Theo (T.P.M.) Kloet, Talent Academie 2015-2016 Mei 2016

Inhoudsopgave

Inleiding met vraagstelling ............................................................................................... 1

Achtergronden …………....................................................................................................... 2

Actuele geluiden uit het veld ...…....................................................................................... 3

Aanpak en bestrijding ....................................................................................................... 4

Praktijk ……………………………………………………………………………………………………………….………… 5

Internationaal ……………………………………………………………………………………………………………… 6

Gezondheid en welzijn .................................................................................................... 7

Het debat op lokaal niveau ……………………………………………………………………………………………. 8

Standpunt CDA …….…………………………………………………………………………………………………………. 9

Conclusies en aanbevelingen ........................................................................................... 10

Bronvermelding ................................................................................................. -bijlage-

Woord van dank aan mijn mentor de heer Frank Petter, burgemeester van Bergen op Zoom!

Inleiding met vraagstelling................................................................................................. 1

Het mag eigenlijk wel en het mag eigenlijk niet….

We weten waarschijnlijk allemaal wel waar ze zitten. De legale coffeeshops.

Met de meest fantasievolle namen als Fly’ng Hy, Purple Rain, Paradijs of Sky.

Maar helaas ook herkenbaar:

Een rood-wit lint over de weg gespannen, de straat versperd en politie bij een van de huizen

waar is geschoten.

Of je gaat wandelen en vindt een lading wietzakjes.

Verdachte scooters.

Voetballende tieners die bezoek krijgen van iemand die voordoet hoe hij een joint rookt.

Politie valt weer eens een woonhuis binnen en ontmantelt een complete wietkwekerij.

En is dat weer niet de volgende auto met Belgisch kenteken stil op zoek naar………………….

Zijn we het eigenlijk niet spuug- en spuugzat dat wietcriminelen tot de haarvaten van onze

samenleving weten door te dringen?

Wat moeten we doen om dit tij te keren?

Honderd extra agenten erbij?

Miljoenen van het kabinet?

Dat er meer móet gebeuren, lijkt duidelijk. Regulering toch een oplossing?

Note: er zijn onmiskenbaar overlappingen en raakvlakken tussen de hennepteelt en andere

vormen zoals synthetische drugs. In mijn paper zijn enkele vermeldingen in deze richtingen

waarneembaar edoch beperk ik me in de grote lijnen tot de softdrugs cannabis: hasj of wiet.

De “geestverruimers” waar het mee begon welke aan de basis staat van veel problematiek.

Achtergronden …………………............................................................................................ 2

Drugs zijn gifstoffen, gebruikt vanwege hallucinerende werking, en vallen onder de

Opiumwet. Veel jongeren vinden softdruggebruik normaal: ze experimenteren graag.

En steeds vaker ook met chemische drugs of aanverwante andere vormen:

Chill. In de jaren 60 deden ze het ook al. Flower power. Relax. YOLO! (you only live once)…………

Gegevens uit de verslavingszorg (2014) geven aan dat er 140.000 dagelijks of bijna dagelijkse

gebruikers zijn in Nederland. Van deze groep bestaat 50% uit jongeren tussen de 18-24 jaar,

5% zijn nog jongere blowers van tussen 12-16 jaar.

Vanaf 1996 kunnen gemeenten ook een lokaal coffeeshopbeleid voeren.

Coffeeshops bevinden zich in een merkwaardige positie: het uitgangspunt van het

gedoogbeleid is dat het kopen en verkopen van cannabis onder voorwaarden is toegestaan

en productie voor eigen voorraad verboden is. Onderhandelen dus met criminelen.

De discussie over de tegenstrijdigheid van het Nederlandse softdrugsbeleid blijft actueel.

Zo kennen we vanuit het recent verleden (2014) het wietmanifest “Joint Regulation”. Een

haast wanhopige oproep van burgemeesters tot een landelijk stelsel en afspraken.

Bij softdrugs blijft het vaag. Nog altijd niet uit te leggen, nu niet en later.

Het mag eigenlijk wel en het mag eigenlijk niet….

Achter die gezellige joint schuilt een enorme misdaadwereld. Een zwarte economie.

Om over gezondheid- en welzijnsrisico’s nog te zwijgen.

Actuele geluiden uit het veld…………….................................................................................3

Kan regulering van de hennepteelt hier een rol spelen of beter van niet? En wat vinden wij

als CDA hier van? Om daar achter te komen heb ik zo breed mogelijk informatie verzameld

uit beleidstukken, artikelen, internet en specifieke interviews rond productie van softdrugs.

Van roken weten we dus inmiddels ook zeker dat het tot zeer ernstige ziekten als longkanker

leidt. Effecten van (veel) drugsgebruik zijn er zeker maar nog altijd stukken minder in beeld.

Inmiddels zijn er daarbij op het gebied van welzijn en gezondheid ook zeker tegengeluiden.

