenideaalwaarweallemaalvandromen. More heeft het onder andere over gratis onderwijs,kinderopvang,euthanasie,gelijkekansenvoormannenenvrouwen,vrije keuze van religie, getrouwde priesters en nog veel meerbaanbrekendeideeën.Naar aanleiding van die vijfhonderdste verjaardag van Utopiavindener inLeuventalvanactiviteitenplaats,ommaartezwijgenvandeveleboekendierondMorezullengepubliceerdworden.LessisMore? Helemaal niet, om even een flauwe en bijzonder voor dehandliggendewoordspelingtegebruiken!

UiteraardkunnenwijThomasMorenietlinkslatenliggen.InMuseumMiser de prestigieuze kunsthistorische tentoonstelling ‘Op zoek naar Utopia’.Maar ook in de Universiteitsbibliotheek wordt er een tentoonstelling –aangeboden in combiticket met Museum M – georganiseerd. Een van decuratoren isonsbestuurslid,ErikDeBom.Deze tentoonstelling isgewijdaan ‘Utopia & More: Thomas More, de Nederlanden en de utopischetraditie’. Daarnaast is Erik ook redacteur van het boek Andersland. In devoetsporenvanThomasMore (UitgeverijPolis). Meer infooverErikswerkrond Thomas More kunt u trouwens vinden op zijn site:http://www.erikdebom.net/utopia/.Niemand minder dan Erik is bereid gevonden om ons te gidsen op deunieke tentoonstelling in de bibliotheek. Zijn rondleiding vindt plaats opzaterdag 12 november om 14u30 aan de inkom van deUniversiteitsbibliotheek(vroegergekendalsdeCentraleBibliotheek).WiewilkanookhetcombiticketkopenennadienooknogmeegaankijkennaardetentoonstellinginMuseumM(zondergids).EenticketvoordeBIBkost3euro,eencombiticketvoorbeide tentoonstellingen16euro.Udientzelfvoor de tickets te zorgen (te bestellen ophttp://leuven.iticketsro.com/m/BundlesList.aspx).

3

Nadetentoonstellinggaanweachterafoprestaurant,vermoedelijkzaldatrond 19 u zijn, waarschijnlijk in De Kansel in de Muntstraat(http://www.kansel.be).Indien u interesse hebt, dan kunt u zich inschrijven bijErik.DeBom@kuleuven.be. Inschrijvingen dienen te gebeuren voor 9november,zodatwij, alshetnodig isookeenextragidskunnenvoorzien.Vermeldbijuinschrijvingookmethoeveelpersonenubentenofuookwilmeegaanop restaurant. Opbasis vanhet aantal inschrijvingen zullenwijachteraflatenwetennaarwelkrestaurantwegaan.Omhetmeteenboutadetezeggen:aarzelnietomuinteschrijven,wantdeplaatsenzijnbeperkt!Hartelijkegroet,BertGevaert

4

De Cena Celtica: Gallische gastvrijheid, Belgisch boeffen enAquitaansamusement!NahetoverweldigendesuccesvandeCenaRomanawarenwemetClassici Lovanienses op zoek naar eenwaardige opvolger voor ditgrootse eetfestijn. Verschillende mensen stuurden ons berichtenwaarbijzeonssuggereerdenofhetvooreenkeernietmogelijkwasom naast de victores ook eens wat aandacht te besteden aan devicti…Zoalsuweetstaanwijopenvoorallesuggestiesen leekhetons dan ook een prima idee om de verslagen vijanden van deRomeinenindebloemetjestezetten.OmdatweallemaaleenkleinbeetjemisvormdzijndoordestripsvanAsterix,kregenwemeteendeinwonersvanGalliëinhetvizier,ofhetnuBelgae,CeltaeofGalliwaren.Gedrevendoordekrachtvandealliteratie,vielonzekeuzemeteenop een Cena Celtica, temeer omdat Belgisch boeffen en Gallisch‘gulzigzijn’nietmeteenaanlokkelijkzijnvoorhetvoornamepubliekdatwijoponzeactiviteitengewoonzijn.BovendienquidquidLatinedictumest,altumvidetur!Zoalsuweetgrepenwijmeteendekoebijdehoornsenkozeneen

plek uit om ons Gallisch festijn te organiseren: ons oog viel op hetstrategischgelegenAubechies.Alsdatumpriktenwij11juni2016inonzeagendaomdatwevanoordeelwarendatdeweergodenonsopdatmomentwaarschijnlijkgunstiggezindzoudenzijnénomdatdiedatumooknietindegrotevakantieviel.Velen van u konden zich vinden in ons idee, de datum en de locatie enzakten dan ook in grote getale af naar Aubechies. Voor de gelegenheidhaddenwe het volledige archeologische ‘pretpark’ afgehuurd en ook aangidsen gevraagd om ons ter plekke uitleg te geven. Alsof dat nog nietgenoegwashaddenweookKeltischehuurlingenoverdestreepgetrokkenomhetparktebevolkenenaanonzenieuwsgierigeClassiciuitlegtegevenover het dagelijks leven in Gallië. De Keltische re-enactors vanDeuoxtonium(http://www.deuoxtonion.be)warenechternietdeenigediein historische kledij gehuld waren, want de kleine honderd aanwezige

5

alumni hadden bijna allemaal ofwel Romeinse ofwel Gallische kledijaangetrokken.Meteen werd er verbroederd en verzusterd onder elkaar, aanvankelijkwerd er louter gesproken over het bezoek aan Aubechies, maar laterkwamendeherinneringenaanvroegernaarboven. Precieswatwewillenoponzealumniactiviteiten!Rond18ukondemaaltijd,ondereenstralendezon,beginnen.Eerstkreegiedereen een Gallischemede aangeboden of Romeinse honingwijn. Onzemagen werden wat aangesterkt met een groentesoep, waarna hethoofdgerecht, varken geroosterd aan het spit, overgotenmet honingsaus,geserveerdwerd.Hetdoetzondertwijfelafbreukaanhetgerechttezeggendat deze maaltijd overheerlijk was. Dat vele van onze gasten hun bordmeerderekerenlietenbijvullen,wasdaareenafdoendbewijsvan.OokdeCervoise,hetKeltischbier,endemulsum,deRomeinsehoningwijn,gingenvlotjesoverdetoonbank.Alvorensweonsgretigophetdessert–lokalekazen,geroosterdbroodenvleespaté–stortten,klonkeerstdetoespraakvandevoorzitterwaarbijeenaantalprachtigestripsvan‘DeadelaarsvanRome’geschonkenwerdenaandiegenendiezichhetbesteverkleedhadden.Nademaaltijd speeldeMichel ‘Nuraghi’ Gauchie opdedraailierKeltischemuziek, terwijl een aantal leden van Deuoxtonium zijn achtergrondkoorvormden.DemuziekvanNuraghiwaszowelopzwependalsweemoedigennet zo gevarieerd als het smeedwerk dat we reeds eerder mochtenbewonderenvandezepolyvalentemuzikant.Onderdewegdeemsterendetonenvandedraailier,hetlallendgezangvande re-enactors, het eindeloos getater van onze gasten met afgezakte en(soms besmeurde toga’s) verlieten de laatste gasten het domein vanAubechies. Opnieuw hadden we met Classici Lovanienses voor eenbijzondere avond gezorgd, waarbij we niet alleen voor gastronomie enamusementhaddengezorgd,maarookheelwatmensenopnauwerewijzeincontactgebrachthaddenmetdeoudheid.En ondertussen rijpte bij het bestuur een nieuw plan voor een grootsopgezetfeestmaal,waaroverwenunognietsmogenverklappen.MeerinfokuntuwellichtallezeninonsvolgendeBulletin!BertGevaert

