Tabellenboek - Nederlands Veteraneninstituut · 2019. 7. 15. · Tabellenboek Jacco Duel Jessica...
Transcript of Tabellenboek - Nederlands Veteraneninstituut · 2019. 7. 15. · Tabellenboek Jacco Duel Jessica...
1
Alles rustig aan het thuisfront?
Een onderzoek naar de behoefte aan erkenning, waardering en ondersteuning
onder het thuisfront van post-actieve veteranen.
Tabellenboek
Jacco Duel
Jessica Cozzi
Melanie Dirksen
Veteraneninstituut, 2018
2
1 Inleiding
Dit rapport beschrijft de achtergrond van het thuisfrontonderzoek dat is uitgevoerd door
het Veteraneninstituut. Ook geeft dit rapport een uitgebreid overzicht van de antwoorden
die de deelnemers hebben gegeven. Naast dit rapport is er een korte
publiekssamenvatting met de belangrijkste resultaten van nadere analyses op die
antwoorden beschikbaar (https://www.veteraneninstituut.nl/veteranen-hun-
missies/publicaties/). Deze samenvatting geeft ook aan wat het Veteraneninstituut met
de resultaten van het onderzoek gaat doen.
Het thuisfront speelt een cruciale rol in het leven van militairen. Vanaf het moment van
het besluit om bij Defensie te gaan werken tot een daadwerkelijke uitzending is het
thuisfront betrokken bij tal van belangrijke momenten en periodes in de carrière van de
militair (Uijtenbroek, 2012). Bij veel onderzoeken naar uitzendervaringen staan de
ervaringen van de veteraan centraal. In veel mindere mate komen de ervaringen van het
thuisfront in het onderzoek naar voren en als het thuisfront in onderzoek aan bod komt,
betreft dat vooral het thuisfront van veteranen in werkelijke dienst. Van het thuisfront
van post-actieve veteranen is veel minder bekend.
Met dit onderzoek wil het Veteraneninstituut het thuisfront van post-actieve veteranen
een gezicht geven en achterhalen of het Veteraneninstituut beter kan voorzien in de
behoeften van het thuisfront die voortvloeien uit de eerdere ervaringen met de
uitzending van hun relatie. Daarvoor willen we graag te weten komen hoe het is om
thuisfront te zijn, ook jaren na een uitzending. Ervaart het thuisfront erkenning en
waardering voor hun ervaringen rondom de uitzending en de mogelijke gevolgen die de
uitzending voor hén heeft gehad? Heeft het thuisfront van post-actieve veteranen, ook
jaren later, behoefte aan erkenning en waardering? Heeft het thuisfront behoefte aan
steun en zorg vanwege de toenmalige uitzending van de veteraan? Dit zijn slechts enkele
vragen die het Veteraneninstituut wil beantwoorden met het thuisfrontonderzoek.
In dit rapport beschrijven we hoe we het onderzoek hebben uitgevoerd. In hoofdstuk
twee komen de vraag- en doelstelling van dit onderzoek en de inhoud van de
vragenlijsten aan bod. In het onderzoek hebben we twee typen vragenlijsten gebruikt:
één vragenlijst voor het thuisfront en één vragenlijst voor de veteraan met vragen over
het thuisfront. In hoofdstuk drie beschrijven we hoe we het onderzoek hebben
uitgevoerd. Hoofdstuk vier presenteert de resultaten. Tot slot bevat hoofdstuk vijf een
korte reflectie op het onderzoek en een interpretatie van de resultaten. De vragenlijsten
die we hebben gebruikt, staan in de bijlagen van dit rapport.
3
2 Waarom een thuisfront onderzoek?
In dit hoofdstuk leggen we de redenen voor het uitvoeren van dit onderzoek uit en kijken
we naar de vragen die centraal staan in het onderzoek.
2.1 Doelstelling
Het Veteraneninstituut is één van de uitvoerders van het veteranenbeleid van Defensie.
Naast dienstverlening aan, en onderzoek verrichten onder post-actieve veteranen, levert
het Veteraneninstituut ook diensten aan hun thuisfront. Zo faciliteert het Veteranenloket
ook toegang tot zorg en ondersteuning voor het thuisfront en beheert het
Veteraneninstituut een besloten Facebookgroep speciaal voor thuisfrontleden: Home@Vi.
Met de resultaten van dit onderzoek kan het Veteraneninstituut – indien nodig – zijn
dienstverlening beter laten aansluiten op de behoeften van het thuisfront van post-
actieve veteranen.
2.2 Wat willen we te weten komen?
Onderzoeksvraag 1: Waaruit bestaat het thuisfront?
Er bestaan verschillende definities voor het begrip ‘thuisfront’ of ‘relatie’ (Ministerie van
Defensie, 2016). De Veteranenwet (2012) definieert ‘relatie’ als: “de echtgenoot,
geregistreerde partner of andere levensgezel en bloed- en aanverwanten in de eerste of
tweede graad van de veteraan”. Volgens deze definitie kunnen slechts de meeste directe
familieleden van de veteraan als thuisfront worden beschouwd. Het begrip ‘thuisfront’ is
niet gedefinieerd in de Veteranenwet; in het dagelijks spraakgebruik is ‘thuisfront’ echter
de meest gebruikte term (zie bijvoorbeeld de Evaluatie van het veteranenbeleid van het
Ministerie van Defensie, 2016). In de praktijk blijkt dat het begrip ‘thuisfront’ breder is
en ook kan slaan op “een ieder die van betekenis is voor de uitgezonden militair, zoals
kinderen, buren, familie en vrienden” (Nederlandse Defensie Academie, 2015).
In dit onderzoek vragen we de veteraan wie hij1 het meest tot zijn thuisfront rekent en
vragen we hem om de vragenlijst voor het thuisfront aan die persoon te geven. Aan
leden van het thuisfront vragen we vervolgens in hoeverre zij zich thuisfront voelen en in
hoeverre ze activiteiten ondernemen als thuisfront. Ook vragen we diverse
1 Voor de eenvoud gebruiken wij ‘hij’, ‘hem’, ‘zijn’ waar we uiteraard ook ‘zij’ en ‘haar’ bedoelen.
4
persoonsgegevens en achtergrondkenmerken. Op deze manier proberen we een beeld te
krijgen van de samenstelling, activiteiten en kenmerken van de kern van het thuisfront.
Onderzoeksvraag 2: In hoeverre ervaart het thuisfront erkenning, waardering en
ondersteuning?
Er is weinig onderzoek gedaan naar het thuisfront van veteranen; het onderzoek dat is
gedaan richt zich op het thuisfront van actief dienende veteranen. Daarom wil het
Veteraneninstituut peilen in hoeverre het thuisfront van post-actieve veteranen invloed
ervaart van de uitzending op hun leven en nagaan in hoeverre het thuisfront in de
afgelopen jaren waardering heeft ontvangen, bijvoorbeeld vanuit de veteraan zelf, hun
directe omgeving en het Veteraneninstituut. Ook vragen we in hoeverre het thuisfront
van post-actieve veteranen het belangrijk vindt om waardering te ontvangen. Verder
willen we in kaart brengen van welke diensten thuisfrontleden gebruikmaken. Daarnaast
proberen we te achterhalen of er verschillen zijn tussen ‘generaties’ thuisfrontleden,
zoals bijvoorbeeld het verschil tussen het thuisfront van een Libanonveteraan en het
thuisfront van een Afghanistanveteraan.
Onderzoeksvraag 3: Is er behoefte aan meer erkenning, waardering en ondersteuning en
zo ja, waar bestaat die behoefte dan uit?
Tot slot proberen we te achterhalen of het thuisfront behoefte heeft aan meer erkenning,
waardering en ondersteuning. Uit de evaluatie van het veteranenbeleid bleek al dat het
thuisfront meer aandacht behoeft en meer betrokken moet worden bij het zorgproces
van de veteraan (Ministerie van Defensie, 2016). Een van de aanbevelingen uit het
rapport is dan ook: “Zorg voor structureel meer aandacht voor het thuisfront, ook buiten
de uitzendingen om”. Met dit onderzoek proberen we meer inzicht te krijgen in wat het
thuisfront ziet als mogelijke verbeteringen op het gebied van erkenning, waardering en
ondersteuning. Ook aan veteranen vragen wij of zij verbetermogelijkheden zien. We
proberen in kaart te brengen of deze behoeften verschillen voor bepaalde thuisfrontleden
(bijvoorbeeld partners versus kinderen) of thuisfrontgeneraties.
5
3 Dataverzameling
3.1 Procedure en vragenlijsten
In week 22 heeft het Veteraneninstituut via een brief 2.500 veteranen uitgenodigd om
deel te nemen aan het onderzoek kerngegevens veteraan met daarin vragen over het
thuisfront (zie rapport Kerngegevens Veteranen 2018). Daarnaast bevatte de brief ook
een uitnodiging voor één van de thuisfrontleden van de veteraan om deel te nemen aan
het thuisfrontonderzoek. In de brief aan de veteraan verzochten wij hem om degene die
hij het meest tot zijn thuisfront rekent de uitnodiging voor het thuisfrontonderzoek te
geven. Wij hebben de thuisfrontleden dus indirect uitgenodigd om deel te nemen aan het
onderzoek, omdat wij niet weten wie de veteraan als zijn thuisfront ziet. In week 23
hebben we alle veteranen een herinneringsbrief voor beide onderzoeken gestuurd. In
week 25 hebben we de veteranen die tot dan toe nog niet hadden gereageerd een
tweede herinnering gestuurd met een papieren versie van zowel de vragenlijst voor
veteranen als voor het thuisfront, inclusief twee antwoordenveloppen. De
dataverzameling voor het onderzoek Kerngegevens eindigde op de geplande datum: 29
juli (week 26). Omdat de respons voor het onderzoek onder het thuisfront sterk
achterbleef is de dataverzameling voor dat onderzoek enige tijd voortgezet en beëindigd
in week 31 (3 augustus 2018).
