SYMPOSIUM - 10 MEI 2016 Health literacy. Effectieve...

Het vinden, begrijpen, beoordelen en gebruiken van gezondheidsinformatie is moeilijk voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Deze groep mensen heeft echter juist baat bij goede gezondheidsinformatie. In het openingssymposium van het ACHC* presenteren we verschillende effectieve strategieën voor het communiceren met deze kwetsbare doelgroep.

De afgelopen jaren heeft het onderzoek naar health literacy in Nederland een grote vlucht genomen. Dit leverde nieuwe inzichten op over hoe mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden het beste geïnformeerd kunnen worden. In een middag tijd wordt u middels reguliere en korte blitz presentaties op de hoogte gebracht van de huidige stand van zaken op dit interessante onderzoeksgebied. De verschillende sprekers belichten de communicatie met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden, elk vanuit hun eigen vakgebied. In alle presentaties is veel aandacht voor de praktische toepasbaarheid van de bevindingen. U gaat naar huis met geactualiseerde kennis en verschillende technieken om uw communicatie health literacy proof te maken.

Aanmelden kan via http://www.healthcommunication.nl/blog/achc-symposium-health-literacy-10-mei-2016/ of via Remco Sanders ([email protected]).

Lokatie Universiteit van Amsterdam, Nieuwe Achtergracht 166, 1018 WV Amsterdam

Programma 12.30 - 13.00: Inloop met broodje 13.00 - 13.10: Welkom en introductie ACHC 13.10 - 13.40: Presentatie 1 - Corine Meppelink 13.40 - 14.00: Presentatie 2 - Ruth Koops van 't Jagt 14.00 - 14.20: Pauze 14.20 - 14.40: Presentatie 3 - Olga Damman 14.40 - 15.00: Presentatie 4 - Jeanny Engels 15.00 - 15.30: Blitz Presentaties 1 t/m 3 15.30 - 15.50: Pauze 15.50 - 16.10: Presentatie 5 - Monique Heijmans16.10 - 16.30: Presentatie 6 - Mirjam Fransen 16.30 - 17.00: Blitz Presentaties 4 t/m 6 17.00: Borrel

SYMPOSIUM - 10 MEI 2016

Health literacy. Effectieve communicatie voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden

* Het Amsterdam Center for Health Communication is in januari 2016 opgericht aan de Universiteit van Amsterdam en streeft er naar om gezondheidte bevorderen door middel van wetenschappelijk onderzoek naar effectieve communicatie.

Voor meer informatie - www.gezondheidscommunicatie.amsterdam

Lijst van sprekers Dr. Kathelijne Bessems, Universiteit Maastricht Dr. Olga Damman, VUmc Amsterdam Drs. Jeanny Engels, Vilans Dr. Mirjam Fransen, AMC/UvA Amsterdam Dr. Monique Heijmans, NIVEL Mevr. Violetta Jitomirskaya, Universiteit Gent Drs. Ruth Koops van 't Jagt, Rijksuniversiteit Groningen Dr. Ellen Koster, Universiteit Utrecht Dr. Sarah Lubjuhn, Centrum Media en Gezondheid Drs. Corine Meppelink, Universiteit van Amsterdam Drs. Anke Woudstra, AMC/UvA Amsterdam



Presentaties Corine Meppelink Een tekst of toch een animatie? De effectiviteit van tekst en beeld onder doelgroepen met verschillende gezondheidsvaardigheidsniveaus In meerdere studies onderzochten we het effect van tekstcomplexiteit, afbeeldingen en animaties in gezondheidscommunicatie over het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Centraal stonden hierbij de verschillen tussen mensen met lage en hoge gezondheidsvaardigheden. Hoe beïnvloedt gezondheidsvaardigheid informatieverwerking? Welke elementen maken informatiemateriaal effectief? En is wat goed is voor de ene groep niet contraproductief in de andere groep? Tijdens het symposium zullen deze vragen worden beantwoord. Ruth Koops van 't Jagt Praten met je dokter. Een fotostrip-serie die patiënten ondersteunt in gesprekken met de huisarts In deze lezing wordt ingegaan op de ontwikkeling en evaluatie van een serie fotostrips waarin thema's worden behandeld die regelmatig aan bod komen tijdens gesprekken van patiënten met hun huisarts. Er wordt uiteengezet hoe 'Praten met je dokter' oudere patiënten ondersteunt in hun gesprekken met de huisarts via narratieve mechanismen als transportatie, identificatie, en self-referencing. Olga Damman Risicocommunicatie en lage gezondheidsvaardigheden: problemen met het begrijpen van risico-informatie en mogelijke oplossingen Voor veel gezondheidsgerelateerde beslissingen is het van belang dat mensen informatie over risico’s goed begrijpen. Het goed begrijpen en afwegen van risico-informatie is complex, zeker voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. Deze lezing behandelt veel voorkomende problemen met het begrijpen van risico-informatie en legt een verband met verschillende vaardigheden zoals health literacy, health numeracy en graph literacy. Ook wordt ingegaan op mogelijke oplossingen voor effectieve communicatie. Jeanny Engels (H)erkenning gezondheidsvaardigheden, de methodiek als hulpmiddel Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden blijken nauwelijks bekend in de huisartspraktijk. Dat maakt dat specifiek voor deze doelgroep ontwikkelde tools niet worden toegepast. Hoe kun je deze mensen herkennen maar bovenal erkennen dat zij specifieke ondersteuning vragen? Welke samenwerking tussen zorgverleners en mensen met lage gezondheidsvaardigheden is dan nodig? En hoe bereid je je als team zorgverleners voor?



Monique Heijmans Zorg beter laten aansluiten bij mensen met lage gezondheidsvaardigheden Gezondheidsvaardigheden krijgen vooral betekenis in de context waarin ze moeten worden gebruikt. In de gezondheidszorg gaat het dan om verschillende organisaties en interactie met zorgverleners. Hoe ingewikkelder de zorg is georganiseerd, hoe complexer de taal die in folders en door zorgverleners wordt gebruikt. Hoe kunnen zorgverleners ‘zorg op maat’ bieden voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden? Dat is de vraag die in deze presentatie centraal staat en die beantwoord wordt op basis van inzichten uit de literatuur en uit de praktijk. Mirjam Fransen Toegankelijke preconceptiezorg voor vrouwen met lage gezondheidsvaardigheden Preconceptiezorg is het middel bij uitstek om risico's op perinatale problemen te verkleinen, maar lijkt minder toegankelijk voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. In deze presentatie komen de uitkomsten van een probleemanalyse onder vrouwen met lage gezondheidsvaardigheden en aanbieders van preconceptiezorg aan bod. Daarnaast wordt de ontwikkeling en evaluatie van strategieën om de toegankelijkheid en effectiviteit van preconceptiezorg te verbeteren besproken.



