TEMP. #7 Ellen Pil

40
1 MEESTERPROEF #2 ELLEN PIL TEMP. is een uitgaven van Kunstpodium T | #6 |jaargang| 2011 MEESTERPROEF #2 ELLEN PIL TEMP. IS EEN UITGAVEN VAN KUNSTPODIUM T | #6 |JAARGANG| 2011

description

Meesterproef van Ellen Pil

Transcript of TEMP. #7 Ellen Pil

1

MEESTERPROEF #2ELLEN PIL

TEM

P. is

een

uitg

aven

van

Kun

stpo

dium

T |

#6 |j

aarg

ang|

201

1

MEESTERPROEF #2ELLEN PIL

TEM

P. IS

EEN

UIT

GAV

EN V

AN

KU

NST

POD

IUM

T |

#6 |J

AA

RGA

NG

| 201

1

2

I N H O U DINLEIDING 2

VOORWOORDdoor Paoletta Holst 3-5MEESTERPROEF 2#Ellen Pil 6-37TEKSTBIJDRAGENRené Korten 12-13Kris van Dessel 18-19Resy Muijers 24-25Marie-José Eijkemans 32-33

[COLOFON] 38-40

ELLEN PIL

TEMP. is het online magazine van kunst-podium t en komt voort uit de behoefte de tijdelijkheid van ten- toonstellingen te overstijgen door ze digitaal te laten voortleven in de vorm van een tijd-schrift. boven- dien biedt dit magazine ruimte voor achtergronden en korte besprekin- gen van kunstwerken die geëxpose- erd worden in de presen-tatieruimtes van kunstpodium t. teMP. is digitaal en gratis te verkrijgen via de website van kunstpodium t. temp. is tevens de gratis versie te downloaden als pdf desgewenst kan hij dubbelzij-dig uit- geprint worden en gevouwen tot een tastbaar magazine. het digitale blad verschijnt maandelijks en doet vers- lag van 2 leerling/Meester exposi-ties die na elkaar plaats gevonden heb- ben. ook vind je informatie over onze andere leerling/Meester activiteiten.

3

Door Paoletta Holst

Na een korte werk-periode van drie weken was het de beurt aan Ellen Pil om op 27 oktober 2011 in Kunstpodium T haar Meesterproef af te leg-gen. Ellen Pil studeerde in de zomer van 2011 af aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen en exposeerde eerder al bij kunstpodium T tijdens een van de Leerling/Meester tentoonstellingen samen met Kris van Dessel. Toen ik haar de avond voor het afleggen van de Meester-proef en tentoonstelling-sopening opzocht, leek niets nog te wijzen op een concrete tentoonstel-lingsvorm. Potten en bakjes verf, krantenknip-sels en boeken met weten-schappelijke tekeningen van dier- en plantsoorten lagen over de vloer verspreid. De muur-schildering waar zij al enige tijd mee bezig was, had, volgens haar eigen zeggen, nog een laatste rigoureuze ingreep nodig; en ook haar schilderijen en tekeningen lagen nog her en der op de grond verspreid, zonder aan te

VOORWOORDMEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

geven welke muur zij de volgende dag zouden gaan bekleden. Een keuze in de te exposeren werken had zij nog niet gemaakt. Kortom niets van alles wat ik zag kon verraden hoe de uitein-delijke tentoonstelling eruit zou gaan zien. Ellen zelf leek de situatie echter onder controle te hebben. Eén voor één liet ze me haar tekeningen en schilderijen zien, onder-wijl druk vertellend. Maar hoe meer ik van haar werk te zien kreeg, hoe meer mij duidelijk werd dat zij een kwetsbaarheid verschool achter de stelligheid waar-mee zij presenteerde en over haar werk sprak. Aan de hand van ons gesprek en het resultaat van de uiteindelijke tentoon-stelling probeerde ik dan

ook te doorgronden hoe stelligheid en kwetsbaar-heid zich in Ellens werk tot elkaar verhouden. Opvallend in Ellens teken-ingen en schil-derijen is dat zij een bijzondere ruimtelijke wereld weet te scheppen die het midden houdt tussen abstractie en herkenbaarheid. Zo laat zij in werken als Room With Another View, Three Cars a Man and a Beach en Nature Always Tell Me I Am a Dummy fragmenten van figuratie toe. Haar uiteindelijke tentoonstelling in Kunst-podium T toont in verschillende werken de gelaagdheid en perspec-tivische lijnvoering die voor een boeiend beeld