Voor beide onderzoeken hebben we twee methoden van dataverzameling gebruikt
(mixed-method), namelijk de mogelijkheid om de vragenlijst via internet in te vullen of
met pen en papier. Na de uitnodiging en eerste herinnering konden de deelnemers de
vragenlijst via internet invullen. De tweede herinnering bevatte een papieren versie van
de vragenlijst met een antwoordenvelop.
Voor het thuisfrontonderzoek hebben we een vragenlijst opgesteld voor de veteraan zelf
en een voor het thuisfront van de veteraan. In tabel 3.1 staat een overzicht van de
onderwerpen die aan bod komen in de vragenlijst voor het thuisfront en de herkomst of
reden van deze vragen. Tabel 3.2 bevat de vragen over het thuisfront die we aan de
veteranen hebben voorgelegd.
6
Tabel 3.1. De thema’s en onderwerpen uit de vragenlijst voor het thuisfront
Thema Onderwerpen Herkomst/reden
Thuisfront lid Relatie tot veteraan Samenstelling van het thuisfront
Uitzendperiode Hoeveel uitzending(en)
Thuisfront tijdens uitzending(en)
Laatste uitzending
Ervaring uitzendperiode
Ervaringen van het thuisfront ten
tijde van de uitzending(en)*
Ervaren erkenning en
ondersteuning
Erkenning tijdens uitzending
Deelgenomen missies Missies van de veteraan*
Identiteit van het thuisfront Identificatie thuisfront Identiteit als thuisfront*
Invloed van uitzending Belemmering thuisfront
Belemmering veteraan
Belemmering overig
Welke gezinsleden hebben op
welke manier dan ook klachten
(gehad) van de uitzending?*
Huidige rol uitzendervaring
Invloed uitzendervaring
De huidige invloed van de
uitzendervaring*
Waardering en steun voor het
thuisfront
Ervaren steun Ervaring van en behoefte aan
erkenning en waardering Belang van steun
Gebruik diensten
Veteraneninstituut
Bekendheid met Home@Vi
Ervaring met Veteraneninstituut
Ervaringen van het thuisfront met
de diensten van het
Veteraneninstituut*
Thuisfrontorganisaties
Thuisfrontactiviteiten
Deelname van het thuisfront aan
activiteiten
Verandering thuisfrontbeleid Gewenste verandering*
Persoonlijke situatie Tevredenheid leven
Gezondheid
European Social Survey
Leeftijd
Geslacht
Burgerlijke staat
Samenstelling huishouden
Demografische gegevens om
uitspraken te kunnen doen over
verschillende categorieën binnen
de steekproef, bijvoorbeeld op
basis van leeftijd*
Militair verleden
Uitzendervaring
Onderscheid tussen (niet) militaire
thuisfrontleden
Positie arbeidsmarkt Demografische gegevens*
Noot. Vragen met een asterisk (*) zijn grotendeels vergelijkbaar met de vragen die we periodiek
voorleggen aan de veteraan via het onderzoek Kerngegevens veteranen.
7
Tabel 3.2. De thema’s ‘persoonlijke situatie’ en ‘thuisfront’ uit de vragenlijst voor de
veteraan
Thema Onderwerpen Herkomst/reden
Persoonlijke situatie Geslacht
Leeftijd
Burgerlijke staat
Samenstelling huishouden
Positie arbeidsmarkt
Demografische gegevens om
uitspraken te kunnen doen over
verschillende categorieën binnen
de steekproef, bijvoorbeeld op
basis van leeftijd
Tevredenheid leven
Thuisfront Belangrijkste thuisfront lid Samenstelling van het thuisfront
Erkenning en waardering thuisfront Erkenning thuisfront
Betrekken thuisfront bij
veteranenactiviteiten
In hoeverre ziet de veteraan
veteranenactiviteiten als iets voor
zichzelf of ook voor het thuisfront
Verandering thuisfrontbeleid Gewenste verandering
3.2 Verwachte respons en steekproef
De laatste jaren is de respons voor het onderzoek Kerngegevens veteranen teruggelopen
van 51% in 2014 naar 28% in 2017 (zie https://www.veteraneninstituut.nl/veteranen-
hun-missies/publicaties/). Uit een recent onderzoek van Defensie onder het thuisfront
van veteranen in werkelijke dienst was de respons – na meerdere herinneringen – 12%
was (Veteranennota 2017-2018). Om een zo hoog mogelijke respons te krijgen, hebben
we een stimulans ingezet voor zowel de veteraan als zijn thuisfront. Di stimulans was het
verloten van tien dinerbonnen van €75,- onder de deelnemers van het thuisfront en tien
onder de deelnemende veteranen. In de vragenlijst is er na het invullen van alle vragen
de gelegenheid om aan te geven of de respondent wil deelnemen aan de verloting.
De populatie voor het onderzoek bestaat uit het thuisfront van veteranen. Het gaat
hierbij om veteranen die:
een veteranenpas hebben
niet ouder zijn dan 75 jaar
niet meer in werkelijke dienst zijn of werkzaam zijn als reservist
woonachtig zijn in Nederland
De populatie bestaat uit het thuisfront van 40.600 veteranen (EXACT-databestand
Veteraneninstituut; 5 februari 2018). Voor de steekproef hebben we de veteranen
verdeeld in vijf leeftijdsgroepen en uit elke leeftijdsgroep hebben we aselect vijfhonderd
veteranen geselecteerd (zie tabel 3.3).
8
Tabel 3.3. Populatie en steekproef
Leeftijdscategorie van de veteranen Populatie Getrokken steekproef
t/m 35 jaar 6.372 500
36-45 jaar 11.130 500
46-55 jaar 9.187 500
56-65 jaar 10.106 500
66-75 jaar 3.805 500
Totaal 40.600 2.500
De steekproef is voor het versturen van de uitnodigingen (begin juni 2018) gecontroleerd
op overleden veteranen. Er waren bij ons geen overleden veteranen in de steekproef
bekend ten tijde van het versturen van de uitnodigingen.
3.3 Deelnemers
Uit de reacties op de uitnodiging en herinneringen die we tot en met week 26 ontvingen,
bleken drie veteranen overleden, één veteraan verhuisd naar het buitenland, vijftien
veteranen in actieve dienst of reservist en van elf veteranen bleek het adres foutief (en
het juiste adres niet te achterhalen uit het Veteranen Registratie Systeem). Uiteindelijk
hebben 2.470 veteranen en hun thuisfront een uitnodiging ontvangen om deel te nemen
aan het onderzoek.
Op de uitnodiging aan het thuisfront van de doelgroep kregen we 424 reacties. Daarvan
waren er 52 niet bruikbaar voor het onderzoek. Acht keer betrof het een mededeling van
de veteraan dat zijn thuisfront niet wilde deelnemen, dat hij het zelf niet zinvol vond om
het thuisfront uit te nodigen, omdat veteranen de vragenlijst voor het thuisfront invulden
of omdat het thuisfront telefonisch contact opnam. Tien keer werd een vragenlijsten leeg
retour gestuurd. In 34 gevallen bleek dat in de vragenlijst (internet of papier) teveel
vragen onbeantwoord bleven. Zie tabel 3.4. Daarnaast reageerden drie deelnemers zowel
op de internetvragenlijst als de papieren vragenlijst.
9
Tabel 3.4. De gerealiseerde respons van het thuisfront
Leeftijdscategorie van
de veteraan
Populatie Uitnodiging
ontvangen
Onbruikbare
respons
Bruikbare
respons
Percentage
bruikbare
respons
t/m 35 jaar 6.366 489 2 44 9,0%
36-45 jaar 11.126 493 4 58 11,8%
46-55 jaar 9.182 494 5 53 10,7%
56-65 jaar 10.104 496 14 93 18,8%
66-75 jaar 3.803 498 27 124 24,9%
Totaal 40.581 2.470 52 372 15,1%
Van de veteranen uit de doelgroep kregen we 663 reacties. Daarvan waren er achttien
niet bruikbaar voor het onderzoek, omdat het een mededeling betrof dat men niet wilde
deelnemen (twee keer), omdat vragenlijsten leeg retour werden gestuurd (drie keer) of
dat in de vragenlijst (internet of papier) teveel vragen onbeantwoord bleven (dertien
keer). Zie tabel 3.5.
Tabel 3.5. De gerealiseerde respons van de veteranen
Leeftijdscategorie van
de veteraan
Populatie Uitnodiging
ontvangen
Onbruikbare
respons
Bruikbare
respons
Percentage
bruikbare
respons
t/m 35 jaar 6.366 489 0 62 12,7%
36-45 jaar 11.126 493 1 85 17,2%
46-55 jaar 9.182 494 1 92 18,6%
56-65 jaar 10.104 496 7 172 34,7%
66-75 jaar 3.803 498 9 234 47,0%
Totaal 40.581 2.470 18 645 26,1%
10
4 Resultaten
Uit tabel 3.4 en 3.5 blijkt dat veteranen en hun thuisfront uit de verschillende
leeftijdscategorieën een verschillende kans hadden om in de steekproef te vallen. Ook de
responspercentages zijn verschillend voor de leeftijdscategorieën. Door het toekennen
van een gewicht (weegfactor) aan elke respondenten uit een bepaalde leeftijdscategorie
worden de resultaten representatief voor de diverse leeftijdscategorieën van veteranen
uit de gehele doelgroep (veteranenpashouder, post-actief, niet ouder dan 75 jaar,
woonachtig in Nederland). Tabel 4.1 toont de gewichten voor iedere respondent uit een
bepaalde leeftijdscategorie van de veteraan.
