Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica · Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica...

Techniek in het VMBO

Bedrijfssimulatie Domotica

Bed

rijfssimulatie D

omotica

Opleidings- en ontwikkelingsfonds

voor het Technisch InstallatieBedrijf

Postbus 416

3440 AK Woerden

T 0800 – 8855885

F 0348 – 43 73 45

E [email protected]

I www.otib.nl

In OTIB zijn vertegenwoordigd:

17_OTIB_cover_v2.indd 1 30-07-2008 14:51:08


Projectkaart

Functiekaarten

Opdrachtkaarten

Formulieren

Instructiekaarten

5510_Domotica_Krtn2zijdig.indd 1 31-07-2008 16:36:25

Colofon

Deze bedrijfssimulatie Elektrotechniek is ontwikkeld in

opdracht van het Platform Technische Installaties

(2005-2006) in samenwerking met het Opleidings- en

ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf

(OTIB).

Projectleiding

C. van de Graaf & Partners, Amstelveen

Idee


OTIB, Woerden

Opleidingskundige realisatie


Inhoud

Platform Technische Installaties

OTIB, Woerden

Ontwerp

Hollands Lof ontwerpers bv, Haarlem

Vormgeving / Drukken

Accentdesign, Mijdrecht

Verweij Printing, Mijdrecht

Platform Technische Installaties

April 2008


Projectkaart

Projectkaart


Klantvraag Een domoticasysteem

Functies Projectleider Materiaalbeheerder Elektromonteurs Calculator Ontwerper

Wensen | eisen Een tevreden klant Installatie volgens opdracht en geldende voorschriften

zoals NEN 1010, 1006, 3215, 1078 Arbo normen Juiste beroepshouding

Tijd 50 uur

SituatieMeneer Knoop gaat verhuizen. Hij heeft een nieuw huis gekocht. Helaas wordt hij wat ouder en vergeetachtiger. Hij zou zijn huis daarom graag van wat extra gemakken willen voorzien. Hij heeft gehoord dat het mogelijk is allerlei technische snufjes in je huis te laten bouwen, zodat een aantal dingen volledig automatisch gaan. Zo’n domoticasysteem lijkt hem wel wat. Hij wil graag een systeem in huis waardoor automatisch alle wandcontact-dozen in de keuken uitgeschakeld worden als hij weg gaat. Dan kan hij tenminste nooit het koffiezetapparaat aan laten staan. Vaak moet hij ’s nachts naar het toilet, dus lijkt looprouteverlichting van de slaapkamer naar de badkamer hem ideaal. Ook heeft hij gehoord dat je op afstand de verwarming aan kunt zetten. Hier wil hij wel meer over horen.

Meneer Knoop heeft veel wensen en is erg benieuwd of het allemaal kan en of er nog meer mogelijkheden zijn. Uit het telefoonboek heeft hij het bedrijf Dircksen Domotica gevonden. Hij wil graag weten wat het bedrijf voor hem kan betekenen. In het telefoongesprek heeft meneer Dircksen aangeboden om eens langs te komen. Meneer Knoop ziet het nu al helemaal zitten.


Opdrachtkaarten Formulieren

Evaluatiefase

Projectevaluatie Evaluatieformulier

Opleveringsfase

Projectoplevering Klantenkaart

Gebruiksaanwijzing

Weekstaat

Interne administratie Weekstaat

Magazijnbon

Nacalculatie Nacalculatie

Factuur

Nazorg Voorbereiding nazorggesprek

Klantenkaart

Uitvoeringsfase

Het werk voorbereiden Installatietekeningen

Projectplanning

Magazijnbon

Weekstaat

Installeren 1 t/m 9 Installatietekeningen

Aansluitschema

Weekstaat

Testen Weekstaat

Gebruiksaanwijzing Gebruiksaanwijzing

Weekstaat

Offertefase

Afspraak met de klant maken Voorbereiding afspraak maken

Klantenkaart

Gesprek met de klant Voorbereiding gesprek met klant

Gespreksverslag

Offerte opstellen Kostencalculatie

De offerte aanbieden Offerte


Projectkaart

Dit zijn kaarten om mee te werken. Dit zijn formulieren om te kopiëren.


Functiekaarten

Projectleider

Functiekaart


Taken Aanspreekpunt voor de klant. Aansturen van het projectteam. Zorgdragen voor communicatie en overleg binnen het projectteam. Maken van offerte. Controleren van het installatiewerk. Opstellen gebruiksaanwijzing. Opleveren van de installatie. Eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en de planning. Verantwoordelijk voor nazorg.

Aandachtspunten Een tevreden klant. Installatie volgens voorschriften. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.

Als projectleider ben je het aanspreekpunt voor de klant. Je gaat na wat zijn wensen zijn, je geeft hem advies over mogelijke oplossingen en je zorgt dat jullie bedrijf de opdracht krijgt. Ook is het belangrijk dat de klant tevreden is over jullie werk als jullie het project aan hem opleveren.

Daarnaast stuur je het projectteam aan. Je houdt de kwaliteit en planning van het project in de gaten.


