Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

16
17 Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux Informatie voor ondernemers Succesvol ondernemen begint met registreren

description

Succesvol ondernemen begint met registreren - Informatie voor ondernemers

Transcript of Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

Page 1: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

17

Tekeningen of

modellen

beschermen in

de Benelux

Informatie voor ondernemers

Succesvol ondernemen begint met registreren

Page 2: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

2

Je ontwerp verzekeren

“Waarom ik mijn ontwerp als tekening of model heb geregi-

streerd? Laat ik die vraag beantwoorden met een wedervraag.

Waarom neemt u een verzekering voor uw auto of huis? U wilt

uw auto of huis niet verliezen. Datzelfde geldt voor je ontwerp.

Je eigen creatie verdient bescherming. Met een registratie kun

je optreden tegen een ander die met je product aan de haal wil

gaan. Zo voorkom je dat je alle economische mogelijkheden

van een ontwerp misloopt.

Producten worden nu eenmaal nagemaakt. Dat geldt beslist niet

alleen voor de kledingontwerpen van grote modehuizen.

Het gebeurt zelfs met goedkope balpennen, terwijl die in Europa

al bijna niets kosten.

Bescherming van het uiterlijk van een product is als een auto-

verzekering: ’t kost een beetje geld, maar áls er wat is, is het een

zegen dat je die verzekering hebt. Dan heb je iets in handen om

via het gerechtelijk apparaat tegen het misbruik op te treden.”

Page 3: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

3

Als ontwerper of ondernemer ontwikkelt u vaak uw eigen producten. U wilt uw ontwerpen exclusief houden en voorkomen dat anderen ze namaken. Om dat te bereiken, kunt u uw ontwerpen als tekening of model laten registreren. In de Benelux moet u daarvoor bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom zijn.

Het Benelux-Bureau

voor de Intellectuele

Eigendom is het

offi ciële bureau voor de

registratie van merken,

tekeningen of modellen

in de Benelux. Meer

dan 16.000 tekeningen

of modellen staan op dit

moment geregistreerd

bij het Bureau.

Waarom een tekening of model registreren?

Als u een nieuw product op de markt brengt, streeft u naar een

succesvolle verkoop en goede opbrengst. Die kan tenietgaan

als iemand anders een product op de markt brengt dat uiterlijk

erg overeenkomt met het uwe. De concurrent kan het product

mogelijk zelfs voor lagere kosten verkopen, want hij hoeft de

ontwikkelkosten niet te betalen.

Om namaak te voorkomen, registreert u uw ontwerp als tekening

of model bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

Daarmee kunt u zich niet alleen verzetten tegen elke vervaardiging

van een product met een gelijk uiterlijk. U kunt ook bezwaar

maken tegen de invoer ervan, het te koop aanbieden, de verkoop,

het te huur aanbieden, de verhuur, de tentoonstelling, de levering

of het gebruik ervan.

Met de registratie hebt u een wapen in de hand om misbruik van

uw ontwerp tegen te gaan.

Page 4: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

4

Wat is een tekening of model?

Wat wordt verstaan onder een tekening of model? De wet zegt

dat het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan als

tekening of model wordt beschouwd. En dat de tekening of het

model nieuw moet zijn en een eigen karakter moet hebben.

Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom registreert

zowel twee- als driedimensionale voortbrengselen. Bij tweedi-

mensionale vormen spreken we over ‘tekeningen’ zoals dessins

of patronen op weefsels, stoffen en papier. Bij driedimensionale

vormen zoals huishoudelijke apparaten, meubels of kleding

spreken we over ‘modellen’. Voor het gemak spreken wij in deze

brochure over modelbescherming in plaats van bescherming

van tekeningen of modellen.

Een model moet nieuw zijn. Dit betekent voor de wet dat een

model op het moment van het depot niet al bekend mag zijn.

De wet voorziet echter in een vangnet:’de termijn van respijt’.

Hierdoor wordt onder bepaalde omstandigheden een model dat

al bekend is toch nog als nieuw beschouwd.

U kunt geen modellen van vormen inschrijven die noodzakelijk

zijn voor het verkrijgen van een technisch effect. Dan praten we

al snel over uitvindingen en octrooien. Een praktisch voorbeeld

is een nieuw inklapmechanisme voor paraplu´s. Het uiterlijk van

de paraplu zelf kan als model worden beschermd. Het uiterlijk

van het inklapmechanisme kan dat niet als het uitsluitend door

de technische functie wordt bepaald.

U kunt één model inschrijven. Dat is een enkelvoudig depot.