BLITZ Presentaties Blitz-presentatie 1. Gezondheidsvaardigheden voor geïnformeerde besluitvorming in het bevolkingsonderzoek naar darmkanker: Ontwikkeling van een meetinstrument

A.J. Woudstra

Mensen hebben gezondheidsvaardigheden nodig voor geïnformeerde besluitvorming in screening, maar welke vaardigheden zijn dat en hoe kunnen we deze meten? In dit onderzoek ontwikkelen we een digitaal instrument voor het meten van gezondheidsvaardigheden in de context van darmkankerscreening, gedestilleerd uit wetenschappelijke literatuur en getest op relevantie onder de screeningsdoelgroep en onder experts op het gebied van screening, geïnformeerde besluitvorming en gezondheidsvaardigheden. Momenteel worden de verschillende vaardigheden verwerkt in een digitaal meetinstrument en getest onder de doelgroep. Blitz-presentatie 2. Een onderzoek naar de online zoekvaardigheden van medioren en senioren in de context van gezondheidsinformatie V. Jitomirskaya

Het doel van dit onderzoek is inzicht te verwerven in het online zoekgedrag en de barrières die medioren (50-64) en senioren (65-80) ondervinden tijdens de zoektocht naar online gezondheidsinformatie. Meer specifiek gaat het om online informatie rond ‘diabetes type 2’. Rekening houdende met verschillende relevante geletterdheidsconcepten (gezondheids-, internet- en reclamegeletterdheid), werd een performance test uitgewerkt die zal worden uitgevoerd bij veertig 50-80-jarigen. Blitz-presentatie 3. Goedkoop Gezonde Voeding K. Bessems

De voorlichtingscursus "Goedkoop Gezonde Voeding" leert mensen hoe ze met een beperkt budget toch gezond kunnen eten. Met praktische werkvormen en materialen worden de gezondheidsvaardigheden van deelnemers vergroot. Uniek aan de cursus is dat voedingsinformatie altijd wordt gekoppeld aan prijsinformatie omdat dat belangrijke argumenten zijn voor de deelnemers uit kansarme wijken en/of in de schuldsanering. Vanaf april 2016 wordt de cursus landelijk verspreid via een e-learning die diëtisten in andere regio’s traint om de cursus te geven. Blitz-presentatie 4. Herkenning en aanpak van gezondheidsvaardigheden gerelateerd aan geneesmiddelgebruik E.S. Koster

In de eerste projectfase (inmiddels afgerond) is een screeningsinstrument ontwikkeld om gezondheidsvaardigheden gerelateerd aan geneesmiddelgebruik te kunnen meten. Tijdens de tweede projectfase (dataverzameling loopt) wordt het instrument getest in apotheken en vergeleken met bestaande instrumenten. Ook wordt de associatie tussen geneesmiddel gerelateerde problemen en gezondheidsvaardigheden bestudeerd. Op basis van de resultaten zal een toolbox samengesteld worden met adviezen omtrent screening en begeleiding van patiënten.



Blitz-presentatie 5. Laaggeletterdheid is van gewicht - de huisarts helpt J. Engels

Vilans en Pharos voeren met financiering van Fonds Nuts Ohra de komende drie jaar een onderzoek- en implementatieproject uit in drie huisartspraktijken. Hierbij worden laaggeletterde volwassenen met overgewicht ondersteund in het bevorderen van zelfmanagement, aansluit bij hun leefwereld en behoeften. Het onderzoek focust onder andere op self-efficacy en zelfmanagement vaardigheden door de inzet van specifieke tools. Blitz-presentatie 6. Mark my words - een innovatieve onderzoeksmethode S. Lubjuhn

Er is grote behoefte aan eigentijdse methodieken om effecten te kunnen meten van gezondheidscommunicatie interventies voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden waarin sociale media een grote rol spelen. In het onderzoeksproject Mark My Words (MMW) is een nieuwe methode ontwikkeld en onderzocht om gesprekken over gezonde leefstijl via social media te kunnen monitoren. Deze methode is uitgetest binnen twee dramalijnen van de soapserie Goede Tijden, Slechte Tijden (GTST) waarbij speciale ‘markers’ (unieke woorden, uitdrukkingen en/of slogans) zijn ontwikkeld.



Praktische informatie Het symposium zal worden gehouden bij de afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, in zaal 10.20 van gebouw C. De afdeling Communicatiewetenschap bevindt zich op het Roeterseilandcomplex van de Universiteit van Amsterdam. Het adres van de afdeling Communicatiewetenschap is Nieuwe Achtergracht 166 te 1018 WV Amsterdam. In de omgeving is zeer beperkte parkeergelegenheid. Het is aan te raden om met het openbaar vervoer te reizen. Uit richting Utrecht/Duivendrecht: Indien u reist met het openbaar vervoer vanuit Utrecht/Duivendrecht, kunt u uitstappen bij het NS station Amsterdam Amstel. Vanuit daar kunt u met elke metro richting Centraal Station reizen. Bij metrohalte Weesperplein stapt u uit en neemt u uitgang Weesperstraat. Het Roeterseilandcomplex is zo’n 400 meter lopen vanaf deze metrohalte. Het UVA complex wordt aangegeven middels bordjes. Uit richting Schiphol/Haarlem: Indien u reist met het openbaar vervoer vanuit Schiphol/Haarlem, kunt u uitstappen bij Amsterdam Centraal Station. Vanuit daar kunt u elke metro nemen. Bij metrohalte Weesperplein stapt u uit en neemt u uitgang Weesperstraat. Het Roeterseilandcomplex is zo’n 400 meter lopen vanaf deze metrohalte. Het UvA complex wordt aangegeven middels bordjes.



