Tabaktueel november 2013

jaargang 12nummer 5

december 2013

De highlights van Inter-tabac

Inspiratie, trends en kansen voor 2014

Bastiaan Ragas over sigaren

‘Het gaat om de kunst van het genieten’

Extra dik nummer!

Alles wat u moet

weten over e-roken

De advertentie van deze tabaksfabrikant is niet zichtbaar ivm

de Tabakwet

De e-sigaret is al een tijdje bezig aan een opmars. Maar sinds de laatste maanden zet het écht hard door. Op Inter-tabac, de internationale toonaangevende beurs voor rokerswaren en accessoires in Dortmund, viel het ons al op: van de vier beurszalen was er één helemaal gereserveerd voor de aanbieders van elektronisch roken.

Terecht zo bleek, want we keken onze ogen uit. Wat wordt er een hoop gemaakt in de wereld! Of je nu een wegwerp e-sigaret wilt of een oplaadbare, en of je in dat geval een systeem wilt met cartridges of liquids: de ‘nieuwe roker’ heeft het voor het kiezen. U heeft ook vast al gemerkt hoeveel smaken er zijn… je kunt het zo gek niet bedenken, van pina colada tot toffee of tiramisu (!), en het is verkrijgbaar in een flesje, al dan niet met nicotine.

Heel fijn, deze nieuwe productcategorie die volop kansen biedt voor het advies van de rokersspeciaalzaak. Maar ook een segment waar je als ondernemer echt verstand van moet hebben om door de bomen het bos te blijven zien. Want er is veel, heel veel aanbod, maar omdat de categorie zo nieuw is, worden er nog maar weinig kwaliteitseisen gesteld. De verschillen tussen producten zijn daardoor soms enorm.

Het Europees Parlement is er voorstander van om elektronische sigaretten onder de Tabaksproductenrichtlijn te reguleren. Als dat gebeurt, zal er tussen nu en een paar jaar ook meer weten regelgeving komen. Tot die tijd komt het erop aan om zelf op onder-zoek uit te gaan, het ‘jargon’ eigen te maken en kritische vragen durven te stellen aan de diverse aanbieders over wat zij u en uw klanten nu eigenlijk te bieden hebben.

Een klusje waar ons team van nieuwsgierige verslaggevers graag hun tanden in zetten: in de special over e-roken spraken we dan ook met fabrikanten, importeurs, groothandels én ondernemers om u een helder beeld te geven van deze gloednieuwe en toekomstgerichte categorie.

En: u had erom gevraagd. Daarom extra veel ondernemers in dit extra dikke eindejaars-nummer. Ieder met zijn eigen specifieke verhaal. Van ondernemers die nét begonnen zijn tot liefhebbers die zelfs na hun pensioen nog regelmatig achter de toonbank te vinden zijn. Het enthousiasme spat er vanaf!

Rest ons niets anders dan u geweldige feestdagen en een uiterst succesvol 2014 toe te wensen. Een jaar waarin Tabaktueel u wederom zal voorzien van mooie verhalen, krachtige reportages en veel, heel veel tips!

Veel leesplezier,

Thijs DekkerTabaktueel Magazine

4 Rooksignalen

7 Update De belangrijkste veranderingen van de TPD

8 Introductie De totale make-over van Camel Vol en Zwaar 10 Het feestgevoel van de December Kalender Krasloten komt met 3 speciale extra’s

12 Trends, tendensen en toekomstmuziek De highlights van Inter-tabac

16 Nog lang geen tijd om te stoppen Johan en Ineke Struwe zijn verknocht aan hun winkel

19 Column HUUB

21 Coverstory Dossier: Alles wat u moet weten over e-roken

38 ‘Sigaren roken is ontspanning en beleving’ Interview met Bastiaan Ragas

40 Meer dan 30.000 sigarettenpakjes Binnenkijken bij verzamelaar Peter Sterrenburg

43 In de auto met… Guido Monnik van VCT

44 Gerrien en Annemieke van de Loosdrecht ‘We vullen elkaar perfect aan’

46 Tabakswinkel Van Vreumingen De oudste tabakszaak van Nederland staat in Gouda

49 Column Bob Jong

51 Reisreportage Flirten, dollen en skiën in de Oostenrijkse sneeuw

56 Hoe is het nu met… Fred Smit van Fred’s Tabakshop in Amsterdam

58 De Klant: Arthur de Werk

Inhoud

VoorwoordTabaktueel |jaargang 12nummer 5december 2013

Tabaktueel | 3

jaargang 12nummer 5

december 2013

De highlights van Inter-tabac

Inspiratie, trends en kansen voor 2014

Bastiaan Ragas over sigaren

‘Het gaat om de kunst van het genieten’

Extra dik nummer!

Alles wat u moet

weten over e-roken

ColofonEindredactie: Tabaktueel, Fnidsen 115, 1811 NA AlkmaarThijs Dekker tel (06) 52 48 34 61 e-mail [email protected] web www.tabaktueel.nl

Vormgeving, DTP en druk: Buro van Amstel, Lamoraalweg 78, 1934 CB Egmond aan den Hoeftel (072) 850 0930 e-mail [email protected] web www.burovanamstel.nl

Redactie en copy: Naomi Querido tel (035) 888 3800 e-mail [email protected]

Medewerkers aan dit nummer: Marco Barneveld, Mirthe Diemel, Wilma Gudmundsson, Robbert Frank Hagens, Rick Heezen, Bob Jong, Pien Koome, Eliane Mendes, Daan Roelofs, Ernst Selleger, Huub Schultz, Natasha Smit, Brigitte de Swart & Patricia de Werk

Abonnees, advertenties & traffic: Thijs Dekker tel (06) 52 48 34 61 e-mail [email protected]

Speciale dank aan Marleen Houtenbos voor haar inzet en creativiteit.

Tabaktueel is niet verantwoordelijk voor eventuele druk- en/of zetfouten in deze uitgave.

4 | Tabaktueel

Rooksignalen | Tabaktueel

Snelle miniJ. Cortès Cigars introduceert Neos Mini Express: een

vanille-cigarillo met een dekblad uit Ecuador en een selectie zachte tabakken voor het binnengoed. Het kleine formaat cigarillo zorgt dat de roker ook van een kort rookmoment kan genieten. Het metalen doosje beschermt de cigarillo’s tegen breuk en zorgt dat vochtigheid en aroma bewaard blijven.

Een nieuw jasjeEen uitnodigende en professionele indruk begint met

verzorgde bedrijfskleding. De Vivánt-ondernemers dragen daarom sinds kort eigentijdse beroepskleding. Op de mouwen van de rode polo’s, overhemden en vesten staan de logo’s van de Staatsloterij en De Lotto afgebeeld. Tezamen met de gevelvlaggen die sinds kort aan de winkelpui prijken, versterkt de nieuwe kleding de uitstraling van de Vivánt-formule.

Tabakswinkel sleept e-sigarettenshop voor de rechterEen tabaksondernemer in het Franse Toulouse heeft een

e-sigarettenwinkel voor de rechter gesleept vanwege ‘oneerlijke concurrentie’. In Frankrijk is het alleen aan tabakswinkels met een ver-gunning toegestaan om reclame te maken voor tabaksproducten. Tegelijkertijd schieten de winkels voor elektronische sigaretten, waar nog geen regelgeving voor bestaat, als paddenstoelen uit de grond. De e-sigarettenaanbieder zegt dat zijn product niet onder de tabaks-wetgeving valt, maar tabakswinkelier voert aan dat e-sigaretten aan roken doen denken, het woord ‘sigaret’ in de naam ‘e-sigaret’ zit en dat de grote tabaksfabrikanten ook e-rokerswaren aanbieden. De Franse rechter doet op 9 december uitspraak.

Save the dateZet de data van de volgende vakbeurzen alvast in uw agenda:

Stationery, Office & Convenience Days 9, 10 & 11 februari 2014 | Brabanthallen Den Bosch www.socdays.nl

Inter-tabac 19, 20 en 21 september 2014Westfalenhallen Dortmund (Duitsland) www.westfalenhallen.de/messen/intertabac

TabakPlus 12 en 13 oktober 2014Van Nelle Ontwerpfabriek Rotterdamwww.tabakplus.nl

Tabaktueel | 5

Tabaktueel | Rooksignalen

Ondertussen in…ChinaChinese tabaksfabrikanten hebben gespecialiseerde proef-rokers in dienst die de kwaliteit van sigaretten keuren. Zo geniet de vrouwelijke proefster Li Hui groot aanzien. Deze dame is na haar scheikundestudie begonnen en rookt al meer dan 21 jaar 30 sigaretten per dag voor haar werk Bij het testen van sigaretten rookt Li eerst tabak uit verschillende regio’s in China, om vervolgens de samenstelling in een sigaret met verschillende soorten tabak te keuren.

New YorkHelemaal hip in New York: de vaping lounges. Ze worden zelfs de cigar bars van de toekomst, voorspelt Bowery Boogie, een website die alle trends in Manhattan op de voet volgt. In vaping lounges kunnen klanten terecht voor advies en aan-schaf van allerlei soorten e-sigaretten en is gelegenheid om gezellig met anderen te ‘dampen’.

MadridDe controversiële gokstad EuroVegas die voor een investering van 17 miljard euro nabij Madrid wordt gebouwd en voor 260.000 banen gaat zorgen, komt er mogelijk hele-maal niet: de Amerikaanse miljardair Sheldon Adelson eist dat de Spaanse regering roken in het complex toestaat. Daarvoor moet de anti-rookwet in Spanje eerst worden aangepast.

Shinen met je rokertje…Tabak duur? Welnee! Vloei is pas duur. Althans: als je de

24-karaats gouden variant van Shine Papers gebruikt. Deze gouden vloeitjes kosten zo’n 42 euro voor een pakje (met slechts 12 vloeitjes!). Opvallend detail: aan het eind van deze feestelijke rookervaring blijft er letterlijk een laagje goud achter in de asbak.

… Of stralen met je e-siggieEn je hebt altijd baas boven baas. Een Russische oliebaron

wilde zó graag dat zijn liefje zou stoppen met roken, dat hij daar 600.000 euro voor heeft neergeteld. Hij bestelde voor dat bedrag een navulbare e-sigaret bij Shisha Sticks.

Maar wel een hele bijzondere: een handgemaakt en uniek exem-plaar waarin diamanten, Swarovski-kristallen en goud zijn verwerkt. Anthony Mixides van Shisha Sticks: ‘We kregen de op-dracht eenontwerp te maken dat stijl, klasse en luxe uitademde. Geld speelde geen rol. Zeker weten dat dit de mooiste shishapen ooit is!’

Nieuw: ESSE mentholHet merk ESSE is wereldwijd de onbetwiste nummer 1 in het superslim-segment. In Europa

heeft Heupink & Bloemen de exclusieve verkoop- en distributierechten voor dit merk. Het ESSE-assortiment (20 stuks, consumentenadviesprijs 5,70 euro) is naast de Classic en een lichtere Blue versie nu uitgebreid met een mentholvariant. De vraag naar en verkoop van superslims stijgt vooral in het najaar en de winter.


de Tabakwet

Wat is de status van de richtlijn?Met de stemming in het Europees Parlement is de herziening van de Tabaksproductenrichtlijn in de eindfase beland. De Europese Commissie, de Raad van Ministers en het Europees Parlement bespreken nu hun ingenomen posities en streven ernaar om nog voor het eind van het jaar tot overeenstemming te komen. Tot slot wordt de richtlijn ter finale stemming voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad van Ministers voor Volksgezondheid uit alle lidstaten.

Wat zijn de belangrijkste besluiten?Zoals het er nu naar uitziet, krijgen tabaksproducten waarschuwingen met afbeeldingen die 65 procent aan de voor- en achterzijde van de verpakking beslaan. Het is waarschijnlijk dat de gezondheidswaarschuwingen boven aan de pakjes komen en dat de merknaam onderaan staat.

Alle aan sigaretten, shag en waterpjiptabak toegevoegde en over-heersende smaken als vanille gaan verdwijnen, met een over-gangsperiode van drie jaar en voor menthol acht jaar. Een uit-zondering hiervoor wordt gemaakt voor sigaren en pijptabak. Het mentholsegment sigaretten heeft een aandeel in Nederland van ongeveer 7 procent. Andere overheersende smaken hebben een verwaarloosbaar markt-aandeel van 0,02 procent.

Hoe zit het met de e-sigaret?Het Europees Parlement is voorstander om elektronische sigaret-ten onder de Tabaksproductenrichtlijn te reguleren en niet, zoals de Commissie heeft voorgesteld, onder de farmaceutische wet-geving. E-sigaretten kunnen dan gewoon verkocht blijven in de tabakswinkel. Wel gelden er een aantal eisen die ook aan tradi-tionele sigaretten gesteld worden, zoals leeftijdsgrenzen voor verkoop, waarschuwingen op de verpakking en reclamebeperkin-gen. Smaken blijven toegestaan, wel komt er een maximum limiet nicotine van 30 mg/ml. Of er straks ook accijns over e-sigaretten wordt geheven, is nog niet bekend.

Hoe staat Philip Morris tegenover de uitkomsten van de stemming in het Europees Parlement?Director Corporate Affairs Robert Wassenaar: “PMI vindt dat de richtlijn nog steeds op onderdelen haar doel voorbijschiet. Door het verbieden van menthol zal de consument van de een op de andere dag zijn vertrouwde sigaretten niet meer kunnen kopen.

Dat zal de illegale handel doen toenemen. En van de excessief grote gezondheidswaarschuwingen is niet aangetoond dat dit effect heeft op het tegengaan van jeugdroken of het beginnen

met roken. Maar het betekent wel dat producenten weinig ruimte overhouden voor hun merken en er inbreuk gemaakt wordt op ons eigendomsrecht.”

Wat is de mening van de Esigbond over de afgekondigde maatregelen?Voorzitter Roel Fresow: “De Esigbond heeft samen met haar Europese zusterorganisaties een zeer belangrijke rol gespeeld in de stemmingsuitslag van het Europees Parlement. We hebben dus aan de basis gestaan van het huidige voorstel. Een maximum hoe-veelheid nicotine en de leeftijdsgrens van 18 jaar zijn wensen die we zelf al vaker geuit hebben. Hoewel we primair dus tevreden zijn over het huidige voorstel, blijven er aandachtspunten. Zo is de waarschuwing ‘roken is dodelijk’ niet van toepassing en zijn er toch verschillen omtrent reclame-uitingen We hopen dat de drie instanties daar de komende maanden nog naar kijken.”

Het complete verslag van de stemming van het Europees Parlement is na te lezen op www.europarl.europa.eu. Vul in het zoekveld het dossiernummer in: A7-0276/2013.

De belangrijkste veranderingen in de Tabaksproductenrichtlijn

‘De richtlijn schiet op onderdelen nog steeds haar doel voorbij’

Tabaktueel | Actueel

Tabaktueel | 7Tekst: Eliane Mendes

Na de stemming in het Europees Parlement komt de aangescherpte Tabaksproductenrichtlijn weer een stap dichterbij. Wat moet u weten over de strengere regels?

8 | Tabaktueel

Wat is de aanleiding geweest om Camel Vol en Zwaar te vernieuwen?Sales Manager Peter Cramer van JTI: “Camel investeert al 100 jaar in verbeteringen en innovaties, ook op het gebied van shag. Camel heeft in Nederland een sterke positie in RMC (Ready-Made Cigarettes) en MYO (Make Your Own). In bei-de segmenten laat Camel een sterke groei zien en is Camel het tweede merk in het segment. Binnen het shagsegment is dit een ander verhaal.

De ontwikkeling van Camel-shag blijft ach-ter bij onze doelstellingen. Naar aanleiding van signalen van retailers zijn we kritisch naar onze shag gaan kijken.

