T I J D S C H R I F T VAN HET

KONINKLIJK NEDERLANDSCH GENOOTSCHAP VOOR

MUNT- en PENNINGKUNDE ONDER DE ZINSPREUK

„Concordia nes parvae crescunt"

TE

A M S T E R D A M

2 0 e JAARGANG

AMSTERDAM

J O H A N N E S M Ü L L E R

1912

Ned. Penningen 1698—heden. VI.

379. Her inner ing v a n h e t R a g a m a - k a m p . V z . G e v a n g e n

B o e r v a s t g e b o n d e n a a n een p a l m b o o m , l inks h u t ,

o m s c h r i f t : BRITSCHE BESCHAVING 1902, K z . in het

v e l d : SCUM - OF - THE - SCUM ( sche ldnaam d o o r de

E n g e l s c h e n a a n de B o e r e n g e v a n g e n e n g e g e v e n ) , o m ­

schrift : HERINNERING RAGAMAKAMP. R o o d k o p e r ,

30 m . M .

380. V e r t r e k u i t h e t R a g a m a - k a m p . V z . B o e g v a n een

schip w a a r o p : GEDE , z i ch u i t de g o l v e n verhef fend,

o p den a c h t e r g r o n d g e z i c h t op h e t door p r i k k e l d r a a d

o m g e v e n k a m p , omschrift : CEILON PADANG S.S. SALAK ROTTERDAM , K z . in h e t v e l d : REDDERS - IN DEN -NOOD, o m s c h r i f t : • ROTT • LLOYD • MIJ • NEDERLAND. R o o d koper , 33^ m . M . Mededeel ing v a n H . G. DU CROCQ in Tijdschrift 1903, b lz . 82.

Beide penningen zijn herinneringen aan het verblijf der krijgsgevangenen uit de voormalige Zuid-Afrikaansche Bóeren-republieken in het Ragama-kamp op Ceylon en zijn de i°. aldaar, de 2° . aan boord van de Gédé vervaardigd door C. F. KEYZER, een medegevangene, vroeger bankwerker bij de Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maatschappij. Het vastbinden aan een boom was een gewone straf voor kleine vergrijpen der krijgsgevan­genen tegen de tucht.

De bewaking in het kamp geschiedde door engelsche soldaten, voorzien van stokken, dus niet met geweren bewapend. Hiertegen kwamen de krijgsgevangenen in verzet. Zij waren met de wapenen in de hand gevat en eischten daarom ook geheel militaire bewaking ; zij waren geen honden, die met stokken behandeld moesten worden ! Een tamelijk ernstig oproer was daarvan het gevolg en menig rooinek heeft bij die gelegenheid duchtig klop gehad met zijn eigen stok. Onbegrijpelijk is het, hoe het slaan dezer penningen onder de oogen van JOHN BULL mogelijk is geweest. Het is echter een historisch feit.

De tweede penning is gemaakt naar aanleiding van de bevrijding uit de krijgsgevangenschap; De bevrijden werden van Colombo naar Padang vervoerd met het stoomschip Salak, vandaar naar Rotterdam met de Gédé.

5

6 8

380*. (1902?) P o r t r e t p l a k k e t v a n MARGOT BEGEER , door

h a a r v a d e r C. L . J . BEGEER . G r o o t t e o n b e k e n d ,

foto in v i s i t e f o r m a a t in V e r z . Z .

1903.

381. 1 J a n u a r i . C. SCHILLEMANS, 40 j a a r e i g e n a a r der

firma W . J . THIEME & C ° . te Z u t f e n . V z . G e h a r n a s t e

r idder m e t speer en schild, s t a a n d e in een b l o e m t u i n ,

d a a r o n d e r i n g e s t e m p e l d : WAEKSAEM I N - T H I J M E ' S E E D E L CRUYT , terzi jden, o n d e r : l inks a a r d g l o b e ,

b o e k e n en schriftrol , rechts d r u k p e r s , w a a r o p een

b r a n d e n d e a n t i e k e l a m p , b o v e n : b loeiende t a k k e n en

ANNO 1863, in de afsnede tusschen o r n a m e n t e n h e t

m o n o g r a m : T & c, omschri f t (namen en d a t a ) ,

K z . h e t huis der f i r m a ; door BEGEER . Z i lver , 50 m . M .

V e r z . Z.

Een afbeelding van de Vz. van den penning dient sedert i Januari 1903 als uitgeversmerk der firma THIEME & C°.

382. 1 9 J a n u a r i . RICHARD HOL, 40 j a a r d i r e k t e u r der z .g .

S t a d s k o n c e r t e n t e U t r e c h t . V z . Zi jn l i n k s g e w e n d

borstbee ld , omschri f t (naam), K z . tusschen l a u w e r ­

en e i k e t a k k e n de o p d r a c h t v a n wege h e t C o l l e g i u m

M u s i c u m U l t r a j e c t i n u m , o m s c h r i f t : AMAT - ALTA -s iLENTiA - MUSA - : - 1863 - : - 1903 - : - (de M u z e

b e m i n t de v e r h e v e n e stilte) ; model lé v a n W . ACHTEN-HAGEN, door BEGEER . Z i l v e r en brons , 58 m . M .

V e r . Z . Médailles et plaquettes modemes n° . 453.

Aangeboden in zilver bij monde van den voorzitter van het collegium, mr. D. RAGAY, op het 3e dameskoncert. Zie omtrent HOL de noot bij ZWIERZINA n°. 8846. Ter aanvulling diene, dat HOL den 6en December 1862 het eerste z.g. Stadskoncert te Utrecht dirigeerde en dat den 2osten Oktober 1906 een monument met zijn borstbeeld werd onthuld in de Groothertoginnelaan te 's-Gravenhage.

383. 2 1 , 22 J a n u a r i . T w e e d e wapenfeest v a n den O n d e r -

o m c i e r e n - S c h e r m b o n d te A m e r s f o o r t . Gel i jk n° . 278,

09

m e t v e r a n d e r d opschrif t op de K z . ; door BEGEER. B r o n s , 47 m . M . V e r z . Z.