6

Laudatio door Professor Bart Philipsen, coördinatorOnderzoekseenheidLiteratuurwetenschapBesteLucenChris,Geachteheerdecaan,bestecollega’sWeareallGreeks–Voordejongerenonderons,ditcitaatuitdeberichtgevingoverdeGrieksecrisisdateenbeetjeklinktzoals“weareallCharlie”enniet– zoals sommige denken – de nieuwe facultaire slogan is, gaateigenlijk terug op de Engelse romantische dichter Shelley. ShelleybedoeldedaarmeedatdemodernecultuurmoeilijkvoortestelleniszonderdeerfenisvandeGrieken,het fundamentvandeEuropesecultuur. De Grieken, zo leert ons een uitgebreide bibliotheek aancultuurhistorischestudies,warendemeestersvanhetagonale,geennaïevebelichamingenvanharmonieenhumaniteit,zoalsinde18deeeuw wel eens verkeerdelijk werd gedacht, maar gepatenteerdedriftkikkers die van conflict en strijd een kunst maakten, eensubliemezelfs,betergekendalsdetragedie,envanruziemakeneenietsmindersubliemmaarnogaltijdwerkendpolitiekmodel,nl.dedemocratie.ErzijnindelooptertijdenwellelijkerdingenoverdeHellenenofdeafstammelingenvanDanaosgezegd,vanVergiliustotde Duitse minister van financiën Wolfgang Schäuble; en vandaagzou men wel eens feestelijk kunnen bedanken voor Griekseerfenissen. Maar de romanticus Shelly was een volbloed

philhellenist en schreef zelfs eenversdramaHellas omgeld in te zamelenvoor de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog tegen de Turken. DieGriekenland-gektehadtoenoverigensgrotedelenvanEuropaaangetast,inhetromantischeDuitslandwashetookvandat,enmijngeliefdeauteur,degrootste en belangrijkste uit de Duitse literatuur, Friedrich Hölderlin,schreefzelfseenromanoverdieGriekseoorlogenbezwoerinmeeslependeelegieën en hymnen het oude Hellas. Meneer Schäuble zal het niet graaghoren,maareengemeenschappelijkekennisvanonzegewaardecollegavanderStocktenmijzelf,DennisSchmidt,schreefereenbijzonderinteressantboekovermetalstitel:OnGermansandotherGreeks.Ofwel bent u een beetje sloom en vraag u zich af waar ik met al dieencyclopedischeweetjesnaartoewil,ofwel–eneenblik indezaalsterkt

7

mijindezeovertuiging–hebtuallangdoordatikhiereendikkelopervangeleerdheid aan het uitrollen ben; op deze loper zal ik, germanist enbestuurder van eenOEwaar demodernisten het toch ietsmeer voor hetzeggen hebben en la quérelle des anciens et des modernes nog ietsbetekent, onze collega en graecus pur sang Luc Van der Stockt met eenfiguurlijk tuiltje bloemen bedeesd tegemoet treden om hem oprecht enintenstedanken.Wedankenhemvoordevele jarendathijhetbestevanzichzelfheeftgegevenvoordeGrieksefilologieendeliteratuurwetenschap,voor deze faculteit en voor vele generaties studenten, voor wie hij eencharismatische,inspirerendedocentisgeweest.Enomtebewijzendat“velejaren” geen gemeenplaats is: Lucs carrière startte hier in 1976, dat is 40jaargeleden.GeborenengetogeninHaaltertbijAalst,kwamLucindeprillezeventigerjarennaarLeuven,werdlicentiaatindeklassiekefilologiein75enpromoveerdein1983meteenproefschriftoverPlutarchus,eenauteurdie hem nooit meer zou loslaten. Wie Lucs academische Werdegangoverschouwt, ziet een zeer grote hoge ladder voor zich opdoemen metoneindigveelsportendiebenamingenhebbendiewenunietmeerkennenendiedemoeizaamheidvandegestageklimnaardetopindezelangachterons liggende, pre-moderne tijden van faculteit en universiteit illustreren:assistent, eerstaanwezend assistent, werkleider, werkleider-lector,werkleider-buitengewoon docent, docent enzoverder. Het waren tijdenwaarin het gebruik van woorden zoals “vertrouwenspersoon”,“functioneringsgesprekken”of “chartervandegoedepromotor”,alsdiealzoudenbestaanhebben, totnietsminderdan lijfstraffen,excommunicatie,verbanningen–het ergstevanallemaal –hoonzougeleidhebben.Dat isalleszins het beeld dat Luc op zijn onnavolgbare wijze in plastischetaferelenoverhetverledenweetteschilderen.Lucheeftindieveertigjaareenindrukwekkendereeksvakkengegevendiezowat het hele scala van de Griekse filologie, taalkunde en literatuur,bestrijken,maarzijnexpertisesenpreferentiessituerenzichtocheerderinhet domein van de literaire en filosofische tekstlectuur, zoals nog eens isgeblekenuitzijnprachtigeafscheidscollegeoverEuripidesBacchae.Lyriek,retoriek, narratieve teksten, drama, historiografie en filosofie, dat zijn degenresdieLucheeftbestudeerd,waaroverhijcollegesheeftgevenenheeftgepubliceerd.Plutarchus: de naam is al gevallen. Lucs proefschrift over Plutarchus’ endiensreflectiesoverliteratuurwerdin1992doordeKoninklijkeAcademievoor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België, die hemoverigenstotlaureaathaduitgeroepen,inhetEngelsgepubliceerdonderdetitel Twinklingandtwilight:Plutarch'sreflectionsonliterature.Hetwashet

