TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie...

4
ITALIË MAGAZINE 48 Tussen de heuvels in Emilia Romagna waait een Toscaanse wind. Officieel zijn we in Emilia Romagna, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Op doortocht door het officieuze Toscane, La Romagna Toscana. TEKST RALF GROOTHUIZEN | FOTOGRAFIE JEROEN BERENDS E milia- R omagna op zijn Toscaans

Transcript of TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie...

Page 1: TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends Emilia-Rmognaa op zijn Toscaans . 50 italiË magazine italiË magazine

i t a l i Ë maga z i n e48

Tussen de heuvels in Emilia Romagna waait een Toscaanse wind. Officieel zijn we in Emilia Romagna, maar daar is dan ook alles mee gezegd. Op doortocht door het officieuze Toscane, La Romagna Toscana.

TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograF ie JeRoen BeRends

Emilia-Romagnaop zijn Toscaans

Page 2: TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends Emilia-Rmognaa op zijn Toscaans . 50 italiË magazine italiË magazine

i t a l i Ë maga z i n e50 51i t a l i Ë maga z i n e

et verhaal wil dat een Milanees een verdwaalde reiziger een glas water geeft, maar een inwoner van La Romagna Toscana meteen een fles Sangio-vese op tafel zet, met een

kaasplankje ernaast. Althans, dat is wat de trotse Tosco-Romagnolo beweert. En na een midweek pendelen over de SS67 tus-sen Firenze en Forlì kunnen wij niet anders concluderen, dan dat dat wat betreft La Romagna Toscana niet onwaar is gebleken. Al tijdens het eerste drinkge-lag verbaasden wij ons. Want waar de grappa in heel Italië afgemeten wordt ingeschonken in kleine glaasjes, blijft de fles hier gewoon op tafel staan. ‘Wilt u nog een slok? Schenkt u zelf maar in!’ Na een heerlijke slingerweg vanuit Flo-rence komen we aan in Bagno di Romag-na. We zijn door het Parco Nazionale

Foreste Casentinesi gereden, een natio-naal park van bijna veertigduizend hec-tare dat voor 85 procent uit een dicht bos bestaat. Daarmee is het het uitgestrektste woud in Italië. Een écht bos, met dassen, egels, stekelvarkens, eekhoorns, wilde zwijnen en edelherten. Én wolven. En om het nog gekker te maken: kabouters van wel zevenhonderd jaar oud. Romagnoli geloven er heilig in. Wat meteen opvalt, is dat het hier zo schoon is. In La Romagna Toscana hebben we geen papiertje zien slingeren. Nu is het ook weer niet zo dat de stadjes uitpui-len van de prullenbakken of de manne-tjes in oranje hesjes. Het is er simpelweg opgeruimd, zonder klinisch te worden. Uit heel de wereld komen afvalgeïnteres-seerden (ja, die bestaan) naar het gebied om te kijken hoe de Romagnoli hun natuur zo schoon houden. Op het verkeerde been gezet door al die

zuiverheid en netheid denken noorder-lingen dat het avondeten in Bagno di Romagna dan ook wel op christelijke tij-den zal worden geserveerd. Gevolg: de foyer van La Casa Teverini zit rond een uur of acht ’s avonds vol met blonde men-sen. Noren, Denen, Duitsers... en twee Nederlanders. Allemaal wachten we op de door Michelin geprezen sterrenchef Paolo Teverini, die lekker droog rond negen uur op z’n dooie gemak komt aanlummelen. Maar het is het wachten waard. In een vijfgangendiner eten we al het goede uit de streek. De herfst maakt zich in de beste zin van ons meester als we mogen proe-ven van het witte Florentijnse Chianina-rund dat de heuvels van La Romagna Tos-cana bevolkt. Daarna risotto met haas en aardappeltjes met zwarte truffel. En pad-denstoelen, heel veel paddenstoelen. In alle soorten en maten. Als dessert eten we een heerlijke mousse van kastanjes. Ach-ter de grill van Teverini staat overigens een Japanner die geen Italiaans spreekt. Een Franse gast, vertegenwoordiger van een groot champagnemerk, fluistert: ‘Een

goede chef heeft er altijd één in dienst. Die Japanners willen alleen leren van de allerbesten.’