In Baarle Nassau vond d.d. 10 oktober 2015 het grensoverschrijdende symposium ‘Drugs

kennen geen grenzen’ plaats, georganiseerd door CDA Brabant en het Vlaamse CD&V.

In België stelt men dat de kwaliteit van leven het gebruik van drugs op geen enkele wijze

toelaat. Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) gaf aan: “het gedoogbeleid is

niet meer van deze tijd, gedogen van drugs is een dodemansroute. En vooral wil ik

aangeven: ken je cijfers en achtergronden want drugs zijn killing”.

Een interview (AD d.d. 16 april 2016) met hoogleraar verslavingszorg Wim van den Brink

over XTC. Even een vergelijkbaar maar ander uitstapje. Hij stelt dat het gevaar daar nogal

overdreven wordt. En als het aan Wim ligt: “Het zou veel beter zijn als de overheid XTC, net

als cannabis, reguleert. Dat er XTC-shops komen, zoals er coffeeshops zijn. Dan zou je slechte

en te sterke pillen kunnen weren. Want die zijn wél gevaarlijk”. Herhaling van zetten???

Hoofd recherche van de politie Zeeland en West-Brabant Rienk de Groot gooit het over een

andere boeg en roept op tot “maatschappelijk verzet” (BN De Stem 06-04-2016).

Hij bevestigt dat de drugssector in Brabant nog dieper geworteld is dan gedacht.

“We ontdekken steeds nieuwe lijnen, gezichten en groepen. Mensen en bedrijven moeten

normafwijkend gedrag niet tolereren en niet wegkijken”.

Dat is belangrijk, vindt ook Pieter Tops, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van

Tilburg (NRC d.d. 20 april 2016). Een koud onderscheid maken tussen onderwereld en

bovenwereld is volgens hem dan ook veel te simpel. „Daar zit van alles tussen.”

Bevestigend in dit licht kan ook een recente waarschuwing van landbouworganisatie ZLTO

worden gezien (Omroep Brabant d.d. 31-03-2016). Drugscriminelen op zoek naar

leegstaande schuren en woningen. Het is big business. Vooral boerenbedrijven die het

financieel moeilijk hebben of al besloten te hebben te stoppen, lijken gevoelig …

Aanpak en bestrijding………….............................................................................................4

Gemeenten zien dat illegale hennepteelt de leefbaarheid in de wijken onder druk zet en ook

tot direct brandgevaar leidt. Er geldt daarom standaard een krachtige aanpak van alle

hennepplantages en criminele organisaties die er achter zitten. Daarnaast hanteren velen

ook een uitsterfbeleid.

Politie en justitie boeken flinke successen maar zullen langjarig en intensief moeten blijven

investeren om de ondermijning terug te dringen. Ook gevaren als het transporteren van

drugs en afval en zelfs mensenhandel zijn in beeld. Maar ook zaken als fraude en witwassen.

Integraal optrekken, ook met woningcorporaties en energiemaatschappijen, loont zichtbaar.

De speciale Taskforce die momenteel in Brabant werkt, werpt ook zijn vruchten af.

Ruim een jaar geleden is een geïntensiveerde aanpak van drugscriminaliteit gestart in de drie

zuidelijke provincies, Brabant, Zeeland en Limburg. Deze aanpak, 'Intensivering Zuid', heeft

tot doel om als één daadkrachtige integrale overheid (OM, politie, openbaar bestuur,

Belastingdienst, FIOD, Douane, Koninklijke Marechaussee, de Regionale Informatie en

Expertisecentra en de Taskforce Brabant-Zeeland) criminele netwerken te verstoren en de

productie van hennep en synthetische drugs substantieel terug te dringen.

En via een Regionaal Informatie en Expertise Centrum wisselen opsporingsdiensten,

gemeenten en andere besturen tegenwoordig informatie uit om verdachte bedrijven en

personen te stoppen met vermenging vanuit de onderwereld en de bovenwereld.

Rapporteurs van ‘Integraal Appel’ (onderzoek Universiteit van Tilburg) wijzen er hierbij

overigens op dat een traditioneel overheidsoptreden alleen geen verandering zal brengen.

Er is innovatie, creativiteit en ondernemerschap nodig.

De manier waarop coffeeshopketen The Grass Company miljoenen euro's naar Thailand

heeft gesluisd, 'schreeuwt om uitleg'. Dat zegt (BN De Stem d.d. 18-03-2016) witwasexpert

Jan van Koningsveld, die vorig jaar aan de Tilburgse universiteit promoveerde met een

onderzoek naar misbruik van buitenlandse vennootschappen. Het Openbaar Ministerie

denkt dat er sprake is van witwassen bij de vele miljoenen euro's die de leiding van de keten

(met name de broers Johan en Frans van Laarhoven) naar Thailand sluisden. Sidney Smeets,

één van de advocaten van de coffeeshopketen, zegt dat de verdachten alles 'volledig kunnen

en zullen uitleggen'. "Dat een constructie ingewikkeld is, maakt het nog niet strafbaar."