Uit consumentenonderzoek kwam naar voren dat de blends prima waren, maar wel erg generiek. En hoewel de gele verpakking aan-sprekend was, was het voor consumenten niet duidelijk wat erin zat. Verder zat er 40 gram in een pouch, terwijl shagrokers liever 50 gram hebben. Consumenten zijn gewend om bijvoorbeeld uit

te komen met een pakje vloei waar 50 stuks in zitten of voelen het als ‘te weinig’ bij aankoop. Met die inzichten zijn we aan de slag gegaan.”

Hoe hebben jullie dat aangepakt?“De Nederlandse markt bestaat voor 40 pro-cent uit shagrokers en is de vierde grootste shagmarkt van de wereld. Als tweede merk in Nederland willen we daarom een goede shagvariant aanbieden. Dat begint met een goede blend. Bij shag gaat het echt om de inhoud, want die voel, ruik en proef je.

Shagroken is een ‘ambacht’ dat Nederlanders al eeuwen uitoefenen. Shagrokers zijn daardoor kritisch op de blend en structuur: shag mag bijvoorbeeld niet te droog zijn, moet een langdradige structuur hebben en ‘hoort’ als natuurproduct nerfjes en bird’s-eyes te bevat-ten. Met de aankoop van een vooraanstaand roltabakbedrijf, een echt familiebedrijf dat veel kennis heeft op het gebied van roltabak, de Nederlandse historie en de smaakbeleving rond shag, was het mogelijk de authentieke, volle ‘Dutch blend’ te ontwikkelen.”

Tekst en fotografie: Naomi Querido

Camel shag heeft een complete make-over gehad. Niet alleen de verpakkingen zijn vernieuwd, ook de inhoud is veranderd. Met een authentieke blend die is aangepast aan de smaak van de Nederlandse shagliefhebber. ‘Shagrokers zijn experts in tabak.’

‘Camel Vol en Zwaar zijn gemaakt voor de Nederlandse shagroker’

‘Bij shag gaat het echt om de inhoud’

Tabaktueel | 9

Ook de verpakkingen hebben een totaal andere uitstraling.“We nemen de shagroker serieus. Daarom hebben we alle aspecten onder de loep genomen. De folieverpakking maakt plaats voor een verpakking met een meer traditionele uitstraling in blauwe tinten, in lijn met de Nederlandse shagcategorie. Aan de binnenkant prijkt trots de handtekening van onze meester-blender. Een garantie voor een traditionele volle en rijke smaakbeleving. Verder komt Camel Vol en Zwaar in een 50 gramsverpakking. Bovendien geven we een mar-ge die bovengemiddeld hoog is voor de verkoopprijs van 7 euro.”

Camel Vol en Zwaar zijn in oktober ingestroomd. Hoe zijn de eerste reacties?“Voordat we zijn begonnen aan de uitrol van de vernieuwde shag, hebben we de markt geïnformeerd. Daar kregen we al veel positieve reacties op. De afgelopen weken hebben we ook veel retailers bezocht om ze te informeren en hebben we de eerste verpakkingen in de schappen geplaatst. Ook daar zijn de reacties enthousiast: dit is een verhaal dat je kunt overbrengen aan klanten en de goede marge maakt het commercieel interessant om dat ook te doen. Vanaf deze maand starten we bovendien met de onder-steuning naar consumenten in het tabaks- en gemakskanaal. We gaan er een groot succes van maken!”

Tabaktueel | Introductie

‘Camel Vol en Zwaar zijn gemaakt voor de Nederlandse shagroker’

Ondernemers over Camel Vol en Zwaar

Rien Robijn en Hanneke Timmer van De Tabakker in Amsterdam: “Ik verwacht veel van de nieuwe Camel Vol en Zwaar. De vorige Camel-shag liep wel, maar langzaam: de Nederlandse shagroker zit niet te wachten op een geel pakje. Daarom is dit zo leuk, hier praat je over met klanten. Nu de shag is vernieuwd kan ik shagro-kers, vooral degenen die op value-merken zitten, vertellen over de Hollandse blend van Camel. En de 50-gramsverpakking voor een mooie prijs maakt het juist voor die groep interessant om over te stappen naar een merk dat ze voor een paar dubbeltjes extra een echte meerwaarde biedt.”

Marjolein van Renssen van Compaenen van Renssen in Delft: “Dit is een echte shag, dat ruik je meteen. Ik ben geboren en getogen in deze tabakszaak, dus ik durf wel te zeggen dat ik inmiddels een neus heb voor goede tabak. Verrassend is ook het eigen karakter van de blend. Echt iets voor rokers die een kwalitatief beter product willen dan het value-merk dat ze nu kopen.

Ook heeft de nieuwe verpakking veel meer een shag-uitstraling; met dat geel sloten de oude verpakkingen wel aan bij de sigaret-ten, maar nu staat er een volwaardig shagproduct in het schap. En gelukkig weer in een buidel van 50 gram. Bij minder houd je naar verhouding veel kruim over, en shagrokers willen waar voor hun geld. Dat krijgen ze absoluut met Camel Vol en Zwaar.”

Met de feestdagen in het vooruitzicht wordt de consument overal verleid met speciale cadeauaanbiedingen om familie, vrienden en geliefden mee te verrassen. Ook tijdens periodes van recessie wordt in de meeste gezinnen niet afgeweken van surprises met Sinterklaas, uitbundige pakjes onder de kerstboom en een knallend feest op oudejaarsavond. Sterker nog: juist in tijden van economische crisis blijkt de behoefte aan traditie en gezelligheid thuis groot. Wel is de consument kritischer dan ooit: in plaats van klakkeloos inkopen te doen, is het in veel huishoudens een sport om met een afgepast budget mooie cadeaus te vinden.

Feestelijke traditieEen andere traditie die onverminderd populair blijft en mooi aan-haakt op deze ‘sport’, is de December Kalender. Voor slechts vijf euro kan de gelukkige ontvanger waanzinnige geldprijzen winnen. Door dagelijks in december een vakje open te krassen, maakt de consument naast talloze geldprijzen ook kans op drie maal 100.000

euro netto. De oplage van maar liefst drie miljoen kalenders is zelfs de hoogste oplage in de historie van dit feestelijke decemberpro-duct, dat inmiddels zijn twaalfde editie beleeft. Daarnaast intro-duceert Krasloten dit jaar de Cadeau Kalender en Kado’s Krassen. Met dat laatste spel zijn niet alleen verschillende geldbedragen te winnen, maar ook aantrekkelijke prijzen als een fles Celebrations-chocolade, een V&D-cadeaubon of een rijk gevuld kerstpakket.

De Lotto, waar Krasloten onderdeel van is, werkt bij de verkoop van deze december-omzetmakers nauw samen met de retailers. Want ook voor hen is er veel voordeel te halen. Pamela Muller en Carolien Brunsveld van Hulten van De Lotto weten uit ervaring dat de omzet in tabaksspeciaalzaken in december dankzij de verkoop van de Krasloten significant stijgt. Met aanstekelijk enthousiasme vertellen ze over de gekte die in sommige winkels ontstaat. Trade Marketeer Pamela Muller: “Voor retailers zijn de marges interessant. In december liggen deze hoger dan op de verkoop van reguliere Krasloten.”

EyecatchersVoor ondernemers zijn de speciale loten een goede gelegenheid om de winkel al vanaf begin december een feestelijke uitstra-ling te geven. Muller: “Een uitbundige presentatie heeft absoluut

10 | Tabaktueel Tekst: Pien Koome

De December Kalender is elk jaar weer een populair én betaalbaar geschenk voor de feestdagen. Met maar liefst drie miljoen kalenders telt deze twaalfde editie zelfs de hoogste oplage in de historie van de feestelijke december-omzetmaker. Bovendien introduceert Krasloten twee speciale extra’s: de Cadeau Kalender en Kado’s Krassen.

December Kalender geeft zowel consument als ondernemer een feestgevoel

‘Een uitbundige presentatie heeft absoluut een positieve

invloed op de verkoop’

‘Sommige winkeliers gaan ieder jaar helemaal los’

Tabaktueel | Kansspelen

Tabaktueel | 11

een positieve invloed op de verkoop. Uiteindelijk gebeurt het in de winkel, dus de winkelier maakt zelf het verschil. En als ergens een grote geldprijs valt, genereert dit ook steevast enorm veel publiciteit. Samen met de winkelier maakt Krasloten van zo’n uit-reiking een geweldige happening.”

De ondersteuning die Krasloten op promotioneel vlak biedt, is veelzijdig. Muller: “Vooraf ondersteunt Krasloten de retailer met een speciale tv-commercial, ABRI-posters en advertenties in ver-schillende media. Daarnaast worden alle verkooppunten tijdig voorzien van eigen aantrekkelijk promotiemateriaal. Sommige ondernemers gaan ieder jaar al begin december helemaal los en hangen de hele zaak vol met eyecatchers.”

Daar zijn de nieuwe Krasloten Cadeau vloerdisplays goed voor te ge-bruiken, vertelt Pamela Muller. “Naast de mooie kassa-displays zijn dit jaar speciaal voor december hoogwaardige vloerdisplays ontworpen. Die geven alle loten, naast de displays op de toonbank, een promi-nente tweede plek in de winkel. Potentiële klanten stappen daardoor eerder de winkel in. De displays zijn voorzien van handige enveloppen die bij de kassa gevuld kunnen worden. Zo wordt de impulsaankoop bij het afrekenen vervroegd tot een prikkel bij de deur, die voor veel consumenten doorslaggevend is om de winkel binnen te lopen.”

Echt geschenkOpvallend is dat de December Kalender echt als een cadeautje wordt ervaren. “Uit onderzoek blijkt dat de consument dit Kras-lot ziet als geschenk en niet als loterijproduct”, weet Coördinator Marketingcommunicatie Krasloten Carolien Brunsveld van Hulten. “Gretigheid en ongeremd loterijgedrag passen niet echt in onze nuchtere cultuur. In tegenstelling tot zuidelijke landen, waar nie-mand opkijkt van hysterische lotenverkoop op straat, gaan Neder-landers meer voor de lol overstag om eens een gokje te wagen. Maar geld winnen is wel een droom die door velen gekoesterd wordt. Veel consumenten vinden het bijvoorbeeld leuk om naast hun dagelijkse of wekelijkse boodschappen mee te doen aan Lot-to, Toto, Lucky Day, Eurojackpot of om een Kraslot te kopen. En om een keer vijf euro investeren in een bijzonder Kraslot als geschenk, waarmee iemand misschien wel de klapper van zijn leven maakt.”

De December Kalender als cadeau voor de feestdagen is inmiddels een terugkerend fenomeen. Maar ook voor de nieuwe Krasloten Cadeau Kalender en Kado’s Krassen zijn de verwachtingen hoog-gespannen. “Innovaties zijn belangrijk,” vertelt Carolien Brunsveld van Hulten. “Om te zorgen dat een product aantrekkelijk blijft, is uitbreiding en vernieuwing noodzakelijk. Nieuwe Krasloten met mooie prijzen maken mensen nieuwsgierig. We doen er samen met de winkelier alles aan om de consument het gevoel te geven dat zijn droom binnen handbereik is. Want stiekem hopen we allemaal op het lot uit de loterij!”

December Kalender geeft zowel consument als ondernemer een feestgevoel

‘Door de vloerdisplays stappen klanten eerder de winkel in’

‘Sommige winkeliers gaan ieder jaar helemaal los’

12 | Tabaktueel

Tabaktueel | Vakbeurs

Tabaktueel | 13

E-sigarettenDit jaar heeft de e-sigaret al een ware opmars gemaakt (zie de special verderop in dit nummer, red.) en die groei zet nog wel even door. Omdat fabrikanten massaal in dit nieuwe gat springen, kan de elektronische roker het zo gek niet verzinnen of het is verkrijg-baar. Zo komen er naast verschillende nicotinesterktes en smaak-variaties in tabak- en mint ook steeds meer fruitige en exotische smaken bij.

Vooral in de markt voor rechargeables, de oplaadbare e-sigaretten waar de roker nieuwe vullingen of vloeistof voor koopt, neemt de keur aan smaken zo’n beetje dagelijks toe. Wel laat het over- vloedige aanbod op de beurs zien dat iedereen duidelijk graag een graantje meepikt van het succes: wie goed kijkt, ziet dat de kwaliteit van de producten – zowel van onderdelen als van de liquids – enorm varieert.

Nu het Europees Parlement zich heeft uitgesproken om elektro-nische sigaretten te behandelen als tabaksproducten, is het te

verwachten dat veel van de ‘goudzoekers’ verdwijnen: producten die niet aan de kwaliteitseisen voldoen, komen straks niet meer op de markt.

Een kleine groeimarkt is die voor nichegebruikers van e-roken. Zo zijn er verschillende disposables op de markt voor een elek-tronische waterpijpbeleving (e-shish) of sigaar (e-cigars), al dan niet in een fruitige smaakvariant. Er lijkt, te zien aan het aantal gepresenteerde modellen op Inter-tabac, zelfs een markt te zijn voor de elektronische pijp.

Ook de langverwachte kleinere modellen e-sigaretten zijn in aan-tocht. Toch gaat niet elke gebruiker voor klein en elegant. Aan het aanbod op de beursvloer te zien, verwachten fabrikanten dat vooral vrouwen en mensen die willen stoppen met roken voor de kleine, elegante modellen gaan. Jongvolwassen rokers willen juist gezien worden met hun e-rokertje. Dat verklaart de populariteit van de grotere, mooi vormgegeven modellen en exemplaren met opvallende prints op de batterij.

Trends en toekomstmuziek op Inter-tabac

Tekst en fotografie: Naomi Querido

Inter-tabac is de grootste vakbeurs ter wereld voor tabaksproducten en rokers-

benodigdheden. In het Duitse Dortmund was eind september ruim 30.000 vierkante meter

beursvloer gevuld met meer dan vierhonderd exposanten uit 51 landen en de allernieuwste

gear op rokersgebied. Wat worden de trends van 2014?

Hoe ziet de rokersmarkt eruit in 2014?

WaterpijpDe waterpijp is net als de e-sigaret een snelle stijger in de markt. In hal 8, waar verschillende aanbieders van shisha’a en toebehoren bij elkaar stonden, werd de bezoeker meteen gehuld in de bedwelmende geur van honderden shisha’s die enthousiast werden gedemonstreerd en gerookt.

Evenals de e-sigarettenaanbieders storten fabrikanten zich op smaken, waarvan sommige er gerust meer dan honderd in het assortiment hebben. Hoewel die smaakjes soms behoorlijk kunst-matig klinken (wat moet je met namen als Code 99, Black Adios of Red Margarita), mixen producen-ten die gerust met de ecotrend. Nubia biedt consumenten bijvoorbeeld de mogelijkheid om een potje waterpijptabak te kopen – natuurlijk 100% additief-vrij – en met los verkrijgbare flesjes daar een of meerdere smaken naar keuze aan toe te voegen.

Naast de smaaktabak en de steentjes komen er overigens ook nieuwe varianten aan om van een waterpijp te genieten, zoals de hydro-korrelsteentjes van Hydro Vapor Stones.

Een leuke subtrend is de opmars van kooltjes van kokosnotenbast. De kokosnoot-kooltjes branden lang, geven geen eigen smaak af, veroorzaken weinig rook en residu en zijn zelfs te gebruiken om mee te barbecueën. En wie helemaal geen kooltjes wil gebruiken, kiest een elektronische koolhouder, een e-head. De modellen ver-anderen met de jaren niet veel: op het gebied van formaat, kleuren, afwerking bood Inter-tabac weinig nieuws onder de zon. Een paar positieve uitschieters?

