1

De psychologie van

duurzaamheid

Gert Harm ten Bolscher

bolscher@dwa.nl

@GertHarmtB

3

www.dwa.nl

Situatie

4

1995 - 2005 2005 - 2013

2013 - ...

Productoptimalisatie

Systeemintegratie

Gebruiksinteractie

5

Belangstelling woonconsument

voor duurzaamheid

6

Onderzoek Bouwfonds (1)

• Baat het niet, dan gaat

het niet

7

Onderzoek Bouwfonds (2)

Wat willen bewoners?

22-5-2015 8

Onderzoek Bouwfonds (3)

Afwegingsfactoren

22-5-2015 9

Onderzoek Bouwfonds (4)

Acceptatie hogere prijs

22-5-2015 10

Woningeigenaar

Hoe zien (veel) professionals de

woonconsument?

• Zoeker naar economisch gewin

• Iemand die rationeel te overtuigen is

• Iemand die rationale beslissingen

neemt

11

Wat is de woningeigenaar?

• Gewoon een mens!

12

Onbewust gedrag

• Allergrootste deel (95%) van ons gedrag is

automatisch

• Gaat buiten het bewustzijn om

• We doen het omdat we het altijd doen

(gewoonte) ...

• ... of we reageren op stimuli of sociale

patronen

• Diep ingesleten gedragspatronen

veranderen kost heel veel moeite

14

Oefening

Denk eens even niet aan een olifant!

15

Beinvloeding

Roberto Scialdini:

• Sociale bewijskracht

• Autoriteit

• Schaarste

• Commitment en consistentie

• Sympathie

• Wederkerigheid 16

Hoe stimuleer je hotelgasten om hun

handdoeken meer dagen te gebruiken vanuit

milieuoverwegingen?

Sociaal bewijs: doen wat de meeste

anderen doen

• Help het hotel om energie te besparen

• Help mee voor een goed milieu

• De meeste gasten in dit hotel gebruiken

hun handdoek meerdere dagen

• De meeste mensen in deze hotelkamer

gebruiken hun handdoek meerdere

dagen

16%

31%

43%

49%

Veranderen

Uit de comfortzone komen:

• Kost energie

• Vraagt continu om bewuste acties

• Voelt als onplezierig (pijn-beleving)

• Doelen vaak ver weg

• Verlies-beleving heeft sterkere impact

dan winstbeleving

19

Veranderen als plezier?

• Goede voorbeeld

• Angst/onzekerheid wegnemen

• Korte termijn doelen

• Haalbare doelen

• Beloning als doel gerealiseerd is

• Juiste moment positieve prikkels

(Scialdini!)

20

Prestatiegaranties

Afhankelijk van

• Ontwerpkwaliteit

• Bouwkwaliteit

• Eindgebruiker

21

Energiegebruik en vakmanschap

• Vakmanschap in conceptvorming,

ontwerp, realisatie en beheer bepaalt

energiegebruik

22

23

Gebruikersgedrag

24

Theoretisch energiegebruik

onzuinige woning

Theoretisch energiegebruik

zuinige woning

Praktisch energiegebruik

onzuinige woning

Praktisch energiegebruik

zuinige woning

Prebound effect

Rebound effect

Gasverbruik & aanwezigheid

25

Temperatuurinstelling &

afgiftesysteem

26

(Dis)comfort?

27

Discomfort door lage

inblaastemperatuur

28

Verduurzaming van de woning

• Niet technisch aanvliegen

• Benadering vanuit de ‘zachte’ hoek:

– Waar heeft de klant echt behoefte aan?

– Benadering als mens

– Details maken het verschil

– Gebruikersgedrag bepaalt de prestatie

29

Naar energieneutrale

gebouwen

• Techniek is beschikbaar

• Echter:

– Technische keuzes in relatie tot de

eindgebruiker en het gebruikersgedrag

– Communicatie/marketing richting

gebruikers

– Terugkoppeling op gedrag nodig

o Monitoring

o Wedstrijdelement 30

Conclusie

Willen we echte energieneutrale

gebouwen realiseren, dan is niet alleen

kennis van techiek en technische

systemen nodig maar ook kennis van

menselijk gedrag en interactie tussen

mens en techniek.

Film

31

http://projecten/p/intern/00020/Huisstijl en logos/Vormelementen/Accolade/Accolade heel cerise.png

33