Brood zonder zoutMaar hoe zit dat nu precies? Een stukje Toscane in Emilia-Romagna? Het zijn toch twee aparte regio’s? Klopt, maar voor 1923 hoorde het binnenland van Romagna toch echt tot het Groothertogdom Toscane. Dat zie je het beste terug in het romantische stadje Terra del Sole, dichtbij een ander thermenoord, Castrocaro. Terra del Sole werd in de Renaissance ontworpen als ‘ideale stad’. Rechte straten, mooie ron-dingen en overal symmetrie. Staat er een kasteel aan de ene kant van het dorp, dan is er aan de andere kant van het dorp op exact dezelfde breedtegraad een identiek

kasteel neergezet. Het stadje hangt vol met schilden van de Medici-familie, de machtige Florentijnse familie, en was dus Toscaans. Maar in 1923 besloot Benito Mussolini dat de provincie Forlì, waar hij zelf was geboren in het dorpje Predappio, moest worden uitgebreid, zodat de oor-sprong van de mythische rivier de Tiber er ook bij zou horen. Vanaf dat moment vie-len twaalf gemeenten rondom Rocca San Casciano, Castrocaro en Terra del Sole onder de provincie Forlì-Cesena, onder-deel van de regio Emilia-Romagna. Maar in hun hart voelen de inwoners zich nog steeds verwant met Toscane. Kijk alleen al naar hun trotse karakter of naar het land-schap dat rijk is aan cipressen en olijfbo-men. Of naar de smaakvolle keuken en vooral het typisch Toscaanse brood, dat zonder zout wordt bereid om de smaken van het eten beter te kunnen vangen.La Romagna Toscana is schoon en gastvrij. We kunnen er nog een derde karakterei-genschap aan toevoegen: ordelijkheid. Langs de slingerwegen zijn overal gloed-nieuwe houten vangrails geplaatst, de >

51i t a l i Ë maga z i n e

Bertinoro.

Waar de grappa in heel Italië afgemeten wordt ingeschonken, blijft hier de fles op tafel staan

HTerra del Sole, rechts Portico di Romagna.

Emilia-Romagnaop zijn Toscaans

Page 3: TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends Emilia-Rmognaa op zijn Toscaans . 50 italiË magazine italiË magazine

i t a l i Ë maga z i n e52 53i t a l i Ë maga z i n e

wegbewijzering klopt als een bus en kui-len in de weg kunnen we ons niet herin-neren. Wel verkeersdrempels. En in vier dagen tijd troffen wij twee parkeerbon-nen onder de ruitenwisser. De eerste keer is het raak op het marktplein in Sarsina. We hebben de auto pal voor de kerk neer-gezet. Weten wij veel dat de Basilica San-tuario di San Vicinio een van de weinige kerken in Italië is waar ze aan duivelsuit-drijving doen, onder auspiciën van het Vaticaan? In de kerk ligt de loodzware zwarte halsband van San Vicino. Uit heel Italië komen zieken, geesteszieken en beheksten naar Sarsina om te genezen door die band. Dat kan tot nogal gekke taferelen leiden in het dorp, maar daar is tijdens ons bezoek gelukkig niets van te merken. Het hele dorp is uitgelopen voor een huwelijk op het marktplein. Inclu-sief de verkeersagente met haar bonnen-boekje. Terwijl ze de boete onder de rui-tenwisser schuift, zegt ze met een glimlach, maar streng: ‘We zijn hier wel in La Romagna Toscana hè, vergeet dat niet.’ Voor enig gemaar onzerzijds blijkt ze niet vatbaar.Romagnoli zijn opgeruimd, trots, harte-lijk èn zoals is gebleken, principieel. Een gemene uitwas hiervan was Caterina Sforza, beschermvrouwe van Forlì uit de zestiende eeuw. Op iedere afbeelding die er van Sforza te vinden is, staat ze met haar kin omhoog en een woeste grimas in haar gezicht. Een dame met la puzza sotto il naso, zoals ze in Italië zeggen, een dame met de stank onder haar neus. Sforza was zó rechtlijnig dat ze haar minnaars als ze eenmaal met hen de liefde had bedreven in een pozzo liet gooien, in een put dus. Met de Romagnoli valt niet te sollen. Tegenwoordig is Forlì een lieflijk stadje dat uitnodigt tot een dag winkelen en rondwandelen. Het heeft een mooi groot plein, het Piazza Saffi. Vrouwen als Cate-rina Sforza zijn ingeruild voor jonge fleu-rige studentes op de fiets. In het straat-beeld is duidelijk zichtbaar dat de Universiteit van Bologna er enkele depen-dances heeft gehuisvest. Het is een jonge stad. In de architectuur is de hand van Mussolini aanwezig. Rechtlijnig en strak, zonder lelijk te worden. Dat gaat ook op voor het twintig kilometer zuidelijker >

Boven: Paolo Teverini bij zijn keukenbrigade; de pastorale rust van Bertinoro.