De waterpijpen van Sahara Smoke met prachtige handge-blazen waterreservoirs en de waterpijpen van Meduse, ware kunstwerken die niet zouden misstaan in een shisha lounge

of als eyecatcher in de etalage van de rokersspeciaalzaak.

Andere trendsNaast deze twee overduidelijke markttendensen was er ook op an-dere rokersgebieden veel nieuws te ontdekken. Zoals elk jaar wer-den op Inter-tabac verschillende premiums en special editions uit de wereld van sigaren gepresenteerd.

‘De opmars van de e-sigaret en de waterpijp zetten onverminderd door’

14 | Tabaktueel

Tabaktueel | Vakbeurs

Tabaktueel | 15

Grappige varianten (een sigaar in de vorm van een pijp), nichepro-ducten (koosjere sigaren) en handgerolde exemplaren (soms zelfs genummerd). Wat daarvan naar Nederland komt, is natuurlijk nog maar afwachten.

Tot slot wagen we ons aan een verrassende voorspelling: zou de aloude pijp aan een kleine revival bezig zijn? In Amerika, waar ‘gewoon’ roken in de ban is gedaan, neemt de vraag naar pijpen toe, vooral onder hipsters, twintigers en dertigers die onafhankelijk denken en kiezen voor een alternatieve levensstijl. Die trend lijkt nu ook over te slaan naar het Europese vasteland.Meerdere pijpenmakers waren op de beurs met handzame modellen, zoals de tinpipe van Gubbels die inclusief toebehoren in een handig meeneemblikje past, ondeugende exemplaren in de vorm van lange vrouwenbenen en bijzondere designpijpen van Italiaanse makelij. Zelfs de Savorette, een pijpje dat te vullen is met shag, pijptabak of andere tabaksalternatieven, maakt een serieuze comeback.

Kortom, inspiratie, trends en kansen genoeg op Inter-tabac. In het komende jaar zullen we ontdekken welke nieuwe vondsten het gaan maken in 2014!

Het viel niet mee om het bedrijf te verkopen dat al honderd jaar familiebezit is. Slapeloze nachten hebben Johan en Ineke ervan gehad. Maar nu zijn ze zielsgelukkig met hun besluit. Al diverse malen hadden zich kopers aangediend voor de goedlopende tabakswinkel, maar het ondernemersechtpaar koos uiteindelijk voor meneer Buick, die al een tabakszaak runt in de Raadhuissstraat. Het idee was dat Johan en Ineke alleen het nieuwe personeel zouden inwerken, maar van een definitief afscheid was geen sprake. Ze besloten om twee dagen per week vrijwillig in de zaak te blijven werken. De klanten zijn blij met het vrolijke stel achter de toonbank en Johan en Ineke houden van de aanloop, de gezellig-heid en een praatje. ‘Achter de geraniums valt niets te beleven!’

PruimtabakHet pand aan de Haarlemmerstraat stamt uit 1742 en is altijd een tabakszaak geweest. De vader van Johan nam de zaak in 1948 over van opa. Toen Johan vijftien jaar was, ging hij werken in de zaak, dat was in 1962. “In die jaren moest ik allerlei cursussen volgen om het vak te leren. Kennis van tabak en sigaren, boekhouden.

De pruimtabak maakte ik zelf. Brasiltabak vochtig maken, de nerf eruit en dan met hakken en met de machine met vliegwiel draai-en om te snijden. Alles in de puntzak, banderol eromheen, klaar. We verkochten soms wel zeshonderd zakjes in de week. De stelen gingen naar de duivenmelkers, goed tegen de luizen. Nog steeds verkopen we pruimtabak, ik heb er drie vaste klanten voor.”

Amsterdamse humorHet geheim van een goedlopende tabakszaak is volgens Johan de ondernemer zelf. Een winkel draait op de mensen die er werken. Een goed humeur, een grapje, en bovenal: oprechte belangstelling voor de klant. “De kwaal van deze tijd is ongeïnteresseerd personeel. Tegenwoordig blijven ze rustig met hun rug naar je toe staan.

16 | Tabaktueel Tekst en fotografie: Wilma Gudmundsson

Johan en Ineke Struwe zijn officieel allebei met pensioen. Maar het ondernemersbloed

giert ze door de aderen en dus werken ze twee dagen per week vrijwillig in ‘hun’ zaak in de

Amsterdamse Haarlemmerstraat. ‘Achter de geraniums valt niets te beleven!’

‘In deze handel maken vele kruimels een brood’

‘Het geheim van een goedlopende tabakszaak is de ondernemer’

Struwe’s Tabakshuis

Ineke en Johan Struwe van Struwe’s Tabakshuis

Tabaktueel | Ondernemer

Tabaktueel | 17

Wij tonen respect voor de klant. Zeggen goedemorgen, misschien een beetje ouderwets, maar het werkt wel. Net als een beetje Amsterdamse humor. Met het onpersoonlijke internet doen we niets. Wij zijn zelf ons lopende reclamebord. Je kunt bladen volschrijven en adverteren, maar als je geen respect toont voor de klant, komen ze geen tweede keer. Als ze denken, ‘dat is een leuk winkeltje, aardige mensen, leuke spulletjes’, dán komen ze terug. Mond-tot-mondreclame is de beste reclame. Ik geloof ook niet in bestellen via internet. Dan ben ik meer bezig met inpakken en naar het postkantoor lopen dan met mijn vak. De enige die ik af en toe een groot pak sigaren stuur, is een vaste klant op een rijnaker gestationeerd in Duitsland.”

Sigaren als specialiteitIn de vijftig jaar dat Johan nu in de zaak staat is er niet veel veranderd, behalve de prijzen van de tabak. Die zijn flink geste-gen. “Vroeger kostte een pakje sigaretten 75 cent en een sigaar net als pijptabak een duppie. Maar gerookt wordt er nog even-veel. Mensen hier in de buurt zijn sigaren- en pijprokers. Wij zijn gespecialiseerd in sigaren op miskleur en uitschot. Die zijn voordelig. Vooral Hoogeboom levert goede kwaliteit; we ver-kopen geen rotzooi. Justus van Maurik, Oud Kampen: uit het hele land komen ze hier sigaren halen, want wij hebben alle modellen op voorraad. En wat we niet hebben bestellen we.”

Hulzentabak, filterhulzen en hulzenstoppers lopen niet erg hard. “De Amsterdammer is een trotse ijdeltuit. Die rookt liever een si-garet dan een zelfrolsigaret, een beetje schaamte denk ik. Een shaggie draaien kan weer wel. Jongelui komen vanwege de hoge prijs van een pakje sigaretten wel eens binnen voor één sigaret, maar daar begin ik niet aan. Ik probeer ze dan aan de kleine sigaartjes te krijgen, Dat is veel goedkoper, bijvoorbeeld de vanillepiraatjes, 175 stuks voor een tientje. Dat is dan een partij, een geannuleerde exportorder. En daar komen ze toch voor terug, dat is betaalbaar. Weet je wat het is, een borreltje, een rokertje een krantje en een autootje, dat zijn de vier geneugten van de mens, en die laten ze zich niet afpakken.”

Eigenheid bewarenIn de Haarlemmerstraat zijn inmiddels drie van de vijf tabaks-zaken gesloten. Van tabak alleen kan een ondernemer niet meer leven. Johan erkent dat hij bijproducten als tijdschriften, kansspelen, wenskaarten, kantoorartikelen en dagbladen nodig heeft. “Wij hebben een handel waar vele kruimeltjes een brood moeten maken. De marges zijn soms klein, maar als je niets ver-koopt verdien je niets.” Toch heeft Johan zich nooit willen aan-sluiten bij een winkelformule. “We hebben een tabaksspeciaal-zaak. Ik wil mijn eigenheid bewaren en zelf kunnen beslissen. Ik weet precies welke artikelen hier snel lopen. Ik ken mijn klanten. Gelukkig zitten we in de grachtengordel, een gegoede buurt, dus de mensen hier hebben wel wat om uit te geven. Voordeel is ook dat we al ‘s morgens om zeven uur opengaan. Voor acht uur hebben wij al heel wat kranten en sigaren verkocht.”

Struwe’s TabakshuisHaarlemmerstraat 181013 ER AmsterdamT: (020) 623 17 14

‘Wij zijn zelf onslopende reclamebord’


de Tabakwet

Sigaren voor de roker met gevoel voor authentieke kwaliteit en een avontuurlijke geest. Vervaardigd van zorgvuldig geselecteerde tabakken uit de wijde omgeving van het

Caribische gebied en met modern vakmanschap tot kwalitatief hoogwaardige sigaren verwerkt.

Premium Tobacco – Perfect Quality

The RealDominican Experience

BDS a4 advertentie_12-7_DEFINITIEF.indd 1 12-07-12 16:23

Tabaktueel | Zoetwaren

Tabaktueel | 19

Aan de beurt

Tabaktueel | Column HUUB

Huub Schultz is eigenaar van Vivánt De Tabakspot in Zwolle.

Ondernemen is zijn specialisme, muziek zijn passie. In

Tabaktueel vertelt hij wat hem opvalt en bezighoudt.

Daar stonden ze dan ineens. In onze winkel, een visitekaartje onder mijn ogen duwend. VWA! Shit dus. Ja, ze hadden een poosje staan posten naast onze winkel en na lang wachten dachten ze beet te hebben. Helaas voor hun, het meisje dat ze buiten aanspraken had waterpijptabak gekocht en was, zo bleek tijdens de controle, zestien jaar. Hoera dus, maar of mijn vrouw nu maar even wilde aantonen hoe ze wist dat dit meisje zestien jaar of ouder was. Mijn vrouw was resoluut en antwoordde dat ze bij een vorig bezoek ze al eens het legitimatiebewijs had gevraagd en dat ze daarmee voldaan had aan de leeftijdscheck.

De heren van de VWA, nou ja heren, een lange slungel met bretels en een lefgozertje met een iets te opzichtige lawaai-blouse, betwijfelden haar opmerking… en daar kwam mijn interventie. Ik greep de opmerking van Lawaai-blouse direct aan voor ons verweer. “Ik betwist jullie controle buiten niet, die ik niet kan zien, dus dan betwisten jullie de opmerking van mijn vrouw niet”, begon ik. Mijn stelling was duide-lijk en concreet: jullie hebben geen overtreding kunnen constateren dus hebben jullie geen zaak en hebben jullie geen juridische autoriteit om te verbaliseren en om hierover door te blijven zeuren.

Na wat fel wapengekletter en nadat Lawaai-blouse op mijn eis zijn excuses had aangeboden aan mijn vrouw over de naar mijn mening verkeerde stelling ‘ik twijfel aan het feit of u dat legitimatiebewijs ooit gezien heeft’, steeg de rook een beetje op en konden we iets vriende-lijker het gesprek voortzetten op deze drukke zaterdagmiddag.

De controle an sich, om maar eens een Duitse term te gebruiken, bestrijd ik niet. Maar een agent die mij wil bekeuren omdat hij dénkt dat ik door rood gereden zou kunnen hebben, heeft geen poot om op te staan. De constatering moet duidelijk zijn en geen

‘misschien’ bevatten. Zo werkt ons rechtsstelsel en zo is dit dus ook van toepassing voor Lawaai-blouse en Bretel.

Maar ergens blijft het ridicuul. De VWA controleert op tabaksartike-len en alles kan een overtreding zijn… maar als ik een elektronische sigaret verkoop aan een pokdalige kleuter die nog net probeert zijn speen weg te slikken, dan zegt de VWA helemaal niets. Euh? En dat met een artikel wat misschien meer aanzet tot roken dan welk ander artikel ook.

Of deze hype onder jongeren nou misschien juist meer rokers gaat maken? Ik denk het wel, want voorlopig mogen wij dus van de VWA aan iedereen de e-sigaret verkopen. Zelfs Lawaai-blouse en Bretel waren het eens met de volgende stelling: Compenseer het verlies van omzet aan tabakswaar door de leeftijdgrens met verkoop van de e-sigaret! Dus is iemand onder de zestien jaar? Tadaa… maar we hebben wel dit voor je. Alsof je bij de kindercrèche in plaats van limonade dan maar alcoholvrij bier naar binnen schuift. Ja sorry, de ranja is op, hoor.

De VWA is de rookpolitie en die stelt dat we de e-sigaret aan ie-dereen mogen verkopen. En wie zal het nou beter weten, denken jullie? De VWA, de NSO, de politiek, de media… of ik???

Controleer, check en e-sigaret ze… enne… mag ik je legitimatie-bewijs even zien?

Groeten,HUUB Tabakspot

Reageren kan via [email protected]


de Tabakwet

advertentie smokestik - lekkerland.indd 1 31-10-2013 14:12:08

Tabaktueel | 21Tekst: Eliane Mendes

‘Stap in de groeimarkt van e-roken’

Tabaktueel | E-roken

Disposables“De media doken meteen bovenop de verkoop van de goed-lo-pende disposable Eshish-pennen aan jongeren, maar de ophef was snel voorbij toen het duidelijk werd dat er geen nicotine of teer in de shisha-pennen zit. Wel raden we af om de pen aan jongeren te verkopen en zou goede regelgeving rondom de e-sigaret veel toe-komstige discussies kunnen voorkomen.

Overigens verkoopt de Eshish nog steeds heel goed, al is het meer een zomer- dan een winterproduct. Daarom introduceren we nu NEO, een nieuwe lijn disposables, en voor de feestdagen komen we met een leuke opvolger van dezelfde fabrikant: Luli, een elegant disposable e-sigaretje voor dames, in smaken als va-nille, cappuccino en bubblegum.”

Navullingen“Sinds een jaar verzorgen we voor Roel en Frans Fresow de dis-tributie van Smokestik. We zijn overtuigd van het succes: het is een kwalitatief hoogwaardig product dat zich al bewezen heeft in Amerika en waar levenslange garantie op wordt geboden.

Winkeliers die starten met Smokestik, zien direct het resultaat. Dat komt ook omdat één tevreden consument meteen drie nieuwe klanten oplevert. Mensen praten erover en wisselen ervaringen uit. De verkoop van de cartomizers is waanzinnig. En een belangrijke troef voor de detaillist is dat consumenten terugkomen naar de winkel voor de navullingen; ze zijn niet online te koop.”

Vloeistoffen“Hoe groot de vraag is naar e-sigaretten die worden nagevuld met vloeistoffen, liquids, merken we aan de verkoop van de vloeistof-pennen van Joyetech en Jiksu. De kwaliteit is goed en ze zijn ook goed in design: zo is de eRoll een hervulbare shishapen met op-laadbare case, die eruitziet als een smartphone. De vloeistoffen van Jiksu, het dochtermerk van Joyetech, lopen ook hard. De marge op

die flesjes is vergelijkbaar met die op een pakje Marlboro, alleen komen hier klanten voor naar de winkel die je normaal niet ziet. Daarnaast bieden we vloeistoffen van ons eigen private label My-Shish.

De grondstoffen voor de tien smaken in vier nicotinegradaties ko-men uit Duitsland en Nederland vullen we zelf af. Zo staan we ook voor de inhoud van onze producten.”

Trends“E-roken staat nog in de kinderschoenen. De markt is volop in ontwikkeling: zo komen nu de eerste disposables met een zacht filter en vinden er continu nog verbeteringen en innovaties plaats. Tegelijkertijd zijn er veel aanbieders en kwaliteitsverschillen. En wat gaan de tabaksfabrikanten en overheid doen?

Stap in de groeimarkt van e-roken, en zorg dat je er verstand van hebt. Zo is de consument nu enthousiast over navullen met vloei-stoffen, want het is aanzienlijk goedkoper – een flesje van 10 ml is vergelijkbaar met zo’n honderd sigaretten – en het wordt moge-lijk om smaken zelf samen te stellen. Maar de kans op geklieder en lekkage is groot. Als winkelier moet je kunnen adviseren over voor- en nadelen en modellen en demonstraties weten te geven. Dat kost tijd, maar als winkel win je het niet van internet op prijs. Het verschil maak je met de uitleg, service en garantie die je biedt.”

