Tijd voor Talent Maaike van Agteren en Marit van der Meer (1) · invloed te hebben op de...

MaaikevanAgterenenMaritvanderMeerAmsterdamseHogeschoolvoordeKunsten,MasterKunsteducatie,Begeleiders:AminataCairoenTalitaGroenendijkInopdrachtvanhetRijksmuseumAmsterdam18juni2019

TijdvoorTalent|2

Voorwoord

Dankzij de enorme persoonlijke betrokkenheid van alle oud deelnemers aan het JuniorFellowship hebben wij inzicht gekregen in wat deelname aan het traineeship voor henbetekend heeft. Wij willen iedereen die de enquête heeft ingevuld bedanken. De zesfellows die ons hun foto’s toonden enmet hun verhalen nogmeer inzicht gaven inwatdeelnamehungebrachtheeftzijnwijbijzonderdankbaarvoorhetvertrouwenwatzeonsgaven.Dankzij al deze verhalen en data kondenwe de impact van deelname aan het JFvanuithunperspectiefbeschrijven.

De afdeling Publicatie en Educatie van het Rijksmuseum en in het bijzonder AnnemiesBroekgaarden en Valentijn Rambonnet danken wij voor de medewerking tijdens hetonderzoek.

AminatoCairodankenwijvoordebegeleidingtijdenshetschrijven.SophieLevievoorhetkritischmeelezen.Liza Beenke en Victor Levie danken wij voor het eindeloze geduld waarmee ze onzegepreoccupeerdheidaccepteerdentijdensditonderzoek.RiemkeLevievoorhaarhulpbijhettranscriberenenJoosLevievoorhetvertaleneneditenvandepresentatie.EnlastbutnotleastWillem,dehondvanMaaike,dieonsafentoedwongomnaarbuitentegaaneneenfrissebliktekrijgenmaarverderheelgeduldiginzijnmandlag.

Amsterdam,18juni2019MaaikevanAgteren,MaritvanderMeer.

TijdvoorTalent|4

1|Inleiding1.1|Hetwatenwaaromvanditonderzoek

Talent wordt in Nederland te weinig gewaardeerd, en daarmee uiteindelijk niet benutschrijfthetRijksmuseuminhetjaarverslagvanhetJuniorFellowship.Hetciteerthiermeetoenmalig staatsecretaris van onderwijs Sander Dekker die in de Volkskrant van 2september2013steldedathoog intelligente leerlingennetzoveelaandachtenuitdagingverdienen als kinderen die moeite hebben om mee te komen in het onderwijs(Rijksmuseum,2015).

VanuitdiegedachteheefthetRijksmuseumhetJuniorFellowship(JF)ontwikkeld,een talentontwikkelingsprogrammadat gericht is op havo en vwo-leerlingen, zowel alfaals bèta, die interesse hebben in kunst en geschiedenis. Naast het enthousiasmeren,motiveren en belonen van talentvolle leerlingen, wil het Rijksmuseum jongeren vandichtbijkennislatenmakenmetpraktischetoepassingenvankunstengeschiedenisindemuseumwereld: restauratie, conservering, tentoonstellingen en onderzoek.Hetmuseumhoopt hiermee bij te dragen aan verdiepend kunst- en geschiedenisonderwijs inNederland(Rijksmuseum,2015).

Vanuit het Rijksmuseum bestaat de behoefte om het JF te evalueren, het wilhiermeehetbelangvandittalentontwikkelingsprogrammaaantonen.DoordeimpactvanhetprogrammazichtbaartemakenhoopthetRijksmuseumookindetoekomstfinanciëleondersteuning aantrekkelijk temaken voor een particuliere begunstiger of bijvoorbeeldeen fonds. Het Rijksmuseum heeft ons gevraagd de impact van deelname aan hetprogrammavanuithetperspectiefvandedeelnemersteonderzoeken.

1.2|HetJuniorFellowshipHetJFiseenprofielwerkstukprijsvooralleleerlingenvandebovenbouwvandehavoenvwo in Nederland. Leerlingen kunnen hun profielwerkstuk (PWS) insturen en daarmeekansmakenomeen5-daags traineeship inhetRijksmuseumtewinnen.HetPWS iseenexamenonderdeelendientomdesamenhangenintegratievanleerstofonderdelenbinneneenprofieltebevorderen(www.examenblad.nl).Viaverschillendecommunicatiekanalen,zoals sociale media, scholieren.com en posters in scholen, worden de leerlingenuitgenodigdomdeel tenemenaandeprofielwerkstukprijs.OminspiratievoorhunPWSoptedoenkunnendeleerlingeneersteenmasterclass‘profielwerkstukschrijven’volgeninhetRijksmuseummaardezeisnietverplicht.

Een interne vakjury van het Rijksmuseum, bestaande uit conservatoren,restauratorenen inhoudelijkemedewerkers,beoordeeltde ingestuurdewerkstukkenoporiginaliteit, kwaliteit vanhetonderzoekengebruikvanbronnen (Rijksmuseum,2018).Demakers van de 10 bestewerkstukkenworden genomineerd voor de prijs enmogendeelnemenaanhet5-daagstraineeship.Ditzijngemiddeld14leerlingenperjaaromdatdeprofielwerkstukken vaak in tweetallen gemaaktworden. Allewerkstukkenmet een linknaardecollectiekomeninaanmerkingomgenomineerdteworden,ongeachtvanuitwelkprofielofvakhetwerkstukgeschrevenis(Rijksmuseum,2018).

TijdvoorTalent|5

Een externe jury, bestaande uit experts uit verschillende vakgebieden kiest uit denominaties het winnende profielwerkstuk. De winnaar wordt aan het einde van hettraineeship op een feestelijke bijeenkomst in aanwezigheid van familie, vrienden,medewerkersvanhetmuseumenandere fellowsbekendgemaakt.Dewinnaarontvangteen studiebeurs van €1.500 waaraan verder geen voorwaarden zijn verbonden metbetrekkingtotdebesteding(Rijksmuseum,2018).

1.3|HettraineeshipHet JF omvat het hele traject van de profielwerkstukprijsvraag, van werving totprijsuitreiking. Belangrijk onderdeel is het traineeship. Deelnemers werken in hetRijksmuseumaaneenactueelvraagstukdatinhetmuseumleeft.Inditproceswordenzebegeleiddoorconservatoren,restoratorenenmedewerkersvandeNTR.DeNTR,ontstaanvanuiteen fusie tussendrieomroepenNPS,TeleacenRVU, iseenpubliekeomroepmetwettelijke taken op het gebied van informatie, educatie (inclusief wetenschap engeschiedenis), cultuur, jeugd en diversiteit (www.ntr.nl). De NTR is als externe partnerbetrokkenbijhet JF,vanuitdegezamenlijkgevoeldeambitieomeentoekomstbepalendeinvloedtehebbenopdetalentontwikkelingvanjongeren(Rijksmuseum,2018).

Deinvullingvanhettraineeshipisindeloopderjarenbijgesteld.Tijdensdeeersteedities (2014-2015 en 2015-2016) onderzochten deelnemers hoe wetenschappelijkeinformatieopeenheldereenlogischemaniergepresenteerdkanwordenaaneenpubliek.Vanuit de inhoud van hun profielwerkstuk werkten ze toe naar het geven van eenrondleiding inhetmuseum.Daarnaastmaaktendedeelnemersgezamenlijkeen lesvideodieaanslootbijdelesstofvanhetexamengeschiedenis.DedeelnemersschrevenhetscriptenregisseerdenenfilmdendevideometbehulpvanprofessionalsvandeNTR.Ookdokendedeelnemers intensiefhetRijksmuseum in.Zevoerdengesprekkenmetconservatorenen restauratoren, ze bekeken een tentoonstelling, bezochten de restauratieateliers enkregeneencursusrondleiden(Rijksmuseum,2015en2016).

Omhettraineeshipinhoudelijkmeersamenhangtegevenwerdin2016-2017vooreencentraalthemagekozen:hetkolonialeverledenvanNederland.Omsamenwerkingtebevorderenwerkten de deelnemers in teamverband aan een inhoudelijke opdracht. Elkteammaakte een korte video, een rondleiding over objecten uit één eeuw die verbandhadden met het koloniale verleden van Nederland. De deelnemers werden doorconservatorenenfellowsvanhetmuseumbegeleidenkregeneentraining‘PresenterenenRondleiden’. In het traineeship werden zowel hun theoretische en analytische, als hunpresentatieeninterpersoonlijkevaardighedenaangesproken(Rijksmuseum,2017).

Het traineeship 2017-2018 had als centraal thema ‘Verloren ambachten’. Dedeelnemerskregendit jaareenspecifiekeopdrachtvandedirectiemee.Zemaakteneeneigentijdse pilotvideo over een (voorwerp uit de) 'special collections’ waarin hetmaakprocesvandezebijzondereobjectencentraalstond.Heteindresultaatpresenteerdenze tijdens de prijsuitreiking aan de directie. Er werden vier teams gemaakt die zichverdiepten in een deelcollectie (muziekinstrumenten, juwelen, porselein enmetaal). Elkteam werd gekoppeld aan een conservator kunstnijverheid en een hedendaagseontwerper of maker. De teams kregen intensieve inhoudelijke voeding van deconservatorenenleerdenhetschrijvenvaneenscriptvaneenregisseurvandeNTR.Ook

TijdvoorTalent|6

gingenzeopbezoekbijhedendaagsemakersomtezienhoehetambachtvandaagdedagnogleeft.Hetlerenrondleidenkreegindezeeditieeenmindergroteplaats(Rijksmuseum,2018).

In2018-2019 isde5eeditiegestart,dezewasechternognietafgerond ten tijdevanonsonderzoek.Omdatwijvandezeeditienoggeenimpactkunnenmetenhebbenwijervoorgekozenalleendeeerste4editiesvanhetJFteonderzoeken.

TijdvoorTalent|7

2|Theoretischkader2.1|Buitenschoolsecultuureducatie2.1.1|OnderzoeknaarbuitenschoolsecultuureducatieVersloot en Kleistra (2016) inventariseerden in de wetenschappelijke literatuur wat erbekend is over de bijdrage van buitenschoolse cultuureducatie aan de persoonlijkeontwikkelingvanjongeren.ZijverwijzennaardeaanbevelingenvanDeasy.

Deasy(2002)meentdatombeoogdeeffectenvankunsteducatieveprogramma’steonderzoeken,specifiekeonderzoeks-enbeoordelingsinstrumentennodigzijn.Hijsteltdatonderzoekmeerinzichtzoumoetenverschaffenindediepteenrijkdomvandeervaringenookdespecifiekeaardvandeleerervaringendeonderwijservaringzelfduidelijkmoetbeschrijven. Hij schrijft dat toekomstig onderzoek meer gericht dient te zijn op hetlangdurigeeffectvandeervaringvanjongeren.

Versloot enKleistra (2016) concluderen dat het onderzoeksveld zich nog steedsvoornamelijkrichtophetmetenvanprogrammaeffectenendatdedeelnemerzelfenzijnomgeving waarbij over het hoofd worden gezien. De meeste onderzoeken hebbenbetrekking op het bereiken van de doelgroep en de manier waarop en hoe lang dedeelnemers hebben meegedaan. Ook presenteren diverse studies een opsomming vanalgemenerandvoorwaardenzoalsgoedmanagement,structurelefinancieringentrainingvan het personeel. Dit zijn echter voorwaarden die aan de basis liggen van elke goedfunctionerendeorganisatieennietdirectgelieerdzijnaandeeffectieveimplementatievaneenprogrammaendeelementenomeensuccesvolleleeromgevingtecreëren.

DeonderzoekersconcluderendaterweinigNederlandsonderzoekbeschikbaarisover buitenschools kunsteducatief aanbod in grootstedelijke wijken. De door henbestudeerde rapporten zijn met name afkomstig uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië(VerslootenKleistra,2016).

2.1.2|VoorwaardenvooreffectievebuitenschoolsecultuureducatieVersloot en Kleistra (2016) stellen vast dat er tegenwoordig met buitenschoolsekunsteducatie programma’s een breed scala van effecten wordt nagestreefd zoals hetontwikkelenvansocialeencommunicatievevaardigheden.Zebeschrijvenwelkekritischeingrediënten nodig zijn om buitenschoolse cultuureducatie te voorzien van eenbetekenisvolleleeromgeving.

Een authentieke werkplaats met de aanwezigheid van de juiste materialen kanvolgensVerslootenKleistra(2016)inspirerendenaanmoedigendwerken.Ookwordtdeblijvende betrokkenheid, waardering en interesse vergroot als de leeromgeving dejongeren de ruimte biedt om problemen zelf op te lossen. Met name hands-onprogramma’s (gericht op praktische deelname) lijken veelbelovend, omdat dieexperimenteel enproject gebaseerd lerenaanbiedenen jongerendemogelijkheidgevenomnieuwevaardighedentelerenenteoefenen.

Het is vanbelangdatduidelijk iswaar succesvolle enproductievedeelnameaaneenprogramma toe leidt.Wetenwat deelnameoplevert,wat door de organisatie onder

TijdvoorTalent|8

succeswordtverstaanenwelkestappennodigzijnomresultaattehalen.Inhettoewerkennaareengezamenlijkeindresultaatkunnenjongerenelkaaraanvullenenvanelkaarleren.

Derelatietussenjongerenenvolwassenenisookeenbelangrijkevoorwaardevooreffectieve buitenschoolse cultuureducatie. Programma’s die uitgaan van meester-gezelrelaties bij de organisatie van hun activiteiten en van de vermogens en sterkeeigenschappenvanjongeren,beïnvloedenhetlerenhetmeestpositief.Hetisbevorderlijkvoor de relatie als de activiteit in kleinschalig verband georganiseerd is, de docentengeïnteresseerd zijn in de deelnemers, ze persoonlijkwelkom heten en serieus luisterennaarwatdedeelnemerstezeggenhebben.

