SWV De Langstraat VO 30‐09 De Langstraat VO Ondersteuningsplan 30-09 23 april 2014 4 Hoofdstuk 5 -...

SWV 30‐09

De Langstraat VO Partners in Passend Onderwijs

zinvol en betekenisvol

omgaan met verschillen

vanuit gedeelde expertise

in inspirerend leren: levensecht en actueel Stichting SWV VO De Langstraat 30‐09, postbus 259, 5140 AG Waalwijk, Rek.nr. 155.809.237

Coördinator: De heer L. van Duijn Postadres: De Gaard 4 5146 AW Waalwijk Telefoon: 0416‐333069 Mail: [email protected] www.swvdelangstraat.nl

“Het kapitaal staat op het veld”

Ondersteuningsplan

30-09

2014-2018

Bijlagen zijn separaat Datum : 19 december 2013 Herzien : 03/02/2014, 13/03/2014, 24/03/2014, 23/04/2014 Status : Definitief Door : L. van Duijn, voorzitter en coördinator a.i. H. Keesenberg, procesbegeleider

SWV 30‐09

De Langstraat VO

Ondersteuningsplan 30-09 23 april 2014 3

Inhoud Adresgegevens ..................................................................................................................... 6 Aangesloten besturen nieuw SWV ........................................................................................ 7 Hoofdstuk 1 – Organisatie van het Samenwerkingsverband ......................................................... 8

Visie op organisatie ............................................................................................................ 8 Visie op Passend Onderwijs ................................................................................................. 8 Doelstelling ....................................................................................................................... 9 Ons motto ........................................................................................................................ 9 Wat betekent zorgplicht binnen passend onderwijs? .............................................................. 10 Onze bestuursorganisatie .................................................................................................. 11

Organogram ................................................................................................................ 11 Bestuur en directie ........................................................................................................ 12 Schoolondersteuningsoverleg ......................................................................................... 12 Zorgcoördinatorenoverleg en zorgcoördinator ................................................................... 12

Ondersteuningsplanraad ................................................................................................... 13 SWV VO De Langstraat 30-09 en gemeenten in verband met LEA ........................................... 13 SWV VO De Langstraat 30-09 in relatie tot basisonderwijs en aangrenzende SWV’n ................... 14

De rol van POVO c.q. de POVO-stuurgroep ....................................................................... 14 Personeel ........................................................................................................................ 15

Hoofdstuk 2 - Dekkende ondersteuningsstructuur .................................................................... 16

2.1 Dekkend aanbod .................................................................................................... 16 2.2 De basisondersteuning ............................................................................................ 17

2.2.1 Preventie en vroegsignalering ............................................................................ 17 2.2.2 Adequate ondersteuningsstructuur ..................................................................... 18 2.2.3 Planmatig werken ............................................................................................ 18 2.2.4 Kwaliteit ......................................................................................................... 18 2.2.5 Niveau van de basisondersteuning ..................................................................... 18

2.3 Extra ondersteuning ............................................................................................... 19 2.3.1 Wat voor profiel kiest de school? ........................................................................ 20

Hoofdstuk 3 - De ondersteuning op schoolniveau ..................................................................... 23 Hoofdstuk 4 - De ondersteuning op bovenschools niveau .......................................................... 27

4.1 De tussenvoorzieningen .......................................................................................... 27 4.1.1 Rebound ........................................................................................................ 28 4.1.2 Crisisplaats ..................................................................................................... 28 4.1.3 Herstart ......................................................................................................... 28 4.1.4 OpdeRails ....................................................................................................... 29 4.1.5 Plusvoorziening ............................................................................................... 29

4.2 Het voortgezet speciaal onderwijs............................................................................. 30

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 5 - Ondersteuningstoewijzing ................................................................................. 32 5.1 Aandachtspunten ................................................................................................... 32 5.2 Adviescommissie toelaatbaarheid ACT ....................................................................... 33 5.3 Advisering ACT en de rol van het OT ......................................................................... 33 5.4 Rol en taken van het OT .......................................................................................... 36

5.4.1 Instrumenten OT ............................................................................................. 36 5.5 Het vaststellen van specialistische of zware ondersteuning door ACT ............................. 37

5.5.1 Advisering specialistische of zware ondersteuning en toewijzing zware ondersteuning (VSO) 37 5.5.2 Taken van de Advies Commissie Toelaatbaarheid (ACT) ........................................ 38 5.5.3 Advisering specialistische onderwijsondersteuning en toewijzing zware ondersteuning 38 5.5.4 Kern ACT (bijeenkomst) ................................................................................... 40 5.5.5 Routing TLV voor zware ondersteuning ............................................................... 41 5.5.6 Het onderzoek voor extra ondersteuning bij de nieuwe leerling .............................. 42 5.5.7 IVO-methode .................................................................................................. 43

5.6 De interne zorgstructuur en zorgcoördinator .............................................................. 45 5.7 TLV voortgezet speciaal onderwijs en terug- en overplaatsing ....................................... 45 5.8 De taken en samenstelling van kern ACT ................................................................... 46

Hoofdstuk 6 - Het proces van ondersteuningstoewijzing ............................................................ 48

6.1 Casusverantwoordelijke van school ........................................................................... 48 6.2 Trajectbegeleider ACT ............................................................................................. 48 6.3 De ACT ................................................................................................................. 49 6.4 Herindicatie ........................................................................................................... 50

Hoofdstuk 7 – Samenwerken met ouders ................................................................................ 51

7.1 Wat zegt de wet? ................................................................................................... 51 7.1.1 Informatie ...................................................................................................... 51 7.1.2 OOGO ............................................................................................................ 51 7.1.3 Aanmelding en toelating leerlingen ..................................................................... 51 7.1.4 Geschillencommissie ........................................................................................ 52 7.1.5 Verstrekken van afschrift .................................................................................. 53 7.1.6 Advies- en instemmingsrecht ............................................................................ 53

7.2 Aanmelding ........................................................................................................... 53 7.3 Leerlingenvervoer .................................................................................................. 54

Hoofdstuk 8 - Doorlopende leer- en ondersteuningslijnen PO-VO ................................................ 55

8.1 PO/SO – VO/VSO ................................................................................................... 55 8.2 Verlengd aanmeldingstraject en Ontwikkelingsperspectief ............................................ 56 8.3 Terugplaatsing ....................................................................................................... 56

Hoofdstuk 9 - Financiële middelen ......................................................................................... 59

9.1 Inleiding ............................................................................................................... 59 9.1.1. Schoolbudget ...................................................................................................... 60 9.1.2. Leerlingbudget .................................................................................................... 63 9.1.3. Expertisebudget .................................................................................................. 63

9.2 Fasering van invoering financieel .............................................................................. 63

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 10 – Relatie met gemeenten, instellingen jeugdhulp en overige partners ...................... 64 10.1 Wat zegt de wet? ................................................................................................... 64 10.2 Aandachtspunten ................................................................................................... 64 10.3 Tussenvoorziening OPDC en bovenschoolse ondersteuning ........................................... 65 10.4 Cluster 1 en 2 ........................................................................................................ 65 10.5 LWOE (Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie ................................................. 67 OT’s en CJG-partners ........................................................................................................ 67 10.5 Overlegstructuur .................................................................................................... 68

Hoofdstuk 11 -Verantwoording .............................................................................................. 69 Afkortingen ........................................................................................................................ 72

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Adresgegevens Naam Samenwerkingsverband VO De Langstraat 30-09 Brinnummer VO3009 Bestuursnummer 21611 KvK 18056147 Bankrekeningnummer 155.809.237 Postadres De Gaard 4 5146 AW Waalwijk Secretariaat mevrouw A. Reemst-Kurpershoek De Gaard 4 5146 AW Waalwijk 0416 – 33 30 69 [email protected] Telefoon 0416 – 33 30 69 Regio-omschrijving Aalburg, Heusden, Loon op Zand, Waalwijk en Woudrichem Bestuursleden de heer L. van Duijn (voorzitter) de heer O. Dooijes (penningmeester) mevrouw E. Messing de heer J. van Pelt de heer F. de Wolff de heer S. Hofkens mevrouw B. Rombouts de heer H. Hoekjen Directeur Nog onbekend

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Aangesloten besturen nieuw SWV Bestuur School Gevestigd Stichting Mytylschool (20233) Mytylschool Tilburg Tilburg Stichting Saltho Onderwijs (50143) VSO De Rietlanden Tilburg/Den Bosch Stichting Samenwerkingsschool SG De Overlaat Waalwijk “De Overlaat” (58722) Stichting voor Protestants-Christelijk Willem van Oranje College Waalwijk Onderwijs Bommelerwaard, Land van Willem van Oranje College Wijk en Aalburg Heusden en Altena en De Langstraat en omstreken (40681) Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs Van Haestrechtcollege Kaatsheuvel (41211) Dr. Mollercollege Waalwijk Walewyc MAVO Waalwijk d’Oultremontcollege Drunen Stichting voor praktijkonderwijs in MET-praktijkonderwijs Waalwijk De Langstraat (30827) Stichting ROC West-Brabant (31107) Prinsentuin Andel Andel Stichting Biezonderwijs (37114) SSOT Tilburg De Keijzer Tilburg VSO De Bodde Tilburg

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 1 – Organisatie van het Samenwerkingsverband Het SWV VO De Langstraat 30-09 is een stichting opgericht door de besturen van de scholen in De Langstraat en het Land van Heusden en Altena en de besturen voor voortgezet speciaal onderwijs (VSO) te Tilburg en te ’s-Hertogenbosch1. Ons werkgebied beslaat De Langstraat en een deel van het Land van Heusden en Altena met daarin de gemeenten Aalburg, Heusden, Loon op Zand, Waalwijk en Woudrichem. De bovengenoemde schoolbesturen vormen tezamen het toezichthoudend bestuur dat de stichting bestuurt en er wordt een directeur aangesteld die belast is met door het bestuur gemandateerde bevoegdheden. De dagelijkse leiding ligt in handen van een directeur, die voorzitter is van het schoolondersteuningsoverleg (SOO) en zorgcoördinatorenoverleg (ZOO) van de scholen. Het SOO en ZOO komen minimaal zesmaal per jaar bijeen onder leiding van de directeur. Visie op organisatie De stichting kiest voor de besturingsfilosofie die uitgaat van het principe “verantwoordelijkheid diep in de organisatie”. Wanneer we passend onderwijs realiseren in de klas en in de school, dan kan het niet anders dan dat daar ook de verantwoordelijkheid ligt. De stichting ziet het SWV dan ook als ondersteunend aan de scholen en zal daarbij haar eigen rol volgens de algemene doelstelling in haar statuten2 geformuleerd uitvoeren. Visie op Passend Onderwijs Onze visie kan het best verwoord worden als “alle leerlingen bij de les” opdat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Voor alle leerlingen optimaal onderwijs en ondersteuning, op de juiste plaats en op het juiste moment: kinderen met speciale behoeften krijgen zo veel mogelijk in de reguliere VO-scholen onderwijs en ondersteuning. Het SWV wil een keten van onderwijs en ondersteuning voor kinderen van 12 tot 20 jaar organiseren, zodat een ononderbroken schoolloopbaan ontstaat zonder voortijdige schooluitval. Speciale aandacht blijft daarbij nodig voor de overgangen tussen de voor- en vroegschoolse voorzieningen in het PO, tussen het P(S)O en V(S)O en tussen het VO en het MBO. Effectieve samenwerking tussen de schakels in de keten is onontbeerlijk. Het SWV wil dat de ondersteuningsmiddelen van het SWV en van de school het kind volgen om het motto: “het kapitaal staat op het veld” te realiseren. Mensen en middelen worden zo veel mogelijk voor het primaire proces van onderwijs en ondersteuning ingezet. Aangezien het leren van een leerling zich niet alleen afspeelt in het domein onderwijs, maar ook thuis en in zijn of haar vrije tijd, kunnen ook die domeinen van invloed zijn op het welbevinden en functioneren van een leerling. De zorg en ondersteuning moet om die reden dichterbij onderwijs komen, zodat er sneller en preventiever opgetreden kan worden.

1 Zie bijlage II – Aansluitingsovereenkomst. 2 Zie bijlage I – Statuten.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Ondersteuning van leerlingen zal dan ook in samenspraak met instellingen uit de jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg en andere zorgpartners georganiseerd moeten worden bij de bron, d.w.z. dat we de vindplaats onderwijs ook soms zien als de werkplaats voor de nodige oplossingen. Wanneer we spreken van integraal handelingsgericht indiceren dan bedoelen we daarmee dat waar dat nodig is een gezamenlijke aanpak zorg en onderwijs voorstaan. Passend Onderwijs betekent voor ons ook passende zorg. In overleg met gemeenten zullen we “Zorg dichterbij Onderwijs” verder vorm moeten geven. Doelstelling Verantwoordelijkheid diep in de organisatie betekent dat wat op docent/leerling-niveau geregeld kan worden niet op klassenniveau georganiseerd behoeft te worden en wat op klassenniveau geregeld kan worden, niet op schoolniveau geregeld behoeft te worden en wat op schoolniveau kan plaatsvinden, niet op SWV-niveau uitgewerkt behoeft te worden. De zorgplicht is dan ook een principe dat ons wijst op onze verantwoordelijkheid ten opzichte van alle leerlingen en ouders/verzorgers op schoolniveau. De algemene doelstelling geformuleerd in onze statuten3 luidt (artikel 2 lid 1a t/d):

a. het vormen en in stand houden van een regionaal SWV in de zin van artikel 17a lid 2 van de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO);

b. het realiseren van een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen alle scholen voor VO en VSO;

c. het realiseren dat zoveel mogelijk van de in voormelde regio woonachtige leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken in VO en VSO en aansluitend het MBO;

d. een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs te krijgen voor in voormelde regio woonachtige leerlingen die extra ondersteuning behoeven.

Ons motto Met het motto “Kapitaal staat op het veld”4 wil het SWV duidelijk maken dat:

Passend onderwijs zich in eerste instantie afspeelt in de klas of groep onder leiding van de docent of ondersteuningsfunctionaris.

Passend onderwijs in de allereerste plaats gaat om de relatie docent/leerling. Passend onderwijs uitgaat van de unieke waarde van ieder kind en iedere docent in de leer-,

werken leefsituatie. Passend onderwijs niet moet blijven hangen in structuren en regels, maar op zoek gaat in het

veld naar mogelijkheden. Passend onderwijs voor zowel leerling als docent gevoeld wordt als ondersteuning wanneer het

leren, werken of leven (even) tegenzit. Wanneer, naast wettelijke verplichtingen, deze ambities vormgegeven kunnen worden, dan is ons passend onderwijs geslaagd. Wij realiseren ons dat nog veel uitgewerkt moet worden en u moet dit ondersteuningsplan (OP) dan ook zien als een groeimodel waarover wij ieder jaar verantwoording afleggen. In die zin is het ook een verantwoordingsdocument.

3 Zie bijlage I – Statuten. 4 Zie bijlage III - “Kapitaal staat op het veld”.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Het ondersteuningsplan is daarnaast ook een communicatiemiddel. Scholen, docenten, leerlingen en ouders moeten bij de vraag om ondersteuning de weg weten op het gebied van onderwijs en ondersteuning, de middelen moeten voorhanden zijn om handelingsgericht te kunnen werken. Wat betekent zorgplicht binnen passend onderwijs? Per 1 augustus 2014 zal de overheid zorgplicht invoeren. Dit houdt in dat schoolbesturen (in de praktijk de scholen) de verantwoordelijkheid krijgen om een leerling, waarvan het schoolbestuur (in de praktijk de school van aanmelding) aangeeft dat die leerling extra ondersteuning nodig heeft, een passend arrangement aan te bieden. Dit aanbod moet gedaan worden bij de aanmelding of als de leerling al op school zit en blijkt dat er extra ondersteuning nodig is. Ouders moeten zich schriftelijk aanmelden en hebben informatieplicht: zij moeten naar waarheid aangeven of zij mogelijk weten of er iets te melden is over hun kind dat consequenties heeft of kan hebben voor het onderwijs. Het bestuur heeft het recht ouders om (aanvullende) informatie te vragen, als ouders dat weigeren is de zorgplicht moeilijk in te vullen. Het extra aanbod van de school (indien dat gewenst of nodig is voor de leerling) moet gedaan worden na maximaal 6 weken (met de mogelijkheid 1x - beargumenteerd - te verlengen met 4 weken). Het aanbod voor extra ondersteuning is of op de eigen school (of de school waar is aangemeld) of op een andere school. Het extra aanbod kan dus op de school van aanmelding zijn, maar ook een andere school. Of een speciale school. Zorgplicht is dus trajectplicht, en geen acceptatieplicht! Men zou kunnen zeggen dat er eigenlijk niet veel verandert met zoals het nu gaat: leerlingen worden aangemeld en in de meeste gevallen geplaatst. Soms is bij de aanmelding duidelijk dat het een leerling is waarover goed nagedacht moet worden: "zal deze leerling (met al zijn of haar achtergronden) bij ons op school (met deze structuur van onderwijsondersteuning) een succesvolle schoolloopbaan hebben?" Soms wordt dit pas later ontdekt in klas 2 of klas 4. Als er sprake is van extra ondersteuning zal de school - in goed overleg met de ouders (en de leerling) - een ontwikkelingsperspectief (OPP) opstellen. Als de zorgplicht gaat gelden verandert het 'nadenken' over al dan niet plaatsing of goede ondersteuning bieden in de 'plicht' daarover na te denken en natuurlijk ook te handelen. Dit kan ook betekenen dat een school een leerling weigert, omdat er op die school voor die leerling geen goede plek is. Steeds staat bij de zorgplicht de volgende driehoek centraal: De wens van de ouder, Het OPP van de leerling, en De (on)mogelijkheden van de school. Dus geen ouders die kinderen altijd kunnen plaatsen, maar ook geen scholen die kinderen van het kastje naar de muur kunnen sturen. Als ouders en school (bestuur) het niet met elkaar eens worden, dan kunnen ouders naar een onderwijsconsulent, de geschillencommissie passend onderwijs, de commissie gelijke behandeling of de rechter. Als scholen bij hun beslissing blijven en ouders houden hun kind thuis, dan is het een zaak voor leerplicht geworden.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Zorgplicht betekent dus: zoveel mogelijk regelen en uitvoeren zo dicht mogelijk bij de school; dat is immers de plek waar ouders zich melden en waar leerlingen genieten van goed onderwijs. Om goed zicht te hebben op de kracht van de scholen heeft iedere school een ondersteuningsprofiel opgesteld en vermeld in de schoolgids. De algemene voorwaarden tot toelating zijn dus:

1. Er is plaatsruimte op de school van aanmelding. 2. Ouders respecteren de grondslag van de school. 3. Voor de leerling geldt dat er uitzicht moet zijn op het behalen van een diploma of een plek op

de arbeidsmarkt. 4. De ouders moeten bij aanmelding aangeven dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft. 5. De gevraagde extra ondersteuning moet door de school geleverd kunnen worden om een

diploma te behalen. In hoofdstuk 3 leest u wat we bedoelen met extra onderwijsondersteuning op de reguliere school. Onze bestuursorganisatie Organogram

*) Schoolondersteuningsoverleg **) Zorgcoördinatorenoverleg Werkeenheden

Bestuur

Directeur

SOO *)

Directielid Zorg per school

ZOO **)

Zorgcoördinator per school

OPDC ACT

Administratieve ondersteuning

OPR

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Bestuur en directie Onze stichting heeft een toezichthoudend bestuur dat volgens een toezichtskader toezicht houdt op de werkzaamheden van een directeur. Deze directeur is belast met door het bestuur gemandateerde bevoegdheden vastgelegd in het directiestatuut5. Voor de directeur is een functieomschrijving opgesteld. De namen van het toezichthoudend bestuur treft u aan in het hoofdstuk Adresgegevens. Schoolondersteuningsoverleg Het SOO staat onder leiding van de directeur en leden worden benoemd door de aangesloten besturen. In het SOO hebben de –adjunct-directeuren (zorg) van de aangesloten scholen zitting. De directeur stelt het ondersteuningsplan op, evalueert dit en stelt dit bij, alles in samenspraak met het SOO. Het SOO draagt zorg voor de organisatorische inrichting van het SOO, zie ook de statuten6. Zorgcoördinatorenoverleg en zorgcoördinator Naast deze twee bestuursorganen, bestuur en SOO, is er een werkverband van zorgcoördinatoren, aangeduid als ZOO: het zorgcoördinatorenoverleg. Ook dat overleg staat onder leiding van de directeur. Het ZOO houdt zich bezig met de praktische uitvoering van zorgondersteuning in de scholen en draagt zorg voor de organisatie en inrichting van het zorgcoördinatorenoverleg. De zorgcoördinator functioneert op basis van een door de school vastgestelde functiebeschrijving, waarbij de school zelf kiest voor een uitvoerende functie of naast een uitvoerende functie ook een coördinerende functie7. De zorgcoördinator vormt een belangrijke spil in de zorgstructuur van de school en vormt met het directielid in het schooloverleg de schakel tussen school en SWV. Voor het functioneren van het SWV en de uitvoering van het ondersteuningsplan op scholen is het van wezenlijk belang dat in alle scholen de positie van de zorgcoördinator sterk is in de zin van een stevige functieomschrijving en opgenomen in de communicatie-/overleglijn met de directie van de school. De zorgcoördinator en directielid zorg uit SOO zijn ook de functionarissen die de schakels en zegsmannen zijn voor de voorzitter van ACT (AdviesCommissie Toelating) en de directeur van het SWV. Ook in de communicatie tussen scholen is de zorgcoördinator en de directeur zorg de zegsman. De ACT geeft een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) af voor het VSO en geeft een advies af over een passend arrangement voor een leerling. Dat laatste doet zij op aanvraag van de scholen als de leerling uit de school dreigt te vallen. Hiermee wil het SWV vastleggen dat ondersteuning aan leerlingen in scholen en communicatie tussen scholen wordt gekanaliseerd en dat de één loketfunctie van scholen vorm krijgt. Het SWV wil hiermee voorkomen dat door allerlei functionarissen in de school op alle niveaus en op verschillende niveaus wordt gecommuniceerd over leerlingen die gediend zijn met een andere vorm van ondersteuning of andere school of opleiding.