Tabel 4.1. Gewichten per leeftijdscategorie van de veteraan
A B C D
Leeftijds-
categorie
veteraan
Aantal
veteranen in
EXACT
% van
totaal in
EXACT
Bruikbare
respons
% van
bruikbare
respons
Gewicht
(kolom
B/E)
Onderzoek onder
thuisfrontleden
t/m 35 jaar 6366 15,6871 44 11,8280 1,326277
36 t/m 45 jaar 11126 27,4168 58 15,5914 1,758455
46 t/m 55 jaar 9182 22,6264 53 14,2473 1,588114
56 t/m 65 jaar 10104 24,8984 93 25,0000 0,995934
66 t/m 75 jaar 3803 9,3714 124 33,3333 0,281141
Totaal 40581 100,0 372 100,0
Onderzoek onder
veteranen
t/m 35 jaar 6366 15,6871 62 9,6124 1,631969
36 t/m 45 jaar 11126 27,4168 85 13,1783 2,080449
46 t/m 55 jaar 9182 22,6264 92 14,2636 1,586304
56 t/m 65 jaar 10104 24,8984 172 26,6667 0,933688
66 t/m 75 jaar 3803 9,3714 234 36,2791 0,258314
Totaal 40581 100,0 645 100,0
Tabel 4.3 en 4.4 tonen respectievelijk de resultaten van het onderzoek onder de
thuisfrontleden en de veteranen. Bij het thuisfront tonen we per vraag de resultaten voor
(1) het totaal (alle respondenten), voor (2) de relatie van de veteraan (partners of
anders) en (3) per leeftijdscategorie van de veteraan (t/m 35 jaar, van 36 t/m 45 jaar,
46 t/m 55 jaar, 56 t/m 65 jaar, 66 t/m 75 jaar). Bij de veteraan tonen we de resultaten
voor (1) het totaal en (2) per leeftijdscategorie van de veteraan.
In beide tabellen staan per vraag de kolompercentages. Door afronding en weging
kunnen de totaalaantallen per kolom verschillen van 100%. Ook kan door afronding en
weging de totaalaantallen respondenten per categorie (relatie van de veteraan en leeftijd
van de veteraan) verschillen van het totaal aantal respondenten dat die vraag heeft
11
beantwoord. De gemiddelde scores per vraag zijn berekend met de respondenten die een
score (1 t/m 5) hebben toegekend; de respondenten die op die vraag ‘geen mening’
hebben geantwoord zijn buiten beschouwing gelaten. Voor een aantal vragen betekent
dit dat de gemiddelde scores zijn berekend voor een aantal respondenten dat flink afwijkt
van het totaal respondenten.
De percentages in dit rapport zijn gebaseerd op een steekproef. Het is zeer waarschijnlijk
dat als we een andere steekproef zouden hebben getrokken, de percentages afwijken
van wat nu in het rapport staat. De onderstaande tabel 4.2 helpt om een idee te krijgen
hoe groot die afwijking kan zijn. Als we 100 steekproeven trekken zal in 95 gevallen het
werkelijke percentage van de doelgroep vallen binnen een bepaald
betrouwbaarheidsinterval. Tabel 4.2 geeft voor een aantal percentages en respondenten
weer hoe groot dat interval is. Een voorbeeld maakt duidelijk hoe de tabel moet worden
gelezen: als 50% van de 372 respondenten een antwoord geeft, loopt het interval van
45% tot 55%. Met 95% betrouwbaarheid ligt het werkelijke percentage van de doelgroep
binnen dit interval. Nog een voorbeeld: als 10% van de 645 respondenten een antwoord
geeft, loopt het interval van 8% tot 12%. Met 95% betrouwbaarheid ligt het werkelijke
percentage van de doelgroep binnen dit interval. Het is goed om te beseffen dat ook
rondom gemiddelden een betrouwbaarheidsinterval ligt; omdat in dit rapport de nadruk
ligt op percentages, voert het te ver om hierover meer gedetailleerde informatie te
geven.
Tabel 4.2. Het berekenen van een betrouwbaarheidsinterval
Het percentage is Bij 645 respondenten Bij 372 respondenten
is het percentage plus
en min ...
is het percentage plus
en min ...
5 of 95 2 2
10 of 90 2 3
15 of 85 3 4
20 of 80 3 4
25 of 75 3 4
30 of 70 4 5
35 of 65 4 5
40 of 60 4 5
45 of 55 4 5
50 4 5
Voor verschillende vragen hebben we de gemiddelden tussen groepen getoetst met een
t-test. Bij ‘relatie van de veteraan’ vergelijken we ‘partner’ met ‘anders’. Voor ‘leeftijd
van de veteraan’ vergelijken we elke leeftijdscategorie met de overige
12
leeftijdscategorieën samen. Met een pijl geven we een significant (p < .05) lager ▼ of
hoger ▲ gemiddelde weer. Bij de laatste vraag van het thuisfrontonderzoek en het
onderzoek onder veteranen (moet er iets gebeuren om ... te verbeteren) zijn de
verschillen in percentages tussen de kolommen getoetst met de Pearson χ2-toets. Daarbij
hebben we dezelfde groepen gebruikt om met elkaar te vergelijken als bij de t-test en
ook hier geven pijlen aan in welke richting een significant verschil gaat.
13
Tabel 4.3. Uitkomsten onderzoek onder thuisfront
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
PERSOONSGEGEVENS
Ik ben een ... van de veteraan. [N=372]
ouder 12% 0% 77%
partner 85% 100% 0%
ex-partner 1% 0% 5%
kind 1% 0% 7%
broer/zus 1% 0% 5%
anders, namelijk 1% 0% 5%
Geslacht. [N=368]
Man 10% 5% 38%
Vrouw 90% 95% 62%
Leeftijd. [N=367]
Gemiddelde 49 47▼ 62▲
Burgerlijke staat. [N=368]
Ongehuwd (nooit gehuwd en nooit geregistreerd partner geweest) 9% 10% 7%
Gehuwd (wettig gehuwd/geregistreerd partnerschap) 83% 84% 77%
Weduwnaar/weduwe 1% 1% 0%
Gescheiden (gescheiden na wettig huwelijk/gescheiden na partnerschap) 7% 6% 16%
Huishouden. [N=370]
Thuiswonend - u woont bij uw ouder(s) 1% 0% 4%
Alleenstaand 2% 0% 11%
Samenwonend met partner (al dan niet gehuwd), zonder kind(eren) 39% 36% 56%
Samenwonend met partner (al dan niet gehuwd), met kind(eren) 57% 64% 25%
Alleenstaande ouder, samenwonend met kind(eren) 1% 0% 5%
Overig (bijvoorbeeld woongemeenschap, LAT relatie) 1% 1% 0%
14
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
PERSOONSGEGEVENS (vervolg)
Positie arbeidsmarkt. [meerdere antwoorden mogelijk] [N=352]
Schoolgaand/studerend/in opleiding 2% 2% 5%
Betaald werkzaam (12 uur of meer per week) 69% 75% 37%
Onbetaald werkzaam/vrijwilliger 8% 8% 11%
Werkloos 6% 6% 5%
Met pensioen/functioneel leeftijdsontslag 17% 10% 53%
Arbeidsongeschikt (volledig/gedeeltelijk) 4% 3% 9%
Militair [N=368] 2% 2% 0%
Alles bij elkaar genomen, hoe tevreden bent u vandaag de dag met uw
leven in het algemeen? [0 = zeer ontevreden; 10 = zeer tevreden] [N=368]
Gemiddelde 8,8 8,8 8,8
Hoe is uw gezondheid over het algemeen? [N= 369]
5. Heel erg goed 17% 19% 9%
4. Goed 64% 63% 74%
3. Redelijk 15% 16% 12%
2. Slecht 3% 3% 2%
1. Heel erg slecht 1% 1% 4%
Gemiddelde 3,9 4,0 3,8
15
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
PERSOONSGEGEVENS (vervolg)
Maakt de veteraan deel uit van uw huishouden? [N=360]
Ja 88% 99% 18%
Bent u zelf militair (geweest)?[N=368]
Ja, ik ben nog steeds in dienst en ik ben ook zelf uitgezonden geweest 1% 2% 0%
Ja, ik ben nog steeds in dienst en ik ben niet zelf uitgezonden geweest 0% 0% 0%
Ja, ik ben inmiddels uit dienst en ik ben ook zelf uitgezonden geweest 4% 4% 6%
Ja, ik ben inmiddels uit dienst en ik ben niet zelf uitgezonden geweest 7% 5% 20%
Nee 87% 90% 74%
Hoe heeft u uw eigen uitzendperiode ervaren? [N=20] N N N
Zeer positief 3 3 0
Positief 12 11 1
Zowel positief als negatief 5 4 1
Negatief 0 0 0
Zeer negatief 0 0 0
Niet positief of negatief 0 0 0
16
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
UITZENDPERIODE
Hoeveel uitzendingen heeft u als thuisfront meegemaakt? [N=372]
1 41% 37% 63%
2 of meer 28% 28% 26%
Geen, ik werd pas thuisfront .. jaar na de laatste uitzending van de veteraan
(graag afronden naar een heel getal). 32% 35% 11%
Gemiddeld aantal jaren na de uitzending [N=101] 8 8 11
Tijdens welke uitzending(en) was u thuisfront? [meerdere antwoorden
mogelijk] [N=255] N = 204 N = 51
Nieuw-Guinea (1950-1962) 1% 1% 2%
Libanon (1979-1985) 6% 4% 12%
Golfoorlog (1987-1991) 4% 5% 0%
Cambodja (1992-1993) 2% 3% 0%
Voormalig Joegoslavië (1991-1995) 24% 24% 22%
Voormalig Joegoslavië (1996-heden) 29% 29% 28%
Kosovo (1999-2000) 7% 8% 6%
Afghanistan (2002-2005) 8% 9% 4%
Afghanistan (2006-2010) 32% 30% 39%
Afghanistan (2011-heden) 7% 7% 6%
Irak (2003-heden) 13% 13% 14%
Anders, namelijk ... 14% 16% 4%
17
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
UITZENDPERIODE (vervolg)
In welk jaar eindigde de laatste uitzendperiode die u heeft meegemaakt?