Verdachten zijn weer op vrije voeten, maar justitie geeft niet op. Hoe sterk is het bewijs?

Hoe kun je bewijzen dat een coffeeshop te weinig belasting betaalt als je niet weet hoeveel

wiet en has er aan de achterdeur naar binnen wordt gedragen? De wietwereld werkt niet

met bonnetjes. Justitie heeft wel een troef in de vorm van een verlegging van de bewijslast.

Bij witwassen moet men zelf kunnen aantonen zich aan de regels te hebben gehouden.

Bij een grote gecoördineerde actie d.d. 04-04-2016 tegen de georganiseerde (chemische)

drugscriminaliteit in Brabant, Limburg en Zuid-Holland werden ruim honderd panden

doorzocht en 50 aanhoudingen verricht. Jaarlijks worden zo duizenden hennepkwekerijen

opgerold. Maar hoeveel nieuwe komen er steeds weer bij?

Het Zuiden van Nederland kent duidelijk een grote concentratie van teelt en criminaliteit.

Zowat de helft van alle hennepkwekerijen die in Nederland worden opgerold, zit in het

Zuiden.

Dat Brabant floreert heeft volgens deskundigen zeker te maken met de goede

infrastructurele en geografische omstandigheden: de regio ligt ingeklemd tussen de

wereldhavens van Rotterdam en Antwerpen (smokkel), ze beschikt over een uitstekend

spoor- en wegennet, er zijn stille polder- en bosgebieden (om te verstoppen) en de grens

biedt een handige uitwijkmogelijkheid.

Daarnaast worden ook nadrukkelijk sociale omstandigheden genoemd, bijvoorbeeld het

volkshuisvestingsbeleid. Grote volksbuurten, woonwagencentra en motorbendes als recept

voor problemen. Minder maatschappelijk werk, minieme pakkans en ontzettend veel geld

leidde tot een gevoel van vechten tegen de bierkaai. En niet te vergeten omtrent strafmaat.

De politie en het Openbaar Ministerie gaan inmiddels in Brabant ook geld en waardevolle

spullen van zware drugscriminelen afpakken, buiten de rechter om. Eerder was dit ook al de

aanpak bij minder zware criminaliteit. Reden daarvoor is het dichtslibben van de rechtsketen

(Volkskrant d.d. 27-04-2016). Volgens officier van justitie Roy Nanhkoesingh is het zinvoller

om drugscriminelen hun spullen te ontnemen dan ze een langdurig strafproces met een

onzekere uitkomst in te sturen. Daarmee wordt de verdachte harder getroffen.

Jan Boelhouwer (CDA), de 66-jarige burgemeester van Gilze en Rijen, verwijst (BN De Stem

d.d. 31-03-2016) ook naar de Haagse politiek die volgens hem 'te weinig benul' heeft van de

drugsproblemen in Brabant. "Daar reageren ze pas echt als het naar de Randstad overslaat."

Sinds zijn aantreden in de plattelandsgemeente in 2010 - eerst als waarnemer - ontpopte de

PvdA'er zich als een heuse crimefighter. De één na de andere woning waar een

hennepplantage werd ontdekt, liet Boelhouwer zonder pardon sluiten. De teller is inmiddels

de vijftig ruim gepasseerd, waarmee Gilze en Rijen één van de koplopers in Brabant is.

Gedeputeerde was hij in Brabant, Tweede Kamerlid en nu in zijn bestuurlijke nadagen als

burgemeester heeft hij de oorlog verklaard aan de georganiseerde drugscriminaliteit.

Repressie zoals mag worden verwacht, ontegenzeggelijk leggen dit soort “dossiers”

onmetelijke druk op onze bestuurslaag. Iets wat ook niet onderschat mag worden!

Praktijk..............................................................................................................................5

Er gelden voor coffeeshops z.g. AHOJ-GI-criteria: regels hoe zij dienen om te gaan met hun

handelswaar. Sommige delen van de bevolking zien hennepteelt inmiddels echter ook als

een geaccepteerde vorm van huisnijverheid, handig bijvoorbeeld om schulden snel af te

lossen. Alle middelen zijn ook voor iedereen te koop immers. Officieel voor thuisgebruik, das

waar ook…. Een nieuw hoofdstuk van het 'halfslachtige' Nederlandse wietbeleid betreft de

growshopwet. Een jaar geleden ingevoerd om een halt toe te roepen aan de grootschalige

wietteelt, nu lijkt de wet volledig vast te lopen. "Het is een faliekante mislukking. Alleen de

kleine thuisteler is de klos. De grote beroepskwekers halen hun spullen al jaren ergens

anders", zegt de Amsterdamse advocaat mr. Maurice Veldman.

Ook hier is voor de politiek dus duidelijk nog veel werk aan de winkel.

Terug naar de coffeeshops: (beperkte) verkoop versus illegale bevoorrading.