5 Zie bijlage VI – Directiestatuut. 6 Zie bijlage I – Statuten. 7 Zie bijlage IV – Functiebeschrijving zorgcoördinator.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Ondersteuningsplanraad De medezeggenschap is georganiseerd in een ondersteuningsplanraad, samengesteld door afgevaardigden van de (G)MR’en ((gemeenschappelijke) medezeggenschapsraden) van de aangesloten besturen of scholen, zijnde één personeelslid en één van de ouders/verzorgers per school. De ondersteuningsplanraad (OPR) functioneert op basis van een vastgesteld reglement, met inachtneming van de bepalingen van de WMS (Wet Medezeggenschap op Scholen). De OPR zal op voorstel van het bestuur met het reglement instemmen in de loop van januari 2014. Het bestuur stelt tenminste eenmaal in de vier jaar een ondersteuningsplan vast. Door de onzekerheden met betrekking tot LWOO- en Pro-gelden en de bezuinigingen en/of teruggedraaide bezuinigingen en het feit dat pas in 2015 de nieuwe Jeugdwet in werking treedt en er tot die tijd sprake is van een overgangssituatie, zal dit ondersteuningsplan na één jaar worden geëvaleerd en waar nodig herzien. Daarvan worden de partijen in OOGO en OPR tijdig ingelicht. In onze statuten is opgenomen wat de procedure zal zijn voor schooljaar 2013-2014. Het voorstel voor het eerste ondersteuningsplan van het SWV wordt uiterlijk op 1 februari 2014 door het bestuur aan de ondersteuningsplanraad ter instemming voorgelegd en aan de burgemeesters en wethouders van de gemeenten in ons SWV om een op overeenstemming gericht overleg (OOGO) te voeren. Voor OOGO is de Model Procedure van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) ons uitgangspunt8. SWV VO De Langstraat 30-09 en gemeenten in verband met LEA Aangezien het SWV VO De Langstraat 30-09 te maken heeft met vijf gemeenten is er regie nodig op het terrein van zorg dichterbij onderwijs. Het heeft de voorkeur van het SWV dat het SWV c.q. de directeur te maken heeft met één gemeente die de regie neemt met betrekking tot zorg dichterbij onderwijs. Helaas is dat, gezien de besluiten van de gemeenten, geen realiteit. Dat betekent dat de aanvullende zorg vanuit de gemeenten voor onze scholen op verschillende manieren zal worden ingevuld en dat ook de logistiek daarmee verschillend zal zijn. Een beschrijving daarvan is op dit moment niet te geven. In de aanloop op dit plan is er voor gekozen dat de coördinator van het SWV voorbereidende besprekingen heeft met ambtenaren onderwijs/zorg die passend onderwijs in hun portefeuille hebben. Afgesproken is dat zij intergemeentelijke afstemming plegen waar mogelijk en ook dat zij hun wethouders zorg en/of onderwijs informeren. De werkwijze is bevredigend, maar heeft wel gevolgen voor onze organisatie in het SWV. De directeur zal aanwezig zijn in de LEA (Lokaal Educatieve Agenda) te Waalwijk, de directeur zal de overige LEA’s alleen bijwonen op verzoek van de betreffende gemeente en het LEA-overleg aldaar zal gevoerd worden door de daar aanwezige schoolbestuurders c.q. –directeuren. De afspraken van de LEA dienen wel te passen in het ondersteuningsplan en daarover wordt de directeur van het SWV ingelicht door de betreffende gemeenten middels toezending van agenda, stuken en besluiten en door de directeur/bestuurder van de VO-school. Naast de verplichte onderwerpen voor de LEA, vindt het SWV dat er ook in de LEA andere onderwerpen aan de orde moeten komen die het lokaal jeugdbeleid raken en onderwerpen die jeugdwerk, jeugdgezondheidszorg, welzijn, maatschappelijk werk en kinderopvang behelzen.

8 Zie bijlage VII – Model Procedure OOGO van de VNG.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


SWV VO De Langstraat 30-09 in relatie tot basisonderwijs en aangrenzende SWV’n Met het SWV PO “Over Maas en Duin” is er regelmatig overleg op coördinatorenniveau. Dat overleg zal door de directeuren van de SWV’n worden voortgezet. Het SWV PO (Primair Onderwijs) en VO adviseren de POVO-werkgroep (overlegplatform Primair Onderwijs – Voortgezet Onderwijs) die verantwoordelijk is voor de doorstroomorganisatie PO-VO op inhoud van het digitale overdrachtsdossier. De rol van POVO c.q. de POVO-stuurgroep Het bestuur van het SWV heeft in samenspraak met het POVO de volgende taken van POVO vastgelegd:

1. Het scheppen van condities en voorwaarden om de overgang van PO/SO naar VO/VSO verantwoord en ononderbroken te laten verlopen. Deze worden uitgewerkt in afspraken en procedures op uitvoeringsniveau en deze afspraken en procedures worden vastgelegd in een heldere procesgang waarin vaste momenten voor informatie, aanmelding en overleg zijn opgenomen.

2. Het bevorderen van de samenwerking tussen het PO/SO en VO/VSO door het initiëren en onderhouden van een regelmatig contact over gemeenschappelijke problemen betreffende de overgang en opvang en over vraagstukken van praktische aard.

Het gaat (samenvattend) om de volgende activiteiten:

Opstellen jaarplanning betreffende: - Open dagen - Regeling (procedure) aanmelding VO - Uitslag toelating - Introductiemiddag / kennismaken met de school voor VO - Voorlichting aan ouders en leerlingen betreffende het VO (in de 4 gemeenten);

Warme overdracht / uitwisseling leerling gegevens (DOD/OKR) Brochure “Naar welke school?” Toezien op een uniform, eenduidig adviesformulier Verzamelen statistische gegevens i.v.m. prognoses Najaarsbijeenkomsten organiseren gericht op praktische uitwisseling en ontmoeting Regeling gezamenlijke betaling kosten Eindtoets CITO PO (totdat nieuwe regelgeving met

betrekking tot het tijdstip van afname wordt ingevoerd). Vaststelling advies vakantieregeling in overleg met het Brabants Overleg Vakantieplanning

(BOV). Namens de SWV’n van passend onderwijs, neemt de directeur/coördinator PO als adviseur deel aan het overleg stuurgroep POVO. Het overdrachtsdossier wordt door alle basisscholen, SBaO en SO digitaal aangeleverd en naar inhoud zo opgesteld dat het OPP9 voor leerlingen met extra ondersteuning optimaal kan worden ingevuld en er adequaat onderzoek in samenspraak met ouders en leerling bij aanmelding kan starten. Ook is het SWV lid van het Platform Passend Onderwijs en komt het verband meerdere malen per jaar met de collega’s van SWV’n uit Brabant en Zeeland bijeen als SWV Regio Zuid-West Nederland. Op deze bijeenkomsten worden deskundigen en accountmanagers van OC&W uitgenodigd om op actuele thema’s elkaar bij te praten.

9 Zie bijlage VIII – Ontwikkelingsperspectief.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Personeel10 Het SWV heeft in principe geen personeel in dienst. De personeelsleden die werkzaam zullen zijn in onze stichting verrichten hun werk op detacheringsbasis. De stichting zal met aangeslotenen en de gemeente met betrekking tot personeel met detacheringsovereenkomsten werken. Deze constructie is gekozen doordat de financiële situatie voor de komende jaren onzeker is en de stichting niet geconfronteerd wil en kan worden met ontslagregelingen of wachtgeldverplichtingen.

10 Zie bijlage XII – Personele inzet.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 2 - Dekkende ondersteuningsstructuur 2.1 Dekkend aanbod Over welke ondersteuning spreken we? We onderscheiden in ons verband de volgende vormen van ondersteuning:

1. Basisondersteuning op schoolniveau 2. Extra ondersteuning op schoolniveau 3. Bovenschoolse ondersteuning 4. VSO

Onderwijs heeft tot taak om kinderen hun sterke en zwakke kanten te laten ontdekken en bij te dragen aan de ontwikkeling van hun sterke kanten, hen te leren om te gaan met hun zwakke kanten. Daarbij moet het onderwijs hen zodanig tijdig en passend ondersteunen in hun ontwikkeling dat zij naar hun vermogen in staat worden gesteld om een diploma of uitstroomkwalificatie te behalen, teneinde succesvol deel te kunnen nemen aan een vervolgopleiding of beroep. Om dit te bereiken, heeft iedere school een SOP (schoolondersteuningsprofiel)11 opgesteld dat in het SWV onderling is afgestemd zodat er een dekkend ondersteuningsaanbod in het SWV bestaat. Het SWV is om die reden uitgebreid met de besturen van VSO te Tilburg en ’s-Hertogenbosch en met de Mytylschool te Tilburg (en ’s-Hertogenbosch).

11 Een schoolondersteuningsprofiel (SOP) is een beschrijving van de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven. Het SOP wordt eenmaal in de 4 jaar vastgesteld (WVO artikel 17b lid 2).

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Orthobeelden met de aanduiding B wil zeggen dat scholen in hun basisondersteuning in staat zijn om leerlingen te ondersteunen. Orthobeelden met de aanduiding P wil zeggen dat scholen bij de aanmelding van deze leerlingen de ambitie hebben deze ondersteuning te ontwikkelen. Orthobeelden met de aanduiding G wil zeggen dat deze scholen (nog) onvoldoende expertise hebben om leerlingen met deze indicatie op te leiden tot een diploma. Orthobeelden aangeduid met ‘-‘ (niet genoemd) betekent dat per leerling wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn van de school, maar dat op dit moment de school handelingsverlegen is. Opmerking: wij willen er op wijzen dat orthobeeld als indicatie niet per definitie iets zegt over het gedrag of leergedrag van leerlingen. Onderzoek naar de mogelijkheden staat voorop. 2.2 De basisondersteuning De basisondersteuning bevat vier aspecten:

Preventie en vroegsignalering Adequate ondersteuningsstructuur Planmatig werken Kwaliteit

2.2.1 Preventie en vroegsignalering Onder preventie verstaan we de basisondersteuning voor alle leerlingen die er op is gericht om tijdig leerproblemen en opgroei- en opvoedingsproblemen te signaleren. Vroegtijdige signalering vereist de aanwezigheid van diagnostische expertise en kan al dan niet in samenwerking met ketenpartners worden georganiseerd. Ook de zorg voor een veilig schoolklimaat (zowel voor leerlingen als medewerkers) maakt deel van uit van de basisondersteuning. Het SWV c.q. sommige scholen beschikken over een eigen orthopedagoog. In onze evaluatie ZAT (ZorgAdviesTeam, nu OT) is geconstateerd dat het diagnostisch vermogen van onze scholen versterking behoeft. Het SWV zal inzetten op die versterking en komen tot een orthopedagogische ‘pool’ die op sterkte is en als expertisegroep op alle scholen inzetbaar is. Deze ‘pool’ van orthopedagogen staat onder leiding van een functionaris/de directeur van het SWV.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


2.2.2 Adequate ondersteuningsstructuur Het tweede aspect van de basisondersteuning is de inrichting van de ondersteuningsstructuur. In het schoolondersteuningsplan (SOP) wordt in ieder geval aangegeven wat de expertise is van de school voor wat betreft preventieve en (licht) curatieve interventies en hoe die zichtbaar worden in onderwijsorganisaties van de school. Ook wordt aangegeven hoe de specifieke expertise van samenwerkende scholen wordt benut en met welke ketenpartners wordt samengewerkt en welke afspraken zijn gemaakt met de gemeente over de uitvoering van jeugdgerelateerde zorgtaken. 2.2.3 Planmatig werken Het derde aspect van de basisondersteuning is planmatig werken. De indicatoren “Zorg en begeleiding”, zoals die door de onderwijsinspectie in het toezichtkader voor VO, Pro en VSO zijn vastgelegd, vormen hiervoor het uitgangspunt. 2.2.4 Kwaliteit Kwaliteit is het vierde aspect van basisondersteuning. Criterium hiervoor is het landelijk vastgesteld waarderingskader van de onderwijsinspectie12 (met name het domein Ondersteuning en begeleiding kwaliteitsaspect 9 en voor Pro kwaliteitsaspect 10 en 11) waarin een minimumnorm voor basiskwaliteit wordt genoemd: de opbrengsten (VO) van de school zijn tenminste voldoende en daarnaast voldoen het onderwijsleerproces of de ondersteuning en begeleiding aan de gestelde norm. Hiervoor is een instrument (zelfevaluatie kader) ontwikkeld. Normen van kwaliteitsmeting zijn o.a.

Interne afstroom percentage op of beneden het landelijk gemiddelde Aftstroompercentage op of beneden het landelijk gemiddelde Uitstroompercentage zonder diploma beneden of op het landelijk gemiddelde 75% van de leerlingen en ouders/verzorgers van leerlingen die in aanmerking komen voor extra ondersteuning zijn

tevreden 2.2.5 Niveau van de basisondersteuning Om het niveau van de basisondersteuning vast te stellen en te volgen, hanteert het SWV een lijst met standaarden en indicatoren. Deze wordt jaarlijks in mei digitaal afgenomen, waarbij de standaard jaarlijks door het bestuur wordt vastgesteld. Scholen die niet voldoen aan de standaard dienen een herstelplan in te dienen bij de directeur c.q. het bestuur13. De basisondersteuning moet voldoen aan:

o een aanbod voor leerlingen met dyslexie en dyscalculie (conform de protocollen geformuleerd in het ondersteuningsprofiel van de school);

o onderwijsprogramma’s en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een meer of minder dan gemiddelde intelligentie. De begrenzing van onderwijszorg binnen een reguliere school op basis van IQ alleen wordt vermeden;

o fysieke toegankelijkheid van schoolgebouwen, aangepaste werken instructieruimtes en de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor leerlingen die dit nodig hebben;

o (ortho)pedagogische en/of orthodidactische programma’s en methodieken die gericht zijn op sociale veiligheid en het voorkomen en aanpakken van gedragsproblemen;

o een protocol voor medisch handelen14; o de curatieve zorg en ondersteuning die de school samen met ketenpartners kan bieden.

12 Zie bijlage IX – Waarderingskader VO. 13 Zie bijlage XVIII – Basisondersteuning. 14 Zie bijlage XXXII – Protocol medisch handelen en medicijnverstrekking.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Bovengenoemde interventies zijn structureel beschikbaar voor en/of binnen de school en moeten de continuïteit in de schoolloopbaan van een leerling ondersteunen. Voor alle genoemde interventies geldt dat een diagnose behulpzaam is voor het inzetten van een handelingsgerichte aanpak. De rol van de ouders en de school bij opvoeding en onderwijs is gelijkwaardig, doch de primaire verantwoordelijkheid voor de opvoeding ligt bij de ouders. Verantwoordelijkheid voor onderwijsondersteuning ligt primair bij de school (schoolbestuur). Vanuit deze grondhouding vindt de communicatie tussen school en ouders plaats. Waar ouders verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kind, is de school verantwoordelijk voor het onderwijs. Onderwijs en opvoeding zijn nauw met elkaar verbonden. Ouders en scholen moeten gezamenlijk optrekken om het kind maximale kansen te bieden. Hiermee geven we aan dat ook ouders een taak en inspanningsverplichting hebben met betrekking tot de opvoeding van hun kind op de scholen. 2.3 Extra ondersteuning Iedere school heeft in haar SOP de basisondersteuning en de extra ondersteuning aangegeven om te laten zien voor welke leerlingen zij in staat is de leerling op te nemen en te begeleiden naar een diploma. De verschillen tussen scholen en afdelingen van scholen zijn gebaseerd op het wel of niet aanwezig zijn van voldoende expertise bij het docententeam. Het doel is dat alle scholen binnen vier jaar een gelijk niveau van basisondersteuning ontwikkelen, tenzij de scholen onderling nadrukkelijk afspraken hebben gemaakt over een specialisatie met betrekking tot extra ondersteuning. Scholen bieden binnen hun profiel een onderwijsarrangement aan dat bestaat uit een afgewogen vorm van onderwijs en ondersteuning. De eerste vorm van een onderwijsarrangement is extra ondersteuning op de reguliere school. Dat kan een reguliere klas zijn met een persoonlijk programma voor een individuele leerling of een speciale klas in de reguliere school. De mate van integratie of aparte ondersteuning is aan de school en wordt in het ondersteuningsplan van de school aangegeven als onderdeel van de ondersteuningsorganisatie. Er kan een variatie plaatsvinden in de duur van de extra ondersteuning, in de lesmaterialen, kleinere klassen, vaste groepsleerkracht of coach. Het SWV heeft met de scholen afgesproken dat zij bij de bepaling van de extra ondersteuning vijf velden van voorzieningen in die ondersteuning vorm moeten geven. Het SWV heeft ook besloten om met betrekking tot de nieuwe indicatiestelling te weten arrangeren, bij de toewijzing van onderwijs ondersteuningsvoorzieningen uit te gaan van deze vijf velden. De vijf velden zijn:

1. Hoeveelheid tijd die nodig is om tot voldoende resultaat te komen en inzet ‘extra handen’ in of buiten de klas.

2. Onderwijsleermaterialen. Aanvullend of aangepast materiaal voor leerlingen die dat nodig hebben om extra ondersteund of uitgedaagd te worden.

3. Ruimtelijke omgeving. Aanpassingen die nodig zijn om het leren mogelijk te maken. Een zorg- of opvanglokaal of stilteruimte voor een time out.

4. Expertise. Hierbij kan het gaan om teamexpertise die geïntegreerd is in de aanpak van een klas of leerling of om specialistische expertise, verzorgd door deskundige docenten of externe partners.