[N=255] N = 204 N = 51
Gemiddelde 2002 2003 2001
In het algemeen, hoe heeft u de uitzendperiode ervaren? [N=248]
Zeer positief 0% 0% 0%
Positief 27% 25% 35%
Zowel positief als negatief 59% 61% 49%
Negatief 9% 9% 8%
Zeer negatief 2% 2% 2%
Niet positief of negatief 4% 4% 6%
WAARDERING EN STEUN RONDOM UITZENDING
Ik kreeg erkenning, waardering en ondersteuning van ... [N=247]
... de veteraan zelf
N = 196 N = 50
5. Helemaal mee eens 38% 40% 32%
4. Mee eens 44% 44% 46%
3. Neutraal 15% 14% 20%
2. Mee oneens 1% 1% 2%
1. Helemaal mee oneens 1% 1% 0%
Geen mening 1% 1% 0%
Gemiddelde 4,2 4,2 4,1
18
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING EN STEUN RONDOM UITZENDING (vervolg)
... van mijn directe omgeving (familie, goede vrienden, buren, collega’s, goede
bekenden) [N=249] N = 199 N = 50
5. Helemaal mee eens 21% 25% 4%
4. Mee eens 50% 51% 48%
3. Neutraal 20% 16% 38%
2. Mee oneens 5% 5% 4%
1. Helemaal mee oneens 3% 3% 4%
Geen mening 1% 1% 2%
Gemiddelde 3,8 3,9▲ 3,5▼
... van organisaties waarbij ik betrokken was of waarvan ik afhankelijk was
(school, werk, verenigingen, ...) [N=244] N = 196 N = 48
5. Helemaal mee eens 9% 10% 8%
4. Mee eens 31% 31% 31%
3. Neutraal 34% 35% 31%
2. Mee oneens 15% 17% 8%
1. Helemaal mee oneens 5% 4% 10%
Geen mening 5% 3% 10%
Gemiddelde 3,2 3,3 3,2
... de eenheid waartoe de veteraan behoorde [N=244] N = 196 N = 48
5. Helemaal mee eens 10% 9% 13%
4. Mee eens 27% 27% 25%
3. Neutraal 30% 32% 25%
2. Mee oneens 17% 17% 17%
1. Helemaal mee oneens 11% 11% 13%
Geen mening 5% 5% 8%
Gemiddelde 3,1 3,1 3,1
19
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING EN STEUN RONDOM UITZENDING (vervolg)
... de defensieorganisatie [N=244] N = 195 N = 49
5. Helemaal mee eens 11% 10% 16%
4. Mee eens 25% 24% 29%
3. Neutraal 35% 37% 25%
2. Mee oneens 13% 15% 4%
1. Helemaal mee oneens 12% 11% 18%
Geen mening 4% 3% 8%
Gemiddelde 3,1 3,1 3,2
Voor degenen die pas na de uitzending thuisfront werden: Aan welke
missies heeft de veteraan deelgenomen? [meerdere antwoorden
mogelijk] [N=114]
N = 108
N = 6
N
Nieuw Guinea (1950-1962) 4% 2% 2
Libanon (1979-1985) 29% 27% 3
Golfoorlog (1987-1991) 3% 3% 0
Cambodja (1992-1993) 2% 2% 0
Voormalig Joegoslavië (1991-1995) 28% 30% 0
Voormalig Joegoslavië (1996-heden) 24% 25% 0
Kosovo (1999-2000) 10% 11% 0
Afghanistan (2002-2005) 3% 3% 0
Afghanistan (2006-2010) 11% 11% 1
Afghanistan (2011-heden) 3% 3% 0
Irak (2003-heden) 2% 2% 0
Weet ik niet 5% 5% 0
Anders, namelijk ... 7% 7% 0
20
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT
Ik voel mij thuisfront van een veteraan. [N=371]
5. Helemaal mee eens 20% 18% 31%
4. Mee eens 31% 29% 42%
3. Neutraal 25% 27% 15%
2. Mee oneens 14% 15% 10%
1. Helemaal mee oneens 4% 5% 0%
Geen mening 6% 6% 2%
Gemiddelde 3,5 3,4▼ 4,0▲
Ik ben er trots op dat ik thuisfront ben van een veteraan. [N=367]
5. Helemaal mee eens 25% 23% 37%
4. Mee eens 37% 37% 38%
3. Neutraal 28% 30% 17%
2. Mee oneens 4% 4% 3%
1. Helemaal mee oneens 1% 2% 0%
Geen mening 4% 4% 4%
Gemiddelde 3,8 3,8▼ 4,1▲
Ik draag actief uit dat ik thuisfront ben van een veteraan [N=369]
5. Helemaal mee eens 10% 9% 18%
4. Mee eens 14% 12% 23%
3. Neutraal 31% 32% 27%
2. Mee oneens 25% 27% 14%
1. Helemaal mee oneens 14% 14% 9%
Geen mening 7% 6% 9%
Gemiddelde 2,8 2,7▼ 3,3▲
21
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT (vervolg)
Ik ben er trots op dat mijn veteraan op uitzending is geweest. [N=369]
5. Helemaal mee eens 29% 28% 35%
4. Mee eens 43% 43% 43%
3. Neutraal 18% 19% 16%
2. Mee oneens 5% 6% 2%
1. Helemaal mee oneens 2% 2% 0%
Geen mening 2% 2% 4%
Gemiddelde 4,0 3,9 4,1
Mijn veteraan heeft belangstelling voor mijn ervaringen als thuisfront.
[N=369]
5. Helemaal mee eens 17% 14% 29%
4. Mee eens 37% 36% 44%
3. Neutraal 24% 28% 6%
2. Mee oneens 5% 5% 5%
1. Helemaal mee oneens 4% 3% 7%
Geen mening 13% 14% 9%
Gemiddelde 3,7 3,6 3,9
Ik praat met mijn veteraan over mijn ervaringen vanwege zijn/haar
uitzending. [N=372]
5. Helemaal mee eens 12% 13% 8%
4. Mee eens 38% 37% 44%
3. Neutraal 22% 21% 24%
2. Mee oneens 14% 14% 13%
1. Helemaal mee oneens 5% 5% 5%
Geen mening 9% 10% 6%
Gemiddelde 3,4 3,4 3,4
22
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT (vervolg)
Mijn veteraan betrekt mij bij zijn/haar uitzendverleden. [N=372]
5. Helemaal mee eens 15% 15% 17%
4. Mee eens 46% 47% 40%
3. Neutraal 18% 18% 19%
2. Mee oneens 12% 12% 14%
1. Helemaal mee oneens 6% 6% 8%
Geen mening 2% 2% 2%
Gemiddelde 3,5 3,6 3,5
Ik heb belangstelling voor het uitzendverleden van mijn veteraan.