4

ELLEN PILzorgen waarin de kijker al turend een horizon kan ontwaren. Het werk van Ellen is onmiskenbaar van nu. Niet alleen laten de kleuren dit zien, maar ook de wijze waarop zij tegenstrijdige vormen zoals de controlerende lijn en de toevallige vlek samenbrengt in één compositie. De kleuren als vorm lijken met de lijnvoering een con-frontatie aan te gaan en het is precies deze confrontatie die in alle lagen van haar werk doorschemert en als het ware de kwets-baarheid tegenover de stelligheid uitspeelt. Stelligheid en kwets-baarheid zijn als respectievelijk zekere en onzekere factor-en even stuurbaar als weerloos. Het ligt dan ook voor de hand dat Ellen de stelligheid boven de kwetsbaarheid verkiest om tot beel-dend werk te komen. Ellen streeft naar een hiërarchie, een evenwicht in kleur, lijn en compo-sitie. Daarin volgt zij een zekere opbouw en werkt in eerste instantie vanuit een strikte doelmatigheid. Omdat de doelmatig-heid, in de vorm van een

onuitgesproken idee, even veilig als beklemmend is, tracht zij deze te doorbreken. Dit kan alleen wanneer het werkproces de mogelijk-heid toestaat om het idee voorbij te streven en een stadium van toevalligheid te bereiken. Vanuit een concreet uitgangspunt en planmatige aanpak laat Ellen daarom het toeval haar werk overnemen. Het zijn de concreet-heid en de opbouw (hiërarchie), zo zegt zij, die remmend werken en uiteindelijk doorbroken moeten worden.

Het probleem waar Ellen al schilderend mee worstelt, is dus in feite haar eigen structurele werkmethode en de stelligheid waarmee zij deze doorvoert. Zij zit gevangen in de wens haar planmatige werkstructuur te doorbreken, waardoor zij juist in een methodiek vervalt. Dit proces doet zich met name voor in haar muurschilderingen en schilderijen op doek. De fases waarin zij naar het eindresultaat van Room With Another View toewerkte, zijn daar een goed voorbeeld van. Het planmatige in dit werk zit in de opzet van een

abstract beeld, de toevoeging van een figuratief beeld en de uiteindelijke wens het gehele beeld rigoureus te veranderen. Misschien speelt het feit dat muur en doek beide sinds mensenheugenis in de schilderkunst een vast en dominant gegeven zijn een bepalende rol in de methodische fases waarin Ellens werk tot stand komt. Op papier komt Ellens werk beter tot zijn recht. Three Cars a Man and a Beach is een van de werken van de tentoon-stelling waarin ik een oprechte snelle en kwetsbare toets zie. In dit werk komen abstractie en figuratie zo samen dat zij de eigen verbeelding van de kijker toestaan en stimuleren. Wanneer deze kwali-teiten de kans krijgen zich ook in haar doeken en muurschilderingen te manifesteren, dan kunnen zij in betekenis en beleving toenemen.