384. 24, 25 J a n u a r i . H o n d e n t e n t o o n s t e l l i n g t e H a a r l e m

bij ge legenheid v a n h e t 5-jarig b e s t a a n der K y n o -

logen-Club A m s t e r d a m . V z . A a n z i e n d e iets n a a r

rechts g e w e n d e k o p v a n een mastif , omschr i f t

( k l u b n a a m ) , K z . w a p e n v a n H a a r l e m r u s t e n d o p een

l a u w e r t a k , o p s c h r i f t ; model lé v a n F . J . W E R N E R , door GERRITSEN . B r o n s , 42 m . M .

385. 2 F e b r u a r i . 2 5 0 - j a r i g b e s t a a n v a n N e w - Y o r k als

ze l fs tandige g e m e e n t e . V z . P le in m e t o p den a c h t e r ­

g r o n d h e t r a a d h u i s v a n N i e u w - A m s t e r d a m en w o o n :

huizen m e t t r a p g e v e l s , op den v o o r g r o n d STUYVESANT m e t h o u t e n rechterbeen, in de r e c h t e r h a n d een

s tok, in de l inker een schriftrol, o p de a f s n e d e :

• PETER STUYVESANT • - • DIRECTOR GENERAL • , OmSChrift: NEW . AMSTERDAM • MUNICIPAL • GOVERNMENT • PROCLAIMED • FEB . 2 • 1653 ., al les in vers ierden r a n d , K z . r o k o k o -

schild m e t indiaan en pionier als schi ldhouders ,

w a a r o p h e t w a p e n v a n N e w - Y o r k , d a a r b o v e n de

a m e r i k a a n s c h e arend, daaronder v i j fbladige b l o e m ,

in de a f s n e d e : NEW YORK CITY — 1903 , o m s c h r i f t : ST. NI-CHOLAS • SOCIETY • FOUNDED • FEB • 28 • 1835, alles

in vers ierden r a n d ; door TIFFANY & C° . B r o n s ,

50 m . M . V e r z . Z.

Met opdracht van de V. O. C. om ten noorden van het vasteland van Amerika een weg naar Oost-Indié te vinden, verliet HENRY HUDSON in 1609 met het schip De Halve Maan het IJ, doch kwam niet verder dan de thans zijn naam dragende Hudsonnvier, waar hij landwaarts indrin gende rijke buit en pelswerk met de inboorlingen ruilde, daarmede zijn schip bevrachtte en de thuisreis aanvaardde.

De V. O. C. zond in volgende jaren telkens weder schepen derwaarts en een hunner kapiteins stichtte op het schiereiland Manhattan een station van 4 hutten en liet daarin eemge matrozen achter om geregeld ruilhandel met de inboorlingen te kunnen drijven; meerdere dier kleine handelsposten werden later opgericht en in 1621 werd Manhattan en het daar achter gelegen vaste land als de kolonie Nieuw-Nederland in beheer gegeven aan de West-Indische Compagnie. In 1626 werd een honderdtal

70

kolonisten — Hollanders en Refugiés — naar het op Manhattan ontstane plaatsje Nieuw-Amsterdam geëxpedieerd en werd weldra van de rood­huiden voor / 60.— het geheele schiereiland Manhattan gekocht Na vele wederwaardigheden werd PETER STUYVESANT, een oud-soldaat, dieinden strijd tegen de Portugeezen bij St. Martin een been had verloren, direkteur-generaal en hij schonk op bevel uit het vaderland den 2en Februari 1653 aan Nieuw-Amsterdam het recht een schout, twee burgemeesters en vijf schepenen te kiezen, welke vroeger van Holland uit werden benoemd. In 1664 in vollen vrede dekreteerde KAREL II van Engeland de annexatie der nederlandsch-amerikaansche koloniën en JAMES, hertog VAN YORK zond 4 schepen met een aanzienlijke troepenmacht om Nieuw-Amsterdam in bezit te nemen ; den 6en September 1664 daalde de nederlandsche vlag en werd de engelsche geheschen. Naar den vorstelijken dief werd de plaats New-York herdoopt.

Den 3en Januari 1904 werd in het kerkje in Stuyvesantstreet te New-York, dat gezegd wordt de eerste kerk op Manhattan Island te zijn geweest, een door „The Holland Dames" gesticht gedenkraam onthuld met het meer dan levensgroot beeld van STUYVESANT in volle wapenrusting met slagzwaard en bijbel in de handen.

386. T a c h t i g s t e v e r j a a r d a g v a n den kunstschi lder J . G.

SMITS te ' s - G r a v e n h a g e . Medai l lonportret in brons

door TOON DUPUIS , h e m bli jkens d a g b l a d b e r i c h t e n

door eene kommiss ie a a n g e b o d e n . N i e t g e v o n d e n .

387/8. 22 F e b r u a r i . Schietwedstr i jd m e t de flobertbuks

v o o r leden der Sociëte i t „ E e n d r a g t m a a k t M a g t " te

O u d - K r a l i n g e n ( R o t t e r d a m ) . V z . H e t g e k r o o n d e

w a p e n der v o o r m a l i g e g e m e e n t e K r a l i n g e n , o m g e v e n

door l a u w e r t a k k e n , omschri f t : s o c . E. M. M., K z .

l a u w e r k r a n s ; door VAN KEMPEN . V e r g u l d z i lver ,

z i lver en brons, 30 m . M . V z . als n° . 387, omschri f t

v o l u i t , K z . in den k r a n s : F e b r u a r i 1 9 0 3 ; VAN KEMPEN . E é n ex. in v e r g u l d z i lver , één in z i lver ,

50 m . M . , u i tgere ikt als bestuurspr i jzen.

389. 3 M a a r t . 2 5 - j a r i g e g e d e n k d a g der k r o n i n g v a n

LEO X I I I als p a u s . V z . B o r s t e e l d , v g . n° . 288, o m ­

schrift (naam), K z . o p s c h r i f t ; model lé v a n A U G . FALISE , door GERRITSEN . B r o n s , o v a a l , 23 bij 21 m . M .

V e r z . Z .

Den 20sten Februari, den dag waarop LEO XIII voor 25 jaar tot paus

7 i

werd gekozen, begonnen de jubileumsfeesten met een receptie van meer dan 6000 personen in de Beatifikatiezaal van het Vatikaan, waarbij de oudste kardinaal FERRARI, het huideadres voorlas en de gouden tiara ter waarde van / 6 0 . 0 0 0 . — aanbood — geschenk van de Katholieken uit alle landen.