5. De samenwerking met externe organisaties. Ook moet aangegeven worden dat er adequate afspraken zijn met externe instanties zoals jeugdzorg, GGZ, etc.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Deze velden zullen ook opgenomen worden in het format OPP dat verplicht wordt bij de aanname van leerlingen met extra ondersteuning. De velden zullen in de praktijk worden aangevuld als er speciale behoeften zijn bij de leerlingen en/of als de basisschool in het meegeleverde OPP daar aanleiding toe geeft. De ondersteuningsorganisatie van de school bepaalt zelf of de arrangementen geheel, gedeeltelijk of niet in het reguliere onderwijs zijn opgenomen. Op dit moment hebben de scholen niet of onvoldoende professionaliteit om al deze velden zelf intern met eigen personeel te realiseren. De meeste van onze reguliere VO-scholen zijn netwerkscholen, d.w.z. dat zij bij oplossingen (veelvuldig) nog gebruik moeten maken van speciale onderwijsondersteuning van andere instellingen, hetzij andere scholen of zorginstellingen. Binnen vier jaar zullen de scholen moeten aantonen op welke wijze zij in relatie tot de andere scholen van netwerkschool, leunend op de buitenwereld, zelf de ondersteuning in eigen school hebben geïntegreerd. Hiervoor ontwikkelen wij in de komende twee jaar de succesindicatoren. Het SWV zal de onderwijsondersteuners van de REC’s (Regionaal Expertise Centrum), na geschiktheid, in de gelegenheid stellen om hun werkzaamheden op de scholen voort te zetten als daar behoefte aan is. 2.3.1 Wat voor profiel kiest de school? Het bestuur vindt het acceptabel dat iedere school kiest voor haar eigen schoolprofiel. Voor scholen VO worden de volgende profielen gehanteerd (van de MenO groep):

1. Netwerkschool 2. Begeleidingschool 3. Dialoogschool 4. Integratieve school

Het bestuur vindt het niet acceptabel dat de keuze voor een profiel gevolgen heeft voor selectief aannamebeleid en/of een uitstroom of afstroom van leerlingen en van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Het bestuur neemt als norm de landelijke in- en doorstroomcijfers van IDU en de vergelijkende percentages leerlingen per school met extra ondersteuning. De netwerkschool maakt gebruik van geïnstitutionaliseerde speciale onderwijsondersteuning van andere voorzieningen, zoals VSO, bij voorkeur in de directe omgeving van de school en onderwijsondersteuners15 (Tilburg en Den Bosch). Kiest men als profiel voor de integratieve school, dan heeft de school in principe alle onderwijsondersteuning ‘in huis’ om leerlingen met extra zorg te ondersteunen. Scholen kunnen ook kiezen voor een profiel dat zich daartussenin bevindt. Onze VO-scholen hebben als uitgangsprofiel netwerkschool en worden voor het dekkend ondersteuningsaanbod in het SWV bijgestaan door collega VSO-scholen. Scholen kunnen zich in profiel ontwikkelen van netwerkschool naar integratieve school. Het SOP beschrijft welk type profiel men verkiest of wil worden. Het SOP is zodanig opgesteld dat ondersteuningsaanbod van de scholen expliciet wordt genoemd. In de eerste vier jaar zal de basisondersteuning naar inhoud en aanbod verschillen, maar het doel van het SWV is dat na vier jaar in alle scholen eenzelfde niveau en kwaliteit ondersteuning aanwezig is om te voorkomen dat sommige scholen onevenredig gebruik moeten maken van middelen uit het SWV.

15 Zie bijlage XXIV – Taken AB’ers en rol in scholen.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Jaarlijks zal er in mei een monitoring door de directeur plaatsvinden van niveau en kwaliteit van de ondersteuning op de school in relatie tot de middelen. Sommige scholen in ons verband hebben een licentie voor Praktijkonderwijs, zoals MET Pro, of een licentie voor LWOO, zoals Prinsentuin Andel, SG De Overlaat te Waalwijk en Willem van Oranje College Wijk en Aalburg. De indicatie voor Praktijkonderwijs en LWOO wijzigt per 1 augustus 2014 in die zin dat het SWV zelf bepaalt wie op grond van indicatiecriteria in aanmerking komt voor dit type onderwijs. Het SWV volgt voor de komende twee jaar de bestaande indicatiecriteria en beraadt zich daarna op de criteria, de landelijke beslissingen met betrekking tot LWO en Praktijkonderwijs in acht nemend. De indicatiecriteria voor LWOO zijn vastgelegd in het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget. In artikel 4, vierde lid, van dit besluit is opgenomen dat een aanvraag voor LWOO wordt toegewezen aan een leerling die:

een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 75 tot en met 90, en een leerachterstand heeft op tenminste twee van de vier domeinen inzichtelijk rekenen,

begrijpend lezen, technisch lezen en spellen, ten minste een van deze domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand is gelegen binnen de bandbreedte van 0,25 tot 0,5

of een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 91 tot en met 120, en een leerachterstand heeft op tenminste twee van de vier domeinen inzichtelijk rekenen,

begrijpend lezen, technisch lezen en spellen, ten minste een van deze domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand is gelegen binnen de bandbreedte van 0,25 tot 0,5 en

een sociaal-emotionele problematiek heeft. Net als voor het LWOO wordt de indicatie voor Praktijkonderwijs afgegeven door een RVC. Ook voor Praktijkonderwijs zijn de criteria landelijk vastgesteld en vastgelegd in het Besluit RVC’s en regionaal zorgbudget. In artikel 4, derde lid, van dit besluit is opgenomen dat een aanvraag voor Praktijkonderwijs wordt toegewezen aan een leerling die:

een intelligentiequotiënt heeft binnen de bandbreedte 55 tot en met 80, en een leerachterstand heeft op tenminste twee van de vier domeinen inzichtelijk rekenen,

begrijpend lezen, technisch lezen en spellen, ten minste een van deze twee domeinen inzichtelijk rekenen of begrijpend lezen betreft en deze leerachterstand gelijk is aan of groter is dan 0,5.

Het curriculum van Praktijkonderwijs bestaat uit aangepast theoretisch onderwijs, persoonlijkheidsvorming en het aanleren van sociale vaardigheden. Het curriculum van praktijkonderwijs wordt zo veel mogelijk op basis van de kerndoelen verzorgd en is erop gericht zoveel mogelijk leerlingen het referentieniveau 1F Nederlandse taal en rekenen te laten behalen. Praktijkonderwijs bereidt de leerling voor op functies binnen de regionale arbeidsmarkt op een niveau dat ligt onder het niveau van de assistentopleiding in het MBO.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


De middelen Er wordt een onderscheid gemaakt in:

a) Centrale middelen voor beheer en administratie. b) Schoolmiddelen, geld dat naar de scholen gaat. Het zogenaamde schooldeel. c) Expertisemiddelen, geld dat naar projecten gaat om expertise te vergroten en bepaalde

doelgroep te ondersteunen, OPDC. d) Leerlingmiddelen, geld uit schooldeel dat met de leerling mee gaat om hem of haar passend

onderwijs te geven of gegeven te laten krijgen op een school. In hoofdstuk 9 – Financiële middelen zal op de onderscheiden geldstromen worden ingegaan.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 3 - De ondersteuning op schoolniveau De ondersteuning op schoolniveau bevat het geheel van preventieve en licht curatieve interventies, die binnen de zorgstructuur van de school planmatig en volgens overeengekomen kwaliteitsniveau, eventueel in samenwerking met ketenpartners, wordt uitgevoerd. Om de ondersteuning inzichtelijk te maken, presenteren we allereerst een schema waarin de acties met betrekking tot ondersteuning worden aangegeven. Hoe te handelen na signalering? In volgend schema worden de acties per niveau beschreven nadat er signalering heeft plaatsgevonden:

Hoe te handelen?/Checklist Ondersteuning NR OMSCHRIJVING JA NEE

S C

H O

O L

I N

T E

R N

0 ondersteuningsniveau 1 – Signalering in de klas 1 Docent(docent kan ook als docenten gelezen worden)) lost het zelf op. 2 Docent overlegt met collega docent en lost het op. 3 Docent overlegt met de mentor. Mentor neemt actie en lost het op. 4 Mentor legt contact met ouders/leerling16 (deze stap wordt niet gezet als er sprake is van

een problematiek die rechtstreeks herleidbaar is tot de ouders – dan volgt altijd contact met de zorg coördinator – of als de vraagstelling docent-gerelateerd is.

5 Mentor en docent lossen het op. Leerling is gekend in de oplossing. 6 Bij blijvend probleem wordt in overleg met ouders/leerling (zie de eerdere opmerking over

wanneer ouders wel/niet betrokken worden) opgeschaald naar ondersteuningsniveau 2.

Ondersteuningsniveau 2 7 Mentor brengt de leerling in IOT aan de hand van bespreekformulier – er wordt een

oplossing gevonden (melding ouders).

8 De mentor betrekt de zorg coördinator – er wordt een oplossing gevonden. 9 Er vindt een triadegesprek17 plaats tussen ouders/leerling – mentor – zorg coördinator. 10 In overleg met ouders/leerling wordt er opgeschaald naar niveau 3. Ondersteuningsniveau 3 11 ZC’er zoekt in eigen netwerk naar oplossing en vindt deze. 12 ZC’er schakelt het OT in en meldt dit bij ouders/leerling en bij externe zorgpartners. 13 Er wordt een oplossing gevonden – melding ouders. 14 Er wordt een casusverantwoordelijke aangewezen 15 Deze vindt een oplossing en meldt dat bij ZC’er en ouders/leerling. 16 OT (casusverantwoordelijke) doet melding bij ACT.

SCH

OO

LEX

TERN

Ondersteuningsniveau 4 17 In overleg met ouders/leerling komt ACT met een advies m.b.t. een arrangement binnen

of buiten de school.

18 ACT meldt advies aan school en aan directeur SWV. 19 Directeur bekrachtigd advies en oplossing. Advies wordt uitgevoerd.

Ondersteuningsniveau 1 tot en met 3 is dus schoolintern, inclusief de zorgpartners. Ondersteuningsniveau 4 is schoolextern, inclusief zorgpartners.

16 Als er ouders staat kan men ook verzorgers lezen. In ieder geval zal er altijd een gesprek met de leerling plaatsvinden. 17 Onder een triadegesprek wordt een gesprek verstaan met een formeel karakter en met de 3 meest relevante betrokkenen: bijvoorbeeld mentor – ouders – leerling.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Het schema begint bij de signalering in de klas en gaat over zittende leerlingen. Nadat er een leer-, gedrags- of ander probleem gesignaleerd is, wordt er oplossend gehandeld. Wordt er geconstateerd dat er geen oplossing is (dus Nee in de checklist) dan wordt er opgeschaald en gaat de docent in overleg met een collega-docent. Het schema is op twee manieren te gebruiken: als leidraad voor opschaling, maar kan ook gebruikt worden als checklist, d.w.z. wat is waar gebeurd en met welk resultaat. Zo kan er per leerling nagegaan worden waar in de opschaling op school wel of geen of onvoldoende interventie is gepleegd. Zo is de checklist een toets voor de mate waarin een school tijdig en adequaat heeft ingegrepen. De checklist is op die manier te gebruiken als een reflectie op eigen handelen en op het functionerende ondersteuningssysteem. Het is te overwegen om de interventies te voorzien van een datum om inzicht te krijgen in de tijdspanne van de aanpak. Per school zijn er op dit moment verschillen in kwaliteit met betrekking tot interventie en resultaat. We moeten daaraan de komende jaren werken. De kwaliteit moet verbeteren op punten van:

- vroegsignalering - diagnose en stellen van de juiste hulpvraag - dossiervorming (voor derden c.q. andere scholen en ACT) - daadwerkelijke ondersteuning in of buiten de klas

Op al deze terreinen zijn er verschillen tussen scholen en zal er geïnvesteerd moeten worden in verbeteringen. In de ondersteuning op schoolniveau onderscheiden we basisondersteuning, extra ondersteuning en bovenschoolse ondersteuning:

Ondersteuningsniveau 1 De basisondersteuning in de klas (1 t/m 6) De basisondersteuning is het fundament van het continuüm van ondersteuning en betreft het werken in de klas, in de les. De taak van de leraren is hier cruciaal. De leraren zijn op pedagogisch en didactisch gebied in staat om te gaan met diversiteit op groepsniveau. Daarnaast is vroeg signalering en het inspelen als ook het aanpassen hierop een belangrijke kerntaak van de leraren. De vroegsignalering leidt tot een oplossing die door de docent wordt uitgevoerd, zoals ook nu al het geval is. De mentor is de spil in de organisatie van de basisondersteuning. De leraren worden bij bovengenoemde taken ondersteund door mentor en het IOT (intern ondersteuningsteam) onder leiding van de zorgcoördinator. Ondersteuningsniveau 2 De extra ondersteuning in de klas (7 t/m 10) De vroegsignalering leidt tot de constatering dat de leerling met een gedrags-, leer-, motorisch, sociaal-emotioneel probleem te maken heeft en dat extra ondersteuning nodig is. Bij een herkenbaar orthobeeld als oorzaak van het probleem wordt er gehandeld volgens afspraak. Scholen hebben in hun ondersteuningsplan protocollen opgenomen hoe men in het algemeen omgaat met geconstateerde problemen (zie voor de meest voorkomende problemen de Handelingswijzers18). We merken op dat het omgaan met leerlingen met verschillende orthobeelden door veel docenten nog geleerd moet worden. Dit is voor de scholen een belangrijk ontwikkelpunt.

18 Zie bijlage XI – Handelingswijzers.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


De extra ondersteuning betreft het geheel van preventieve en licht curatieve interventies van de school, dat het niveau van de klas of de groep te boven gaat. De school voert deze ondersteuning uit. Mogelijke activiteiten op het niveau van de extraondersteuning zijn: individuele begeleiding, steunlessen, remedial teaching, faalangstreductietraining, sociaal-emotionele vaardigheidstraining, Nederlands als tweede taal e.d. Ook het schoolmaatschappelijk werk, inzet opvoedingsdeskundige en de ambulante begeleiding wordt geplaatst in de extra ondersteuning. Inzet van extra ondersteuning vindt plaats na bespreking/overleg in het IOT. Hier spelen de zorgcoördinator, mentor en onderwijsondersteuner hun rol. Bij de daadwerkelijke ondersteuning in de klas is er de mogelijkheid van inzet van de onderwijsondersteuner (ambulant begeleider, AB’er). Deze biedt hulp aan zowel de leerling als aan het lerarenteam. De onderwijsondersteuner maakt deel uit van het IOT en versterkt zo de expertise van het IOT. Er is melding aan ouders. De onderwijsondersteuners in de school (die de trainingen, de remedial teaching, en andere vormen van extraondersteuning geven) informeren en ondersteunen dus de leraren, zodat die in staat zijn in hun lessen rekening te houden met de behoefte van de leerling en in kunnen spelen op hetgeen de leerling in de extra ondersteuning nodig heeft. Ondersteuningsniveau 3 De extra ondersteuning buiten de klas en/of school (11 t/m 16) Indien de ondersteuningsbehoefte van de jongere buiten de mogelijkheden van de docent of van de school ligt (hier komt het OT –ondersteuningsteam- in beeld) o.a. als er ook problemen zijn in het gezin of in de vrije tijd, wordt in overleg met de ouders (en de leerling) contact gelegd met instellingen voor jeugd en jeugdzorg. Het gaat hierbij om instellingen als: MEE, Juvans, Bureau Jeugdzorg, CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin), GGD, GGZ, leerplicht, politie, instellingen voor verslavingszorg, e.d. De school kan de expertise van deze instellingen benutten door advies en consultatie te vragen. Daar waar zowel ondersteuning binnen als buiten de school nodig is, zullen de school en de instelling voor jeugd en jeugdzorg komen tot één plan van aanpak voor de leerling. Een deel van dat plan bevat de onderwijsondersteuning en wordt door de school uitgevoerd. Een ander deel bevat de sociaal-emotionele of andere ondersteuning van de jongere en wordt uitgevoerd door de instelling voor jeugd en jeugdzorg. Er is dan sprake van Integraal HandelingsGericht Diagnosticeren (IHGD, zie het OPP19). Inzet extra ondersteuning van buiten vindt plaats via het OT en met inzet van een frontlijnmedewerker. Afstemming, coördinatie en regievoering tussen school en instelling vinden plaats in het OT en tussen de vaste contactpersonen. Een goede samenwerking met de instellingen voor jeugd en jeugdzorg bevat het gezamenlijk vastgestelde plan van aanpak, duidelijkheid over de actieverantwoordelijkheid, regelmatige evaluatie, afstemming en eventueel bijstelling van het plan, en bereikbaarheid middels vaste contactpersonen (zie ook het hoofdstuk over de functies van OT). Tevens hebben de gemeenten besloten om een frontlijnmedewerker aan te stellen die als generalist optreedt en overzicht houdt en regie voert over alle domeinen buiten de school waar het kind en het gezin mee te maken krijgen. De gemeenten hebben hiervoor een beleidsnotitie geschreven die na goedkeuring van het College van B&W definitief zal worden. De concept beleidsnotitie “Kaderstellende uitspraken”20 is als bijlage toegevoegd. Het SWV wil in het OOGO afspraken over inzet in fte’s voorbereiden. Overschakeling van basisondersteuning of de extraondersteuning binnen school naar de extra ondersteuning buiten school kan alleen na bespreking in OT onder verantwoordelijkheid van de zorgcoördinator. In het OT ontmoeten de vertegenwoordigers van de school en de instellingen voor jeugd en jeugdzorg elkaar. Daar vindt uitwisseling van informatie plaats, worden besluiten genomen over de aanpak van de ondersteuning. Daar ook wordt afgesproken wie casusverantwoordelijk is en wanneer terugkoppeling en evaluatie plaats vindt.

19 Zie bijlage VIII – Ontwikkelingsperspectief. 20 Zie bijlage XX – Kaderstellende uitspraken, concept notitie.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Ondersteuningsniveau 4 De extra ondersteuning op bovenschools niveau De ondersteuning op het bovenschoolse niveau bevat de ondersteuning, die de mogelijkheden van de school te boven gaan. Leerlingen, die zware extra ondersteuning nodig hebben, die niet of onvoldoende geboden kan worden op een reguliere school, zijn aangewezen op tussenvoorzieningen of het VSO.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 4 - De ondersteuning op bovenschools niveau Wanneer ondersteuningsniveau 4 is bereikt, dan komt de bovenschoolse ondersteuning in beeld. Deze bovenschoolse inzet kan ook partieel plaatsvinden, deels op school zelf en deels buiten school. Welke leerlingen komen in aanmerking voor ondersteuning op bovenschools niveau en kunnen gebruik maken van de tussenvoorzieningen?

a) Leerlingen die door de school gezien de gedrags-, leer- en sociaal-emotionele problematiek niet meer in de reguliere school ondersteund kunnen worden. Er ligt van ACT een positief advies, door het OT onderschreven, dat voor de betreffende leerling een onderwijszorgarrangement bovenschools het enige alternatief is op dat moment. Plaatsing in de bovenschoolse voorziening moet altijd bekrachtigd worden door de directeur.

b) Leerlingen die voor zichzelf een gevaar zijn of voor de school de veiligheid in gevaar brengen en waarvoor acute opvang nodig is.

c) Leerlingen die op geen enkele regulier school geplaatst kunnen worden om redenen genoemd bij a) of b) en die potentiële thuiszitter dreigen te worden. Voor al deze leerlingen geldt ook dat zij in het OPDC (orthopedagogisch didactisch centrum) zullen worden gescreend en geobserveerd om te komen tot een hernieuwde diagnose om een passende plek te vinden op een andere school, instelling, werkvoorziening of bedrijf.

Mogelijke routes naar het OPDC zijn:

Een leerling staat ingeschreven op een regulier VO-school en volgt tijdelijk onderwijs op een OPDC.

Een leerling staat ingeschreven op een school voor (S)BO, maar is nog niet klaar voor het reguliere VO. De leerling wordt wel ingeschreven op een reguliere school voor VO, maar volgt tijdelijk onderwijs op een OPDC.

Een leerling staat ingeschreven op een school voor (V)SO en krijgt geen nieuwe TLV, maar is ook nog niet klaar voor het reguliere VO. De leerling wordt dan wel ingeschreven op een reguliere school voor VO, maar volgt tijdelijk onderwijs op een OPDC.

In beide laatstgenoemde situaties moet dus wel alvast een school voor VO worden gevonden die de leerling inschrijft en die – in overleg met de school voor (S)BO of de school voor (V)SO – een OPP voor de leerling opstelt. Het kan daarmee niet zo zijn dat de school van inschrijving de leerling niet kent.