Brisighella.

Emilia-Romagnaop zijn Toscaans

Page 4: TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends€¦ · TeksT Ralf GRoothuizen | FoTograFie JeRoen BeRends Emilia-Rmognaa op zijn Toscaans . 50 italiË magazine italiË magazine

i t a l i Ë maga z i n e54 55i t a l i Ë maga z i n e

gelegen Cesena. Bovendien herbergt die stad een absolute must-see: La Biblioteca Malatestiana. De eerste voor iedere bur-ger toegankelijke bibliotheek. Hij staat op de Unesco-werelderfgoedlijst, met als pronkstuk de vijftiende-eeuwse leeszaal waar nog nooit kunstlicht heeft gesche-nen. Via een luik valt het zonlicht er bin-nen, daar moesten de studenten het maar mee doen. Op een mooie dag wordt met-een duidelijk waarom deze plek op de Unesco-lijst staat. De gids zal u tijdens de rondleiding opsluiten in de bibliotheek, zodat u niks mee naar huis kunt nemen en als u met uw pink naar een oud manus-cript wijst, zal hij u al boos aankijken. Inderdaad, onwrikbaar. In La Toscana Romagna duikt er overal wel een oude opa of oma op om ons een of andere legende te vertellen. In de tuinen van het Palazzo Fantini in Tredozio, in het ezelssteegje in Brisighella of op haar drie rotspunten met daarop een kasteel, een klooster en een klokketoren. Vlakbij Cesena ligt Bertinoro, wat zoiets

betekent als ‘goud drinken’, vertelt een dame. Ze is naast het stadhuis geboren, maar ze woont nu in Turijn. Af en toe komt ze terug om van het uitzicht te genieten. De legende wil dat de keizerin Galla Placida hier haar Albana-wijn dronk en uitriep: ‘Het is net goud wat ik drink!’ En wij zullen ook iets van dergelijke strekking hebben uitgeroepen. Of het nu de Sangiovese uit Brisighella betrof, de Trebbiano uit Predappio Alta of de Albana uit Bertinoro.Bertinoro wordt het balkon van Emilia-Romagna genoemd. Vanaf het plein kijkt u uit over de immense vlakte waarop Forlì, Cesena, en het aan zee gelegen Milano

55i t a l i Ë maga z i n e

Marittima en Cesenatico liggen. Midden op het plein staat een zuil met enkele rin-gen eraan. Die waren bedoeld om je paard aan vast te maken. Zoals eerder gezegd, de Romagnoli staan bekend om hun gastvrij-heid en de pilaar is dan ook het symbool van Emilia Romagna.In Portico di Romagna was Dante een welkome gast. Verbannen uit Florence, vond hij in het Palazzo Portinari een vei-lig onderkomen. Hij schreef er over zijn muze, Beatrice Portinari. En wie over het middeleeuwse bruggetje in Portico loopt, de Ponte della Maestà, zal zich niet aan de gedachte kunnen onttrekken in een tijdmachine gestapt te zijn. Het is dat een witte plastic tuinstoel in de verte op een oud balkon de droom verstoort, maar anders was het niet gek geweest als Dante zelf de brug was op komen stappen.

Truffeljacht ’s Ochtends worden we al vroeg gewekt door een van de koks van Il Vecchio Con-vento. Matteo heeft de honden reeds ingeladen en in een oude, naar rottende paddenstoelen ruikende Volvo scheuren we het bos in. Daar springen de honden uit de achterbak. Met hun neuzen gaan ze tussen de bladeren op jacht naar truf-fels, zigzaggend en dan opeens blaffend. Matteo moet een sprint trekken om te verhinderen dat de jongste van de twee honden een prijzige witte truffel opeet. Ook honden zijn er verzot op. Als wissel-geld voert hij hem een zwarte truffel, ook niet goedkoop, maar in La Romagna Tos-cana is het alleen de witte die telt, terwijl ze in andere delen van Italië ook al een moord zouden begaan voor de zwarte.Net voor de terugtocht naar Florence over de Tosco-Romagnola door de Apen-nijnen stopt de vrouw des huizes, Marisa nog een paar witte truffels in onze jas-zakken. Zo nemen we La Romagna Tosca-na mee en zullen we ’s avonds, als we met de kaasschaaf plakjes truffel op de pasta laten dwarrelen, in gedachten nog even-tjes op dat middeleeuwse bruggetje staan en niets anders horen dan het ruisende water van de Montone. ✦

Als je over de middeleeuwse Ponte della Maestà loopt, kun je je zo voorstellen Dantetegen te komen

Palazzo Fantini in Tredozio.