8

begin van een indrukwekkende reeks internationale publicaties, artikels,boeken, doctoraten en onderzoeksprojecten over deze zeer ijverige,veelzijdigeen(gelukkig)zeerproductieveGrieksegeleerdedievanLuceeninternationaal gerespecteerd scholar maakten, bekroondmet de titel vanpresidentenondertussenhonorarypresidentvandeInternationalPlutarchSociety. Zoals duidelijk gemaakt wordt door de samenstellers van zijnFestschriftAversatilegentleman.ConsistencyinPlutarchwriting,isLucmetdejarenmeerenmeeropzijnonderwerpgaanlijken:eenveelzijdigeheervan stand die over vele zaken geëngageerd, enthousiasmerend of ookpolemisch weet te schrijven en te spreken, maar – en ik citeer uit deinleiding van zijn Festschrift – “never losing sight of Plutarch’s works ashighly literary creations which cannot be understood withoutcomprehending the underlying literary principles”. De InternationalPlutarch Society, zomochtenwebij de viering vanLuc in juni ervaren, isbehalve een zeer respectabel netwerk van hard en ernstig werkendeonderzoekersuitdehelewereld,ookweleenjoligebende,enmenbegrijptdatLucVanderStocktzichthuisvoeltindezegemeenschap,alblijfthij–zobleek uit clandestien filmmateriaal – steeds een beschaafde cultuurmens.Ook als alle anderen onder het slaken van een aan Plutarchus ontleende(allicht toch apocriefe) spreuk “godzijdank, we zijn weer aan de drank”reeds hun apollinische maskers hebben afgeworpen, probeert onzeLeuvense collega bij zijn mede-Plutarchisten het immateriële Vlaamseerfgoed in de vorm van een mij alleszins volstrekt onbekend Vlaamsvolksdansje te promoten. Een dansende Luc Van der Stockt, dat wordtongetwijfeldeenhit opyoutube.Maarmispakuniet aanditbeeld, geachtpubliek,inLucsFestschrift,verborgenineenvoetnootvaneenvrouwelijkescholar, lees ikplots: “ThinkLuc, thinkDionysos, themost versatileof allgods”.Denkdaarevenoverna.Lucwasenisookeditorvaneenaantalgerenommeerdepublicatiereeksenen mede-redacteur van enkele internationale tijdschriften; maar het zoufout zijnomzijn jarenlange inzet als redactiesecretaris en later redacteurvan Kleio. Tijdschrift voor Oude Talen en antieke cultuur en Aulos. Studiesover oude talen en antieke cultuur onvermeld te laten. Ze illustrerennamelijk Lucs onverdroten inspanning om de studie van en het daarmeegepaardegaandeplezieraandeantiekecultuurenliteratuurookbuitendeacademiainstriktezinlevendigtehouden,enomdiegrotescharevanoud-studentenenclassicioveraltelande,vooralinhetmiddelbaaronderwijs,testeunen en te inspireren. Ook het door hem opgerichte 'Thiasos. RuimtevoorGrieksecultuur'pastindatplaatje.

9

Die bijzondere bekommernis om de klassieke cultuur niet enkel als eenacademischstudieobject,maaralseentebeleven,eenlevendigeonderdeelvanonzecultureleconditionhumainetebewarenentevoeden,wijstopeenpedagogische gedrevenheid in de brede en beste zin van het woord, eenBildungstrieb (daar zijn de Duitsers weer) die zich ook vertaald heeft inLucsnietteonderschattenengagementophetniveauvanbestuurenbeleid.Lucheeftopdezeterreineneentourofdutyafgelegddierespectafdwingtenookweereenheel scalavan functiesopveleniveausomhelst, ikgazeniet allemaal opsommen: POC, OE-bestuurder, beoordelings- enevaluatiecommissieenzoverderenzovoort.Maareenrodedraad iszonderenigetwijfelzijn inzetvoorhetacademischeonderwijs;hijwas Voorzittervan de Vaste Werkgroep Kwaliteitszorg, Programmadirecteur Taal- enletterkunde, Lid van de facultaire commissie voor de tweejarige Master(tweejarig master: u herinnert zich deze tijden nog) en FacultaircoördinatorvoordevisitatieTaal-enletterkunde.Ikhebhemineenaantalvandeze functiesmeegemaaktenervarenals iemanddiedekwaliteitvanonze opleiding taal- en letterkunde doorheen de ingrijpende bama-hervormingen en in gesprekken en plannen over verdere hervormingensteeds met grote zorg en bekommernis bewaakte. Niet dat hij eenscherpslijperofregelneefzouzijn,zijnpijlenwerdenzowelopromantischenieuwlichterij en quasi-visionaire hervormingsdrift als op bloedarmformalisme en komma-filie gericht. En dat steedsmet de hem typerenderetorischegeslepenheidendiplomatischraffinement.Zoherinnerikmijdatcollega Van der Stockt een collega die hij op een voorzittersstoel mochtaflossen en die naar zijn mening toch net iets te veel door punten enkomma’swasgebiologeerd,feestelijkuitwuifdemeteenspeciaaldoorhemuitgezocht geschenk, eenwat beduimeld antiquarisch boekjemet als titel“Zerotoleranceinpunctuation”.Lucmagdaneenechteclassicuszijn,eengraecuspursang,datheefthemniet belet om in 2005/2006 een belangrijke beslissing te nemen; toen detoenmalige decaan Ludo Melis de tijd rijp achtte om iedereen uit zijnstoffigebureau te jageneneengrandioze stoelendans teorganiseren, eensoorttotaleMobilmachungdiezouleidentotdehervormingvandefaculteitinOEsenOG’s,klopteLucaanbijdeOEliteratuurwetenschapenwerdlidvanwattoendeOGteksteninterpretatieheette.Waaromenhoedatis,welikzaluzeggen“erstaateengroteosopmijntong”,eenuitdrukkingdieikvanLuchebgeleerdendievoordieenkelenonderudienietzovertrouwdzijn met de Griekse erfenis uit deOresteia van Aischylos komt. Modernebetekenis:breekmedebeknietopen.DeOEliteratuurwetenschapmagdanzoalsgezegdalgedomineerdwordendoormodernisten(iknoemzemaarzo), Luc heeft nooit enige last gehad van La quérelle des anciens et des