Maar u kunt ook tot maximaal vijftig modellen gezamenlijk

inschrijven. Bijvoorbeeld als u tegelijkertijd een tafel, stoel

en lamp wilt registreren. Dat is een meervoudig depot.

Page 5: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

5

Kopiëren een hommage?

“Twintig jaar geleden waren markten nog lokaal. Nu bewegen we ons

op een mondiale markt. Zeker in de kledingbranche is kopiëren een reëel

gevaar. Iemand maakt een foto van je product en die gaat via internet

razendsnel de hele wereld over. Daarom is registratie bij het Benelux-

Bureau voor de Intellectuele Eigendom zo belangrijk. En overmorgen

wordt het nóg weer belangrijker. Voor grote ondernemingen én voor

kleinere.

‘Kopiëren is een hommage aan je merk’, zei modekoningin Coco Chanel.

Maar kopiëren kan ook grote en vervelende economische gevolgen

hebben. Met een registratie kun je je tekening of model beschermen

en kun je in actie komen als je piraterij ontdekt.”

Page 6: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

6

Is het model beschikbaar?

Door te zoeken in het Benelux-Modellenregister kunt u achterhalen

of het model al geregistreerd is. Maar een model is alleen geldig

als het nieuw is en een eigen karakter heeft. Het is dus net zo

belangrijk om te onderzoeken of het model nog niet bestaat.

Dit kunt u proberen te achterhalen door een onderzoek in vaklitera-

tuur, tijdschriften of op internet. Dat onderzoek kunt u zelf doen (u

kent uw eigen branche waarschijnlijk het beste) of uitbesteden aan

een deskundige.

Het Benelux-Modellenregister is gratis online toegankelijk via

www.boip.int. In deze database vindt u enkel de in de Benelux

ingeschreven tekeningen of modellen. De helptekst bij het register

geeft hierover meer informatie.

De gegevens in het online doorzoekbare Benelux-Modellenregister

zijn gebaseerd op het Modellenblad, de offi ciële publicatieplaats

voor Benelux-modellen. Het Benelux-Modellenblad is ook be-

schikbaar via onze website www.boip.int. In deze maandelijkse

publicatie vindt u de gegevens en afbeeldingen van ingeschreven

tekeningen of modellen, vernieuwingen en wijzigingen van de

inschrijvingen.

Gemeenschaps- of internationale modellen kunt u opzoeken in

de registers van het Bureau voor Harmonisatie binnen de Interne

Markt (www.oami.europa.eu) of van de Wereldorganisatie voor de

Intellectuele Eigendom (www.wipo.int).

Page 7: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

7

Nieuwe ontwerpen en variaties op bestaande modellen

“Op de markt van huishoudelijke apparatuur ontwikkelen we con-

stant nieuwe ontwerpen en variaties op modellen die hun waarde

al hebben bewezen. Registratie van de modellen volgt altijd.”

Hoe lang en waar geldt de bescherming van een model?

Registreert u een model bij het Benelux-Bureau voor de

Intellectuele Eigendom dan geldt uw inschrijving in Nederland,

België en Luxemburg. Buiten de Benelux kunt u dus niet tegen

misbruik van uw ontwerp optreden. Uw inschrijving is vijf jaar

geldig. Een half jaar voor het verstrijken van die periode ontvangt

u bericht en kunt u uw inschrijving weer verlengen met vijf jaar.

U kunt uw registratie vier keer voor zo’n periode vernieuwen.

Page 8: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

8

De maximum duur van de inschrijving is dus 25 jaar.

Wilt u uw producten buiten de Benelux gaan verkopen dan kunt u

ook daar uw model beschermen. U kunt ervoor kiezen het uiterlijk

van uw product alleen binnen de Europese Unie te beschermen.

Maar u kunt uw model ook in een groot aantal landen beschermen

die daartoe een internationale overeenkomst hebben gesloten.

Daaronder zitten vele landen van buiten de Europese Unie:

van Zwitserland en Marokko tot Ivoorkust.

Als u een registratie wilt voor alle landen binnen de Europese Unie

tegelijk, registreert u uw model bij het Bureau voor Harmonisatie

binnen de Interne Markt dat is gevestigd in het Spaanse Alicante.

Hun website: oami.europa.eu. Wij kunnen u informeren over de te

volgen procedure. Als u een registratie wilt voor een aantal landen

binnen de Europese Unie, of voor landen erbuiten, registreert u uw

model bij de Wereld Organisatie voor de Intellectuele Eigendom te

Genève (Zwitserland). Het adres van de website: www.wipo.int.

Wij kunnen u informeren over de te volgen procedure.

Hoe is een ingeschreven model te beschermen?