Functiekaart


Materiaalbeheerder

De materiaalbeheerder is verantwoordelijk voor het benodigde materiaal en de gereedschappen. Tijdens de voorbereiding bepaal je wat de benodigd-heden voor de klus zijn. Welke materialen zijn er nodig om de installatie aan te leggen? En hoeveel? En welke gereedschappen moeten hiervoor gebruikt worden? Als materiaalbeheerder ben je ook verantwoordelijk voor het op tijd bestellen van het materiaal. Daarnaast houd je bij hoeveel materiaal er bij de uitvoering gebruikt is.

Taken Berekenen van het benodigde materiaal. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Bestellen van materiaal. Controleren van de bestelling. Controleren levertijd. Afspreken hoe de materialen geleverd worden. Zorgdragen voor de benodigde gereedschappen. Verzamelen en terugboeken van niet gebruikt materiaal. Ondersteunen bij de nacalculatie.

Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan veiligheidsmaatregelen. Installatie volgens voorschriften. Juiste beroepshouding.


Functiekaart


Calculator

Taken Berekenen wat de kosten voor de benodigdheden zijn. Begroten van de werkuren en de kosten daarvan. Maken van de offerte. Maken van de nacalculatie.

Aandachtspunten Het begroten van de kosten en uren vraagt om nauwkeurigheid. Inzicht in de werkzaamheden. Juiste beroepshouding.

De calculator houdt zich bezig met het berekenen van de kosten voor de uitvoering van het project. Voor de offerte maak je een begroting van de kosten. Na de uitvoering maak je de nacalculatie van de kosten.


Functiekaart


Taken Maken van een 3D-situatieschets voor de offerte. Ondersteunen bij de calculatie van de offerte. Maken van installatietekeningen volgens de elektro- en installatie-

technische voorschriften. Overdragen van ontwerp aan monteurs. Ondersteunen bij de nacalculatie.

Aandachtspunten Ontwerpen volgens geldende voorschriften. Een verzorgde en duidelijke 3D-situatieschets. Een goede samenwerking binnen het projectteam. Juiste beroepshouding.

Ontwerper

De ontwerper is verantwoordelijk voor de tekeningen. Bij de offerte moet je een 3D-situatieschets maken. Deze tekeningen gebruik je bij de calculatie van de offerte. Daarna maak je een elektro- en installatietechnische tekening. Op de installatietekeningen geef je aan waar de verschillende onderdelen en leidingen geplaatst moeten worden. De monteurs voeren hun werkzaam-heden volgens deze installatietekening uit.


Functiekaart


Elektromonteur

Als elektromonteur ben je vooral bezig met het monteren van de elektrische installatie. Maar ook moet je de administratie bijhouden.

Taken Uitvoeren installatiewerkzaamheden volgens NEN 1010. Signaleren fouten en onveilige situaties. Verantwoordelijkheid dragen voor eigen installatiewerkzaamheden en

veilige werkomgeving. Ondersteunen collega-monteurs bij het uitvoeren van installatie-

werkzaamheden. Zorgdragen voor naleving van de planning. Verantwoorden van de uren.

Aandachtspunten Veiligheid. Verantwoording voor installatie, werking en kwaliteit. Juiste beroepshouding.


offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase

Afspraak maken met de klant

Opdrachtkaart


Maak een afspraak.

Een klant heeft een vraag. Het technisch installatiebedrijf waar jullie werken, wil deze klant graag verder helpen. De projectleider belt om een afspraak met de klant te maken.

Stappen

1 Bereid het telefoongesprek voor.

Voorbereiding afspraak maken met de klant

2 Voer het telefoongesprek (projectleider).

3 Vul de afspraak in op de klantenkaart (projectleider).

Klantenkaart

Bronnen

Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Stel gerichte vragen.

Begrippen Informatiebronnen Vakmatige vaardigheden

– – – Voeren van een telefoongesprek




Opdrachtkaart

Gesprek met de klant

Stappen

1 Bereid samen het gesprek voor.

Voorbereiding gesprek met klant

2 Verzamel informatie (folders en documentatie) over de mogelijke onderdelen voor de domotica-installatie.

3 Voer het gesprek met de klant (projectleider).

4 Maak een verslag van het gesprek (projectleider).

Gespreksverslag

Bronnen

Op gesprek.

Voordat de projectleider naar de klant gaat, moeten jullie het gesprek goed voorbereiden. Met het gesprek wil de projectleider te weten komen wat de wensen van de klant zijn. Welke informatie hebben jullie nodig? Aan de hand van deze informatie geeft de projectleider de klant advies. Hij legt uit wat het technisch isnstallatiebedrijf voor de klant kan betekenen.


– Comfort– Preventie– Veiligheid

– Productinformatie op internet – Een klantgesprek voeren

Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Stel gerichte vragen. Zorg dat je een duidelijk beeld hebt van de klantvraag. Zorg voor een passend en duidelijk advies.




Opdrachtkaart

Offerte opstellen

Stappen

1 Meet de installatie in.

2 Maak een 3D-situatieschets (ontwerper).

3 Stel vast welk en hoeveel materiaal er nodig is (calculator en materiaalbeheerder).

4 Bereken de tijd die nodig is (calculator en projectleider).

5 Maak een calculatie van de kosten (calculator).

Kostencalculatie

6 Verwerk alle informatie in de offerte.

Offerte

Bronnen

Stel de offerte op.