390. 16 M a a r t . 5 0 - j a r i g huwel i jk v a n Mr. J . A . G. b a r o n

DE V o s VAN STEENWIJK en A . M. F . baronesse VAN AERSSEN BEYEREN VAN VOSHOL te B r a m m e n , huize

V o o r s t o n d e n . V z . H u n n e l i n k s g e w e n d e b o r s t b e e l d e n

en d a t a , K z . h u n n e onder een k r o o n g e p l a a t s t e w a p e n s ,

n a m e n en leeftijd ; door J . DEVREESE . Z i lver , 60 m M .

Médailles et plaquettes modernes, n ° . 458.

JAN AREND GODERT baron DE VOS VAN STEENWIJK, heer van Voor­stonden, geb. te Wijk (Drenthe), 25 September 1818, huwde 26 Mei 1843 te Zwolle met WILHELMINA LOUISA baronnesse VAN AERSSEN BEIJEREN VAN VOSHOL, geboren te Maastricht 18 Maart 1819, overleden te Bentheirn 16 Juli 1849 en hertrouwde te Zwolle met AGATHA MARIA FRANÇOISE baronnesse VAN AERSSEN BEIJEREN VAN VOSHOL, geb. te Deventer 18 Maart 1825. Hij was lid der ridderschap van Overijsel, van 1856— 1867 burgemeester van Zwolle, van 1853—1880 lid en van 1874—1880 tevens voorzitter van de Ie kamer der Staten-Generaal, van 1880—1881 kommissaris deS konings in Utrecht. Hij overleed op den huize Voor­stonden onder Brummen den 17en Oktober 1905.

391/92. i 6 M a a r t . G e v e l wedstr i jd 1 9 0 0 — 1 9 0 1 t è H a a r l e m ,

v a n w e g e de A f d . H a a r l e m en o m s t r e k e n der M a a t ­

schappij - tot B e v o r d e r i n g der B o u w k u n s t , A. V Z . St . LuKAS-wapen r u s t e n d o p passer , dr iehoek en

l a u w e r k r a n s , d a a r o n d e r j . LONDON, K Z . o p - en

omschri f t in sierlijken r a n d ; door E . V O E T JR. V e r g u l d z i lver , 50 m . M . , uniek . F o t o in v e r z . Z.

B. V z . L o f w e r k , b o v e n u i t l o o p e n d e in een S t . JAKOB-S schelp, b e n e d e n in c a r t o u c h e H. - LONDON, tusschen

h e t lo fwerk g e r e e d s c h a p als : w i n k e l h a a k , troffel,

s t e e n h o u w e r s h a m e r enz. , K z . als den v o r i g e n , d o c h

anders vers ierde r a n d ; door E . VOET JR . Z i l v e r ,

50 m . M . U n i e k , fo to in v e r z . Z.

Beide penningen, uitgeloofd door den burgemeester van Haarlem

72

Jhr. Mr. J. W. G. BOREEL VAN HOGELANDEN voor een wedstrijd voor gevels, gebouwd aldaar, waaraan 5 architekten deelnamen, zijn gegoten, daarna geciseleerd en gegraveerd. De prijs werd behaald voor het huis Koningstraat n°. 37, architekt J. LONDON, aannemer diens vader H. LONDON. De schelp op den aan laatstgemelden toegekenden penning duidt op den oorsprong van de kalk.

393. 26 en 27 M a a r t . 6e W a p e n f e e s t v a n den K o n i n k .

l i jken Officieren S c h e r m b o n d te ' s - G r a v e n h a g e . Gelijk

n°. 85, m e t v e r a n d e r d opschrif t op de K z .

Dit wapenfeest mocht zich verheugen in het bezoek van H. M. de Koningjn en Z. K. H. Prins HENDRIK op 2 7 Maart 1903 .

394. i A p r i l . JACOBUS VAN LOKHORST, 25 j a a r rijks-

b o u w k u n d i g e bij het D e p a r t e m e n t v a n B i n n e n -

l a n d s c h e Z a k e n . V z . Zijn l inks g e w e n d borstbee ld ,

omschri f t ( n a a m en b e t r e k k i n g ) , K z . opschrif t om­

g e v e n door een p a l m t a k : TOT - ERKENNING - ZIJNER GROOTE - VERDIENSTEN - OP HET GEBIED - DER -BOUWKUNST - i878-iax>9;modellé v a n J . C. WIENECKE, door BEGEER . B r o n s , 5 1 m . M . V e r z . Z . A f g e b e e l d

in Muntverslag 1903.

Het personeel bood den jubilaris met een oorkonde 300 exemplaren aan van een gedenkschrift, bevattende de door hem tot stand gebrachte bouwwerken; een comité bij monde van jhr. mr. ROELL den penning in goud, zilver en brons met een album, waarin de namen der deelnemers. VAN LOKHORST werd geboren te Utrecht 8 Juni 1844 uit een oude stichtsche familie, die onder hare leden tal van kunstschilders telde. Hij genoot zijn opleiding bij den gemeente-architekt BOLL VAN BUUREN en op de gemeentelijke onderwijsinrichting voor schilderen, teekenen en bouwkunst, werkte achtereenvolgens op de stadstimmerwerf bij zijn leermeester en na diens dood bij den architekt KAMPERDIJK. Na eenige jaren medegewerkt te hebben aan den vestingbouw (architektuur der poorten) werd hij m 1878 tot rijksbouwkundige benoemd. Uit het fraai geïllustreerde gedenkboek een greep doende, vermelden we als zijn w erk : de statenzalen te Leeuwarden, Assen, Groningen en Zwolle, tal van laboratoria voor de rijksuniversiteiten en de polytechnische school, de H. B. S. te Venloo en die te Wageningen, tal van land- en tuinbouw­scholen, rijksarchiefgebouw, nieuwe archiefgebouwen te Groningen en te Assen, restauratie der kanselarij te Leeuwarden, der Sassenpoort te Zwolle, van het Dinghuis te Groningen, van het stadhuis te Woerden, van het kasteel Radboud te Medemblik en van de abdijgebouwen te

7 3

Middelburg. Hij overleed in het R. K. Ziekenhuis te 's-Gravenhage 16 Februari 1906.