[N=370]
5. Helemaal mee eens 27% 25% 33%
4. Mee eens 52% 53% 49%
3. Neutraal 18% 19% 11%
2. Mee oneens 2% 2% 5%
1. Helemaal mee oneens 1% 1% 0%
Geen mening 1% 1% 2%
Gemiddelde 4,0 4,0 4,1
Ik praat met mijn veteraan over zijn/haar uitzendervaringen. [N=372]
5. Helemaal mee eens 16% 16% 18%
4. Mee eens 47% 47% 42%
3. Neutraal 23% 23% 23%
2. Mee oneens 9% 9% 10%
1. Helemaal mee oneens 3% 3% 2%
Geen mening 2% 2% 5%
Gemiddelde 3,7 3,7 3,7
23
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT (vervolg)
Het nieuws rond de uitzending(en) van mijn veteraan raakt mij
persoonlijk. [N=369]
5. Helemaal mee eens 24% 22% 37%
4. Mee eens 40% 39% 43%
3. Neutraal 20% 22% 10%
2. Mee oneens 7% 7% 3%
1. Helemaal mee oneens 3% 4% 0%
Geen mening 6% 6% 7%
Gemiddelde 3,8 3,7▼ 4,2▲
Het nieuws rond veteranen en hun uitzendingen in het algemeen raakt
mij persoonlijk. [N=372]
5. Helemaal mee eens 15% 12% 28%
4. Mee eens 38% 38% 41%
3. Neutraal 32% 34% 20%
2. Mee oneens 7% 7% 6%
1. Helemaal mee oneens 4% 5% 0%
Geen mening 4% 4% 5%
Gemiddelde 3,6 3,5▼ 4,0▲
Ik voel mij verbonden met thuisfrontleden van andere veteranen. [N=372]
5. Helemaal mee eens 7% 6% 11%
4. Mee eens 25% 25% 26%
3. Neutraal 34% 33% 39%
2. Mee oneens 19% 21% 10%
1. Helemaal mee oneens 9% 10% 4%
Geen mening 6% 5% 10%
Gemiddelde 3,0 3,0▼ 3,3▲
24
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT (vervolg)
Ik vind het belangrijk om met thuisfrontleden van andere veteranen in
contact te staan. [N=372]
5. Helemaal mee eens 3% 3% 4%
4. Mee eens 14% 14% 13%
3. Neutraal 31% 28% 50%
2. Mee oneens 30% 32% 22%
1. Helemaal mee oneens 14% 16% 2%
Geen mening 8% 8% 10%
Gemiddelde 2,6 2,5▼ 2,9▲
Ik praat regelmatig met thuisfrontleden van andere veteranen over onze
ervaringen. [N=372]
5. Helemaal mee eens 0% 0% 1%
4. Mee eens 6% 7% 3%
3. Neutraal 23% 22% 31%
2. Mee oneens 33% 32% 42%
1. Helemaal mee oneens 28% 31% 11%
Geen mening 10% 9% 13%
Gemiddelde 2,1 2,1 2,3
Ik neem samen met mijn veteraan deel aan veteranenactiviteiten
(reünies, veteranendagen, etc.). [N=372]
5. Helemaal mee eens 4% 4% 2%
4. Mee eens 18% 18% 13%
3. Neutraal 19% 19% 25%
2. Mee oneens 27% 26% 32%
1. Helemaal mee oneens 27% 28% 19%
Geen mening 6% 5% 10%
Gemiddelde 2,4 2,4 2,4
25
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
MENING OVER HET ZIJN VAN THUISFRONT (vervolg)
Onze ervaringen vanwege de uitzending hebben mijn relatie met de
veteraan versterkt/gesterkt. [N=371]
5. Helemaal mee eens 10% 10% 10%
4. Mee eens 31% 27% 49%
3. Neutraal 31% 34% 14%
2. Mee oneens 11% 10% 14%
1. Helemaal mee oneens 10% 10% 8%
Geen mening 8% 8% 5%
Gemiddelde 3,2 3,2 3,4
Ik ben tevreden over mijn relatie met de veteraan. [N=372]
5. Helemaal mee eens 46% 47% 45%
4. Mee eens 38% 38% 39%
3. Neutraal 9% 10% 7%
2. Mee oneens 2% 2% 3%
1. Helemaal mee oneens 3% 2% 5%
Geen mening 1% 1% 0%
Gemiddelde 4,3 4,3 4,2
26
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DE INVLOED VAN DE UITZENDING OP HET LEVEN
Heeft u op enig moment problemen ervaren die uw functioneren hebben
belemmerd en die (deels) gerelateerd zijn aan de uitzending(en) van de
veteraan? [N=371]
Nee 70% 72% 60%
Ja, maar die problemen zijn nu voorbij 14% 12% 25%
Ja, en ik ervaar die problemen nog steeds (gedeeltelijk) 16% 16% 15%
[Indien ja] Welke problemen zijn dat (geweest)? [meerdere antwoorden
mogelijk] [N=111]
N = 88
N = 23
N
Lichamelijke problemen 17% 15% 6
Psychische problemen 62% 57% 18
Relationele problemen 47% 48% 10
Financiële problemen 9% 8% 3
Problemen met mijn woonsituatie 7% 7% 1
Problemen met mijn dagelijkse bezigheden (school, werk, verenigingsleven,
etc.) 27% 26% 7
Anders 16% 16% 3
27
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DE INVLOED VAN DE UITZENDING OP HET LEVEN (vervolg)
Heeft de veteraan op enig moment problemen ervaren die zijn/haar
functioneren hebben belemmerd en die (deels) gerelateerd zijn aan
zijn/haar uitzending(en)? [N=370]
Nee 62% 64% 53%
Ja, maar die problemen zijn nu voorbij 14% 14% 17%
Ja, en hij/zij ervaart die problemen nog steeds (gedeeltelijk) 23% 22% 30%
[Indien ja] Welke problemen zijn dat (geweest)? [meerdere antwoorden
mogelijk] [N=139]
N = 112
N = 27
N
Lichamelijke problemen 30% 30% 7
Psychische problemen 81% 80% 22
Relationele problemen 39% 36% 14
Financiële problemen 11% 9% 6
Problemen met mijn woonsituatie 11% 9% 6
Problemen met mijn dagelijkse bezigheden (school, werk, verenigingsleven,
etc.) 36% 30% 16
Anders 15% 12% 7
28
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DE INVLOED VAN DE UITZENDING OP HET LEVEN (vervolg)
Heeft iemand anders van het thuisfront van de veteraan op enig moment
problemen ervaren die zijn/haar functioneren hebben belemmerd en die
(deels) gerelateerd zijn aan de uitzending(en) van de veteraan? [N=370]
Nee 83% 84% 78%
Ja, maar die problemen zijn nu voorbij 9% 9% 8%
Ja, en hij/zij ervaar die problemen nog steeds (gedeeltelijk) 8% 7% 14%
[Indien ja] Welke problemen zijn dat (geweest)? [meerdere antwoorden
mogelijk] [N=64]
N = 51
N = 12
N
Lichamelijke problemen 11% 10% 1
Psychische problemen 67% 65% 9
Relationele problemen 42% 42% 5
Financiële problemen 8% 7% 1
Problemen met mijn woonsituatie 4% 0% 2
Problemen met mijn dagelijkse bezigheden (school, werk, verenigingsleven,
etc.) 30% 28% 5
Anders 17% 18% 2
In welke mate spelen uitzendervaringen nog een rol in uw huidige leven?
[N=367]
In zeer grote mate 5% 4% 8%
In grote mate 7% 6% 14%
In enige mate 18% 19% 16%
In geringe mate 15% 14% 16%
In zeer geringe mate 17% 17% 13%
Niet 38% 39% 33%
29
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DE INVLOED VAN DE UITZENDING OP HET LEVEN (vervolg)
Hoe hebben de uitzendervaringen uw leven als thuisfront beïnvloed?
[N=369]
Zeer positief 1% 2% 0%
Positief 17% 15% 29%
Zowel positief als negatief 41% 42% 30%
Negatief 5% 4% 14%
Zeer negatief 4% 4% 8%
Niet positief of negatief 32% 34% 20%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN
Ik voel mij als thuisfront gewaardeerd/gesteund door ...
... de veteraan zelf. [N=371]
5. Helemaal mee eens 33% 34% 26%
4. Mee eens 37% 37% 39%
3. Neutraal 14% 13% 25%
2. Mee oneens 3% 3% 8%
1. Helemaal mee oneens 1% 2% 0%
Geen mening 11% 12% 2%
Gemiddelde 4,1 4,1▲ 3,8▼
30
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN (vervolg)
... mijn directe omgeving (gezinsleden, familie, vrienden, buren,
collega’s, bekenden). [N=370]
5. Helemaal mee eens 17% 18% 11%
4. Mee eens 34% 34% 39%
3. Neutraal 31% 30% 39%
2. Mee oneens 4% 4% 7%
1. Helemaal mee oneens 2% 2% 0%
Geen mening 12% 13% 5%
Gemiddelde 3,7 3,7 3,6
... organisaties waarbij ik betrokken ben of waarvan ik afhankelijk ben
(school, werk, verenigingen, ...). [N=364]
5. Helemaal mee eens 6% 6% 6%
4. Mee eens 22% 23% 14%
3. Neutraal 41% 39% 48%
2. Mee oneens 9% 10% 6%
1. Helemaal mee oneens 5% 5% 5%
Geen mening 18% 17% 20%
Gemiddelde 3,2 3,2 3,1
... het Veteraneninstituut. [N=366]
5. Helemaal mee eens 5% 5% 4%
4. Mee eens 17% 17% 12%
3. Neutraal 39% 37% 51%
2. Mee oneens 12% 12% 11%
1. Helemaal mee oneens 6% 5% 9%
Geen mening 22% 23% 14%
Gemiddelde 3,0 3,1 2,9
31
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN (vervolg)
... de media. [N=367]
5. Helemaal mee eens 1% 1% 1%
4. Mee eens 8% 8% 6%
3. Neutraal 37% 37% 39%
2. Mee oneens 20% 20% 18%
1. Helemaal mee oneens 12% 11% 16%
Geen mening 23% 24% 21%
Gemiddelde 2,6 2,6 2,5
... de samenleving in het algemeen. [N=369]
5. Helemaal mee eens 1% 1% 4%
4. Mee eens 9% 10% 7%
3. Neutraal 41% 40% 44%
2. Mee oneens 18% 19% 13%
1. Helemaal mee oneens 10% 9% 15%
Geen mening 20% 20% 18%
Gemiddelde 2,7 2,7 2,7
... de overheid en defensie. [N=371]
5. Helemaal mee eens 4% 3% 8%
4. Mee eens 14% 13% 20%
3. Neutraal 37% 37% 33%
2. Mee oneens 16% 16% 17%
1. Helemaal mee oneens 11% 11% 8%
Geen mening 19% 20% 14%
Gemiddelde 2,8 2,8 3,0
32
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN (vervolg)
Ik vind het belangrijk om als thuisfront gewaardeerd/gesteund te worden
door …
... de veteraan zelf. [N=367]
5. Helemaal mee eens 41% 41% 37%
4. Mee eens 39% 39% 37%
3. Neutraal 10% 9% 16%
2. Mee oneens 1% 1% 3%
1. Helemaal mee oneens 1% 1% 0%
Geen mening 9% 9% 7%
Gemiddelde 4,3 4,3 4,2
... mijn directe omgeving (gezinsleden, familie, vrienden, buren,
collega’s, bekenden). [N=367]
5. Helemaal mee eens 21% 21% 25%
4. Mee eens 47% 47% 49%
3. Neutraal 19% 19% 16%
2. Mee oneens 1% 1% 0%
1. Helemaal mee oneens 2% 2% 0%
Geen mening 10% 10% 10%
Gemiddelde 4,0 3,9 4,1
... organisaties waarbij ik betrokken ben of waarvan ik afhankelijk ben
(school, werk, verenigingen, ...). [N=365]
5. Helemaal mee eens 13% 12% 18%
4. Mee eens 35% 36% 29%
3. Neutraal 33% 33% 34%
2. Mee oneens 4% 4% 5%
1. Helemaal mee oneens 2% 3% 0%
Geen mening 13% 13% 13%
Gemiddelde 3,6 3,6 3,7
33
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN (vervolg)
... het Veteraneninstituut. [N=365]
5. Helemaal mee eens 13% 11% 23%
4. Mee eens 37% 37% 33%
3. Neutraal 32% 32% 31%
2. Mee oneens 3% 3% 3%
1. Helemaal mee oneens 3% 3% 0%
Geen mening 13% 13% 10%
Gemiddelde 3,6 3,6 3,9
... de media. [N=365]
5. Helemaal mee eens 8% 6% 16%
4. Mee eens 27% 27% 28%
3. Neutraal 37% 37% 36%
2. Mee oneens 8% 8% 4%
1. Helemaal mee oneens 4% 4% 3%
Geen mening 17% 17% 12%
Gemiddelde 3,3 3,3▼ 3,6▲
... de samenleving in het algemeen. [N=368]
5. Helemaal mee eens 10% 10% 16%
4. Mee eens 33% 33% 34%
3. Neutraal 34% 34% 36%
2. Mee oneens 5% 5% 2%
1. Helemaal mee oneens 3% 3% 0%
Geen mening 15% 15% 13%
Gemiddelde 3,5 3,5 3,7
34
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
WAARDERING AFGELOPEN JAREN (vervolg)
... de overheid en defensie. [N=367]
5. Helemaal mee eens 22% 21% 33%
4. Mee eens 36% 37% 29%
3. Neutraal 26% 25% 29%
2. Mee oneens 2% 3% 0%
1. Helemaal mee oneens 2% 3% 0%
Geen mening 11% 12% 10%
Gemiddelde 3,8 3,8 4,1
DIENSTVERLENING VETERANENINSTITUUT
Het Veteraneninstituut levert specifieke diensten voor het thuisfront van
veteranen via Home@Vi. Heeft u de afgelopen twaalf maanden gebruik
gemaakt van diensten van Home@Vi? [meerdere antwoorden mogelijk]
[N=366]
Nee, ik ben niet bekend met Home@Vi 88% 88% 90%
Nee, ik ben wel bekend met Home@Vi, maar maak geen gebruik van de
diensten 10% 11% 5%
Ja, ik heb contact gehad met medewerkers via email, telefoon of een
persoonlijke ontmoeting 2% 1% 3%
Ja, ik heb de thuisfrontdag van Home@Vi bezocht 0% 0% 2%
Ja, ik heb de Facebookpagina van Home@Vi bezocht 1% 1% 0%
Anders 1% 1% 0%
35
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DIENSTVERLENING VETERANENINSTITUUT (vervolg)
Het Veteraneninstituut levert naast Home@Vi ook algemene diensten
aan veteranen en hun thuisfront. Heeft u de afgelopen twaalf maanden …
[N=370]
... gebruik gemaakt van diensten van het Veteraneninstituut?
