Technische Infrastructuur in de Ruimtelijke OrdeningRuimtelijke Ordening als instrument voor Duurzame Mobiliteit

Ruimtelijke Ordening als instrument voor Duurzame Mobiliteit

RO en Duurzame Mobiliteit

Locatiebeleid

Keuze bouwlocaties

Slotopmerkingen

De opgaveIndividuen moeten zich kunnen ontplooien

Diversiteit, samenhang en duurzaamheid van de samenleving (en het fysisch milieu) waarborgen

Optimaal functioneren van gebieden (afgeleide opgave)

Vraag: in hoeverre is er sprake van maakbaarheid van de samenleving

BereikbaarheidVerkeers- en vervoerstelsels hebben een belangrijke sturende en structurerende kracht in de ruimtelijke ontwikkeling op de lange termijn

Bereikbaarheid als sleutel voor gewenste ruimtelijke ontwikkeling

Gebieden met hoge functiedichtheid goede bereikbaarheidGebieden met lage functiedichtheid beperkte bereikbaarheid

Het is tevens van groot belang om zowel de interne als de externe bereikbaarheid van een gebied in beschouwing te nemen

BereikbaarheidAfwikkelingverkeer innetwerkenMobiliteitInfrastructuur-netwerkenDynamisch verkeersmanagementVervoers- managementRuimtelijke structuurDagelijksactiviteitenpatroonDynamischeherkomst-bestemmingsmatrix

Duurzame mobiliteitBetekent een sterke beperking van de schadelijke milieueffecten van mobiliteit

Door:

Minder verplaatsingen

Kortere verplaatsingen

Gebruik milieuvriendelijke vervoerwijzen

Technologische verbeteringen

Mobiliteit: gedrag van mensen

Toenemende spreiding van activiteiten is haast onontkoombaar

Schaalvergroting en toenemende interactie tussen stedelijke gebieden: overlappende stadsgewesten

Het bieden van goede bereikbaarheid leidt tot meer mobiliteit

Het verslechteren van bereikbaarheid leidt tot verlies aan leefbaarheid

Ruimtelijke Ordening als instrument voor duurzame mobiliteitVerplaatsen is geen doel op zich; verplaatsingen gaan van herkomst naar bestemming

Ruimtelijke ordening stuurt de ruimtelijke spreiding van herkomsten en bestemmingen

Ruimtelijke ordening kan dus wellicht de mobiliteit benvloeden:aantal verplaatsingenafstandvervoermiddel

Echter niet direct: de keuze om een verplaatsing te maken, met welk vervoermiddel en waar naartoe blijft een vrije keuze.

Lange termijn instrument

Ieder jaar wordt slechts een klein deel van de gebouwde omgeving gewijzigd (een klein deel aan de gebouwde omgeving toegevoegd)

Die wijziging/toevoeging staat er dan wel voor 50 jaar

Op korte termijn niet zoveel effect

Effect wel voor lange termijn gegarandeerd

Besluiten zijn praktisch onomkeerbaar: weet wat je doet

LocatiebeleidIdee:

Activiteiten verschillen in de mobiliteit die ermee samenhangtLocaties verschillen in bereikbaarheid

De juiste activiteit (het juiste bedrijf) op de juiste plaats

Kantoor met hoog potentieel OV-gebruik: bij NMBS stationIndustrie met veel aan- en afvoer van goederen: bij autosnelweg

Mobiliteitskenmerken van bedrijven: Mobiliteitsprofielen

Bereikbaarheid van locaties:Bereikbaarheidsprofielen

Bereikbaarheidsprofielen (1)A-locaties:

Optimaal door OV ontsloten (bijv. snelle en frequente verbindingen met andere stedelijke centra)

Ontsluiting voor autoverkeer is van ondergeschikt belang

Stringent parkeerbeleid

Goede OV-verbinding met park-and-ride voorzieningen gelegen aan de rand van de stad

Inrichting bevordert gebruik openbaar vervoer en langzaam vervoer

Voorzieningen in omgeving station hebben stedelijke allure (aantrekkelijke verblijfs- en werkomgeving)

Bereikbaarheidsprofielen (2)B-locaties:

Ligging op knooppunt stadsgewestelijk/stedelijk OV-lijnennet

Ligging aan stedelijke hoofdweg of nabij afslag autosnelweg

Beperking parkeerfaciliteiten, afgestemd op type bedrijven dat voor vestiging in aanmerking komt

Inrichting moedigt gebruik openbaar vervoer en langzaam vervoer aan

Goede bereikbaarheid per OV en redelijke bereikbaarheid per auto

Bereikbaarheidsprofielen (3)C-locaties

Optimaal ontsloten over de weg (ligging direct of in de nabijheid van afslag autosnelweg)

Geen eisen m.b.t. kwaliteit ontsluiting OV (evt. gebruik OV voor wo-we verplaatsingen bevorderen)

Parkeerfaciliteiten zijn afgestemd op type bedrijf (weinig werknemers per oppervlakte eenheid)

Congestievrije aansluiting op hoofdtransportassen (ter vermijding congestie openbaar vervoer inzetten voor niet-noodzakelijke autoverplaatsingen)