De projectleider heeft de wensen van de klant op een rijtje gezet. Jullie bedrijf gaat nu een offerte uitbrengen. De offerte bestaat uit een 3D-situatieschets en de calculatie.


– Projectie – 3D-tekenprogramma – Technisch ontwerp maken– Afwegen van tijd en kosten


Opdrachtkaart offertefase | uitvoerfase | opleverfase | evaluatiefase


Aandachtspunten Zorg dat je werk er verzorgd uitziet. Denk aan het schriftelijke taalgebruik. Denk eraan dat de klant geen meerwerk (overuren) betaalt. Bedenk of bepaalde werkzaamheden van de verschillende onderdelen

samengevoegd kunnen worden. Zorg dat de planning haalbaar is.

Offerte opstellen




Opdrachtkaart

De afhandeling van de offerte.

De offerte voor de klant is klaar! De projectleider overhandigt de offerte aan de klant.Nu kijken of de klant de offerte goedkeurt!

De offerte aanbieden

Aandachtspunten Zorg voor een professionele afhandeling.

Stappen

1 Overhandig de offerte aan de klant.

2 Maak een afspraak om de offerte verder toe te lichten (projectleider).

3 Voer het gesprek met de klant en licht de offerte toe. Vraag of de klant de offerte goedkeurt.

4 Zorg dat de klant de offerte tekent.

5 Bewaar de getekende offerte voor de administratie.

Offerte

Bronnen


– – –



Opdrachtkaart


– Projectie – Catalogi voor materiaal – Technisch ontwerp maken– Schema lezen– Materialenstaat maken– Omgaan met werkdruk

Stappen

1 Maak een elektro- en installatietechnische tekening (ontwerper).

Installatietekening

2 Stel vast welk materiaal en gereedschap jullie nodig hebben (materiaalbeheerder).

Magazijnbon

3 Bestel de benodigdheden bij het magazijn (materiaalbeheerder).

4 Maak samen de projectplanning.

Projectplanning

5 Werk de weekstaat bij.

Weekstaat

Bronnen

Wat hebben we nodig?

Het technisch installatiebedrijf bereidt eerst het werk voor, voordat de monteurs echt aan de slag gaan. Samen denken jullie na over het volgende: Hoeveel tijd is er nodig om het project uit te voeren? Wat hebben we nodig om de opdracht uit te voeren? Is er voldoende personeel of moeten we mensen inhuren?

Het werk voorbereiden





Het werk voorbereiden

Aandachtspunten Bestel alleen noodzakelijk materiaal. Denk aan de veiligheid bij de installatie (zoals beschermingsmiddelen). Plan alleen mogelijke werkuren in. Plan dezelfde werkzaamheden in verschillende projectdelen op

dezelfde dag.



Opdrachtkaart

Installeren 1: Technische ruimte

Aan de slag!Jullie hebben de werkzaamheden voorbereid. De planning is klaar en de benodigdheden liggen klaar of zijn besteld. Jullie kunnen aan de slag bij de klant! Samen monteren jullie de installatie per onderdeel of apparaat. De projectleider geeft bovendien instructies aan het team, houdt de planning in de gaten en controleert alle werkzaamheden. Jullie beginnen met de onderverdeelinrichting.

Stappen

Elektrische installatie

1 Bekijk de elektrotechnische tekening.

Installatietekening

2 Schakel de hoofdschakelaar uit.

3 Monteer indien nodig twee extra groepen, de overspanningsbeveiligings- unit, installatie- of aardlekautomaten.

4 Monteer de domoticacomponenten.


Weekstaat

Bronnen



– Automatiseren– Schakeltechniek– Aardlekschakeling– Digitaal / analoog

– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Groepenkast uitbreiden– Overspanningsbeveiligings-

unit monteren


Opdrachtkaart


Aandachtspunten Houd je aan de afgesproken planning. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.


Installeren 1: Technische ruimte




Installeren 2: 230V installatie aanleggen

Aan de slag!

Jullie gaan nu de 230V basisinstallatie aanleggen.

Stappen



Installatietekening

2 Leg het buizen / plintgootsysteem aan.

3 Trek de 230V-bedrading.

4 Sluit de bedrading aan op de aansluitklemmen van de domoticamodules in de verdeelkast.

5 Maak de lassen.

6 Monteer wandcontactdozen.

7 Controleer / meet de vereffeningsleiding en aansluiting.


Weekstaat


Opdrachtkaart



Installeren 2: 230V installatie aanleggen

Aandachtspunten Let op de tekening in verband met plintgootsysteem. Houd je aan de afgesproken planning. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.


– Bronspanning – NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Plintgootsysteem aanleggen– Domoticamodules aansluiten

Bronnen



Opdrachtkaart

Installeren 3: Busleiding installatie aanleggen

Stappen



Installatietekening

2 Leg het buizen- / plintgootsysteem aan.

3 Trek de signaalkabel.

4 Vul het aansluitschema van de schakeldraden in.

Aansluitschema

5 Maak de lassen.

6 Monteer schakelaars en busdrukkers.

7 Controleer de verschillende domoticamodules.


Weekstaat


Aan de slag!