Mentorendragennaast vaardigheden ook sociaal en cultureel kapitaal over,watjongerenhelptbijdeelnameaanandereactiviteitenzoalswerkofschool.Sociaalkapitaalomvatdegrootteenreikwijdtevanhetnetwerkvaneen individu,evenalshetvermogenom er individuele of collectieve voordelen uit te halen. Cultureel kapitaal wordtgedefinieerd als kennis en vaardigheden gerelateerd aan het opleidingsniveau van eenindividu.

‘Relatiefveelvanhetbeschikbareonderzoekwijstinderichtingvaneenpositieverelatie tussen kunst en sociaal kapitaal’ schrijven de onderzoekers. Met name voorjongeren geldt dat deelname aan activiteiten tot meer sociale interactie, een verbeterdgevoel van eigenwaarde, betere communicatieve vaardigheden en de ontwikkeling vansocialerelatiesennetwerkenleidt(Versloot&Kleistra,2016).

2.2|Talentontwikkeling2.2.1|Voorwaardenvoortalentontwikkeling TalentlijkteenmoeilijktedefiniërenbegripschrijftVanHoorik(2011).Hetlijktsynoniemaan aanleg, begaafdheid, kunde, gave, geschiktheid. In de wetenschappelijke literatuurwordtditechterbestreden.Omsuccesvoltezijnmoetmenveeloefenenénophet juistemoment op de juiste plek te zijn. Goede prestaties ‘komen niet aanwaaien’ bij eengetalenteerdpersoon.Goedebegeleiding,eensteunendnetwerk,geschikteenbereikbaretrainingsfaciliteiten en –omstandigheden en een groot doorzettingsvermogen zijn ookessentieelomtotprestatiegroeitekunnenkomen.

Ericssonbeschrijftdathetwoord‘expert’vandezelfdestamkomtals‘experience’en ‘experiment’ en verwijst naar het leren van ervaring. Uit onderzoek blijkt dat hethebbenvanmeerervaringopzichniettotbetereprestaties leidt,hetmaaktdeprestatiealleen minder inspannend en meer automatisch. Prestaties verbeteren aanzienlijkwanneerersprakeisvan‘deliberatepractice’waarbijhetkrijgenvandirectefeedbackeenbelangrijkefactorisomtekunnenontwikkelen(Ericsson,2014).

VanHoorik(2011)verwijstnaardeze'deliberatepractice'theorievanEricssonenstelt dat talent niet tot ontwikkeling kan komen zonder een aantal fundamentelerandvoorwaarden. Onder ‘deliberate practice’ wordt een vooraf goed doordacht planverstaanwaarbijdeactiviteitengerichtzijnopeenduidelijkdoel,namelijkhetverhogenvan de prestatie. De belangrijkste kenmerken hierbij zijn dat er duidelijk omschrevenmoetzijnwatergeleerdmoetworden,de training-,ofoefentakenmoetenaansluitenophetniveauvande lerende, ermoetenmogelijkhedenzijnvoorherhaling, foutenmoetengemaaktengecorrigeerdkunnenwordenenermoetsprakezijnvaneengoedefeedback.

TijdvoorTalent|9

Steunuitheteigensocialenetwerkiseenbelangrijkefactorbijtalentontwikkeling.Zowelpraktischeenfinanciëlesteun,alsmorelesteunindevormvanstimuleringenemotioneleopvang.Onvoldoendesocialeenfinanciëlesteunkaneenremmendefactorzijn,maarookteveelstimuleringkaneenaverechtsewerkinghebbenwaarbijhettalentdoordetehogeverwachtingenendrukafhaakt(VanHoorik,2011,p.22).

Succesvolle talentontwikkeling kan de handelingsmogelijkheden van jongerenvergroten door de ontwikkeling van hun identiteit. Door het toenemen van socialecompetentiesenhetvermogeneninzichtomdieinsocialeverbandentebenuttenwordensocialebindingenversterktenhetsociaalkapitaalvergroot.Hetzaleenpositieveinvloedhebbenophetverderelevenvandejongereophetgebiedvanopleidingenwerkwaarzijhuntalentenookzullenwilleninzettenenontwikkelen(VanHoorik,2011). 2.2.2|HogeintelligentieencreatiefdenkvermogenHethuidigekabinetmeentdatveelbovengemiddeldeleerlingeneenuitdagingmissenopschoolwaardoorzeonderhunkunnenpresteren.Zewordenvaakaanhunlotovergelaten.‘Die komen er wel op eigen kracht', lijkt het devies. Het kabinet wil een ambitieuzeleercultuur creëren waarin talenten worden gestimuleerd en beloond(www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/talent-op-school/leerlingen-uitdagen-en-stimuleren).

DenHaring(2017)deedonderzoeknaaraspectenvancreativiteitsontwikkelinginhetonderwijsaanbodaanhoogbegaafdeleerlingeninhetvoortgezetonderwijs.Alhoewelde begrippen creativiteit en hoogbegaafdheid multidimensionaal zijn, wordt methoogbegaafdheidoverhetalgemeeneenhogeintelligentiebedoeldenwordthetcreatievedenkvermogengezienalseenmaniervandenkendie tegengesteld isaande traditioneleenlogischedenkmethoden.

Hoogbegaafdheidenhetcreatievedenkvermogenwordenbijleerlingennietaltijdherkend waardoor er niet goed in hun onderwijsbehoefte wordt voorzien. Dit kan totsociale,emotioneleenmotivationeleproblemenleiden.

Het verrijkings- en verbredingsaanbod voor excellente leerlingen is meestalgerichtopdecognitieveintelligentie,decreatieveleer-endenkwijzedieookkenmerkendisvoordezeleerlingenwordtnietaangesproken.

Omtegemoettekomenaandespecifiekeonderwijsbehoeftenvandezeleerlingendient complexere leerstof aangeboden teworden. Het creatieve denkvermogenwat hetmogelijk maakt om verschillende domeinen met elkaar te verbinden, biedt hierbij eenuitkomst. De leerling wordt zo gestimuleerd en uitgedaagd om verschillende leer- endenkstijlen te gebruiken, waarbij een onderzoeks- en betekenisgerichte leerhoudingcentraalstaat(DenHaring,2017).

2.3|Persoonlijkeontwikkeling

KinderenlerendoortedoensteltBrederode(2017).Zevallenenvindenzelfmanierenomweeroptestaan.Zelerengebaseerdopzintuiglijkeervaringenenwordengevormddoornieuwebelevingenengevoelens. Inditproceszijnzeenerzijdsopzoeknaar individuelevrijheid en anonimiteit en anderzijds naar de geborgenheid van het collectief. Door het

TijdvoorTalent|10

voortdurend zoeken naar een evenwicht tussen behoudzucht en vrijheidsdrang vindtontwikkelingplaats(Brederode,2017).

Volgens ontwikkelingspsycholoog Erikson is de adolescentie de overgangsfasewaarin de kindertijd wordt afgesloten en volwassenheid wordt voorbereid. Het is eenbelangrijkeperiode inhetontwikkelenvaneeneigen identiteit,waarbij identificatiesuitdekindertijdomgevormdenopnieuwuitgelijndwordentoteenvolwassenidentiteit.Dezeontwikkelingenwordenalshetwaregenormeerddoordeomgevingwaariniemandleeft(Côté,2018).

Van der Wal & de Wilde (2017) beschrijven aan de hand van de theorie vanErikson verschillende aspecten die een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen vanpersoonlijkheid. De sociale omgeving van adolescenten is volgens hen erg belangrijk.Erkenning en herkenning vanuit sociale interactie heeft veel positieve impact op depersoonsvorming.Eenanderaspect isheteigenmakenvannieuwevaardighedenenhetleren omgaan met nieuwe situaties. Nieuwe ervaringen en veranderingen maken datjongeren zich moeten aanpassen en een rol moeten aannemen, dit zorgt ervoor datjongerenzichafvragenwiezenoueigenlijkzijn.Hierdoorgroeithetbesefvan identiteit.Zichtopeenzinvolletoekomstmaaktvolgensdepsycholoogdatjongerendoelenkunnenstellen.Doelendiemotivatiegevenvoordetoekomst,bijvoorbeeldomeenbepaaldberoepuitteoefenen(VanderWal&deWilde,2017).

2.4|RoomtoRiseEr zijn weinig tot geen onderzoeken naar de impact van deelname aan intensievetienerprogramma’s gezien vanuit de deelnemers. In de Verenigde Staten is wel eenuitgebreid onderzoek verricht. Linzer enMunley (2015) onderzochten in Room to Risejongerendiedeelnamenaanprogramma’svanhetWhitneyMuseumofAmericanArt,hetWalker Art Center, het Contemporary Arts Museum Houston en het Museum ofContemporary Art, Los Angeles. Vergelijkbaarmet het JFwaren deze programma’s ookgericht op talentontwikkeling bij jongeren en werd de impact gemeten vanuit hetperspectiefvandedeelnemers.

UitRoomtoRisebleekdatdelangetermijneffectenvandeelnameopdedeelnemersgroot zijn. Deelname had impact op de ontwikkeling van hun persoonlijke identiteit enzelfkennis, ophetontwikkelenvan sociale en emotionele vaardigheden, ze leerdenoverkunstencultuur,participeerdeninkunst,enontwikkeldenleiderschap.

Wijhebbenditonderzoekalsinspiratiegebruikt.NetalsbijhetJFwerderbijdezeprogramma’s op een authentiekemanier gewerkt enwas de betrokkenheid van de stafgroot. Anders dan bij het JF werden deelnemers geselecteerd op diversiteit en was deprogrammaduurlanger.

Het onderzoek wijst ook op de publieke waarde die musea genereren via dezejonge volwassenen die de impact van hun ervaringen delen met hun families en hunleeftijdsgenoten De persoonlijke verhalen en waarnemingen in het eindrapport geveninzicht inhoedezeeffectenzichblijvenverdiepenenveranderen inde loopvande tijd.Hetonderzoeksuggereertdatanderemuseavergelijkbareeffectenkunnenhebben(Linzer&Munley,2015).

TijdvoorTalent|11

3|VraagstellingDoel van dit onderzoek is inzicht krijgen in de impact van deelname aan het JF op hetleven van de deelnemers vanuit hun eigen perspectief. Wij formuleerden de volgendeonderzoeksvraag:HoehebbendedeelnemershetJuniorFellowship(JF)ervarenenwatisvolgenshendeimpactvandeelnameophunleven?Omdezevraagtekunnenbeantwoordenmakenwijgebruikvanvierdeelvragen:

1. HoehebbendedeelnemershetJuniorFellowship(JF)ervaren?2. Watisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameophunsociaalencultureel

kapitaal?3. Watisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameophunpersoonlijke

ontwikkeling?4. Watisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameopderolvankunsten

cultuurinhunleven?

Deelvraag1belichthetprogrammazelfenhoedealumnieropterugkijken.Indeelvraag2kijkenwehoediteffectheeftgehadophunkennisenvaardighedenenophethebbenenbenutten van hun netwerk. Deelvraag 3 belicht hoe zij persoonlijk veranderd zijn doordeelname en in deelvraag 4 kijkenwe hoe de deelnemers nu zelfmet kunst en cultuuromgaan.

TijdvoorTalent|12

4|Methode

Om de hoofdvraag van dit onderzoek te kunnen beantwoorden hebben wij gebruikgemaaktvaneenevaluerendonderzoekmetverschillendemethodes,eenenquêteeneencasestudymetinterviewsaandehandvanfoto’s.

4.1|Dataverzamelingsmethodenenrespondenten

4.1.1|EnquêteHetRijksmuseummaaktgebruikvanQuestionProomklantgerichteonderzoekentedoen.QuestionProiseenprofessioneelsysteemvoordecreatie,deuitvoeringendeanalysevanonlineenquêtes.Wijhebbenonzeenquêtebinnenditplatformgemaakt.

Wehebbenalle61ouddeelnemersvanhetJFperemaileenlinknaardeenquêtetoegestuurd.Deenquêtebestonduit23vragen,eencombinatievangesloten,halfopenenopenvragen(Bijlage1).DevragenwarengeïnspireerdopdeenquêtevanRoomtoRise(Linzer&Munley,2015)engerichtophetverkrijgenvaninzichtindeervaringentijdenshetprogrammaendeimpactvanhetprogrammaophetlevenvandedeelnemers,gezienvanuit de deelnemers zelf. Tevens boden deze data ons de mogelijkheid eenrepresentatieveselectievankandidatenmakenvoorhetvervolgonderzoek.

Deenquêteis37keervolledigingevuld.Vierrespondentenhebbendeenquêtenietafgerond,maarwelbijna.Wijhebbenervoorgekozenomookdezedatameetenemeninhetonderzoek.

4.1.2|Respondenten enquêteDe41respondentenzijnafkomstiguitheelNederland,alligthetaccentwelophetmiddenvanNederland(figuur1).

Figuur1

TijdvoorTalent|13

Hetzijnadolescententussende18en23jaardieindelaatstejarenvanhunvwo-opleidingmee hebben gedaan aan het JF. Deelname aan het traineeship is sinds 2017-2018 ookmogelijkvoorhavo-leerlingen.Indat jaarwaseréénfellowvandehavoafkomstigmaardeze heeft de enquête niet ingevuld waardoor onze respondenten allen van het vwokwamen.Vanderespondentenwas77%vrouwen23%man(figuur2).Ditkomtovereenmetdeman/vrouwverhoudingvanallealumni(79%vrouwen21%man).Deverdelingvanrespondentenoverde4jarendiewijonderzoekenisredelijkinevenwicht(figuur3).