Metrostation

Weesperplein

Lokatie

Symposium

Dit symposium is mede mogelijk gemaakt door NefCA (http://www.nefca.eu/page/home.aspx) en Research Priority Area Communication (http://www.uva.nl/en/research/research-at-the-uva/research-priority-areas/research-priority-areas.html)



5/19/16

1

Eentekstoftocheenanimatie?Deeffectiviteitvantekstenbeeldindoelgroepen

met verschillendegezondheidsvaardigheidsniveaus

CorineMeppelinkOpeningssymposium ACHC - 10mei2016

AmsterdamSchoolofCommunicationResearch(ASCoR)

Healthliteracy2000:People’sability toprocessandunderstandhealthinformation

(Ratzan&Parker)

2010:People’sability toobtain,process,understand,andcommunicate

abouthealth-relatedinformationneededtomakeinformedhealth

decisions.

(Berkman,Davis,&McCormack)

2012:Healthliteracyislinkedtoliteracyandentailspeople'sknowledge,motivationandcompetencestoaccess,understand,appraise,andapply

healthinformationinordertomakejudgmentsandtakedecisionsin

everydaylifeconcerninghealthcare,diseasepreventionandhealth

promotiontomaintainor improvequalityoflifeduring thelifecourse.

(Sørensenetal.)

25%

75%

Bron: HLS-EU Consortium (2012): Comparative report of health literacy ineight EUmember s tates . The

European health literacy survey HSL-EU, online publication: http:/ /www.health-literacy.eu

5/19/16

2

------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Onderzoeksvragen proefschrift

Informatieverwerking Presentatie

Evaluatie

Hoe beïnvloedtgezondheidsvaardigheid demanier

waaropwijinformatie verwerken?

Lagegezondheidsvaardigheden Hogegezondheidsvaardigheden

Hoe beïnvloedtgezondheidsvaardigheid demanier

waaropwijinformatie verwerken?

Verwerkingsprocessen

cognitieveload

verbeeldingsgemak

betrokkenheid

HL herinnering

5/19/16

3

Verwerkingsprocessen Verwerkingsprocessen

cognitieveload

verbeeldingsgemak

betrokkenheid

HL herinnering

Verwerkingsprocessen

cognitieveload

verbeeldingsgemak

betrokkenheid

HL herinnering

Hoe kunnenweinformatie hetbesteaanbieden aan

mensen metlagegezondheidsvaardigheid?

Hoeontstaat darmkanker?Darmkankerbegint meestal als

eenpoliep. Eenpoliep iseen

klompje cellen aandebinnenkant

vandedarm.Mensen van55 jaar

enouder hebben vakerpoliepen

inhun darmen.

Eenvoudigeteksten>complexeteksten

Geïllustreerdeinformatie>alleentekstbijcomplexe tekst

5/19/16

4

Hoe kunnenweinformatie hetbesteaanbieden

aanmensen metlagegezondheidsvaardigheid?

Animatie:gesprokentekstenbewegendbeeld

Gesproken>geschreven

Gesprokenanimatie>gesprokenillustratie

Zijnboodschappendieeffectiefzijnvoormensenmetlage

gezondheidsvaardighedencontraproductiefvoormensen

methogegezondheidsvaardigheden?

Nee

≠

=

Conclusies

------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5/19/16

5

Vervolgonderzoek

Toegankelijkheid vanNederlandse gezondheidssites

Verbeterenvane-health literacy,evaluerenvan

gezondheidssites. [email protected]

19/05/2016

1

www.irohla.euIROHLA is co-ordinated by theUn iversi tyMed ical Cen terGroningen and h asreceived fund in g fromtheEu ropean Un ion’sSeven th FrameworkP rogramme (FP 7/200 7-201 3)undergran tagreemen tn°30 5831

Praten metjedokter: eenfotostripseriediepatiënten ondersteunt ingesprekken

metdehuisarts.

JohnHoeks,MennoReijneveld, AndreadeWinter,Carel Jansen.

10mei 2016

RuthKoops van‘tJagt


DOEL2


Barrières Behoeftes Strategieën

3 www.irohla.euIROHLA is co-ordinated by theUn iversi tyMed ical Cen terGroningen and h asreceived fund in g fromtheEu ropean Un ion’sSeven th FrameworkP rogramme (FP 7/200 7-201 3)undergran tagreemen tn°30 5831

4

19/05/2016

2



6



8

19/05/2016

3



10


Watmetenwe?

11

• Effectiviteit: self-efficacy &gedragsintenties

• Waardering

• Voorkeur

3a). Stel dat u uw dokter niet begrijpt, is het dan gemakkelijk voor u om uw dokter om uitleg te vragen?

3b). Stel dat u uw dokter in de toekomst een keer niet begrijpt, gaat u dan in het vervolg uw dokter om uitleg vragen?

Nee, helemaal niet

Nee, niet echt

Weet ik niet Ja, een beetje

Ja, heel erg

□ □ □ □ □

Nee, zeker niet Nee, dat denk ik niet

Weet ik niet Ja, dat denk ik wel

Ja, zeker wel

□ □ □ □ □


Watvindenwe?

12

19/05/2016

4


Toekomstplannen


14


[email protected]


• Healthliteracy: ‘thedegreetowhichpeopleareabletoaccess;understand;evaluate;andcommunicateinformationinordertopromoteandmaintainhealthacrossthelife-course,acrossarangeofcontexts.’(Begory &Kwan,2011)

• ‘Anarrative isany cohesive and coherentstorywithan identifiable beginning,middle,and endthatprovides informationabout scene,characters andconflict;raises unanswered questions orunresolvedconflict;and provides resolution.’(Hinyard &Kreuter,2008)

19/05/2016

5


• www.fotostrips.nl

• www.oefenen.nl• https://www.youtube.com/watch?v=9J OqDoVB- 84& index= 5&l is t=PLu5 q-

4X2QselqucSmSLwYBI9xZYGaTuyz

• EORM(Moyer-Gusé, 2008)

• EELM(Slater &Rouner, 2002)

• Self-referencing (e.g.DeGraafetal.,2014)

EMGO Institute - Care and Prevention 1

Quality of CareResearch Programme >

Risicocommunicatie en lage gezondheidsvaardigheden

Problemen met het begrijpen van risico-informatie en mogelijke oplossingenDr. Olga Damman

RISC Research Group, Afd. Sociale Geneeskunde en EMGO+ Instituut van VU medisch centrum

Risicocommunicatie

Risicocommunicatie omvat voorlichting en communicatie over risico’s (en voordelen) in situaties waarin mensen informatie nodig hebben om keuzes te kunnen maken.