4.1 De tussenvoorzieningen De tussenvoorzieningen zijn de bovenschoolse voorzieningen, voor leerlingen die tijdelijk meer intensievere begeleiding nodig hebben op het gebied van gedrag en/of sociaal-emotioneel functioneren. In principe hebben de tussenvoorzieningen, de bedoeling de leerling terug te laten keren naar de eigen school. In andere gevallen zijn de tussenvoorzieningen nodig om elders de juiste onderwijsplaats voor de leerling te vinden en de doorstroom daarnaar toe mogelijk te maken. Het SWV realiseert op deze wijze een dekkend en samenhangend netwerk van voorzieningen binnen en tussen scholen voor VO en VSO-scholen cluster 321en 4. Zij wil aan de leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces bieden op een zo passend mogelijke plaats. Leidend voor een passende plaats zijn: de ontwikkelingsmogelijkheden en kwaliteiten van de leerling, de wens van de ouders en de (on)mogelijkheden van de school om een passend traject aan te bieden.

21 Zie bijlage XXX – Ondersteuning Externe dienst, Mytylschool Tilburg, cluster 3

SWV 30‐09

De Langstraat VO


In het Passend Onderwijs zal er gesproken worden over Tussenvoorziening of OPDC (Orthopedagogisch didactisch centrum). Zie ook “Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het VO”22. Ons OPDC bestaat uit de volgende functies: Rebound, Crisisplaats (Time Out), Herstart, Op de rails en Plusvoorziening. Gezien onze schaal zullen wij dat combineren in één tussenvoorziening, waarbij er gestreefd wordt naar behoud van functies en expertise mits dit valt binnen de financiële ruimte van de financiering van het OPDC. 4.1.1 Rebound Een reboundvoorziening biedt tijdelijke opvang aan leerlingen met gedragsproblemen voor wie de zorg die de eigen school kan bieden niet langer toereikend is. Betrokkenheid van de eigen school gedurende het verblijf van een leerling in rebound is een vereiste: de leerling blijft dan ook ingeschreven op de school van herkomst. De leerling volgt gewoonlijk een programma waarin onderwijs en gedragsbeïnvloeding centraal staan, met het doel zo snel mogelijk terug te keren in het reguliere onderwijs, bij voorkeur op de eigen school, of anders op een andere school binnen het SWV. Het programma dat de leerling volgt is maatwerk en is vastgelegd in een individueel handelingsplan. Bij vertrek van de leerling wordt deze voorzien van een gefundeerd advies over het voor hem meest passende vervolg en een eindverslag met aanbevelingen voor de vervolgsituatie. In alle gevallen verzorgt de onderwijsondersteuner van de opvangende school de nabegeleiding om de terugkeer te vergemakkelijken en de in rebound bereikte resultaten in het VO te behouden. 4.1.2 Crisisplaats Een crisisplaats is bedoeld voor een leerling, die vanwege zijn gedrag een zodanig onveilige situatie op school heeft veroorzaakt, dat hij of zij met onmiddellijke ingang niet meer wordt toegelaten. De crisisplaats is in ons SWV ondergebracht bij de Rebound en heeft tot doel de leerling in ± 3 weken weer terug te laten keren naar school. Er wordt gewerkt aan inzicht in het gedrag dat leidde tot de onveilige situatie en aan het herstel van de relatie met de school. Terugkeer op school wordt weer gemonitord door de onderwijsondersteuner van de opvangende school. 4.1.3 Herstart Herstart is voor leerlingen die meer dan vier weken thuiszitten, zonder uitzicht op plaatsing op een school. De leerlingen zijn bekend bij een ambtenaar leerplichtzaken. De leerplichtambtenaar verzoekt de bovenschoolse voorziening om toelating en levert een dossier aan. De directeur van het SWV laat na overleg met de projectleider OPDC de leerling wel of niet toe. Herstart heeft tot doel te bepalen welke school het beste past bij deze thuiszitters en hen weer leren wennen aan het ritme en de regelmaat van naar school gaan.

22 Zie bijlage XIII – Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het VO.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


4.1.4 OpdeRails OpdeRails is bedoeld voor leerlingen met structurele gedragsproblemen, waardoor de veiligheid van de leerling, medeleerlingen en/of leerkrachten in gevaar komt. Leerlingen met een geclassificeerde stoornis en leerlingen, die het speciaal onderwijs bezoeken, een arrangementadvies hebben, zijn uitgesloten van de begeleiding van OpdeRails. De leerling moet minstens 12 jaar oud zijn. De leerling blijft ingeschreven op de school van herkomst. Op de Rails heeft een helder doel: terugkeer naar school, naar het reguliere onderwijs. De leerling doet mee aan een onderwijsprogramma dat veel persoonlijke aandacht en begeleiding biedt. Er wordt gewerkt met duidelijke regels en afspraken. Zo krijgt de leerling de kans een nieuwe start te maken. 4.1.5 Plusvoorziening De Plusvoorziening is een gezamenlijk initiatief van de ministeries van OCW en Jeugd en Gezin. Voor deze jongeren geldt de term 'overbelast' en/of gestapelde problematiek. Deze jongeren lopen een groot risico om als 'drop out' in de statistieken terecht te komen. Overbelaste' jongeren beschikken in principe over de capaciteiten om hun schoolloopbaan met minimaal een startkwalificatie af te sluiten, maar lopen door een opeenstapeling van problemen (gedragsproblemen, psychische problemen, instabiele thuissituatie, schulden en criminaliteit in de directe omgeving) een groot risico op zowel school- als maatschappelijke uitval. Een plusvoorziening is een combinatieprogramma van zorg en hulpverlening, onderwijs en (indien nodig) arbeidstoeleiding, waarbij een duidelijke structuur voor en verbondenheid met de jongere voorop staan. Een initiatief met enkel een onderwijs- of zorgcomponent is dus geen plusvoorziening. Een plusvoorziening kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van het aantal jongeren dat als 'overbelast' aangemerkt kan worden, de aard van hun problematiek en reeds bestaande voorzieningen in de regio.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


4.2 Het voortgezet speciaal onderwijs Leerlingen die hun schoolloopbaan alleen succesvol kunnen doorlopen met behulp van ‘zware ondersteuning’ zullen vanuit het speciaal onderwijs en soms vanuit het speciaal basisonderwijs alleen toegelaten worden tot het VSO als daarvoor door het SWV een TLV wordt afgegeven. Hieronder zetten wij op een rijtje de verschillende routes die in ons SWV gelden voor het instromen van een leerling binnen het VSO: route 1: leerling afkomstig uit het SBaO route 2: leerling afkomstig uit het (P)SO route 3: leerling afkomstig uit het reguliere VO route 4: leerling met een (tijdelijke) specialistische onderwijsondersteuning route 5: leerling afkomstig uit het VSO route 6: verhuisleerling, waarvoor VSO geadviseerd wordt route 7: leerling afkomstig uit een plaatsbekostigde23 setting24, waarvoor de behandeling stopt

en VSO geadviseerd wordt. De routes worden uitgewerkt in hoofdstuk 5. Het VSO is VO voor kinderen met een beperking. De scholen voor VSO zijn voorlopig nog onderverdeeld in vier clusters: - Leerlingen met een visuele beperking. - Leerlingen met een auditieve beperking. - Leerlingen met een lichamelijke, meervoudige of verstandelijke beperking en langdurig zieke

kinderen. - Leerlingen met ernstige gedragsproblemen en psychiatrische stoornissen. De besturen van scholen voor het SO (cluster 3 en 4) zijn opgenomen in ons regionaal SWV voor passend onderwijs. De cluster 1 en 2 organisaties blijven onderscheidend van de rest en blijven bestaan en zullen hun financiering behouden. Binnen het SWV wordt in de toekomst bepaald welke leerlingen toelaatbaar zijn voor het SO cluster 3 en 4. Voor deze leerlingen geeft het ACT een TLV af. Tevens zal er in overleg met de VSO-besturen besloten worden wanneer er na 1 augustus 2014 een herindicatie zal komen. Ook zullen afspraken gemaakt worden met het SWV van het basisonderwijs om grip te krijgen op de leerlingenstroom SO-VSO. Deze leerlingenstroom is in ons verband groeiende en het ‘in control’ geraken is onze eerste prioriteit.

23 De term ‘plaatsbekostiging’ is niet meer in gebruik. Voor de justitiële jeugdinstellingen (jji’s) en instellingen voor gesloten jeugdzorg (gji’s) is er wel de vergelijkbare ‘capaciteitsbekostiging’, die door OC&W en V&J gezamenlijk wordt geregeld. Daarnaast is er de bekostiging voor de residentiële leerlingen. Leerlingen die geplaatst worden in een residentiële instelling (dus zijnde geen jji of gji), kunnen direct worden ingeschreven in een (VSO)school die aan de instelling is verbonden. Door de plaatsing in een residentiële instelling wordt de leerling automatisch aangemerkt als een leerling die toelaatbaar is verklaard. Dit is om wachttijden en onnodige bureaucratie te voorkomen. Voorwaarde is dat de instelling en de school een samenwerkingsovereenkomst hebben (en geregistreerd in BRIN bij DUO). 24 Zie bijlage XIV – Plaatsbekostiging.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Het VSO is gericht op: - de veiligheid en het gevoel van veiligheid van de leerlingen, - methoden, werkvormen, aanpakken en materialen afgestemd op verschillen tussen leerlingen, - het continu in beeld hebben van de ontwikkeling van de leerling - een OPP voor iedere leerling, dat ieder half jaar wordt geëvalueerd en bijgesteld, - onderwijsondersteuning, die is afgestemd op de behoefte van de leerling, - het continu werken aan de verbetering van de ondersteuning door evaluatie, werken aan

verbeterpunten en ontwikkelagenda en borgen van kwaliteit, - deskundigheid van de leraren op het gebied van ondersteuning van leerlingen met extra

ondersteuningsbehoeften, - het betrekken van ouders bij de school en de ondersteuning, - een effectieve en efficiënte ondersteuningsstructuur en een goed functionerend OT, - een warme overdracht bij wisseling van school of van leerjaar: van (S)BO naar VSO, van VSO naar

VO of omgekeerd, van VSO naar MBO, alsook een warme overdracht als de leerling naar een ander leerjaar gaat, een beleid gericht op terugplaatsing. De terugplaatsing wordt sowieso bezien op het moment dat er sprake is van het “verlopen” van de TLV en in de eerste twee jaren van passend onderwijs. Daarnaast is er bij de evaluatie van het OPP25 altijd de afweging of een regulier traject ook mogelijk is.

Voor de rol en werkwijze van het VSO verwijzen wij naar de bijlagen waarin de VSO-besturen, Saltho26 en Biezonderwijs27, een schets voor ondersteuning hebben geformuleerd.

25 Zie bijlage VIII – Ontwikkelingsperspectief. 26 Zie bijlage XV – Dekkend aanbod onderwijsondersteuning Saltho. 27 Zie bijlage XVI – Korte karakteristiek scholen St. Biezonderwijs.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 5 - Ondersteuningstoewijzing 5.1 Aandachtspunten Uitgangspunt van het SWV bij het vaststellen van ondersteuningsbehoeftes is steeds: “Wat heeft dit kind nodig?”. Om leerlingen met extra onderwijsbehoeften de nodige ondersteuning te kunnen bieden, is het nodig dat de scholen zelf in de basis voldoende onderwijsondersteuning kunnen bieden. Een sterke ondersteuningsstructuur op de scholen draagt bij aan het beter en eerder signaleren en in kaart brengen van de leerlingen met een individuele ondersteuningsbehoefte, waardoor in de school tijdig de juiste ondersteuning kan worden geboden. Een sterke ondersteuningsstructuur is dan ook voorwaarde voor de juiste leerling op de juiste plaats met passend onderwijs en met daaraan gekoppeld ondersteuningsaanbod. Een ondersteuningsstructuur op de scholen moet voldoen aan:

a. Tijdige vroegsignalering of adequaat vroegsignaleringssysteem b. Deskundigheid in het opstellen van OPP en handelingsgerichte vaardigheden c. Een ondersteuningsaanbod met resultaatmeting in de tijd d. Met betrekking tot a. t/m c. een tijdige opbrengstgerichte communicatie met leerlingen en

ouders/verzorgers en uitvoerders (docenten en onderwijsfunctionarissen) De verwachting is dat scholen met een sterke ondersteuningsstructuur minder beroep zullen doen op bovenschoolse ondersteuning en leerlingen buiten hun school moeten gaan verwijzen. Daarom is de plaats van de docent in de structuur van groot belang en moet de vraag “Wat heeft de leraar nodig in ondersteuning?” ook door de scholen in hun ondersteuningsplan beschreven worden. Met andere woorden: gerichte deskundigheidsbevordering en handzame organisatievormen voor docenten. De scholen hebben door de vaststelling van de basisondersteuning de bereidheid en verantwoordelijkheid uitgesproken om afzonderlijk als school en samen met andere scholen werk te maken van hun zorgplicht, dat vraagt investeringen in de ondersteuningsstructuur. Voor de ACT en haar werkzaamheden geldt dat hoe beter de scholen hun ondersteuningsstructuur op orde hebben, hoe minder werk ACT zal hebben. De verdere professionalisering van alle betrokken in de school is daarbij van groot belang. De vaststelling van het niveau van basisondersteuning per school heeft een eerste prioriteit bij deze professionalisering. Een toelichting op de veel gebruikte term “professionalisering”. Het SWV acht het van belang een onderscheid te maken tussen:

a. de individuele professionalisering van de lesgevenden en de ondersteuners, b. de organisatorische professionalisering van scholen (o.a. niveau van basisondersteuning).

Wanneer deze twee niet gelijk opgaan, dan gaat passend onderwijs knellen en worden de leerlingen de dupe. Laten we het onderscheid toelichten. Met de organisatorische professionalisering wordt bedoeld een adequaat werkende ondersteuningsstructuur van docent-mentor-zorgcoördinator-hulpverlener-IOT-OT-etc. Sterker nog, dit is één van de voorwaarden om succesvol planmatig te werken. De mogelijkheid tot ondersteuning in de klas om klassenmanagement zodanig uit te voeren dat er succesvolle ondersteuning kan plaatsvinden. Dat heeft niet alleen met de professionaliteit van de docent te maken, maar ook met de klassengrootte en de flankerende ondersteuning van de docent in de klas om extra ondersteuning vorm te geven.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Wat niet in de klas kan, moet buiten de klas en de vraag is of flankerend ondersteuningsbeleid in de school financieel en organisatorisch geregeld kan worden als er onvoldoende geld is voor kleinere klassen. Hier ligt volgens ons SWV een risico. Professionalisering beslaat dus:

- Docenten en organisatie - Vroegsignalering - Opstellen OPP’s - Ontwerpen van onderwijsarrangementen - Beter functioneren van IOT en OT - Effectieve leerlingbesprekingen - Indiceren en arrangeren - Integrale handelingsgerichte diagnostiek (IHGD)

Iedere school zal hier jaarlijks op toezien en verwerkt dit in haar SOP. 5.2 Adviescommissie toelaatbaarheid ACT De ACT heeft in ons SWV vier taken:

1. Ten eerste geeft zij advies voor TLV af voor leerlingen die naar het VSO moeten. 2. Ten tweede geeft zij advies aan de scholen en de directeur van het SWV met betrekking tot de

toelaatbaarheid van een leerling die (tijdelijk) naar een tussenvoorziening moet. 3. Ten derde geeft zij advies aan scholen (op aanvraag van de scholen) bij de toepassing van

een onderwijsondersteuningsarrangement op betreffende school of andere school (bij detachering).

4. Ten vierde geeft zij advies aan scholen en de directeur van het SWV bij (niet) toelating van nieuwe leerlingen in klas 1 of hoger wanneer een thuiszitproblematiek dreigt.

In deze paragraaf wordt de rol van het OT en ACT besproken. Binnen de rol van het OT is er de rol van het IOT die hier zijdelings aan de orde komt. Er kan sprake zijn van ondersteuningstoewijzing bij binnenkomst van een nieuwe leerling, maar ook toewijzing aan reeds op school zittende leerlingen die vast dreigen te lopen, zie hiervoor de stroomschema’s28. 5.3 Advisering ACT en de rol van het OT De school waar de leerling wordt aangemeld of staat ingeschreven verzamelt informatie over de leerling gericht op de ondersteuningsbehoeften van deze leerling. De ondersteuningsbehoeften worden gerelateerd aan de 5 IVO-velden (Indicatiestelling Vanuit Onderwijsbehoefte):

1. aandacht & tijd 2. materialen 3. ruimtelijke omgeving 4. expertise 5. samenwerking met ketenpartners29.

Motto hierbij is ‘wat heeft de leerling nodig?’.

28 Zie bijlage XXVI – Stroomschema zittende leerling; zie bijlage XXVII – Stroomschema nieuwe leerling. 29 Deze velden worden genoemd in Profileren en indiceren, Sardes, 2010

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Wanneer de school op grond van haar ondersteuningsprofiel niet (meer) kan voldoen aan de ondersteuningsbehoeften van de leerling gaat de vraag naar het bovenschools niveau: naar de ACT als adviserend orgaan van het bestuur c.q. de directeur van het SWV. De ACT heeft inzicht in alle ondersteuningsprofielen van de scholen van het SWV, inclusief de scholen voor VSO en de bovenschoolse voorzieningen die het SWV heeft ingericht. Alvorens in te gaan op de taak van ACT, geven we hier schematisch weer de rol en taken van het IOT, OT en ACT. U kunt dit zien als een nadere uitwerking van de checklist uit hoofdstuk 3. Functie IOT OT ACT Screening en probleemtaxatie x Voorbeeld: de school screent alle leerlingen in leerjaar 1 op dyslexie met behulp van instrumentarium conform protocol Dyslexie

Hulpvraag formuleren x Voorbeeld: IOT geeft als hulpvraag ‘leerling verzuimt veel, heeft net name moeite met het op tijd in de les komen bij het eerste lesuur

Hulpvraag (eventueel) herformuleren en vaststellen x Voorbeeld: OT geeft als hulpvraag ‘leerling moet thuis eerst voor twee broertjes zorgen, voordat hij zelf naar school gaat want moeder is opgenomen in psychiatrische inrichting en vader werkt. Twee andere kinderen zitten in respectievelijk groep 2 en groep 5 van de basisschool. Leerling grijpt deze zorg ‘graag’ aan om (delen van) lessen te missen. Gezien zijn prestaties kan de leerling niets missen’.

Doelen bepalen met betrekking tot leren (alleen onderwijsperspectief)

x

Voorbeeld: de leerling behaalt voor elke toets waarbij spellingvaardigheid wordt gemeten minimaal een 5.

Doelen bepalen met betrekking leren + sociaal-emotioneel functioneren (multidisciplinair perspectief)

x

Voorbeeld: de leerling mag per week nog maar 1x een woede uitbarsting laten zien. Hij leert opkomende woede bij zichzelf te signaleren en zichzelf een time out te geven van 5 minuten

(Aanvullend) Diagnostisch onderzoek X Opmerking: de scholen hebben geen eigen psychodiagnostici in huis; zou via SWV (ACT) kunnen verlopen en vragen advies m.b.t. expertise aanvullende diagnostiek. Voorbeeld: OT geeft aan dat leerling persoonlijkheidsonderzoek nodig heeft omdat een stoornis in het autistisch spectrum wordt vermoed. Als we dit bevestigd zien kunnen we afspraken maken hoe we hier als team mee omgaan en welke acties we uitvoeren. Als het niet bevestigd wordt zullen we moeten heroverwegen waarom deze leerling zo veel conflicten heeft met leeftijdgenoten en waarom de leerling aangeeft zich verloren te voelen op school’.

Bieden/activeren ondersteuning leerlingen/docenten/ouders x Voorbeeld: docenten worden door zorgcoördinator uitgedaagd de leerling een week lang niet uit de les te verwijderen. Teamleider wordt gevraagd om docenten waarbij leerling nooit uit de les wordt gestuurd hun aanpak te delen met de docenten die de leerling regelmatig uit de les verwijderen.