Demeeste respondentenstuderennu, eenaantaldoet tweestudies.Dertigkeerwordenstudies genoemd die wij classificeren als gerelateerd aan kunst en cultuur. Negentienrespondentenvolgenstudiesdienietdirectgelinktzijnaankunstencultuur.Opvallendisdathiervanzevenrespondentenrechtenstuderen.

Zeven respondenten geven aan geen vervolgopleiding te hebben gedaan na demiddelbareschool,wijhebbenechternietnaarderedengevraagd.Ditzoukunnenzijndat30% van de alumnimeededen in 2017-2018 en zij dus pas in de zomer van 2018 hundiplomahaalden.Het isheelgoedmogelijkdateenaantalvanhengekozenhebbenvooreentussenjaar.4.1.3|RespondentencasestudyWehebbende resultaten vande enquête zorgvuldig bestudeerd en op basis hiervandevolgendecriteriavoorderespondentenvandecasestudyvastgesteld:

• Jaarvandeelname• Man-vrouwverhouding• Geografischespreiding• Hoehoogof laagde impactvandeelnameaanhet JFopdestudiekeuzegescoord

werd• Toestemmingvanrespondentombenaderdteworden

We selecteren drie respondenten uit de eerste editie omdat deze de impact over eenlangereperiodekunnenbeschrijven.Uitdeanderedrieeditiesselecterenweeriederéén.

TijdvoorTalent|14

Weselecterendevolgenderespondenten(figuur4):

4.1.4|CasestudyDecasestudybestonduitzesverdiependeinterviewsaandehandvaneenfotoopdracht(Bijlage 2). In de foto opdracht vroegen we de respondenten vijf foto’s te verzamelenwaarin de impact van hun deelname aan het traineeship zichtbaar is en deze mee tenemennaarhet interview.Deze fotoopdracht isafgeleidvandePhoto Journalmethode.Dit iseenparticipatievemethodewaarbij respondenten fotografieenverhalenoverhunfoto’sgebruikenomkwestiestelatenziendievoorhenvanbelangzijnendiemoeilijkmetwoordenkunnenwordenuitgedrukt.(Nykiforuk,Vallianatos&Nieuwendyk,2011).Dezemethode sluit goed aan bij de belevingswereld van onze doelgroep en biedt eenlaagdrempeligeenpersoonlijkemanieromdeimpactophunlevennutetonen.

Tijdensdeinterviewsvroegenwederespondentenhunvijffoto’stoetelichten.Zeverteldenvanuitdefoto’shunverhaalwaaropwijvervolgensverdiependevragensteldenover hun meningen, gevoelensen hun persoonlijke ontwikkeling. Zo konden we steedsdieperingaanopdereflectiesvanderespondenten.

Deopzetmaaktedatde regie tijdensde interviewsbij dedeelnemers lag enhetinterview niet vanuit vooraf gestructureerde vragen verliep. De uitkomsten warenzodoendeverschillend.

EéninterviewvondplaatsbijMaritthuis,tweeopdeBreitneracademieenééninhet Rijksmuseum. Van de zes interviews zijn er twee via skype afgenomen, omdat derespondentenverwegwonenenditdeenigemanierwasomze tekunnenspreken.Wehebbengezamenlijkdezesinterviewsafgenomenwaarbijdeéénhetwoordvoerdeendeanderobserveerde.

4.2|Data-analyse

Vande resultatenvandeenquêtewerddoorQuestionProautomatischeendata-analysegegenereerdDegeslotenvragengeveneenstatistischeanalyseendeopenvragenleverenkwalitatievedataop.Beidedatazijnverwerktbijhetschrijven.

TijdvoorTalent|15

DeinterviewszijngetranscribeerdeningevoerdinhetdataanalyseprogrammaATLAS.ti.We hebben eerst samen één interview open gecodeerd om tot gezamenlijke codes tekomen. De resterende interviews hebben we ieder individueel gecodeerd. Vervolgenshebben we elkaars gecodeerde interviews kritisch nagelezen om de validiteit tewaarborgen.Uiteindelijk zijnweweerbij elkaar gekomen enwerd alles samengevoegd,gespecificeerd of verwijderd. Ook hebben we onderscheid gemaakt tussen hoofd- ensubcodeswaardooreencodeboomisontstaan.Dehoofdcodeszijnaandeliteratuurenaandedeelvragengekoppeld.Decodeboomisopgenomenalsbijlage(Bijlage3).

4.3|Ethischeoverwegingen/consent

De respondenten van het vervolgonderzoek hebben schriftelijk toestemming gegevenvoordeelnameaanhetonderzoekengebruikvandedaarmeeverkregengegevensviaeenconsentbrief(Bijlage4).

TijdvoorTalent|16

5|ResultatenOnder 5.1 geven wij antwoord op deelvraag 1. In 5.2, 5.3, en 5.4 behandelen weachtereenvolgensdeelvraag2,3en4.

5.1|Deelvraag1HoehebbendedeelnemersdeelnameaanhetJFervaren?

OpdevraagofrespondentenhundeelnameaanhetJFinvijfwoordenkunnenbeschrijvenantwoordenzijmetlouterpositievebewoordingen,ookiserveelovereenstemmingindegekozenwoorden.Eénkeerwordt‘schools’genoemd,watmisschiennietpositiefbedoeldis, verder noemen de respondenten ‘leerzaam’ (26x), ‘gezellig’(16x), gevolgd door(top)ervaring(14x),ontwikkeling(9x),backstage(6x)enbijzonder(5x). ‘Samenwerken’en ‘uniek’worden iedervierkeergenoemdendanzijnernogeenhelerij superlatievendieéén,tweeofdriekeergenoemdworden.

Gevraagdnaarwelkstatementhunervaringhetbesteomschrijftscoort58%‘Hetwaseenvandemeestbelangrijkeervaringen’.Deoverige42%scoort‘Hetwaseengoedeervaring’.Deandere3opties(‘Ikherinnermenietzoveel’,‘Hetwaseenslechteervaring’,‘Hetwasoké’,‘nietgoedennietslecht’)scorenalledrie0%.

We vroegen de respondenten om aan te geven hoe waardevol verschillendeaspecten van het programma voor hen zijn geweest. Ook hier was de waardering ergpositief(Figuur5).

In 5.1.1 en 5.1.2 lichten we deze ervaring verder toe door specifiek te kijken naar deimpact van het werken in een authentieke context en naar hoe de deelnemers debegeleidinghebbenervaren.5.1.1|Eenauthentiekecontext

Alhoewel de invulling van het traineeship in de loop der jaren is aangepast (zie1.1.2), zijn de hoofdlijnen in grote lijnen gelijk gebleven. De omgeving waarbinnen het

TijdvoorTalent|17

traineeship plaatsvindt, het in groepsverband samenwerken, het werken aan eenduidelijkeopdrachtmeteenheldereinddoelenhetwerkenmetdeprofessionals.

Respondenten beschrijven in de enquête in hun eigen woorden wat het besteonderdeelvanhetprogrammawas:‘Lerenpresenteren’en‘Eenrondleidinggeven’wordtdoor bijna iedereen genoemd. ‘Werken met de professionals’ en ‘Een kijkje achter deschermen krijgen’ volgen op de voet. “Het zelf bedenken en geven van een rondleidingvond ik het beste onderdeel, omdat je hierbij meerdere (geleerde) vaardigheden moetaanspreken /inzetten. Je spreekt je kennis en je creativiteit aan en je werkt aan jepresentatieskills”(Respondent8945).

OverhetsluitstukvanhetJF,deprijsuitreikingvandePWS-wedstrijd,hebbenderespondentengemengdegevoelens.“Helemaalaanheteindewashetvanoja,ermoetooknogiemandwinnen”(Respondent2539).Deelnameaanhettraineeshipwordtalalsprijservaren.“Datjedierondleidingmochtdoenopzaal,daarwasiedereenzoopgefocust,dathet winnen en die prijsuitreiking iets was van, oja dat komt nu ook nog” (Respondent2539).Tijdenshettraineeshipontstaateenhechtegroependoordeprijsuitreikingkomtdaaropeenstocheenrangordeindievoorrespondent6786niethelemaaleerlijkvoelde.“Jekaneentoneelstuknietvergelijkenmeteenmodeshow,vindik,ofmetiemanddieeenboekschrijft.Hetiszo’nanderkaliberallemaal.”

De prijsuitreiking zelf wordt wel als zeer feestelijk en waardevol benoemd,deelnemersvananderejarenzienelkaarterugbijdeprijsuitreiking.“Hetiswelheelleukomteziendathetechtookeentraditiewordt,eriszekernogeenclubjevanvijf,zesmandieelkjaarookkomt”(Respondent1178).

Respondentengevenaandathetwerkenineenauthentiekeomgevinganderswasdanzegewendwarenenookdenodigeuitdagingenmetzichmeebracht.“Erwasniemanddiezeidatisgoedoffout,alleswasgoed.Datiswellastig,opdemiddelbareschoolhadjealtijdvandierestrictiesoverwaterinmoestzitten,zomoethetvormgegevenzijn”(respondent0496). Respondent 7675 beschrijft dat er een goede balans in zat. “De combinatie vanondersteuning en eigen initiatief zorgde ervoor dat ik me niet verloren voelde in deopdracht,maarwelhetideekreegserieusgenomentewordenendevrijheidtehebben”.Ookrespondent0496beschrijftdatzeveelvrijheidkregen:

Wijkregengewooneenproject,eendoelofeenprobleemstelling,enjemoestzelfzienvormtegeven,volgensmijvoorhetcreërenvandefilm,kwamenerookmensenvanhetNTR.Diedanhielpenmethetmakenvandefilm,maardaarvoormoestjewelzelfaleenplanhebben.Wehaddennognooiteenfilmgemaakt.Jehebtweleenscript,endaarwarenwebestwelgoedin,maarhoegajedatverfilmen?Wiegaateracteren?Jemochtallesgebruiken,overalmochtjenaartoe.

Dedeelnemersmochtenoveralinhetmuseumkomenenleerdenzodewereldachterdeschermen kennen. Ze kregen inzicht in hoe eenmuseum functioneert.Wie of wat daarallemaalvoornodigisendaterheelveelgebeurtwaardegewonebezoekergeenweetvanheeft. Respondent 1178 vertelt dat inzicht krijgen in hoe hetmuseum als bedrijfwerktvoorhemeengroteimpactheeftgehad.

TijdvoorTalent|18

Maardegroottevandeorganisatieenwaterallemaalachterzit,daterbijvoorbeeldeenonderwijsafdelingis,daardenkjenoghelemaalnietovernavoordatjeeenkeerzietvanoh,diebestaandaadwerkelijk.Enookdatjedandenktvanmisschiendatikerlaterzelfookwelzouwillenwerken,ineenmuseum.Datisnietietswatdirectheteersteinmijopkomt,maarikweetweldatermogelijkhedenzijn,metmijninteresses.(Respondent1178)

Ook Respondent 2539 en Respondent 2498 vonden het heel speciaal dat ze overalmochtenkomen.”Jeweetdanookdewegaleenbeetjeendatisleuk”(Respondent2539).“Het was gewoon heel bijzonder dat wij als zeventienjarigen een eigen rondleidingmochtengeveninhetRijksmuseum,datwijdandewegwisten,datgebouwisnatuurlijkonmogelijk inhetbegin.Datvondenweheelvolwassen,spannendenleuk”(Respondent2498).

Respondent6786noemthetherinneringendiejenooitmeerkwijtraakt.“Wantikhebechteengeweldigetijdgehad,ook inhetrestauratiecentrumenbijdedepotsenzo,datvondikallemaalechtgeweldigomtezien”.Zeomschrijftzichzelfalsheelleergierig.

Enikvondhetheelleukdatereensoortneutronenschietapparaatstond,datmoestenwetoennetlerentijdensnatuurkunde.Ikdenkdatikdatmisschienwelhetinteressantstvondvanhettraineeship.Ookhetverfmakenvondikheelleuk.Wekregeneienpigmentendanmoestjezelfeencitroenschilderen,datvondikergleukomtedoen.(Respondent6786)

In2017-2018maaktendeelnemerseenvideoovereenvoorwerpuitdecollectiewaarinhetmaakprocescentraalstond.Zewerkteninvierteamsenelkteamwerdgekoppeldaaneenconservatoreneenhedendaagseontwerperofmaker.Respondent0381verteltoverdezeervaringaandehandvanzijnfotovanzijngroepje.

Ja,hetwaseenmanopleeftijdinUtrechtenwegingennaarzijnwerkplaatsenhijkonheelerggepassioneerdvertellenoverwathijdagindaguitdeedensomsechtjaren,maandenduurdevoordathijeeneindproducthad.Enomdattezien,dathijdaarnogsteedszoveelplezierinervaart,datkanikheelergwaarderen.Ikdenknietdathetopheteerstegezichtietsiswatjesnelzoudoen,eenreplicamakenvaneenoudinstrument,wantja,erzijnbeteremanierenomnieuweinstrumententemaken,maaromzo’nmanenzijnvaktezien,vondikwelbewonderingswaardig(Respondent0381).

TijdvoorTalent|19

De conservator die hen begeleidde heeft veel indruk gemaakt. “Ja, ik kan ook zien datmensenhierdoorbesluitenconservatorteworden”(Respondent0381).