De hernieuwde belangstelling voor de e-sigaret kreeg dit jaar een flinke boost door het succes en de media-aandacht voor de e-shish. Gubbels biedt daarnaast ook herlaadbare e-sigaretten die zijn na te vullen met cartomizers of vloeistoffen. Elbert Gubbels: ‘E-roken staat nog in de kinderschoenen.’

‘Eén tevreden consument levert meteen drie nieuwe klanten op’


de Tabakwet


Tabaktueel | 23Tekst en fotografie: Naomi Querido

Het is druk op het kantoor van Smokestik in Veghel. Supermarkt-keten Jumbo heeft net getekend om de disposable Smokestik op te nemen in haar assortiment, de oplaadbare modellen met vloeistof zijn juist binnen en dan reist Roel als voorzitter van de Esigbond nog regelmatig naar Brussel, waar de besprekingen over de weten regelgeving omtrent de elektronische sigaret in volle gang zijn.

“Als producent moet je ook investeren door kwaliteitsstandaarden te zetten voor een veilig gebruik en verantwoorde verkoop van de e-sigaret. Dat is voor de branche, de ondernemer én de consument van groot belang.”

BelevingIn zijn werk als plastisch chirurg viel het Roel een paar jaar geleden al op hoe personeel en patiënten buiten het ziekenhuis moesten roken, en werd hij behalve met de gezondheidsrisico’s ook geconfronteerd met de gevaren van brandende sigaretten bij vergeetachtige patiënten of mensen met spasmen.

Als hij op een congres in Amerika de Smokestik ontdekt, besluit hij in 2011 dit alternatief naar Nederland te halen, samen met zijn broer Frans die als accountmanager bij Biggelaar Tabak al jaren er-varing heeft in de tabaksbranche. Frans: “Smokestik richt zich op de roker die kwaliteit en gebruiksgemak wil met de beleving van een gewone sigaret.”

Smokestik onderscheidt zich met kwaliteit, variatie en innovatie. “Wij zijn begonnen met het doel een minder schadelijk alternatief te bieden en rookschade te verminderen”, vertelt Roel. “Dan moet je wel iets bieden waardoor mensen overstappen. Bij Smokestik zit dat bijvoorbeeld in de hoge kwaliteit van het oplaadsysteem, de lange levensduur van de batterij en het gebruiksgemak in het vervangen van de cartomizer. Ook zit het kwetsbare verdamper-element niet in de batterij maar in de cartomizer, waardoor deze met elke navulling wordt vervangen en het product langer meegaat.”

De consument betaalt voor die kwaliteit een iets hogere aanschaf-prijs, maar krijgt ook levenslange garantie. Frans: “Smokestik heeft een extreem lage uitval van de verkochte items. Veel winkels van het eerste uur zijn nog steeds klant, omdat er zo weinig klachten zijn.”

LuxeHet brede assortiment biedt elke consument wat wils. “Naast de disposables bieden we oplaadbare modellen in luxe en minder luxe uitvoeringen en natuurlijk met de keuze uit meerdere smaken en nicotinesterktes. Gloednieuw zijn de Smokestiks die zijn na te vullen met vloeistof. “Zelf navullen luistert heel nauw”, vertelt Frans. “Doe je het niet goed, dan ga je knoeien of begint je e-sigaret te lekken en krijg je een vieze smaak in je mond. Het kan zelfs sluiting veroorzaken en leiden tot ontploffing.” Roel: “Toch willen consumenten graag vloeistoffen om meer keuze te hebben in smaakbeleving.

Daarom komen wij met een navulsysteem dat veel van die valkuilen voorkomt. De modellen zijn bovendien uitgerust met een aan/uit knopje, zodat een opgeladen batterij langer meegaat. De markt voor e-sigaretten is nog nieuw en groeit snel. Daarom is het belangrijk om toekomstgericht te werken: door mee te denken over adequate regelgeving én door met Smokestik voor-op te blijven lopen in de ontwikkelingen.”

‘Ons doel: een minder schadelijk alternatief voor roken bieden’

Frans & Roel Fresow van Smokestik

‘Smokestik richt zich op de roker die kwaliteit en gebruiksgemak wil’De broers Roel en Frans Fresow werken al een paar jaar aan de opmars van de e-sigaret als minder schadelijk alternatief voor roken. Hun merk SmokeStik staat inmiddels op de toonbank bij tabakswinkels, tankstations en supermarkten.


de Tabakwet

Tabaktueel | 25


Toen in het begin van deze eeuw de elektronische sigaret op de markt kwam, deed iedereen wat lacherig. Zo’n plastic staaf met een lampje erop waar een beetje stoom uit kwam.

Volgens The Huffington Post zijn er inmiddels miljoenen gebruikers wereldwijd en worden er minder sigaretten verkocht. “Ja, die stijgen-de trend merken we zeker,” vertelt Renate Remie, trademarketeer bij Newco, het bedrijf dat Snoke in Nederland op de markt brengt. “Het lijkt hard te gaan ineens. Veel mensen kiezen voor Snoke, misschien ook wel omdat onze e-sigaretten en vloeistoffen in Duitsland worden gemaakt. Dat wekt toch vertrouwen.”

Duitse kwaliteitSnoke is in 2009 opgericht door een Duitse oncoloog die de elektro-nische sigaret ziet als alternatief voor roken. Hij besluit een nieuw product te ontwikkelen, dat voldoet aan de hoge Duitse kwali-teitseisen en dat uitsluitend gebruik maakt van nicotine die aan farmaceutische normen beantwoordt.

Snoke is zich momenteel aan het bezinnen of ze zich ook aansluit bij een branchevere-niging voor e-sigaretten. Remie: “Wij vinden het belangrijk dat het kaf van het koren wordt gescheiden en dat niet iedereen zo maar van alles op de markt kan brengen. Er moeten standaarden gesteld worden.”

LuxeDe tabaksdetaillist kan Snoke bestellen via groothandels Foox en Lekkerland, vertelt Remie. “Ons productaanbod is overzichtelijk: naast de wegwerp e-sigaret Snoke One is er een oplaadbare variant, de Snoke Starter. De navullingen, de zogenaamde caps, komen voor de Nederlandse markt in drie smaken: tobacco, menthol en energy. Eén cap staat gelijk aan ongeveer vijfentwintig sigaretten.” Als de cap leeg is, draai je gewoon een nieuwe op het ranke, slanke pijpje. En het moet gezegd worden, dat pijpje ziet er best wel heel design en hip uit.

NaamsbekendheidDaarom wil Snoke de naam van het merk zo snel mogelijk gemeen-goed maken. Remie: “Zo adverteren we op de voetbalvelden van de Eredivisie en de Jupiler League en was Snoke begin november te bewonderen in RTL LifestyleXperience. We willen dat consumenten

naar Snoke vragen. In de eerste plaats om de verkopers te onder-steunen. Maar ook omdat wij denken dat er over een paar jaar nog maar een beperkt aantal e-sigaretmerken zal overblijven. Wij willen er daar één van zijn. Daarom is het voor Snoke ook belangrijk om gezien te worden in tabaks-en gemakszaken. Met POS-materiaal en desgewenst een klein lcd-scherm waarop de klant de USP’s van de e-sigaret van Snoke uitgelegd krijgt, zorgen we voor zichtbaarheid.”

Er zit een aardige marge tussen inkoop en verkoop van Snoke. “En de verkoop van caps genereert herhaalinkomsten, net als gewone sigaret-ten”, vertelt Renate Remie. “Wij krijgen veel signalen dat de e-sigaret of ‘damper’ een mondiale trend is, die blijvend is en een stevige positie aan het verwerven is naast gewone sigaretten.” En de ondernemer die nu de juiste merken kiest in zijn assortiment e-roken, kan spekkoper zijn.

‘Dat onze e-sigaretten worden gemaakt in Duitsland wekt

toch vertrouwen’

Tekst: Marco Barneveld

‘De komende jaren wordt het kaf van het koren gescheiden’Er komen steeds meer nieuwe aanbieders van elektronische sigaretten op de markt. Het aantal gebruikers stijgt gestaag. Analisten verwachten dat de wereldwijde omzet door e-sigaretten en aanverwante producten dit jaar nog de 1 miljard zal overtreffen. Snoke is één van die aanbieders. Hoe kijkt dit merk naar de groeiende markt?


de Tabakwet


Jarenlang werkte Frans Lameijn (47) als formulemanager bij een regionale supermarktketen. Dit jaar besloot hij zijn ondernemers-droom achterna te gaan en kocht hij de Primera-vestiging in het Zeeuwse Goes. “De e-sigaret is de toekomst, daar ben ik van over-tuigd,” vertelt de kersverse ondernemer enthousiast. “Als tabaks-detailhandel moeten we de e-sigaret koesteren. Vooral merken als E-Smoking, die ervoor kiezen om hun producten uit te rollen via het tabakskanaal, en leveranciers als TGC Trading die meedenken en marge bieden.

Dat vind ik belangrijk, want zo kunnen we als speciaalzaak onder-scheidende producten blijven brengen. Daarnaast behouden wij als detaillist dan onze winst. Wanneer een product in de super-markt of voordeeldrogist terechtkomt, gaat de marge omlaag. Ik kan het weten als voormalig formulemanager; ik was verantwoor-delijk voor 16.000 producten. Bij de supermarkt gaat het alleen om zo goedkoop mogelijk inkopen. Hele kleine marges op een artikel zijn geen probleem, als het maar veel verkocht wordt. Bij e-sigaret-ten zijn de marges juist wél interessant.”

Tevreden klanten“E-Smoking kiest ervoor om te distribueren via de tabaksspeciaal-zaken,” gaat Lameijn verder. “Het systeem is niet het goedkoopst: zo heeft de starterskit, de E-Smoking Premium, een consumen-tenadviesprijs van 59,95 euro. Behalve de goede marge betekent het vooral ook dat je kwalitatief goede producten verkoopt, en dat levert tevreden en terugkerende klanten op. Ik krijg wel eens mensen in de zaak die vragen: Ik heb op de Zwarte Markt een e-sigaret gekocht voor weinig en nu doet hij het niet meer. Hoe kan dat?” Lameijn lacht: “Ja, hoor eens wat je me vertelt, antwoord ik dan. Er zijn grote kwaliteitsverschillen en dat zie je ook echt terug in de prijs. Van goedkope handel kun je beter ver weg blijven.”

FeestkortingHoewel hij pas acht maanden bezig is in Goes met zijn Primera, is Lameijn nu al genomineerd voor de Startersprijs van de Kamer van Koophandel in Zeeland. “Ja, dat was een verrassing,” glundert de Zeeuwse ondernemer. “Dat vond ik reden voor een feestje. Daarom geef ik alle e-sigaret-geïnteresseerden 10 procent ‘nominatiekor-ting’. Ik kan het ook sowieso weggeven, die 10 procent, maar nu heb ik meteen conversatiestof. Want ik verkoop e-sigaretten graag en actief, vooral E-Smoking, omdat het zo’n gemakkelijk systeem is dat weinig uitleg behoeft. Klanten komen bovendien terug voor de na-vullingen. Ik merk zelfs dat het nieuwe klanten oplevert: mensen die op internet het een en ander hebben opgezocht over e-sigaretten, maar liever in een fysieke winkel hun aankoop doen. Daar probeer ik dan trouwe klanten van te maken, en dat lukt.”

Ook op lange termijn verwacht Frans Lameijn een positieve impuls van e-sigaretten in het algemeen en kwaliteitsmerken als E-Smoking in het bijzonder: “Als wij de kwalitatief hoogwaardige e-sigaretten omarmen en er zuinig op zijn, dan creëert de tabaksdetailhandel een nieuwe, volwassen productcategorie. Een segment waar we, als we het verstandig aanpakken en open zijn naar de wetgever, nog jarenlang aan kunnen blijven verdienen. En goed verdienen aan een product is ook wel eens lekker. Zeker in deze tijden!”

‘Goed verdienen aan een product is ook wel eens lekker’

Tekst: Marco BarneveldFotografie: Naomi Querido

Tabaktueel | 27

Frans Lameijn van Primera Goes

Frans Lameijn opende dit jaar zijn Primera in Goes. De ondernemer gelooft heilig in de toekomst van e-sigaretten als onderdeel van het assortiment van de rokersspeciaalzaak. ‘Als we dit als tabaksdetailhandel goed aanpakken, kunnen we hier nog jaren een goede marge op verdienen.’

‘E-Smoking levert tevreden en terugkerende klanten op’


de Tabakwet


Er zijn al behoorlijk wat shishapennen op de markt. Wat maakt Just Smoke Green zo onderscheidend? “Wij laten onze exclusieve shishapennen zelf produceren in China. Zo hebben deze pennen een soft tip; je hebt dus niet zo’n hard filter in je mond. Bovendien zijn onze shishapennen van kunststof. Dat lichte gewicht ligt veel lekkerder in de hand dan zo’n roestvrijstalen pijpje. En we bieden alleen mooie en verfijnde smaken: allemaal puur en zonder nico-tine.”

Biedt Just Smoke Green alleen nicotinevrije varianten?“Nicotine verpest de lekkere smaak, terwijl roken voor een groot gedeelte juist gaat om het ritueel en de beleving. De shishapen moet je dan ook eigenlijk los zien van de traditionele sigaret: het is een nieuw en ander soort roken. Daarom zijn de disposables nicoti-nevrij.

Sinds kort bieden we ook met liquid navulbare shishapennen, want dat scheelt met batterijen die in het milieu terechtkomen. In het assortiment liquids bieden we wel varianten met nicotine aan, en ook tabakssmaken.”

Waar komt het merk vandaan?“Toen ik de grote kwaliteitsverschillen én de mogelijkheden van e-roken zag, zijn we naar China gegaan om research te doen en een eigen merk te ontwikkelen. We hebben meerdere fabrieken bezocht om de kwaliteit en duurzaamheid te garanderen. Daardoor weten we zeker dat de atomizer van het liquid-systeem bijvoorbeeld niet lekt, onze disposables 800 inhaleringen geven en, heel belangrijk: dat de smaken kloppen. Ik heb vijftien jaar restaurants gehad en weet wat ik proef. Daarom test ik alle smaken. Op dit moment ‘damp’ ik dagelijks banaan! En hoe langer ik dit werk nu doe, hoe minder mijn sigaret me smaakt.”

Hoeveel smaken telt het assortiment inmiddels?“Nu hebben we zo’n veertig bijzondere smaken en dat aantal breidt nog steeds uit. Om te beginnen kan de winkelier kiezen voor een setje: via leverancier TGC, de exclusieve distributeur van Just Smoke Green, bieden we bijvoorbeeld mixdoosjes met 20 staafjes in vijf smaken. Dat zijn hardlopers, die zowel mannen als vrouwen aanspreken.

Daar kun je natuurlijk nog een paar onderscheidende smaken naast zetten, van zwarte bessen tot tiramisu. Soms is het even proberen: bij de ene winkelier lopen colaflesjes hard, bij de ander een koffiesmaak. Verder wisselen we smaken af per seizoen. Zo hebben we nu voor de winter de smaak rode appel, terwijl we die in de zomer vervangen voor de smaak van friszure groene ap-pels.”

In wat voor prijsklasse valt Just Smoke Green?“We zijn een prijsvechter. Ook consumenten die minder te besteden hebben, moeten een goed, mooi en innovatief pro-duct kunnen krijgen. Een disposable met dus achthonderd puffs, zo’n twee pakjes sigaretten, heeft bijvoorbeeld een aantrek-kelijke consumentenadviesprijs van 7,95 euro, terwijl de marge voor de winkelier vergelijkbaar is met zo’n zeven tot acht pakjes sigaretten. En ze vliegen overal de deur uit. Lekker dampen met een smaakje, dat is de toekomst.”