Voorbereiden integrale indicatiestelling x Opmerking: betreft ‘voorsorteren’ onderwijsleersituatie + route (extra ondersteuning) Voorbeeld: Leerling is gediagnosticeerd met ADHD en vermoedens ODD; thuissituatie is in het geheel niet ondersteunend (gescheiden ouders; moeder psychiatrisch patiënt; geen brusjes); cognitief vermogen laag gemiddeld, vorderingen blijven achter bij verwachting. Voorsorteren naar project Op de rails. N.B. ACT geeft uiteindelijk advies.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Functie IOT OT ACT Toelichting aan docenten / mentoren / zorgfunctionarissen x x Voorbeeld: zorgfunctionaris (kan zowel uit IOT als OT zijn) legt in team uit wat de consequenties zijn van het thuismilieu waarin de leerling momenteel verkeert op het functioneren op school; Voorbeeld: jeugdarts legt uit wat de medische beperkingen van een leerling betekenen voor het functioneren op school en in de peer group

Coördinatie en opvolging van de ondersteuning en/of jeugdzorg x Opmerking: IOT voor intern, OT voor extern Voorbeeld OT : Zorgcoördinator bespreekt met teamleider de doelen en activiteiten die door alle lesgevers en onderwijsondersteuners (pedagogische conciërge!) de komende periode moeten worden uitgevoerd betreffende deze leerling. Voorbeeld OT: Zorgcoördinator stemt af met schoolmaatschappelijk werker, leerplichtambtenaar en jeugdarts over het terugdringen van het verzuim, zoals besproken bij de hulpvraag en de geformuleerde doelen

Handelingsactivering docenten / mentoren / ondersteuners / zorgfunctionarissen

x

Voorbeeld: Zorgcoördinator legt in team uit wat ‘de bijsluiter’ van de leerling is in termen van ‘doe dit niet’ en ‘doe dit wel’

Deskundigheidsbevordering schoolfunctionarissen x x Voorbeeld: schoolmaatschappelijk werker professionaliseert het team in het herkennen van kindermishandeling Voorbeeld: (preventief) ambulant begeleider professionaliseert het team in het omgaan met oppositioneel gedrag

Activerende preventie x Voorbeeld: Na enkele leerlingen in het IOT te hebben besproken die gepest worden op school wordt een pestproject opgezet

Samenwerking en afstemming in de keten x Voorbeeld: zorgcoördinator zorgt ervoor dat geestelijke gezondheidszorg en schoolmaatschappelijk werk onderling afstemmen over aanvullende diagnostiek (liever parallel proces dan opvolgend)

Evaluatie en monitoring x x x Voorbeeld: Elk gremium genereert data (liefst minimum variant afspreken op niveau SWV). Bij voorbeeld: leeftijd, geslacht, leerjaar, Cito eindscore, IQ, leerachterstanden, diagnoses, presentie (verzuim), incidenten (gedrag),aantal leerlingen per OT, effecten van ingezette interventies (% doel bereikt)

Toetsing van gehanteerde verwijsprocedures x Voorbeeld: uitvoering dossier onderzoek naar ‘minimale stoffering’, zoals IOT heeft hulpvraag en ondersteuningsbehoeften geformuleerd, school heeft doelen geformuleerd, school heeft interventies ingezet en geëvalueerd, leerling is in OT besproken en ‘voorsortering’ naar passende leeromgeving.

Advies passende onderwijsleeromgeving x Voorbeeld: school en OT hebben voorgesorteerd voor bovenschoolse voorziening X, ACT toetst inhoudelijk en procedureel en ziet dat alle stappen zijn gezet; geeft advies.

Directeur geeft op basis van advies ACT formeel een ‘go’ of ‘no go’.

De toepassing van dit schema van screening en probleemtaxatie op de scholen heeft laten zien dat de diagnosekracht op meerdere scholen nog onvoldoende is. Er zijn scholen die in parttime dienst een orthopedagoog inzetten, er zijn echter ook scholen die geen orthopedagoog hebben. Het tekort aan expertise op dit punt moet worden weggewerkt, anders ontstaan er verkeerde hulpvragen en verkeerd ‘passend onderwijs’. Het SWV zal zich sterk maken om te komen tot een orthopedagogenpool waarbij alle orthopedagogen onder leiding van een functionaris/de directeur ingezet kunnen worden op meerdere scholen. Ook zal bezien worden of uitbreiding nodig is en of het verzoek om twee schoolpsychologen op te leiden in werking kan worden gezet.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


5.4 Rol en taken van het OT Het SWV heeft de functies van IOT, OT en ACT vastgesteld waardoor het OT op alle scholen een vastgestelde procedure volgt. IOT, OT en ACT zijn advies organen in een oplopende reeks van ondersteuningsadvies. Door het OT eerder in stelling te brengen, kan het OT meer een ondersteunende rol spelen en vanuit de diverse disciplines kijken welke ondersteuning de leerlingen nodig hebben. Het OT zorgt ervoor dat alle informatie over de leerling verzameld wordt en kan een platform zijn waarin de experts elkaar positief bevragen naar de mogelijkheden van de leerling. Het OT zal om die reden professioneel geschoold en gecoacht worden. a. Een verdere professionalisering van het OT is cruciaal voor het goed kunnen functioneren van de

interne ondersteuningsstructuur van de school, maar ook voor de werkwijze van de ACT. De scholen zullen via scholing en ‘training-on-the-job’ het OT veel meer in stelling moeten brengen.

b. Het OT neemt de beslissing zelf om diagnostisch onderzoek uit te laten voeren. Door onderzoek eerder in het traject in te zetten, kan sneller de juiste behoeftes worden vastgesteld en kan de school gerichter en eerder zelf de juiste ondersteuning aan de leerling bieden. Het OT bepaalt zelf de procedure, de kosten van onderzoek worden betaald uit het schoolbudget. Hier kan de diagnosekracht van de ‘orthopedagogenpool’ een rol spelen.

OT brengt de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de individuele leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben in beeld. Voor een beperkt deel van de leerlingen zal de onderwijsleeromgeving aangepast dienen te worden. Bij het in beeld brengen hanteert de school/OT het door het SWV voorgestelde format OPP gebaseerd op IVO. 5.4.1 Instrumenten OT Integraal handelingsgerichte diagnostiek30 (IHGD) Bij het inzetten van extra ondersteuning aan een leerling, hanteert het OT een IHGD. De focus ligt op de mogelijkheden en de ondersteuningsbehoefte van de leerling in plaats van op de tekorten en problemen. De werkwijze is vraag gestuurd en oplossingsgericht: welke onderwijsleersituatie past het best bij deze leerling en waar kan deze goed worden aangeboden? Door uit te gaan van de mogelijkheden van de leerlingen, worden medische, psychologische of psychiatrische kenmerken alsmede de handelingsverlegenheid van de school wel meegewogen, maar zijn deze niet het vertrekpunt voor de diagnostiek. Ten eerste voorziet IHGD in een goed omschreven, stapsgewijze diagnostiek waardoor een systematische advisering is gewaarborgd. IHGD vraagt om een constructieve samenwerking tussen ouders en leerling, school en hulpverleners. Ten tweede biedt IHGD de school de mogelijkheid de ondersteuningsbehoefte van de leerling in kaart te brengen en de mogelijke invulling van deze behoefte vorm te geven. We hebben gezien dat voor leerlingen waarvoor extra onderwijsondersteuning wordt ingezet, er ook sprake kan zijn van extra jeugdzorgondersteuning. Het OPP biedt handvaten waarmee de docent het onderwijs kan afstemmen op de behoefte van de leerling. Nu is de primaire taak van de docent onderwijs geven en een goed pedagogisch klimaat realiseren. De rol met betrekking tot jeugdzorgondersteuning is voor hem/haar beperkt, maar wel van wezenlijk belang voor de leerling.

30 Een heel bruikbaar hulpmiddel voor de scholen om handelingsgericht werken vorm te geven, is de publicatie van N. Pameijer e.a. (2012): Handelingsgericht werken in het voortgezet onderwijs. Leuven/Den Haag: Acco. De publicatie biedt diverse werkdocumenten die ook te downloaden zijn.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


De CJG-partners en de al reeds in het gezin aanwezige hulpverleners beslissen nu over de aard van de jeugdzorgondersteuning. De inzet van een frontlijnmedewerker zal de besluitvorming tot ondersteuning en aard van de ondersteuning gaan stroomlijnen. Deze frontlijnmedewerker doet dit in samenspraak met OT en met de ouders en volgt het principe van één kind, één plan, waar (zonodig en mogelijk) de schoolondersteuning deel van uitmaakt. De integraliteit zit in de afstemming en raakpunten tussen onderwijs en zorgondersteuning. De gehanteerde methodiek IHGD is hierop gericht. Bovengenoemde twee processen vinden plaats in OT van de school. Door te investeren in deze diagnostiek professionaliseren we de werkwijze van het OT: de verwachting is dat de school vaker zelf in staat moet zijn om leerlingen de juiste ondersteuning te bieden. Als de school meent handelingsverlegen te zijn (en dat impliceert evaluatie van reeds ingezette interventies, inclusief interventie onderwijsondersteuner) en behoefte heeft aan een extra ondersteuning dan meldt de school de leerling aan bij de ACT met de vraag om een advies over passend onderwijs/ zorgarrangement om vervolgens zelf extra ondersteuning inhoudelijk vorm te geven of elders. Let op: het gaat om een advies van ACT hoe verder te handelen. Wat moet er gebeuren? De interne ondersteuningsstructuur en IHGD IHGD vraagt om een inhoudelijk en proces-/gedragsmatige ondersteuning van leraren, daarvoor ontvangen scholen eigen middelen (het schoolbudget) waarmee leraren geschoold moeten worden. Geschoold in het herkennen van de ondersteuningsbehoefte van leerlingen en in het kennen van de mogelijkheden om leerlingen daarin te ondersteunen. Naast het tijdig signaleren van de ondersteuningsbehoeften van leerlingen, is het van belang dat leraren ook de vaardigheden hebben/krijgen om op basis van de signalen te handelen. Op basis van de mogelijkheden van de leerlingen, zal de school haar leraren moeten faciliteren om die mogelijkheden te realiseren. Dat kan door te investeren in de vaardigheden van leraren of in de structuur/organisatie van de ondersteuning, bijvoorbeeld door het inrichten van specifieke zorgklassen of ondersteuningsaanbod en inzet van onderwijsondersteuners. 5.5 Het vaststellen van specialistische of zware ondersteuning door ACT 5.5.1 Advisering specialistische of zware ondersteuning en toewijzing zware ondersteuning (VSO) Wanneer de extra ondersteuning niet toereikend is, kunnen er twee acties volgen via één route:

1. De route advies vragen bij ACT c.q. het laten toetsen van een eigen advies om een speciaal arrangement aan te bieden.

2. De route aanvraag TLV om toegelaten te worden tot VSO. Als leerlingen in de loop van hun (reguliere ) schoolloopbaan vastlopen, ondanks de inzet van extra onderwijs- en/of jeugdzorgondersteuning kan een aanvraag bij het SWV worden ingediend voor een (tijdelijke) specialistische ondersteuning of voor een TLV voor het SO. Binnen Passend Onderwijs is gesteld dat de bestaande commissies voor indicatiestelling komen te vervallen. De minister maakt het SWV verantwoordelijk voor de besluitvorming over toewijzing van alle vormen van ondersteuning in het onderwijs, inclusief speciaal onderwijs, naar het motto ‘Wie betaalt, bepaalt’.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Van belang is dat het proces van beoordeling en bepaling van (tijdelijke) specialistische ondersteuning of zware onderwijsondersteuning en de daarmee samenhangende TLV efficiënt, tijdig en transparant tot stand komt. De verandering van de indicatiestelling naar een beoordeling van wat de leerling nodig heeft, zal tot gevolg hebben dat de diagnostiek minder leidend zal zijn maar juist dienend aan de bepaling van de mate van onderwijsondersteuning dat de leerling nodig heeft. Het ACT fungeert als een loket waar scholen met hun ondersteuningsvragen terecht kunnen. Het ACT kan en mag arrangementen adviseren die het aanbod aan ondersteuningsmogelijkheden van de scholen overstijgen en waar OT’s moeten opschalen. Er wordt bij zware ondersteuningsvragen samengewerkt met collega’s uit het speciaal onderwijs die hiervoor de benodigde expertise hebben. Als ACT geven zij de TLV’s af. De procedure hiervoor wordt via het SWV gecommuniceerd. Het proces om te komen tot het advies voor een (tijdelijke) specialistische onderwijsondersteuning of TLV VSO begint bij de school van herkomst. Hier vindt onderzoek en dossiervorming plaats dicht bij het primaire proces en komt de verantwoordelijkheid hiervan ook meer bij school te liggen, uiteraard met betrokkenheid van de ouders. 5.5.2 Taken van de Advies Commissie Toelaatbaarheid (ACT) De taak van de commissie is de aanvraag van het bevoegd gezag van de school te beoordelen en hierover advies uit te brengen aan de school en de directeur van het SWV. De commissie zal hiertoe het dossier van de leerling bestuderen en dit met belanghebbenden bespreken om tot een juiste afweging te komen. Eventueel kan de commissie, voorafgaand aan het af te geven advies, verzoeken om aanvullend onderzoek. De ACT bestaat uit minimaal drie deskundigen van het SWV, waaronder een onafhankelijk voorzitter. De ACT kan externen desgewenst uitnodigen voor overleg, bijvoorbeeld de betrokken CJG-partner van de afleverende school en de frontlijnmedewerker. 5.5.3 Advisering specialistische onderwijsondersteuning en toewijzing zware ondersteuning Op de VO-school waar de leerling ingeschreven staat, is vastgesteld dat de extra ondersteuning niet toereikend is. In overleg met de ouders, de onderwijsondersteuners, de CJG-partners en na advies bij het ACT, maakt de school de afweging tot het aanvragen van een (tijdelijke) specialistische onderwijsondersteuning. Voorwaarde is dat binnen de school alles in het werk is gesteld om op eigen kracht, met ondersteuning van de eigen onderwijsondersteuners, aangevuld met ondersteuning vanuit het CJG, uitval te voorkomen en het leerproces te continueren. Na overeenstemming hierover met de ouders wordt de aanvraag in gang gezet bij het ACT.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Binnen de interne ondersteuningsstructuur van de VO-school vindt de voorbereiding plaats voor het hele proces om te komen tot de aanvraag. De voorbereiding bestaat uit dossieropbouw en eventueel aanvullend onderzoek. De coördinatie ligt bij de zorgcoördinator en bestaat uit:

het verzamelen van alle relevante stukken die nodig zijn voor het toekennen van een (tijdelijke) specialistische onderwijsondersteuning (zie dossieropbouw ACT);

het plannen van een bijeenkomst met de ACT van het SWV; het uitnodigen van alle direct betrokkenen, waaronder leerling, ouders/verzorgers, reeds

ingezette CJG-partner, frontlijnmedewerker, lid ACT, desgewenst extra volwassene uit het directe netwerk van de ouders/verzorgers.

Het ACT beslist, aan de hand van de aard van de problematiek en de eventuele betrokkenheid bij de betreffende casus. De ACT-leden ontvangen het dossier minimaal 2 weken voorafgaand aan de ACT-bijeenkomst. Zij zorgen voor invulling voor een (pre-)advies, check op volledigheid en kwaliteit. De totale procedure wordt qua tijdpad en administratieve procesgang door de casemanager van de school per casus verder uitgewerkt en op papier gezet.

Evaluatie: te weinig ontwikkeling

Advies voor specialistische ondersteuning

ACT-bijeenkomst

Toekennen van specialistische ondersteuning

Aanvraag voor zware ondersteuning (VSO)

Reguliere VO-leerling

Extra ondersteuning met OPP

SWV 30‐09

De Langstraat VO


5.5.4 Kern ACT (bijeenkomst) De kern ACT is samengesteld uit minimaal drie formele leden, te weten:

de voorzitter (onafhankelijk) de orthopedagoog vertegenwoordiger of psycholoog van het VSO/REC, tevens trajectbegeleider

Deze drie leden beslissen bij meerderheid van stemmen over TLV’s of aanvullende arrangementen. De kern ACT nodigt zelf de volgende personen of functionarissen uit die nodig zijn voor onderzoeken of advies:

ouder(s) en leerling, met ouder- of leerlingondersteuning (een volwassene uit directe netwerk van ouders)

zorgcoördinator van school een specialist vanuit de specialistische onderwijsondersteuning (cluster 1, 2 of 3 deskundige

met betrekking tot Pro of ZML) frontlijnmedewerker van de gemeente(n) projectleider VAT leerplichtambtenaar

Tijdens de ACT-bijeenkomst wordt het pre-advies besproken en bekeken welke vorm van ondersteuning voor de leerling het meest passend en gewenst zal zijn en of een advies daartoe kan worden genomen met als mogelijk uitspraak een TLV of speciaal aanvullend arrangement. Uitspraak van de kern ACT Het kern ACT geeft haar advies aan de directeur van het SWV en zal in haar advies de uitspraak onderbouwen. Als de directeur van het SWV dit advies ondersteunt zal een specialistische onderwijsondersteuning of TLV voor de leerling door het SWV worden toegekend. De directeur van het SWV geeft de school en de ouders hiervan schriftelijk bericht, waaronder:

het advies de startdatum van de specialistische onderwijsondersteuning of VSO-traject (zware

ondersteuning) de einddatum van de specialistische onderwijsondersteuning of VSO-traject (zware

ondersteuning) eventuele vervolgafspraken

Ingeval van het toekennen van een TLV voor het VSO, zal tevens aangegeven worden:

het overeengekomen bekostigingsniveau cat 1, 2 of 3 en tijdsduur. welke scholen binnen de regio ’s-Hertogenbosch of Tilburg de gewenste zware ondersteuning

kunnen bieden, zodat ouders/verzorgers zich daarop kunnen oriënteren. Binnen het SWV zijn verschillende arrangementen (op maat) mogelijk als specialistische onderwijsondersteuning. Specialistische ondersteuning bestaat uit een arrangement dat het ondersteuningsaanbod van de school overstijgt waaronder tijdelijk verblijf op een tussenvoorziening (OPDC). Specialistische ondersteuning bevat vormen van onderwijsondersteuning, zo nodig in combinatie met jeugdzorgondersteuning, die het eigen aanbod van de reguliere school overstijgen. De specialistische ondersteuning is altijd tijdelijk. Bij het advies van specialistische ondersteuning (OPDC) worden afspraken gemaakt over de duur van het arrangement. Deze afspraken worden vastgelegd in het OPP van de leerling. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan de overdracht van expertise naar de school zodat de school het op termijn zelf kan. De trajectbegeleider van het ACT houdt toezicht op het verstrekken van specialistische ondersteuning en het nakomen van gemaakte afspraken en rapporteert dat aan de directeur.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


5.5.5 Routing TLV voor zware ondersteuning Er zijn verschillende routes voor het instromen van een leerling binnen het VSO:

route 1: leerling afkomstig uit het SBaO route 2: leerling afkomstig uit het (P)SO route 3: leerling afkomstig uit het reguliere VO route 4: leerling met een (tijdelijke) specialistische onderwijsondersteuning route 5: leerling afkomstig uit het VSO route 6: verhuisleerling, waarvoor VSO geadviseerd wordt route 7: leerling afkomstig uit een plaatsbekostigde setting, waarvoor de behandeling stopt

en VSO geadviseerd wordt Route 1 en 2: Leerling afkomstig uit het basisonderwijs of (primair) speciaal onderwijs waarvoor om een toelaatbaarheidverklaring VSO wordt gevraagd Het PO of (P)SO heeft vastgesteld dat de extra ondersteuning niet toereikend zal zijn op een reguliere school voor VO en heeft in overleg met alle betrokkenen (leerling, ouders, leerkracht, IB’er en directeur) besloten dat een aanvraag voor een TLV bij het SWV VO zal worden gedaan. Het SWV PO is van de situatie van deze leerling op de hoogte. Het bevoegd gezag van het VSO zet de procedure voor het aanvragen van een TLV voor het VSO in gang. De school waar aangemeld is, is verantwoordelijk voor het hele proces om te komen tot een TLV. Het is aan de verantwoordelijkheid van de afleverende school bij wie de coördinatie hiervan ligt. Tijdens de ACT-bijeenkomst, vergelijkbaar met de eerder beschreven procedure, zal het advies voor een TLV VSO vastgesteld worden.