Hijverteldedathijeenheelaantaljaar,eerstinItaliëhadgestudeerdentoenbijtoevalnaarhetRijksmuseumisgegaan.Hijwashethoofdvandeafdelingmuziekinstrumenten.Ikhadhetgevoeldathijheelveelwistoverditsoortdingen.Ommetzoiemandtepraten,diegewoonheelveelpassieheeft,ikvinddataltijdzofijnomtehoren.Alsiemandplezierheeftinwat‘iedoet.Dandenkik,datwilikook”.(Respondent0381)

Respondent 8400 noemt in de enquête het bezoek bij een kunstenaar als het besteonderdeel van het programma. “Ik vond het heel bijzonder om in het atelier temogenkijkenenzelfeeneeuwenoudetechniektebeoefenen”.5.1.2|BegeleidingRespondent 0381 beschrijft dat het Rijksmuseum actief inzette op groepsvorming doorhetprogrammatebeginnenmet teamoefeningen.Dezeoefeningenwarenconfronterendvoorderespondentenomdatzezichzelfmoestlatenzien,maarzorgdendaarmeeookvoorverbinding “We hebben dus de eerste dag dat we er aankwamen allemaal van dieteamoefeningengedaan.Mediterenineenhalenzo.Ikkreeggelijkhetgevoel,dat iseengroepmensendiezodenkenalsik.Datwasopmijnschooleninmijnstadhelemaalniet”(Respondent 0381). Ook respondent 0496 vindt dat het Rijksmuseum dit goedgestructureerdheeft “ik kende letterlijk niemanddaar,maarbinnen eenuur zit je al zomet elkaar te werken. Na dag éénwarenwe al heel close en dag twee begon alsof weelkaaraljarenkenden”(Respondent0381).Respondent8400schrijftdatdegezamenlijkelunch met de medewerkers van het Rijksmuseum een waardevol onderdeel van hettraineeshipwas.“Metnamedeverhalenhoeiedereenbijhetmuseumterechtisgekomenendecontactendiehetheeftopgeleverd”.

Bijna alle geïnterviewde jongeren benoemen dat de wijze waarop ze begeleidwerdenhunzelfvertrouwenheeftvergroot.Respondent2539geeftaaninhetbeginheelonzekertezijngeweest.Maardoordeenthousiastebegeleidinginhettraineeshipwonzeaanzelfvertrouwen.Zeverteltdatzezicherindewattengelegdvoeldeendatzedaardoorhetgevoelkreegdathetechtomhaardraaide.

Ikdenkdathetvooraldiesfeerwas,jewerdheeltrotsgemaaktoverjeeigenwerk,daardoorgajedaarookmeerstaanvanikhebietstevertellen,bam!Ikhadeenheleenthousiasterondleider,diejeechtaanmoedigdevan‘ohjasuperleuk!Dankanjeditvertellen!”“Dusdangingikalhelemaalzovan...”[Respondent2539neemthiereenposeaandieenthousiasmeentrotslijktuittedrukken].

Alle geïnterviewde respondenten geven aan dat de professionals die hen begeleiddenduidelijk persoonlijke aandacht voor de deelnemers toonden. “De begeleiding had danmijnwerkstukgelezen,watnatuurlijkalheelleukis”.“ToenweonsPWSgingenbrengennaar de afdeling educatie kwam iedereen kijken en zo van kijk hoe leuk dit allemaal”(Respondent 2498). Respondenten 1178 en 2498 zeggen dat zij zich serieus genomenvoelden,endatdatkwamomdatzealsgelijkenwerdenbehandeld.“Wewarennatuurlijk

TijdvoorTalent|20

maarzestien,zeventien,achttien,enjewerkttochmetmensendiealjarenlangeervaringhebben, vooral de manier waarop ze met je omgingen was eigenlijk heel volwassen”(Respondent1178).

Zewarenechtmetonsingesprekalsofweophetzelfdeniveauwaren,wewerdennietalsmiddelbarescholierenbehandeld.Zewildeechtonzeinput.Zelietenonsvoelendatweietsbijzondershaddengemaakt.Ooktoenmetdierondleiding,kwamenerallemaalexternemensen,wevoeldenonsnietonderschat.Datwasheelfijn.Wewerdenalsgelijkenbehandeld,zewarenoprechtgeïnteresseerdinonzeprojecten,datgafonszelfvertrouwen.(Respondent2498)

Respondent 1178noemtdat demedewerkers vanhetRijksmuseum “vooral kekennaarwatjealwelkon.Endaaropvoortgingenbouwen”.Hijvonddatenormfijn.

Heelbijzonderhoezijonsbenaderden,wijleerdendaardoordathetookzokan.Wewarennietsuperjongmaarwelrondde17.Entoenzagenwedusdatjeookzometvolwassenenomkangaan,datwasheelfijnomtezien.(Respondent2498)

5.2|Deelvraag2WatisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameophunsociaalencultureelkapitaalIndeelvraag2beschrijvenwijhoedeelnameaanhet JFhetnetwerkvandedeelnemersheeftbeïnvloed.Of zeervarendat zeeennetwerkhebben,waardatuitbestaatenof zeook gebruik maken van dit netwerk. Ook beschrijven we of de deelnemers kennis envaardighedenhebbenontwikkeld.

5.2.1|GrootteenreikwijdtevanhetnetwerkWevroegenindeenquêteofderespondentennogcontacthebbenmetmensenvanhetJF.Zesrespondentenantwoordenontkennend.Hierhebbenwijverzuimdtevragen‘waaromniet’dusdaarkunnenwenietsoverzeggen.Deoverige32respondentengevenaanwelcontactmetanderemensenvanhetJFtehebben.

Derelatiemetanderedeelnemersenderelatiemetmedewerkersvanhetmuseumwordenalsheelbelangrijkgezien(figuur6en7).

TijdvoorTalent|21

Uit de interviews blijkt dat de deelnemers zich langzaam realiseren dat het JF hen eennetwerkheeftopgeleverd.Methunmedefellows,metmedewerkersvanhetRijksmuseum,maar ook met deelnemers uit andere jaren, onder andere via evenementen waar hetRijksmuseum hen voor uitnodigt. “Het was leuk omdat we toen ook meer in contactkondenkomenmetfellowsvananderejaren.Jekwammensentegendiehetzelfdehaddengedaanalswijmaartochnetietsandershaddenervaren,datvondikwelinteressant”zegtRespondent0381.“Nuishetmeergewoonheleleukekennissen,maarkijk,hetisweleennetwerk”verteltRespondent6786.

Derespondentenbeschrijvendebandmetdepartner,waarmeezijhetPWSmaakten,doorde gezamenlijke ervaring enorm versterkt is. Ze omschrijven het als een zeer hechtevriendschapwaarzezichveilig,gesteundengezieninvoelen.Respondent6786kiestvierfoto’swaardezepartnerookopstaat. ‘Wijzijnnogsteedsbestevrienden,dusdaarheefthetJFwelechtaanbijgedragendenkik”.

Net als respondent 6786 heeft ook respondent 1178 een fotomeegenomen vanhem en de partner waarmee hij het PWS maakte. De band tussen hen is door hettraineeshipheelhechtgewordenzegthij, “je leertelkaarookwelopeenanderemanierkennendandatjenormaalzoudoenalsjeuitgaatmetzeofindeklaszit”.

“Tijdenshettraineeshipwordjeookgemotiveerdomnieuwemensentelerenkennenennieuwemensenlerenjoukennen,datiseigenlijkeensoortnetwerkmaardananders.”Hijvoelt een sterke verwantschapmet de andere fellows omdat die volgens hem allemaalgemeenschappelijkekwaliteitenbezitten.

TijdvoorTalent|22

Sowiesoeenstapextrawillenzetten,dusniettevredenzijnmeteenzesjemaargewoonechtmeerwillen.Erlolinhebbenookvooral,hetmoetietsleukszijn,hetisnietverplichtis.Jaengewoontochwelheelsociaalzijn,datistochookweliets…Jemoetdaaranderemensenlerenkennen,wildvreemden,enjekomtopeenvreemdeplek,endaarmoetjewelvanhouden.Alsdatnietbijjepastdan…benjezitjeopdeverkeerdeplekdenkikdan.Maarjuistomdatjealhebtmeegedaan,extrainzethebtgetoond,komterweleensoortmensnaarvorendiedanookechtuiteindelijkgenomineerdwordt.AlsjedaardanooknogeenseenprogrammaaangeeftvanvijfdagenbijhetRijksmuseum,danhebjeechtwelbepaaldeeisengesteldaandepersonendiemeedoen.(Respondent1178)

Respondent7055vonddemanierwaaropdefellowsmetelkaaromgingenfantastischenbeschrijftdat iedereenwerd inbegrepen. “Wezijnallemaalvriendengewordendoorhetfellowship,hetvoeldehelemaalnietaanalseenwedstrijdvoorhetbesteprofielwerkstuk.Hetwasvooriedereengewooneentopervaring!”

5.2.2|Netwerkinzetten Respondent1178heeftbijhetvindenvanstageplekkenprofijt gehadvanzijndeelnameaanhetJF.HijtoonteenfotovanzijnhuidigestagebijeengroteNederlandsebank.

HetstondduidelijkopmijnCVnatuurlijkdatikmeehadgedaanaanhetJFendaarkwamenookwelwatvragenover.Ikdenkdatdatookiswaaromikaangenomenbenbijdiestage,wantzehaddenvrijstrengecriteria.Enwerkenooklievermetwo-studentendanmethbo-studenten.Maaruiteindelijkkondenzemebinnentweedagenvertellendatiktochwelaangenomenwas.(Respondent1178)

Respondent2539werkttegenwoordignaasthaarstudieinhetRijksmuseumenvolgteenstage inmuseumDe Pont in Tilburg. Ze vertelt dat ze naar aanleiding van deelname isgaansolliciterenbijhetRijksmuseumenachtdekansgroottezijnaangenomendoordatzedemedewerkersalkende.

TijdvoorTalent|23

Met de andere fellows heeft ze vooral via socialemedia contact “ik heb ze allemaal opFacebook,Instagram.Dusdaardoorziejewelwat.”Zetoonteenfotovaneenbijeenkomstvandefellows“wijhebbennogsteedseenheleactieveappgroepvanheteerstejaar.”Zeiszichmeerbewustvandemogelijkhedendieeennetwerkkanbieden.“Ikhebnuooksindstwee weken LinkedIn en dan heb je iets meer bewustzijn van oja, dat is een netwerk”(Respondent2539).

Respondent 2498 zegt blij te zijn met de contacten die ze met medewerkers van hetmuseumheeft.“Zenamenonsserieusenwildenhetcontactonderhouden,nunogsteeds.Ik kreeg zelfs een keer een nieuwjaarskaart”.Over het netwerk zegt ze dat het gewoonnuttig is om te hebben. Net als respondent 2539 werkt ze naast haar studie in hetRijksmuseumenmeent dat het feit dat ze een fellow is heeft geholpen omdie baan alspublieksmedewerkertekrijgen.

OfficieelhebiknooitgehoorddatikvoorranghebgekregendoorhetJFmaardatisvolgensmijweleenbeetjegebeurd.Ikhadmijnsollicitatiemetdetweebegeleidersvanhetprogrammatoen,dusdatkwamgoeduit(Respondent2498).

De studie vanRespondent 0496 is heel internationaal georiënteerd. Ze geeft aan dat zemakkelijkmetiedereenkanwerken.“Hetgaatmeeromcommunicatiedanommetwiejewerkt”, heeft ze geleerd in het traineeship. “Toen in het Rijksmuseum, was iedereengeïnteresseerd inkunsten inextrauitdaging,dusals jemaaréénmatchhebtdan ishetbestwelmakkelijkomcontacttemaken.”

TijdvoorTalent|24

Respondent 0496 heeft als één van haar afbeeldingen een schematisch plaatje gekozenvan een groepmensen en hun onderlinge relaties en licht toe dat ze in het traineeshipheeftgeleerddatnietalleenjestudiekeuze,maarvooraljeconnectiesenjestagesbepaleninwelkesectorjelaterterechtkomt.Omdatzijgekozenheeftvooreentechnischestudiemaar wel behoefte heeft kunst in haar leven te houden, heeft deze gedachte haaropgelucht.“Duseigenlijkhoefiknognietteproberenmijnheleplanuittestippelen,maarproberenomconnecties temaken,ookaldoe ikeenanderestudiedienietmetkunst temakenheeft,wantikvindkunstnogsteedsheelinteressant.”

5.2.3|KennisenvaardighedenontwikkelenUit onze enquête kwam duidelijk naar voren dat de deelnemers het traineeship als‘leerzaam’omschreven.Respondent0496denktdatalleswelleerzaamisgeweest:

Contactleggen,presenteren,maarookinhoudelijkwashetheelleerzaam,jekandatnietintekstboekenlerenenhetzatnietinonsreguliereexamenprogrammabijvoorbeeld.Ikmerktedatwedelaatstejarenheelerggerichtwarenopexamen-gerelateerdestof,datjedatevenloskanlatenvondikwelheelleerzaam.

Demogelijkheidomnieuwedingenuitteproberenenaanactiviteitendeeltenemendiejenooiteerderhadgedaanscoordenderespondentenalsextreembelangrijk(figuur8).Ookvaardighedenontwikkelenzoals jezelfpresenterenof leidinggevenwordthooggescoord(figuur9).

TijdvoorTalent|25

De deelnemers werden aangesproken op hun eigen creativiteit en leerden hoe zij hiergebruikvankondenmaken.

Ikweetnog,wemoesteneenmaaltijdtekenen,heelsimpel,endanmoestenwedieophangenendanmoestjehéélinteressantoverjelievelingsmaaltijdvertellen.Datwasgewoonheelraar.Maar,dushoebrengjetochietsheelnutteloosofietsheelkleinsoveralsofhetietsheelgroots,creatiefsis.Dusjeeigencreativiteitisheelbelangrijk,datwerdjeookwelaangeleerd,zegtRespondent0496.