10

modernes, de historische quérelle, een uitvinding van die twistziekeFransennatuurlijk,wasoverigensooknooiteencontroversetussenantiekeenmoderne literatuur,maar een uit de hand gelopen poëtologisch debatonderdemoderneauteurszelf.Laquérellesdesmodernesentreeuxzoujekunnen zeggen, dat is een bekend hoofdstuk uit de Europeseliteratuurgeschiedenis;eenmindergekendis laquérelledesanciensentreeux,eenonderbelichtkapitelindefacultairecultuurgeschiedeniswaaroverdringend eens een onderzoeksproject, met geld van de onderzoeksraadnatuurlijk,moetgefinancierdworden.Waterookvanzij:Lucssterisdoordezebeslissingalleenmaarmeergaanschitteren en in 2008 werd hij zowaar bestuurder van deOnderzoekseenheid literatuurwetenschap: een classicus, iemand van dezesdeverdieping.Collega’s latinisten,het isdusweldegelijkmogelijk,blijfdromen!En plots is daar dus het vervroegde afscheid. Ik verdenk Luc ervan dezebeslissing genomen te hebben aan een tafeltje bij zijn goede vriendRaphaelevanhetgelijknamigerestaurant indeTiensestraat,allichtonderhet nuttigen van een rosso antico. Professore, heeft Raphaele gezegd, ikstop ermee, het is hier te nat, ik ga terug naar Italia. Dat Luc zijngeliefkoosdeschuiloordplotsvaneigenaarzagveranderendieergodbeterteenmeeneem-pizzahutvangemaaktheeft,heeftongetwijfeldietsgebrokeninhem.Maardathoeft niet tebetekenendatweLucs expertises zomaarmoetenmissen.AangezienLuceenlidwasvandeOEliteratuurwetenschapvaltzijnkantooropdezesdeverdiepingookondermijn jurisdictie. IksteldatwehetinrichtenalseenexclusiefenstijlvolkabinetannexbarwaarLuc,woordkunstenaar als hij is, zoals de grote Griekse redenaar AntiphontijdenszijnballingschapinKorintheeenpraktijkkanuitbatenommensenmet een bedrukt hart door de kracht van het woord te helen, uiteraardonderhetnuttigenvannimmerontbrekenderossoantico.Gesponsordmetoverschotten die op de zesde verdieping achteloos in schuiven en kastenrondslingeren. Wij – de overblijvende echt noodlijdende leden van dezefaculteit–zullentijdensdezevenmagere jarendiegaankomen, allemaalbijjoukomenuithuilen,“weareallGreeks”,enjijzalonsmetzoetgevooisdestemtoefluisteren:“Wirschaffendas”.BesteLuc,voordittoekomstvisioenhelemaaleennachtmerriewordtvoorjou,nogmaalsdankvoordie40waardevollejaren!

11

Gewoontegetrouwbrengenwiju ronddeze tijdvanhet jaarenbijhetvallenvandebladerenopdehoogtevanhetprogrammavanhetNederlandsKlassiekVerbond,afdelingVlaams-Brabantin)*+,.Wijschotelen u volgend jaar niet alleen de klassieke gerechten voor,maarookeennieuwigheidje.Onze lezingen vinden doorgaans plaats op dinsdagavond in MSI!!.#!,Erasmusplein -... Leuven, om 3.u, tenzij anders vermeld.Toegangisgratis(ookvoorniet-leden).Leerkrachtendiegraageenbewijsvanbijscholingontvangenvooreengevolgdelezing,kunnenhiervoorbestopvoorhanddesecretariscontacteren.Naast deze vertrouwde dinsdagavondlezingen is er dit jaar ookweerdeThemadag, diedit jaarwordtopgehangenaanhet themade Antieke Mythologie in de Europese cultuurgeschiedenis. Allendaarheen!OokditjaarrichtonzeafdelingeenLeeskringin.Voorhetvijftiendejaaroprijwordtdezeverzorgddoordr.MichielVerweij.Deeerstesessieszijnreedsachterderug,maaraansluitenissteedsmogelijk.Voor meer informatie en het juiste verloop kan men contactopnemen met de docent (michiel.verweij@kbr.be of (overdag)!"/$%&.$(.)*). U zal gevarieerde teksten lezen die betrekkinghebbenopForumRomanum, omdaarna een*+de-eeuwse reisgidsvoorRome,deMirabiliaurbisRomae,uittepluizen.Hiermeewordtduseenvervolggebreidaanhet centraleengesmaakte themavanvorig jaar.Door lokaal-ensleutelperikelen leekdeLeeskringvorigjaar evenwel af en toe in het teken te staan van de Odyssee:ondergeschreven stervelingen doen er alles aan om de goden der

administratiegunstigtestemmenomdezeproblementevermijden.NieuwophetmenuiseenministoomcursusGallisch.Alindelagereschoolleerdenweover‘deOudeBelgen’.WekennenallemaaldestripsvanAsterixen Obelix. En dankzij de lectuur van CaesarsDebelloGallico zijnwe onsallenbewustvanhetGallischeverledenvanonzecontreien.Maarwelketaalspraken deze Galliërs? Spraken ze lange tijd louter tot onze verbeelding,dan gaf hun taal de laatste decennia steeds meer geheimen prijs. Naastenkelegetuigenissenuitde toponymieenberichtenvanklassiekeauteurszijn inmiddels ook verscheidene opschriften opgedoken. De

12

afdelingsvoorzitterzalinhetvoorjaarvan2345eentientaluurtjesbestedenaan de kenmerken van deze Keltische taal. De meeste aandacht gaat uitnaar de lectuur van opschriften, etymologie en (cultuur)historischevraagstukken. Alle belangstellenden zijn van harte welkom. Het eersteminicollegevindtwellichtplaatsopdinsdag23februarivan()utot(,uinMSI %&.&(. U krijgt de de2initieve informatie begin februari via email enfacebook. Wil u nu al meer weten, contacteer dan gerusttoon.vanhal@kuleuven.be.

Hiernavolgthetoverzichtvanonzeklassiekeavondlezingen.DINSDAG(NOVEMBER/012(MSI00./0)Prof. dr. em. Guido Schepens (KU Leuven): Het schandelijke leven vanHeliogabalus.DedecadentstekeizervanRome?Detitelvandeze lezingoverdeRomeinsekeizerElagabal(678-!!!)werdontleend aan Vincent Huninks Nederlandse vertaling van de vita vanAntoninusHeliogabalusuitdeHistoriaAugusta(Athenaeum-Polak&VanGennep, Amsterdam .//0). Alleen werd bij de ondertitel een vraagtekengeplaatst: niet omdat het daarin uitgesproken waardeoordeel niet zoupassen bij de inhoud van deze levensbeschrijving, maar omdat we metbetrekkingtotdeverhalenoverdebuitensporighedenendeverdorvenheidvan deze keizer –volgens zijn biograaf “niet alleen de smerigste van alletweevoeters,maar zelfs van alle viervoeters”–willennagaan inhoeverrewezevoorwaarmoetenaannemen.DeHistoria Augusta is een notoir onbetrouwbare verzameling van dertigbiogra'ieën van Romeinse keizers (einde 4de eeuw). Gedegenbronnenonderzoekkanhelpeneenantwoordtevindenopdevraagnaardebetrouwbaarheid. De geschiedwerken van Herodianus en Cassius Dio,