PO

Start VO: Instroom

(P)SO

ACT-bijeenkomst

Besluit TLV VSO door directeur

Advies TLV VSO

V(S)O

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Route 3 en 4: VO-leerling naar VSO Op de VO-school waar de leerling ingeschreven staat, is vastgesteld dat ondanks de geboden basis- en extra ondersteuning en na afweging over wel/niet een tussenarrangement, de leerling vastloopt en dus niet te handhaven is binnen de eigen reguliere VO-school. In overleg met de ouders wordt een aanvraag voor een TLV bij het SWV in gang gezet. Het ACT van het SWV is over de situatie van deze leerling op de hoogte en de trajectbegeleider ondersteunt de aanvraag voor een TLV voor het VSO. De afleverende VO-school is verantwoordelijk voor het hele proces om te komen tot een TLV. De coördinatie ligt bij de zorgcoördinator. Tijdens de ACT-bijeenkomst zal het advies voor een TLV VSO vastgesteld worden en voor besluitvorming worden voorgelegd aan de directeur van het SWV. Route 5, 6 en 7 Leerlingen vanuit deze routes worden gemeld aan het ACT. Zij behandelt de zaak naar bevinding van zaken, oude afspraken afwegend, en met inachtneming van de wettelijke voorschriften. Het ACT meldt deze leerlingen bij de directeur van het SWV. 5.5.6 Het onderzoek voor extra ondersteuning bij de nieuwe leerling Voor de nieuwe leerling geldt een zorgplicht bij aanmelding waarvoor een stroomschema31 in de bijlagen is opgenomen. In deze paragraaf beschrijven we hoe onze VO-scholen vaststellen of en wanneer extra ondersteuning nodig is. In het SWV is een format OPP vastgesteld en een stappenplan dat bij invulling van OPP32 gehanteerd wordt. Het OPP is het resultaat van onderzoek of extra ondersteuning nodig is. Voor het Praktijkonderwijs en VSO gelden andere OPP’s, zo hanteert MET Pro haar eigen IOP (Individueel OntwikkelingsPlan). Na invulling van het OPP is een passende ondersteuning op papier gezet. Belangrijke aspecten om succesvol te zijn noemen wij hier, aangezien de monitoring van handelingsgericht werken ook in de school moet plaatsvinden.

31 Zie bijlage XXVII – Stroomschema nieuwe leerling. 32 Zie bijlage VIII- Ontwikkelingsperspectief.

Reguliere VO-leerling

Extra ondersteuning: met OPP

Evaluatie: te weinig ontwikkeling

Besluit TLV VSO door directeur

Advies TLV VSO ACT-bijeenkomst

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Aspecten: 1. Er moet met betrekking tot de doelen die bereikt moeten worden consensus zijn tussen

leerling/ouders en de school en consensus onder de docenten die de leerling lesgeven. In teamvergaderingen moet deze consensus worden vastgelegd.

2. Het is de onderwijsondersteuner die onder leiding van de zorgcoördinator de vorderingen met betrekking tot OPP volgt. M.a.w. de onderwijsondersteuner is de casemanager.

3. Bij onvoldoende uitvoering of resultaat OPP meldt de zorgcoördinator dit bij de directie die passende maatregelen neemt. Hierdoor komt de uitvoering van de extra ondersteuning in de lijn van de verantwoordelijken.

4. De zorgcoördinator dient in de school duidelijk in positie gezet te worden. D.w.z. hij/zij is verregaand gemandateerd om directiezaken uit te voeren of wordt in de lijn door de directie direct ondersteund.

Risico’s die bij OPP op de loer liggen:

a. De zorgcoördinator is niet of onvoldoende in positie om sturend op te treden. b. De directie is onvoldoende ondersteunend en corrigerend richting uitvoerende docenten. c. Er is onder lesgevende docenten geen of onvoldoende consensus over de doelen en er is geen

affectie met de problematiek van de leerling. d. De zorgorganisatie in de school of klas is onvoldoende organisatorisch gefaciliteerd of wordt

door de docent onvoldoende professioneel uitgevoerd. Afspraken die met betrekking tot het OPP zijn gemaakt in relatie tot basisonderwijs:

1. Wij hanteren ons format OPP en communiceren dit met het basisonderwijs. Daar waar leerlingen vanuit het basisonderwijs een OPP meenemen, nemen wij die over en passen die in ons OPP in. Wij verzoeken de basisscholen om bij aanmelding het OPP mee te sturen.

2. Onderwijsondersteuners en/of orthopedagoog worden betrokken bij h et invullen van het OPP. 5.5.7 IVO-methode Terug naar de zittende leerling. De inzet van ondersteunende instrumenten start zodra de leraar merkt dat een leerling of hijzelf meer ondersteuning nodig heeft. Er zijn diverse instrumenten op de markt waarmee leraren aan de hand van een beknopte digitale vragenlijst of kijkwijzers snel een inschatting kunnen maken van de ondersteuningsbehoefte van de leerling en/of van henzelf.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Wij kiezen voor de IVO-methode en vullen dat aan met eigen bevindingen. Om vervolgens de inzet toe te schrijven aan 5 velden:

1. Hoeveelheid aandacht/handen in de klas: denk aan een onderwijsassistent, een kleinere groeperingsvorm, een co-teacher, enz. enz.

2. Aangepast lesmateriaal: Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften hebben soms aangepast materiaal nodig: duidelijke schema's/ aparte agenda voor kinderen die structuur nodig hebben, e.d.

3. Aanpassingen in de ruimtelijke omgeving: passend onderwijs vraagt voor nogal wat leerlingen aanpassingen in de ruimtelijke omgeving. Sommige leerlingen hebben af en toe of regelmatig een 'time out' nodig. Andere leerlingen hebben veel behoefte aan fysieke bezigheden, ook zijn er leerlingen die behoefte hebben aan een pedagogische omgeving waarin zij rust, overzicht en duidelijkheid vinden door veel structuur, duidelijke regels en strikte begeleiding.

4. Expertise: het gaat op dit veld om de mate waarin de leerkracht en/of het team kennis van en ervaring met stoornissen en beperkingen hebben. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen teamexpertise en individuele expertise. Onder teamexpertise willen we expertise verstaan die geïntegreerd is in de teamaanpak en geïnternaliseerd in het handelen van alle medewerkers. Onder individuele expertise verstaan wij bij één of meer interne of externe collega's/partners (soms toevallig) aanwezige expertise.

5. De samenwerking met externe organisaties: voor sommige leerlingen is het van doorslaggevend belang of de school intensief samenwerkt met externe instanties zoals jeugdzorg, revalidatie of geestelijke gezondheidszorg.

Naast een instrument voor de leraren, gaan we als scholen werken met een OPP in plaats van een handelingsplan. Het is belangrijk dat scholen nog veel nadrukkelijker laten zien welke acties zijn ondernomen en wat de effecten waren. Het gaat erom dat de school een goed OPP beschrijft en tevens aangeeft wat het effect was van reeds eerder genomen maatregelen. Aan de hand van een checklist wordt beoordeeld of de school procesmatig tot een juiste hulpvraag is gekomen, gebruik makend van de IVO-methode: Heeft de school voldoende en de juiste informatie aangeleverd? Is het ontwikkelperspectief en de benodigde onderwijsondersteuning helder? Heeft de school de juiste maatregelen genomen (binnen de afspraken van de basisondersteuning)

en helder aangegeven wat daarvan de effecten waren? Wat heeft de leerling nodig en wie/waar kan dat geboden worden? Acties: a. De verschillende instrumenten rond het OPP worden geïntegreerd tot een overzichtelijk format

voor de school. Voorwaarde is dat het format beknopt blijft. Ook moeten de visie en wensen van leerlingen en ouders er aan toegevoegd worden.

b. Voor zowel het hulpformulier voor het OT als de uitwerking checklist wordt de onderwijsondersteuner ingezet als klankbord om de bruikbaarheid van de instrumenten te beoordelen. Uiteindelijk moeten er drie instrumenten worden opgeleverd die werken: 1. Een OPP (met gebruik van de IVO-velden om de ondersteuningsbehoeften in kaart te brengen)

dat de school inzicht biedt in de onderwijsbehoeften van de leerling en dat door de school intern toegepast kan worden om de juiste ondersteuning aan te bieden. Het formulier moet een bruikbaar instrument zijn voor de interne ondersteuning op school. Het format moet toegevoegd worden aan het leerlingvolgsysteem, zodat iedere leraar er zaken op in kan vullen: wat signaleer je, wat heb je er mee gedaan en wat is het effect?

2. Een helder aanvraagformulier voor advies bij de ACT (een beknopte toevoeging aan het OPP). 3. Een formulier van ACT waaruit blijkt hoe hun advies tot stand is gekomen.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


5.6 De interne zorgstructuur en zorgcoördinator Een belangrijke randvoorwaarde op schoolniveau is de positie en bekwaamheid van de zorgcoördinator. In de bijlage kunt u lezen wat de functie van een zorgcoördinator33 behoort te zijn volgens het SWV. De scholen zullen dit taakprofiel moeten kunnen onderschrijven om garant te staan voor een goed functionerende ondersteuningsstructuur. Het SWV zal dit nauwlettend volgen als het om inzet en middelen gaat. Van belang is dat de zorgcoördinator een passende positie heeft in de schoolorganisatie en dat zijn/haar rol door iedereen geaccepteerd wordt. Het SWV verwacht dat de zorgcoördinator de aansturing van de onderwijsondersteuners voor zijn of haar rekening neemt en hij uitvoerder is. Een zorgcoördinator coördineert de werkzaamheden van:

- De schoolmaatschappelijk werker - De RT’er - De opvoedkundige

De zorgcoördinator kan gemandateerd worden door de directeur tot voorzitter van het OT. Het bestuur van het SWV vindt gezien de belangrijke functie die het OT krijgt, dat de voorzitter van dit team in principe een directielid moet zijn of de zorgcoördinator/teamleider de beslissingsmacht van een directielid moet hebben. 5.7 TLV voortgezet speciaal onderwijs en terug- en overplaatsing De TLV wordt in ons SWV afgegeven door de ACT, d.w.z. dat zij een advies geven dat

bekrachtigd wordt door de directeur van het SWV. Procedure terug- en overplaatsing. Indien een VSO-school aan de hand van de resultaten van

leerlingen verwacht dat er een regulier traject mogelijk is, legt de VSO-school het OPP van de leerling voor aan de ACT. De ACT geeft vervolgens een advies of voor langer verblijf in het VSO (in ieder geval vindt dit plaats als de TLV is verlopen) of voor een traject in het VO. Zie met betrekking tot de procedure en beleid tot terug- of overplaatsing van leerlingen naar het VO ‘Herindicatie zittende (V)SO- leerlingen’34 in de bijlagen.

33 Zie bijlage IV – Functiebeschrijving zorgcoördinator. 34 Zie bijlage XXVIII – Herindicatie zittende (V)SO-leerlingen.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


5.8 De taken en samenstelling van kern ACT Acties: a. De kern ACT (hierna ACT) vormt de adviescommissie toelaatbaarheid voor het VSO en

adviescommissie onderwijs-zorgarrangementen bij extra ondersteuning of specialistische ondersteuning.

b. De ACT brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan het bestuur c.q. de directeur van het SWV ten aanzien van de toewijzing van onderwijszorgarrangementen voor individuele leerlingen. Een advies van de ACT kan nooit uitstijgen boven een wettelijke bevoegdheid van een school m.b.t. inrichting en toelating. De voorzitter van ACT meldt de directeur van het SWV het advies. Het SWV hanteert bij advisering van ACT ‘past toe’ of ‘legt uit’, d.w.z. dat de verantwoordingsplicht richting SWV hiermee is vastgelegd. NB: Formeel gaat ACT niet over toelating VSO en toelating VO. Wel kan ze een toelatingsadvies of arrangementsadvies geven m.b.t. reguliere school. Het is de school (lees schoolbestuur) die een besluit moet nemen over het wel of niet inschrijven van een leerling of aanbieden van een extra voorziening. Ook hier geldt ‘pas toe’ of ‘leg uit’.

c. De ACT richt zich enerzijds op het beoordelen van het doorlopen proces: welke maatregelen heeft de school al genomen, heeft de school de juiste stappen gezet, zijn ouders er goed bij betrokken geweest, etc. Anderzijds is de ACT verantwoordelijk voor de inhoudelijke afweging ten aanzien van de benodigde onderwijsondersteuning en het daarbij best passende onderwijsarrangement. De ACT is immers onafhankelijk, heeft specifieke kennis op basis van casuïstiek en heeft overzicht over de mogelijkheden bij andere scholen dan wel boven schools. Scholen vragen een advies van de deskundigen of ze een goede inschatting hebben gemaakt van de eigen handelingsverlegenheid en of ze de onderwijsbehoeften van de leerling goed hebben omschreven. Scholen zullen daarbij wellicht ook al een arrangement voor ogen hebben, maar de ACT geeft op basis van het door de school geschetste OPP en het dossier het aanvullend advies wat betreft het gewenste arrangement, zowel inhoudelijk als wat betreft de omvang en termijn. Dit vraagt wel van de ACT om een heldere motivatie ten aanzien van het toegewezen arrangement en een eenduidige procedure.

d. Het besluit over de financiering van het arrangement ligt bij de school, gezien het feit dat zij een schoolbudget hebben ontvangen. Ook de controlerende taak ten aanzien van de uitvoering van de adviezen en de besteding van middelen ligt bij de school, die daarvoor verantwoording aflegt aan de directeur van het SWV. Voor die verantwoording wordt een procedure afgesproken. Bestaat het advies van een arrangement buiten school, dan volgt het geld de leerling en bekostigt de school dat arrangement.

e. De ACT stelt per kwartaal en uiterlijk voor 1 mei een overzicht samen van de adviezen van de ACT gerelateerd aan de scholen van het SWV en/of externe instellingen. Op basis van dit overzicht kan de directeur de ontwikkelingen en verrichte werkzaamheden monitoren en eventuele onregelmatigheden of andere ontwikkelingen voor 1 mei doorgeven aan het bestuur c.q. de directeur van het SWV.

f. Omdat in de nieuwe werkwijze de nadruk meer komt te liggen op het OT, zal op termijn het werk van de ACT vooral gericht zijn op het controleren van de procesgang en het geven van advies aangaande het meest geschikte arrangement. De samenstelling van ACT: een orthopedagoog (wettelijk verplicht) een vertegenwoordiger van VSO/REC tevens trajectbegeleider (of psycholoog) een onafhankelijk voorzitter. Naast deze drie mensen kunnen bijvoorbeeld de casusverantwoordelijke van de school, de leerplichtambtenaar BjZ of CJG’er op afroep uitgenodigd worden door ACT om een toelichting op een ondersteuningsvraag of situatie te geven. De ACT is vrij om in haar voorbereidend onderzoek andere deskundigen te betrekken.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


g. Om er voor te zorgen dat de ACT bij de invoering van passend onderwijs op 1 augustus 2014

goed voorbereid aan de slag kan gaan is in 2014 een afbouwperiode voor ten aanzien van de samenstelling van de huidige toewijzingscommissie (de PCL). Het eerste halfjaar (augustus 2013 tot en met 31 juli 2014) verandert er nog niets. Vanaf augustus 2014 neemt de leerplichtambtenaar niet meer permanent zitting.

h. In de procedure bij de ACT is de school in principe niet aanwezig. Wel kan het zo zijn dat de casusverantwoordelijke van de school door de ACT kan worden uitgenodigd.

i. In de procedure bij het ACT kan de leerling en de ouders/verzorgers aanwezig zijn als dat de zaak ten goede komt. Ouders kunnen zich laten begeleiden door een deskundige.

j. Het ACT wordt uitgebreid met een ambtelijk secretaris. Immers, het aantal dossiers dat onder de bevoegdheid van de ACT komt, neemt toe. De werkgroep adviseert het SWV om een ambtelijk secretaris aan te stellen met de volgende taken: Het controleren van de dossiers (wat betreft volledigheid). Het voorbereiden van de vergadering van de ACT. Het bijhouden van een leerlingvolgsysteem waarin de aangemelde leerlingen worden

beschreven, inclusief het advies van de ACT. Het bijhouden van een digitaal archief waarin alle betrokkenen de dossiers van de leerlingen

kunnen raadplegen. Het bijwonen van ACT-vergaderingen en het maken van notulen. Het schrijven en versturen van de adviezen van de ACT. Het uitvoeren van een jaarlijkse monitor bij scholen: in hoe verre zijn de adviezen van de ACT

gerealiseerd?

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 6 - Het proces van ondersteuningstoewijzing We onderscheiden twee soorten trajectbegeleiders: een casusverantwoordelijke van school en een trajectbegeleider van ACT. 6.1 Casusverantwoordelijke van school Wanneer het OT aangeeft dat de school handelingsverlegen is of extra advies nodig heeft, kan een leerling doorverwezen worden naar de ACT van het SWV. Om er voor te zorgen dat de toewijzingscommissie over de juiste informatie beschikt om snel een advies te geven, is een goede voorbereiding cruciaal. Hier moet de casusverantwoordelijke een belangrijke rol spelen. Wanneer het OT, na het gewenste professionaliseringstraject, over de juiste inhoudelijke expertise beschikt, is het OT naar verwachting goed in staat om deze voorbereiding zelf uit te voeren. Daarvoor hanteert de school een procedure die is vastgelegd in een Checklist Ondersteuningsniveau. Voor IOT en OT is deze checklist en bijbehorende stukken altijd onderdeel van het dossier voor OT en ACT. Het SWV vindt het essentieel dat er tijdig niet alleen OVER de leerling wordt gesproken maar ook MET de leerling wordt gesproken (inclusief ouders). Om die reden zijn ouders/verzorgers expliciet in de checklist opgenomen. Bovendien laat de checklist concreet zien wie wat doet in welke fase. Zo wordt de werkwijze voor een ieder transparant en is goed communiceerbaar. 6.2 Trajectbegeleider ACT Het SWV verwacht dat de professionalisering van de OT’s tijd nodig heeft en niet in één schooljaar gerealiseerd is. Wij stellen daarom voor om voor een overgangstermijn van twee jaar een trajectbegeleider in te zetten die de OT’s hierin kan ondersteunen. Een taakbeschrijving trajectbegeleider35 is opgenomen in de bijlagen. De trajectbegeleider valt inhoudelijk gezien onder de verantwoordelijkheid van het SWV als een tijdelijke ondersteuner van de schoolgebonden OT’s. De trajectbegeleider is een onafhankelijke expert die snel de situatie kan inschatten en de achtergronden van de problematiek kan beschrijven: is het leerlinggerelateerd, leraargerelateerd, schoolgerelateerd of omgevingsgerelateerd? De trajectbegeleider wordt ingezet bij de adviesaanvraag van de kern ACT, bij het compleet maken van het dossier (welke informatie is nog nodig), maar ook in de contacten tussen school, leerling en ouders. Het SWV zal vanaf oktober 2013 een pilot starten met een trajectbegeleider. Dit levert een dubbel voordeel op: de inzet van de trajectbegeleider zorgt voor scholing on the job bij de OT’s en biedt de toewijzingscommissie de mogelijkheid om te beoordelen of de werkwijze zoals de werkgroep die heeft geformuleerd ook goed werkt. Door de hulp van de trajectbegeleider is het OT in staat de hulpvraag zo concreet en helder mogelijk te omschrijven, zodat de toewijzingscommissie naast een volledig dossier ook een concrete hulpvraag ontvangt. Het SWV is voornemens om een onderwijsondersteuner de opdracht te geven om als trajectbegeleider op te treden. Deze functionaris zal ook een taak krijgen bij de coördinatie en aansturing van de ondersteuners in de scholen. Zie hiervoor de paragraaf betreffende de inzet van de ondersteuners in het hoofdstuk organisatie.