LerenpresenterenDe deelnemers van de eerste drie edities, die tijdens het traineeship de cursus‘PresenterenenRondleiden’hebbengekregen,zijndaarallemaalenormenthousiastover.“Derondleidingvoorbereidenengeven:échteendroomdieuitkwam”(Respondent3957).Ze hebben praktische vaardigheden geleerd die ze ook gelijk moesten toepassen in derondleidingaanvriendenenfamiliewaarmeezehettraineeshipafsloten.

Erzitveelmeerachtereenrondleidingdanikdacht.Hetisechteenkunstomhetlevendigtevertellenenmensenerbijtebetrekkenenereengesprekvantemaken,datisbestwellastig.(Respondent2498)

Respondent 1178presenteerdewel vaker, bijvoorbeeld op school.Hij noemtde insteekhieranders.

Bijjestudiegaathetvooraloverdekennisdieovergedragenmoetwordenenhoejedatdoetverderisnietzoheelrelevant.Alsjemaarlaatziendatjejeerinhebtverdiept”.Bijderondleidingmoestalleskloppen,nietalleenjeverhaalmaarookhoejehetoverbrengt.Hoejeeengroepopdejuistemanierdoorhetmuseumbegeleidtenzorgtdatiedereennaarjoukijkt.Datzijndingendiejeniettijdensjestudieaangereiktkrijgtmaarbijderondleidinghebikdaarontzettendveeltipsentrainingovergehad.(Respondent1178)

VoorRespondent0496wasdetraining‘PresenterenenRondleiden’ookergleerzaam.Zeheeftgeleerdomrustiger tepresenterenendekijkersmeetenemen inhaarverhaal,zeleerdeaantewijzenwaarjebentzodatdekijkersjewegkunnenvolgen.“Endatgebruikiknu ook inmijn presentaties, als ik eenbepaalde ziektemoet uitleggen, ga ik heel rustigstapvoorstapuitleggendaarnapashettotaalplaatje”.Ookleerdezeomhardertedurvenpraten,“wantikwasechteenhelezachteprater”.DegalmendegangenenlocatiesvanhetRijksmuseumconfronteerdenhaardaarmee, “en toenkreeg ikvaneen coach tips als: jekanjeveelopenermaken,jekanwatlosserstaan(ikstondheelstrakvastgeklemdaandegrond).Mijnhoudingwerdveranderdenikbenluidergaanspreken”(Respondent0496).

In2014-2015en2015-2016wasderondleidinggekoppeldaanhetonderwerpvanhetprofielwerkstuk.Respondent7675vonddateenmeerwaarde.

Doordatwevanuitonzeeigenwerkstukkenkondenwerken,wasderondleidinggelinktaanietswaarvanweveelkennishaddenenookveelpassieovervoelden.

TijdvoorTalent|26

Hetwaseenbijzondereervaringomopdezemanierdooreenmuseumtelopen:alseenexpert.

Respondent1178snaptweldatzedaarvanafgestaptzijn “omdathet somsheel lastig isomdie link te leggen”,hoewelhij tegelijkzegtdathetbijhemverassendmakkelijkwas,“omdatdielinkernietdirectis,maaralsjejeverhaalverteltdaniseraltijdwelietsindemuseumcollectiewatjeeraankankoppelen”.

In het laatste jaar is de presentatietraining uit het programma gehaald.Respondent 0381 denkt niet dat hij presentatievaardigheden heeft opgedaan. “Ik leernatuurlijkwelvanhoemensenpresenteren,endanpik iksommigedingenopdie ikwilovernemen,maardathebiknietpersedaargeleerd”.OndanksdatvondhijhetleukominhetRijksmuseumalsdeskundigeaanhetwerktezijn:

JestonddaninhetRijksmuseumvoordiecollectieendankondenmensenvragenstellenofjewatmeerkonvertellenerover,endatkonikdan,wantwehaddenmetdieconservatorgepraateniemanddieerreplica’svanmaakte.Dusjekonvanallesvertellen,overhoehetvanbinnenwerktenwaaromheterstaatenzo.Datvondikechtgewoonleukomtedoen.(Respondent0381)

FilmpjemakenNaast het leren geven van een rondleiding wordt ook het maken van een filmpje voorSchoolTVsamenmetdeNTRmeerderekerenpositiefgenoemd,alscoorthetrelatiefhetlaagst(figuur10).

“Het beste onderdeel was het script schrijven omdat je dan echt goed samenwerkt ennadenktoveralleswat jehebtgeleerd” (Respondent3681).Respondent0391schrijft inde enquête dat het maken van de film een beroep deed op verschillende kennis envaardigheden: “communiceren, samenwerken, schrijven, educatiegericht nadenken,presenteren,filmen”.

Respondent7448vonddeuitleg vande experts vandeNTRheel bruikbaar. “Zijheeftuitgelegdhoe jeeenfilmplanmaakt,compleetmetscriptenaanwijzingenvoorheteditenenfilmen.Ditpasiknogsteedstoeinprojectenopschool”Respondent0496vondhet wel leerzaam en geeft aan het ook toe te passen in haar studie “somsmoet je een

TijdvoorTalent|27

videopitch houden, dan moet je best wel behendig zijn in editing. Dat had ik van hetRijksmuseumgeleerd,dieprogramma’slerenkennen,editen,snelknippenenplakken”.

Toen ze tijdens haar studie een ontwerpmoestmaken hoe eenmoleculaire padwerktkonzehaarvriendenhelpen“danmoetjeookeenbeetjecreatiefzijn,aldiedingenwordennietaangeleerdmaardoordatikalweleenachtergrondhadindieprogramma’senhoedatallemaalwerktginghetheelsnel"(Respondent0496).

Tochwordtditonderdeelnietdooriedereenevenhooggewaardeerd.Respondent2498zaghetnuternietvanin“ikdachtwaaromdoenwedit,ookomdatwijnietzelfdietekstschreven.Hetwerdmeereensoortopdrachtdaardoor”.Respondent0381zegtdathetnietzijn fortewas,alvondhijhetwel “een leuk initiatiefhoor,maar ikbengewoonheel slechtmet technologie.” Hij vond het leren editen samenmet een editor stressvol“hoe jedatallemaalmoestdoen,persezoveel frames,opdiesnelheid,en ikdachtvan,doeevennormaal.”

Respondent2539vondhet“heelgrappigomtedoen”.Zeheefthetfilmpjeonlangsweer teruggezienenvindthetnuwel “heelknulliggemaakt”.Respondent6786wasooknietonderdeindrukvanhetniveau.“Hetwaseenbeetjeamateuristisch”.Zijhadaleerdervideo’sgemaaktdusvonddaargeenuitdaging.Inhoudelijkvondzehetooktesimpel.

Dusdangajeooknietdieperdanbasisschoolniveau.Dekunstdiewedaarzagenwaswelheelleuk,maardiehadikookkunnenzienzonderhetfilmpje,ikhadhetleukergevondenomeréchtdiepopintegaan.Opbijvoorbeeldinderdaadkunstdiewordtverheerlijkt,maardandeéchtekantvandeGoudenEeuwofzoiets.(Respondent6786)

5.3|Deelvraag3Watisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameophunpersoonlijkeontwikkeling?

Op de vraag hoe deelnemers zichzelf zien na deelname aan het JF, antwoordt eenopvallendhoogpercentagedatzijgoedinstaattezijnomhundraaiinhetleventevindenentedoenwatzeleukvinden.Ookvindenzezichzelfinitiatiefrijkencommunicatiefsterk.Zegevenaangoedtewetenwaarhunkrachtenzwaktesliggen.Zevindenbovendiendatzewatbijtedragenhebbenaandewereld(figuur11).

TijdvoorTalent|28

5.3.1|ZelfvertrouwenvergrotenSleutelwoorden bij de interviews blijken ‘trots’ en ‘zelfvertrouwen’. Alle respondentenzeggen dat ze zich tijdens deelname trots hebben gevoeld en dat deelname heeftbijgedragenaanhetvergrotenvanhunzelfvertrouwen.Het trotsegevoelkomtvoortuithet feit dat ze op basis van hun profielwerkstuk genomineerdwerden en deelmochtennemenaanhetprogramma.Denominatie is eenerkenningvanhunkunnen. “Hetklinktheeloverdrevenmaarwehebbenwelallebeihet ideedatheteenheelgrootding inonsleven isgeweest, ietswaarweallebeinog trotsopzijndatwedithebbenmogendoen”,zegtrespondent2498.Ookrespondent6786geeftaantrotstezijnophetfeitdatzedeelmochtnemenaanhetprogramma.

Ikvindhetéénvandevetstedingendieiktochwelbereikthebt.Ikbenheeltrotsdatikdaarinbengekomen.Ooktrotsgewoonopwatwehebbenneergezet,ikbendaarechtheeltrotsop.Ookalsikernuoverpraatenalsikdieoorkondeziehangen,ikbenheeltrotsdatheterkendis.Ikhadaltijdhetideedathetheelleukzouwordenengoeduitzoupakken,hetiswelookeenfijngevoeldatdemensenvanhetRijksdaterkennen.(Respondent6786)

Respondent 1178 beschrijft hetzelfde gevoel. “Hier heb je ook echt zelf iets aanbijgedragen.“Jekaneengoedcijferhalenmaarditisietsextra’s”.Andersdanopschoolgafhet traineeship hem de kans om uit te blinken. “Ik vind het jammer dat (vwo)scholenvooral gericht zijn op je zo snel mogelijk klaar te stomen voor wetenschappelijkevervolgstudiesendathetaccentopdebètavakkenligt”.Tijdenshet traineeshipwerdhij‘eindelijk’erkend.“Ditwaseigenlijkeenvandeeerstekerendatikkonuitblinken.

Allegeïnterviewderespondentenbenoemendatzezich inhetbeginvrijonzekervoelden endathun zelfvertrouwen is vergrootdankzij debegeleiding vanhet JF, die zeveel erkenning gaf. Met name het feit dat professionals interesse in hen toonden, depositievefeedbackendegelijkwaardigebehandelinghebbenimpactgemaakt(zie5.1.2).

Hetgevoelvanerkenningwordtversterktdoordatdeelnemersdeervaringkondendelenmetdebuitenwereld,datmaaktevolgensrespondenten1178en2498,deervaringextra betekenisvol. Het voelde als ‘echt’ omdat het traineeship plaatsvindt in hetRijksmuseumenhetresultaatvandeopdrachtaandebuitenwereldgetoondwordt.

Respondent6786istrotsdatopschoolbekendwasdatzijwasuitgekozenendatlerarennaardepresentatiekwamenkijken.

NatuurlijkbeniktrotsdatikvoorhettraineeshipuitgenodigdbenendatmijnschoolhoofdenallemaallerarenkwamenkijkeneniedereeninmijnschoolookwelwistdatwijdaarvoorhetRijkswarenuitgekozen,enalmijnvriendenwarener.Datistochwelheelvet.(Respondent6786)

5.3.2|OntwikkelenvanzelfkennisRespondenten beschrijven dat het traineeship naast hun zelfvertrouwen ook hunzelfkennisheeftvergroot.Alleswasnieuw,dedingendieze leerden,demanierwaarop,maarookdeomgevingwaarinzeopereerden.Datzeinstaatwarenhierintefunctionerenheeftzeveeloverhunzelfgeleerd.

TijdvoorTalent|29

Veel respondenten geven aan dat de impact van deelname aan het programma groot isdoordat ze nieuwe mensen hebben leren kennen met verschillende perspectieven enovertuigingen (figuur 12). Ook heeft het traineeship effect gehad op hun vermogen omdoelentestellen,keuzestemakenenoplossingsgerichttedenken(figuur13).

NieuwedingenlerenZowel in de enquête als tijdens de interviews valt op dat veel respondenten aangevendankzijdeelnameaanhettraineeshipnieuweinzichtentehebbenopgedaan.“Toenkwamikerachterhoeleukikhetvond,deverhalenenwatjeziet.Ikhaddatnooitzodoorgehad”(Respondent2498)“Voormijwasderondleidingbelangrijkomdatikdaarinietsoverwon,en ik ontdekte dat ik iets goed kon wat ik nog nooit had gedaan, en eigenlijk niet vanmezelfwistdatikdatleukvind”(Respondent2539).

Deze nieuwe inzichten hebben impact op de keuzes die ze maken in studie enloopbaan. “Ik had nog nooit zo nagedacht over die afdeling educatie en hoe veelverschillendeprojectenzehebben.Toendachtik,datlijktmezoleukwerkomtedoen!”

Respondent 1178 is opgegroeid in Bergen en heeft een hele brede interesse.Hijheeft heel veel verschillende studies bekeken van PABO tot geschiedenis en vanmakelaardijtotdeHogereHotelschool,hijvondhetlastigomtekiezen."Ikwisthettotaalniet, omdat ik zoveel keuze had”. Tijdens het traineeship kwam hij “voor het eerst inaanraking met het maken van een video, een professionele camera en het proces vaninsprekentothetmonteren.”Hijontdektehoeleukhijditvindtenhetheeftinvloedgehadopzijnstudiekeuze.

Netalsveeldeelnemersheeftrespondent2539tijdenshettraineeshipontdekthoeleukzehetvondomeenrondleidingtegeven,“toendachtik,datvindikechtsupertof!”Zeisinhettweedejaarvanhaarstudielidgewordenvaneenkunstvereniging.Zeorganiseertvoordezeverenigingnutweereizenperjaarengaatopdiereizenmeealsrondleider.

Respondent6786ontdektedat ineen instituutalshetRijksmuseumookmensenmeteenbètaachtergrondwerkzaamzijn.