Inspreekster tijdens de raadscommissie Bestuur gemeente Breda d.d. 28 januari 2016,

mevrouw M. van de Wal; oud-voorzitter en interim-voorzitter van de vereniging Actieve

Bredase Coffeeshophouders, onderschrijft het dilemma van het ‘achterdeurbeleid’.

“Probleem is dat er nu geen alternatief wordt geboden om aan hasj en wiet te komen”.

Anders dan bijvoorbeeld cocaïne speelt het hele productieproces zich in onze nabijheid af.

Van stekje tot kwekerij, oogsten drogen en exporteren. Omdat de productie illegaal is, is er

dus weinig zicht op de kwaliteit en (milieu) effecten. Is het bijvoorbeeld vrij van pesticide en

verzwaringsmiddelen. En wat te denken van het drugsafval en de illegale dumpingen?

Men moet flink in de buidel tasten voor het opruimen (afvoeren en laten verwerken) van

(synthetisch) drugsafval. Ontruiming vindt plaats door politie. Het Rijk heeft tot 2018

1 miljoen euro beschikbaar gesteld om grondeigenaren tegemoet te komen in de kosten die

gemoeid zijn met ruimen. Wederom burgemeester Jan Boelhouwer (CDA) pleit (BN De Stem

d.d. 07-04-2016) dat Den Haag de drugsdumpers aanpakt. "Bovenal ben ik van mening dat

het uitgangspunt moet zijn dat de vervuiler betaalt. Ik zal dan ook mijn politieke en

bestuurlijke contacten benutten om hiervoor op landelijk niveau aandacht te vragen",

Volgens Erik de Jonge (BN De Stem d.d. 29 april 2016), boswachter voor Brabants Landschap

in de regio West-Brabant, is de Brabantse Wal een hotspot voor hennepdumpers.

Europarlementariërs Lambert van Nistelrooij (CDA) en Ivo Belet (CD &V) lieten hierover

vorig jaar tijdens het eerder aangehaald symposium nog het volgende over optekenen. Afval

vormt een ernstige bedreiging voor het grondwater, Brussel kan eisen stellen aan de

kwaliteit van het grondwater in haar lidstaten. Nederland is op dit moment kampioen

gedogen in de Europese Unie, Deze opstelling heeft ervoor gezorgd dat Brabant én Limburg

het drugsputje zijn geworden van Europa. Wat komt er via drugs in onze riolen terecht?

Internationaal……………………………………………………………………………………………………………………6

Het Nederlands gedoogbeleid is nog altijd uniek in Europa en de hele wereld.

Op internationaal niveau hebben we te maken met Europese Regelgevingen en een aantal

belangrijke verdragen binnen de Verenigde Naties waar Nederland zich aan moet houden.

Er wordt intensief samengewerkt met bijvoorbeeld België, onder meer om

verplaatsingseffecten over de landsgrenzen heen zoveel mogelijk tegen te gaan.

De Belgische overheid voert een strenge nultolerantie inzake drugsbezit. In Nederland

gedoogd men (nog steeds) drugs en voor grensgemeenten leidt dit beleidsverschil tot een

nog steeds toenemende confrontatie met drugsoverlast en drugscriminaliteit.

Hoogleraar Piet Hein Van Kempen aan de Radboud Universiteit Nijmegen concludeerde in

een onderzoek uit 2014, in opdracht van het kabinet, dat gereguleerde hennepteelt

vanwege internationale drugsverdragen juridisch niet mogelijk is. Geen ruimte dus.

De hoogleraar is nu echter, op verzoek van een aantal burgemeesters, dit opnieuw aan het

uitzoeken. Nu of mensenrechten belangrijker zijn dan de drugsverdragen. De vraag is

bijvoorbeeld of cannabisgebruik niet een fundamentele vrijheid is. Uruguay is het inmiddels

gelukt om de mensenrechten te gebruiken als argument voor de legalisering van

hennepteelt. Gaat regulering nu meer in beeld komen door internationale verruiming?

En dat dan vanuit welzijnsmotieven….

Het beleid in het buitenland pakt vaak tot op heden overduidelijk averechts uit.

In een speech d.d. 14 maart 2016 te Wenen sprak huidig staatssecretaris Martin van Rijn

(PvdA) op de jaarlijkse vergadering van de Commission on Narcotic Drugs van de Verenigde

Naties. De vraag is terecht of wij nog wel voorop lopen als het gaat om ons z.g. modern

drugsbeleid: wél wiet verkopen, maar niet inkopen. En ons land is dus, ook volgens andere

recente rapporten, nog steeds de spil in de doorvoer van en handel in drugs binnen heel

Europa. De vergadering in Wenen diende mede ter voorbereiding op de grote drugstop van

de VN in New York, later dit jaar. Wordt dus internationaal sowieso vervolgd. Naar

verwachting nog even niet door het huidig voorzitterschap van de EU: NL zelf…

Geschat wordt dat momenteel illegale kwekerijen 51 tot 97% procent produceren voor de

export. Hele uitdaging om eventuele gemeentelijke kwekerijen uit dit circuit te houden.