395. A p r i l . D r a a g p e n n i n g v o o r de polit ie t e A m e r s f o o r t .

V z . H e t g e k r o o n d e w a p e n v a n A m e r s f o o r t m e t t w e e

l e e u w e n als schi ldhouders , omschri f t : TROUWE

PLICHTSBETRACHTING - APRIL I 9 0 3 , K z . Opschr i f t :

HULDE - VAN DE - AMERSFOORTSCHE - BURGERIJ ]

door BEGEER . Z i lver , m e t oog en r ing, 2 0 m . M . , a a n

r o o d - w i t g e r i b t zi jden l int. V e r z . Z .

Een weigering van aan de „Nationale Federatie van Transport­arbeiders" aangesloten bootwerkers te Amsterdam om met twee niet aangeslotenen te werken, gevolg van een besluit van November 1902, gaf in Januari 1903 aanleiding tot een werkstaking, die zich steeds meer uitbreidde, zelfs tot het spoorwegverkeer. Naar aanleiding van die staking en de daarbij voorgevallen feiten, n.m. het beletten van den arbeid aan niet stakenden, stelde de regeering maatregelen voor om de vrijheid van den arbeid en het geregeld spoorwegvervoer te waarborgen. Om pressie uit te oefenen op de volksvertegenwoordiging, werd toen de algemeene werkstaking geproklameerd m April 1903. Dank de diensten van leger en politie werd de orde nergens ernstig verstoord en ondervond het spoorwegverkeer geen noemenswaardige onderbreking, waardoor de staking jammerlijk fiasko maakte. Het voorgestelde wetsontwerp werd met overgroote meerderheid aangenomen (zie Staatsblad 1903, n°. 101). Op vele wijzen werd hulde gebracht aan leger en politie ; de burgerij van Amersfoort deed het in den vorm van een eerepenning, die in Juni 1903 aan de politie aldaar werd uitgereikt.

396. A p r i l . Pr i jspenning v a n den V o l k s b o n d , V e r e e n i g i n g

t e g e n D r a n k m i s b r u i k . V z . N a a r l inks v l i e g e n d e engel

m e t p a l m t a k in de l inkerhand, m e t de rechter wi jzende

op h e t opschrif t : ONTWIKKELING - ZELFBEHEER-

SCHING - HUISELIJK GELUK - WELVAART, Op d e

a fsnede n a a m der vereenig ing , K z . n a a r v e r k i e z i n g ;

door BEGEER . B r o n s , 35 m . M . V e r z . Z. A f g e b e e l d

i n : De Volksbond. Orgaan van de Vereeniging tegen

Drankmisbruik, j e j a a r g a n g , n° . 24.

In September 1875 werd de eerste afdeeling der vereeniging opgericht te Amsterdam op initiatief van L. P. PHILIPPONA (MUI/TAPATIOR), welke den naam van MuLTAPATiORSbond aannam, in Februari 1882 in den tegenwoordigen naam veranderd.

7 4

De bond heeft ten doel het misbruik van bedwelmende dranken te bestrijden en tracht dit doel te bereiken : door den sterken drank als volksdrank te bestrijden ; door kennis te verspreiden omtrent de nadeelige gevolgen, welke het misbruik van sterken drank heeft; door het bevor­deren van stipte uitvoering der Drankwet (Wet van 28 Juni 1881 Staats­blad N°. 97, houdende wettelijke bepalingen tot regeling van den klein­handel m sterken drank en tot beteugeling van openbare dronkenschap) en van maatregelen, waartoe genoemde wet aan besturen de bevoegdheid geeft; door in den geest der drankwet het aantal verkoopplaatsen van sterken drank te beperken ; door het verbeteren der volkshuisvesting en volksvoeding; door het bevorderen van huisarbeid en het veredelen van volksvermaken; voorts door al zulke middelen, die aan het doel van den Bond beantwoorden.

In Juni 1897 zag het eerste nummer van het bondsorgaan het licht. De penning werd voor het eerst uitgeloofd (3 zilveren ex.) voor den wedstrijd in huisvlijt, uitgeschreven door de afd. Winterswijk. Op de 30e algemeene vergadering te Baarn 10 Juli 1903 werd de penning in goud uitgeloofd voor de beste handleiding ten behoeve van het onderwijs van het alkoholvraagstuk, ten dienste der twee hoogste klassen der kweekscholen voor onderwijzers en der normaalklassen en den 13en Juil 1904 op de 31e alg. vergadering te Nijmegen uitgereikt aan dr. H . BURINGH BOEKHOLT te Davos-Platz.

397. 8 — i o Mei. 18e I n t e r n a t i o n a l e H o n d e n t e n t o o n ­

stel l ing (Cynophil ia) t e A m s t e r d a m . Gel i jk n ° . 293

m e t v e r a n d e r d opschrif t o p de K z ; door BEGEER. B r o n s , 41 m . M .

398. 21 Mei. F e s t i v a l te O u d e w a t e r . V z . In k r a n s v a n

o r n a m e n t e n , m u z i e k i n s t r u m e n t e n , pa lm- , eike- en

l a u w e r t a k k e n , onder een s t ra lende s ter : FESTIVAL -1 8 7 3 - 1 9 0 3 - OUDEWATER, K Z . k r a n s ; door BEGEER. B r o n s , m e t oog en r ing, 46 m . M . V e r z . Z.

Uitgereikt in brons aan 21 der deelnemende vereenigingen aan het nationaal muziekfeest uitgeschreven door het fanfarekorps „Euterpe" opgericht 20 Januari 1873, in zilver aan de ver. met het grootst aantal werkende leden.

398*. 21 Mei. 25-Jar ig b e s t a a n der Z w o l s c h e G y m n a s t i e k -

vereenig ing . N i e t g e v o n d e n .

Het zilveren feest der 8 Mei 1877 opgerichte vereeniging werd wegens de bondsfeesten te Rotterdam in 1902, een jaar uitgesteld. Uitgeloofd

7 5

werden 5 penningen voor de wedstrijden, 3 voor den optocht, terwijl oud-leden een herinneringspenning aanboden voor het vaandel.