35 Zie bijlage XXIII – Trajectbegeleider ACT.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


6.3 De ACT Het OT kan de trajectbegeleider van de ACT in een eerder stadium raadplegen en/of uitnodigen bij het OT-overleg als onderdeel van ondersteuningsniveau 3. Het voordeel hiervan voor de school en het OT is dat de casusverantwoordelijke gaandeweg leert van de werkwijze van de trajectbegeleider van het ACT. De trajectbegeleider ACT draagt zo bij aan de scholing ‘on the job’ van het OT. Voor de ACT heeft deze werkwijze het voordeel dat het dossier altijd volledig is en er dus snel een helder advies gegeven kan worden. De verantwoordelijkheid voor de leerling en het dossier blijft altijd bij de school liggen. Om een beeld te krijgen van de werkwijze van de trajectbegeleider, wordt in de bijlagen een voorbeeld van een profiel van de trajectbegeleider ACT36 beschreven. Op basis van het voorgaande is er zo een ideale situatie waarin een professioneel OT een belangrijke rol speelt in de ondersteuningstoewijzing. Het SWV denkt dat deze situatie in augustus 2015 van kracht zou kunnen zijn. In de overgangsperiode tot aan augustus 2015 zou de ondersteuningstoewijzing er volgens het SWV als volgt uit zien: 1. Leraren geven gerichte begeleiding en ondersteuning aan de leerlingen. Als leerlingen extra

aandacht nodig hebben, dan bespreken leraren dit met hun directe collega’s tijdens de leerlingbespreking en/of met de mentor volgens de afspraken uit de eigen interne zorgstructuur.

2. Als de leraren merken dat een leerling meer ondersteuning nodig heeft, dan brengen de leraren de ondersteuningsbehoefte van de leerling en van henzelf in kaart met behulp van een ondersteunend instrument. Vervolgens is het van belang dat de leraren op basis van de in kaart gebrachte ondersteuningsbehoeften ook gaan handelen: wat kan/moet er anders in de aanpak richting de leerling?

3. Als leraren ondanks de eigen aangepaste werkwijze handelingsverlegen worden, dan wordt de leerling besproken in het IOT. Het IOT zal, op basis van de input van de leraar/leraren, in gezamenlijkheid tot een beschrijving van de ondersteuningsbehoefte van de leerling komen. Het IOT neemt ook de input van ouders en leerling mee in de beschrijving. Op basis van de beschrijving van de ondersteuningsbehoefte kan concreet gemaakt worden welke acties moeten worden uitgezet en door wie.

4. Als de leraren handelingsverlegen blijven en/of er behoefte is aan nader onderzoek of extra ondersteuning, dan wordt de leerling besproken in het OT. De experts in het OT komen samen tot oplossingen, bieden samen extra ondersteuning aan of voeren indien nodig onderzoek uit. Zodra de school/het OT een zwaardere ondersteuning vermoedt die buiten de basisondersteuning valt, wordt de trajectbegeleider uitgenodigd bij het OT-overleg. De trajectbegeleider ondersteunt de school/het OT bij het opstellen van het OPP door de juiste vragen te stellen en adviezen te geven. De trajectbegeleider kan de school ook ondersteuningsadviezen richting de ouders en de leerling (of eventueel richting de basisschool of een zorginstelling). De verantwoordelijkheid voor de leerling en voor het dossier blijft liggen bij de school en het OT.

5. Indien het OT tot de conclusie komt dat de leerling of de school extra ondersteuning nodig heeft, en deze ondersteuning buiten de basiszorg van de school valt, dan besluit het OT om de leerling aan te melden bij de ACT. Het OT formuleert/onderbouwt aan de hand van het OPP wat de leerling en de school nodig hebben qua extra ondersteuning. De trajectbeleider kan de school adviezen geven over de aanvraagprocedure bij de ACT: is het dossier compleet en zijn de onderwijsbehoeften helder en goed in kaart gebracht? Daarnaast geeft het OT aan wat er op school al is gedaan en wat het effect van de acties is geweest. Tevens geeft het OT aan of de benodigde onderwijsbehoeften al dan niet op de school zelf te realiseren zijn met extra middelen uit eigen schoolbudget.

6. De leerling wordt aangemeld bij de ambtelijk secretaris van de ACT. De ambtelijk secretaris beoordeelt het dossier administratief: is het compleet?

36 Zie bijlage XXIII – Trajectbegeleider ACT.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


7. De leerling wordt besproken in de vergadering van de ACT. De ACT kijkt per leerling: a. Zijn de juiste stappen doorlopen? Checklist. b. Wat is wenselijk in het kader van het OPP (welke verandering willen we zien)? Wat geeft

school aan? c. Wat is daar voor nodig (ondersteuningsbehoefte)? d. Is dit haalbaar en zo ja, waar en hoe?

Op basis van het opgestelde OPP door de school en de bespreking door de ACT, komt de ACT tot een advies over het gewenste arrangement en de invulling daarvan (waar, hoe, termijn).

8. Het advies van de ACT wordt eerst schriftelijk meegedeeld aan de directeur van het SWV, de zorgcoördinator en door de school aan de ouders/verzorgers van de leerling. Indien de school zich niet kan vinden in het advies, dan meldt de school dit - inclusief een duidelijke onderbouwing - direct aan de ACT en aan de directeur van het SWV.

9. Het SWV heeft een formele bezwaarprocedure in het kader van de TLV. Er is een bezwarencommissie.

6.4 Herindicatie Het SWV zal dit jaar een pilot draaien om leerlingen met een indicatie LGF (Leerlinggebonden financiering) en VSO-plaats te herindiceren (formeel doet het CvI dit nog tot 1 augustus 2014, maar de pilot werkt als voortraject). Het SWV zal het komende schooljaar de pilot gebruiken om te kijken wat de rol van de ACT wordt in het kader van de toekenning arrangement van LGF leerlingen in VO, van leerlingen VSO richting regulier VO en van leerlingen SBaO (Speciaal BasisOnderwijs) en SO richting VSO en van LWOO/Pro-arrangementen. Ook de rol van het verlengde aanmeldingstraject (VAT) en de samenwerking PO/VO wordt hierin meegenomen. Zie voor dit VAT hoofdstuk 8.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 7 – Samenwerken met ouders In het kader van passend onderwijs is de positie van de ouders en de leerlingen heel belangrijk, in de procedure hebben we ze al een plaats gegeven. Privacy is geregeld in artikel 17a lid 14 WVO37. Ten aanzien van de ondersteuningsbehoeften en het onderwijsarrangement hebben ouders en leerlingen bepaalde wensen. De checklist biedt de mogelijkheid dat de school daar tijdig aandacht aan besteedt. Bij het formuleren van het OPP zijn de ouders mede ondertekenaar van het perspectief. Gedurende het hele proces blijft de school verantwoordelijk voor de communicatie met en de informatievoorziening richting ouders en leerling. De school verwacht ook van ouders een open communicatie en neemt dit op in het aanmeldingsformulier. 7.1 Wat zegt de wet? Wij nemen in ons ondersteuningsplan letterlijk over wat er in de wet staat met betrekking tot de rol van de ouders. Hiermee krijgen zij de positie die zij verdienen en kan daarover geen misverstand ontstaan. Wij werken de artikelen kort voor u uit. 7.1.1 Informatie In het ondersteuningsplan opnemen hoe ouders geïnformeerd worden over de ondersteuningsmogelijkheden (artikel 17a, lid 8f). De ouders zullen via de website van het SWV VO De Langstraat 30-09 direct geïnformeerd worden over de ondersteuningsmogelijkheden. Ook via de websites van de scholen zullen de ouders inlichtingen ontvangen en kunnen zij doorlinken naar de site van het SWV. 7.1.2 OOGO Op overeenstemming gericht overleg met ouders van leerlingen met ontwikkelingsperspectief en de jaarlijkse evaluatie met ouders (artikel 26, lid 1) Dit spreekt voor zich. Het wordt opgenomen in het OPP met naam en datum voor evaluatie. 7.1.3 Aanmelding en toelating leerlingen Aanmelding en toelating van leerlingen en de positie van ouders (artikel 27, lid 2a en verder). Bij aanmelding en toelating zullen ouders steeds gewezen worden op de wijze van toelating, de criteria en de procedures daarvoor38.

37 Zie bijlage XXI – Privacyreglement ZAT; zie bijlage XXII – Privacyreglement ACT. 38 Zie bijlage XVII – Toelating en criteria nieuwe en zittende leerlingen.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


7.1.4 Geschillencommissie Tijdelijk geschillencommissie toelating en verwijdering bij geschil tussen ouders en het bevoegd gezag (artikel 27c, lid 2). Scholen zijn aangesloten bij een geschillencommissie en hanteren de daarvoor geldende procedures bij toelating en verwijdering. Op grond van de Wet Passend Onderwijs neemt per 1 augustus 2014 het bestuur van het SWV de beslissingen over de toelaatbaarheid van een leerling tot het SBO of het (V)SO. Tegen die toelaatbaarheidsverklaring van het SWV kunnen de betrokken ouders en het schoolbestuur bezwaar indienen39. Op grond van de Wet Passend Onderwijs dient het SWV voor de behandeling van die bezwaren een adviescommissie te hebben. Die adviescommissie brengt aan het bestuur advies uit over het bezwaar tegen de toelaatbaarheidsverklaring. Na dit advies moet het bestuur een beslissing nemen op het bezwaar. De naam van de commissie is: Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring SBO/(V)SO. Met deze commissie zijn we verzekerd van een onafhankelijke en deskundige adviescommissie. Daarnaast zijn we aangesloten bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) van Onderwijsgeschillen. Aansluiting bij de commissie betekent dat we bij Onderwijsgeschillen één onafhankelijk en professioneel loket hebben, waar de commissies waar het SWV mee te maken kan krijgen, zijn ondergebracht. Dit betreft de volgende commissies:

De Landelijke Commissie voor Geschillen WMS, die bevoegd is voor geschillen tussen bestuur en OPR.

De Landelijke Arbitragecommissie Samenwerkingsverbanden, die bevoegd is voor geschillen binnen het SWV.

De Landelijke Geschillencommissie OOGO die bevoegd is voor geschillen tussen het SWV en de gemeente in het overleg over het OP.

De Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring SBO/(V)SO, die bevoegd is in bezwaren tegen de toelaatbaarheidsverklaring van het SWV.

De Landelijke Klachtencommissie Onderwijs, die bevoegd is in klachten over beslissingen en gedragingen van het bestuur, de bestuurder(s) en de medewerker(s) van het SWV.

Voor het kind wordt bij extra ondersteuning een traject gevolgd waarbij binnen zes (uiterlijk tien) weken door school wordt onderzocht welke extra ondersteuning nodig is en of de betreffende school dat kan bieden. Zo niet, dan moet de school met ouders op zoek naar een andere reguliere school met passend onderwijs of wordt het plaatsing op LWOO of Pro. Uitgangspunten: a. In het traject van extra ondersteuning en proces van aanmelding en toelating geeft de school

ruimte voor de visie van de ouders en de leerling. Mogelijke wensen ten aanzien van de invulling van de ondersteuningsbehoefte zullen gemotiveerd in het aanmeldingsdossier opgenomen worden. Indien mogelijk houdt de ACT bij het formuleren van haar advies rekening met de visie en de wens van ouders en de leerling. Als het in het belang van de leerling niet mogelijk is om aan deze wensen te voldoen, dan is het noodzakelijk dat de ACT zorgt voor een goede verslaglegging en een heldere uiteenzetting van haar motivatie.

b. ACT stuurt haar advies over het arrangement en eventuele opmerkingen (zienswijze) naar de school (zorgcoördinator) en de school voor VO stuurt het naar de ouders/verzorgers. Ook voor de verdere uitvoering van het arrangement is de school het communicatiekanaal naar ouders.

c. Het SWV heeft een bezwaarprocedure met betrekking tot toelaatbaarheid, zodat ouders weten wat zij kunnen doen als ze het niet eens zijn met een beslissing van de school of een advies van de ACT ten aanzien van toelaatbaarheid.

39 Zie bijlage XXXIII – Regeling bezwaar toelaatbaarheid.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


d. Er is een uitgewerkte procesgang in het kader van de zorgplicht. De scholen overleggen samen met het VSO ieder jaar eind april over de eventueel nog niet geplaatste leerlingen en om te kijken wie van hen deze leerlingen wel op zich kan nemen. Pas na deze vergadering worden de ouders ingelicht, zodat die meteen een goede motivatie en een goed alternatief aangeboden krijgen. De casemanager die ook verantwoordelijk is voor het VAT kan indien nodig ook een rol spelen in de gesprekken tussen ouders en de school. Uiteindelijk is de school (in het kader van de zorgplicht) waar de leerling is aangemeld, verantwoordelijk voor de communicatie met de ouders.

Het OPP40 wordt vastgelegd met medeweten van ouders/verzorgers en opgenomen in een format. Bij een geschil tussen ouders en school van aanmelding, is er een geschillenprocedure waarbij de ouders hun geschillen kunnen voorleggen aan de geschillencommissie. 7.1.5 Verstrekken van afschrift Het samenwerkingsverband verstrekt van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling als bedoeld in het veertiende lid, afschrift aan de ouders (artikel 17a, lid 15). In onze checklist ondersteuningsniveau zijn de leerlingen en ouders/verzorgers expliciet opgenomen, zodat van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling een afschrift naar de ouders gaat. Het OPP wordt zowel door school als door de ouders/verzorgers ondertekend. 7.1.6 Advies- en instemmingsrecht De medezeggenschapsraad heeft adviesrecht (WMS artikel 11) met betrekking tot het schoolondersteuningsprofiel. De ondersteuningsplanraad heeft instemmingsrecht ten aanzien van het ondersteuningsplan (WMS artikel 14). Dit punt spreekt voor zich. Het reglement OPR41 volgt. Met deze samenwerking willen wij ouders/verzorgers optimaal informeren over onze extra ondersteuning. Wij verwachten van ouders met betrekking tot de informatievoorziening ook een inspanningsverplichting die er toe leidt dat scholen de juiste informatie tijdig ontvangen om te voldoen aan de wettelijke termijnen met betrekking tot procedures. De informatieplicht geldt ons inziens dus niet alleen voor scholen, doch ook voor ouders/verzorgers. 7.2 Aanmelding In onze inleiding hebben wij melding gemaakt van de zorgplicht van scholen. Die zorgplicht geldt voor leerlingen met extra ondersteuning. De aanmelding en toelating verloopt bij onze scholen centraal en volgens de daarvoor geldende wettelijke aanmeldingsvoorwaarden:

- Er is plaatsruimte op de school van aanmelding; - Ouders/verzorgers respecteren de grondslag van de school; - Het kind moet voldoen aan het inrichtingsbesluit (er moet uitzicht zijn op het behalen van een

diploma). Dit betekent dat een leerling met een VMBO-advies niet toelaatbaar is tot het VWO. Nadat kind en ouders/verzorgers voldoen aan bovenstaande voorwaarden, kan het kind schriftelijk worden aangemeld en kan de zorgplicht ingaan voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. 40 Zie bijlage VIII – Ontwikkelingsperspectief. 41 Zie bijlage V – Reglement Ondersteuningsplanraad.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


7.3 Leerlingenvervoer Ons streven als SWV is om de leerlingen zo dicht mogelijk bij hun woning onderwijs te laten volgen. Dat is echter gezien ons onderwijsaanbod in het SWV niet altijd mogelijk. Zo moeten leerlingen die in aanmerking komen voor zware ondersteuning naar VSO-scholen of Mytylscholen in Tilburg en ’s-Hertogenbosch. Daarenboven is de keuzevrijheid van schoolkeuze voor ouders/verzorgers ook een factor van niet onbelangrijke importantie. De nieuwe wet leerlingenvervoer spreekt voor leerlingen met een handicap, VSO-leerlingen en/of VO-leerlingen met duaal traject (symbiose), over kosten openbaar vervoer met begeleiding en aangepast vervoer. Een afgewogen advies en TLV voor een leerling in ons verband moet 1 of 1 gefaciliteerd worden door aangepast vervoer of kosten openbaar vervoer met begeleiding. Daarnaast moet in situaties waarbij ouders/verzorgers in verband met vervoersmogelijkheden of kosten toch niet kiezen voor een bepaalde onderwijsplek, de afspraak worden gemaakt dat om thuiszitten te voorkomen de gemeente altijd de garantie geeft voor passend vervoer en passend onderwijs elders. Ook vindt het SWV het van belang dat de bekostiging leerlingenvervoer van toepassing is op leerlingen die vallen onder de categorie zware ondersteuning en Praktijkonderwijs en OPDC-leerlingen en van toepassing op leerlingen die stage lopen of duale trajecten volgen. Deze vormen van onderwijs (arrangementen) kunnen plaatsvinden volgens het principe van de zogenaamde symbiose-opleidingen voor ondersteuning op verschillende scholen. Dit in verband met verschillende expertise per school. De leerlingen zullen dus schooloverstijgend een zorg-/onderwijsarrangement moeten kunnen volgen: ook dat valt onder passend onderwijs. Wij achten op dit punt sluitende afspraken nodig in ons OOGO met de gemeenten. Ouders dienen bij de invoering van Passend Onderwijs te weten of een gemeente of samenwerkende gemeenten binnen de criteria voor passend onderwijs van het SWV vervoer zal bekostigen. Voor het SWV is het advies van ACT leidend, en het principe dat we als SWV streven naar zoveel als mogelijk thuisnabij onderwijs dat financieel en inhoudelijk verantwoord is. Wij vragen aan gemeenten die principes over te nemen. In situaties van tijdelijke plaatsing in OPDC of elders, in het kader van onderzoek naar de vraag of een school de gewenste ondersteuning kan bieden, kan een leerling tijdelijk vervoer nodig hebben (maximaal 13 weken). Wij vragen aan gemeenten dit tijdelijk vervoer bij aanvraag te honoreren.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 8 - Doorlopende leer- en ondersteuningslijnen PO-VO 8.1 PO/SO – VO/VSO In samenwerking met WSNS Over Maas en Duin heeft het SWV een VAT opgezet. Het traject is bedoeld voor leerlingen die overstappen van het PO naar het VO en een extra ondersteuningsbehoefte hebben richting VSO. Het traject voorziet in een eerdere aanmelding van deze leerlingen op het VO, zodat PO, VO en ouders meer tijd hebben om de ondersteuningsbehoefte in kaart te brengen en af te stemmen over de gewenste ondersteuning. Eind groep 7

De IB-er selecteert de leerlingen, die in aanmerking komen voor een verlengd traject. Deze leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte worden besproken door de groepsleerkracht van groep 7 en 8, de directie, de IB-er en de onderwijsondersteuner. Ook ouders kunnen aangeven dat zij voor hun kind een VAT willen volgen. De leerlingen met een LGB zijn vanaf groep 7 in beeld. Voor leerlingen zonder LGB wordt preventieve ambulante begeleiding aangevraagd.

Eind groep 7

De vergadering van de leerkracht van groep 7 en 8, de directie, IB-er en onderwijsondersteuner komen tot een voorlopig advies. Ze bespreken dat met de ouders. Ouders hebben de mogelijkheid om zich te oriënteren op de scholen voor VO.

Begin groep 8

De leerlingen, die voor een VAT in aanmerking komen, worden aangemeld bij de coördinator van WSNS. De coördinator van WSNS informeert de projectleider VAT van het SWV. Beiden oriënteren zich, stellen verhelderende vragen, beoordelen of gegevens toereikend zijn en komen met een advies voor scholen met een passend ondersteuningsprofiel. Scholen voor PO en VO worden op de hoogte gesteld van het advies, vervolgens de ouders. Ouders hebben de mogelijkheid zich nader te oriënteren en een keuze te maken.

Vóór de herfst-vakantie van groep 8

Ouders (van leerlingen met een VAT) maken bekend wat hun schoolkeuze is. De leerling (met een VAT) wordt aangemeld bij de school voor VO. De coördinator van het SWV WSNS en de projectleider VAT en de directeur van het SWV worden op de hoogte gebracht van de aanmeldingen. De scholen van VO ontvangen van hun coördinator een overzicht van de leerlingen en hun schoolkeuze.

Vóór de kerst-vakantie

Er vindt een warme overdracht plaats tussen PO en VO. PO en VO zijn partners in het proces om de leerling de grootst mogelijke kansen te bieden. Beide partners brengen in beeld welke begeleiding de leerling nodig heeft en welke “middelen” nodig zijn.

Eind januari groep 8

Het VO neemt een beslissing. Bij toelating maken PO en VO afspraken over de verdere begeleiding van de leerling in OPP. Bij afwijzing geldt de zorgplicht. De school voor VO meldt dit besluit aan de ouders, de school voor PO en aan de ACT van het VO. De VO-school geeft daarbij aan waarom zij zelf niet kan voldoen aan de zorgplicht.