Ja 5% 4% 6%
Nee 93% 94% 89%
Weet ik niet 2% 2% 5%
... contact gehad met het Veteranenloket van het Veteraneninstituut?
Ja 5% 4% 8%
Nee 94% 95% 90%
Weet ik niet 2% 2% 2%
... communicatie-uitingen (tijdschrift, website, nieuwsbrief, sociale
media) gezien van het Veteraneninstituut?
Ja 29% 31% 21%
Nee 67% 66% 74%
Weet ik niet 3% 3% 5%
Ik ben goed bekend met wat het Veteraneninstituut voor mij als
thuisfront kan betekenen. [N=368]
5. Helemaal mee eens 1% 1% 2%
4. Mee eens 14% 14% 13%
3. Neutraal 28% 29% 22%
2. Mee oneens 25% 25% 28%
1. Helemaal mee oneens 21% 21% 25%
Geen mening 11% 11% 11%
Gemiddelde 2,4 2,4 2,3
36
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DIENSTVERLENING VETERANENINSTITUUT (vervolg)
Ik vind dat het Veteraneninstituut zich voldoende inzet voor het
thuisfront. [N=368]
5. Helemaal mee eens 3% 3% 6%
4. Mee eens 22% 24% 15%
3. Neutraal 36% 37% 33%
2. Mee oneens 4% 3% 13%
1. Helemaal mee oneens 4% 3% 7%
Geen mening 30% 31% 25%
Gemiddelde 3,2 3,3▲ 3,0▼
Bent u – naast het Veteraneninstituut en Home@Vi – bekend met
organisaties/Faceboekgroepen voor het thuisfront? [N=370]
Ja, ik ben ook lid 3% 3% 2%
Ja, maar ik ben geen lid 13% 14% 8%
Nee 84% 83% 90%
Zou u in de nabije toekomst lid willen worden van een dergelijke
thuisfrontgroep? [N=327] N = 274 N = 53
Ja, zeker 2% 2% 0%
Waarschijnlijk wel 13% 12% 21%
Waarschijnlijk niet 43% 42% 44%
Nee, zeker niet 42% 44% 35%
37
Totaal Relatie van de veteraan
Partner Anders
N 372 315 57
% 100% 85% 15%
DIENSTVERLENING VETERANENINSTITUUT (vervolg)
Ik heb het afgelopen jaar aan één of meer activiteiten deelgenomen voor
veteranen en/of hun thuisfront. [N=370]
Nee 75% 73% 85%
1 keer 17% 19% 6%
2 keer 6% 6% 7%
3 tot 5 keer 1% 1% 1%
Meer dan 5 keer 1% 1% 0%
Wat zou er gedaan moeten worden zodat u zich meer
gewaardeerd/gesteund voelt als thuisfront? [N=358] *
Niets, het is goed zo 81% 84%▲ 68%▼
Wel iets, namelijk… 19% 16%▼ 32%▲
38
Tabel 4.4. Uitkomsten onderzoek onder veteranen
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
PERSOONSGEGEVENS
Geslacht. [N=645]
Man 93% 90% 85% 97% 99% 100%
Vrouw 7% 10% 15% 3% 1% 0%
Leeftijd. [N=644]
Gemiddelde 49 32 41 49 60 70
Burgerlijke staat. [N=645]
Ongehuwd (nooit gehuwd en nooit geregistreerd partner geweest) 16% 31% 23% 12% 8% 2%
Gehuwd (wettig gehuwd/geregistreerd partnerschap) 73% 64% 64% 80% 78% 88%
Weduwnaar/weduwe 2% 0% 0% 3% 3% 5%
Gescheiden (gescheiden na wettig huwelijk/gescheiden na partnerschap) 9% 5% 13% 6% 12% 5%
Huishouden. [N=645]
Thuiswonend - u woont bij uw ouder(s) 1% 2% 2% 0% 1% 0%
Alleenstaand 10% 8% 11% 9% 13% 10%
Samenwonend met partner (al dan niet gehuwd), zonder kind(eren) 32% 24% 15% 19% 49% 85%
Samenwonend met partner (al dan niet gehuwd), met kind(eren) 53% 64% 67% 69% 34% 5%
Alleenstaande ouder, samenwonend met kind(eren) 2% 0% 3% 4% 1% 0%
Overig (bijvoorbeeld woongemeenschap, LAT relatie) 1% 2% 1% 0% 2% 0%
39
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
PERSOONSGEGEVENS (vervolg)
Hoogst genoten opleiding. [N=644]
Lager onderwijs (basisschool, speciaal basisonderwijs) 1% 0% 2% 0% 1% 2%
Lager of voorbereidend beroepsonderwijs (zoals LTS, LEAO, LHNO, VMBO) 11% 2% 18% 10% 11% 12%
Middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (zoals MAVO, (M)ULO, MBO-kort, VMBO-t) 19% 15% 13% 20% 21% 32%
Middelbaar beroepsonderwijs en beroepsbegeleidend onderwijs (zoals MBO-lang, MTS, MEAO) 34% 61% 35% 33% 22% 20%
Hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (zoals HAVO, VWO, Atheneum,
Gymnasium, HBS, MMS) 8% 5% 10% 3% 13% 10%
Hoger beroepsonderwijs (zoals HBO, HTS, HEAO, HBO-V, kandidaats wetenschappelijk
onderwijs) 21% 15% 17% 30% 22% 15%
Wetenschappelijk onderwijs (universiteit) 6% 3% 6% 4% 10% 9%
Wat is het bruto inkomen van uw huishouden? [N=636]
Minder dan modaal (minder dan 37000 euro bruto per jaar) 19% 24% 15% 12% 22% 32%
1 tot 2 keer modaal (37000-74000 euro bruto per jaar) 57% 66% 59% 55% 51% 49%
Meer dan 2 keer modaal (meer dan 74000 euro bruto per jaar) 13% 2% 10% 22% 17% 7%
Dat wil ik liever niet zeggen 12% 8% 15% 11% 10% 12%
Positie arbeidsmarkt. [N=640]
Schoolgaand/studerend/in opleiding 2% 10% 1% 1% 1% 0%
Betaald werkzaam (12 uur of meer per week) 71% 92% 86% 93% 46% 5%
Onbetaald werkzaam/vrijwilliger 4% 2% 1% 2% 9% 7%
Werkloos 3% 2% 5% 4% 3% 0%
Met pensioen/functioneel leeftijdsontslag 23% 0% 0% 2% 54% 95%
Arbeidsongeschikt (volledig/gedeeltelijk) 7% 7% 11% 6% 8% 0%
40
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT
Wie rekent u het meest tot uw thuisfront? [N=645]
Mijn ouders 15% 26% 17% 19% 9% 3%
Mijn stiefouders 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Mijn schoonouders 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Mijn partner 54% 48% 49% 51% 61% 62%
Mijn ex-partner 1% 0% 0% 2% 3% 2%
Mijn kind(eren) 6% 2% 3% 4% 9% 12%
Mijn stiefkind(eren) 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Mijn broer/zus 3% 2% 2% 2% 4% 3%
Mijn halfbroer/halfzus 0% 0% 0% 0% 1% 0%
Mijn stiefbroer/stiefzus 0% 0% 0% 0% 0% 0%
Anders, namelijk .... 22% 23% 28% 22% 14% 18%
Ik praat met mijn thuisfront over mijn uitzendervaringen. [N=643]
5. Helemaal mee eens 12% 13% 13% 9% 15% 12%
4. Mee eens 43% 55% 42% 35% 44% 43%
3. Neutraal 23% 15% 23% 24% 24% 32%
2. Mee oneens 12% 13% 14% 12% 10% 5%
1. Helemaal mee oneens 7% 3% 6% 14% 4% 5%
Geen mening 3% 2% 2% 7% 3% 3%
Gemiddelde 3,4 3,6▲ 3,4 3,1▼ 3,6 3,6
Ik betrek mijn thuisfront bij mijn uitzendverleden. [N=643]
5. Helemaal mee eens 10% 11% 12% 4% 13% 10%
4. Mee eens 35% 45% 36% 30% 34% 36%