Jullie gaan nu de busleiding installatie aanleggen.


Opdrachtkaart


Bronnen


– Signaal verliezen– Demping– Datacommunicatie– Multiplexing

– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Signaalkabel trekken– Busdrukkers monteren

Installeren 3: Busleiding installatie aanleggen


Aandachtspunten Let op de tekening in verband met plintgootsysteem. Houd je aan de afgesproken planning. Veiligheid. Draag verantwoording voor installatie en kwaliteit. Werk volgens opdracht en geldende regels.



Opdrachtkaart

Installeren 4: Verlichting

Stappen



Installatietekening

2 Bepaal de plaats van de armaturen.

3 Bepaal het type armatuur en de lichtsterkte.

4 Monteer de armaturen.

5 Monteer de spots.

6 Sluit de verlichting aan.


8 Vul het aansluitschema van de groepenkast in.

Aansluitschema


Weekstaat


Aan de slag!

Jullie gaan nu de verlichting installeren.


Opdrachtkaart


Installeren 4: Verlichting


Bronnen


– Vermogen– Lichtopbrengst

– Montagevoorschrift van de fabrikant

– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Lichtsterkte bepalen– Lichtsterkte meten– Aansluitschema van de

groepenkast invullen





Installeren 5: Buitenverlichting met lichtsensor

Stappen



Installatietekening

2 Bepaal de plaats van de armaturen.

3 Bepaal het type armatuur en de lichtsterkte.

4 Monteer de armaturen.

5 Monteer de buitenverlichting.

6 Sluit de verlichting aan.



Aansluitschema


Weekstaat

Aan de slag!

Jullie gaan nu de buitenverlichting installeren.


Opdrachtkaart


Installeren 5: Buitenverlichting met lichtsensor


Bronnen


– Vermogen– Lichtsterkte– Preventie


– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Lichtsterkte bepalen– Lichtsterkte meten– Aansluitschema van de






Installeren 6: Beveiligingssysteem aanleggen

Stappen

Elektrische Installatie


Installatietekening

2 Plaats de draadloze alarmkast in de buurt van of in de technische ruimte.

3 Monteer de bewegingsmelders (PIR) in verschillende ruimten.

4 Monteer de rookmelders onder de centrale dozen voor busleidingen.


Aansluitschema


Weekstaat

Aan de slag!

Jullie gaan nu een beveiligingssysteem aanleggen. Het is een inbraak-, rook- en gasdetectie beveiliging. Alle lichten gaan branden als het alarm afgaat.


Opdrachtkaart



Installeren 6: Beveiligingssysteem aanleggen

Bronnen


– Preventie– Veiligheid– Luchtstroom


– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Risico analyse maken– Bewegingsmelder monteren– Rookmelder monteren– Aansluitschema van de






Installeren 7: Thermostaat

Stappen


1 Bekijk de installatietechnische tekening.

Installatietekening

2 Monteer de thermostaat.

3 Sluit de thermostaat aan op het domoticasysteem en de cv-installatie.

4 Stel de installatie in bedrijf.


Aansluitschema


Weekstaat

Aan de slag!

Jullie monteren de thermostaat bij de cv-installatie.


Opdrachtkaart



Installeren 7: Thermostaat

Bronnen


– Thermostaat– Regeltechniek– Beveiliging– Comfort


– NEN 1010– NEN-EN 50110 / NEN 3140– NPR 5310:1

– Thermostaat monteren





Installeren 8: Programmeren

Stappen


1 Bekijk de handleiding van het domoticasysteem. Maak een schakelschema met daarin de in- en uitgangen.

2 Programmeer de verlichting van het huis, zodat het op afstand aan en uit geschakeld kan worden.

3 Programmeer de verlichting van het huis, zodat het dimbaar is.

4 Programmeer een looprouteverlichting van de slaapkamer, via de overloop naar de badkamer.

5 Programmeer de buitenverlichting, zodat de verlichting inschakelt bij zonsondergang en uitschakelt bij zonsopkomst.

6 Programmeer de wandcontactdozen in de keuken, zodat ze bij het verlaten van de woning in één keer uitgezet kunnen worden (met uitzondering van de koel- / vrieskast).

Beveiliging

7 Programmeer het inbraak-, rook- en gasdetectie beveiligingssysteem, zodat als het af gaat, alle lichten in huis gaan branden.

Aan de slag!

Alle onderdelen zijn nu aangelegd. Nu moet het nog geprogrammeerd worden. Ieder domoticasysteem is anders en heeft zijn eigen handleiding. Het is handig om de handleiding er bij te houden.