Het is duidelijk dat Ellen in haar werk nog zoekende is naar een vorm die meer eigen-heid toont. Het toestaan van de kwetsbaarheid in

5

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

dit zoekproces, zou de kracht van haar werk ten goede kunnen komen. Ik denk dat de Meester-proeftentoonstelling een zinnige stap in die richting heeft aangegeven. Niet alleen heeft Ellen in de tijd tussen ons gesprek en de tentoonstellings-opening de nodige keuzes gemaakt, zij is daarin ook verras-send geweest door juist delen van het werk-proces te tonen. Ellen bezit de kwetsbaarheid die de weg naar een goed schilderij vrij maakt; zij zou deze kwetsbaar-heid alleen nog meer moeten durven tonen. De potentie en kwaliteit bezit zij daarvoor en ik ben er zeker van dat zij het als schilder nog ver zal schoppen.

6

ELLEN PIL

7

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

8

ELLEN PIL

9

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

10

ELLEN PIL

11

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

12

MEESTERPROEF #2RENÉ KORTEN | BEEL-DEND KUNSTENAAR, J A A R M E E S T E R 2010/2011

Als ik Ellen Pil bezoek in Kunstpodium T, twee dagen voor de opening van haar expositie, zijn er aan de wand met tape verschillende werken in wording bevestigd en liggen alle ruimtes bezaaid met schet-sen, knipsels, boeken en allerhande materialen en gereedschappen. Hier wordt gewerkt, gewikt, gewogen, getwijfeld én gekozen. En dit proces is nog volop gaande. Er zijn nog nauwelijks ‘affe’ werk-en te zien. De komende dagen wil ze nog veel werk verzetten.

In de grote ruimte, te zien vanaf de straat werkt ze aan een wandschildering met als titel Room with a view. Een sferische schil-dering met daarover in witte krijtlijnen een aan-duiding van wat er aan toegevoegd gaat worden: een soort stadion met tribunes in driehoeks-vorm. Wat haar daaraan interesseert is hoe stand-punt en oordeel elkaar beïnvloeden; de hiërar-chie van de tribune.

Terwijl ze al met de schil-dering bezig was heeft ze op de computer een ontwerpschets gemaakt die haar verder moest helpen. Maar hoe de schildering er uiteindeli-jk uit zal zien, en of ze hem afgerond krijgt voor de opening, ligt niet vast.

Opvallend bij Ellen is dat ze het zich niet gemak-kelijk maakt. Ik heb de in-druk dat ze voor zichzelf geen enkel comfortabel houvast accepteert. Ze schildert rechtstreeks op de zuigende wand, maar ook op karton met een glad oppervlak zodat de verf er niet intrekt. Dat maakt heel andere tech-nische keuzes mogelijk en noodzakelijk. Toch zegt ze dat ze niet geïn-teresseerd is in textuur. Ze wil niet (teveel) in la-gen werken maar ze doet het wel. Ze gebruikt de mogelijkheden van de computer om ontwerpen te maken, maar ook kun-nen die ontwerpen haar irriteren als ze te leidend worden. Ze gaat nu voor de tweede keer in Kunst-podium T de uitdaging

ELLEN PIL

aan om in korte tijd een grote wandschildering te maken, maar het liefst maakt ze schetsen op papier omdat dat minder lading heeft en juist daar-door vaker slaagt.

Deze tegenstrijdigheden kunnen suggereren dat ze niet weet wat ze wil, maar het tegenovergestelde is waar; ze weet heel goed wat ze wil, en dat is het thematisch maken van onzekerheid. Zekerheid en maakbaarheid zijn begrippen waaraan gemorreld moet worden. Zekerheid mag toeval niet in de weg staan, maakbaarheid (bijvoor-beeld het maken van een digitaal grafisch ontwerp) moet aangetast en overstegen worden. En dat geldt niet alleen voor het scheppend proces, maar voor heel het leven. Leven volgens de agenda is haar een gruwel. Dat leidt er toe dat er geen en-kele wetmatigheid in haar werkproces zit, behalve dan dat “het beeld stopt als je het gevoel hebt dat het niet interessanter kan

13

worden”.Ellen heeft veel beeldende kwaliteiten, maar vooral heeft ze het vermogen om die onze-kerheid productief te maken. Haar zoektocht leidt tot integere en inne-mende beelden en maakt zeker nieuwsgierig naar komende ontwikkelin-gen. Op Facebook zag ik een zin staan waarmee ze deze werkperiode in Kunstpodium T typeert: “Dik in de rats, vrolijke rats”. Mooier kan het nau-welijks gezegd worden.