- Begrijpelijk maken van risico’s

- Ondersteunen van keuzes

- Motiveren tot gedragsverandering

www.testuwrisico.nl www.keuzehulp-longkanker.nl


Problemen met begrip van risico-informatie

1. Getalsmatige informatie moeilijk voor velen

2. Abstracte epidemiologische informatie, vaak geen intuïtieve betekenis

3. Ongebalanceerde informatie, bv. voordelen krijgen vaak meer aandacht dan nadelen

Ø Terwijl mensen al geneigd zijn om voordelen te overschatten en nadelen te onderschatten

1: Getalsmatige informatie moeilijk voor velen

• 1% omzetten naar 10 in 1000: 58-82% correct

• 1 in 1000 omzetten naar 0.1%: 24-46% correct

Schwartz LM, Woloshin S, Black WC, Welch HG. The role of numeracy in understanding the benefit of screening mammography. Arch Intern Med 1997; 127: 966-972.

Galesic M, Garcia-Retamero R. Statistical numeracy for health: A cross-culturalcomparison with probabilistic national samples. Arch Intern Med2010;170”462-468.

1: Getalsmatige informatie moeilijk voor velen

Prenatale Screening en kans op een kind met Down Syndroom

“Ik denk dat mijn kans 1 op de 400 is, ongeveer 25%”,

“….1 op 900 vind ik best groot klinken. Er stond geloof ik ook een percentage achter 0,11% procent... En dat vind ik dan weer erg klein.”

“.. Ik denk dat het 1 op de 250.000 was of zo. En dat is redelijk klein…”

Timmermans DRM, et al., in preperation

2: Abstracte informatie zonder intuïtieve betekenis

www.testuwrisico en kans op diabetes, hart-en vaatziekten, chronische nierschade

“Oh dat is maar de helft van het risico. Laat me eenseven kijken. ‘Uw risico is 42%”. Dat valt nog welmee.”

“Ze bedoelen zeker dat ik een klein risico heb, toch? Ja, klein.”

Damman OC, Bogaerts NMM, Van Dongen D, Timmermans DRM. Barriers in using cardiometabolic risk information among consumers with low health literacy. British Journal of Health Psychology 2016; 21(1):135-56.

Damman OC, Bogaerts NMM, Van den Haak MJ, Timmermans DRM, submitted.


2: Abstracte informatie zonder intuïtieve betekenis

Risicoperceptie bij kans op baarmoederhalskanker

Risico = kans X ernst uitkomst

Kans van ongeveer 0.005 (5 op 1000) dat vrouw tijdens haar leven baarmoederhalskanker krijgt

Beeld van kans en uitkomst

3: Ongebalanceerde informatie

Persbericht bij een internationale RCT over PSA test in prostaatkankerscreening:

“PSA screening will reduce the risk of dying fromprostate cancer by 20%”

- Van de 1410 mannen die regelmatig deelnemen aan de screening, overlijdt er 1 man minder aan prostaatkanker dan van de 1410 mannen die niet deelnemen aan de screening.

- Van de 1410 mannen die regelmatig deelnemen aan de screening, worden er 48 onnodig behandeld en mogelijk blootgesteld aan bijwerkingen van die behandeling zoals incontinentie en impotentie.

Schroder FH, Hugosson J, Roobol MJ. Screening and prostate-cancer mortalityin a randomized European study. N Engl J Med 2009; 360; 1320-1328.




Review 35 studies over screening (n=14), behandeling (N=15), tests (N=3), behandeling en screening (N=3):

- Meerderheid (>50%) overschatte de voordelen voor 65% van de uitkomsten

- Percentage patiënten dat overschatte 7%-94%

- Meerderheid (>50%) onderschatte de nadelen voor 67% van de uitkomsten

- Percentage patiënten dat onderschatte 18%-97%

Hofman, Del Mar; Patients’ expectations of the benefits and harms of treatments, screening and tests: a systematic review. JAMA Intern Med 2015;175(2):274-286

Relatie met gezondheidsvaardigheden

• Health literacy: de vaardigheden van individuen om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen

• Numeracy: het vermogen met getallen en wiskundige begrippen om te gaan

• Health numeracy: kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten van individuen om adequaat en autonoom om te gaan met de kwantitatieve kant van gezondheidsinformatie

• Graph literacy: het vermogen om grafisch weergegeven informatie te begrijpen, inclusief algemene kennis over hoe informatie ergens uit te extraheren en dingen op te maken uit verschillende grafische formats


• Functionele gezondheidsvaardigheden (basisvaardigheden in lezen en schrijven gericht op informatie over gezondheid);

• Communicatieve of interactieve gezondheidsvaardigheden (cognitieve vaardigheden en sociale vaardigheden die nodig zijn om informatie te verkrijgen en te begrijpen en om nieuwe informatie toe te passen in veranderende omstandigheden);

• Kritische gezondheidsvaardigheden (gevorderde cognitieve vaardigheden die samen met sociale vaardigheden worden toegepast om informatie kritisch te analyseren en te gebruiken)


• Probleem 1: Getalsmatige informatie moeilijk voor velen: numeracy, health numeracy, communicatieve en kritische gezondheidsvaardigheden?

• Probleem 2: Abstracte epidemiologische informatie, vaak geen intuïtieve betekenis: kritische gezondheidsvaardigheden van patienten, communicatieve gezondheidsvaardigheden van zorgverleners?

• Probleem 3: Ongebalanceerde informatie, bv. voordelen krijgen vaak meer aandacht dan nadelen in risicobeleving: kritische gezondheidsvaardigheden, communicatieve gezondheidsvaardigheden van zorgverleners?


Mogelijke oplossingen

• Gebruik een concreet format waarmee het risico goed is

voor te stellen, houd de noemer steeds gelijk.