13

tijdgenotenvandeSeverischekeizer,vertoneninhunverslaggevingoverderegeringvanElagabalopmerkelijkeverschillen.WerkendindetraditievandesenatorialeRomeinsegeschiedschrijvingheeftvooralDiohetbeeldvande ‘oosterse’ keizer en priester van de ‘Zonnegod’ in aanzienlijke matevertekend.Hijligtaandeoorsprongvaneenlangetraditievanverguizing.DevoordrachtwordtgeïllustreerdmetbeeldmateriaaluitdeOudheidenuitdelaterereceptiegeschiedenis.ZATERDAG)DECEMBER-./0(Erasmushuis,JustusLipsiuszaal-..01)

NKV-Themadag:deklassiekemythologieindeEuropesecultuurgeschiedenis

De klassieke mythologie blijft onverminderd tot de verbeelding spreken.Onze themadaggaatdieper inophetblijvendemythologischeappel indebeeldende kunsten, literatuur, theater- en muziekgeschiedenis. Welkefunctiesvervullendeklassiekemythesenwelketransformatieshebbenzeondergaan?HoegingenGriekenuitde latereoudheidmethunontzettendrijkerepertoireomenwelkespeci0iekeklemtonenlegdenLatijnseauteurs?Zulke en andere algemene, weidse vragen worden tijdens deze dagbeantwoordaandehandvanenkeleheelspeci3iekemythologischehelden–ofantihelden–zoalsActaeon,MedeaenHercules.In samenwerking met Classici Lovanienses, Thiasos, het Instituut KlassiekeStudiesenStudentenkringHistoria.Detoegang totde lezingen isgratis,maarwevragenomopvoorhand in teschrijven via mail (nicolas.demaeyer@arts.kuleuven.be). Over de middaglunchenwe samenmet de sprekers inAlma,.Wiewil deelnemenaandezelunch(richtprijs./euro),wordtgevraagdomditvóór;<novembereveneensaan Nicolas mee te delen, zodat we u korting kunnen aanbieden. Latebeslissers kunnen de dag zelf aansluiten, maar dan is een korting nietgegarandeerd. Al zullen we doen wat we kunnen! Onze bank liet onlangswetenderelatiemetonzeafdelingzondermeerstoptewillenzetten.Vandaarmoeten we ons eerder aanbod van broodjeslunch helaas intrekken: hetrekeningnummervanNKVVlaams-Brabant(BE#$&&'(&('#&$)*)isdusnietmeergeldigenmagingeengevalnogwordengebruikt.Onderstaandprogrammakannogaanveranderingonderhevigzijn.!u#$-!u#$:onthaalindehalvanhetErasmushuis(metkof4ieofvruchtensap),aangebodendoorClassiciLovanienses.

14

!u#$:inleiding!"u!"-!!u##:Prof.dr.MaartenDePourcq(RadboudUniversiteitNijmegen):VerdermetMedea:transformatiesvaneenklassieketragedieDe Medeamoord behoort tot de meest beklijvende gewelddaden uit degeschiedenisvanhettheater.Eenmoederdiehaarkinderenvermoordtomhun vader te straffen, nadat ze zijn nieuwe vrouw en haar vader heeftgedood:hetisdetactiekvandeverschroeideaarde,eenextremevormvangewelddieeentheatermakernietzondereenbijpassendeontwikkelingopde scène kan brengen. Hoe enwaaromMedea tot die daad kwam,werktEuripides uit in een tragedie die geldt als de oerversie van dit verhaal,samenmetde tragedievanSeneca. Inde loopvande theatergeschiedenishebbenbeidetragedieseengroteinvloeduitgeoefendopnieuweversies.Erzijnechtersigni-icanteverschillentussendeversievanEuripidesendievanSeneca,waardoordemotiveringendeontwikkelingvanMedea’sdadenineenvolkomenanderlichtkomentestaan.Vanuitdatperspectiefkijkenwein deze lezing naar een aantal transformaties van de Medeamythe enproberenwedevingerteleggenophetongerijmdeinMedea’sdaadenhoeverschillendeschrijversenmakersdaarmeezijnomgegaan.!!u-!!u#$:Dr.UlrikeKenens(KULeuven):Overantiekemytheninliteratuur,ofantiekeliteratuurovermythen:eenverkenningvanhetmythogra)ischegenreindeOudheidUwenstmeertewetenoverdeTrojaanseOorlog?LeesdanzekerHomerus’Ilias,envergeetookdiensOdysseianiet;envoorhetverhaalvanhethoutenpaardraadikuVergilius’Aeneisaan…OftochmaarsnelevensurfennaarWikipedia?Nietalleenmodernecybernauten,maarookdeoudeGriekenenRomeinenwerden met dit dilemma geconfronteerd. Daarom wil deze lezing lichtwerpenopdeantieke–endoorgaansmeerbetrouwbare–“tegenhangers”van Wikipedia, dit wil zeggen op de vele verschillende paraliterairenaslagwerkenoverantiekemythenuitdeOudheid,kortomophetminderbekende genre van demythogra0ie. Aan de hand van het verhaal van dehellehond Cerberus biedt deze uiteenzetting een staalkaart van deuitgebreide thematische, chronologische en interpretatieveverscheidenheidbinnenditgenre.!!u#$-!"u$%: Prof. Dr. Nadia Sels (UGent & Universiteit Antwerpen):RozenvingerigeEosinbluejeans:deeeuwigeochtendvandemythe.