399. 2 3 - 2 5 Mei. 8e I n t e r n a t i o n a l e H o n d e n t e n t o o n s t e l l i n g

( K y n o l o g e n v e r e e n i g i n g „ N e d e r l a n d " ) t e R o t t e r d a m .

V z . H e t g e k r o o n d e neder landsche w a p e n , r u s t e n d op

g e k r u i s t e z w e e p en k a r w a t s , w e l k e r h a n d v a t t e n zijn

g e s t o k e n door t w e e a a n e e n g e s c h a k e l d e h o n d e n h a l s ­

b a n d e n . Omschr i f t ( n a a m en opr icht ings jaar 1896),

K z . opschrift onder het g e k r o o n d e w a p e n v a n R o t t e r ­

d a m ; door VAN KEMPEN . B r o n s , o v a a l , 50 bi] 40 m . M .

V e r z . Z .

4 0 0 . 27 Mei. O p e n i n g v a n de n i e u w e b e u r s te A m s t e r d a m .

V z . D e a m s t e r d a m s c h e s t e d e m a a g d m e t den l i n k e r a r m

rustende o p h e t w a p e n , een p a l m t a k h o u d e n d e b o v e n

h e t n i e u w e b e u r s g e b o u w , w a a r a c h t e r de z o n o p g a a t ;

a a n hare v o e t e n merkur ius-s ta f en r o z e n t a k , omschri f t :

AMSTERDAM 27 MEI 1903, K z . onder een s tra lende

v i j fpunt ige ster : TER HERINNERING - AAN DE OPENING

VAN DE - NIEUWE BEURS - GEBOUWD DOOR - A R C H T . H. p. BERLAGE - AMSTERDAM , d a a r o n d e r een l a u w e r t a k ;

model lé v a n F . J . WERNER , door GERRITSEN . Z i l v e i

en brons, 60 m . M . V e r z . Z. In den h a n d e l g e b r a c h t •

v o o r / 16.50 en ƒ 4 . 5 0 door J . SCHULMAN.

De eerste beurs te Amsterdam van den bouwmeester HENDRIK DE KEIJSER dateert van 1 Augustus 1613 (zie VAN LOON II, blz. 80 en 81) , het tweede eeuwfeest werd in 1813 plechtig herdacht, doch de fun-deenngen bleken weldra gebrekkig en eindelijk onherstelbaar, waarom in 1835 tot de ontruiming werd besloten, 11 Januari 1836 werd de hulp­beurs betrokken, 1 Oktober 1840 het beursplan van J. D. ZOCHER aan­genomen en de tweede beurs 10 September 1845 in tegenwocrdigheid van Z . M. Koning WILLEM II geopend (zie DIRKS n°. 6 4 1 — 6 4 3 ) . Doch deze bleek reeds na een halve eeuw te klein en werd vervangen door de tegenwoordige, welke door H. M. de Koningín in tegenwoordigheid van H. M. de Koningin-Moeder en Z K H. prins HENDRIK werd geopend. Het gebouw vertoonde weldra scheuren en bleek te klein voor den effektenhandel, welke thans op de terreinen van het voormalige Bible-hotel een eigen beurs doet verrijzen.

7 6

4 0 1 . 3 1 Mei. A . SCHEFFER, 50 j a a r bode v a n de Handels-

sociëteit te U t r e c h t . V z . = ZWIERZIXA n ° . 987, K z .

o p d r a c h t ; door BEGEER . B r o n s , 40 m . M .

4 0 2 . 1 - 3 J u n i . P l u i m v e e t e n t o o n s t e l l i n g te Zier ikzee . V z .

D e s a m e n g e s t r i k t e w a p e n s v a n S c h o u w e n en D u i v e -

land, d a a r o n d e r tusschen l a u w e r t a k k e n d a t v a n

Zier ikzee , o m s c h r i f t : VEREEXIGING TOT VEREDELING VAN ZANGVOGELS EN PLUIMVEE EXCELSIOR-SCHOUWEN EN DUivELAND, K z . opschrif t in k r a n s ; door BEGEER. B r o n s , 41 m.M.

4 0 3 . 2 J u n i . Pr i jspenning v a n den N e d e r l a n d s c h e n Korf -

b a l b o n d . V z . E e n meis je en een j o n g e n m e t b a l , een

doe lpaa l v a s t h o u d e n d e , o p den a c h t e r g r o n d l a n d s c h a p

w a a r b o v e n de zon o p g a a t , o m s c h r i f t : NEDERLANDSCHE - KORFBALBOND - OPGERICHT 2 JUNI 1903, K z . g l a d

ve ld , w a a r i n b o v e n een s tra lende v i j fpunt ige ster,

onder een l a u w e r t a k ; d o o r GERRITSEN . B r o n s , m e t

oog en r ing, 45 m.M. V e r z . Z.

De bond werd in Parkzicht opgericht door de vertegenwoordigers van zeven korfbalvereenigingen. Het korfbalspel werd hier te lande ingevoerd door Nic. BROEKHUIJSEN. De bond geeft het orgaan „Korfbal" uit, thans weekblad, houdt jaarlijks kompetitie- en seriewedstrijden, bij het begin van het hondsjaar 1 9 1 0 - ' 1 1 telde hij 25 aangesloten vereenigingen.

4 0 4 . 15 J u n i - i S e p t e m b e r . T e n t o o n s t e l l i n g v a n N i j v e r h e i d

en K u n s t i n d u s t r i e te G r o n i n g e n . V z . R e c h t s g e w e n d

z i t t e n d e v r o u w m e t l a u w e r k r a n s in de r e c h t e r h a n d ,

de l inker l a t e n d e rusten op een op een a a n b e e l d

s t a a n d t a n d r a d , v o o r h a a r n i jptang, v o o r h a m e r , zeis ,

korenschoof , a a n h a r e v o e t e n pa le t , a c h t e r h a a r

n a a k t e k n a a p m e t het w a p e n der g e m e e n t e G r o n i n g e n ,

r u s t e n d o p een b o e k en p a l m t a k . O p den a c h t e r ­

g r o n d z u i l e n g a n g , w a a r a c h t e r l inks oude g e v e l s (groote

M a r k t ) , rechts de Mart ini- toren, o m - en opschri f t , K z .

k r a n s ; door VAN KEMPEN . B r o n s , 50 m.M. V e r z . Z .