Ikwistnietdatikrestauratiezo’nontzettendinteressantberoepzouvinden.Alsiknietpolitiekofmilieuzoudoen,zouikdatdoen.Heelscheikundigennatuurkundig,maarookveelkunst.Datvondikgewoonheelinteressant.

TijdvoorTalent|30

LereninnieuweomgevingDathettraineeshipnAmsterdamplaatsvindt,hadvooral impactopderespondentendienietuitderandstadkwamen.FysiekomdatzemoestenreizenominAmsterdamtekomen,maarookomdatzedachtendatdeAmsterdamsementaliteitheelanderszouzijndandievanhuneigenomgeving.Deelnameaanhetprogrammaheefthunperspectiefverruimd.Het heeft nieuwe inzichten gegeven over hoe zij zelf in het leven stonden,wat daar deconsequentiesvanwarenenhoehetanderszoukunnen.

VoorhettraineeshipgingikvoorheteerstmetdetreinreizennaarAmsterdam.Ikdachttoenikgahetgewoondoen.Ikwasheelergaanhettwijfelenofiknademiddelbareschooluithuiswildeofdichtbijstuderen.Nahettraineeshipdachtik,ikkanhetwelaan,ikhadalmetdetreingereisdenmetanderemensenlerennetwerken.IkbennugaanstudereninMaastrichtendaaropkamersgegaan.(Respondent0496)

In het dorp waar Respondent 0381 opgroeide, worden volgens hem andere normengesteld. Hij had nog nooit iemand ontmoet waarvan hij het gevoel kreeg “die persoonbegrijpt echtwatmij trekt aandit soort dingen.”Ookmet familie en vrienden sprakhijnooitoverzijnpassievoorkunstencultuur.DebeslissingomzijnPWSintesturenheefthijalleengenomen,hijwerdhierinnietgesteunddoorzijnomgeving.“Alsjejeaanmeldtvoorzo’nprogramma,dandenkjeopeenspeciaalsoortmanier.Ikvondhetwelleukommetdatsoortmensenincontacttekomen.Van,ikwilhieroprechtmeebezigzijn,metietsmetkunstofhetRijksmuseum.”

Doorzichtebegevenineenomgevingmetgelijkgestemdenheefthijzijnidentiteitverderontwikkeld. “Daarheb ikookveelvangeleerd.Nietalleenoverwiezijzijn,maarookoverwie ikben.Dat jeechteenspiegelvoorwordtgehouden”.Hij geeftaandathijzichzelfverzekerdervoelt.Tijdenshet traineeshipvondhijgelijkgestemdenendatheeftvoorhemduidelijkergemaaktwiehijzelfis.“IkziehetRijksopeenposterdan,endanwilik daarmee geassocieerd worden. Dat past binnen mijn veld, mijn interesses en wie ikben”.DankzijdeelnameheeftRespondent0381eenheelanderekantvanzichzelfkunnenontplooien.

Ikkonmezelfzijn,meerontplooien,uitzoeken.Hetistochwelklaarblijkelijkeenheelgrootdeelvanmezelfwatiknooitechthadgezocht.Ikhebdenkikgeleerdomwateerlijkertezijntegenovermezelf.Datjeopeenszietdatietswaarjenormaalwegvanwiltlopen,jeopeenswilinduiken.Ikdenkeroverna,dusikwilnietdatikdatverdring,ikwildatikdatgaonderzoeken(Respondent0381).

Respondent0496beschrijfthetleveninhetdorpwaarzeopgroeide:“datisbestwelcloseopelkaar,jeblijftbijelkaarendatisheteenbeetje.”Zelegtuitdatmenseninhaardorpeenheelandere ‘mindset’hebben“Iedereenhadalhetperfecteplan, ikhadalleenmaarmensenommeheendiewistenikgadaarstuderenenikstaaldriejaaropdewachtlijstvooreenkamer”.Hierdoorwerdzebeïnvloed,“Ikwasbestweleengeplandiemand,vanhetmoetallemaal zoen indrie jaarmoet ikklaar zijnendaarnamoet ikmeteendoor”.

TijdvoorTalent|31

Omdatzezelfnietzogoedwistwatzewildegaandoen,frustreerdededrukdiezijvanuithaaromgevingvoeldehaar.

Respondent 0496 heeft veel geleerd van haar medefellows “hun creativiteit,denkwijze, openheid, vriendelijkheid en durven loslaten”. Ze heeft nieuwe inzichtengekregen“ikkreeggewooneenheelanderbeeldoverhoeheteigenlijk inelkaarzat,dathetaanjezelfligt,alsjijopenbentzijnmensenbereidmetjesamentewerken”.

5.3.3|VertrouwenindetoekomstDegeïnterviewderespondentenhebbeniederophuneigenmanierietsoverwonnendoormee te doen aan het JF. Ze hebbenmeer zelfvertrouwen gekregen. Hierdoor durven zetoekomstgerichtedoelentestellenengaanzemakkelijkernieuweuitdagingenaan.

NieuweuitdagingenaangaaniswatikhetmeestaanmijnervaringbijhetJFhebovergehouden…ikwasnooitiemanddiehetinitiatiefnamominhetdiepegegooidteworden.Ikwasdaarterughoudendin.Somsmoetjegewoonrisico’snemen,ietsdoenwatbuitenjecomfortzoneligt.(Respondent0381)

Hetgevenvanderondleidingwas“ontzettendspannend”verteltrespondent1178.Vooralomdater“ookheelveelmensenvandeNPOmeeliepen,dusmensendieechtwelwattevertellenhebben”.Maarjuistdatelementmaaktedathijnumetveelmeerzelfvertrouwentegennieuweuitdagingenaankijkt.Dathijdoordedeskundigengecomplimenteerdwerdmetzijnrondleidingheeftzijnvertrouweninzijneigenkunnenvergroot.“Diehebbeneenhalf uur naar je geluisterd, gewoon geïnteresseerd, en daar ook complimenten overgegeven later. Dan denk je van, ik heb dit nu gehad,wat kan dan nog veel spannenderzijn?”(Respondent1178).

Dankzijditzelfvertrouwendurfdehijtijdenszijnstudiementorvaneeneerstejaarsklasteworden.Hijgeeftnudrietotvierkeerperjaarlesoverstudievaardighedenenstages.Doorzijnervaringbijhettraineeshipervaarthij inhetgevenvandie lessenminderspanning.“Sinds ikdathebgedaanzijnalledingendie ikdaarnanogmoestdoenvoorgroepenofvoorklassenappeltjeeitje”.Hijkanerzelfsvangenieten,“dathettotaalnietspannendisomvoordeklastestaan,maarjuistheelleerzaam”(Respondent1178).

TijdvoorTalent|32

Respondent 0381 is lid geworden van de externe commissie van de juridischefaculteitsvereniging.HijrelateertdiebeslissingaanhetJF.“Ikhebveelkennisenervaringopgedaan. Dat heb ik meegenomen in de beslissing om me aan te melden”. Voorrespondent 0496was vooral de samenwerkingmet anderen de doorslaggevende factorom naast haar studie iets “extra’s, iets uitdagends” te doen. “Zodoende zit ik nu in hetStudent Evaluation Panel”. Dat was na “alleenmaar regulier volgenwat demiddelbareschoolvan jevraagt”voorhet eerstdat ze zoietsdurfde.Hetvertrouwendat zeditkonkreegze inhet traineeshipomdatzijdaar leerdehoe leukzijheteigenlijkvondommetanderemensensamentewerken.Haarperspectiefisverruimdenzeheeftvertrouwenindetoekomst.“Komtwelgoed,maakgewoonjestudieafendankijkenwewelverder.Wieweetwatergaatveranderen,maardatzieikdanwel!”

Respondent 0381 beschrijft dat hij onlangs een poster zag waarop deelnemerswerdengezochtvooreenjongerenfilmfestivalinCannes.“Entoendachtik,datherkenik".OokhetJFontdektehijviaeenposter,enzijnspontaneactieomzichtoenaantemeldenheefthemveelgebracht. “Ennumag ikdusnaarCannes.Daarkijk ikheelergnaaruit”.Deelnameaanhettraineeshipheefthemhetvertrouwengegevendatdetoekomstwelinordezalkomen.“Ikdenkeigenlijkheelweinignaoverdetoekomst.Ikziealleswelalshetopmijnpadterechtkomt.Hetkanmorgenweerveranderen,compleetandersgaan”.

5.4|Deelvraag4Watisvolgensdedeelnemersdeimpactvandeelnameopderolvankunstencultuurinhunleven?Derespondentengevenaanhetbelangrijktevindendatkunstencultuureenplekinhunlevenheeft, viamuseumbezoek,door te tekenenen te schilderenofdoorhetkopenvankunstboeken. Volgens ruim driekwart van de ondervraagden heeft deelname aan het JFimpactgehadophuninteresseinkunst(figuur14)enopdeelnameaankunst(figuur15).

TijdvoorTalent|33

5.4.1EenpersoonlijkerelatiemetkunstenmuseaDebetrokkenheidvanderespondentenmethetRijksmuseumenookanderemuseablijktenorm groot. Veertig respondenten geven aan de laatste twee jaar in het Rijksmuseumgeweesttezijn.“Eenaantalkeerperjaar!ZekermeerdanvoordatikmeedeedaanhetJF”(Respondent8596).Slechtsééndeelnemerantwoordontkennend.

Sommigen antwoorden dat zij nu in het Rijksmuseumwerken (4 keer), anderengevenaanmetschool tezijngeweest (3keer)ofdoorhunstudieveel inhetmuseumtekomen(12keer).Derespondentengaan‘voorplezier’,‘metvrienden’of‘metfamilie’(19xgenoemd), de collectie of specifiek werk bekijken (18x genoemd) of om een nieuwetentoonstelling te bekijken of vanwege specifieke activiteiten zoals de uitreiking van deprofielwerkstukprijsofandereevenementenvoorRijksvrienden(10xgenoemd).

Ook andere kunstmusea worden bezocht. Ook hier soms vanwege studie: “ikstudeerMuseumStudiesdusbenelkeweekwel ineenmuseum”(Respondent2539).En“Veelkeren,afgelopenweekendnognaardekunsthalinHamburg.Ikgaookvaaknaardekunsthal in Rotterdam. Meestal als ik een andere stad bezoek ga ik naar musea”(Respondent6786).

Niet-kunstmusea worden in mindere mate bezocht. Openluchtmuseum Arnhem,Volkenkundige musea in binnen en buitenland, kastelen in Versailles en ‘diversehistorischemusea’wordenonderanderegenoemd.

Viervandegeïnterviewdengevenaandatkunstencultuurtijdenshunopvoedingwelaleenrolspeelde,maardatzedankzijhettraineeshipeenmeereigenbetrokkenheidhebbenontwikkeld,zobezoekenzenuzelfvaakmusea.

Wewerdenaltijdwelmeegesleeptnaarmusea.Entoenmettraineeshipzagikdatikerzelfookinteresseinheb.Ikgeniethierookzelfvan.IkhebookLatijnenGrieksgehadopdemiddelbare,datvindikdusookheelleuk:schilderijendieopmythenzijngebaseerdenomdieverhalentekennen,endatisdanietswaarmijnoudersniksvanweten.Hetheeftweleengroterolgespeeldmaarhetiswelookzelfstandiggeworden.(Respondent2498)

Respondent6786zegtdathettraineeshiphaar“kunstkantgeprikkeldheeft,waardooriknogsteedsnoggraagnaarmuseaga,omdatjetocheenanderevisiekrijgtopmuseainhetalgemeen.”Respondent1178heeftgeleerddateenmuseumookvoorhémis,“bijmijheeftheterwelvoorgezorgddatiknogsnellerhetmuseuminstap.Omdatjeookweethoeeen

TijdvoorTalent|34

museumwerkt,datzeerookechtwelzijnvoor jongemensen,nietalleenmaarvoorderijkste garde die toch wel komt.” Respondent 0381 zegt dat zijn relatie met kunstveranderd is “Jahet isnatuurlijkwelversterktnaarmate jebeterkenniskrijgtoverwatkunstprecies is, ikvondhetaltijdal leukomnaarmooiedingen tekijken. Ikwistnooitwaarommaarnusnapikdatbeter.”Hetisnietietswathijvanhuisuitmeekreeg.

Op de middelbare school is de combinatie van kunst en andere vakkenvanzelfsprekendendekeuzevooreennietkunstzinnigestudiewordtgemaaktineentijddat ze nog veelmet kunst temaken hebben. Tijdens de studie blijkt het vinden van debalansmoeilijker.Degeïnterviewdendiegeenkunstgerelateerdestudievolgengevenaanmeerzelfhunbesttemoetendoenomkunstencultuureenplaatsinhunleventegeven.

Opdemiddelbarehadjegewoonaljevakkenendatwaslogischer,datikkunstengeschiedenisenaardrijkskundeenallesdeed.Mijnstudieisbestwelbreed,maarkunstziternietechtin.Entoenpasmerkteikeenbeetjedatikdatmiste.Enikdenkookdatikdoorhettraineeshipeenbeetjemeerbewustbendathetveeltoepasbaarderistemakendangewoonalleenschilderenofzo.Jekanechtietsmetdekenniserover,enookovergeschiedenis.Inhettraineeshipginghetookovergeschiedenisendatvondikheelleuk.(Respondent2498)

Respondent2498toonteenfotovanhaarschetsboeken.“Ikblijfaltijdtekenenenschetsendat isook ietswat ik terugrelateeraan JFenüberhaupthetprofielwerkstuk,omdatdatzo’n creatief proces was”. Ook volgt zij heel veel kunstenaars, musea en galeries opInstagram.“Hetisechtverbredenddatjezoveelnieuwedingenkanlerenkennen,andersblijf jeookbestwel in jebubbel, jewestersebubbel.”Haarspreektaandatkunstzoveelbreder ingezet kan worden en dat je het praktisch kan maken en toepasbaar, ook inmaatschappelijkedingen, “bijvoorbeelddat ernu rondleidingenzijnvoordementerendeofeenzameouderenomdiebijelkaar tebrengen”.Datheefthaar inhet traineeshipookerg aangesproken, “dat het heel praktisch was, we gingen zelf films maken en dierondleidingen doen, voor mij heeft het laten zien dat het toepassen van kunst ookmaatschappelijkisennietalleenmaarlezen,ookeroverpratenenvertellen,erzelfmeebezigzijn,datvondikerergleukaan”.