15

Het vertrekpunt van deze lezing is de frappante gelijkenis tussen tweebeelden waartussen nochtans een kloof van eeuwen en culturen gaapt.Enerzijds een antiek altaarreliëf dat de godin Eos toont die de mooiejongeling Tithonos ontvoert, en anderzijds de platenhoes van SergeGainsbourgs iconischealbumHistoiredeMelodyNelson,waaropeen lolita-achtige Jane Birkin in verstelde jeans met eenzelfde beweging eenaapachtige lappenpop in haar armen sluit. Van een rechtstreekse imitatievanhetantiekemodelkanhiergeensprakezijn.Maar ishetdaaromnietmeerdantoeval?Datbrengtonsbij fundamentelerevragen:watbetekenthetomvandaagdedageenoudemythetehernemen?Watishetpreciesdatzich herhaalt, en wat gaat er verloren? Hoe en waarom slagen sommigebeeldenenverhalenerinzicheeuwenlangdoortezetten–misschienzelfszonderonsmedeweten?Leidraad in deze zoektocht vormt het werk van de kunsthistoricus AbyWarburg, die zelf het spoor van de antieke nimf volgde tot in demoderniteit. Door via zijn methodologie van de Pathosformel onze tweebeelden en de bijhorende verhalen te ontrafelen, ontspint zich een relaasover het menselijke en goddelijke, over vergankelijkheid en onmogelijkverlangen.!"u$%-!"u$$:lunch!"u-!"u$%: Dr. Han Lamers (Humboldt-Universität zu Berlin & KULeuven): Pyramus, Actaeon, Icarus et al. in de actuele kunst: EenverkenningstochtDat Renaissancekunstenaars als Bernini en Rubens graag in de antiekemythologiedokenvoorinspiratieisbekend.VooralonderclassiciookheelbekendzijndeantieketaferelenvanAlma-Tadema,dieinveellesboekentevinden zijn. Maar wat hebben Pyramus, Actaeon en Icarus in de actuelekunst te zoeken? Hebben antieke mythes en hun protagonisten nog welbetekenis voor eigentijdse kunstenaars? Deze demonstratie biedt eenselectieveverkenningstocht langseenaantalhoogte-endieptepuntenvanmythologischethema’sindemoderneenactuelekunst:vanPicassototDeBruyckere, maar met bijzondere aandacht voor recente werken uit deschilderkunst, de fotogra3ie ende sculptuur.Antiekemytheshebbenvoorkunstenaarsvanvandaagnauwelijkszeggingskrachtverloren,ookalishunprecieze betekenis in de eigentijdse kunst vaak minder gemakkelijk tebegrijpen dan we misschien zouden willen, en lijkt classicisme meestalverderwegdanooit.

16

!"u$%-!"u$%(metkortepauze):Prof.dr.em.IgnaceBossuyt(KULeuven):“TheChoiceofHercules”:deugdenondeugdvaneenantiekeheld.HerculesalsinspiratiebronindeWest-EuropesemuziekVooralindebarokperiodelietencomponistenzichinspirerenvooropera’sencantatesmetHerculesalshelden+iguur,vanafzijnkeuzetussendeugdengenot in zijn jeugd tot zijn gruwelijke dood. Deze veelzijdige thematiekwordtgeïllustreerdaandehandvanvoorbeeldenvan,ondermeer,AntonioVivaldi (ErcolesulTermodonte), J.S. Bach (HerculesaufdemScheidewege)enG.F.Haendel (TheChoiceofHercules,deoperaAdmetoenhet “musicaldrama”Hercules).DINSDAG()FEBRUARI(/)0(MSI//.(/)Dr.BertGevaert(Brugge):DeechtefundamentenvanhetvechtenvolgensHeinrichvonGunterrodt.OfvechtenmethetzwaardintijdenvanbuskruitIn $%&' publiceerde de Duitse edelman Heinrich von Gunterrodt zijn ‘Deveris principiis artis dimicatoriae’, waarmee hij een lans brak voor hetbeoefenen van krijgskunst met blanke wapens. Met zijn erudiete werkprobeerdehij aan te tonendathetvechtenmetblankewapens (zoalshetzwaard en het rapier) ook in tijden van buskruit nog een grote rol konspelen. Sterkernog,onzeDuitseedelmanhadeenoudmanuscripttotzijnbeschikkingwaarinmonnikentoondenhoemenzichmeteenzwaardkonverdedigen.Volgensonzeedelmankonditmanuscriptalsbasisdienenombijdeedelenensoldatenvanzijntijdhetvechtenmetblankewapensweerpopulairtemaken.Indeze lezingwordteenoverzichtgebrachtvandebloeiendetraditievanWest-Europese krijgskunsten, geïllustreerdmet tal van a6beeldingen.Nietalleen Heinrich von Gunterrodt passeert de revue, maar ook 6iguren alsDürer,MichelangeloenDescartes.DINSDAG()MAART(-).(MSI--.(-)Prof. Dr. Jan Tavernier (Université Catholique de Louvain-la-Neuve):OnbekendPerzië:eenfascinerendeenintrigerendebeschavingHetoudeIranblijftvoorveleneenonbekendterreinenwatweervanwetenismeestalnoggebaseerdopGrieks-Romeinsebronnen,waarindePerzenwerdenafgeschilderdalsde“barbaroi”.DemeestgekendeepisodedaarbijzijnuiteraarddezogenaamdePerzischeoorlogentussenGriekenenPerzen,maardegeschiedenisvanhetoudeIranomhelstveelmeerdandat.Zozijn

17

erdeElamieten,dieinZuidwest-Iranheerstenvanongeveer-...tot/-.v.Chr.,deAchaemenieden(ca.001-!!"v.Chr.)endeSassanieden(223-!"!n.Chr.). Deze lezing zal dieper ingaan op de fascinerende geschiedenis enkunstgeschiedenis van het pre-Islamitische Iran,waarbijwordt uitgegaanvandeIraansebronnenzelf.

�Bliktugraagvervooruit?Danwiluwellichtnualwetendat inhetnajaarvan%&'(Prof.JanPapy(KUL)deopeningslezingopzichzalnemen.Hijzalhet hebben over Peter-Paul Rubens en diens relatie tot de KlassiekeOudheid.Dezelezingvindtnaarallewaarschijnlijkheidplaatsop9oktober!"#$.(Proto-)utopischeaspectenindeGrieks-RomeinseOudheidwordthetonderwerpvanProf.GeertRoskamop4november6784.

Utopia&More.ThomasMore,deNederlandenendeutopischetraditie

Universiteitsbibliotheek,20.10–17.01

BenjegefascineerddoorThomasMoreendewerelddiehijoproeptinzijnUtopia?Danis‘Utopia&More’absoluuteenmust.DetentoonstellingindeimposanteUniversiteitsbibliotheekgidstjedoorUtopia,hetlevenenwerk

vanMoreendeutopischeliterairetraditie.Jezieteroriginelemanuscripten,brieven,oudedrukkenenallerleicuriosa.

HeteilandUtopiaheeftnooitbestaan.TochbeschrijftThomasMorehetingrootdetailalsofhetéchtbestond:eendroomwereldmetrevolutionaireideeënzoalseenwerkdagvanzesuur,eenovervloedaanalleseneen

benijdenswaardiggeluk.Maardieidealewereldkonenkelbestaanalserookscherpecontrolewas,geenprivacyenhardestraffenvoordissidenten.DetentoonstellingUtopia&MoreloodstjebinnenindewereldvanMore,zijnUtopiaenanderewerken,zijninspiratiebronnenenzijncontactenmetgrotehumanistenalsErasmusenVives.Manuscripten,originelebrieven,oudedrukkenencuriosanemenjemeeopsleeptouw.Stukvoorstukkostbaredocumentendieaandebasislagenvaneenrijkeutopische

traditie.InnavolgingvanThomasMorekropenimmersvelewetenschappersenschrijversindepenomnatedenkenoverdeidealesamenleving.Utopia&Moregrijptdebezoeker,breedgeïnteresseerdof

vakspecialist.