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

14

ELLEN PIL

15

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

16

ELLEN PIL

17

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

18

MEESTERPROEF #2KRIS VAN DESSEL | BEEL-DEND KUNSTENAAR, MEESTER TIJDENS LEER-LING/MEESTER EXPOSI-TIES 2011 SAMEN MET ELLEN PIL

Geen horizon; gelukkig.

Ellen heeft de poten-tie om begrippen als ruimte, schaal en per-spectief op hun kop te zetten. Op haar doeken en muurschilderingen wordt deze spanning opgevoerd door een afgewogen so-ber kleurgebruik met hier en daar een fel accent.

In haar werk kun je verd-waald raken. Er is niet altijd een houvast aan-wezig. De horizon ont-breekt (meestal) in haar werken. Ondanks een sluimerende onzeker-heid die ze daardoor meesleurt, geeft ze zich-zelf hierdoor wel meer vri-jheid. Door die gewonnen vrijheid permitteert ze zich veel te veel beelden die rond haar hoofd slin-geren in de vorm van herinneringen en foto’s tegelijk in één werk. Ellen heeft genoeg ballen aan haar lijf om een werk pas als ‘af’ te beschouwen wanneer het door haar ontdaan is van alle ballast.

ELLEN PIL

19

Veel wordt terug weg ge-schilderd.

Ik had het met Ellen over het feit dat ik haar werk hierdoor dikwijls lees als een palimpsest. Achter ieder werk (schilderij) schuilt minstens een andere verfgeschiedenis. Hierdoor wordt ieder afzonderlijk werk een rijk artefact. Dit impli-ceert dat per ruimte vanKunstpodium T slechts één a twee werken zouden mogen / kunnen getoond worden en dat misschien één van de ruimtes op zich als een werk zou moeten kunnen functioneren.

Ik hoop dat Ellen ooit nog meer guts heeft om de verf te verlaten en haar omgeving als een mogelijk te manipuleren wruimtelijkheid zal aan-pakken.

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

20

ELLEN PIL

21

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

Three cars a man and a beach

22

ELLEN PIL

23

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

24

MEESTERPROEF #2RESY MUIJSERS | GALERIE RESY MUIJSERS

Wat als eerste opvalt bij binnenkomst in het ‘werk’ domein van Ellen Pil bij Kunstpodium T in Tilburg is de ‘georganiseerde’ chaos. Tegelijkertijd neem je ook onmiddellijk waar dat hier een kunstenaar actief is die gedetail-leerd te werk gaat. De ogenschijnlijke kris kras opstelling van verfpotten, kwasten, bakjes en alle andere benodigdheden om te kunnen (gaan) schilderen ogen nage-noeg als een installatie. Een installatie van een heuse schilder waarin de chaos tegelijkertijd tot de orde wordt geroepen. Al-les heeft een plek en een doel. Het doel om vanuit een vooropgezet plan in een volgende stap een groot schilderij te gaan maken. Alles lijkt een atmosferische voorberei-ding op wat komen gaat. We zien her en der voor-studies. Het oog richt zich op een imaginair berglandschap gezien vanuit een spelonk aan een aqua-groene zee. Het ligt achteloos op de vloer. Tevens zijn er al en-kele autonome werkjes waarneembaar. Zoals

het werk op glanspapier‘ Three Cars, one Man and a Beach’. Deze heeft al een ruimte aan de wand ge-confisqueerd.