Opdrachtkaart


Installeren 8: Programmeren


Stappen

CV-installatie

8 Programmeer de thermostaat, zodat deze via een telefoon op afstand aan en uit te zetten is.

9 Vul het overzicht van de programmering in.


Weekstaat

Bronnen


– Schakeltechniek– Volgorde besturing

– Handleiding domotica-systeem

– Programmeringoverzicht van de handleiding

– Schakelsysteem maken– Besturingsysteem

programmeren





Installeren 9: Mengkraan

Stappen

Waterinstallatie

1 Bekijk de installatietechnische tekening.

Installatietekening

2 Bepaal de plaats van de mengkraan met bewegingssensor.

3 Bepaal de plaats van de muurplaten.

4 Buig en beugel de koperen buis voor koud en warm water.

5 Sluit de koperen buis voor koud en warm water aan op de muurplaat en de aftakking.

6 Monteer de hoekstopkranen in de muurplaat.

7 Monteer de mengkraan op de wasbak.

8 Sluit de mengkraan aan op de hoekstopkranen.

Sanitaire installatie

9 Monteer de sifon van het fonteintje.

10 Kort de kunststof afvoerbuis af en beugel de leiding.

Aan de slag!

Samen plaatsen jullie de kraan voor een mengkraan met bewegingssensor. Deze kraan gaat automatisch aan als iemand zijn handen onder de kraan houdt. Jullie sluiten de mengkraan aan op de drinkwaterinstallatie en de sanitaire installatie. Gebruik indien nodig de instructiekaarten.


Opdrachtkaart



Installeren 9: Mengkraan

11 Lijm of klem de pvc afvoerbuis en sluit de sifon aan.

12 Pers de waterinstallatie af.

13 Spoel de waterinstallatie door.

14 Indien de batterijen los zijn meegeleverd: verwijder het bovenstuk van de mengkraan door de inbusbout aan de achterzijde van de kraan los te draaien. Doe de batterijen in de mengkraan.

15 Test of de kraan water geeft als je je handen er onder houdt.


Weekstaat

Bronnen


– Afpersing waterleiding – Leidingdiameter

– NEN 1006– NEN 3215

Mengkraan monteren en afsluiten Hoekstopkraan monteren en aansluiten





Testen

Stappen

1 Breng de waterleiding weer op druk.

2 Controleer of er geen lekkage optreedt.

3 Sanitaire afvoerleidingen controleren op dichtheid. Bij lekkage: lek opsporen en herstellen.

4 Vraag de docent om spanning op de installatie te zetten.

5 Controleer de werking van de elektrische onderdelen.

6 Controleer de werking van het domoticasysteem.

7 Bij onjuiste werking: fout opsporen en herstellen.

8 Maak gereed voor oplevering.


Weekstaat

Werkt het goed?

De installatie is gemonteerd. Maar werkt de installatie goed? Of ontbreekt er nog iets? Samen met de docent stellen jullie de installatie in bedrijf en controleren jullie of de installatie goed werkt.


Opdrachtkaart



Testen

Bronnen


– – Aansluitschema onderdelen– Opleveringschecklist

– Signaleren knelpunten, fouten en afwijkingen

– Eigen werk controleren

Aandachtspunten Veiligheid. Denk aan opruimen van de werkplek.




Gebruiksaanwijzing

Stappen

1 Maak samen de gebruiksaanwijzing van de verschillende installatiedelen.

Gebruiksaanwijzing


Weekstaat

Bronnen


– – Technische gegevens onderdelen

– Montagevoorschriften van de fabrikant

– Aansluitschema van technische apparaten tekenen

Hoe werkt het?

De installatie is klaar. En werkt!Om de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn, maken jullie een gebruiks-aanwijzing. Dan weet de klant tenminste hoe de installatie werkt!

Aandachtspunten Denk aan het schriftelijke taalgebruik. Zorg dat je werk er verzorgd uitziet.




Projectoplevering

Stappen

1 Spreek met de klant af wanneer je de installatie gaat opleveren (projectleider).

Klantenkaart

2 Leg aan de klant uit hoe de installatie werkt en stel de installatie in bedrijf.

Gebruiksaanwijzing

3 Overhandig de gebruiksaanwijzing.

Gebruiksaanwijzing


Weekstaat

Bronnen


– – – Omgaan met werkdruk– Een klantgesprek voeren

Lever de installatie op!

Nu gaan jullie de installatie bij de klant opleveren.Bij de oplevering licht je ook de gebruiksaanwijzing toe.


Opdrachtkaart



Projectoplevering

Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Denk aan een goede planning van de oplevering: alles tegelijk opleveren

of in deelprojecten?




Interne administratie

Stappen

1 Verzamel de weekstaten (calculator).

Weekstaat

2 Reken uit hoeveel uur aan de opdracht is besteed (calculator).

Weekstaat

3 Vul op de magazijnbon in welke materialen over zijn (materiaalbeheerder).

Magazijnbon

4 Breng de overgebleven materialen en gereedschappen terug naar het magazijn.

5 Lever de weekstaten en de magazijnbon in bij de projectleider.

Bronnen


– Bedrijfscultuur – –

Een nette afronding.

De installatie is aan de klant opgeleverd.Terug op het kantoor werken jullie de interne administratie bij. Jullie vullen de laatste gegevens in op de weekstaat en de magazijnbon. De projectleider houdt het overzicht.

Aandachtspunten Het project dient binnen de geplande tijd af te zijn. Ga zorgvuldig om met materiaal.