‘De smaken moeten kloppen’

Tekst: Naomi Querido Fotografie: Rick Heezen Tabaktueel | 31

Shishapennen zijn nog steeds ontzettend populair. De gloednieuwe importeur Just Smoke Green brengt het elektronische shisharoken naar een heel nieuw level. Hoe dat zit, vroegen we aan ontwikkelaar en importeur Freek Westerman.

Just Smoke Green is een ander en nieuw soort roken


de Tabakwet


Het is een gewone donderdagmiddag in het Bredase winkelcentrum Hoge Vucht, maar aan de balie van Cigo Moerwijk is het keidruk, om het op zijn Brabants te zeggen. “Ik kom voor zo’n Jiksu-pen”, vraagt een man. Een tweede klant luistert met een half oor mee als Barbara het vloeistofsysteem uitlegt; zij wil er ook één. “Ik kom zo bij u”, zegt Barbara, “Mijn man helpt ondertussen de andere klanten, want zo’n demonstratie heeft even tijd nodig.” Echtgenoot Jürgen: “Als je het uitlegt, scheelt dat 95 procent in mensen die terugkomen met klach-ten. En als je het goed doet, zelfs 99 procent.”

KlantcontactSinds enkele jaren zijn Jürgen en Barbara van den Broek de trotse eigenaren van Cigo Moerwijk. Ze hebben de winkel, waar voor-heen ook een tabaks- en gemakszaak in gevestigd zat, opgefrist en opgeknapt. De nieuwe vloerbedekking en de klantvriendelijke benadering zorgen dat veel mensen de winkel weten te vinden. “Ik had al een tabakswinkel, maar aan de andere kant van Breda”, legt Jürgen uit. “Het duurt dan even totdat je het klantcontact weer hebt opgebouwd, maar inmiddels loopt het storm.”

Dat komt mede door leverancier TGC en met name vertegenwoor-diger John Scheenhouwer. “Een collega wees me er eind vorig jaar op dat ze daar betere marges geven”, vertelt Jürgen.

“Rond die tijd kwam ook hun vertegenwoordiger John langs, met een héél dikke catalogus. Die man is één brok knowhow. Een spraakwaterval, maar wel vol relevante informatie. Kortom, ik ben begonnen met een paar kleine orders voor aanstekers, hulzen en grinders. En dat beviel me goed, want de facturen zijn overzichte-lijk, je krijgt correcte uitleg en ze hebben een enorm assortiment.”

RunIn maart van dit jaar kwam John weer eens langs in Breda. “Hij had het over ‘het nieuwe roken’, maar vroeg me om nog even geduld te hebben”, vertelt Jürgen. Eind mei zijn we begonnen, met een aan-biedingspakket van Jiksu Stardust. De mond-tot-mondreclame deed zijn werk en sinds augustus is er een echte run. Kijk, leveranciers zijn er genoeg, maar ik zocht een partner. Die heb ik in TGC gevonden. Zo hebben we samen een flyer ontworpen die wij vervolgens in Bre-da en omgeving hebben verspreid in een oplage van 80.000 stuks. Sindsdien hebben we hier weinig rust.”

De concurrentie met internet gaan Jürgen en Barbara aan op hun kennis en advies. “Het is wel belangrijk dat je je verdiept in deze producten en trainingen volgt. Bij ons gaat een klant met een wer-kend model de winkel uit. Dat kost een kwartiertje tijd, maar dat verdien je terug. Zeker hier in de grensstreek. In de shop-in shop van Jiksu bieden we naast de verschillende merken en modellen alle 500 Jiksu-vloeistoffen: als je iets doet, moet je het goed doen. Dat werkt, want klanten komen ervoor terug.” En dan moet Jürgen echt verder, want er staan alweer twee klanten te wachten bij de vitrine met Jiksu’s.

‘Als je iets doet, moet je het goed doen’

Tekst: Naomi Querido Tabaktueel | 33

Jürgen & Barbara van den Broek

Met 80.000 flyers, een groot assortiment Jiksu-pennen en vloeistoffen én flink wat kennis van het product besloten Jürgen en Barbara van den Broek succes te gaan boeken met het e-roken. Maar dat het zó hard zou lopen, hadden ze nooit verwacht. ‘Het is niet aan te slepen!’

‘Bij ons gaat de klant met een werkend model de winkel uit’


de Tabakwet


De markt wordt overspoeld met oplaadbare e-sigaretten. Wat maakt Wanna Vape een ‘wanna have’ voor winkelier en consument?“Wil je succes op korte én lange termijn, dan moet je serieus omgaan met het product. Daarom zijn wij lid van de TVECA, de internationale branchevereniging voor de e-sigarettenindustrie. Voor de winkelier is het een geruststellende ge-dachte dat Flavor Vapes en Wanna Vape voldoen aan bepaalde kwaliteitsstandaarden en veilig-heidseisen.

Je ziet die kwaliteit terug in hoe er is nagedacht over het product: de starterskits bevatten een bat-terij – de krachtigste die op dit moment in de markt is – een usb-oplader waarmee het mogelijk is de e-sigaret ook in de auto of aan de pc op te laden, en twee ampullen in de smaken tabak of menthol om mee te beginnen. Voor de navullingen kan de consument kiezen uit cartomizers in verschillende smaken.”

Er is veel vraag naar smaken, maar soms zie je door de bomen het bos niet meer. Hoe is het ‘smakenassortiment’ van Wanna Vape opgebouwd?“Wij zetten in op tabakssmaken en hebben daar-in vijf smaakgradaties, van licht tot krachtig. Zo staat zwart voor een sterke smaak, rood voor full flavor en zilver voor licht. Daarnaast bren-gen we Wanna Vapes in menthol en vanille.

De navullingen zitten per vijf stuks in blister-verpakking, en elke cartomizer is goed voor dertig sigaretten. Wanna Vape hebben we geïntroduceerd in een carrouseldisplay voor op de toonbank , maar zowel de star-terkits als de cartomizers passen – net als straks de Flavor Vapes – ook handig in het pushsyteem van het tabaksschap.”

Consumenten vragen ook veel naar systemen met liquids. Waarom biedt Wanna Vape die mogelijk-heid niet?“Commercieel zijn die flesjes niet zo interessant voor de winkelier. Het verkoopt wel makkelijk, maar omgerekend is de winst verge-

lijkbaar met die op sigaretten en je ziet de klant er niet snel voor terug. Daarnaast heb je nauwelijks inzicht in de betrouwbaarheid van wat erin zit. Je moet er toch niet aan denken dat een kind zo’n flesje opdrinkt!

Net als met Flavor Vapes willen we van Wanna Vape een echt merk maken. Daardoor krijgt de consument een voorkeur voor onze e-sigaretten en de winkelier meer traffic. Dat doen we met re-clamecampagnes, goede marges en door mee te denken over een handige presentatie, maar ook door kwaliteit te bieden waar de winkelier achter kan staan.”

Daarover gesproken: er is nog maar weinig bekend over de gezondheids-risico’s van de e-sigaret. Waar kan de winkelier hier informatie over vinden?“Op www.tveca.com zijn alle lopende onder- zoeken te vinden van overheids- en particuliere organisaties. Uit de eerste wetenschappelijke

studies komt naar voren dat de e-sigaret een minder schadelijk alternatief is.

Doordat de TVECA hard werkt aan het ontwik-kelen van eenduidige normen en standaarden

zal het imago de komende jaren verder verbeteren. Ik denk dan ook dat de perceptie op ‘vapen’ snel gaat

veranderen, en de e-sigaret voor steeds mee rokers een reëel alter-natief wordt. En daarin loopt Wanna Vape nu al voorop.”

‘Je kunt zien dat er is nagedachtover dit product’

Tekst: Naomi Querido Tabaktueel | 35

Met Wanna Vape brengt producent UVTG naast het al succesvolle Flavor Vapes nu een oplaadbare variant op de markt die al verkrijgbaar is bij Primera en CIGO. Distributeur Bas Ravelli van VCT: ‘Voor succes op lange termijn moet je bouwen aan merken met kwaliteit en marge.’

‘Met Wanna Vape gaan we voor succes op korte en lange termijn’

Het leukste en meest populaire Kraslot van Nederland ligt weer in de winkel: De December Kalender!

Ook dit jaar staat het Kraslot weer garant voor 31 dagen krasplezier, met een winkans van 1 op 2 en hoofdprijzen van €100.000 netto. Bij aankoop van de December Kalender krijgt uw klant er een mooie cadeau evelop bij. Dit maakt de December Kalender een ideaal geschenk in de laatste maanden van het jaar. Maar ook de Cadeau Kalender is een perfect cadeau om te geven. Krasloten zegt niet voor niets: ‘Cadeau nodig? Krasloten!’. U heeft de December Kalender en het ondersteunend winkelmateriaal inmiddels ontvangen. De Cadeau Kalender wordt niet automatisch uitgeleverd, maar kunt u wel bestellen bij uw reguliere Krasloten bestelling. Mocht u een extra bestelling willen ontvangen, bel dan 0800-1818, optie 3 Lotto, optie 1.

CADEAUNODIG?KRASLOTEN!

203 Adv Tabak2day A4 V02 DEF.indd 1 03-10-13 12:34


“Een paar jaar geleden hadden we dit product al. Maar sinds kort loopt het echt storm,” zegt Linda Nouwens van A.A.C. In Duitsland is het al twee jaar een regelrechte hit en ook in Frankrijk ben je echt hip als je een vapeur bent, zoals de e-sigaretrokers daar worden genoemd. Nu lijkt ook Nederland aan de vooravond te staan van een revolutie in rokersland. Nouwens: “Het viel ons echt op eind september tijdens Inter-tabac in Dortmund, de toon-aangevende beurs voor alles wat met roken en rokersbenodigd-heden te maken heeft.

Voorgaande jaren waren er ook wel e-sigaretmerken aanwezig, maar dat was vrij beperkt. Dit jaar was er een hele hal speciaal ingericht voor alles wat met de e-sigaret te maken heeft. Dit product is een blijvertje.”

Exotische smakenA.A.C voert meerdere merken in haar assortiment. Onder andere Yes, een e-sigaret die verkrijgbaar is als disposable en als navulbaar systeem met cartridges, en het merk Belcig, dat met liquids werkt. “Belcig komt uit België en wordt geproduceerd in de EU. Het assor-timent wordt nog wekelijks uitgebreid met nieuwe modellen en re-serveonderdelen.

En de consumentenadviesprijs van 19,95 euro (inkoop 10 euro) voor het systeem is gunstig,” vertelt Nouwens. “Bij Belcig koop je Beliquid: een vloeistof waarmee je het basis-systeem vult. Voor die bijvulvloei-stof, inkoop 1,95 euro per flesje van 10 ml, kan de consument kiezen uit 58 smaken in verschillende nicotinesterktes. Uiteraard tabakss-maak, maar er zijn ook exotischer varianten, zoals zoete Tiramisu of zelfs Jamaica, met een wietsmaakje.”

Markt in ontwikkelingVoor de winkelier betekent het navulbare liquidsysteem terug-ke-rende inkomsten, met een zeer redelijke marge. “Wij maken geen reclame voor de merken die we voeren”, vertelt Linda Nouwens.

“Dat is aan de producent. Voor Yes wordt momenteel alleen reclame gemaakt in Frankrijk. Daar is de markt ook al verder. Hoe deze markt zich in Nederland en buurlanden gaat ontwikkelen, valt sowieso nog niet te overzien. Wanneer Marlboro of Camel met een eigen e-sigaret komt, heb je grote kans dat consumenten massaal daarvoor kiezen. Overigens zorgen we wel voor promotie naar en voor de retailer met POS- en voorlichtingsmateriaal over Yes en Belcig.”

Goede voorlichtingWant die voorlichting is enorm belangrijk, legt Linda Nouwens uit. “Het bijvullen van de Belcig met Beliquid moet bijvoorbeeld langs de zijkant van het glaasje, de clearomizer. Als je dat niet goed uit-legt, en mensen gieten de vloeistof in het midden van het systeem, dan kan het gebeuren dat je bij het eerste trekje nattigheid in je mond krijgt. Dan krijgt de ondernemer klachten dat de e-sigaret lekt, terwijl dat dus eigenlijk niet zo is. Dit soort problemen voor-kom je met goede voorlichting.

Uiteraard staan wij winkeliers bij om alle vragen die ze hebben te beantwoorden.” Staan de marges dan wel in verhouding tot de tijdsinvestering? “Er kan zoals gezegd een prima marge verdiend worden aan de e-sigaret”, antwoordt Linda Nouwens. “Maar dat hangt in sterke mate af van de verkoper. Wanneer een ondernemer vertrouwd is met het product, zal hij het ook eenvoudiger willen én durven verkopen.”

‘Met goede voorlichting voorkom je problemen’

Tekst: Marco Barneveld Tabaktueel | 37

Linda Nouwens van A.A.C.

Als groothandel moet je nieuwe trends als eerste signaleren, zodat je producten in huis hebt wanneer de vraag toeneemt. A.A.C. ziet een snel stijgende vraag naar e-sigaretten. Uiteraard heeft het bedrijf een ruime keuze in dit assortiment. ‘Goede voorlichting is belangrijk.’

‘De e-sigaret is een blijvertje’

Zanger, acteur en theaterproducent Bastiaan Ragas staat sinds deze maand op de planken met zijn nieuwe cabaretvoorstelling ‘Maar je krijgt er wel héél veel voor terug’, gebaseerd op zijn eigen bestseller. Tijdens de feestdagen is hij vrij en zit hij –

met een goede sigaar – in zijn rookstoel voor de openhaard.

‘Sigaren roken gaat over de kunst van het genieten’

Tabaktueel | Bekende Roker

Tabaktueel | 39Tekst: Naomi Querido Fotografie: Nick van Ormondt

Hoe ben je begonnen met roken?“Ik was 12 jaar – jong hè – en het leek me enorm stoer. Samen met een vriendje pikte ik een pakje Caballero zonder filter van mijn vader. Ik vond het ontzettend vies en voelde me letterlijk blauw, geel en groen worden, maar toch beaamden we elkaar dat roken een heel goed idee was. Overigens vonden meisjes het ook hele-maal niet sexy, maar toen vond ik dat het er gewoon bij hoorde.”

Rook je nog steeds sigaretten?“Tot mijn dertigste ging er dagelijks een pakje Lucky Strike door-heen. Ik kocht ze met filter, om dat filter er vervolgens af te breken. Vond ik lekkerder dan de variant zonder filter. Maar rond die tijd ontmoette ik mijn vriendin Tooske, inmiddels mijn vrouw, op wie ik heel verliefd was. Zij vond mij wel leuk, maar mijn sigaretten rond-uit vies. Toen besloot ik om mijn eerste rookmoment van de dag steeds verder uit te stellen. Ik zei tegen mezelf: je stopt niet, maar je begint gewoon wat later. Zo laat dat ik op een gegeven moment ‘vanzelf’ gestopt ben. Kauwgum en pleisters helpen niet om op te houden met roken, maar de liefde wel.”

Toch ben je niet helemaal gestopt met roken…“Ik had een vriend die sigaren rookte en dat vond ik altijd al lekker ruiken. Sinds mijn dertigste rook ik dan ook sigaren. Overdag of bij de borrel heb ik graag een Hollandse sigaar en kies ik voor short-fillers van Hajenius, De Olifant of De Huifkar. ’s Avonds na het eten wil ik liever een longfiller, en het liefst een Cubaan. Vooral de zachte Montecristo’s zijn mijn favoriet, ook vanwege het rookgemak. Soms neem ik een Cohiba, die zijn iets pittiger. Maar dat is hard werken en dat doe ik al de hele dag. Sigaren roken is ontspanning en beleving.”