Terwijl ik de ruimtes bekijk werkt Ellen Pil nog even door aan het werk ‘ Room with a View’. Dit groot opgezette schilderij is te zien vanaf de straat. Terwijl ze van 2 kanten wordt gefotografeerd blijft ze onverstoord en geconcentreerd bezig. Ze kan zich makkelijk los houden van de om-geving om binnen haar eigen domein, het schil-derij, aan het werk te zijn. Een digitale opzet van ‘Room with a View’ ligt naast haar op de grond. De computer biedt voor haar meer dan eens de mogelijkheid om een idee uit te werken. Schetsma-teriaal aan te leveren. Va-nuit een digitaal afgeleide essentie van een gebouw en haar buitenruimte bijvoorbeeld. Met de strakke, ingetekende contouren hiervan kan zij aan haar de zoektocht naar het nieuwe beeld beginnen en dient het als drager van het

ELLEN PIL

uiteindelijke schilderij. Buiten de architecto-nische vormen roept ze digitaal ook andere figu-raties op en niet onbelan-grijk de perspectivische lijnvoering. Binnen dit materiaal blijft voor haar altijd ruimte voor hernieuwing van het beeld. Vorm, vlak en lijn zijn bekend. De invull-ing ervan nog niet. Het vooropgezet plan mag dan ook niet te perfect zijn. Voor haar is het beste schilderij ook waar ‘toeval’ een belangrijke factor is. ‘ Wat je zelf niet in de hand hebt’. De combina-tie van de handleiding en een intuïtieve zoektocht moet gaan leiden tot een nieuw (utopisch) beeld. Hiervoor brengt Pil naast lijn bewust veel licht binnen in het schil-derij. Licht als contrast naar elkaar toe. Van dif-fuus naar helder en omgekeerd. Zoals Gior-gio Morandi het licht gebruikte. Het licht alsook de donkerte als vormbepaler binnen een ruimte. Het schilderij dat Pil maakt is open, transpa-rant en de ruimtelijke uitwerking groot. Er is

25

geen zichtbare textuur. Door matte verf te ge-bruiken ontstaat er tegeli-jk in haar werk een diffuse, desolate atmosfeer. Het roept een mysterieuze geladenheid op terwijl het werk op het eerste ge-zicht toch heel licht oogt. Het is volledig in balans.

Ellen Pil is geen mensen_mensen schilder. Haar focus is de ruimtelijke omgeving waar mens, dier, het landschap wel voelbaar is maar niet volledig zichtbaar. Door de pulserende beweg-ingen van haar hand, de belangrijke inbreng van het licht, een coloriet dat helder is, brengt zij het schilderij gedreven naar een essentieel statement toe. Ze wil graag dat het schilderij dat uit haar hand komt nut heeft en begrepen wordt. Ze is een analyticus. Ze neemt situaties om zich heen waar en probeert hiermee voor even een vast punt te maken. Een schilderij, even een stilstand, de vaststelling, de essentie van een belevenis. Gecon-centreerd en evenwichtig is ze zeker van de zaak

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

waar ze voor staat. Ellen Pil is een geboren schil-der.

26

ELLEN PIL

27

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

28

ELLEN PIL

29

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

30

ELLEN PIL

31

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

Nature always tell me I am a dummy2011

acryle canvas

32

MEESTERPROEF #2MARIE-JOSÉ EIJKEMANS | HOOFD EDUCATIE MU-SEUM DE PONT

Ellen slaat haar Engels-Nederlandse woorden-boek open en een woord dient zich aan. Bijna eng vindt ze het, dat dit altijd klopt. Het woord vraagt haar aan het werk te gaan. Ik vraag haar om een voorbeeld. Het dikke boek valt open op de l-pagina op het woord leap year. We kennen het niet maar het blijkt Schrik-keldag te betekenen. En weer klopt dit woord bij haar werk. Een schrikkel-dag heeft regelmaat in zich. Het vindt iedere 4 jaar plaats maar is in wezen een onregelmatig-heid. Deze tegengestelde krachten blijken een leidraad in het werk van Ellen Pil.