Nederland kan zich dus Europees kampioen drugshandel noemen, zo blijkt ook uit een

rapport van de EU begin april 2016. We hebben echt een groot probleem……

Gezondheid en welzijn..................................................................................................... 7

Ook al is in politiek Den Haag het “dossier” inmiddels verschoven van de staatssecretaris van

Volksgezondheid naar Veiligheid en Justitie, misschien toch wel het belangrijkste onderdeel.

Mening GGD bron stelt dat gezond drugsbeleid niet bestaat. Cannabisgebruik kan ernstige

gevolgen hebben, het is dikwijls de eerste stap naar verder, intenser en harder drugsgebruik.

Een joint werkt als een slaapmiddel met gewenningsproblemen, geeft een gedragspatroon

van drie glazen bier en kan de longen evenveel belasten als 20 sigaretten. Een joint versterkt

gevoelens, depressies en frustraties nemen toe, suïcidaal denken kan de volgende stap zijn.

Een joint verandert het gedrag, dat kan impulsief, asociaal en heetgebakerd worden.

Over een eventuele geneeskracht van cannabis wordt nog onderzoek naar gedaan.

Een joint verandert het denken; normvervaging, concentratie, persoonlijkheidsstoornissen,

verlies van contact met de werkelijkheid, demotivatie, onverschilligheid, angst- en

paniekaanvallen kunnen toeslaan, intellectuele vermogens en oordeelkundig inzicht

verminderen. Een vroege startleeftijd van cannabisgebruik wordt bovendien in verband

gebracht met het later ontwikkelen van psychotische stoornissen, afhankelijkheid, het

gebruik van harddrugs en mogelijke cognitieve stoornissen inclusief het risico op het

ontstaan van cannabismisbruik en cannabisafhankelijkheid.

Het KWF is eerder een bewustwordingscampagne gestart met als slogan “Zolang wij

sigaretten normaal vinden, vinden onze kinderen dat ook”. Zo’n boodschap staat dan haaks

op de boodschap die afgegeven wordt door de achterdeur van de coffeeshop te reguleren.

Als het gaat om roken en alcohol geeft de samenleving dus continu signalen. De leeftijden

worden verhoogd, het bereik minder makkelijk gemaakt en met regulering toch makkelijker.

Verslavingszorg GGZ heeft voor alle middelbare scholen modules voor voorlichting en

preventieprogramma’s. Het gaat hierbij niet alleen om het coffeeshopbeleid maar juist over

hoe we omgaan met genotsmiddelen voor (kwetsbare) jongeren.

Ook bij coffeeshops zelf kunnen jongeren folders over de verschillende drugs vinden.

Op basisscholen wordt wel over drugs gesproken maar is een officiële voorlichting bij 18 jaar

niet te laat? Ook Kentron en andere verslavingsinstituten maken zich daar grote zorgen

over. Jongeren in Nederland blowen tweemaal zoveel als in de rest van Europa.

Dan is er ook nog de kwaliteit van de wiet. In de vorm van THC , de werkzame stof in

cannabis. Dit is een afkorting van de stof tetrahydrocannabinol. Deze wordt steeds sterker

waardoor wiet richting de kwalificatie harddrugs drijft. Weer een aandachtspunt.

Het debat op lokaal niveau……………………………………………………………………............................8

Veel gemeenten willen voor de volksgezondheid en in de strijd met de criminaliteit gaan

experimenteren met de productie van wiet voor coffeeshops maar het kabinet staat dat niet

toe. Vooral onder verwijzing naar de internationale afspraken en het wettelijk gedoogbeleid.

Een recent rapport van de VNG (11-2015 Het failliet van het gedogen) geeft echter aan dat

er momenteel een “politiek” draagvlak is voor wel reguleren bij de achterdeur.

Om de problemen rond softdrugs goed aan te kunnen pakken, wil bijvoorbeeld de gemeente

Breda nu concreet een gecontroleerde verkoop en productie van cannabis. Het college van

burgemeester en wethouders heeft het voorgestelde beleid met de raadscommissie

besproken in januari 2016. Wordt naar alle waarschijnlijkheid vervolgd medio 2016.

In 2009 werd het project Courage 2003 gestart bij de gemeenten Bergen op Zoom en

Roosendaal: gezamenlijke aanpak, nul-beleid en bestaande coffeeshops dicht. Hierdoor

verminderde het aantal drugstoeristen significant net als de drugsoverlast en de illegale

handel. Bijkomend effect was het vrijkomen van capaciteit bij de politie.