3. Neutraal 30% 23% 28% 32% 34% 37%
2. Mee oneens 13% 15% 13% 15% 12% 9%
1. Helemaal mee oneens 8% 7% 9% 13% 4% 5%
Geen mening 3% 0% 2% 7% 3% 3%
Gemiddelde 3,3 3,4 3,3 3,0▼ 3,4 3,4
41
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT (vervolg)
Ik merk dat mijn thuisfront belangstelling heeft voor mijn ervaringen als veteraan. [N=643]
5. Helemaal mee eens 11% 16% 13% 2% 14% 10%
4. Mee eens 45% 55% 47% 40% 39% 47%
3. Neutraal 27% 20% 24% 34% 29% 30%
2. Mee oneens 10% 8% 12% 10% 10% 7%
1. Helemaal mee oneens 4% 2% 2% 6% 4% 2%
Geen mening 4% 0% 2% 9% 4% 5%
Gemiddelde 3,5 3,8▲ 3,6 3,3▼ 3,5 3,6
Ik praat met mijn thuisfront over hun ervaringen vanwege mijn uitzending. [N=642]
5. Helemaal mee eens 9% 10% 11% 3% 10% 10%
4. Mee eens 33% 46% 30% 24% 34% 42%
3. Neutraal 28% 18% 27% 32% 30% 30%
2. Mee oneens 16% 18% 19% 17% 13% 10%
1. Helemaal mee oneens 8% 7% 7% 14% 7% 3%
Geen mening 6% 2% 7% 9% 6% 5%
Gemiddelde 3,2 3,4 3,2 2,8▼ 3,3 3,5
Ik neem samen met mijn thuisfront deel aan veteranenactiviteiten (reünies, veteranendagen,
etc.). [N=643]
5. Helemaal mee eens 3% 2% 3% 1% 4% 8%
4. Mee eens 14% 7% 17% 11% 14% 25%
3. Neutraal 19% 15% 20% 13% 23% 22%
2. Mee oneens 32% 38% 27% 33% 34% 25%
1. Helemaal mee oneens 28% 32% 28% 35% 22% 15%
Geen mening 5% 7% 5% 7% 4% 5%
Gemiddelde 2,3 2,0▼ 2,4 2,0▼ 2,4 2,9▲
42
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT (vervolg)
Ik voel mij als veteraan gesteund door mijn thuisfront [N=641]
5. Helemaal mee eens 23% 30% 21% 15% 25% 23%
4. Mee eens 47% 53% 50% 41% 43% 50%
3. Neutraal 21% 10% 20% 30% 24% 18%
2. Mee oneens 3% 3% 2% 2% 4% 3%
1. Helemaal mee oneens 2% 2% 2% 4% 2% 2%
Geen mening 4% 2% 4% 8% 3% 3%
Gemiddelde 3,9 4,1▲ 3,9 3,7▼ 3,9 4,0
Ook nu nog heb ik steun nodig van mijn thuisfront bij het omgaan met mijn
uitzendervaringen [N=643]
5. Helemaal mee eens 7% 11% 12% 3% 4% 3%
4. Mee eens 15% 16% 13% 16% 14% 13%
3. Neutraal 26% 18% 29% 22% 28% 30%
2. Mee oneens 23% 26% 18% 27% 21% 25%
1. Helemaal mee oneens 25% 24% 24% 22% 29% 20%
Geen mening 6% 5% 5% 9% 3% 8%
Gemiddelde 2,6 2,6 2,7 2,5 2,4 2,5
Ik ben trots op mijn thuisfront vanwege hun ervaringen met de uitzending [N=643]
5. Helemaal mee eens 22% 35% 24% 12% 18% 32%
4. Mee eens 38% 37% 45% 30% 35% 41%
3. Neutraal 23% 21% 15% 30% 28% 17%
2. Mee oneens 5% 2% 5% 7% 4% 3%
1. Helemaal mee oneens 4% 2% 3% 7% 4% 2%
Geen mening 9% 3% 9% 14% 10% 5%
Gemiddelde 3,8 4,1▲ 3,9 3,4▼ 3,6 4,1▲
43
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT (vervolg)
Onze ervaringen vanwege de uitzending hebben mijn relatie met het thuisfront
versterkt/gesterkt [N=643]
5. Helemaal mee eens 14% 21% 14% 12% 11% 17%
4. Mee eens 29% 45% 28% 20% 26% 32%
3. Neutraal 33% 21% 32% 36% 40% 34%
2. Mee oneens 8% 2% 10% 11% 8% 7%
1. Helemaal mee oneens 8% 5% 8% 10% 8% 3%
Geen mening 9% 7% 8% 12% 8% 7%
Gemiddelde 3,4 3,8▲ 3,3 3,2▼ 3,3 3,6
Ik ben tevreden over mijn relatie met mijn thuisfront [N=642]
5. Helemaal mee eens 33% 43% 31% 32% 33% 31%
4. Mee eens 45% 43% 48% 43% 43% 49%
3. Neutraal 15% 10% 14% 15% 18% 15%
2. Mee oneens 1% 0% 2% 1% 1% 0%
1. Helemaal mee oneens 2% 2% 2% 3% 1% 2%
Geen mening 4% 2% 2% 6% 4% 3%
Gemiddelde 4,1 4,3▲ 4,1 4,1 4,1 4,1
Defensie/Veteraneninstituut doen voldoende om waardering te uiten voor het thuisfront van
veteranen die de dienst hebben verlaten [N=642]
5. Helemaal mee eens 5% 3% 4% 5% 7% 10%
4. Mee eens 30% 26% 31% 25% 32% 38%
3. Neutraal 33% 33% 32% 34% 35% 35%
2. Mee oneens 13% 21% 13% 16% 6% 6%
1. Helemaal mee oneens 8% 10% 11% 5% 7% 4%
Geen mening 11% 8% 11% 14% 13% 7%
Gemiddelde 3,1 2,9▼ 3,0 3,1 3,3▲ 3,5▲
44
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT (vervolg)
Defensie/Veteraneninstituut doen voldoende om steun te geven aan het thuisfront van
veteranen die de dienst hebben verlaten [N=643]
5. Helemaal mee eens 4% 3% 1% 3% 6% 8%
4. Mee eens 26% 24% 26% 26% 25% 34%
3. Neutraal 37% 32% 37% 35% 43% 38%
2. Mee oneens 12% 19% 15% 13% 5% 5%
1. Helemaal mee oneens 7% 8% 9% 4% 6% 4%
Geen mening 14% 13% 12% 19% 15% 10%
Gemiddelde 3,1 2,9 2,9▼ 3,1 3,2 3,4▲
In de uitvoering van het veteranenbeleid (door bijv. Defensie, Veteraneninstituut,
Nederlandse Veteranendag) moet er net zoveel aandacht zijn voor het thuisfront als voor
veteranen [N=643]
5. Helemaal mee eens 16% 15% 18% 11% 18% 25%
4. Mee eens 45% 43% 44% 45% 46% 49%
3. Neutraal 26% 28% 27% 25% 26% 20%
2. Mee oneens 7% 10% 7% 10% 6% 2%
1. Helemaal mee oneens 1% 0% 1% 2% 0% 0%
Geen mening 5% 5% 3% 8% 5% 3%
Gemiddelde 3,7 3,7 3,7 3,6▼ 3,8 4,0▲
Ik vind het belangrijk dat het thuisfront van veteranen zich voor informatie, steun of contact
met andere thuisfrontleden kunnen wenden tot een organisatie als het Veteraneninstituut
[N=643]
5. Helemaal mee eens 21% 23% 18% 19% 24% 28%
4. Mee eens 55% 53% 60% 58% 50% 52%
3. Neutraal 17% 18% 19% 13% 18% 15%
2. Mee oneens 1% 0% 0% 0% 3% 0%
1. Helemaal mee oneens 1% 0% 1% 2% 0% 2%
Geen mening 5% 7% 2% 9% 6% 3%
Gemiddelde 4,0 4,1 4,0 4,0 4,0 4,1
45
Totaal Leeftijd van de veteraan
t/m 35 36-45 46-55 56-65 66-75
N 645 101 177 146 161 60
% 100% 16% 27% 23% 25% 9%
MENING OVER HET THUISFRONT (vervolg)
Betrekt u uw thuisfront bij activiteiten voor veteranen (vereniging, reünies, veteranendagen,
herdenkingen, etc.)? [N=643]
Nee, want daaraan neem ik zelf ook niet deel 42% 59% 42% 46% 32% 25%
Nee, dat is iets voor mezelf 22% 23% 16% 20% 31% 18%
Ja, soms 26% 16% 32% 27% 24% 32%
Ja, altijd 10% 2% 10% 7% 13% 25%
Wat zou er gedaan moeten worden om uw thuisfront meer waardering en steun te geven?