Regelmaat, orde, archi-tectonische patronen; ze vormen een grit waarop een ontwerp opgebou-wd wordt op een print. Vervolgens gaat ze dit in een muurschil-dering bevragen. In

A Room with a View creëren de lijnen op de muur een driedimen-sionaal perspectief. Het

platte vlak van de muur krijgt diepte. De muur opent zich en komt in conflict met de strakke kaders van plinten en deurstijlen. Zo tref ik Ellen aan, tussen talloze tubes en verfpotjes, uitgedaagd om deze conflictueuze el-ementen weer met elkaar in balans te brengen. De lijnen, die ze schildert conflicteren met de lijnen van de deur. De pyra-mide-achtige vorm van tribunestoeltjes moet dit weer overwinnen. Links onder moet meer verf omdat nu de driehoek met de tribune stoeltjes dominant is. Kleuren zijn in dit stadium nog in strijd om de meeste aandacht. Dit bestrijdt Ellen weer met meer verf in plaats van minder. Ze ontkent de structuren door witte vlakken te plaatsen die weer in het wit van de muur lijken weg te lopen Doordat Ellen patronen in een nieuw perspectief schil-dert, roept zij een con-flict op. Vervolgens is zij almaar bezig met deze conflictueuze situ-atie weer harmonisch

ELLEN PIL

te maken. Zo gezegd: een effectief gebruik van tegengestelde krachten.Paradoxaal lijkt ook de keuze voor een muur als drager voor haar schil-derijen. Maar een muur, het onwrikbare onderdeel van een expositieruimte, geeft Ellen juist de vrij-heid van het tijdelijke. Een muur kan weer overges-childerd worden dus voelt het zo vrij aan als een stuk los papier. Dus de muur vraagt om losse schets-matige aanpak, met veel beweging.

Veelzeggend is haar uit-spraak dat ze in tegenstel-ling tot de vorige exposi-tie in Kunstpodium-t ze zich nu NIET aan een plan wil houden. Ze hoopt in de losheid van de schets de oplossing te vinden voor al die tegenstrij-digheden die ze bewust heeft geschilderd. Waar-schijnlijk zijn de werken van Ellen daarom zo krachtig en veelzijdig. Ellen is nóg niet gelukkig; dat is ze pas wanneer a Room with a view een rustig uit-gebalanceerd beeld

33

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

is geworden. Een stil beeld ontstaan uit be-weging. Een organisch beeld ontstaan uit struc-turen en regelmaat.Harmonie ontstaan uit conflict. Dan is zij pas gelukkig.

34

ELLEN PIL

35

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

36

ELLEN PIL

37

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

Roomt with another view2011

muurschildering

38

[COLOFON]

HOOFDREDACTEUR Zeus Hoenderop

EINDREDACTIE Mariska van Zutven

VORMGEVING Rick van de Mortel

FOTOGRAFIE Mariska van Zutven

TekstbijdragenPauletta HolstRené KortenKris van DesselResy MuijsersMarie-José Eijkemans

REDACTIE Marleen Hartjes

Mariska van Zutven

KUNSTERNAARS Ellen Pil

TEMP. is digitaal en te lezen via de website van Kunstpodium T. Temp. is tevens gratis te down- loaden als pdf. Desgewenst kan hij dubbelzijdig uitgeprint worden en gevouwen tot een tastbaar magazine.

ELLEN PIL

39

MEESTERPROEF #2: ELLEN PIL

40

‘Kunstpodium T is hét laboratorium en platform voor kunstacademie-studenten en startend kunstenaars. Kunstpodium T faciliteert de ontwikkeling van de kunstenaarsidentiteit en cultureel ondernemerschap voor een nieuwe generatie kunstenaars.’

OPENINGSTIJDENdonderdag 13.00 – 21.00 uurvrijdag – zondag 13:00 – 18:00 uur

Noordstraat 1055038 EH Tilburg +31 (0)6 23284954

www.kunstpodium-t.com