SlaPen• Bed & breakfast Torre FantiniRomantische toren met een privé-zwembad, grenzend aan een dicht bos. Via San Michele 47, Tredozio, tel. +39 335 1807636www.palazzofantini.net

• Gran Hotel Terme Castrocaro ****Groot, statig en chiquehotel in een termenplaats.Via Roma 2, Castrocaro Terme, Tel. +39 0543 767114www.termedicastrocaro.it

• Hotel Tosco RomagnoloVoor als u echt tot rust wilt komen, inclusief thermen-baden, massages en meer. Piazza Dante 2, Bagno di Romagna, tel. +39 0543 911260www.paoloteverini.it

• Albergo Al Vecchio Conventonaast dat u er in het restau-rant lekker kunt eten ook een prima plek om tot rust te komen, terwijl u het water in de beek beneden hoort ruisen. Via Roma 7, Portico di Romagna, tel. +39 0543 967053www.vecchioconvento.it

• Agriturismo Trerèagriturismo met wijngaard gelegen in de natuur tussen Faenza en Brisighella. Met restaurant en zwembad.Via Casale 19, Faenza, tel. +38 0546 642142www.trere.com

• Hotel BalneumVia lungo Savio 17,Bagno di Romagna,

tel. +39 0543 911085www.hotelbalneum.it

eTen en DRinken• Brasserie Le StagioniBetaalbaar restaurant, waar we een heerlijke pasta met porcini aten. Via Pier Maria Caporali 5, Cesena, tel. +39 0547 2811

• La Casa di Paolo Teverinieen van ’s lands bekendste chefs bereidt hier zijn verras-send moderne streekgerech-ten. Restaurant bestaat uit een klassiek en een modern deel. Piazza Dante 2, Bagno di Romagna, Tel. +39 0543 911260www.paoloteverini.it

• La Trattoria Dei Vecchi SaporiDe familie Bolognesi kocht een grote villa aan een rustige, statige laan in Cas-trocaro Terme. Binnen is het een bedrijvige bedoening. Via Marteotti 34, Castrocaro Terme, tel. +39 0543 767471www.trattoriavecchisapori.it

• Antica Cantina Bruschet-teria PasiniMooie donkerbruine kelder waar verse bruschetta wordt bereid met producten van de eigen boerderij. Via Francesco Rossi 2, Ber-tinoro, tel. +39 0543 445667

• Al Vecchio ConventoDe familie Cameli-Raggi zal u graag hun zelfgemaakte ra-violi laten proeven. De witte truffel wordt met graagte aan tafel geschaafd. Via Roma 7, Portico di Romagna, tel. +39 0543 967053www.vecchioconvento.it

• Locanda Al Gambero RossoRustiek en uitstekend restaurant. Via Giuseppe Ver-di 5, San Piero in Bagno (ge-meente Bagno di Romagna), tel. +39 0543 903405www.locandagamberorosso.it

Te zien • Museo Archeologico di SarsinaPiepklein museum in Sar-sina, maar het herbergt een mooi mausoleum van Rufus en fraaie mozaïekvloeren. Via Cesio Sabino 39, Sarsina, tel. +39 0547 94641www.comune.sarsina.fo.it/mu-seoarch/museo.htm

• La Biblioteca MalatestianaVijftiende-eeuwse biblio-theek die op de werelderf-goedlijst staat van Unesco. Tevens ter bezichtiging: het allerkleinste leesbare boekje ter wereld. Bezichtingen vin-den altijd plaats mét gids.Piazza Bufalini 1, Cesena, tel. +39 0547 21237www.malatestiana.it

• Villa SilviaMooi gerenoveerd landhuis tussen de wijnvelden waar de italiaanse dichter Carducci vaak te gast was. Diens

gastenkamer is nog steeds intact. Via lizzano, Cesena, tel. +39 0547 356327

aUToVeRHUUR• Sunny Cars Bemiddelt wereldwijd in huurauto’s op meer dan 5000 vakantiebestemmingen in meer dan 90 landen. De prij-zen zijn all-in, waardoor je niet voor verrassingen komt te staan. Tel. 023 5699699, www.sunnycars.nl.

WeBSiTeS• http://www.parcoforestecasentinesi.it/Website met een schat aan informatie over het park, inclusief wandelroutes en handige adressen. www.ravennaintorno.provincia.ra.it, www.turismo.fc.it,www.forliairport.com

Tips & adressenEmilia-Romagna

op zijn Toscaans

Faenza; onder: granaatappels in Cesena.