De tentoonstelling, op touw gezet als eene van verlichtings- en ver-

\

77

warmingsmiddelen, breidde zich uit eerst tot groninger, later tot meer algemeene nijverheid en kunstnijverheid. De clou was het japansche marktplein. Den 28en Juli bezochten H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins HENDRIK de tentoonstelling. Elk der inzenders ontving den penning in brons, de bekroonden diplomas voor gouden, verguld zilveren of zilveren exemplaren, die zij op deze stempels voor eigen rekening konden laten slaan.

4 0 5 . 1 9 - 2 1 J u n i . I n t e r n a t i o n a l e H o n d e n t e n t o o n s t e l l i n g

( „ N i m r o d " ) t e U t r e c h t . Gel i jk n ° . 95 m e t v e r a n d e r d

opschri f t o p de K z . ; model lé v a n E . V O E T JR . , door

BEGEER . B r o n s , r u i t v o r m i g , h o o g 67 m . M .

4 0 6 / 7 . 21 J u n i . 2e E e u w f e e s t der drukkeri j v a n de firma

JOH. ENSCHEDÉ en Z o n e n t e H a a r l e m , A. V Z . IZAAK ENSCHEDÉ, ( 1 6 8 1 - 1 7 6 1 ) m e t een b o e k in de h a n d e n ,

g e z e t e n in zijn drukker i j , w a a r i n pers, l e t t e r k a s t en

b e e l d v a n LAURENS JANSZ. KOSTER . V o o r h e m l iggen

een z e t h a a k en let ters . Omschr i f t (naam), o p de

a f s n e d e : CONDITOR OFFICINAE - TYPOGRAFICAE -HARLEMENSis (De s t ichter der h a a r l e m s c h e drukker i j ) ,

K z . op- en o m s c h r i f t ; model lé v a n W . ACHTENHAGEN, d o o r BEGEER . B r o n s , 59 m . M . V e r z . Z. B. V Z . H e t

w a p e n v a n E n s c h e d é m e t he lm, h e l m t e e k e n en h e l m -

dek, d a a r o n d e r op een l int de w a p e n s p r e u k : NE TROP HAUT NE TROP BAS, K Z . l i n k s g e w e n d e v r o u w m e t

p a l m t a k in de l inker- en g a n z e p e n in de r e c h t e r h a n d ,

s t a a n d e v o o r een d r u k p e r s , waarbi j drie b o e k e n

l iggen. L i n k s l a u w e r t a k en opschrif t : IZAAK ENSCHEDÉ - 1703 - JOH. ENSCHEDÉ - & ZONEN - 1903

- HAARLEM ; model lé v a n AUG. FALISE , door BEGEER. B r o n s , 90 m . M . V e r z . Z. Médailles et plaquettes modemes, n° . 667. -

De i°. penning werd in goud, zilver en brons door het ruim 300 man tellende personeel aangeboden bij monde van den boekhouder J. A. GERBER op den morgen van den dag, waarop de firma ENSCHEDÉ haar bedrijf 200 jaren te Haarlem uitoefende.

Bij monde van prof J. BOSSCHA werd daarop namens eene kommissie, waarvan de kommissaris der Koningm in Noord-Holland, eerevoorzitter

7 8

en Haarlem's burgemeester voorzitter was, een album met het modellé in was van den 2en gedenkpenning aangeboden. De oorkonde luidt :

„In den jare Zeventien honderd en drie, op den een en twintigsten Juni, heeft IZAAK ENSCHEDÉ de gildeproef te Haarlem afgelegd, en aldaar de boekdrukkerij gevestigd, welke onder zijne nakomelingen gedurende twee eeuwen roemrijk bleef voortbestaan.

„Bij de herdenking van dit heuglijk feit is eene gouden medaille ge­slagen, welke op den een en twintigsten Juni negentien honderd en drie als blijk van hulde aan de firma JOHANNES ENSCHEDÉ en Zonen is aan­geboden."

Een hoogst interessante tentoonstelling werd door de firma .gehouden van allerlei gedenkstukken uit die 2 eeuwen. Zie feuilleton : De Enschedé's in leven en werken in iV. R. Ct., te blad B van 23 Juni 1903. Zie ook de noot bij ZWIERZINA n°. 1035.

4 0 8 . 1 3 - 1 8 Jul i . M a s k e r a d e t e Del f t . R e p r o d u k t i e v a n de

koperen m u n t v a n keizer NIKAPHOROS I I PHOCAS, afgebeeld bij SABATIER, Monnaies Byzantines, PI.

X L V I I , n° . 15 ; door BEGEER . B r o n s , 28 m . M .

V e r z . Z .

De maskerade, gehouden bij gelegenheid van het 11e lustrum der Polytechnische School te Delft, stelde voor den ommetocht van NIKA­PHOROS I I PHOCAS door Byzantium na zijn kroning tot keizer in 963. Hoofdpersoon was de student FENTENER VAN VLISSINGEN. Het hoofd­moment was de plechtigheid bij de cour in de byzantijnsche feestzaal, waar ANTON AVERKAMP'S a capellakoor oude grieksch-kerkelijke hymnen deed hooren.

4 0 9 . 13-18 Jul i . Pr i jspenning v a n h e t Del f t sch S t u d e n t e n ­

korps . V z . D e w e t e n s c h a p m e t spiegel en g lobe , een

stra lende ster b o v e n h a a r hoofd, s t a a n d e in een p o o r t ,

op een v o e t s t u k , w a a r o p : INSPICE ET - CAUTUS ERIS (zie toe en gij zu l t v o o r z i c h t i g zijn). O p de p o o r t een

v l a m , rechts en l inks l a u w e r t a k k e n , w a a r o p rusten de

w a p e n s v a n de k u n s t en v a n Del f t en een 6 t a l

schi lden m e t voorste l l ingen doelende o p w e r k t u i g - ,

schei-, scheepsbouw-, m i j n b o u w - , b o u w - en w a t e r ­

b o u w k u n d e . O n d e r langs den r a n d : DELFTSCH STUDENTENCORPS, K Z . n a a r v e r k i e z i n g ; door BEGEER. Z i l v e r en brons, 58 m . M . Médailles et plaquettes modernes n ° . 535.