NIET: Er is een verhoogd risico op het krijgen van een kind met Down

WEL: Van de 100 zwangere vrouwen van 40 jaar krijgt er 1 een kind met Down

• Geen relatieve risico’s!

NIET: Deze behandeling verkleint het risico met 50%

WEL: Bij behandeling 1 is het risico 4 op de 100, bij behandeling 2 is het risico

2 op de 100.


• Geef een ankerpunt om de hoogte van het risico te duiden

• Geef meer kwalitatieve informatie aanvullend aan

kwantitatieve informatie


• Geef ook informatie over de kans dat uitkomst niet gebeurt

(spiegelen)

NIET: De kans op een kindje met Down syndroom is 1 op 100

WEL: Van de 100 vrouwen met dezelfde uitslag krijgt 1 vrouw een kindje met

Down syndroom en 99 vrouwen krijgen een kindje zonder Down syndroom

• Geef gebalanceerde informatie (dus: voor-en nadelen)



35% van de respondenten was niet in staat om deze getallen te reproduceren, terwijl ze de informatie nog in beeld hadden.

graph literacy Numeracy

graph literacy

numeracy .255**

correctly extracted numerical information

.367** .231**

DANK VOOR UW AANDACHT

Meer informatie: www.riscamsterdam.com

Olga Damman

[email protected]

19-05-16

1

(H)Erkenning gezondheidsvaardighedenDe handreiking als hulpmiddel

10 mei 2016Jeanny Engels

datumdoor

Mismatch…

WHY?

Mensen met BGV nauwelijks bekend in de huisartspraktijk.

‘Als het niet goed gaat en ik weet niet wat te doen, dan ga ik op bed liggenpiekeren.’ -Patiënt met BGV -

‘Mevrouw D. heeft diabetes. Ik kwam erachter dat ze wel eens ‘s middags haar glucose laat testen, terwijl ik zo duidelijk hebt gezegd dat ze nuchter moet zijn.’ - Praktijkondersteuner -

Wat zien we in de praktijk?

Vragendieindepraktijkgesteldwordenzijn:

Ø Hoe (h)erken ik mensen met BGV?

Ø Welke ondersteuning is nodig?

Ø Hoe aan de slag als team?

Watgebeurteromonsheen?

“…Hijhadgeenbasiskennisoverhetlichaam.Als ikdateerderbegrepenhad,hadheteenhooptijdenongerustheidgescheeld.”- Praktijkondersteuner-

“…maarhoemoetikdieantibioticadaninhetoordoen?”Watvoormijheelvanzelfsprekendwas,wasdatvoorhaarniet. - Huisarts-

19-05-16

2

Waarom mensen niet vertellen dat ze laaggeletterd zijn

Niets zeggen uit schaamte

“Nu, met deze handreiking, komen we erachter hoeveel van onze patiënten laaggeletterd zijn. Mensen geven dat zelf niet aan, vaak uit schaamte. Je denkt dan, ten onrechte, dat de informatie goed is overgekomen.”

Aryaan Bovenberg –verpleegkundig specialist

Schaamte Ontwikkeling Handreiking

1. Literatuuronderzoek2. Gesprekken doelgroep3. Vragenlijst 5 huisartspraktijken4. Workshops (3) met huisartspraktijken en

wijkverpleegkundigen: inhoud + vorm5. Versie 1 naar:

1. Vier huisartspraktijken2. Alliantie Gezondheidsvaardigheden3. Werkgroep Diversiteit en Global

Health (NHG)6. Versie 2 naar meeleesgroep7. Testversie klaar!

De handreiking

7 8

Stelling 1

“Teksten van onze brochures en website

zijn zo geschreven, dat ze toegankelijk zijn voor zeker 90% van

19-05-16

3

9

Stelling 2

“Als ik bij een patiënt merk dat hij/zij me vaak

niet begrijpt, ga ik na waar dat aan ligt. Ik

geef mijn gesprek dan 10

Stelling 3

“Waar loopt u tegenaan bij patiënten met

beperkte gezondheidsvaardighed

en?”

Waarmee morgenaan de slag?

11

• Toolkit Gezondheidsvaardigheden• LHV Toolkit• Leeswijzer laaggeletterdheid Stichting Lezen en Schrijven• Gespreksleidraad • Methodiek Zelfmanagement en beperkte gezondheidsvaardigheden• Factsheet beperkte gezondheidsvaardigheden in de langdurende

zorg

Sites: Øwww.kennispleinchronischezorg.nl

Øwww.gezondheidsvaardigheden.nl

Øwww.zelfzorgondersteund-instrumentenkiezer.nl

Tools: wat en waar?

19-05-16

4

13

Match!

19-05-16

1

Gezondheidsvaardighedenvoorgeïnformeerdebesluitvorminginhetbevolkingsonderzoeknaardarmkanker:

DeontwikkelingvaneenmeetinstrumentAnkeWoudstra,MSc, PhDStudent

Mirjam Fransen, PhDEvelien Dekker, MD, PhD

Marie-Louise Essink-Bot,MD, PhD

AfdelingSociale GeneeskundeAcademischMedisch Centrum- UniversiteitvanAmsterdam

Sympos ium Amsterdam Centre for Health Communication10 mei2016

Geïnformeerdebesluitvorming?

Von WagnerC ,GoodA,Wrigh tD,Rachet B ,Ob ischere A,B loom S,Ward le J. In equal i ties in co lorectal can cer screen in gp articip ation in an organ ized national co lorectal can cerscreen in gp ro gramme: resu l ts from the fi rst2 .6mi l lio n in vi tation s in En gland .Int JEpid emio l20 11 ;4 0:p71 2-7 18Van derHeid e I, Ui ters E,SchuitAJ, Rademakers J, Fran sen M .Heal th l iteracy and info rmed decisionmakin g regard in g co lorectal can cer screen in g:a systematic review.Eu ropean Jou rnal o fP ub licHeal th 2 015 :p 5 75 -58 2

SES â IDM âHL

Contextspecifiekmeten

VeelbestaandeHLmeetinstrumenten…

• …houdengeenrekeningmetcontext

• …meten‘begrip’maarnietbreedscalaaanvaardighedendienodigzijnvoorgeïnformeerdebesluitvorming

• …zijnnietdigitaal

• Beperktaantal‘CancerLiteracy’meetinstrumenten1

1Altin SV,Finke I,Kautz-Freimuth S,StockS.Theevolutionofhealthliteracyassessmenttools :asystematic review.BMCPublicHealth.2015:14:1207

19-05-16

2

Onderzoek

1. Welke fasendoorlopenmenseninhetkeuzeproces?2. Welke gezondheidsvaardighedenhebbenmensenhierbijnodig?

Stap1:Vierfocusgroepenmetdoelgroepenexperts

Stap2:Delphistudiemetexperts(n=20)

Stap3:Ontwikkelenconceptueelraamwerka.d.h.v.literatuur,focusgroepenenDelphistudie

Conceptueelraamwerk

TakeHomeMessage

ContextbasedHLmeetinstrumentenzijnessentieelvoorsystematischeinterventieontwikkeling!