U beschermt uw model door tegen misbruik ervan op te treden.

Als u ontdekt dat uw producten worden nagemaakt, kunt u naar de

rechter stappen. Uw inschrijving bij het Benelux-Bureau voor de

Intellectuele Eigendom is een machtig wapen in deze strijd.

Als u wilt weten of een bepaald model al is ingeschreven, kunt

u gratis het online modellenregister raadplegen. Ook kunt u een

modellengemachtigde of een advocaat die gespecialiseerd is in

intellectuele eigendom, de opdracht geven uw belang in de gaten te

houden.

Page 9: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

9

Wie kan een model registreren?

Iedereen kan zijn model deponeren, op persoonlijke titel of als

organisatie. Uiteraard kan een model ook op naam van verschillende

personen worden geregistreerd.

U kunt uw model zelf deponeren of de formaliteiten overlaten aan

een modellengemachtigde of aan een advocaat die gespecialiseerd

is in intellectuele eigendom.

Hoe verloopt de registratie van een model?

U kunt uw model direct indienen op onze website. Natuurlijk kunt

u ook bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom of de

Nationale Diensten in België en Luxemburg langsgaan en zo uw

aanvraag regelen.

Voordat we uw model inschrijven, controleren wij of uw aanvraag

aan alle wettelijke vereisten voldoet. Wij controleren niet of een

bepaald model al eerder geregistreerd is of dat het daadwerkelijk

nieuw is en een eigen karakter heeft.

De procedure is snel en eenvoudig. Als uw aanvraag correct binnen

is, krijgt uw aanvraag een datum van ontvangst toegekend.

Zijn alle formaliteiten afgerond, dan wordt uw model ingeschreven.

Daarmee is het ook beschermd. U ontvangt een bewijs van inschrijving.

Een afschrift van uw inschrijving kunt u bij ons aanvragen.

Na inschrijving publiceren we het model in het Benelux Tekeningen-

of Modellenblad, dat beschikbaar is op onze website.

Als u nog niet helemaal klaar bent om uw product op de markt te

brengen, kan het zijn dat u uw model geheim wilt houden. Dit om te

voor komen dat uw concurrenten er al kennis van kunnen nemen.

Page 10: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

10

Als dat zo is, kunt u in bepaalde gevallen vragen om de publicatie

op te schorten. Pas na de publicatie kunnen anderen uw inschrij-

ving bekijken. Opschorten kan tot twaalf maanden na de datum

van uw aanvraag of de datum van voorrang. Met de voorrangs-

datum wordt bedoeld het recht van voorrang dat u verkrijgt

wanneer u in de afgelopen 6 maanden uw model al in een ander

land heeft gedeponeerd.

Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom

kan alle soorten informatie verstrekken over de te

volgen procedures. Maar het Benelux-Bureau voor de

Intellectuele Eigendom kan en mag u alleen

informeren. Natuurlijk kunt u alle zaken rond

modellen zelf regelen, maar modellenrecht is een

specialisme. Veel bedrijven hebben deze specialis-

tische kennis niet in huis. Daarom is het verstandig

om advies in te winnen bij een modellengemach-

tigde of bij een advocaat die gespecialiseerd is in

intellectuele eigendom. Zij kennen het modellen-

recht en de daarop gebaseerde rechtspraak en

literatuur door en door. Zij kunnen u adviseren of

een ouder model een potentieel probleem is voor

het nieuwe model. Ook adviseren ze over alle

wettelijke aspecten van de modellenbescherming

en bemiddelen ze bij confl icten.

Modellenspecialisten hebben zich verenigd in de

Beneluxvereniging voor Merken- en Modellenrecht

(BMM). Adressen van hun kantoren vindt u op

www.bmm.eu.

10

Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom

kan alle soorten informatie verstrekken over de te

volgen procedures. Maar het Benelux-Bureau voor de

Intellectuele Eigendom kan en mag u alleen

informeren. Natuurlijk kunt u alle zaken rond

modellen zelf regelen, maar modellenrecht is een

specialisme. Veel bedrijven hebben deze specialis-

tische kennis niet in huis. Daarom is het verstandig

om advies in te winnen bij een modellengemach-

tigde of bij een advocaat die gespecialiseerd is in

intellectuele eigendom. Zij kennen het modellen-

recht en de daarop gebaseerde rechtspraak en

literatuur door en door. Zij kunnen u adviseren of

een ouder model een potentieel probleem is voor

het nieuwe model. Ook adviseren ze over alle

wettelijke aspecten van de modellenbescherming

en bemiddelen ze bij confl icten.