79

Voor het eerst uitgereikt als bekroningspenning voor de prijsvraag voor het reklamebillet der maskerade te Delft op vorenstaande data.

4 1 0 . 1 4 Jul i . P e n n i n g a a n g e b o d e n „ a a n Mr. W . C. b a r o n

VAN PALLANDT VAN WAARDENBURG EN NEERIJNEN, oud-di jkgraaf v a n T i e l e r w a a r d 1 8 6 5 - 1 9 0 3 " door „ h e t

g e c o m b i n e e r d collegie en de(n) secretaris v a n d a t

p o l d e r d i s t r i c t . " V z . Zijn l i n k s g e w e n d bors tbee ld m e t

een h e t r e c h t e r o o g b e d e k k e n d v e r b a n d o m het hoofd,

omschri f t (naam), K z . opschrift , in k r a n s en omschri f t

(zie boven) ; model lé v a n W . ACHTENHAGEN , door

BEGEER . B r o n s , 60 m . M . V e r z . Z. Médailles et plaquettes modernes n° . 536.

WILLEM CONSTANT baron VAN PALLANDT werd geboren te 's-Graven-hage 12 Oktober 1836, bezocht het instituut Noorthey te Voorschoten, studeerde te Leiden en promoveerde aldaar 28 Juni 1861. Hij was hoogheemraad, later dijkgraaf van Tielerwaard ; de penning werd hem aangeboden in goud, zilver en brons bij zijn aftreden als dijkgraaf. Verder was hij kamerheer in buitengewonen dienst, lid van de Provinciale Staten van Gelderland, terwijl hij van 20 September 1887 tot zijn bedanken in 1904 die provincie vertegenwoordigde in de Ie kamer der Staten-Generaal. Hij overleed te Neerijnen 22 Mei 1905.

4 1 1 . 1 4 - 1 6 Jul i . T e n t o o n s t e l l i n g v a n rashonden en p l u i m v e e

in h e t Schut tershof v a n de Confrérie St . SEBASTIAAN t e Midde lburg . V z . Opschri f t , K z . z i t t e n d e v r o u w

(handelskz.) ; door BEGEER . Z i l v e r en brons, 35 m . M .

4 1 2 - 4 1 5 . 4 - 1 2 A u g u s t u s . Schie twedstr i jd te L o o s d u i n e n .

A V z . G r o e p v a n drie schut ters , t w e e z i t ten , de derde

l igt , o p eene knie rustend, te v u r e n , opschrift : SCHERP-SCHUTTERSVEREENIGG ORANJE - NAS SAU, K z . onder

h e t g e k r o o n d e , op een l a u w e r t a k rustende w a p e n v a n

' s - G r a v e n h a g e : ALGEMEENE SCHIETWEDSTRIJD -L O O S D U I N E N - 4 - 1 2 AUG. 1903 - EENIGE PRIJS -VOLKSBAAN ; t e e k e n i n g v a n prof. A . F. GIPS , m o d e l l é

v a n W . ACHTENHAGEN , door BEGEER . P l a k k e t ,

brons , 45 bij 35 m . M . V e r z . Z .

B V z . Geli jk n°. 154 , K z . opschrift : PENNING -

8o

VOLKSBAAN - 2 TREFFERS - IQO3 ; d o o r BEGEER.

B r o n s , 32 m . M . V e r z . Z . c V z . G e k r o o n d w a p e n v a n ' s - G r a v e n h a g e tusschen

t w e e l a u w e r t a k j e s , omschri f t ( n a a m der v e r . ) , K z .

o m - en o p s c h r i f t ; door BEGEER . B r o n s , m e t oog en

r ing, 32 m . M .

Pr i jspenning v o o r den „ w e d s t r i j d medai l le c a r t o n -

b a a n . "

D V z . = c, K z . om- en o p s c h r i f t ; door BEGEER. B r o n s , 35 m . M . V e r z . Z .

Pri jspenning v o o r den „ j u b i l e u m w e d s t r i j d " .

Deze schietwedstrijd werd gehouden bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan der scherpschuttersvereeniging „Oranje Nassau" en ter herin­nering van het nieuw aangelegde schietterrein te Loosduinen.

416. 8-9 A u g u s t u s . G y m n a s t i e k c o n c o u r s te V e e n d a m .

V z . G e k r o o n d e leeuw m e t z w a a r d en p i j lbundel (vg.

ZWIERZINA 633 en 833a), omschr i f t : TURNDAG NOOR­DERGEWEST N. G. v . (nederl. g y m n a s t i e k v e r b o n d ) ,

K z . opschrif t . V e r g u l d koper , m e t oog en ring,

23 m . M . V e r z . Z . 417. 1 1 A u g u s t u s . J . J . PLUGGE 25 j a a r gemeente-genees­

heer te O o s t - en W e s t s o u b u r g . V z . In ges lagen l a u w e r ­

k r a n s g e g r a v e e r d : HULDE - AAN - J . J . PLUGGE -(eskulaapstaf) - VOOR - 25 JARIGE - flltibtSUerüuIHlig - 1 8 7 8 - 1 9 0 3 , K z . op- en o m s c h r i f t : AANGEBODEN -door - BURGEMEESTER - LEDEN VAN DEN R A A D -en - SECRETARIS - v a n - OOST- EN WESTSOUBURG ; door BEGEER . V e r g u l d z i lver , 59 m . M . U n i e k .

PLUGGE werd geboren te Vlissingen 23 Juni 1833, genoot zijn op­leiding aan de Klinische School te Middelburg en werd benoemd tot heel-, genees- en verloskundige 15 September 1856. Hij vestigde zich eerst te Aagtekerke en 11 Augustus 1878 te Oost- en West-Souburg. Hij was meermalen bestuurslid van de afdeeling Zeeland der Neder-landsche Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst.

418. 1 4 - 1 6 A u g u s t u s . H o n d e n t e n t o o n s t e l l i n g t e Z u t f e n bij

8 i

ge legenheid v a n het i o - j a r i g b e s t a a n der N e d e r -

landsche D u i t s c h e D o g g e n - C l u b . V z . = n° . 87, K z .

opschrif t op c a r t o u c h e onder h e t g e k r o o n d e , door

' t w e e leeuwen g e h o u d e n w a p e n v a n Z u t f e n ; door

BEGEER . B r o n s , 42 m . M . V e r z . Z.