19-05-16

3

[email protected]

Dankvooruwaandacht!

5/19/16

1

Health Literacy Symposium || 10 mei 2016 || Amsterdam

Violetta Jitomirskaya || Universiteit Gent || België

Aan de slag met Dokter Internet

Onderzoeksvraag

Welke barrières ervaren medioren (50-64) en senioren (65-80) tijdens hun zoektocht naar online gezondheidsinformatie?

eHealth literacy model Methode: 2 soorten data

1. Diepte-interviews (50-80-jarigen) 2. Visuele data:

De respondent geeft aan dat hij/zij nooit vindtwat hij/zij precies zoekt. Hij zal wordengevraagd om eens te tonen hoe hij begintaan de zoektocht.

5/19/16

2

DIY GIDS

MAAR

Violetta Jitomirskaya || PhD studentResearch Group Health, Media & Society

Ghent University || BelgiumVioletta.jitomirskaya@ug ent .be

http://www.healthmedi asoci ety.n et/

5/19/16

1

Gezonde Voeding Goedkope Voeding

Zak aardappelen, pak frituurve t, doos snack s

Welke groep bereik je? Goedkoop Gezonde Voeding

Werken met echte producten

Ontbijt & lunch Avondeten

Alternatieven

Dranken

Werken in groepjes

5/19/16

2

Afbeeldingen en producten Smaaktest & proeven verschillende merken broodbeleg

(Beperkt) vergelijken van voedinginformatie en prijsMeer weten?

Web: www.goedkoopgezondevoeding.nl

ContactKathelijne BessemsMaastricht University, Vakgroep Gezondheidsbevordering

[email protected] [email protected]

5/19/16

1

Zorg beterlatenaansluiten bijmensenmetlagegezondheidsvaardigheden

Monique Heijmans - NIVEL

• Grotediversiteit indematewaarinmensenzelfinstaatzijnregietevoerenoverhunzorgenlevenalsgeheel

• Gezondheidsvaardigheden staandaarbijcentraal“Hetvinden,begrijpen,beoordelenengebruikenvan

informatievoorhetnemenvangezondheids-gerelateerdebeslissingen”

– Functionelevaardigheden(lezen,schrijvenenrekenen)– Cognitievevaardigheden(kenniseninformatieverwerking)

– Psychologischeensocialevaardigheden(motivatie,zelfvertrouwenetc.)

Gezondheids-vaardigheden

Zorggebruik

Toegangtotzorg

Omgangmetzorgverleners

Zelfmanagementenzorgvooranderen

Gesprekspartnerzijn ineigenzorg

Samenbeslissen

Hoekunnen denegatievegevolgenvanlagegezondheidsvaardigheden aangepaktworden?

• Verbeteringvandeindividuelevaardighedenvanpatiënten

• Zoekennaarbetereaansluitingvandezorgopdewensenenmogelijkhedenvanmensenmetlagegezondheidsvaardigheden Zorgopmaat

Toegankelijkheid Informatie Communicatie

5/19/16

2

Zorgvoorpatiëntenmetlagegezondheidsvaardigheden:bevindingenuitliteratuureninterviewsmetprofessionals

IrisvanderHeide,MoniqueHeijmans,JanyRademakers,HannekeZwikker

NIVEL

Niveauvanhetzorgsysteem

Niveauvandezorgverlener

Niveauvandezorgorganisatie/praktijk

Onderzoeksvragen

a. Welkeverbeteringen zijnmogelijk/nodigophetniveauvan- deindividuelezorgprofessional(kennis,attitude,vaardigheden, scholingetc.)?

- dezorginstelling(praktijk,gezondheidscentrum,ziekenhuis)?

b. Welkebarrièresenproblemenervarenzorgverleners/organisatiesbijimplementatievanbeleid,wetenschappelijkeinzichtenenhulpmiddelenopgebiedvangezondheids-vaardigheden?

5/19/16

3

Algemene bevindingen

Literatuur/interviews• Bewustzijn /gebrek aanherkenning lageHL,

erkenning vandiversiteit

• Ontbreken draagvlakorganisatie-breed• Ontbreken vankennis• Onvoldoende gebruik vanbestaande methodieken enhulpmiddelen• Geenafstemming doelgroep bij verbeteren toegankelijkheid/

informatievoorziening• Teweinig steun vanRijksoverheid enop Gemeentelijk niveau• Beperkte bijdrage zorgverzekeraars

Aanbevelingen voordepraktijk

Rijksoverheid engemeenten• Gezondheidsvaardighedenagenderenoppolitiekeagenda• Coördinatieactiviteitenbevorderen(bvviaAlliantie

Gezondheidsvaardigheden)• OnderzoeknaareffectenZorgopMaatagenderen• Transparantieinwet- enregelgeving(bv.metbetrekkingtot

langdurigezorg)

Aanbevelingen voorde praktijk

Zorgverzekeraars• Zorginkoop• Keurmerk voor“HealthLiterate”organisaties• Middelen beschikbaar stellen voor implementatie vanextraactiviteiten• Transparantie polissen envergoedingen


Bestuurders/zorgverleners• Aandachtvoorgezondheidsvaardighedenstructureel

inbeddeninmissie,beleidenactiviteitenorganisatie(bv.viaQuickscan gezondheidsvaardigheden)