Burgemeester Jacques Niederer (VVD) heeft eerder gezegd dat Roosendaal niet van plan is

om weer coffeeshops toe te laten. Straathandel is significant afgenomen maar bestaat

niettemin nog wel. Ook de burgemeester van Bergen op Zoom, Frank Petter (CDA), gaf aan

(d.d. 1 april 2016) dat ‘sinds in zijn woonplaats alle coffeeshops zijn gesloten de criminaliteit

sterk gedaald is’. Ook is het draagvlak onder zijn bevolking gigantisch hoog. Ook de termijn

van drie maanden sluiting, het zogenaamde Damoclesbeleid, inclusief de bestuursrechtelijke

maatregelen die genomen kunnen worden, maken het antidrugsbeleid hier volledig en zeer

succesvol. Het kan dus wel! Het blijft natuurlijk wel lokaal initiatief waarvan effecten tot wel

90% op het (Belgisch) drugstoerisme slaan. Waterbedeffecten hierover zijn niet bekend.

In gemeenten waar geen coffeeshops zijn is het gebruik van cannabis niettemin niet

aantoonbaar lager gebleken. Ook hier zijn de effecten van bijvoorbeeld de wietpas in relatie

tot buitenlandse gebruikers echter buiten beschouwing.

Binnen dit kader gaan we ook weer naar de “andere kant”.

Amsterdam staat, door haar liberale softdrugsbeleid, bekend als de hoofdstad van de

cannabis cultuur. De stad is beroemd en berucht om de openlijke verkoop en vrije gebruik.

Voor menigeen aldaar zijn de 190 (!) coffeeshops een kenmerk van het open en tolerante

karakter van de stad. Uit onderzoek van de gemeente Amsterdam blijkt dat +/- 23% van de

buitenlandse toeristen die naar Amsterdam komen, ook een bezoek brengen aan een

coffeeshop gedurende hun verblijf. Weer een interessant internationaal aspect nietwaar…

Standpunt CDA …………………………………………………….………....................................................9

Het officiële huidige standpunt is als volgt omschreven:

Het aantal coffeeshops, vooral in de omgeving van scholen, moet verder worden verminderd.

Uiteindelijk moeten alle coffeeshops uit Nederland verdwijnen. Wij zijn voorstander van de wietpas,

waardoor coffeeshops alleen toegankelijk zijn voor meerderjarige Nederlandse gebruikers. De handel

in drugs, straatverkoop, de illegale verkooppunten en de handel rondom scholen en

horecagelegenheden moet harder worden aangepakt. De voorlichting tegen drugs en alcohol moet

steviger. We moeten af van het beeld dat alcohol en drugs niet gevaarlijk zijn.

In het eerder aangehaald symposium te Baarle Nassau d.d. 10 oktober 2016 ‘Drugs kennen

geen grenzen’ stelt België dat de kwaliteit van leven het gebruik van drugs op geen enkele

wijze toelaat. Dit is in feite dus ook de lijn van het CDA.

Actuele aandacht voor de problematiek klinkt niettemin op verschillende fronten:

De Statenfractie Brabant van het CDA maakt zich al geruime tijd zorgen over de gevolgen

van de drugsproductie en het drugsgebruik in Brabant en roept recent (maart 2016) op om

in beweging te komen. Ook de Tweede Kamer leden Mustafa Amhaouch en Madeleine van

Toorenburg hebben in dezelfde periode Kamervragen gesteld en beantwoord gekregen over

het bericht “Kosten opruimen drugsafval Brabant in kaart gebracht”. De antwoorden

bevestigen de noodzaak voor broodnodige verhoogde aandacht voor deze specifieke

problematiek.

Dezelfde Marcel Deryckere laat d.d. 15 april 2016 in een blog weten dat het CDA Brabant

ontwikkelingen in onze provincie met lede ogen aanziet en heeft tijdens de behandeling van

de Perspectiefnota 2016 in de Provinciale Staten om actie gevraagd. Brabant moet de

noodklok luiden en meer handhavingscapaciteit en middelen vragen.

Fractievoorzitter Marianne van der Sloot voerde vervolgens namens het CDA het woord.

Als eerste het thema veiligheid. Het CDA maakt zich grote zorgen over de heftige

drugscriminaliteit in onze provincie. De afgelopen jaren en weken zijn er gelukkig grote

stappen gemaakt in de bestrijding, mede dankzij de Taskforce. Helaas zien we dat de totale

criminaliteitsbestrijding in Brabant nog lang niet op niveau is. Alleen in de steden weet de

politie de wettelijk verplichte aanrijtijd van een kwartier te halen. Op het platteland is de

politie letterlijk ver weg. Politiebureaus sluiten en ingeval van spoed is de politie in een

aantal gemeenten er pas na een kwartier. Te laat dus.

Bij misdrijven of aangiftes zien we hetzelfde zorgelijke beeld. Landelijk wordt gemiddeld 1 op

de 4 misdrijven opgelost. In Brabant ligt dit aantal structureel veel lager. Je zult maar in

Goirle wonen, waar maar 1 op de 10 misdrijven wordt opgelost. Het CDA vindt dit

ontoelaatbaar. Criminelen krijgen te veel ruimte en komen en er te vaak ongestraft mee

weg. Wij vragen het college dit aan te pakken met de motie Brabant Opsporing Verzocht.