Nacalculatie

Stappen

1 Vergelijk het gebruikte materiaal met de offerte. Zijn er extra materialen gebruikt?

2 Schrijf op welke materialen in rekening worden gebracht en bereken de gemaakte kosten.

Nacalculatie

3 Vergelijk de gemaakte uren met de ingeschatte tijd. Is er meerwerk uitgevoerd?

4 Schrijf het aantal uren op dat in rekening gebracht wordt.

Nacalculatie

5 Maak de rekening klaar voor de klant.

Factuur

Bronnen

Hoe ziet de rekening eruit?

De interne administratie is uitgewerkt. De projectleider stelt de status vast. Samen bespreken jullie of de planning en de begroting van het benodigde materiaal goed was. Jullie vragen je daarbij af: Zijn er meer uren besteed dan dat er in de offerte is aangegeven? Zijn er andere materialen gebruikt?

Daarna stellen jullie de factuur op voor de klant.


– – –


Opdrachtkaart

Contact met de klant houden.

Voor het technisch installatiebedrijf is het belangrijk dat de klant tevreden is over het geleverde werk. Misschien heeft de klant nog meer opdrachten of heeft hij jullie aanbevolen bij anderen.De projectleider belt daarom de klant voor de nazorg.



Nazorg

Stappen

1 Bereid samen het telefoongesprek voor.

Voorbereiding nazorggesprek

2 Voer het telefoongesprek (projectleider).

3 Vul de afspraakkaart in (projectleider).

Klantenkaart

Bronnen


– – – Een nazorg gesprek voeren

Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Zorg dat de klant tevreden is. Hij kan namelijk het bedrijf bij anderen

aanbevelen en voor nieuw werk zorgen.



Opdrachtkaart

En hoe is alles gegaan?

Jullie hebben de installatie bij de klant opgeleverd, de gereedschappen en materialen opgeruimd, de rekening verstuurd en de nazorg uitgevoerd.Dan is het nu tijd om samen terug te kijken op de uitvoering van het project.


Projectevaluatie

Stappen

1 Maak een afspraak met de docent.

2 Kijk samen terug op de uitvoering van het project.

Evaluatie

3 Bespreek het evaluatieformulier met de docent.

Bronnen


– – – Omgaan met kritiek

Aandachtspunten Denk aan de juiste omgangsvormen. Evalueer hoe je met de hoge werkdruk zijn omgegaan.


Formulieren

Formulier


1 Wie is de klant?

2 Waarom bel je de klant (doel van het telefoongesprek)?

3 Hoe ga je je voorstellen?

4 Hoe ga je afscheid nemen?

5 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?

Voorbereiding afspraak maken met de klant


Formulier


Klantenkaart

Gegevens

Naam

Adres

Plaats

Telefoonnummer (thuis)

Telefoonnummer (werk)

06-nummer

Faxnummer

E-mail

Klantsituatie

Hoeveel mensen wonen er?

Leeftijd van de inwoners (inschatting)

Zijn de bewoners bekend met techniek? (inschatting)

Waar moet je rekening mee houden? (wat mag niet / wat wel)

Bouwjaar

Soort woning

Energieleverancier

Omgeving

Afspraken

Datum: Afspraak voor:


Formulier



1 Wie is de klant (aantal inwoners, leeftijd, randvoorwaarden werkzaamheden, enz.)?

2 Wanneer moet de installatie klaar zijn?

3 Wat is de opdracht van de klant?

4 Aan welke technische specificaties moet de installatie voldoen?

5 Welke materialen gaan jullie gebruiken?



Formulier



6 Welk extra gereedschap en materieel hebben jullie nodig?

7 Zijn er vragen die jullie niet konden beantwoorden? Welke informatie over de opdracht ontbreekt nog?

8 Welke vragen gaan jullie aan de klant stellen?


Formulier


Gespreksverslag

Gesprek met:

Gesproken over:

Datum:

Plaats:

1 Welke vragen hebben jullie gesteld?

2 Beschrijf kort de informatie die jullie hebben verzameld.

3 Welke afspraken hebben jullie met de klant gemaakt?


Formulier

1 Wat moeten jullie gaan installeren?

Product | installatie 1





Product | installatie ...

2 Welke materialen hebben jullie nodig per product | installatie? En wat zijn de materiaalkosten?

Product | installatie Materiaal Aantal Materiaalkosten ( in € )

Totaal ( in € )

Kostencalculatie



Formulier


Kostencalculatie

3 Hoeveel tijd hebben jullie nodig om de opdracht uit te voeren? Wat zijn de loonkosten?

Product | installatie Tijd Loonkosten ( in € )

Totaal ( in € )

Totaal ( in € )

4 Zijn er extra kosten te verwachten?

Product | installatie Extra kosten voor: Kosten ( in € )


Formulier


Offerte

Klantgegevens

Naam

Adres

Telefoonnummer

Met deze offerte bieden wij u aan: het leveren, monteren en bedrijfsvaardig opleveren van:

Kosten

Materiaalkosten

Loonkosten

Extra kosten

Totaal (exclusief BTW)

19% BTW

Totaal prijs (inclusief BTW)

Leverings- en montagevoorwaarden van de installatie:Op deze offerte zijn de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van UNETO-VNI van toepassing.