• Kwaliteitsbeleidgerichtopgezondheidsvaardigheden• Medewerkerstoerustenmetjuistekennisenvaardigheden• Betrekmensenmetlagegezondheidsvaardighedenbij

ontwikkeling,implementatieenevaluatievangezondheidsinformatieenzorg

• Informatieenzorgdiegemakkelijktoegankelijkis/helpmensentenavigeren

5/19/16

4


Bestuurders/zorgverleners• Schriftelijkeenmondelingeinformatieinbegrijpelijketaal

– Iedereen moethet snappen maarvindhet juiste niveau– Invloed vanemoties, cultuur en taal– Zetexperts in (bvStichting LezenenSchrijven)– Gebruik doelgroep zelfals toetsingskader

• Strategieënvoorhelderecommunicatie- Simpele taal,niet teveel, langzaam- Controleer ofmenhet begrijpt- Gebruik communicatiekanalen vanvoorkeur- Nodig uit tothet stellen vanvragen


Bestuurders/zorgverleners• Investeerinhetontwerpenenverspreidenvanmakkelijkte

begrijpenentoetepasseninformatie.• Aandachtvoorlagegezondheidsvaardighedeninsituatiesmet

enhoogrisicozoalszorgtransitiesencommunicatierondmedicatie

DANKUWEL

MoniqueHeijmans0306375741/[email protected]

www.nivel.nl

19-05-16

1

Preconceptiezorg voorvrouwenmetlagegezondheidsvaardigheden

Mirjam Fransen 1

Ageeth Rosman 2

Elsbeth van Vliet-Lachotzki 3

Klaas Dolsma 3

Marie-Louise Ess ink-Bot 1

1Afdeling Sociale Geneeskunde, AMC Univers iteit van Amsterdam

2Afdeling Verloskunde en Vrouwenz iekten, Erasmus MC, Rotterdam3Erfocentrum

‘Stoppenmetrokengeeftmijstress,dat isookniet goedvoordebaby’

http://www.npo.nl/vier-handen-op-een-buik/12-01-2016/BNN_101378006

Rokentijdens dezwangerschap

Bron: Factsheet Roken tijdens de zwangerschap. TNO Innovations for life; september 2015

‘Depostcode waarin jewordt geboren lijktbelangrijker dandegenen’

19-05-16

2

Preconceptiezorg

Hetgeheelaanvoorlichtingenmaatregelendatinverbandmetdegezondheidvanmoederenkindvoordeconceptiegenomenkanofmoetworden.

PreconceptiezorginNederland- Kinderwensspreekurendoorverloskundigen- NHGstandaardenvoorhuisartsenenverloskundigen- ProgrammatischepreconceptiezorginHealthy Pregnancy 4All

LageSESminderbereikt met preconceptiezorg

Doelstelling onderzoeksproject

Bevorderenvandetoegankelijkheideneffectiviteitvanpreconceptiezorgvoorvrouwenmetlagegezondheidsvaardigheden

Ø Schriftelijkaanbod(briefenflyer)

Ø Voorlichting

Ø ZwangerWijzer

Systematische strategie ontwikkeling

Fase1:Probleemanalyse aanbod envoorlichting

Fase2:Strategieontwikkeling

Fase3:Proefimplementatie enevaluatie

19-05-16

3

Probleemanalyse schriftelijk aanbod (n=72)

30(gem)

Leeftijd Allochtoon

82%

Zwangergeweest

92% 53%

Ongeplandezwangerschap

Brief

Flyer Bewust vanaanbod inAmsterdam (n=72)

%

19-05-16

4

Begripinhoud briefenflyer(n=72)

%

Verwachtingen spreekuur(n=72)

Conclusieschriftelijk aanbod

Weinig bewust vanschriftelijk aanbod kinderwensspreekuur in Amsterdam- Lezenbrief / flyer niet?- Brief komtnietaan?

Weten niet altijd waar aantemelden enwat teverwachten

Vinden zichzelf niet tot risicogroep behoren

Als brief/ folder gelezen wordt danbegrijpen zehetdoel vanhet spreekuur

Positieve attitude en50% vanplanomnaarkinderwensspreekuur tegaan

Hoe zou u dit aanbod aanpassen?

19-05-16

5

Brief Flyer

Onze aanpassing Probleemanalyse ZwangerWijzer

Evaluatie ZwangerWijzer 1.0

Expertreview- Veel vragen en informatie- Lange teksten- Afbeeldingen ondersteunen tekst niet

Interviews doelgroep (n=12)- Ik ga dit niet allemaal lezen hoor- Aanvullende informatie wordt niet gevonden

19-05-16

6

Probleemanalyse ZwangerWijzer

Evaluatie ZwangerWijzer 2.0 (n=15)

1. Informatieknop wordt niet gebruikt

*

Respondent15:“Sorry.Watvoorvraagisdit?‘Benjefamilie van je vader?’ Tuurlijk, alshetm’nvaderis,danishettochm’nfamilie?(…) ‘Benje familie van je vader?’Mijn vaderistochmijnvader?”

Probleemanalyse ZwangerWijzer (n=15)

2. Interpretatie vraagstelling

3. Moeilijke woorden: luchtwegaandoening; thalassemie; au lait cru

4. System Usability Score (0-100) = 72

Ban g o r A, Ko rtu m PT, Miller JT. An emp irical ev alu atio n o f the Sy stem Usab ility Scale. In t J Hu m-Co mp u t In teract. 2 0 0 8 ;24 (6):5 7 4-9 4.

Informatieknop: voor Informatieknop: na

19-05-16

7

Familie van de vader: voor Familie van de vader: voor

Online voorlichtingsmateriaa l voorlaaggeletterden

www.strakszwanger wo rd en. nl

www.etv.nl

Watvindt u?

Stelling 1: Het aanpassen van schriftelijk materiaal heeft geen zin. Vrouwen met lage GV maken hier geen gebruik van.

Stelling 2: De materie van ZwangerWijzer is zo ingewikkeld dat het aanpassen van vragen en antwoordopties niet helpt. Mensen met lage GV hebben voor dit onderwerp aangepast materiaal nodig.

Stelling 3: Mensen met lage GV hebben vaak sociaaleconomische problemen. Daarom werken strategieën die zich alleen op lage GV richten niet.