Gelegen in of aan de rand van het stedelijk gebied

Mobiliteitsprofielen (1)Vastgesteld voor bedrijf of publieke voorziening

Potentieel OV-gebruik van werknemers en bezoekers van bedrijf of voorziening

of

Rele auto-afhankelijkheid die nodig is voor bedrijfsvoering

Mobiliteitsprofielen (2)Hoofdkenmerken:

De arbeidsintensiteit (aantal werknemers per oppervlakte-eenheid benvloedt potentieel gebruik OV)

De auto-afhankelijkheid van de bedrijfsvoering (vooral zakelijke auto-afhankelijkheid)

De bezoekersintensiteit (veel bezoekers scheppen kansen voor OV)

De afhankelijkheid van goederentransport over de weg

Afstemming bereikbaarheids- en mobiliteitsprofielenLegenda

Arbeidsintensiteit1=extensief> 100 m2/werknemer2=matig intensief40 100 m2/werknemer3=intensief< 40 m2/werknemer

Zakelijke auto-afhankelijkheid=minder dan 20% van het aantal werkzame personen is auto-afhankerlijk=20 - 30% van het aantal werkzame personen is auto-afhankerlijk=meer dan 30% van het aantal werkzame personen is auto-afhankerlijk

Bezoekersintensiteit=extensief:vrijwel nooit of incidenteel bezoekers in kader van bedrijfsvoering (> 300 m2/bez.)=regelmatig:regelmatig contact met klanten of relaties die het bedrijf bezoeken (100-300 m2/bez.)=intensief:dagelijkse stroom bezoekers is substantieel onderdeel van de bedrijfsvoering; bedrijfsactiviteit direct gericht op klanten/bezoekers, baliefuncties, e.d. (< 100 m2/bez.)

Goederenvervoer over de weg=nauwelijks belangrijk=mogelijk belangrijk=belangrijk

Afstemming bereikbaarheids- en mobiliteitsprofielen

Locatiebeleid: gangbare praktijkOntsluitingskenmerken

A-locaties:binnen 15 minuten van IC station

B-locaties:binnen 800 meter van station/busknooppunt en bij de autosnelweg

C-locaties:bij afslag autosnelweg

Het zwarte gat van de B-locatieOntwikkeling A-locaties vaak moeizaam

Onderscheid A- en B-kantoren moeilijk A-kantoren mogen ook op B-locaties

Op B-locaties hoog auto-aandeelAutobereikbaarheid vaak erg goedOV-bereikbaarheid slechts redelijkFietsbereikbaarheid geen criterium

De meeste regios hebben geen of weinig B-locatieseisen OV versoepeld of gekoppeld aan toekomstig OV

Resultaat: A-kantoren op B-locaties met C modal split

Locatiebeleid: alternatieve aanpakOnderscheid maken naar doelstellingenzakelijk verkeer (niet aan tornen) versus mobiliteitsgeleiding

Zakelijk verkeer: ontsluitingskenmerken of positie in het netwerk zijn belangrijk

Mobiliteitsgeleiding: actuele bereikbaarheid is belangrijkWaar woont het personeelVoor welk deel is de fiets een reel alternatief (< 5 km)Voor welk deel is OV een reel alternatief (VF < 1,5)Resterend deel is afhankelijk van de auto

Bereikbaarheidsprofielen

Plaatswaarde en Knoopwaarde (Bertolini)Plaatswaarde: stedenbouwkundige kracht als vestigingsplekBedrijven, type werkgelegenheidDienstenWonen

Knoopwaarde: de vervoerscapaciteitHirarchie knooppuntMultimodale ontsluitingSituering in netwerkBereikbaarheid andere locaties

Plaatswaarde en Knoopwaarde (Bertolini)

Voorbeeld: regio Eindhoven

Conclusie werklocaties

Locatiebeleid kan heel effectief zijn

Infrastructurele ontsluiting zegt niet alles

Nabijheid en kansen fiets cruciaal

Parkeerbeleid cruciaal

Methoden beschikbaar om zicht te krijgen op kansen voor mobiliteitsgeleiding

OverzichtHet probleemUitdijende steden en specialisatie (suburbanisatie = vraag)Toenemend autogebruik (massamotorisering = vraag)

De optiesTerugdringen verplaatsingsafstandenBenvloeden modal split

Huidige beleidskeuzenWonen: Nabijheid boven bereikbaarheidWerken: Bereikbaarheid boven nabijheid

Primaat bij nabijheid

WonenReductie autokilometersDraagvlakversterking grootstedelijke voorzieningenVergroting bereik inwoners

WerkenReductie verplaatsingsafstandenMeer mogelijkheden voor langzaam verkeerVersterking concurrentiepositie openbaar vervoer

Tekortkomingen en dilemmasWonen: de prijs van nabijheid

beter is ook duurder en tijdrovenderOntsluiting nabije locaties past vaak slecht in netwerkconceptInfrastructuur uitbreidingen dienen primair het bestaande te verbeteren, niet het nieuwe te ontsluiten

Tekortkomingen en dilemmasWerken:

Gebrekkige koppeling indicatoren voor ABC aan doelstellingen

Mogelijkheden van Langzaam vervoer en Nabijheid onderschat

Gevaar voor overconcentratie