Voor akkoord opdrachtgever: Voor akkoord opdrachtnemer:

Naam:

Plaats:

Datum:

Handtekening:


Formulier

Maak een elektrotechnische tekening.

Installatietekening



Formulier


Installatietekening

Maak een installatietechnische tekening.


Formulier


Projectplanning

Namen:

Project:

Projectnummer:

Activiteit Wie Geplande tijd Tijd p.p.

Werktekening maken Ontwerper

Materialen en gereedschappen bestellen Materiaalbeheerder

Planning maken Projectteam

Planning bespreken Projectteam

Groepenkast uitbreiden Elektromonteur

Busleiding installatie aanleggen Elektromonteur

Elektrische leidingen aanleggen Elektromonteur

Drinkwaterleiding aanleggen Installatiemonteur

Sanitaire waterleiding aanleggen Installatiemonteur

Onderdelen aansluiten Elektromonteur, Installatiemonteur

Onderdelen afmonteren Elektromonteur, Installatiemonteur

Testen Projectleider, Elektromonteur, Installatiemonteur

Gebruiksaanwijzing maken Ontwerper, Elektromonteur, Installatiemonteur

Project opleveren Projectleider

Interne administratie Projectteam

Nacalculatie Calculator

Nazorg Projectleider

Evaluatie Projectteam

Totaal 35 uur


Formulier


Projectplanning

Namen:

Project:

Projectnummer:

Paraaf projectleider: Paraaf materiaalbeheerder:

Paraaf ontwerper: Paraaf calculator:

Paraaf elektromonteur: Paraaf installatiemonteur:


Formulier


Magazijnbon

Naam aanvrager:

Project:

Projectnummer:

Datum:

Paraaf aanvrager: Paraaf magazijnmedewerker:

Tweede paraaf – retour magazijnbon Tweede paraaf – retour magazijnbon

Levering:

Retour:

Materialen / componenten / toestellen / etc.

Aantal Omschrijving Over

Speciaal gereedschap / materieel

Aantal Omschrijving Over


Formulier


Weekstaat

Namen:

Project:

Projectnummer:

Week:

Datum Functie Uitgevoerde werkzaamheden Uren

Totaal aantal uren


Formulier


Aansluitschema

1 Codeer de schakeldraden en schrijf de codes op in het schema. Schrijf in de laatste kolom waar de draad naar toe getrokken is.

Schakelcontact Aansluitklem Schakeldraad Schakeldraad getrokken naar… in verdeelkast codering

Schakeldraadschema

2 Vul in hoe de groepen zijn ingedeeld.

Groep Onderdelen van elektrische installatie

Groepenkastschema


Formulier

Gebruiksaanwijzing


Naam:

Datum:

Project:

Welke onderdelen van de installatie moet de klant zelf kunnen bedienen?

Geef een beschrijving van de werking van de installatieonderdelen.


Formulier


Gebruiksaanwijzing

Maak een tekening van de onderdelen van de installatie.


Formulier


Nacalculatie

1 Wat zijn de kosten van de materialen?

Product Materiaal Aantal Kosten ( in € )

Gebruikte materiaalkosten ( in € )


Formulier


Nacalculatie

2 Wat zijn de loonkosten?

Product Tijd Kosten ( in € )

Gemaakte loonkosten ( in € )

3 Zijn er overige kosten?

Product Voor... Kosten ( in € )

Gemaakte overige kosten ( in € )


Formulier


4 Is tijdens het uitvoeren van de opdracht met de klant afgesproken dat extra kosten in rekening gebracht mogen worden? Zo ja, zijn er extra kosten?

Extra kosten voor: Kosten ( in € )

Gemaakte extra kosten ( in € )

5 Is het project met winst of verlies afgesloten?

Offerte Nacalculatie

Materiaalkosten

Loonkosten

Overige kosten

Extra kosten

Totaalbedrag

Resultaat

(Totaalbedrag nacalculatie – Totaalbedrag offerte)

Nacalculatie

Formulier


Factuur

Factuur

Factuurnummer:

Klant:

Factuurdatum:

Omschrijving Bedrag

Materiaalkosten

Loonkosten

Overige kosten

Extra kosten

Totaal (exclusief BTW)

19% BTW

Totaal prijs (inclusief BTW)

Garantie

Betaling binnen 14 dagen na factuurdatum.


Formulier


Voorbereiding afspraak maken nazorggesprek

1 Wat is het doel van het telefoongesprek?

2 Hoe ga je je voorstellen?

3 Hoe sluit je het gesprek af?

4 Welke vragen ga je tijdens het telefoongesprek aan de klant stellen?

5 Hoe kom je te weten of de klant wel of niet tevreden is?

6 Hoe kom je te weten of de klant nog een andere opdracht voor jullie heeft?


Formulier


Evaluatie

Namen:

Project:

Projectnummer:

Week / weken:

1 Waren de taken aan het begin van het project voor iedereen duidelijk? Ja / Nee

Nee, wat niet?