Modellenspecialisten hebben zich verenigd in de

Beneluxvereniging voor Merken- en Modellenrecht

(BMM). Adressen van hun kantoren vindt u op

www.bmm.eu.

Page 11: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

11

In Nederland

Handelsnaam

De handelsnaam is de naam waaronder een onderneming

handelt in de markt. Het recht op een handelsnaam ontstaat als

u de eerste bent die de naam gebruikt als handelsnaam voor uw

onderneming. Het is verstandig om de handelsnaam te laten

registreren bij de Kamer van Koophandel. Het recht op een

handelsnaam is beperkt tot het land waar u uw producten of

diensten verhandelt. Het strekt zich uit over het gebied waar u de

naam daadwerkelijk gebruikt of bekendheid geniet. De Handels-

naamwet verbiedt het voeren van een handelsnaam die de naam

van een merk van een ander bedrijf bevat of daar sterk op lijkt.

Merken

Uw producten en diensten hebben namen en vaak ook logo’s.

Dat zijn uw merken. Om op te kunnen treden tegen anderen

die uw merk gebruiken, is het verstandig uw merk te registreren.

Dat kan eveneens bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele

Eigendom: www.boip.int.

Octrooi

Een octrooi, ook wel patent genoemd, geeft u tijdelijk het

alleenrecht op een uitvinding. Het Octrooicentrum zorgt voor

de octrooiverlening in Nederland: www.octrooicentrum.nl.

Wilt u uw uitvinding ook in het buitenland beschermen, dan

kunt u bijvoorbeeld terecht bij het Europees Octrooibureau,

www.epo.org.

De wereld rond tekeningen en modellen

Naast modellen zijn er andere intellectuele eigendoms-rechten en bestaan er verwante terreinen. Voor welk type recht kunt u bij welke instantie terecht?

Page 12: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

12

Oorspronkelijke ontwerpen

“Als meubelfabrikant registreren wij natuurlijk de ontwerpen van nieuwe

meubels of verlichtingsarmaturen als modellen. Tenslotte willen we graag

dat alleen wij onze oorspronkelijke ontwerpen te gelde maken. We werken ook

regelmatig samen met meubelontwerpers. Dat zijn vaak kleinere bedrijven.

Zij mogen in de hectiek van alledag niet vergeten hun prachtige ontwerpen

te registreren en zo te beschermen.”

Page 13: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

13

Auteursrecht

Als u bijvoorbeeld een boek hebt geschreven of een kunstwerk

hebt gemaakt, zult u het niet op prijs stellen als een ander

zonder toestemming uw werk openbaar maakt of verveel-

voudigt. Het auteursrecht ontstaat automatisch zodra het werk

is gecreëerd. Naburige rechten beschermen de prestaties van

uitvoerende musici. Meer info vindt u op www.auteursrecht.nl.

Kwekersrecht

Als u bijvoorbeeld een nieuw plantenras hebt gekweekt, kunt u

kwekersrecht aanvragen. De Raad voor de Plantenrassen zorgt

onder andere voor de verlening van het kwekersrecht. Meer info

vindt u op: www.plantenrassen.nl. U kunt ook een Europees

kwekersrecht aanvragen. Dit kunt u doen bij het Communautair

Bureau voor plantenrassen: www.cpvo.europa.eu.

Domeinnamen

Een domeinnaam zorgt ervoor dat uw onderneming of uw

producten en diensten bereikbaar zijn via het internet.

Een ‘.nl’-domeinnaam kunt u aanvragen via de Stichting Internet

Domeinnaamregistratie Nederland: www.sidn.nl.

Ideeën

Het hebben van een idee is iets wat iedereen vrijstaat.

In beginsel zijn ideeën dus niet te beschermen. In veel gevallen

kan het echter wel handig zijn om een creatiedatum vast te

leggen. Bijvoorbeeld wanneer u wilt aantonen dat u de maker

bent van een auteursrechtelijk beschermd werk. Of de bedenker

van een format voor een tv-spelletje, ook dat is onder bepaalde

omstandigheden te beschermen. Of wanneer u bezig bent met

een ontwerp of uitvinding en in de aanloopfase voor model- of

octrooibescherming bang bent dat een ander er met uw idee

vandoor gaat. Het vastleggen van een creatiedatum kan bij het

Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom, via het zoge-

naamde ‘i-DEPOT’. Meer info vindt u op www.boip.int.

Page 14: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

14

In België

Handelsnaam

De handelsnaam is de naam waaronder een onderneming handelt

in de markt. Het recht op een handelsnaam ontstaat als u de eerste

bent die de naam gebruikt als handelsnaam voor uw onderneming.

