the quest for lost knowledge - Talentontwikkelaar kennisborging en kennisoverdracht moet beginnen...
date post
14-Jun-2020Category
Documents
view
1download
0
Embed Size (px)
Transcript of the quest for lost knowledge - Talentontwikkelaar kennisborging en kennisoverdracht moet beginnen...
the quest for lost knowledge Voor iedere professional op het gebied van kennismanagement
Reader DGM Kennismanagement 4-3-10
Hoeveel is uw bedrijfskennis (u) waard?
2
3
1. Project De Grijze Massa ................................................................................................... 4
1.1. Vergrijzing en en kennisverlies bij bedrijven ....................................................... 4
1.2. Project De Grijze Massa ....................................................................................... 4
2. Achtergronden bij het onderzoek ................................................................................. 5
2.1. Doelstellingen en Uitgangspunten ....................................................................... 6
2.2. Soft Systems Methodology .................................................................................. 6
3. Probleem analyse .............................................................................................................. 7
3.1. Problemen in kaart .............................................................................................. 7
3.2. Kennismanagement ............................................................................................ 8
4. Concepten en kaders ....................................................................................................... 9
4.1. Het DGM (De Grijze Massa) systeem .................................................................... 9
4.2. DGM kennismanagement methode .................................................................... 10
4.3. De “onontdekte” best practice (OBP) .................................................................. 10
5. Pilot Projects .................................................................................................................... 11
5.1. Hypervideo ....................................................................................................... 11
5.2. Pilotprojecten: Istimewa Elektro en Ontop B.V. .................................................. 12
5.3. Evaluatie ........................................................................................................... 13
5.4 KRA ................................................................................................................... 13
6. Terugblik en vooruitkijken ........................................................................................... 13
6.1. Terugblik .......................................................................................................... 13
6.2. Vooruitkijken .................................................................................................... 14
7. Literatuurlijst ................................................................................................................... 15
Inhoudsopgave
4
Vergrijzing en kennisverlies bij bedrijven. Vanaf 2006 ontving een groep Zeeuws
ondernemers signalen over problemen die
binnen bedrijven ontstonden door het vertrek
van medewerkers die de pensioengerechtigde
leeftijd bereikten. Ervaring en bedrijfskennis gaan
verloren, zo werd gevreesd.
De toegenomen zorg over kennisverlies stond in
verband met de vergrijzing. De grijze druk, het
aantal 65 plussers als percentage van de totale
bevolking, was vanaf 2000 sterk aan het groeien.
Was in 2000 de grijze druk nog 21,9%, in 2015
zou deze naar verwachting zijn opgelopen tot
30,5%. De Zeeuwse cijfers lagen nog hoger: van
27,6% in 2000 tot 34.9 % in 2015.1
(Zie onderstaande grafiek)
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
20 00
20 01
20 02
20 03
20 04
20 05
20 06
20 07
20 08
20 09
20 10
20 11
20 12
20 13
20 14
20 15
V ergrijz ing Nederland
V ergrijz ing Zeeland
Figuur 1: Vergrijzing uitgedrukt in percentage van de totale bevolking in de periode 2000-2015
Vanaf 2000 werd op landelijk beleidsniveau
ingespeeld op de grote maatschappelijke gevolgen
van de vergrijzing zoals de betaalbaarheid van
de gezondheidszorg en het pensioenstelsel. De
landelijke bewustwording van de gevolgen voor
het bedrijfsleven, en met name voor individuele
bedrijven, kwam later op gang. In 2007 schetste
Jan van Zijl, voorzitter van de Raad voor Werk en
Inkomen, de gevolgen van de vergrijzing voor
organisaties. Naast stijging van de gemiddelde
leeftijd en veranderende leeftijdsopbouw van
het personeelsbestand, noemde hij expliciet het
verlies van ervaring en bedrijfskennis.2
De Zeeuwse ondernemers Herbert Dettingmeijer
(Wende Personeelsdiensten), Marcel
Urgert
(men@work) en Sabine Verburg
(Verburg Advies) namen het
initiatief om op regionaal niveau
onderzoek te organiseren naar de
mogelijkheden van kennisbehoud.