2 Wat vonden jullie moeilijk?

3 Welke werkzaamheden waren makkelijk?


Formulier


Evaluatie

4 Hoe verliep de samenwerking? a. Wat ging goed?

b. Wat ging minder goed?

5 Wat zouden jullie de volgende keer anders doen?

6 Hebben jullie de planning gehaald? □ Ja: Waardoor komt dat? □ Nee: Welk deel van de planning hebben jullie niet gehaald? En hoe komt dat?


Formulier


Evaluatie

7 Wat hebben jullie van dit project geleerd?

8 Welke onderdelen of werkzaamheden vonden jullie het leukst om uit te voeren?


Instructiekaarten

Instructiekaart

EigenschappenIn een mengkraan worden koud en warm water gemengd.

Vooraf1 Zet de afsluiters van het drinkwater en het warm water dicht.

2 Tap de leidingen af.

Stappen3 Draai de moer en de ringen van het ondereind van de kraan af.

4 Controleer of de afdichtingsringen (1+2) op zijn plaats zitten.

5 Steek de kraan door het gat van het aanrechtblad.

6 Schuif de onderlegring (3) over aansluitleiding en schroefdraad.

7 Schuif de metalen ring (4) over het schroefdraad.

8 Draai de moer (5) licht aan. Houd de mengkraan op zijn plaats met een tang met rubberen inlage.

9 Sluit de rechter flexibele leiding aan op de hoekstopkraan van de drinkwaterleiding.

10 Sluit de linker flexibele leiding aan op de warmwaterleiding van een boiler of hoekstopkraan.

Daarna11 Zet weer druk op de waterleidingen.

12 Controleer de aansluitingen op dichtheid.

Mengkraan monteren en aansluiten


elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek

3 t/m 8

8

9

9

10

5510_Domotica_InK2zijdig.indd 1 31-07-2008 16:38:15

Instructiekaart elektrotechniek | sanitairtechniek | verwarmingstechniek | watertechniek

Mengkraan monteren en aansluiten

Aandachtspunten Warm water aansluiten (zit links) op de boiler of hoekstopkraan

van de warmwaterinstallatie. Koud water aansluiten (zit rechts) op de hoekstopkraan van

de koudwaterinstallatie. Voorkom beschadigingen van het chroom van de nieuwe kraan. Monteer de kraan in de juiste stand. Veiligheid.


Instructiekaart

EigenschappenEen hoekstopkraan sluit de waterstroom in een leiding af.Zo kan een toestel vervangen of gerepareerd worden.

Vooraf1 Zet de hoofdafsluiter dicht.

2 Tap de leiding af.

Stappen3 Bepaal de plaats van de muurplaat voor de hoekstopkraan.

4 Teken de gaten van de muurplaat af.

5 Monteer de muurplaat.

6 Meet de lengte van de benodigde buizen. Teken deze lengte op de buizen af.

7 Kort de buis af met een buissnijder en ontbraam de buiseinden.

8 Buig de benodigde sprongen en bochten in de buis.

9 Kies of je de buis op de muurplaat gaat solderen of knellen.

A. Bij solderen

10A Demonteer de muurplaat om verbranding van de wand en / of pluggen te voorkomen.

10B Leg een hittewerende plaat onder de muurplaat. Houd de vlam horizontaal tijdens het verwarmen.

10C Soldeer de buis aan de muurplaat.



5

6

6

8

10 a

10 b

Hoekstopkraan monteren en aansluiten

5510_Domotica_InK2zijdig.indd 3 31-07-2008 16:38:19

Instructiekaart

A. Bij solderen

10D Monteer na afkoelen de muurplaat met buis.

B. Bij knellen

11A Schuif de wartelmoer (2) en knelring (1) op de buis.

11B Steek het buiseinde in de muurplaat tot het niet verder kan.

11C Draai wartelmoer handvast aan.

11D Draai de wartelmoer vast met een goed passende sleutel.

11E Wikkel, indien nodig, hennep of tape om de schroefdraad van de hoekstopkraan.

11F Monteer de hoekstopkraan in de juiste stand op de muurplaat.

Daarna12 Spoel de leiding door.

13 Draai de hoekstopkraan dicht.

14 Zet de waterleiding weer op druk.

15 Controleer de installatie op dichtheid.

Aandachtspunten Zorg bij solderen dat de achtergrond niet verbrandt. Verwijder overtollig hennep of tape. Nieuwe hoekstopkranen zijn meestal voorzien van pakkingmateriaal. Veiligheid.


11 a

11 b

11 d

11 f

Hoekstopkraan monteren en aansluiten


Techniek in het VMBO


Bed

rijfssimulatie D

omotica

Opleidings- en ontwikkelingsfonds

voor het Technisch InstallatieBedrijf

Postbus 416

3440 AK Woerden

T 0800 – 8855885

F 0348 – 43 73 45

E [email protected]

I www.otib.nl

In OTIB zijn vertegenwoordigd:

17_OTIB_cover_v2.indd 1 30-07-2008 14:51:08

Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica · Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica...

Documents

Transcript of Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica · Techniek in het VMBO Bedrijfssimulatie Domotica...