Uiteindelijk werd deze motie weer ingetrokken na toezegging vanuit Gedeputeerde Staten.

Het CDA wil het gebruik van softdrugs niet alleen ontmoedigen, maar ook verbieden en dat

handhaven. Voor gereguleerde wietteelt, zowel bezien naar nationale als internationale

aspecten, is geen plaats. Ondertussen heeft Nederland een gedoogbeleid. Ook het CDA

constateert dat het helaas niet lukt, dus afschaffen graag. Er zijn verder niet echt

alternatieven zichtbaar vanuit de partij hoe de huidige problemen dan wel op te lossen zijn.

De meeste CDA burgemeesters volgen het standpunt van de Tweede Kamerfractie.

“De praktijk is echter weerbarstig, je kunt je ogen wel sluiten voor de werkelijkheid maar er

is een markt voor softdrugs”, zegt de burgemeester uit een middelgrote plaats in Brabant.

Een andere burgemeester uit een gemeente met veel horecagebieden maar zonder

coffeeshops, laat noteren: “Ik volg de landelijke standpunten van het CDA”.

Straathandel met veel overlast en klachten is daar echter wel (nog steeds) het gevolg.

Vanaf dit punt maak ik graag de verbinding met onze 4 kernwaarden.

Publieke Gerechtigheid staat voor heldere regels, streng maar wel rechtvaardig. Regulering

van wiet is ook strafbaar, dus gedogen of toepassen past daar niet bij. En zeker ook niet

bezien vanuit Europese regelgeving en VN verdragen. Helder beleid voor iedereen in de

aanpak tegen de georganiseerde misdaad en handhaving rondom de coffeeshops.

Publieke gerechtigheid in de zin van een strikte aanpak tegen dealen en bezit.

Solidariteit zie ik hoofdzakelijk in het willen beperken van maatschappelijke overlast, door

aanpak van criminele activiteiten en veiligheid voor alle bewoners. Iedere gemeente heeft

een eigen functie. Dat vereist, naast draagvlak, solidariteit met betrekking tot beschikbare

middelen zoals bijvoorbeeld capaciteit maar ook richting preventie en voorlichting.

Rentmeesterschap uit zich aansluitend eveneens in de richting van preventie en

voorlichting. Bescherming van de individuele mensen of groepen zoals kwetsbare jongeren.

Daarnaast duurzaamheid betrachten door drugsafval uit het milieu te houden en repressief

optreden. Inzetten op bestrijding waar het CDA telkens op hamert past hier dus prima bij.

Gespreide Verantwoordelijkheid als bottleneck? Het CDA komt vanuit haar kernwaarden al

snel bij ons maatschappelijk middenveld en de rol van de overheid. Enerzijds wil men door

de verbods- en gebodsregels van het huidig gedoogbeleid een dominante rol van de

overheid. Men geeft de uitvoerende overheid ook ruimte om dáár invulling aan te geven.

Een lijn van gespreide verantwoordelijkheid wordt anderzijds echter niet doorgetrokken

richting maatschappelijke omstandigheden als het gaat om een mogelijk andere benadering.

Lokaal maatwerk, initiatieven over de materie of problematiek vinden geen gehoor tenzij het

onderdeel uitmaakt van het CDA standpunt. Zelfs niet als het gaat om pilots vanuit bevoegd

gezag, onderzoek, op basis van duidelijke signalen of het meedenken rechtstreeks uit de

maatschappij en middenveld. Gespreide Verantwoordelijkheid concentreert zich zo tot

operationeel handhavend optreden. Achterdeur benadering louter vanuit openbare orde.

Tijd voor conclusies en aanbevelingen….

Conclusies en aanbevelingen............................................................................................ .10

Het mag eigenlijk wel en het mag eigenlijk niet…..

Het softdruggebruik is een maatschappelijk gegeven, een mate van eigen

verantwoordelijkheid maar dwingt, vooral in het belang van de volksgezondheid, tot het

voorkomen van (onverantwoord) gebruik. Deze conclusie is in feite strijdig met het huidig

CDA standpunt. Theoretisch heeft het CDA een heldere lijn. Al wordt het gedoogd, het blijft

strafbaar en het is niet goed. Geen regulering, sterker ook helemaal geen coffeeshops.

En uiteraard aanpak van overlast en bestrijding van criminaliteit. Daar is iedereen wel uit.

Respect voor ideologische standpunten maar sluitingen blijken niet altijd de oplossing.

Bijvoorbeeld de jeugd kan toch op allerlei plekken makkelijk aan cannabis komen. Dat wordt

niet opgelost met het sluiten van de coffeeshops, alleen onzichtbaarheid wordt dan vergroot

en er kan een gigantisch probleem ontstaan in het kader van openbare orde en gezondheid

omdat bijvoorbeeld dan de straathandel weer of nog meer opduikt.

Allereerst echter absoluut ontmoediging van gebruik door preventie en voorlichting.

Vooral aan jongeren. Voorlichting moet minimaal leiden tot bewustwording van de risico’s.