Op welke momenten rook je dan vooral?“Sigaren zie ik als whisky: ik ben er dol op… maar met mate. De kunst van het genieten is om de mooie voordelen te pakken. Ik kies mijn rookmomenten heel bewust. Doordeweeks rook ik vrijwel niet en je zult me ook niet snel in het open-baar zien roken, hooguit tijdens een boswandeling. Ik wil niet dat anderen last van hebben van mijn sigaar. Wanneer dan wel?

In ons vakantiehuis mag ik graag naast de openhaard zitten op een zaterdagmiddag of als de kinderen op bed liggen. Heel bijzonder: Tooske en ik hebben allebei een rookstoel geërfd van onze groot-vaders. Heerlijke lage stoelen in de stijl van de Amsterdamse School. Daar kan ik uren in doorbrengen.”

De merken die je rookt, zijn niet breed verkrijg-baar. Waar koop jij je sigaren?“Een paar keer per jaar kom ik bij Hajenius in Amsterdam. Omdat ik niet heel veel rook, sla ik dan een paar mooie kisten in en kan ik lang vooruit. De voorraad gaat thuis in mijn prachtige palis-sanderhouten humidor, die ik netjes bijhoud. Zo kan ik met de vochtigheidsmeter goed in de gaten houden of de sigaren in de juiste conditie bewaard blijven.

Mijn theaterproductiebedrijf De Rode Boksbal is net verhuisd naar Haarlem en daar heb ik nu ook een adresje gevonden: om de hoek zit de prachtige zaak Havana House Voet & Zn. Verder ben ik lid van een sigarengenootschap en proeven we op die avonden altijd een selectie van G. De Graaff Sigaren uit Den Haag.”

Krijg je weleens reacties op het feit dat je rookt?“Om sigarenrokers hangt vaak een clichébeeld van elitair, rechts en pedant. Dat is niet reëel. Zelf vind ik sigarenrokers over het algemeen leuke mensen van een heel divers pluimage. Wat ze wel vaak met elkaar gemeen hebben, is dat het individualisten zijn met een eigen mening: karakters die zich niet snel omver laten blazen.”

Heb je voor de feestdagen al een mooie sigaar klaar-liggen?“Mijn nieuwe voorstelling Maar je krijgt er wel héél veel voor terug is net in première gegaan, maar vanaf 22 december ben ik vrij. Dan is het tijd om thuis te zijn. Met een mooi glas whisky én een Montechristo no. 3 of no. 4 kijk ik terug op het afgelopen jaar en sta ik stil bij de enorme luxe die ik heb. Genieten van een product waarvan de bladeren aan de andere kant van de wereld geplukt zijn en het dekblad er met de hand omheen is gerold… het is een arbeids- en tijdsintensief ambacht dat ik enorm kan waarderen.

Het roken van een sigaar, een ritueel waar je de tijd voor neemt en wat nooit ‘instant’ is, biedt mij ook tegenwicht tegen de tendens van ‘snel-

ler en efficiënter’. Dan besef ik me weer dat je tijd kunt némen, in plaats van dat dingen alleen maar tijd ‘kosten’. Zo’n decem-beravond, met mijn gezin of vrienden, met een sigaar en een drankje bij de openhaard, is een traktatie voor mezelf. Pure luxe. Dan heb ik niets meer nodig.”

‘Sigaren roken gaat over de kunst van het genieten’

‘Sigarenrokers laten zich niet snel omver blazen’

Bastiaan Ragas

Tekst: Brigitte de Swart Fotografie: Robbert Frank Hagens40 | Tabaktueel

Via de trap naar boven komen we terecht in de smalle gang van de woning, met aan beide kanten op maat gemaakte kasten vol pakjes sigaretten. “Dit is de Camel Avenue”, troont Peter Ster-renburg ons mee door de gang richting het mini-museum. Voor de toonzaal zelf offerde hij nog eens een hele kamer op, die niet minder goed gevuld is. Vooral met sigarettenverpakkingen, maar ook met historisch reclamemateriaal als aanstekers, luciferdoosjes, lichtreclame-bakken, asbakken, mokken, stickers en ansichtkaar-ten.

Sterrenburg toont zelfs een map met oude rekeningen en afleverbonnen van R.J. Reynolds, die het merk Camel in 1913 op de markt bracht. Opgebouwd in bijna vijftig jaar is de ta-bakscollectie met recht indrukwek-

kend te noemen. Het meest opmerkelijke is misschien nog wel dat Sterrenburg zelf nooit een sigaret heeft gerookt. “Nog geen trekje.”

Volle dagtaakZijn tomeloze verzamelwoede begon in 1964 in Australië. Sterren-burg woonde met zijn ouders en broers alweer jaren in Melbourne. In eerste instantie maakte hij plakboeken – en dozen – vol etiket-ten van sigarettenverpakkingen.

Pas in de jaren tachtig breidde hij zijn collectie uit met echte pakjes. “Eti-ketten kun je niet uitstal-len, verpakkingen wel”, verklaart de verwoede verzamelaar lachend. “Bovendien verdiende ik nu geld en kon ik het be-talen. Want het aanleg-gen van zo’n verzameling is een behoorlijk kostba-

Hij heeft er meer dan 30.000. Sigarettenpakjes in alle soorten, maten en merken en vanuit vrijwel elk land ter wereld. Stuk voor stuk hebben ze hun eigen, vaste plek in het privémuseum van Peter Sterrenburg. Zijn bovenwoning in Amsterdam-West puilt letterlijk uit van de enorme collectie. Zijn favoriete merk? Het antwoord klinkt resoluut en beslist: ‘Camel!’

‘Camel heeft altijd de meeste variatie gehad’

De favorieten van sigarettenpakjesverzamelaar Peter Sterrenburg

In het privémuseum van Peter Sterrenburg staan meer dan 30.000 pakjes sigaretten vanuit de hele wereld.

In de Camel Avenue in de woning van Sterrenburg zijn alle Amerikaanse pakjes te vinden, inclusief de allereerste verpakking uit november 1913.

Ronduit uniek is het pakje Peter Sterrenburg,speciaal voor hem geproduceerd ter ere van

zijn vijftigste verjaardag.

Tabaktueel | Tabak

Tabaktueel | 41

re aangelegenheid.” Én tijdrovend, beaamt de inmiddels gepensi-oneerde Sterrenburg. “Ik heb er een volle dagtaak aan. Ik benader tabaksfabrikanten over de hele wereld met de vraag of ze me hun verpakkingen kunnen sturen. Een computer heb ik niet en wil ik ook niet; alles regel ik per post en telefoon. Dat persoonlijke con-tact werkt toch het beste. Iedereen weet wie ik ben. Laatst nog kreeg ik vanuit Rusland een hele serie Camel-pakjes binnen.”

Uniek pakjeDe oudste aanwinst in de collectie van Sterrenburg is een pakje Gold uit 1876. Zijn meest dierbare exemplaar is een pakje The Flags uit 1907, afkomstig uit Melbourne en in zijn lievelingskleur, rood. Trots is hij ook op een blikje uit 1914, waarin ooit sigaretten, tabak en een briefje zaten. Het is ondertekend door de Engelse koning George en koningin Mary, als geschenk aan de Engelse soldaten aan het front. Ronduit uniek is het pakje Peter Sterrenburg, speciaal voor hem geproduceerd ter ere van zijn vijftigste verjaardag in 1997.

En dan is er natuurlijk de uitgebreide Camel-verzameling die Sterrenburg in de loop van de jaren op heeft gebouwd. In de Camel Avenue zijn alle Amerikaanse pakjes te vinden. Inclusief de allereerste verpakking uit november 1913 en een pakje Camel-wood, als persiflage op Hollywood. In het museum zelf staan de Ca-mel-pakjes uit de rest van de wereld uitgestald. Van Pakistan tot Polen, van China tot Rusland en Schotland. En Nederland natuurlijk. Welke landen nog niet zijn vertegenwoordigd? “Japan bijvoorbeeld.

En Afghanistan. Tot en met de landmacht en de luchtmacht ben ik ermee bezig geweest, maar ze willen me niet helpen. Vaak nemen mensen vanuit allerlei landen sigarettenpakjes voor me mee. Zo kreeg ik het enige Vietnamese pakje dat ik heb, van een Australi-sche soldaat die er had gevochten. De eigenaar van de patatzaak hier aan de overkant brengt altijd pakjes uit Maleisië en Hongkong voor me mee. En via mijn wasserette kom ik aan verpakkingen uit Pakistan en Polen.”

Verder ruilt Sterrenburg met een Amerikaanse verzamelaar. “Elke maand ieder tien pakjes. Daarom vraag ik aan fabrikanten zoals Japan Tobacco International ook zoveel mogelijk dubbele exemplaren van nieuwe verpakkingen. Die kan ik dan weer ruilen.”

Collector’s itemsMet de verpakking van het jubilerende Camel is volgens Peter Sterrenburg in de loop van de tijd veel gebeurd. “Camel heeft door de jaren heen altijd de meeste variatie in verpakkingen ge-had. Dat maakt dit merk voor mij ook zo interessant. Na Amerika doet Nederland het meeste met limited editions. Stuk voor stuk collector’s items die je als verzamelaar gewoon móet hebben.” Wat het mooie is aan zo’n stukje karton? “De combinatie van design en vorm”, vertelt Sterrenburg met een grote glimlach. “Elke verpakking isanders, voelt anders en oogt anders. En dan heb je nog allerlei manieren om een pakje te openen. Na al die jaren krijg ik er nog steeds geen genoeg van.”

Alle getoonde producten komen uit de privécollectie van Peter Sterrenburg.

‘Ik benader tabaksfabrikanten over de hele wereld’

Ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan bracht Camel destijds een speciale Art Collection uit.


de Tabakwet

Tabaktueel | 43Tekst en fotografie: Eliane Mendes

Sinds wanneer werk je voor VCT?“Ik heb vijfeneenhalf jaar geleden de overstap gemaakt van De Lotto naar de groothandel. Ik ken de branche goed, ook omdat mijn vader John Monnik al jaren een tabaks-zaak in Amsterdam heeft. Daardoor ben ik precies op de hoogte van wat er leeft, speelt en gebeurt.”

Wat maakt jouw baan zo interessant?“Momenteel maken de e-sigaretten Flavor Vape en Wanna Vape veel reacties los, zowel onder consumenten als bij winkeliers. Ik krijg er allerlei vragen over, én er is veel vraag naar. En er komen nog heel wat ontwikkelingen aan op dat gebied. Voor mij is de uitdaging om ondernemers enthousiasmerend te informeren over dit soort introducties en hen te adviseren welke producten in hun regio of winkel goed kunnen gaan lopen.”

Zijn er dan veel regionale verschillen?“Meer dan je denkt! E-sigaretten met een smaakje lopen bijvoorbeeld harder in steden dan in dorpen. Ook de gekleurde sigaretten van Ziganov doen het beter in de stad. En hoewel de waterpijptabak van Nakhla overal hard loopt, is die momenteel moeizaam leverbaar door de politieke onrust in Egypte. Ondernemers kunnen nu een slag kunnen slaan door over te schakelen naar ons nieuwe merk Al Fakher. Dat slaat goed aan en breiden we binnenkort uit met nieuwe smaken, waterpijpen en kooltjes.”

Hoeveel klanten bezoek je per dag?“Gemiddeld zie ik zo’n tien klanten per dag. Mijn rayon beslaat Noord-Holland, het Gooi en de Flevopolder, dus van Den Helder en Dronten tot Amersfoort en Amsterdam. ’s Morgens check ik de Q-Music-app voor de files en luister ik dance om wakker te worden. ’s Middags zet ik Nederlandstalige of R&B-muziek op.”

Hoe breng jij je vrije tijd door?“Ik heb het nodig om in beweging te zijn. In de zomer tennis ik en in de herfst en winter vind je mij vier keer per week bij het zaalvoetballen. Daarna mag ik graag genieten van lekker eten of een biertje aan de bar!”

Met wie zou jij een dag willen meerijden?“Hemant Sewradj met wie ik samenwerkte bij De Lotto. Hij is vertegenwoordiger voor Imperial Tobacco in de regio Den Haag. Ik ben heel benieuwd hoe het met hem gaat!”

In alle soorten en maten stappen ze de winkel binnen: vertegenwoordigers. Wat zien ze, doen ze en maken ze zoal mee? Dit keer rijden we mee met vertegenwoordiger Guido Monnik (31) van groothandel VCT.

Guido Monnikvan VCT

‘Ik heb het nodig om in beweging te zijn’

Tabaktueel | In de auto met

De winkel van zussen Gerrien en Annemieke van de Loosdrecht zit al veertig jaar in het centrum van Veenendaal en trekt nog da-gelijks veel bekijks. “Soms komen klanten binnen die alleen maar even willen kijken, zó mooi vinden ze het”, vertelt Annemieke trots. “Toen de passage waarin de zaak zit, elf jaar geleden compleet werd verbouwd, kreeg de winkelpui een andere uitstraling. Om-dat het interieur daar niet meer bij paste, besloten we om de zaak geheel te vernieuwen. Het resultaat is een prachtige winkel met veel hout, aardetinten, licht én ruimte voor het hele assortiment. Gerrien: “We hebben wel een aantal elementen uit ons oude in-terieur behouden, zoals de losse sigarenplanken aan het plafond. Daardoor blijft het authentiek.”

PaplepelDe wereld van tabak is Gerrien en Annemieke met de paplepel ingegoten. Annemieke: “In 1932 begon onze opa met de verkoop van tabak. In eerste instantie vanuit huis, maar al snel verhuisde hij naar een kiosk en nog later naar een heus pand. In 1973, toen onze ouders de winkel al hadden overgenomen, kwamen we in het centrum terecht.” De zussen werden al vroeg bij de zaak betrokken, vertelt Gerrien: “Annemieke is meteen na de middelbare school in de winkel gaan werken en ik hielp mee in de weekenden. Na het overlijden van onze ouders heb ik in 1997 definitief voor de zaak

gekozen. Sindsdien zet ik samen met Annemieke hun werk en dat van onze grootouders voort. Ik zou het geweldig vinden als mijn zoon of dochter ons ook weer opvolgt. Maar als het bedrijf niet binnen de familie blijft, sluiten we de zaak. Het lijkt me zó gek als een buitenstaander de boel overneemt en er iets totaal anders van maakt. Dan doe ik de deur nog liever op slot.”

Gerrien en Annemieke werken inmiddels zestien jaar samen. Ger-rien: “We hebben de taken onderling verdeeld. Samen met twee andere medewerkers runnen we de winkel. Daarnaast houdt An-nemieke zich bezig met de inkoop en ben ik verantwoordelijk voor de administratie en de boekhouding. We vullen elkaar perfect aan.” Het leukste vinden beide dames het klantencontact. “We hebben behoorlijk wat vaste klanten waar we graag een praatje mee ma-ken. Zo komt er iedere dinsdagochtend een man voor twee pakjes pijptabak, ik kan de klok er bijna gelijk op zetten”, lacht Annemieke. “Het dorpse karakter van Veenendaal zorgt voor een gemoedelijke sfeer in de winkel. Klanten van binnen én buiten de regio komen hier dan ook graag om een praatje te maken”, vult Gerrien haar zus aan.

MannenwereldVoor sommigen was het in het begin even wennen, twee dames in een rokersspeciaalzaak. “Tabak was een echte mannenwereld. Een vrouw die advies geeft over pijptabak? Dat bestond gewoon niet! Gelukkig hebben we ons nu wel bewezen”, vertelt Annemie-ke. “Hoewel ik zelf bijvoorbeeld geen pijp rook, weet ik er wel alles vanaf: soorten pijpen, soorten tabak, smaken… het is belangrijk om je producten te kennen. Verder is het goed om te weten wat

‘Ken je producten én de behoeften van je klant’

Tekst en fotografie: Mirthe Diemel

Al sinds 1932 is tabakszaak Van de Loosdrecht een begrip in Veenendaal. Zussen Gerrien en Annemieke vormen de derde generatie die de winkel runt. ‘Tabak was een echte mannenwereld, maar wij hebben onszelf wel bewezen.’