19-05-16

8

Take homemessages

Het aanpassen van voorlichting voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden is noodzakelijk voor toegankelijke zorg en preventie.

Echter.. deze mensen bevinden zich niet in een vacuüm.

Multidisciplinaire integrale aanpak is nodig om strategieën om te kunnen zetten in effectieve interventies.

m.p.fransen@ am c.uv a. nl

‘Nahetvrijenslikikaltijd depil’

http://www.npo.nl/vier-handen-op-een-buik/12-01-2016/BNN_101378006

19-05-16

1

Herkennen van beperkte gezondheidsvaardigheden in de apotheek: de RALPH studie

Dr. Ellen Koster, onderzoeker/universitair docentUniversiteit Utrecht - Utrecht Pharmacy Practice network for Education and Research

UPPER – Netwerk voor onderzoek en stages in de farmaceutische praktijk 2


Doel

Ontwikkeling van instrument om apotheekmedewerkers te ondersteunen bij herkennenvan patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Zodat zorg op maat geleverd kan worden en geneesmiddel gerelateerde problemen voorkomen worden


19-05-16

2

• Vragen in 3 domeinen• Vragen over eigen geneesmiddel: 3 vragen• Functioneel (blauw): 4 vragen• Communicatief (rood): 4 vragen• Kritisch (groen):4 vragen

• Gebruik tijdens medicatiereview, instructie of uitgiftegesprek

RALPH instrument RALPH instrument


Ontwikkeling instrument

Validatie / testen in de apotheekpraktijk

Toolbox beschikbaar maken

Contact

Ellen Koster* [email protected], Universiteit Utrecht

Marcia Vervloet* [email protected]


19-05-16

1

Laaggeletterdheid is van gewicht – de huisarts helpt3-jarig onderzoeks-& implementatieproject

10 mei 2016Jeanny Engels

datumdoor

De 9 stappen in de huisartspraktijk

2

Wat willen we leren?

1. Leidt ondersteuning van zelfmanagement-op-maat tot:• meer self-efficacy en zelfmanagementvaardigheden• een toename van bewegen• afname van de BMI• betere ervaren gezondheid

2. Aanpassingen in de praktijk: • herkennen laaggeletterden• inzet tools voor laaggeletterden• opstellen doel en actieplan met laaggeletterden • samenwerken met laaggeletterden

3. Succes- en belemmerende factoren van de handreiking?3

Drie praktijken doen mee

• Gezondheidscentrum Terwinselen (Kerkrade)• Gezondheidscentrum Hoograven (Utrecht)• Stichting Malburgen GEZond (Arnhem)

Volg de praktijken: www.kennispleinchronischezorg.nl

EN: abonneer je op de nieuwsbrief!

4

19-05-16

2

Samenwerken met de doelgroep

Samenwerking met doelgroep essentieel

5

Hoe gaan we aan de slag?

1. Samenstellen projectteam met drie laaggeletterde patiënten, praktijkondersteuner, huisarts en andere disciplines

2. Meetings:a. Ontwikkelen teamplan adhv 9 stappen b. Verzamelen en toegankelijk maken van leefstijlinterventies voor meer

bewegen en afvallen voor laaggeletterde volwassenen 3. Drie meetmomenten bij patiënten, zorgverleners en de

samenwerkingspartners 4. Resultaten bepalen de koers

6

Meeting KerkradeErvaringen

7

Quotes

‘De doktersassistente mag niet weten dat ik laaggeletterd ben.’ –patiënt –

‘Dokters en apothekers mogen het vragen, andere hulpverleners liever niet.’ –patiënt -

‘Iets langer de tijd nemen voor deze mensen.’ – praktijkondersteuner -

‘Vraag mij 1 op 1, niet in een groep.’ –patiënt -

‘Hoe kan ik de zorg verbeteren? Belangrijke les: het begint bij de voordeur.’ – huisarts -

‘Je legt het niet zomaar op tafel. Vertrouwen is belangrijk.’ - GGD-arts -

? ? ?

19-05-16

1

MarkMyWords –eeninnovatieveonderzoeksmethode

Dr.SarahLubjuhn,HealthLiteracy Symposium,ACHC,10mei2016

MarkMyWordsCommunicationforSocialChange

• Nieuweonderzoeksmethode• Markers• Partners:CMG,Universiteit

Twente,EndemolScenarioschrijversGTST

• Designcriteria• Markers:Cocakop enHaperhoofd

Dr.SarahLubjuhn,10mei 2016

MartinvanSteijn,HoofdScenario,GTSTCommunicationforSocialChange

“Bijonsstaathetdramaaltijdopnummer1enalswedaarmeeeenmaatschappelijkrelevantthemakunnenaansnijdendanisdatmooimeegenomen”.


OnderzoekCommunicationforSocialChange

Dataverzameling:• Spontaanonlinereacties• Postenvanstellingen=> Reacties

Dataanalyse:• Methodenmix kwanitatieve

enkwalitatieve analyse


19-05-16

2

ResultatenenConclusiesCommunicationforSocialChange


• Markers=aandachttrekkendefunctie• Social mediagebruikersidentificerenzichsterk

metdemarker-verhaallijnen.Zijbecommentariërendekarakters,deverhaallijnenendemarkers zelf.

• Inzetvanmarkersiseenveelbelovendemethodeomdeeffectenvaneengezondheidsinterventietemetenwaarinsocial mediaeenbelangrijke rolspelen.

AanbevelingenCommunicationforSocialChange


• Maaktijdvrijomdeuniekemarker teontwikkelen.• Demarkermoeteensymbolischewaarde

vertegenwoordigenendebetekenisvandemarkermoetduidelijkzijn.

• Erzitmogelijkeenlimietaanhetaantalkerendateenmarker -zonderdeargwaanendeirritatievandekijker tewekken- kanwordengebruikt.Houdhiermeerekeningbijdeopbouwvandeverhaallijn.

CommunicationforSocialChange

Vragen?Meerinformatie:www.media-gezondheid.nl,[email protected]


SYMPOSIUM - 10 MEI 2016 Health literacy. Effectieve...

Documents

Transcript of SYMPOSIUM - 10 MEI 2016 Health literacy. Effectieve...