Ten OorlogDe Eerste Wereldoorlog:

Oorlogsvoering, revolutie en vrede

Het begin-1914

• Aanvankelijk was er zeer veel enthousiasme voor de oorlog.

• Miljoenen jongemannen in alle deelnemende landen meldden zich vol enthousiasme aan.

• Iedereen verwachtte dat ze vóór kerstmis 1914 weer thuis zouden zijn.

• Dat bleek niet zo te zijn:

Om meer soldaten te werven gebruikte men oorlogspropaganda

De oorlog duurde langer dan verwacht

• Het opperbevel wist ergens wel dat de oorlog niet binnen enkele maanden klaar zou zijn.

• Oorlogsvoering was immers veranderd: in de Boerenoorlog, de Japans-Russische oorlog en de Balkanoorlogen was dit op dramatische wijze duidelijk geworden.

• De Poolse bankier Jan Bloch zei hierover:". . . war, instead of being a hand-to-hand contest in which the combatants measure their physical and moral superiority, will become a kind of stalemate, in which neither army being able to get at the other, both armies will be maintained in opposition to each other, threatening each other, but never being able to deliver a final and decisive attack. That is the future of war-not fighting, but famine, not the slaying of men, but the bankruptcy of nations and the breakup of the whole social organization."

De bewapening had immers een enorme sprong doorgemaakt sinds 1871:

Het magazijngeweer Het machinegeweer

ArtillerieHet vliegtuig

Verdedigen was hierdoor veel makkelijker geworden dan aanvallen:

• Een Britse eenheid van 3000 man kon in 1904 in één minuut meer vuur uitbrengen dan het hele Britse leger van 60.000 man tijdens de slag bij Waterloo.

• Dit was uiteraard bekend bij de legerleidingen, maar ze hadden simpelweg geen alternatief: het offensief (de aanval) bleef in het militaire denken belangrijker dan het defensief (de verdediging), eigenlijk nog zoals tijdens Napoleon.

Dit is te zien in de uniformen:Laten we Frankrijk als voorbeeld nemen

Zo gingen de Fransen in 1914de oorlog in.

Beter dan dezeuniformen natuurlijk.

Maar al snel ging men over opdeze uniformen.

Terug naar de oorlog: het Schlieffenplan mislukte en de Duitse opmars kwam tot

stilstand

De eerste maanden van de oorlog

Noord-Frankrijk en Zuid-België vormen het Westfront

• Het westfront wordt bekend door de hele lange verdedigingslijnen waar beide partijen zich ingraven: de loopgraven.

• Tijdens 4 jaar oorlog verandert het front hier nauwelijks.

De Franse, Engelse en Duitse generaals proberen door grote

offensieven doorbraken te forceren.

Nivelle Pétain

Foch Joffre

Haig

Von Moltke

Von Falkenhayn

Alle offensieven mislukten:• De slag bij Verdun: 378.000 Franse

slachtoffers, waarvan 163.000 doden / 330.000 Duitse slachtoffers, waarvan 143.000 doden.

• De slag bij de Somme: 420.000 Britse slachtoffers en 200.000 Franse slachtoffers / 500.000 Duitse slachtoffers.

• De slag bij Passchendaele (derde slag bij Ieper): 508.800 Franse en Britse slachtoffers / 348.300 Duitse slachtoffers.

De situatie in de loopgraven• Ratten, kou, verveling, luizen,

dood, ziekte: het leven in de loopgraven was geen pretje.

• Bovendien was de stress door de nieuwe vorm van oorlogvoeren zeer hoog: soldaten deserteerden, verwondden zichzelf of leden aan ‘shell shock’.

• Tijdens de oorlog waren er zo’n 40.000.000 gewonden om te verplegen. 9.000.000 per jaar. 25.000 per dag.

Ook de bevolking werd een doelwit tijdens de Eerste Wereldoorlog

De Duitsers bombardeerden bijvoorbeeld de Belgische stad Leuven en bombardeerden Londen met Zeppelins.

Maar ook Duitsland werd getroffen:

• De Engelse marine blokkeerde de Duitse havens.

• De Duitse bevolking had hier zeer zwaar onder te lijden.