Gerrien en Annemieke van de Loosdrecht staan voor genietend roken

‘Een vrouw die advies geeft over pijptabak? Dat bestond gewoon niet!’

44 | Tabaktueel

Van de Loosdrecht voor genietend rokenPassage 2-43901 AZ VeenendaalT: (0318) 513 453www.genietendroken.nl


Tabaktueel | 45

de behoefte is van je consumenten. Om die reden verkopen wij bijvoorbeeld nog steeds pruimtabak en de gematteerde bolknak.”

Een ander voorbeeld zijn de kleurrijke waterpijpen die bij binnen-komst meteen in het oog springen. Gerrien: “Ik dacht aanvanke-lijk dat het een tijdelijke hype was, maar het blijkt dat ontzettend veel mensen waterpijp roken. Alleen vandaag heb ik er al twee verkocht!” Ook op het gebied van sigaren proberen de zussen in te spelen op de laatste trends, de behoeften van hun klanten en het uitdragen van ‘genietend roken’. “Naast onze standaard as-sortiment en de artikelen voor merkvaste klanten, vullen wij onze klimaatkasten regelmatig met nieuwe merken en limited editions. Op dit moment komen er bijvoorbeeld wekelijks nieuwe longfillers op de markt.”

Up-to-dateVoor de presentatie van alle rokerswaren worden de zussen bijge-staan door een etaleur. Gerrien: “Die man werkt al vijftig jaar voor ons. Hij is de tachtig inmiddels gepasseerd, maar weet precies hoe het hier moet worden ingericht. Kijk bijvoorbeeld naar ons assorti-ment sigaren in het midden van de winkel. Dankzij de bijzondere presentatie loopt de verkoop ontzettend goed.”

Ondanks de crisis weten Gerrien en Annemieke het hoofd dan ook prima boven water te houden. Annemieke: “Natuurlijk kennen wij ook rustige periodes, vooral in de wintermaanden. Aangezien je over een goede sigaar minstens anderhalf uur doet, snap ik dat iemand daar in deze tijd van het jaar niet buiten mee gaat zitten.

Gelukkig bieden we nog veel meer om te genieten van roken en weten mensen ons het hele jaar te vinden.” Ook op online gebied blijven de zussen up-to-date. “We hebben een nieuwe website, een Facebook- én een Twitter-account waarop we actief zijn. Vorig jaar heb ik een speciale social media cursus gevolgd, waardoor ik klan-ten nu beter kan bereiken.” Meestal doet Annemieke dat met een knipoog. Lachend: “Toen de nieuwe Paus begin dit jaar werd geko-zen, twitterde ik dat wij óók witte rook hadden!”

‘Ken je producten én de behoeften van je klant’

‘Dankzij de mooie presentatie loopt de verkoop ontzettend goed’

46 | Tabaktueel

Op de gevel van het authentieke rijksmonument, recht tegenover het stadhuis, prijkt een schild met het Koninklijk wapen en de titel Hofleverancier. Een eretitel, die de zaak sinds het 175-jarig bestaan in 2011 met trots draagt. Eenmaal over de drempel waan je je in een compact tabaksmuseum; compleet met portretten van de vorige generaties aan de wand en antieke snuifpotten uit de tweede helft van de 18e eeuw op de planken. “Tijdens een stadswandeling loopt een VVV-gids hier regelmatig met een groep mensen naar binnen”, vertelt eigenaar Loet van Vreumingen. “Als er tijd is, vertel ik het een en ander.”

FamiliebedrijfWant Loet van Vreumingen, de vijfde generatie in de zaak, kent de geschiedenis van het familiebedrijf tot in detail.

Ter gelegenheid van het jubileum bracht hij twee jaar geleden het boek Van puntzak tot banderol uit. Daarvoor dook hij het fami-liearchief in: lades vol foto’s, krantenartikelen, administratieboeken, koopaktes, brieven, kwitanties, advertenties, prijslijsten, dagboeken en notities. Letterlijk alles over de historie van het bedrijf bleef van generatie op generatie bewaard. “We waren niet van het weggooi-en”, aldus Van Vreumingen lachend, terwijl hij een sigaar opsteekt.

Het mooiste aan zijn zaak vindt hij het contact met zijn perso-neel en klanten. “Je hoort veel persoonlijke verhalen en bouwt langzaamaan een vertrouwensrelatie met ze op. Daardoor voe-len ze zich thuis. Zo zei een klant van mijn vader op zijn sterf-bed tegen zijn zoon dat ie zijn sigaretten wel bij Van Vreumingen moest blijven kopen. Dat vond ik wel bijzonder.”

De oudste tabakszaak van Nederland is nog springlevendOp een lik verf en wat lichtreclame na, is er in 177 jaar nauwelijks iets veranderd. De zwart-wit geblokte tegelvloer, de sierlijke plafondornamenten, de ouderwetse stellingkasten en de houten toonbanken; alles straalt de sfeer van weleer uit. Tabakswinkel Van Vreumingen in Gouda, de oudste tabakszaak van Nederland, is pure nostalgie.

Tekst: Brigitte de Swart Fotografie: Robbert Frank Hagens

Loet van Vreumingen, de vijfde generatie: ‘Het contact met de klanten en het personeel

is nog steeds het mooiste aan onze zaak.’

Op de gevel van het authentieke rijksmonument in Gouda prijkt een schild

met het Koninklijke wapen en de titelHofleverancier.

Tabakswinkel Van VreumingenWijdstraat 202801 KC GoudaT: (0182) 513 217


Tabaktueel | 47

StroopwafelbakkerDat het al generaties lang om de klant draait, bewijst bijvoorbeeld ook de verdeling van de beperkte voorraden tabak in de Tweede Wereldoorlog. Al vanaf eind 1940 voerde vader Van Vreumingen een eigen distributie met bonkaarten in. Om de voorraad zo eer-lijk mogelijk te verdelen, en hamsteren en zwarte handel tegen te gaan. Toen de tabak later in de oorlog nog schaarser werd, lag er op de toonbank een mes om de pakjes doormidden te snijden.

De tabak zou nog tot in 1949 op de bon blijven. Eerst waren er alleen surrogaatproducten te verkrijgen, totdat vanaf mei 1946 de rechtstreekse levering van sigaretten weer op gang kwam. Nog veel later – rond 1960– kwamen de Amerikaanse, geïmporteerde blendsigaretten meer en meer in trek. Camel was een van de merken die toen nog spaarzaam over de toonbank gingen. Van Vreumingen: “Omdat ze zo bijzonder waren, lagen ze op een speciale plek, vlakbij de kassa waar nu de ‘hardlopers’ liggen.

We hadden destijds een klant die één keer per jaar tegen de zomervakantie één, hooguit twee pakjes Camel kocht. Niet dat hij met vakantie ging, maar dat was het enige moment waarop hij zich deze speciale sigaretten gunde. Hij was stroopwafel-bakker of zoiets; in ieder geval iemand van wie je zo’n speciale aankoop niet verwachtte.”

Bekend receptOok nu heeft Van Vreumingen trouwe Camel-klanten. “Zo komt hier elke dinsdag rond 15.15 uur een klant uit het nabijgelegen psychiatrische centrum drie Camel Plain halen. Daar kun je de klok op gelijk zetten. Overigens geldt dat vaste ritme voor honderden klanten. En altijd het bekende recept. Pim is ook zo’n klant. Hij komt gemiddeld één keer in de twee weken met zijn hond Bor, een witte herder. Altijd voor een slof Camel. Een plastic tas heeft hij niet nodig; zodra ze de deur uit lopen, draagt Bor de slof in haar bek naar huis. Dat gaat al jaren zo.”

TabaksspecialistDie verbondenheid met de klant is volgens Van Vreumingen ook de kracht van het familiebedrijf. “Dat, én de kwaliteit en diversiteit in het aanbod, zorgen ervoor dat mensen graag in onze winkel komen. Wij zijn gespecialiseerd in tabak en dat trekt een specifiek publiek aan. En we hebben natuurlijk een veel uitgebreider assortiment dan de supermarkt.”

Wat het tegenwoordig goed doet, zijn de bussen tabak voor zelf-maaksigaretten. Sinds de economische crisis is de populariteit van dit product volgens Van Vreumingen alleen maar verder toe-genomen. “Ook die van Camel. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de voortdurende prijsstijging door accijnsverhogingen.

De afgelopen vijf jaar steeg de prijs van sigaretten en shag met 38 procent. En in mei is er wéér een nieuwe verhoging doorgevoerd.” Loet van Vreumingen weet inmiddels wat hem in zo’n geval te doen staat. “Mijn klanten adviseren een voorraadje aan te leggen om de pijn te verzachten.”

‘Camel-rokers zijn trouwe klanten’

Vroeger lagen de exclusieve Camel-sigaretten op een speciale plek, vlakbij de kassa waar nu

de ‘hardlopers’ liggen.

Eenmaal over de drempel van de tabakszaak waan je je in

een compact tabaksmuseum.


de Tabakwet

Heeft u een fiscale vraag? Heeft u een financiële kwestie die u wilt voorleggen voor een bespreking in Tabaktueel? Mail uw vragen naar [email protected]!

Tabaktueel | 49

Tabaktueel | ColumnRegisteraccountant Bob Jong is partner van Phidra Accountants & Adviseurs. In elk nummer van Tabaktueel belicht hij een fiscaal of bedrijfs-economisch vraagstuk. Dit keer:

Belastingplan 2014

Hoewel de eerste troonrede van de Koning in september vele crisismaatregelen telt, zijn volgens het Centraal Planbureau de eerste voorzichtige signalen van herstel merkbaar. Op Prinsjesdag heeft het kabinet een flink pakket aan fiscale maatregelen aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze dragen voor een belangrijk deel bij aan de, volgens het kabinet, noodzakelijke extra bezuinigingen van zes miljard euro voor 2014. Of alle voorgestelde maatregelen definitief worden, is moeilijk te zeggen. We belichten hier een aantal onderwerpen die waarschijnlijk wel doorgaan en mogelijk voor u van belang zijn.

Accijns op tabakEerst maar eens positief nieuws voor de branche. Eerder heeft het kabinet in het regeerakkoord voorgesteld om de accijns op tabaksproducten per 1 januari 2014 te verhogen: 9 cent op een pakje sigaretten van 19 stuks of een pakje shag van 40 gram. Besloten is nu om deze accijnsverhoging uit te stellen tot 1 januari 2015.

Einde versneld afschrijven De tijdelijke verruiming van de willekeurige afschrijving stopt op 1 januari 2014. Ondernemers die in de periode 1 juli tot en met 31 december 2013 investeren in nieuwe bedrijfsmiddelen, mogen dit jaar eenmalig en maximaal 50 procent willekeurig afschrijven op de nieuwe investering. Over het restant moet normaal worden afgeschreven. Het kan aantrekkelijk zijn om uw investeringsplannen in nieuwe bedrijfsmiddelen nog voor het einde van het boekjaar te realiseren, omdat u hiermee mogelijk een liquiditeitsvoordeel behaalt. Laat u wel goed voorlichten door uw adviseur, want er gelden aanvullende voorwaarden en het liquiditeitsvoordeel wordt in latere jaren weer teruggenomen, omdat u dan minder kunt afschrijven.

Zelfstandigenaftrek blijft (nog) overeind Voor 2014 blijft de huidige zelfstandigenaftrek voor ondernemers die aan het urencriterium voldoen (minimaal 1225 uur) overeind. Dit in tegenstelling tot geluiden vanuit de media dat de zelfstandigenaftrek zou worden afgeschaft. Op de langere termijn zet het kabinet echter wel het mes in de fiscale ondernemers-faciliteiten. De bedoeling is dat een meerderheid van de faciliteiten (zoals de zelfstandigen- en startersaftrek en de fiscale oudedagsreserve) in de toekomst opgaat in een ‘winstbox’. De verwachting is dat dit in het Belastingplan 2015 voor het eerst zal worden uitgewerkt.

Werkkostenregeling pas later verplichtDe verplichte invoering van de Werkkostenregeling is uitgesteld tot 1 januari 2015. U krijgt dus nog een jaar langer de tijd om te kiezen voor het oude systeem van (vrije) vergoedingen en verstrekkingen in de loonsfeer of om de overstap te maken naar de Werkkostenregeling. Slechts een minderheid van de werkgevers heeft tot nu toe de overstap gemaakt. Er zijn vergaande plannen om de regeling te vereenvoudigen en daarmee aantrekkelijker te maken voor het midden- en kleinbedrijf. Maar uitstel is geen afstel en de overstap heeft heel wat voeten in de aarde heeft. Het is het verstandig om u hierop tijdig voor te bereiden.

Bob Jong

Phidra Accountants & AdviseursT: 023-5186140www.phidra.nl


de Tabakwet

Tabaktueel | 51

Tabaktueel | Reisreportage

Flirten, dollen

en skiën in de sneeuwEen week lang lief en leed op de skipistes. Gezelligheid en amoureuze toenadering in de après-skibar. Een singlesreis naar het Oostenrijkse wintersportmekka Saalbach-Hinterglemm staat bol van waanzinnige avonturen, veel sneeuwplezier en natuurlijk dikke flirtpret.

Tekst & fotografie: Natasha Smit

Als ik op zondagochtend de gordijnen van mijn tijdelijke huis in Oostenrijk openschuif, kan ik een grote glimlach niet onderdruk-ken. De wit besneeuwde bergen van het Salzburgerland stralen me tegenmoet. Oh, en zie al die poedersneeuw dan! Ik kan haast niet wachten tot ik met mijn snowboard een paar mooie lijnen mag trekken in de nu nog maagdelijke sneeuw. In de eetzaal tref ik mijn reisgenoten, die hun skikleding al hebben aangetrokken. Ook zij kunnen niet wachten om de pistes op te gaan. “Het is hier prachtig”, roept Heleen (40) uit, een alleenstaande moeder van drie kinderen. “Dit wordt een week lang puur genieten.”

Leuke mannenAnna is een van de vrijgezellen die voor deze week een singles-vakantie heeft geboekt in het grote wintersportgebied Saalbach-Hinterglemm, dat in de Oostenrijkse deelstaat Salzburgerland ligt. Het bestaat uit twee schattige dorpjes, Saalbach en Hinterglemm, die verscholen liggen tussen de besneeuwde bergen en de groene bossen. “Ik heb zo’n zin om te skiën”, verzucht Anna, een 45-jarige verpleegster uit Appelscha. “Maar ik doe rustig aan. Het is alweer tien jaar geleden dat ik voor het laatst op de latten stond.”

Tijdens het ontbijt heeft Anna direct de groot-ste lol met Nadine en Sarah. De drie

dames kennen elkaar al van eer- dere vakanties en kletsen

er lustig op los.

Dirk, een 54-jarige automonteur uit Maastricht, kijkt schuchter om zich heen. Hij prikt wat met zijn vork in zijn ontbijt en luistert naar het gebabbel van de vrouwen. “Ik kom straks wel los, hoor.”

De hoogblonde Esther (46) geeft Dirk een bemoedigende klap op zijn schouder en verzekert hem dat het allemaal wel goed zal ko-men. Hoewel zij voor het eerst mee is op singlesreis, maakt Esther zich vooralsnog geen zorgen. Contact leggen gaat de toneeldo-cente uit Sittard gemakkelijk af. “Ik heb het hart op de tong”, ver-telt ze. “Je kunt beter direct zeggen waar het op staat dan dat je er omheen draait. Heb jij al leuke mannen gezien?,’’ roept ze in één adem door naar haar reisgenote Heleen, die juist haar skispullen bij elkaar zoekt.