Respondent 2539 bezoekt veel tentoonstellingen maar gaat ook geregeld naarlezingen. “Ook gewoon omdat ik up to date wil blijven van wat er speelt”. Respondent0381 zegt naar programma’s met kunsthistorische analyses van schilderijen te kijken."Hoe jeprecieszo’nschilderijmoetanalyseren.Datvind ik leuk,het iseensoortpuzzel.

TijdvoorTalent|35

Stukje bij stukje het bij elkaar brengen.” Hij studeert nu rechten en heeft een foto vanzichzelfmeegenomenmetopdeachtergrondeenboekenplankmetboeken.

Hetiseigenlijkeenbeetjewaariknusta,alshetware.Ikzattedenken,waarmoetikeenfotovanmaken?Entoenzagikbovenmijnbedeenboekenplank,enhetvielmijopdaterbestveelboekenopstondenendiethema’ssluitencompleetnietaanbijelkaar,maarookweerwel.Ditzijnallemaalreisboekendieikvanvakantiehebmeegenomen,ditzijnstudieboekenenditzijnallemaalboekendiemetkunsttemakenhebben.(Respondent2539)

Respondent6786benoemtdathettraineeshipgroteimpactheeftgehadophaarlevenenzijnaasthaar studieactiefbezig ismetkunst.Zomoetzijhet interviewopeengegevenmomentbeëindigenomnaargitaarlestegaan,islidvanhetGroningsstudententoneel,eniszevoorzittervandetekencommissievanhaarstudentenvereniging.

Toneeldoeikmomenteelnogsteeds,mijnscèneszijntoegevoegdaanhettoneelstukwaarikinzit.Dusikdenkdathetmewelheelveelvertrouwenheeftgegeven,zelfvertrouwen,inmijnkunnenvanhetschrijven.Hetisgewoonzo’nmooieervaringdieikhebmeegemaakt,ikbenheelblijdatikdiegehadheb.Misschiendatzichdatnietuitinm’nstudie,maarikvindkunstnogwelheelergleukommemeebezigtehouden,enikbenookbestcreatief.Dusindiezin…hetheeftwelechtimpactgehad.(Respondent6786)

5.4.2HetverbredenvandecarrièrehorizonGevraagdnaarhoerespondent6786zichzelfovertienjaarzietbeschrijftzedatzegraagde General Secretary of the UN worden, of werken voor UN Women of UNESCO ofAmnesty.Haarprofielwerkstukindevormvaneentoneelstukhadalsthemadatkunstinhetonderwijsmeeralseenleermiddelgebruiktzoumoetenworden.Gevraagdnaarhoezijtoneelnucombineertinhaarstudiebetreurtzedatditnietechtverbondenis,maarnoemtdatdebatterenvoorhaarookeenvormvantoneelis:“Dusbijmijwashetaltijdalpolitiekof toneel.… ikdebatteerookwelveelbijhetdispuutvanmijn studie.Dus indie zin, ja,maartoneelzelfniet.”

TijdvoorTalent|36

Respondent0496studeertbiomedischewetenschappen.Tijdenshaarmiddelbareschoolcombineerdezijhaartechnischepakketmeteenkunstvak.Zijisdeeersteinhaarfamiliediemetkunstbezigis,algeeftzeaandathaarfamiliehaarhierinwelsteunt.Zezegtdatmetkunstbezigtezijnhaarontspantendathetfijnisietsleuksencreatiefstedoen,“datikevenmijnverstandopnulkanzettenenmijngevoelmeerkanuiten”.Zeisblijdatzeopschoolkunstgekozenheeft:“alsikgewoonmijntechnischprofielhadgevolgdhadikdatnooit gewetenen ik zouhadwel zondehebbengevonden,nukennendewat ik allemaalhebgeleerd.Dathetbestwelietsgrootsis.”

Het traineeship heeft respondent 0496 laten inzien dat je je pad niet zo precieshoeftuittestippelen,zevertrouwteropdatzederolvankunstencultuurinderestvanhaarlevenvormzalkunnengeven,ophaareigenmanier:

Ikvondkunstookheelleukmaarikkonniettweestudiesdoen,endattechnischevondikookalheelleuk.Dustoendachtikvan,hoevindikdiebalans?Ikhadmezelfeenbeetjetoegesprokenvan,komtwelgoed,jekanvastwelietskunstzinnigserinkrijgen,ofietsmetkunstgerelateerdedingen.Ikkoopookvandieboekenmetalleeeuwenerin,endatleesikinmijnvrijetijd.Opdiemanierblijfikwelbezigmetkunst,dusnietactiefindestudie.(Respondent0496)

5.4.4|Ambassadeurs

Het traineeshipheeftvolgensderespondentenduidelijk impactgehadophunvermogenculturelekennisinpraktijktebrengen(Figuur16).“Ikhebnogsteedsalsikmetvriendennaarmuseaga,datikdingenzegoverdetailsenzo.”Deimpactisgroterdanalleenopdedeelnemerszelf.Zijdragenhunkennisenenthousiasmeoveraanhunomgeving.DitwordtdoorRespondent6786treffendbeschreven:

InmuseahebikhetookheelvaakoverhetJF.IkwasbijvoorbeeldinHamburgmetmijndispuutendankwamhettersprakeendanhebikhetdeheletijdoverhetRijks.Hetisdusnogeengesprekwatiknogsteedsvoer.

TijdvoorTalent|37

Respondent 6786 zegt dat ze best wat meer betrokken zou willen zijn bij hetRijksmuseum.“Ikhadhetleukgevondenalsdatmeer,alsdatsterkerwas.Ikvindhetheelleukomiedereentezien,endanbijvoorbeelddaarbijooknaareenexpositietegaan.”

Respondent1178denktookdathiereenverbeterpuntvoorhetRijksmuseumligt.“Hetzijnjongemensendieenthousiastzijnoverjemuseum,eneenlinkhebben,dusdaarkunjenogveelmeeruithalenzonderdatjeveelmeerhoeftteinvesterenindiemensenzelf.”

Respondent0496hadaanhetRijksmuseumaangegevendatzehetleukzouvindenom dingen voor het museum te doen en zo is ze gevraagd te helpen op de NationaleOnderwijs Tentoonstelling, een vakbeurs voor het onderwijs in Utrecht. “Dus dieconnecties en die vragendie ik toen stelde en de interesse die ik toen toonde heeftmetweejaarlaterweergeholpenomaanietsandersmeetedoenwatookweergelinktisaankunst”.

De geïnterviewde respondenten voelen zich zeer verbondenmet het Rijksmuseum.Methetgebouw,metdecollectieenmetdemensendieerwerken.“JehebttocheenbeetjehetgevoeldatjeambassadeurbentendatprobeerthetRijksooknogsteedsuittedragennaarbuitentoe”zegtRespondent1178.

TijdvoorTalent|38

6|Conclusie,discussieenaanbevelingen 6.1|ConclusieTijdvoorTalent gaat over het perspectief vandedeelnemers vanhet Junior Fellowship.Hetonderzoekheeftalsdoelinzichttekrijgenindeimpactvandeelnameophunleven.Uitde literatuur blijkt dat hier weinig onderzoek naar gedaan is (zie 2.1.1). We hebbengekozen voor een onderzoeksopzet die de deelnemers de regie gaf over de interviews,zodatzijopeenpersoonlijkemanierdeimpactophunlevenkondentonen.

Vanuit de foto’s spraken de respondenten over hun ervaring tijdens hettraineeshipenhoehenditbeïnvloedheeft.Zelietenziendatnieuwontdekteinteressesentalenten effect hebben gehad op studiekeuzes en stages. Ze toonden foto’s vanmedefellows, studiegenoten en rolmodellen en spraken over de invloed op hun relatiesmetanderen.Ookderolvankunstenmuseainhunlevennuwaseenvaakvoorkomendthema.Onzehoofdvraagwas: ‘Hoehebbendedeelnemershet JuniorFellowship(JF)ervarenenwatisvolgenshendeimpactvandeelnameophunleven?’Dithebbenwijaandehandvan4deelvragenproberentebeantwoorden.

AllereerstvroegenweonsafhoededeelnemershetJFhebbenervaren(deelvraag1). Alle respondenten geven aan het een goede of zelfs één van de meest belangrijkeervaringen van hun leven is geweest. Ze vertellen dat ze het leren in een levensechteleeromgevinginspirerendenuitdagendvondenenbenadrukkendathetergbijzonderwasom een kijkje achter de schermen van het Rijksmuseum te krijgen. Ookwas er veel lofvoordebegeleiding.diegeïnteresseerdwas,uitgingvanwatdejongerenalkondenendedeelnemersserieusnamen.Zezorgdentevensvooronderlingeverbinding,

De winnaar van de Profielwerkstukwedstrijd wordt aan het einde van hettraineeship bekendgemaakt. Dit levert bij de door ons geïnterviewde respondenten eengevoel van teleurstelling op. Binnen de zeer hechte groep die ontstaan is tijdens hettraineeshipkomttochweereenrangorde,terwijljuisthetgevoelvangelijkwaardigheiddeimpact groot maakt. Dat het Junior Fellowship feestelijk wordt afgesloten wordt zoweldoor de fellows als de alumni, die hiervoor ook uitgenodigd worden, als belangrijkervaren.HetversterkthetgevoelvanverbondenheidmethetRijksmuseum.

Vervolgens keken we wat de impact van deelname op het sociaal en cultureelkapitaal van de deelnemers is (deelvraag 2). Hier hanteren we de omschrijving zoalsVersloot en Kleistra (2016) die gebruiken (zie 2.1.2). We realiseren ons dat dezebegrippenveelomvattenderzijndanhierbeschreven,maardeomschrijvingvoldoetvooronsonderzoek.

De respondenten geven aan dankzij deelname hechte vriendschappen te hebbengekregen enmakkelijker nieuwe contacten te kunnenmaken. Ze zijn zich nog niet echtbewust dat dit ook een netwerk is en dat ze daarmee hun sociaal kapitaal hebbenvergroot.Datzevoordeelkunnenhalenuithetcontactmetdeskundigenbeseffenzewel.Zerealiserenzichdatditeennetwerk isendatheteenpositiefeffectkanhebbenopdetoegangtotstagesenwerkplekken.

TijdvoorTalent|39

Respondenten vonden het leerzaam om inzicht te krijgen in de wereld achter en deorganisatie van het Rijksmuseum. Ook hebben ze veel praktische vaardigheden geleerdwaarmeezekennisopeenovertuigendeenlevendigemanierkunnenoverdragenaaneenpubliek.Respondentengevenaanhierinhunhuidigelevennogsteedsvanteprofiteren.

Overhetmakenvaneen filmpjewarendedooronsgeïnterviewderespondentenkritisch. Uit de enquête blijkenwel enthousiaste reacties,met name de combinatie vankennisenvaardighedendiehierbijvereistwarenvondenzeleerzaam.

De derde deelvraag ging over de impact op de persoonlijke ontwikkeling vandeelnemers.Derespondentengevenaanheeltrotstezijndatzedeelmochtennemenaanhettraineeship.Zebeschouwendenominatievanhunprofielwerkstukalseenerkenningvanhunkunnen. Ze vertellendat ze tijdenshet fellowshipmeer zelfvertrouwenhebbengekregen. Vooral de gelijkwaardige behandeling, de positieve feedback en de oprechteinteressevandedeskundigenhebbenhieraanbijgedragen.OokhebbenzedankzijhetJFmeer zelfkennis hebben gekregen. Ze hebben nieuwe talenten en interesses ontdekt enhunperspectiefverruimddoornieuwedingenteleren,ineenandereomgevingtelerenensamentewerkenmetmensenmetgedeelde interessesdiezedaarvoornognietkenden.Dankzijhetvergrotenvanzelfvertrouwenenzelfkennisdurvenrespondentenmakkelijkernieuweuitdagingenaantegaanenhebbenzevertrouwenindetoekomst.

Deelvraagviervroegnaardeimpactvandeelnameopderolvankunstencultuurinhunleven.Dedeelnemershebbenhunkennisoverkunstencultuurvergrootenhebbenereenmeerpersoonlijke relatiemeegekregen.Zezoekenactiefnaarhoezeditkunneninpassen in hun leven. Sommigen via hun studiekeuze, anderen door te tekenen enschilderenofkunstboeken te lezen.ZevoelenzichbetrokkenbijhetRijksmuseummaarookbijanderemusea.ZebenoemendatzegraagaanhetRijksmuseumverbondenwillenblijven.Deelnameheefthunmaniervankijkenenomgaanmetdewereldbeïnvloed,enzespreken vertrouwen uit dat kunst en cultuur altijd een belangrijke rol in hun leven zalblijvenspelen. 6.2|Discussieenaanbevelingen De41respondentendiedeenquêtehebbeningevuldzijnontzettendpositiefoverhetJF.Daaruit volgendwarende zes respondenten vande interviewsook erg enthousiast.Wijwetennietofdatkomtdoordatdeelnemersmeteennegatieveervaringnietmeehebbengedaanaanonsonderzoek.