Hiertoe werd de stichting De Grijze
Massa opgericht.
Project De Grijze Massa De initiatiefnemers vonden een
samenwerkingspartner in de
Hogeschool Zeeland (HZ).
Het initiatief paste in het streven
van Hans de Bruin, lector ICT, om
de HZ praktijkgericht onderzoek
op het gebied van Zeeuwse
maatschappelijke en economische
vraagstukken uit te voeren. Het was bovendien een
1. Project De Grijze Massa
1 Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 2 Speechtekst Jan van Zijl uitgesproken tijdens de Landelijke Conferentie Arbo en re-inegratie (Performa Beurs) op woensdag 3 oktober 2007.
5
mogelijkheid voor HZ om zich te profileren
als aanjager van vernieuwing en innovatie.
Onderzoeksproject De Grijze Massa (DGM) ging
medio 2007 van start als een gezamenlijk project
van HZ en Stichting De Grijze Massa. Opzet en
uitvoering van het onderzoek werd geleid door
Marco Lengton die als docent en onderzoeker was
en is verbonden aan het lectoraat ICT.
In de voorbereiding tot het project bleek dat
weglekkende bedrijfskennis in brede kring werd
gezien als een probleem. De Grijze Massa kon
rekenen op de belangstelling van bedrijven, lokale
overheden, branche organisaties, vakbonden
en provinciale bestuurders. Provincie Zeeland
en Stichting Innovatie Alliantie werden bereid
gevonden het project te ondersteunen. In de
loop van het project stapte De Grijze Massa als
project in het Interreg IV programma DC NOISE.
Hiermee werd het project deel van een Europees
netwerk van regio’s die initiatieven ontplooien
om negatieve effecten van demografische
veranderingen tegen te gaan.
Stichting De Grijze Massa en HZ waren van
mening dat de participatie van bedrijven in het
project zeer belangrijk was. De behoeften van
bedrijven dienden leidend te zijn. Om het project
beheersbaar te houden, werd gekozen voor een
focus op regionale bedrijven in de maaksector.
Een aantal middelgrote en grote, voornamelijk
Zeeuwse bedrijven verbond zich aan het project:
Cegelec Business Unit Industry, Moerdijk• Eyke Hoogendoorn, Terneuzen• Heerema, Vlissingen• Imtech Industry, Bergen op Zoom• Istimewa Elektro, Vlissingen-Oost• Metaloterm Ontop, Middelburg• Nemag, Zierikzee• PTS Machinery, St. Jansteen• Damen Schelde Naval Shipbuilding, • Vlissingen
Spie Nederland, Breda• SZV, Terneuzen•
2. Achtergronden bij het onderzoek
Doelstellingen en Uitgangspunten In de voorbereidingsfase werden enkele brede,
algemene doelstellingen van het project
geformuleerd:
Het tegengaan van kenniserosie bij • bedrijven;
Het systematisch borgen van waardevolle • kennis van oudere werknemers;
Het beschikbaar stellen van deze kennis • binnen bedrijven;
Innovatie van bestaande kennissystemen.• Om deze doelstellingen te realiseren zou het
onderzoek zich moeten richten op de
ontwikkeling van een innovatieve methodiek
voor het (her)waarderen, borgen, beschikbaar
stellen en overdragen van bedrijfsspecifieke
kennis. Deze grote lijnen werden opzettelijk
niet verder uitgewerkt. Het onderzoeksproject
was van mening dat voor praktisch en
resultaatgericht onderzoek het belangrijk was
dat de probleemdragers zelf het probleem en
oplossingsrichtingen (mee)formuleerden. Het
onderzoek kon niet buiten de ervaringskennis
van bedrijven. Het onderzoeksmodel was hierop
afgestemd.
6
Het onderzoeksteam formuleerde wel enige
aannames als leidraad bij het onderzoek.
Ten eerste werd uitgegaan van een breed
kennisbegrip waarbij Weggeman’s definitie
van kennis, namelijk de som van informatie,
ervaringen, vaardigheden en attituden, werd
gevolgd.3 Verder werd uitgegaan van het
onderscheid tussen expliciete kennis en impliciete
kennis. Expliciete kennis werd gezien als
geformaliseerde en gecodeerd