“Nee”, antwoordt die, “maar dat komt met al die après-ski hier vast nog wel.” Waar Dirk eerst rustig de kat uit de boom kijkt, springt Esther het liefst overal meteen op in. “Ik heb een zware periode achter de rug”, vertelt ze als we in de gondel zitten, de berg op. “Door de strijd tegen borstkanker heb ik lang niet de energie ge-had om dit soort dingen te doen.”

Tegelijkertijd liep haar relatie op de klippen. “Mijn vriend kon het gevecht tegen mijn ziekte niet aan”, vertelt Esther, en haar ogen dwalen even af naar het diepe dal van Saalbach dat onder ons voorbijglijdt. “Daarom heb ik deze vakantie geboekt. Een weekje eropuit, iets voor mijzelf. En wie weet ski ik nog tegen een interes-

sante man aan ook!”

Tabaktueel | Reisreportage

Weer dwalen haar ogen af naar de besneeuwde daken van de huizen die aan ons oog voorbijtrekken en zucht ze tevreden. “God, wat is het hier mooi.”

Zwarte pisteHoewel de niveauverschillen best groot zijn, blijft de groep op de piste het liefste bij elkaar. Dirk en Heleen, die al vanaf jongs af aan fanatiek skiën, wachten op elke hoek geduldig op Sarah en Anna, die met meer moeite de zwarte piste afdalen. “Let maar niet op mij”, roept Anna met een verontschuldigende glimlach. “Deze afdaling is wat steil voor mij. Is het nog ver?” Gelukkig is Richard (56), een gescheiden man die met twee vrienden op reis is, al gauw vaak in Anna’s buurt te vinden om haar te helpen.

Hij let op haar en zorgt ervoor dat ze heelhuids naar beneden komt. “Dank je wel”, zegt Anna met een lieve glimlach als Richard haar overeind helpt nadat ze weer eens gevallen is. Hij straalt, en dat komt niet alleen door de combinatie sneeuw en zon.

Terwijl ons groepje geduldig wacht op Richard en Anna, vraag ik aan Dirk wat hem bewogen heeft om de singlesreis van Estivant Vakanties te boeken. “Met zijn allen hebben we veel meer lol dan wanneer ik in mijn eentje op vakantie zou zijn ge-gaan”, antwoordt hij, terwijl hij de sneeuw van zijn zonnebril afpoetst. “Ik vind het leuker om samen te skiën en als we moe zijn, ook samen gezellig een hapje te eten. Daarover gesproken: ik lust wel wat. Zie ik jullie met een minuutje of twintig bene-den bij het restaurant?” En weg is hij. Op naar de volgende piste waar hij vanaf kan sjezen, want het duurt nog

wel even voor wij daar zullen arriveren.

Esther moet na een lange ochtend skiën een stapje terugdoen. Dan wil ze bijkomen van alle indrukken en ervaringen die ze opdoet en haar soms overmannen. “Mijn ziekte heeft me ver-anderd, dat merk ik nu ook weer. Maar ik ben blij dat ik er nog ben en dat ik deze wintersportreis kan meemaken.

Deze vakantie voelt als een cadeau, een beloning voor alles wat ik heb meegemaakt. Hoewel het soms pittig voor me is, geniet ik er voor de volle honderd procent van!”

Glas glühweinNa een dag skiën en snowboarden op zonovergoten Oostenrijkse pistes ontmoeten de zes wintersporters elkaar aan het einde van de middag in de Eva Alm, een gezellige après-skibar in Saalbach. “Ik ga liever met singles op vakantie dan mee met een groepsreis vol stellen”, merkt single moeder Heleen op, terwijl ze in een luie ligstoel geniet van een glas glühwein. De anderen vallen haar bij. Nadine: “We hebben allemaal dezelfde instelling. We willen deze week plezier maken en lekker skiën.”

De zes singles hebben nog iets met elkaar gemeen: ze zijn allemaal toch wel op zoek naar meer. Iedere deelnemer hoopt in dit

wintersportwalhalla iemand te ontmoeten met wie méér is op te bouwen dan louter een vakantieflirt. “Mijn doel van deze vakan-tie is tweeledig”, vertelt Esther in de Eva Alm. “Ik wil skiën en zou graag een leuke man van mijn leeftijd ontmoeten. Ik weet dat de kans klein is, maar stiekem hoop ik het toch.”

Kansen genoeg. Zo gaat de groep later die week op de berg eten met de drie mannen die samen op reis zijn. Een pistenbully, die met zijn voertuig de berg op kan rijden om de piste klaar te maken voor de volgende dag, brengt ze naar boven. ’s Avonds keren ze met glin-sterende ogen terug. Sarah, Anna en Dirk hebben zich per sneeuw-scooter terug naar beneden laten brengen. “Ik had geen zin om als een kamikaze van die berg af te denderen”, vertelt Anna. Maar de durfallen zijn op sleetjes naar beneden gerodeld.

“Dat ging een partij hard zeg!”, vertelt Esther als ze binnenkomt met een blos op haar wangen, vol van de rit… of ook van de mannelijke aandacht? Als dat laatste het geval is, laat ze dat in elk geval niet mer-ken. Haar blozende wangen wijt ze aan de nachtelijke afdaling. “Ik moest proberen te remmen met mijn voeten. Als het misging, lag ik meteen met mijn snufferd in de sneeuw.”

Waar het voor Esther deze reis bij een vakantieflirt blijft, lijkt er tussen Anna en Richard een romance op te bloeien.

Behalve Richard’s hulp op de piste hebben de twee naarmate de week vordert, het steeds vaker erg gezellig samen. Ze maken voortdurend grapjes onderling en sturen elkaar telkens berichtjes. En als ze op een van de laatste avonden allebei een borreltje op hebben, is het eindelijk raak in de Almhütte. De vonk slaat over. Anna en Richard zijn verliefd. Ze kunnen tijdens het eten nauwe-lijks van elkaar afblijven en Anna hangt aan het einde van de avond met een dromerige blik tegen haar nieuwe lover aan. Ze is gelukkig en verkeert in hoger sferen. Althans, in elk geval voor zolang haar verblijf in dit wintersportparadijs nog duurt.

Wintersport in Saalbach-HinterglemmSaalbach-Hinterglemm is een groot skigebied in het Oos-tenrijkse Salzburgerland. De ruim 200 kilometer aan pistes liggen verspreid rondom het gezellige wintersportdorpje Saalbach en het mondainere Hinterglemm.

Voor geoefende skiërs zijn de zwarte noord-afdalingen van de Zwölferkogel (1984 m) en de Schattberg Ost (2020 m) een uitdaging, terwijl beginners vooral op de zonnige zuidhellin-gen ideale oefenomstandigheden vinden. Verder biedt het skigebied langlauftrajecten, funparken, halfpipes, wedstrijd-trajecten, carve-skipistes, Buckel-pistes en zelfs skipistes met floodlight.


de Tabakwet

56 | Tabaktueel Tekst en fotografie: Mirthe Diemel

De rode loper is uitgerold, overal hangen ballonnen en een le-vensgrote versie van eekhoorn Knabbel staat voor de deur om mensen te verwelkomen. Dat het feest is bij Fred’s Tabakshop, moge duidelijk zijn. Ook binnen is de sfeer uitgelaten. Eigenaar Fred Smit – strak in het pak– wacht zijn klanten op met cham-pagne. ‘Wil je ook een glas bubbels?’, vraagt Smit aan één van zijn vaste bezoekers. Hoewel sommigen het daar nog nét iets te vroeg voor vinden, nemen de meeste klanten dankbaar een glaasje in ontvangt. “Zelf heb ik er al drie op”, lacht de vrolijke ondernemer. Gelukkig hoeft hij vandaag enkel als gastheer in de winkel te staan. “Ik mag niet achter de toonbank komen van mijn personeel, ze zetten me vandaag echt in het zonnetje. Heerlijk!”

Nieuwe dingenZijn jubileum ziet Smit als een mooi moment om terug te blik-ken op de afgelopen jaren. “Ik vind het vooral knap dat ik het al zo lang uithoud, ondanks de crisis en de rokersmarkt die onder druk staat. Dat verrast me.” Natuurlijk probeert de onderne-mer om continu in te spelen op de markt. “Het is belangrijk om te blijven vernieuwen. Om die reden heb ik een halfjaar gele-den een servicepunt van Mr. Pay geopend. Met deze dienst van

Western Union kunnen mensen in onze winkel geld overma-ken naar het buitenland of een acceptgiro contant betalen. Een enorm succes, zeker nu dat laatste niet meer bij de banken kan.” Een ander succes is de e-sigaret. “Daar verkoop ik er best veel van. Ik merk dat mensen tegenwoordig anders willen roken of het willen afbouwen. Voor hen biedt de elektronische sigaret uitkomst. Ik heb vier verschillende merken en verkoop ze met en zonder nicotine.”

Door verschillende dingen uit te proberen, komt Smit erachter wat wel of niet werkt in zijn winkel. Zo was de Paardentoto die hij in 2007 introduceerde, geen succes. “Via een groot scherm konden mensen de paardenraces in de winkel volgen, maar er kwamen niet genoeg klanten op af. Een jaar later bent ik ermee gestopt.”

‘Het is belangrijk om te bli jven vernieuwen’

In 2007 namen we een kijkje bij Fred’s Tabakshop in de Amsterdamse Javastraat. Dit jaar bestaat de winkel precies 25 jaar. Een goede reden om eigenaar Fred Smit te feliciteren én te vragen hoe het met hem gaat.

‘Kantoorartikelen leveren zoveel omzet op dan ik ben uitgebreid

naar zes meter’

Hoe is het nu met...?

Tabaktueel | Hoe is het nu met

Tabaktueel | 57

‘Het is belangrijk om te bli jven vernieuwen’Extraatje voor klantenTijdens het interview wordt de jubilaris continu gefeliciteerd door zijn vaste klanten. De middag is nog niet eens aangebroken, maar nu al staan er acht bossen bloemen in zijn kantoor. Zelf voorziet Smit zijn klanten ook van een extraatje op deze feestelijke dag. “Ik heb speciale sleutelhangers gemaakt, 700 in totaal. Iedere klant krijgt er één mee. Verder staat Knabbel de hele dag voor de deur om snoepzakjes uit te delen.” En dat is nog niet alles, want via Facebook heeft Smit nóg een actie lopen. “Als mensen de naam van één van mijn personeelsleden tegen Knabbel zeggen, krijgen ze een gratis lot van Lucky Day.”

De winkeleigenaar doet het allemaal graag voor zijn klanten. “Het contact met de mensen vind ik het allermooiste dat er is”, vertelt hij. “Sommigen komen hier al 25 jaar. Niet alleen om spullen te kopen hoor, óók voor de gezelligheid. Zo heb ik een dame die gestopt is met roken, maar wel af en toe een praatje komt maken. Dat mag ook, want ik wil dat mensen zich hier welkom voelen. De koffie staat altijd klaar.”

Geen verbouwingOndanks zijn plannen in 2007 is de grote verbouwing uit- gebleven. Wel heeft Smit wat veranderd aan de inrichting van zijn

zaak. “De toonbank stond eerst in een andere hoek, alleen had ik daar nauwelijks overzicht over de winkel. Een tijdje terug hebben we ‘m verplaatst naar de ‘overkant’. Het voordeel was dat we de toon-bank daardoor nog breder konden maken. Nu hebben we echt de ruimte.” Ook heeft Smit zijn kantoorartikelenassortiment uitgebreid. “Ik begon destijds met één meter. Het leverde me zoveel omzet op, dan ik ben uitgebreid naar zes! Omdat er geen ande-re kantoorboekhandel in de Javastraat zit, lopen die producten ontzettend goed.”

Dubbel feestAlsof het jubileum van zijn winkel niet al feestelijk genoeg is, zit Fred Smit dit jaar ook nog eens 35 jaar in het vak. Aan stoppen denkt hij nog lang niet. “Dat komt ook door mijn leeftijd: op je 56e ga je niet snel meer wat anders doen. Wel hoop ik dat mijn zoon het hier ooit overneemt. Momenteel staat hij nog in mijn tweede zaak, in Wormer. Omdat er in dat winkelcentrum allerlei bouwplannen gaande zijn, weet ik echter niet hoeveel toekomst die winkel nog heeft. Voor de Javastraat ligt het anders.

Oké, het is niet te vergelijken met vroeger, toen maakte ik veel meer winst dan nu. Gelukkig kan ik mijn personeel nog steeds betalen en hou ik er zelf ook nog een boterham aan over. De plak kaas die erop zit, is alleen wat minder dik geworden. Ach, ik ben tevreden met wat ik heb. Misschien dat ik op een bepaald moment wel wat meer achter de schermen ga werken, maar ik weiger om te gaan stilzitten. Ik ga door tot mijn tachtigste!”

‘Het contact met mijn klanten vind ik het allermooiste dat er is’

Arthur de Werk is op weg naar een verjaardag. Voordat hij bij de jarige aanbelt, rookt hij nog even een sigaret.

Mag je binnen niet roken?“Jawel, maar een sigaret geeft mij ontspanning, een rustmoment. Als je uitgaat van een pakje waar 23 sigaretten ingaan, rook ik zo’n twee tot drie pakjes per dag. Thuis rook ik zelfmaaksigaretten, meestal van het merk Camel. Ook haal ik regelmatig een blik Pal Mall of West. Die zijn goedkoper, maar de smaak van die laatste twee vind ik minder. Qua hulzen koop ik het liefst Mascotte Special. Ik koop meestal een grote bus van de zelfdraaitabak, anders is het zo snel op.”

Rook je buitenshuis dan iets anders?“Ja, want als ik ergens op bezoek ga of met vrienden ben, rook ik meestal shag, Van Nelle halfzwaar of Javaanse Jongens ¾ met een pakje Rizla vloei rood. Ga ik de stad in, dan koop ik meestal een big box Camel Medium, Caballero of Lucky Strike. Al vind ik dat zowel de Camel Medium als de Lucky Strike lichter van smaak zijn gewor-den, helaas. Waarom ik al die merken afwissel? Je eet toch ook niet elke dag hetzelfde! Verandering van spijs doet eten.”

Waar koop jij je tabak en rokersbenodigdheden?“Meestal bij de supermarkt, aangezien ik dan ook meteen mijn boodschappen doe. Dan neem ik in één moeite door ook een bus tabak, hulzen, een pakje shag, vloei en aanstekers mee. Ben ik on-derweg of is de supermarkt al dicht, dan kan ik meestal wel bij het pompstation terecht. Het komt maar zelden voor dat ik een hele slof haal. Vooral omdat je dan meestal losse pakjes meekrijgt, en dat is lastig meenemen.”

Je werkt als systeembeheerder op een school. Mag je daar roken?“Heel simpel: ik mag niet roken tijdens werktijd, ook al zitten de kinderen dan gewoon in de klas.”

Wat is je favoriete rookmoment? “Ik heb geen favoriet moment, maar vlak na het eten of na het opstaan is erg lekker. En verder rook ik veel als ik achter de computer zit of aan het stappen ben.”

Tekst: Eliane Mendes Fotografie: Patricia de Werk

‘Verandering van spijs doet eten’

‘Ik wissel graag af in merken’

58 | Tabaktueel

Tabaktueel | De klant

Naam: Arthur de Werk

Leeftijd: 31 jaar

Beroep: ICT’er

Rookt: Camel, Pall Mall, West, Van Nelle en Javaanse Jongens

Gespot bij: Albert Heijn, Leusden


de Tabakwet

Tabaktueel november 2013

Documents

Transcript of Tabaktueel november 2013