De vragen diewij hadden geformuleerd voor de enquêtewaren geïnspireerd opRoomtoRise.Deprogramma’sdieRoomtoRise onderzocht liepenechter veel langer enwaren expliciet gericht op een diverse doelgroep. Terugkijkend zouden wij sommigevragennuspecifiekerophetJFformuleren.

Onze onderzoeksmethode voor de casestudy werkte zoals we hadden gehoopt.Vanuitde foto’skwamenpersoonlijkeen intiemeverhalen.Vooronswashetverwerkenvandedatawel lastigerdanwanneerwij een interviewleidraadhadden gehanteerd.Decodeboomontstondpasnadeinterviewsenhetkosttetijdomechtheldertekrijgenhoewedeverhalenkondenvergelijkenomdeimpacttekunnenbeschrijven.

TijdvoorTalent|40

Deinvullingvanhettraineeshipisdoordejarenheenaangepast.WehebbenheteffectvandezeaanpassingennietechtzichtbaargemaaktomdathetaccentbijTijdvoorTalentopdeimpactvandeelnameligtennietopdeprogrammaevaluatie.

Tochhebbenwijviadefotomethodewelgoedkunnenzienwelkeonderdelenvanhetprogrammaderespondentenuitdeverschillendejarenalsbelangrijkhebbenervaren.Zogevenderespondentenuitdeeersteeditiesaanveeltehebbengeleerdophetgebiedvanpresenterenenrondleidenterwijlditbijderespondentuithet laatste jaarhelemaalniet wordt benoemd. Als aanbeveling pleiten wij ervoor de training ‘Presenteren enRondleiden’weerinhettraineeshipoptenemen.Deimpacthiervanblijktonmiskenbaar.Het JF iseen talentontwikkelingsprogramma.Uitde literatuurblijktdatdebelangrijkstefactorbij talentontwikkelingnietdegavezelf is,maarhetvermogenendemogelijkheidom het te ontwikkelen. Hiervoor zijn belangrijke randvoorwaarden nodig zoals goedebegeleiding,eensteunendnetwerkendoorzettingsvermogen(zie2.2.1).

Bovengemiddelde leerlingenmissenvaakuitdagingopschoolwaardoorzeonderhun kunnen presteren. Om dit onderpresteren te voorkomen dient complexere leerstofaangeboden te worden. Niet alleen op cognitief gebied maar juist het creatievedenkvermogen van deze leerlingen dient uitgedaagd te worden. Domeinoverstijgendwerken met een onderzoeks- en betekenisgerichte leerhouding zou hierin centraalmoeten staan (zie 2.2.2). Het traineeship voldoet hieraan. Ook voldoet het aan devoorwaardenvoor effectievebuitenschoolse cultuureducatie (zie2.1.2).De enthousiasteverhalen van onze respondenten en de grote impact die zij beschrijven maken dat wijdenkendatdewijzewaarophettraineeshipisingerichtvoorbeeldstellendzoukunnenzijnvoor andere musea (en scholen) om tot een oplossing voor het probleem vanonderpresterentekomen.

Het Rijksmuseummeet talent af aan de kwaliteit van het PWSwaarbij vakoverstijgenddenkeneneenwetenschappelijkebenaderingvereistzijn.Allehavoenvwo-leerlingeninNederlandkunnenhunPWS insturen.Tochwasdriekwartvandedeelnemersvrouwenkwamendemeesterespondentenuiteenachtergrondwaarinkunstencultuuraleenrolspeelden.MogelijkisdedrempelomhetPWSintesturenvoordezegroeplager.Uitonsonderzoek blijkt dat de impact echter extra groot is bij jongeren voorwie dit cultureelkapitaalnietzovanzelfsprekendis.Wijbaserenditoponze6respondentenmaarhebbenniet onderzocht of dit voor alle alumni geldt. Ookwetenwij niet waarom er zoweinigmannenmeedoen.Hetzouinteressantzijnomhierzouvervolgonderzoeknaartedoen.

DealumnigevenaangraagbetrokkenteblijvenbijhetRijksmuseum.Wijdenkendathetmuseumhiernogbetergebruikvanzoukunnenmaken.Wellichtisheteenideedefellowsactieveralsambassadeursintezettenomhunpersoonlijkeervaringendeimpactop hun eigen leven te delen. Zo kunnen zij deelname laagdrempeliger maken voorjongerenvoorwieeenmuseumgeenvanzelfsprekendeomgevingis.

OokzouhetRijksmuseumzichnogmeeropdocentenkunnenrichtenomhen tevragenjuistdezejongerentestimulerenhunPWSintesturen.

TijdvoorTalent|41

Literatuur Brederode,D.van(2017).Dans!Denk!levenenwerkvanKrisztina.Amsterdam,Nederland:QueridoCôté,J.E.(2018).TheenduringusefulnessofErikson’sconceptoftheidentitycrisisinthe21stcentury:Ananalysisofstudentmentalhealthconcerns.Identity,18(4),251-263.https://doi.org/10.1080/15283488.2018.1524328Deasy,R.J.(red.).(2002).Criticallinks:Learningintheartsandstudentacademicandsocialdevelopment.Washington,DC:ArtsEducationPartnership.https://www.govinfo.gov/content/pkg/ERIC-ED466413/pdf/ERIC-ED466413.pdfEricsson,K.A.(2014).Expertise.CurrentBiology,24(11),R508-R510.https://doi.org/10.1016/j.cub.2014.04.013DenHaring,T.A.L.(2017).Creativiteit,hoogbegaafdheidenonderpresteren.Eenonderzoeknaaraspectenvancreativiteitsontwikkelinginhetonderwijsaanbodaanhoogbegaafdeleerlingeninhetvoortgezetonderwijs(MasterscriptieKunst-enCultuurwetenschappen,RadboudUniversiteitNijmegen,Nederland).Geraadpleegdop:https://theses.ubn.ru.nl/handle/123456789/4059Linzer,D.enMunley,M.E.(2015).RoomtoRise:Thelastingimpactofintensiveteenprogramsinartmuseums[Rapport].Geraadpleegdop:https://whitney.org/Education/Teens/RoomToRiseNykiforuk,C.I.,Vallianatos,H.&Nieuwendyk,L.M.(2011).PhotoJournalasamethodforrevealingcommunityperceptionsofthebuiltandsocialenvironment.InternationalJournalofQualitativeMethods,10(2),103124.https://doi.org/10.1177/160940691101000201Rijksmuseum,(2015).JaarverslagRijksmuseumJuniorFellowship2014-2015ProfielwerkstukprijsbovenbouwVWORijksmuseum,(2016).JaarverslagRijksmuseumJuniorFellowship2015-2016ProfielwerkstukprijsbovenbouwVWORijksmuseum,(2017).JaarverslagRijksmuseumJuniorFellowship2015-2016ProfielwerkstukprijsbovenbouwVWORijksmuseum,(2018).JaarverslagRijksmuseumJuniorFellowship2017-2018ProfielwerkstukprijsbovenbouwHAVO&VWO.

TijdvoorTalent|42

VanHoorik,I.(2011).(Hoe)werkttalentontwikkelingbij“risicojongeren”?Bouwstenenvoornaderonderzoek[Literatuurstudie].Utrecht,Nederland:NederlandsJeugdinstituutVanderWal,J.,&deWilde,J.(2017).Identiteitsontwikkelingenleerlingbegeleiding:eenpraktijkgerichtboek.Bussum,Nederland:UitgeverijCoutinho.

Versloot,B.enKleistra,Y.(2016).Inventarisatievoorwaardeneffectievebuitenschoolsecultuureducatie[Literatuurstudie].Rotterdam,Nederland:HogeschoolInholland.

TijdvoorTalent|44

Bijlage1|Enquête

TijdvoorTalent|45

TijdvoorTalent|46

TijdvoorTalent|47

TijdvoorTalent|48

TijdvoorTalent|49

TijdvoorTalent|50

TijdvoorTalent|51

TijdvoorTalent|52

TijdvoorTalent|53

TijdvoorTalent|54

Bijlage2|Fotoopdracht

TijdvoorTalent|55

Foto opdracht

Rijksmuseum Junior Fellowship Breng de impact van je deelname in beeld.

VRAAG: Verzamel 5 foto’s waarin de impact van jouw deelname aan het Rijksmuseum Junior Fellowship zichtbaar is en neem ze mee naar het interview. Dat kan bijvoorbeeld te maken hebben met je studiekeuze, contacten, museumbezoek, bijbaantjes etc.

TIPS

- Maak het niet te ingewikkeld, de foto’s dienen als leidraad voor bij het interview dat we nog met je gaan doen, hierin kun je alles uitgebreid toelichten!

- Denk aan belangrijke momenten/ inzichten/ beslissingen/mensen die je hebt ontmoet.

ONTZETTEND BEDANKT VOOR HET DELEN VAN JE VERHAAL!!!

TijdvoorTalent|56

Bijlage3|Codeboom

TijdvoorTalent|57

• Belangrijke

aspecten van het

programma

• Prijsuitreiking

• Leren in een

authentieke

leeromgeving

• Achter de

schermen kijken

• Begeleiding

• Sfeer

• Persoonlijke

aandacht

• Serieus genomen

worden

• Gelijkwaardige

behandeling

• Leren vanuit

voorkennis

• Leren van

professionals

• Contact met

peers

• Hechte

vriendschap

• Netwerk inzetten

• Contact met

Rijksmuseum

• Toegang tot

stage’s

• Kennis en

vaardigheden

• Presentatie

vaardigheden

• Rondleiding

geven

• Inzicht in

organisatie

Rijksmuseum

• NTR

• Zelfvertrouwen

• Trots

• Erkenning

• Talenten/

interesses

ontdekken

• Impact op

studiekeuze

• Achtergrond

• Nieuwe omgeving

• Perspectief

verruimen

• Gelijkgestemden

• Identiteit

ontwikkeling

• Uitdagingen

durven aangaan

• Toekomst

perspectief

• Interesse in kunst

• Museumbezoek

• Relatie tot musea

• Kunstparticipatie

• Toepasbaarheid

van kunst

• Kunst en studie

• Kunst en

toekomst

perspectief

• Kunst en

maatschappij

• Betrokkenheid bij

het Rijksmuseum

• Ambassadeur

Hoe hebben de

deelnemers het

Junior Fellowship

(JF) ervaren?

Wat is volgens de

deelnemers de

impact van

deelname op hun

sociaal en cultureel

kapitaal?

Wat is volgens

de deelnemers

de impact

van deelname op

hun persoonlijke ontwikkeling?

Wat is volgens

de deelnemers

de impact van

deelname op de rol

van kunst en cultuur

in hun leven?

Hoe hebben deelnemers het Junior Fellowship (JF)

ervaren en wat is volgens hen de impact van deelname

op hun leven?

TijdvoorTalent|58

Bijlage4|Consentbrief

TijdvoorTalent|59

InformatievoordeelnemersaanTijdvoorTalentBestedeelnemer,

Voordathetonderzoekbegint,ishetbelangrijkdatjeopdehoogtebentvandoelenenproceduresvanhet

onderzoek.Wewillenjevragenonderstaandetekstgoedtelezen.

TijdvoorTalentTijdvoorTalentiseenonderzoekvantweestudentenvandemasterKunsteducatieaandeAmsterdamse

HogeschoolvoordeKunsteninopdrachtvanhetRijksmuseumAmsterdam.

DoelvanhetonderzoekHetdoelvanhetonderzoekisomteevaluerenwatdeimpactisvandeelnameaanhetRijksmuseumJunior

Fellowshipophetlevenvandedeelnemersgezienvanuitdedeelnemerszelf

GangvanzakentijdenshetonderzoekWijhebbenjegevraagd5foto’soptesturendiedeimpactvandeelnameaanhetRijksmuseumJunior

Fellowshopzichtbaarmaken.Aandehandvandezefoto’swordtjedoortweeonderzoekersgeïnterviewd.

Weonderzoekenhoehetprogrammainvloedheeftgehadopjepersoonlijkeontwikkeling,opjestudie-of

loopbaankeuze,welkespecifiekekennisenvaardighedenjehebtgeleerdenhoedeelnamejenetwerk

heeftbeïnvloed.Ditzalongeveereenuurduren.Vanditinterviewzullenvideo-enaudio-opnames

gemaaktworden.

VertrouwelijkheidvangegevensAlleonderzoeksgegevensblijvenvertrouwelijkenwordenanoniemverwerkt.Ditbetekentdatjenaam

nietzalwordenopgenomenindeonderzoeksrapportageenhetaudioenvideomateriaalzalnietaan

derdenwordengetoond.Welvragenwijjetoestemmingomdedoorugemaaktefoto’sopenbaartemogen

maken,ditzalanoniemgebeuren.

VrijwilligheidDeelnameaanhetonderzoekisvrijwillig.Jekuntaltijdbesluitenaftezienvandeelnameofachteraf

aangegevendatdegegevensnietgebruiktkunnenworden.

NadereinlichtingenMochtjevragenhebbenoverditonderzoek,dankunjejewendentot:

MaaikevanAgteren MaritvanderMeer

0620548953 0614371530

[email protected] [email protected]

VooreventueleklachtenoverditonderzoekkunjejewendentotJappeGroenendijk,studieleiderMaster

Kunsteducatie,[email protected],020-5277220.

TijdvoorTalent|60

Tijd voor Talent Maaike van Agteren en Marit van der Meer (1) · invloed te hebben op de...

Documents

Transcript of Tijd voor Talent Maaike van Agteren en Marit van der Meer (1) · invloed te hebben op de...