Het is verstandig om de handelsnaam via een ondernemingsloket

te laten registreren bij de Kruispuntbank. Het recht op een handels-

naam is beperkt tot het land waarin u uw producten of diensten

verhandelt. Het strekt zich uit over het gebied waar u de naam

daadwerkelijk gebruikt of bekendheid geniet. De Wet betreffende

de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de

consument vormt de juridische basis voor de bescherming van

handelsnamen.

Merken

Uw producten en diensten hebben namen en vaak ook logo’s.

Dat zijn uw merken. Om op te kunnen treden tegen anderen die uw

merk gebruiken, is het verstandig uw merk te registreren. Dat kan

eveneens bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom.

www.boip.int

Octrooi

Een octrooi, ook wel patent genoemd, geeft u tijdelijk het alleen-

recht op een uitvinding. De Dienst Intellectuele Eigendom van de

Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en

Energie verzorgt de octrooiverlening in België:

economie.fgov.be. Wilt u uw uitvinding ook in het buitenland be-

schermen, dan kunt u bijvoorbeeld terecht bij het Europees

Octrooibureau, www.epo.org.

Auteursrecht

Als u bijvoorbeeld een boek hebt geschreven of een kunstwerk hebt

gemaakt, zult u het niet op prijs stellen als een ander zonder toestem-

ming uw werk openbaar maakt of verveelvoudigt. Het auteursrecht

ontstaat automatisch zodra het werk is gecreëerd. Naburige rechten

beschermen de prestaties van uitvoerende musici.

Meer info vindt u op economie.fgov.be.

Page 15: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

15

Kwekersrecht

Als u bijvoorbeeld een nieuw plantenras hebt gekweekt, kunt u

een kwekerscertifi caat aanvragen. Via de Dienst Intellectuele

Eigendom van de Federale Overheidsdienst Economie, KMO,

Middenstand en Energie kunt u een Belgisch kwekerscertifi caat

verkrijgen. Meer info vindt u op: economie.fgov.be. U kunt ook

een Europees kwekersrecht aanvragen. Dat kan bij het Commu-

nautair Bureau voor plantenrassen: www.cpvo.europa.eu.

Domeinnamen

Een domeinnaam zorgt ervoor dat uw onderneming of uw

producten en diensten bereikbaar zijn via het internet.

Een ‘.be’-domeinnaam kunt u aanvragen via de Belgische

Vereniging voor Internet Domein Naam Registratie. www.dns.be

Ideeën

Het hebben van een idee is iets wat iedereen vrijstaat. In beginsel

zijn ideeën dus niet te beschermen. In veel gevallen kan het echter

wel handig zijn om een creatiedatum vast te leggen. Bijvoorbeeld

wanneer u wilt aantonen dat u de maker bent van een auteurs-

rechtelijk beschermd werk. Of de bedenker van een format voor

een tv-spelletje, ook dat is onder bepaalde omstandigheden te

beschermen. Of wanneer u bezig bent met een ontwerp of

uitvinding en in de aanloopfase voor model- of octrooibescher-

ming bang bent dat een ander er met uw idee vandoor gaat.

Het vastleggen van een creatiedatum kan bij het Benelux-Bureau

voor de Intellectuele Eigendom, via het zogenaamde ‘i-DEPOT’.

Meer info vindt u op www.boip.int.

15

Page 16: Tekeningen of modellen beschermen in de Benelux

16

Contact

Voor algemene inlichtingen, formulieren, het aanvragen van diensten en de tarievenlijsten, kijk op onze website: www.boip.int.

U kunt ook contact opnemen met het Informatiecentrum:vanuit Nederland: 070 349 12 42vanuit België: 070 244 242 vanuit Luxemburg: 8002 5383

Algemeen adres en Nationale Diensten

Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom

Bordewijklaan 15

2591XR Den Haag

Nederland

T +31 70 349 11 11

F +31 70 347 57 08

[email protected]

www.boip.int

Federale Overheidsdienst Economie

K.M.O., Middenstand en Energie

Dienst voor de Intellectuele Eigendom

North Gate III – Koning Albert II Laan 16

1000 Brussel

België

T +32 2 277 52 97

F +32 2 277 52 77

[email protected]

http://economie.fgov.be/opri-die.jsp

Ministère de l’Economie et du Commerce extérieur

Offi ce de la propriété intellectuelle

Boulevard Royal 19-21

L -2449 Luxembourg - G.D. Luxembourg

T +352 247 841 87

F +352 222 6 60

[email protected]

www.eco.public.lu

Deze brochure is tot stand gekomen met fi nanciële

steun van het Bureau voor Harmonisatie in de

Interne Markt (merken, tekeningen en modellen)