[N=630]
Niets, het is goed zo 81% 80% 73%▼ 81% 87% 93%▲
Wel iets, namelijk… 19% 20% 27%▲ 19% 14% 7%▼
46
5 Terugblik: het onderzoek en de resultaten
De resultaten uit het vorige hoofdstuk geven een breed beeld van hoe het thuisfront en
de veteraan denken over het thema “thuisfront”. Hieronder halen we enkele opvallende
zaken uit beide onderzoeken naar voren. De resultaten van aanvullende analyses komen
in de publiekssamenvatting aan bod (zie: https://www.veteraneninstituut.nl/veteranen-
hun-missies/publicaties/).
Respons
De respons onder het thuisfront is met 15% gering en vergelijkbaar met de 12% respons
van een recent Defensieonderzoek onder het thuisfront van veteranen in werkelijke
dienst. De respons onder veteranen is aanmerkelijk hoger (26%), maar in vergelijking
met de responspercentages van de onderzoeken Kerngegevens uit eerdere jaren van
bescheiden omvang. De resultaten van beide onderzoeken zijn door weging
representatief; ze geven een goed beeld van het thuisfront van de diverse
leeftijdscategorieën van veteranen met een veteranenpas, post-actief, niet ouder dan 75
jaar en woonachtig in Nederland.
Samenstelling van het thuisfront
De meerderheid van de veteranen ziet zijn partner ‘het meest’ als thuisfront. De
overgrote meerderheid van de deelnemers aan het thuisfrontonderzoek is dan ook de
partner van de veteraan. Ook een flink aantal ouders – van overwegend jonge veteranen
(tot en met 35 jaar) – doet mee aan het onderzoek. Eén op de vijf veteranen geeft aan
dat iemand anders het meest tot zijn thuisfront behoort. Uit de toelichting blijkt in bijna
alle gevallen dat men dan een combinatie van thuisfrontleden benoemt (bijvoorbeeld
‘mijn partner en kinderen’ of ‘mijn gezin’).
Ervaringen rondom de uitzending
Ongeveer één op de drie partners heeft geen uitzending van de veteraan meegemaakt;
zij worden partner van de veteraan gemiddeld acht jaar na zijn (laatste) uitzending. Dit
verklaart mogelijk dat als er verschillen zijn hoe partners of overige thuisfrontleden tegen
thuisfrontzaken aankijken, de partners overwegend neutraler of minder bevestigend
scoren dan de overige thuisfrontleden. Driekwart van de laatste groep is één van de
ouders van de veteraan en zij hebben de uitzending wel meegemaakt en als gevolg
hebben ze wellicht een meer uitgesproken mening over thuisfrontzaken. Thuisfrontleden
die de uitzending van de veteraan hebben meegemaakt kijken daar overwegend met
zowel positieve als negatieve gevoelens op terug. Over het algemeen kreeg men rondom
47
de uitzendperiode steun van de veteraan en uit de directe omgeving. Een minderheid
voelde zich destijds gesteund door Defensie en de eenheid van hun veteraan.
Welzijn
Het gaat goed met het overgrote deel van het thuisfront; men is tevreden met het leven
en de relatie met de veteraan en ook de ervaren gezondheid is (erg) goed. Voor zeven
op de tien thuisfrontleden speelt de uitzending geen of een geringe rol in het leven.
Ongeveer één op de drie thuisfrontleden heeft wel problemen gehad vanwege de
uitzending (voornamelijk psychische en/of relationele problemen) maar voor ongeveer de
helft van hen zijn de problemen inmiddels voorbij. Ongeveer een kwart van het thuisfront
geeft aan dat de veteraan nog problemen ervaart vanwege de uitzending. En bijna één
op de tien thuisfrontleden geeft aan dat een ander lid van het thuisfront nog problemen
ervaart vanwege de uitzending. Ook ongeveer één op de tien thuisfrontleden geeft aan
dat de uitzending hun leven (zeer) negatief heeft beïnvloed Uit de toelichting blijkt dat dit
vaak thuisfrontleden zijn waarvan de veteraan uitzendgerelateerde problemen heeft
opgelopen.
Ervaren waardering en steun
De meeste thuisfrontleden voelen zich gewaardeerd en gesteund door de veteraan en
hun directe omgeving. Andersom voelen veteranen zich gesteund door hun thuisfront.
Over de waardering en steun die men als thuisfront ontvangt vanuit de organisaties
waarbij men betrokken is of waarvan men afhankelijk is (zoals scholen, werk,
verenigingen), het Veteraneninstituut, de media, de samenleving in het algemeen en de
overheid en Defensie is men overwegend neutraal of men heeft geen mening. Verder
geeft een vijfde tot een derde van de thuisfrontleden aan dat men geen waardering en
steun ontvangt vanuit de media, de samenleving in het algemeen, het Veteraneninstituut
en de overheid en Defensie.
Men vindt het belangrijk om gewaardeerd en gesteund te worden door de veteraan en de
directe omgeving. Ook belangrijk, maar in een iets mindere mate en afnemend belang, is
waardering en steun vanuit de overheid en defensie, het Veteraneninstituut, organisaties
waarbij men betrokken is of waarvan men afhankelijk is, de samenleving in het algemeen
en de media.
Op de vraag of er iets gedaan moet worden zodat men zich als thuisfront meer
gewaardeerd en gesteund voelt, zeggen vier op de vijf thuisfrontleden: “niets, het is
goed zo.” Ook vier op de vijf veteranen vindt het goed zo.
48
Betrokkenheid
Het thuisfront is er trots op om thuisfront te zijn. Ook is men trots op de veteraan dat hij
op uitzending is geweest. Andersom zijn veteranen trots op hun thuisfront. Het thuisfront
ervaart belangstelling vanuit de veteraan voor hun ervaringen als thuisfront en zelf toont
men belangstelling voor het uitzendverleden van de veteraan. Een meerderheid van de
veteranen merkt die belangstelling ook op. Het thuisfront is tevreden over de relatie met
de veteraan, net zoals de veteraan tevreden is over de relatie met het thuisfront. Vier op
de tien thuisfrontleden vinden bovendien dat de ervaringen rond de uitzending hun
relatie met de veteraan hebben versterkt. Eveneens vier op de tien veteranen vinden dat
de ervaringen rond de uitzending hun relatie met het thuisfront hebben versterkt.
Ongeveer een op de vijf thuisfrontleden neemt samen met de veteraan deel aan
veteranenactiviteiten. Dat zoveel thuisfrontleden dat niet doen komt waarschijnlijk omdat
veteranen zelf niet deelnemen aan die activiteiten of, in mindere mate, omdat ze vinden
dat dergelijke activiteiten iets voor henzelf zijn. Een kwart van de thuisfrontleden heeft
het afgelopen jaar deelgenomen aan één of meer activiteiten voor veteranen en/of hun
thuisfront.
Dienstverlening
Een zeer gering deel van het thuisfront maakt gebruik van diensten van het
Veteraneninstituut of neemt contact op met het Veteranenloket. Ongeveer een op de drie
thuisfrontleden heeft wel communicatie-uitingen van het Veteraneninstituut gezien.
Slechts een op de zeven thuisfrontleden is goed bekend met wat het Veteraneninstituut
voor het thuisfront kan betekenen; wellicht daarom dat ruim twee op de drie
thuisfrontleden geen uitgesproken mening heeft of het Veteraneninstituut zich voldoende
inzet voor het thuisfront.
Contact met andere thuisfrontleden
Een zeer beperkt deel van het thuisfront heeft regelmatig contact met thuisfrontleden
van andere veteranen of vindt dat belangrijk. De overgrote meerderheid van het
thuisfront is onbekend met Home@Vi of andere organisaties of Facebookgroepen voor
het thuisfront. Ongeveer vier op de vijf thuisfrontleden denkt ook niet dat ze in de nabije
toekomst lid gaan worden van dergelijke organisaties of Facebookgroepen voor het
thuisfront. Driekwart van de veteranen vindt het wel belangrijk dat er een organisatie als
het Veteraneninstituut is waar het thuisfront terechtkan voor informatie, steun of contact
met andere thuisfrontleden.
49
Referenties
Ministerie van Defensie (2016). Rapport Evaluatie Veteranenbeleid 2011-2016. Den
Haag: Ministerie van Defensie. Zie:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/01/03/rapport-evaluatie-
veteranenbeleid-2011-2016
Nederlandse Defensie Academie (2015). Thuisfrontcheck Meta-analyse. Een
literatuursurvey naar alles wat we in Nederland weten over het thuisfront. Breda:
Nederlandse Defensie Academie, Faculteit Militaire Wetenschappen. Zie:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2015/12/16/thuisfrontcheck-meta-
analyse
Uijtenbroek, M. J. A. (2012). De rol van het thuisfront. Basisstudie. Utrecht: Ministerie
van Defensie, Gedragswetenschappen (rapport GW-12-018).
Veteranennota 2017-2018. Kamerstukken II, 2017-2018, 30139, nr. 186, bijlage. Zie:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/06/14/de-veteranennota-
2017-2018
Veteranenwet (2012). Staatsblad 2012, nr. 133, Wet van 11 februari 2012 tot
vaststelling van regels omtrent de bijzondere zorgplicht voor veteranen (Veteranenwet).
Zie: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2012-133.html
50
Bijlage 1. Vragenlijst thuisfront
51
52
53
54
55
56
57
58
Bijlage 2. Vragen over het thuisfront in Kerngegevens veteranen 2018
59
60
61