CuratorenzijnErikDeBom,DirkSacré,ToonVanHoudtenDemmyVerbeke.DitprojectwordtgeorganiseerddoordeUniversiteitsbibliotheekendedienstKunst&

ErfgoedvandeKULeuven.

18

LevendLatijnenGrieksinhetoudetalenonderwijs?11februari2017Organisatie:Kortenbergstudiedagen,KULeuvenUniversiteitAntwerpenClassicaVlaanderenLocatie:StadscampusUniversiteitAntwerpenOpzet:Deze studiedag behandelt de vraag ofwe in onze vakken niet téeenzijdigdeklemtoonop leren lezenhebbengelegdendaardoordeproductievetaalvaardigheden(sprekenenschrijven)nietaltebrutaalgeschrapthebben.Geensimplistischofnaïefpleidooivoor'levendLatijn',weleenreflectieoverdemogelijkheidomspreken,

schrijvenen zelfshandelen eenplaats te geven in eenoudetalendidactiekdie het kunnen lezen van authentieke Griekse en Latijnse teksten alshoofddoelbehoudt.Dagplanning:10u-10.30: ToonVanHoudt Van Van Torre tot Ørberg - en

verder. 'Levend Latijn' in de oudetalendidactiek vanvroegerennu

10.30-11.15: KristienHulstaert Een nieuwe leesmethode Latijn 11.15-12.00: RemcoRegtuit Latijniseentaal,geenpuzzel MiddagpauzeinAgora

19

13.15-13.30: ChristianLaes Vlaamse leerplannen en LevendLatijn/Oudgrieks.Mogelijkhedenenuitdagingen

13.30-14.15: Workshop114.15-15u.: Workshop2Deelnemershebbenkeuzeuit3workshops:InitiatieLatijn,doorlesgevervanAddisco[http://www.addisco.nl/]InitiatieGrieks,doorlesgevervanAddisco[http://www.addisco.nl/]LectuurlesdoorKristienHulstaert

Inschrijvingeneninformatie:DirkBrysTel.03/480.75.88E-mail:dirk.brys@skynet.be

WillyEvenepoel

StudiesintheChristianLatinPoetryofLateAntiquity(SpicilegiumsacrumLovaniense,53),Leuven,Peeters,2016X-479pp.;ISBN978–90–429–3349-1

InditvolumezijntweeëntwintigstudiesgebundelddieWillyEvenepoelin

deperiode1978-2010publiceerdeininternationaletijdschriftenenbundels.Hetgaatomtweealgemenebijdragen,namelijkéénoverdestudievandevroegchristelijkedichtkunstenéénoverdeplaatsvandedichtkunstinhetchristendomvandeLateOudheid,verderomveertienbijdragenoverPrudentius,vijfoverdeCarminaNataliciavanPaulinusvanNolaenéénbijdrageoverhetdichtwerkDelaudibusDeivanDracontius.Debundelverhoogtnietalleendetoegankelijkheidvandezeopstellenmaarlaatbeterdanvoorheentoedeconnectiestussendeverschillendestudiestezien.Deauteurheeftdebundelbijkomendnutverleenddoorindicestoetevoegenevenalseenruimkritischoverzichtvanhetrecentonderzoekoverelkvan

deonderwerpendieindebundelaanbodkomen.

20

MONOGRAFIEËNENVERTALINGENDoorhetvuurvoordearmen.OudstegetuigenissenoverLaurentius.Vertalers: Arie AKKERMANS, Carolien HILHORST-BOINK, Hans TEVEL,HansVANREISEN,TonHILHORST,VincentHUNINK,Budel,2015BEARD, Mary, SPQR. Een geschiedenis van het Romeinse rijk,Amsterdam,2016[2015]BLOEMENDAL, Jan, Latijn. Cultuurgeschiedenis van een wereldtaal,Amsterdam,2016Philostratos.Schilderijen&Sofisten.Kunst,ekphrasisenretorica indeklassiekeoudheid. Vertaald door Peter BURGERSDIJK, Hilversum,2015DEBOM,Erik-VANHOUDT,Toon(ed.),Andersland.IndevoetsporenvanThomasMore,Antwerpen,2016DE RYNCK, Patrick - VAN HOUDT, Toon, De nieuwe Grieken enRomeinen. Verrassende confrontaties met de klassieke oudheid(Kleio-reeks,1),Antwerpen-Apeldoorn,2016GEVAERT,Bert,Tewapen!Europa'svergetenkrijgskunsten, Leuven,2016

GOLDSWORTHY, Adrian, Augustus. Van revolutionair tot keizer van Rome,Antwerpen,2016[2014]

Plinius.DeVesuvius invlammen.BrievenaanTacitus. Vertaald& toegelichtdoorVincentHUNINK,Amsterdam,2016

HUPPERTS,Charles,Platoonseliefde.Symposium.Phaedrus,Budel,2016KLEIN,Daniel-VERHEIJ,Arian(vert.),Dewijsheidvaneentandelozeglimlach.GelukkigouderwordenmetEpicurus,Amsterdam,2016[2012]

LATEUR,Patrick-PAPY,Jan,ThomasMorus.Utopia.Eenbloemlezing,Leuven,2016

Homeros. Odyssee. Een zwerver komt thuis. Vertaald door Patrick LATEUR(Perpetuareeks),Amsterdam,2016

Julianus de Afvallige. Afvallige contra afvalligen. Keuze uit zijn geschriften.Keuze,vertalingeninleidingdoorKeesMEILING,Groningen,2016

NAEREBOUT, Frits Gerard, Griekse democratie. Democratische politiek in hetklassiekAthene,Leiden,2015

Vergilius'bijentuin.Vertaald&toegelichtdoorMargueritePRAKKE,Utrecht,2016

RIJSER, David, Een telkens nieuwe Oudheid. Of: hoe Tiberius in New Jerseybelandde,Amsterdam,2015

21

SCHRIJVERS, Piet,Horatius. De dichter als vakman.Watmaakt goede poëziegoed?Talent?Techniek?,Amsterdam,2016

GaiusValeriusFlaccus.Argonautica.Vertaaldenvoorzienvaneennawoorddoor Stefan VANDENBROECK,met een inleiding en appendicesdoorFritsNAEREHOUT,Leiden,2015

DionysiusdeAreopagiet.Verzameldewerken.Vert.Michiel TERHORST,Zeist,2015

VANDERHEIJDEN, Paul, Grens van het Romeinse rijk. De limes in Gelderland,Utrecht,2016