• Het Duitse opperbevel probeerde de blokkade te doorbreken met een nieuw wapen:

De U-Boat oftewel de onderzeeër

Dit was kenmerkend voor de Totale Oorlog

• De bevolking van alle deelnemende landen, mannen en vrouwen, werd ingezet in de oorlogsindustrie, in het leger en in de hospitaals.

• Voor alle landen was de oorlog dus ‘totaal’: niet alleen de legers vochten, maar ook alle andere mensen ondervonden gevolgen van de oorlog.

• Om de oorlog te winnen moest men dus ook de bevolking aanpakken. Steden werden gebombardeerd, maar ook hele volken werden het doelwit, bijv. tijdens de Armeense genocide waarbij de Ottomanen een massaslachting aanrichtte onder de Armeniërs.

Aan het Oostfront was de oorlogsvoering heel anders

• Hier vochten de Duitsers, Oostenrijkers en Ottomanen tegen de Engelsen, Russen, Serven, Arabieren en Italianen.

• Er werd gevochten in de sneeuw, in de bergen en in de woestijn.

• Er was een front in Rusland, op de Balkan, in het Midden Oosten, in Afrika en Azië.

De Duitsers behalen hier grote overwinningen, o.a. bij Tannenberg

Von Hindenburg Ludendorff

De Duitse generaals Von Hindenburg en Ludendorff die de Duitse over-Winning op de Russen bij Tannenberg hebben behaald zijn vanaf datmoment de virtuele machthebbers in Duitsland.

Hindenburg Wilhelm II Ludendorff

1917 is een beslissend jaar in de oorlog

• In 1917 breekt de Russische revolutie uit in Rusland en uiteindelijk nemen de communisten onder leiding van Lenin de macht over.

• Lenin tekent de Vrede van Brest-Litovsk met Duitsland: aan het Oostfront komen dus troepen vrij die naar het Westfront kunnen.

Lenin

Maar ook voor de geallieerden was 1917 een belangrijk jaar

De Tank: voor het eerstingezet door Engeland.

De Verenigde Staten gaanaan de oorlog deelnemen.

De oorlog eindigt uiteindelijk in 1918

• De Duitsers openen begin 1918 een groots offensief. Dit is aanvankelijk een succes.

• Maar door de verse Amerikaanse troepen en de tanks loopt het offensief uiteindelijk op niets uit.

• In Duitsland kan men de oorlog uiteindelijk niet meer opbrengen en er breken grootscheepse protesten uit. De Duitse keizer vlucht naar Nederland

• Op 11 november, om 11 uur, wordt de wapenstilstand getekend in een trein.

De Eerste Wereldoorlog: de balans

Militaire verliezenland 

doden  gewonden

Rusland  1.700.000 4.950.000

Duitsland 1.773.000 4.216.000

Frankrijk 1.385.000 4.266.000

Groot-Brittanië 908.400  2.090.000

Oostenrijk-Hongarije 1.200.000  3.620.000

Italië 650.000 947.000

Turkije 325.000 400.000

Servië en Montenegro  48.000 143.000

België 14.000 44.700

Verenigde Staten 116.000 234.000

In 1919 vinden rondom Versailles de vredesbesprekingen plaats

• Duitsland, het Ottomaanse rijk en Oostenrijk krijgen de schuld van de oorlog en worden zwaar gestraft:

• Duitsland wordt gedemilitariseerd, moet een zeer zware herstelbetalingen doen, moet Elzas-Lotharingen afstaan aan Frankrijk en een groot gedeelte van Duitsland aan Polen.

• Oostenrijk-Hongarije wordt opgebroken in o.a. Oostenrijk, Hongarije en Tsjechoslowakije.

• Het Ottomaanse rijk verliest al haar gebied in het Midden-Oosten.

• Europa verandert op ingrijpende wijze

• De Amerikaanse president Wilson richt de Volkenbond op: een supranationale organisatie die 'een einde aan alle oorlogen' moet maken.

Vlnr. Lloyd George van Engeland, Orlandovan Italië, Clemenceau van Frankrijk en Wilson van de Verenigde Staten

De toekomst?