Niet gezond gebruik want dat bestaat niet!

Het is daarbij de vraag of vanuit preventie zaken maatschappelijk al niet te laat worden

bijgestuurd. Opvattingen “als je iets graag wilt doen, dan doe je het toch” zijn breed

gedragen. De straffen zijn geen ontmoediging. Iets wat er in generaties is ingeslopen en

bestuurlijk en juridisch is ingebed draai je niet in één generatie terug.

Stevig inzetten op bestrijding van straathandel en het voorkomen van verslaving.

Een keten van preventie, repressie en zorg.

Centrale vraag is of overheidsingrijpen en -optreden door middel van reguleren de oplossing

bieden. En ja, wat voor signaal geven we af. Een signaal tot vrijer toegankelijker gebruik of

een signaal van tot hier en niet verder?

Vandaag de dag leidt de illegale hennepteelt tot onveilige situaties. De productie is in

handen van (georganiseerde) criminelen. De hennepteelt is een enorme criminele

bedrijfstak geworden en ondermijnt onze samenleving. Steeds meer helaas, tot in haarvaten

en verbetering is ,ondanks gigantische inspanningen, niet voldoende in zicht.

Intensiveren van het huidig beleid kan niet het enige antwoord zijn want dat antwoord zijn

we al 20 jaar aan het geven en de problemen worden er niet minder om. Er wordt vaak in

rapportages gestrooid met cijfers en percentages. Er is altijd een rapport te vinden waar iets

beters in staat of net het tegenovergestelde.

Aanbeveling. Laten we ons eens minder door de theorie leiden en meer inzetten op onze

CDA kernwaarde gespreide verantwoordelijkheid om mee te denken richting een vorm van

regulering. Op verantwoorde wijze. Landelijk.

De toenemende criminalisering van de kweek, handel en verkoop mag onze samenleving

niet nog verder bedreigen. Criminaliteit en illegale hennepplantages zitten niet per definitie

aan de coffeeshops gekoppeld. Wel per saldo nu een eind gaan maken aan het juridisch

wanproduct van gedogen waarmee iets wat verboden is toch mag.

Met regulering krijg je een decriminaliseren van coffeeshops, een scheiding van de

gereguleerde verkoop van de illegale productie. De rest is misdaad.

Met reguleren van de achterdeur is het dus een deel van de oplossing. Ook in een nieuw

systeem zullen we overlast en onveiligheid blijven houden. Misschien niet meer in onze

woonwijken maar wel op andere niveaus en in andere (internationale) gebieden. De

criminaliteit zal niet opeens totaal verdwenen zijn. Wel weg van de symptoombestrijding.

Een keten van preventie, regulering, repressie en zorg.

Geef en pak ruimte om samen met vele partners een nieuw beleid verder uit te werken.

Zelfs een apotheek kan hierbij dan in beeld komen. Belangrijke parallel aandachtspunten

kunnen zijn een verbeterslag bij onderwijs, voorlichting en extra zorg voor jongeren van 12-

18 jaar. Goed nadenken over een toegestane handelsvoorraad en (betere) spreiding van

coffeeshops. Monitoring van en door biologisch verantwoorde (geen chemische middelen)

kweeklocaties en keurmerken. Betere innovatieve en creatievere manieren voor repressie.

En allereerst aan de slag binnen de Haagse en internationale context.

Eindconclusie wat mij betreft echter: een tijdelijk karakter. Of start met een pilot.

Politiek en maatschappelijk in het huidig klimaat voor het CDA ook het maximaal haalbare.

In combinatie dan met uitsterfbeleid, andere initiatieven, activiteiten of experimenten

hopelijk for the time being. Reguleren?

Het mag eigenlijk niet, maar het moet eigenlijk wel…

Bronvermelding .................................................................................................... –bijlage-

districtsscan Markiezaten 2012

wietmanifest “Joint Regulation” 31 januari 2014

onderzoeksrapport P. van Kempen internationaal recht & cannabis 2014

beleidsregels Damoclesbeleid basisteam Bergen op Zoom april 2015

afstudeerpaper M. Verkleij “Gereguleerde wietteelt of niet?” mei 2015

symposium ‘Drugs kennen geen grenzen’ CDA Brabant/CD&V 10 oktober 2015

nota “Herijking softdrugsbeleid Breda” november 2015

VNG nota bestuurlijke werkgroep “Het failliet van het gedogen” 19 november 2015

raadsvergadering commissie Bestuur & B&W gemeente Breda 28 januari 2016

EU Drug Markets Report 2016 april 2016

Motie CDA Brabant “Opsporing verzocht” 15 april 2016

Brief Beantwoording Kamervragen van Amhaouch en van Toorenburg

“Kosten opruimen drugsafval Brabant in kaart gebracht” 18 april 2016

www.jellinek.nl

www.rechtspraak.nl

www.courage.nu

www.ggd.nl

www.ggznederland.nl

www.novadic-kentron.nl

www.amsterdam.org