VANDERHEIJDEN,Paul(ed.),RomeinsewegeninNederland,Utrecht,2016Heliodorus. Een Ethiopische liefdesgeschiedenis. Theagenes en Charicleia.Roman. Vertaling en inleiding Marianne VAN DERWEIDEN (Grieks proza,29),Groningen,2015

VANDOLEN,HeinL.,Passie,intrigesenpolitiek.SpraakmakendekeizerinneninByzantium,Amsterdam,2015

Vanhunvoetstuk.Romeinsebeeldenherontdekt,Nijmegen,2015VANROSSEM,Maarten,HeteindevanhetRomeinserijk,Amsterdam,2016VERGEER, Charles,Wie was Paulus wel?! Op zoek naar zijn teksten, Budel,2016

VERHUYCK,Luc,WandeleninhetantiekeRome,Amsterdam,2016ROMANS

Davis, Lindsey, [A Flavia Albia mystery 2.5] The spook who spoke again,2015

Davis,Lindsey,[AFlaviaAlbiamystery4]GraveyardoftheHesperides,2016Márai, Sándor - van der Wal, Rogier (vert.), Er is in Rome iets gebeurd[Rómábantörténtvalami],2016[1971]

Sidebottom,Harry,ThroneoftheCaesars.2.Bloodandsteel,2015Sidebottom,Harry,ThroneoftheCaesars.3.Fireandsword,2015STRIPS

De7wonderen-Les7merveilles,V03:Bennato,Tommaso-Blengino,Luca-Saint-Blancat,Cyrile.a.,DevuurtorenvanAlexandrië254v.Chr. (2016) -Lephared'Alexandrie254av.J.-C.(2014),Daedalus

Angelique-Ludivine,V01:Dany-Corre,Gilles(Erroc)-Rodrique,Michel,Degeschiedenis heeft niet (altijd) veel om het lijf (2016) - L'histoire sansdessous...dessous!(2016),GlénatBenelux

22

Artemis dochter van Zeus - Artémis, V01: Manunta, Giuseppe - Brrémaud,Frédéric -Houdelot,Caroline,ArtemisdochtervanZeus (2016) -FilledeZeus-Olympe(2011),Mediageuzen

Carausius de Vlaamse Cesar, V01: Ley, Edgar, Carausius de Vlaamse Cesar(2016) [<KleineZondagsvriend,1951,28-49], in:CarausiusdeVlaamseCesar-Dirk:deheldvanBrugge,Bonte

Maxentius-Maxence, V01:Duarte, CarlosRafael - Sardou,Romain - Facio,Sebastián,DeNika-opstand(2016)-LaséditionNika(2014),LeLombard

Maxentius-Maxence, V02:Duarte, CarlosRafael - Sardou,Romain - Facio,Sebastián,DeAugusta(2016)-L'Augusta(2016),LeLombard

Orakel-Oracle,V04:Demare,Nicolas-Lesparre,Patrice-DigikoreStudios,Demisvormde(2016)-Lemalformé(2014),Daedalus

Reis van de vaders, De - Le voyage des pères, V04: Ratte, David - Sabater,Sylvie,Barrabas(2016)-Barrabas(2016),Paquet

Reisvandevaders,De.DeexodusvolgensYona-Levoyagedespères.L'exodeselon Yona, V01: Ratte, David - Lavialle, Myriam, De afkomst (2016) -Descendance(2011),Gorilla

Reisvandevaders,De.DeexodusvolgensYona-Levoyagedespères.L'exodeselon Yona, V02: Ratte, David - Lavialle, Myriam, Onrust (2016) -Turbulences(2011),Paquet

Succubus (2) -Succubes, V04:Dominici,Marco -Mosdi, Thomas -Martinez,Marta,Messalina(2015)-Messaline(2014)(GeheimenvanhetVaticaan),Saga

FILMS

Ben-Hur(2016-USA)-123min.-Reg.:Bekmambetov,Timur-Act.:Huston,Jack; Kebbell, Toby; Freeman,Morgan - Bewerking vanWallace, Lewis,Ben-Hur(1880)(roman)

DavidandGoliath (2015 - USA) - 92min. - Reg.: Chey, Timothy A. - Act.:Sloman, Miles; Sokolosky, Jerry - Bewerking van Testamentum vetus, ISamuelis,16-17

DavidandGoliath (2016 - USA) - 75min. - Reg.:Wallace Brothers - Act.:Berberi, Matt; Foster, Michael - Bewerking van Testamentum vetus, ISamuelis,16-17

Lederniergaulois(2015-F/CDN)-124min.-Televisiefilm-Reg.:Tilman,Samuel-Act.:vandenDriessche,Frédéric;Gonzalez,Marcel

GodsofEgypt(2016-USA/AUS)-127min.-2,5*-Reg.:Proyas,Alex-Act.:Thwaites,Brenton;Butler,Gerard;Coster-Waldau,Nikolaj;Lee,Abbey

23

Iceage5.Collisioncourse (2016-USA)-94min. -2,5*-Tekenfilm-Reg.:Thurmeier, Mike; Chu, Galen T. - Act.: Romano, Ray; Leguizamo, John;Leary,Denis(stemmen)

Risen(2016-USA)-107min.-Reg.:Reynolds,Kevin-Act.:Fiennes,Joseph;Felton,Tom

24

OVERLIJDENS[4jan2014]MarcusCluts(KF)[27jan2016]RafParen(KF1963)[24maart2016]GodelieveVanRyckeghem(KF)[1 april 2016] Jan Lodewijk Scharpé. Hij had klassieke talengestudeerd aan de RU Gent en was emeritus hoogleraarSlavistiekaandeKULeuven,meto.m.specialisatieOud-Slavisch.HijwasdekleinzoonvandebekendeVlaamsgezindeprofessorLodewijk Scharpé (1869-1935), over wie Ernest Claes in zijn

werkoverzijn'SchonedageninLeuven'noguitvoerigheeftgeschreven[30april2016]PeterBaert(KF1985)[29mei2016]GuyleGrelle,SJ(KF)[31mei2016]JohnVanEchelpoel(KF1961)[7 juni 2016] Hilde Oudermans (KF 1956), oud-lerares Sint-LudgardisAntwerpenenerebestuurslidNKVAntwerpen[27juni2016]LineJacobs(KF),weduwevanprofessorJozefIJsewijn[6juli2016]LodePlessers(KF1965)[8sept2016]LuceVerdin,weduwevanprofessorHermanVerdun GEBOORTES[31 maart 2016] Arianna, dochtertje van Stefano Caneva (voormaligmedewerkerOG)enUteLoosveld(KF2007)