4 1 9 . 1 6 A u g u s t u s . Concours h ippique te K l a r e n b e e k (bij

A r n h e m ) . Pri jspenning. V z . Groot hoefijzer, w a a r u i t

een l inksgewende p a a r d e k o p te voorschi jn k o m t ,

r u s t e n d op l a u w e r t a k , st i jgbeugel, z w e e p en k a r w a t s ,

K z . op- en o m s c h r i f t ; door BEGEER . B r o n s , 50 m . M .

4 2 0 . 25 A u g u s t u s . „ H u l d e b l i j k v a n de g e m e e n t e Z a a n d i j k

aan den opper-brandmeester ABRAHAM KUYPER , a fge­

treden na 50-jarigen dienst bij de b r a n d w e e r . " V z .

In c i r k e l v o r m i g medai l lon o m g e v e n door g e o r n a m e n -

teerden rand, lauwer- en e i k e t a k k e n , g e g r a v e e r d h e t

w a p e n v a n Z a a n d i j k . K z . D a t a en opschri f t (zie

b o v e n ) . V e r g u l d z i lver , m e t oog en r ing, 50 m . M . ,

a a n l int in de g e m e e n t e k l e u r e n (rood-wit) .

4 2 1 . 31 A u g u s t u s . Pr i jspenning der Centra le Commiss ie

v o o r N a t i o n a l e F e e s t e n te Z w o l l e . V z . L i n k s g e w e n d

k o p j e der K o n i n g i n n a a r P. PANDER , o m s c h r i f t :

wiHELMiNA KONINGIN, K z . omschri f t n a a m der

kommiss ie) , in het v e l d tusschen l a u w e r t a k k e n :

E PRIJS ; door BEGEER . B r o n s , 35 m . M . V e r z . Z .

4 2 2 . 1 S e p t e m b e r . P e n n i n g e n a a n g e b o d e n a a n h e t hoofd­

b e s t u u r der groninger tentoonste l l ing . V z . H e t

g e k r o o n d e w a p e n v a n de g e m e e n t e G r o n i n g e n m e t

t w e e arenden als schi ldhouders , K z . g e g r a v e e r d e

o p d r a c h t : AAN DEN HEER - ( n a a m in g o t h i s c h e

letters) - LID V/H HOOFDBESTUUR - DER IN 1903

ALHIER GEHOUDEN - TENTOONSTELLING, - AANGE­BODEN - DOOR DE GEMEENTE - G R O N I N G E N . M a t

z i lver , 45 m . M .

Uitgereikt bij de plechtige sluiting der tentoonstelling (zie n°. 404) op 1 September 1903.

82

4 2 3 . 2 S e p t e m b e r . Mr. B . P H . b a r o n VAN HARINXMA THOE SLOOTEN 25 j a a r K o m m i s s a r i s in Fr ies land. V z .

Zijn l i n k s g e w e n d borstbee ld in a m b t s g e w a a d m e t

ordeteekens , omschri f t (naam), K z . T u s s c h e n l a u w e r ­

en e i k e t a k k e n t w e e v e r d i e p t e c a r t o u c h e s , w a a r i n

b o v e n h e t fami l iewapen der HARINXMA'S m e t h e l m ,

h e l m t e e k e n en h e l m d e k , onder h e t g e k r o o n d e w a p e n

v a n Fr ies land m e t schi ldhouders en d a t u m ,

omschri f t : 1 8 7 8 — 1 9 0 3 AAN DEN COMMISSARIS DER

KONINGIN - DE BURGEMEESTERS IN FRIESLAND ; model lé V z . W . ACHTENHAGEN, K Z . J . VAN GOOR, door BEGEER . B r o n s , 60 m . M . V e r z . Z . Médailles et plaquettes modernes n ° . 533.

Den 4en September in goud, zilver en brons met een oorkonde aan­geboden door burgemeesters en oud-burgemeesters der friesche ge­meenten bij monde van jhr. mr. A. ROELL, burgemeester van Leeuwarden. Het Kon. Penningkabinet en het Friesch Genootschap ontvingen een zilveren, de deelnemende burgemeesters elk een bronzen afslag.

BINNERT PHILIP baron VAN HARINXMA THOE SLOOTEN werd geboren te Drachten 30 Augustus 1839, bezocht, na genoten huisonderwijs, van 1855—1857 het instituut Noorthey te Voorschoten en deed van daar examen voor de universiteit te Leiden, waar hij 27 Maart 1863 promo­veerde op proefschrift: Het strafbedmg bij verbintenissen naar het Neder-landsch Burgerlijk Recht. Hij vestigde zich te Beetsterzwaag, werd 1865 tot raadslid, weldra tot wethouder der gemeente Opsterland gekozen, welke funktién hij resp. tot 1872 en 1869 vervulde, in welk laatste jaar hij benoemd'werd tot kantonrechter te Beetsterzwaag. In 1871 werd hij gekozen tot lid der Provinciale Staten van Friesland en in 1873 tot lid van de 2e kamer der Staten-Generaal. Bij K. B. d.d. 6 Augustus 1878 benoemd tot Kommissaris des Konings in Friesland, aanvaardde hij dit hooge ambt den 2en September d. a. v en trad als zoodanig af io Juni 1909. Hij werd 20 September 1905 benoemd tot staatsraad 1. b. d.

4 2 4 / 5 . 2 S e p t e m b e r . L a n d b o u w t e n t o o n s t e l l i n g v a n w e g e

de A f d . O o s t e r b e e k der Geldersch-Over i jse lsche M a a t ­

schappi j v a n L a n d - en T u i n b o u w . V z . O m - en o p ­

schrift , k o m t v o o r m e t 2 verschi l lende h a n d e l s keer­

zijden — k o p p e n v a n v a r k e n , s c h a a p , p a a r d , k o e ,

korenschoof , b l o e m e n en l a n d b o u w w e r k t u i g e n of

z i t t e n d e v r o u w m e t schi ld ; door BEGEER . B r o n s ,

47 m . M .

(Wordt vervolgd.)

4-IO. 423 .