Tussen februari en april/mei groep 8

De ACT van het VO onderzoekt nader de ondersteuningsvraag van de leerling, die niet toegelaten is, stelt vast of extra onderzoek nodig is, welke extra ondersteuning nodig is voor de leerling en welke middelen daarvoor nodig zijn. De ACT van het VO komt met een school, die passende zorg kan bieden. De directeur SWV VO wordt ingelicht over het advies en bekrachtigd dit na overleg met de directeur VO.

April/mei groep 8

Tegelijk met de leerlingen, die volgens het reguliere traject doorstromen naar het VO, krijgen ook de laatste leerlingen van het VAT een besluit over de plaatsing. De ACT van het VO heeft vastgesteld welke extra ondersteuning nodig is voor de leerling en heeft een school gevonden die een passende zorg kan bieden. De directeur SWV VO wordt ingelicht over het advies en bekrachtigd dit na overleg met de directeur VO.

Lees voor PO in het schema ook SO en voor VO ook VSO.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


8.2 Verlengd aanmeldingstraject en Ontwikkelingsperspectief Het VAT is ingesteld om ouders/verzorgers en leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben in het VO te begeleiden in hun schoolkeuze. Leerlingen in het VAT zijn vaak per definitie leerlingen waarvoor extra ondersteuning of zelfs zware ondersteuning (VSO) nodig is. Het is om die reden dat voor alle leerlingen in het VAT geldt dat zij een OPP krijgen. Door ze in groep 7 al op te pikken, is er de mogelijkheid om te komen tot een goed en tijdig onderzoek bij aanmelding. Voor de komende twee jaar is vastgesteld dat leerlingen die in het VAT zitten de LGF-normbedragen behouden. Voor deze leerlingen is overduidelijk dat extra ondersteuning en extra geld broodnodig is om succesvol te zijn. Ouders worden daarover ook tijdig ingelicht (oktober 2013). Het VAT blijft een onderdeel van de werkzaamheden van een lid van het ACT en hiermee leggen we vast dat de projectleider VAT tevens lid is van de ACT. Hij/zij is en blijft zo in samenspraak met de coördinator van het SWV PO, de ‘linking pin’ in dit traject, ook als leerlingen naar het VSO gaan. 8.3 Terugplaatsing Het SWV heeft als één van de doelstellingen “de terugplaatsing” geformuleerd. Het bestuur en de scholen zijn van opvatting dat soms een regulier traject betere toekomstmogelijkheden biedt dan een blijvend traject in het VSO. Wel is er het besef dat voor een deel van de leerlingen in het VSO terugplaatsing amper aan de orde zal zijn. Dit geldt in het bijzonder voor de doelgroep die als uitstroomprofiel beschermde arbeid heeft. De stelselwijziging passend onderwijs heeft in de bekostiging een stevige prikkel gebouwd om actiever tot terugplaatsing over te gaan. Leerlingen in het VSO zijn immers duurder dan leerlingen in het VO. Als we naar de kengetallen van het SWV lijken zien we dat er per 1 oktober 2012 meer leerlingen in het VSO volgen dan per 1 oktober 2011. Het SWV wil deze mogelijk trend ombuigen (dit geldt m.n. voor de Rugzak = LGF). 1-10-11 procentueel 1-10-12 procentueel Verschil (absoluut) leerlingen LWOO 997 13,34 (10,55) 988 13,14 (10,60) - 9 Pro 200 2,68 (2,79) 222 2,95 (2,85) + 22 VO totaal 7.473 7.519 + 46 VMBO 3/4 1.995 26,69 (21,07) 2.002 26,62 (21,31) + 7 VSO 142 152 2,03 (3,02) 165 2,19 (3,09) + 13 VSO 2 6 0,08 (0,11) 8 0,11 (0,11) + 2 VSO 3 22 0,29 (0,30) 26 0,35 (0,31) + 4 VSO totaal 180 2,41 (3,44) 199 2,65 (3,51) + 19 LGF overige VO 126 137 + 11 LGF in LWOO/Pro 71 80 + 9 LGF totaal 197 2,64 (1,84) 217 2,89 (1,86) + 20 middelen Budget licht 825.723,- 828.621,- Budget zwaar 3.729.176,- 3.752.131,- verevening 374.449,- idem VSO aftrek 1.914.189,- 2.144.368,- LGF (regulier/AB) 1.188.272,- 1.233.314,- Resteert (= L+Z-VSO)

2.640.710,-

2.436.384,-

Minder 204.326,-

42 Het cijfer achter VSO geeft de bekostigingscategorie aan (zie de uitreik kengetallen OCW).

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Bovenstaande cijfers laten met uitzondering van LWOO-leerlingen overall een toename zien. Om onze trend tot ombuigen te laten slagen, hebben we de volgende doelstellingen geformuleerd:

Voor Pro Een leerlingbestand waarbij de plaatsing van leerlingen uit het SWV voorrang genieten. Leerlingen cluster 1, 2 en 3 zijn toelaatbaar op praktijkonderwijs. Toelichting: wij willen er voor waken dat voor onze eigen leerlingen op praktijkonderwijs geen plaats is, doordat er leerlingen uit andere SWV’n plaatsen bezetten.

Voor LWOO De basisbedragen voor LWOO-leerlingen naast de reguliere VMBO-bekostiging zullen afhankelijk gesteld worden van de mate van leerachterstand en leerprogramma dat de achterstand moet verhelpen. Ook hier zal op basis van het OPP duidelijk moeten worden in welke mate en voor welk bedrag LWOO kan worden ingezet. Het aantal LWOO-leerlingen moet liggen onder het landelijk gemiddelde.

VSO 1, 2 en 3 Volgens ons is er winst te behalen bij VSO 1, daar liggen wellicht mogelijkheden. Door leerlingen aangepaste arrangementen te leveren is een programma op een reguliere school wellicht mogelijk. Let wel: het kind gaat voor het geld. Toch willen wij nagaan of een reductie van het aantal VSO- leerlingen in de categorie 1 te behalen is van 5% op jaarbasis. Dat is 3,5% minder dan nu van 8,5% naar 5% (van 13 naar 8 leerlingen). Het SWV kan besluiten dat leerlingen uit het VSO eerder dan vaak nu het geval is de school verlaten, zodat deze leerlingen eerder in arbeidstoeleiding of dagopvang hun weg kunnen vinden.

LGF De groei van LGF is het meest in het oog springend. We zitten hier relatief ver boven het landelijk gemiddelde. Ons streven is om beneden het landelijk gemiddelde te komen en hebben daar een overgangsregeling voor opgesteld lopend tot en met oktober 2017. Het doel is terugdringing van het aantal LGF- leerlingen of de bedragen LGF af te stemmen op het arrangement dat we aanbieden voor minder geld.

De wetgever heeft het SWV ook de instrumenten geboden de terugplaatsing te bevorderen door bij de toewijzing naar het VSO een termijn te hanteren. Hiermee wordt bedoeld dat als de ACT van het SWV een beschikking geeft voor het VSO deze beschikking voor bepaalde tijd (bijvoorbeeld 2 jaar) kan worden gegeven. Als die termijn dan is verstreken moet er opnieuw bezien worden of de leerling ook terug kan naar het reguliere onderwijs. Er is dan ook een wettelijke verplichting het terugplaatsingsbeleid te omschrijven, zie artikel 17a lid 8d (WVO): d. de procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het voortgezet onderwijs van leerlingen van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs voor wie de periode waarop de toelaatbaarheidsverklaring, bedoeld in artikel 40, twaalfde lid, van de Wet op de expertisecentra betrekking heeft, is verstreken. Voor het SWV zijn er 2 bewegingen van belang: Allereerst is er de doorstroom vanuit het PO (basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs) naar het VO en naar het VSO. Samen met het PO is een notitie 10-14 opgesteld om o.a. eerder en beter te bezien of leerlingen die wellicht in de huidige situatie doorstromen naar het VSO of deze leerlingen naar het VO kunnen. Er is om dit beleid te implementeren een projectvoorstel opgesteld.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Ten tweede wil het SWV starten met een pilot ACT. Het is o.a. de bedoeling van deze pilot om nadrukkelijk te beoordelen of leerlingen met een herindicatie VSO niet een traject in het VO kunnen volgen. Beide bewegingen zullen vooral ook adviezen voor het VO moeten opleveren om hun opvangcapaciteit en hun opvang mogelijkheden uit te breiden en te versterken.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 9 - Financiële middelen 9.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het financiële beleid van het SWV VO De Langstraat 30-09 uitgewerkt voor de komende schooljaren. Er wordt gewerkt met ronde bedragen. Bij de verdere uitwerking van de verdeelsystematiek wordt rekening gehouden met een kleine overhead op het niveau van het SWV, hiervoor wordt een indicatie gegeven (indicatie <20%). Als er sprake is van taken en/of functies hoeft dit zeker niet te betekenen dat personeel in dienst is van het SWV. Het principe van verantwoordelijkheid diep in de organisatie heeft ons doen besluiten om het geld met name door te sluizen naar de scholen. De school echter heeft in ons denken een verantwoording af te leggen van de besteding van de gelden, zodat de leerling daar direct baat bij heeft en de ondersteuningsorganisatie optimaal functioneert ten behoeve van docenten en leerlingen. Informatie over de nieuwe geldstromen toegepast op het niveau van het SWV:

Duo keert een budget zware ondersteuning

uit

bestuur van het SWV stelt begroting vast.

het expertise budget = rebound, Op de Rals, Herstart, Schakelroute, Veilige Route

Bestuur en organisatie =

coördinatie, netwerken, ACT+ en OPR

het schoolbudget (= ondersteuningsbudget op schoolniveau gebaseerd op aantal leerlingen, met in achtneming van historie LGF‐leerlingen). Vaste voet LGF‐leerlingen voorheen

(historie) en totaal aantal VO‐leerlingen op de school

Alvorens het budget zware ondersteuning uit te keren trekt DUO ‐vanaf 1‐8‐2015 ‐ alle meerkosten van leerlingen in het VSO uit onze regio af

(het leerlingbudget)

Duo keert een budget lichte ondersteuning uit

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Wanneer we het schema van de geldstromen bezien, dan moet u zich realiseren dat daar door bekostigingswijzigingen nog aanvullingen op komen. Bijvoorbeeld: in 2015-2016 zullen volgens de plannen ook de Pro- en LWOO-gelden onderdeel worden van het budget lichte ondersteuning. Bijvoorbeeld: in 2014-2015 zal er nog geen vereveningstoeslag zijn, maar wel in 2015-2016. Dit schema schetst de situatie vanaf 1 augustus 2015, wij beschouwen 2014-2015 als een overgangsjaar, de begroting43 daarvan is opgenomen in de bijlagen. 9.1.1. Schoolbudget Het SWV ontvangt een budget voor lichte ondersteuning en voor zware ondersteuning in 2014-2015. Vanaf 2015 bestaat de bekostiging zware ondersteuning (voorheen LGF) uit een bedrag dat het resterend ondersteuningsbudget is voor leerlingen in het regulier onderwijs. Wanneer u het schema volgt, dan ziet u dat van het budget zware ondersteuning dat het SWV van DUO ontvangt (normatieve ondersteuningsbudget) er een bedrag af gaat voor ondersteuningsbekostiging VSO. Normatieve ondersteuningsbudget -/- afdracht VSO -/- verevening = resterend ondersteunings-budget voor de scholen. In cijfers: € 3.807.694,- -/- € 2.332.681,- -/- € 388.884,- = € 1.086.129,-. We hebben dus ruim 1 miljoen te besteden aan het schoolbudget. Let op: Neemt het aantal verwijzingen naar het VSO toe, dan moet het SWV meer afdragen aan

het VSO en zal het resterend ondersteuningsbudget voor leerlingen in het reguliere onderwijs afnemen.

Let op: Door de verevening zal (bij een gelijkblijvend aantal leerlingen en VSO-verwijzingen) het resterend ondersteuningsbudget toenemen tot € 1.475.013,- in 2020-2021.

Uitgangspunt voor bekostiging zware ondersteuning op de reguliere VO-scholen is in 2014-2015:

Het aantal LGF-leerlingen op 1 oktober 2013 x de normbedragen. Hierdoor gaan de scholen er niet eens op achteruit, de zogenaamde vaste voet.

Het batig saldo (minus reserve) of deel van het batig saldo dat verdeeld wordt over de scholen.

Let op: Het SWV heeft voor de besteding van de zware ondersteuning tot 1 augustus 2015 de

verplichting om de ambulante begeleiding af te nemen van VSO/REC-scholen in de regio. Het gaat hier om een bedrag van € 850.165,-, het schooldeel is € 787.478,-.

De verdeelmethodiek naar de scholen impliceert dat iedere school zelf verantwoordelijk is voor de organisatie van haar ondersteuning en ondersteuningsstructuur en het daarvoor bestemde budget.

43 Zie bijlage XXXI – Begroting 2014-2015

SWV 30‐09

De Langstraat VO


De inzet van het AB-deel na 2015 zal gebaseerd zijn op de gewenste expertise bij de ondersteuning van de scholen. Uitgangspunt bij inzet AB-deel als verplichte besteding er af is, is de huidige inzet van AB volgens de overeenkomsten die de scholen hebben afgesloten en het daarbij behorende takenpakket. Bij de overeenkomsten is uitgegaan van het aantal LGF-leerlingen per 1 oktober 2013, te weten 265 leerlingen, en de expertisevraag van de scholen. Op basis van 265 x 1 klokuur per leerling per week en een uurbedrag schaal 11 (LC) van € 45,- is dat over 38 weken een jaarbedrag van € 456.000,- (=6,0 fte, GPL € 75.000,-). Het schoolbudget wordt jaarlijks vastgesteld, d.w.z. jaarlijks zal het resterend ondersteuningsbudget voor leerlingen in het reguliere voortgezet onderwijs worden berekend. Om rekening te houden met historie is besloten om voor 2014-2015 uit te gaan van een vaste voet op basis van LGF-aantallen op 1 oktober 2013. In ons verband zien we een stijging ten opzichte van 1 oktober 2011, hetgeen betekent dat we of minder leerlingen in de extra ondersteuning moeten plaatsen of de ondersteuningsarrangementen goedkoper moeten maken. Beide opties zijn aan de school. Wanneer we het resterend ondersteuningsbudget definiëren als bron voor het schoolbudget, dan impliceert dat ook dat we een beheerste vorm van VSO-toename moeten hanteren. Om dit te organiseren heeft het SWV op basis van historische cijfers de volgende afspraak gemaakt. De afspraak is in onderstaand schema opgenomen. Het gaat hier over de geldstroom vanuit school bij verwijzing (tussentijds).

Toelichting bij blok A: Als het om blok A gaat, is in het ondersteuningsplan het volgende afgesproken dat een school een eigen bijdrage levert. Voorbeeld OPDC (Rebound): na 13 weken betaalt de school een bedrag van € 500,- per maand. Dat geldt ook bij detachering. Bij detachering spelen ook de kosten voor een arrangement een rol. Toelichting bij blok B: Bij een verwijzing naar het VSO geeft de school het dossier aan ACT die een TLV en een bekostigingscategorie zal adviseren.

school ontvangt een ondersteuningsbudget

budget voor extra ondersteuning in de school.

Bij verwijzing: zie de volgende 2 blokken

A

leerling is niet te handhaven en de school verwijst naar

arrangement bij een andere VO school: geld gaat mee.

B

leerling is niet te handhaven en wordt verwezen naar het VSO: boven het SWV quotum gaat er

geld mee.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Let op: Verwijst een school naar VSO en wordt daarmee het afgesproken quotum overschreden, dan gaat de school zelf betalen, d.w.z. het bedrag dat geld voor categorie en schoolperiode.

Tabel quotering VSO Als het gaat om het quotum te verwijzen leerlingen dan geldt de volgende tabel: Naam school Plaats aantal lln Aantal

VSO *) Willem v Oranje College Waalwijk 1625 2 (1) Willem v Oranje College Aalburg 626 1 SGM De Overlaat Waalwijk 922 2 (3) OMO Scholengroep De Langstraat Waalwijk 1306 2 Dr Mollercollege Loon op Zand 298 0.5 OMO Scholengroep De Langstraat Waalwijk 405 1 OMO Scholengroep De Langstraat Heusden 1363 2 AOC West Brabant Woudrichem 752 1 (1) MET Waalwijk 222 0.5

*) (gemiddeld verwezen in de afgelopen 3 jaren (aantal tussen haakjes). Indien er geen aantal is aangegeven zijn er 0 leerlingen verwezen. In deze tabel wordt het aantal maximaal te verwijzen aantal leerlingen per school aangegeven. De directe instroom (dus vanuit het Bao, SBO en SO) in het VSO is 70%, de uitstroom uit het VO is 30%. Als we uitgaan van het gemiddelde deelname percentage van ons SWV van 2,65% dan zou het betekenen dat er 2,65% x 7.519 x 30%= 60 leerlingen over een periode van 5 jaar44 mogen worden verwezen door de VO scholen, dus 12 leerlingen per jaar. De overige 70% stromen door vanuit het PO en het SO, zeker 85 daarvan zijn leerlingen die doorstomen naar ZMLK- en Mythyl-onderwijs. Dit betreft leerlingen die hoofdzakelijk uitstromen naar beschermde arbeid. Per vestiging is aantal leerlingen opgenomen dat binnen het quotum van het SWV mag worden verwezen. Indien er meer dan 12 leerlingen tussentijds (het quotum van het SWV) worden verwezen, wordt – conform de beslisregels - geanalyseerd welke VO school boven de norm heeft verwezen. Deze school ontvangt van het SWV een factuur voor elke leerling die boven de schoolnorm is verwezen. Het SWV maakt jaarlijks afspraken over het aantal VSO-plaatsen bij de aangesloten besturen voor de tussentijdse plaatsing. Het aantal plaatsen ligt tussen de 2 en 5 leerlingen.

44 We rekenen met een gemiddelde verblijfsduur van 5 jaar.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


9.1.2. Leerlingbudget Er zijn 2 groepen leerlingen die niet in het reguliere VO het onderwijs volgen, die de inzet van de ACT behoeven. Dit zijn: a. een specifieke groep kinderen. Dit zijn de kinderen die vanuit het SO doorstromen naar het VSO

vanwege hun zeer specifieke ondersteuningsvraag. Hierbij kan gedacht worden aan meervoudig gehandicapten met een IQ < 50. Daarnaast moeten de overige leerlingen die vanuit het SO het advies krijgen naar het VSO te gaan langs de ACT (na aanmelding bij een VO of VSO-school). De ACT zal vervolgens, in overleg met een VO-school, indien er sprake kan zijn van een arrangement in het VO, een advies voor regulier VO geven.

b. VSO-leerlingen die een herindicatie behoeven (in ieder geval in de 1e twee schooljaren na 1-8-2014). Ook hier is terugplaatsing een nadrukkelijke optie.

9.1.3. Expertisebudget Het expertisenetwerk/plusvoorziening, Veilige route, Schakelroute, Rebound en MET Pro vormen een kennisnetwerk waar de scholen gebruik van kunnen maken, evenals de functies Herstart/Op de Rails en Time Out. Uiteraard zal hier ook de expertise van het VSO een plek krijgen, hierbij moet gedacht worden aan een pool van (een nog te bepalen deel van) de ambulante begeleiders. Zij worden – zoals reeds eerder opgemerkt - in het vervolg aangeduid als onderwijsondersteuner. 9.2 Fasering van invoering financieel Zie ook de meerjarenbegroting45 in de bijlagen. Jaar 2014-2015 In 2014-2015 vindt er nog geen aftrek voor het VSO plaats en is de batenkant zware ondersteuning € circa 780.00,-. Deze middelen (die zijn gebaseerd op de LGF deelname van 1-10-13 en een overgangsbekostiging) gaan naar de scholen, gebaseerd op de leerlinggegevens van 1-10-13. Per teldatum 1 oktober 2013 wordt bezien hoeveel LGF nog aanwezig is op de scholen en wordt een overgangsregeling opgesteld, waarin in 5 jaar wordt verevend naar het landelijke percentage (1,86%). Per 1 oktober 2013 is er een nieuw beeld ontstaan ten opzichte van 2011 en 2012. School Lln LGF

1-10-2013 Vaste voet Resterend

ondersteuningsbudget zware ondersteuning

Totaal

Willem van Oranje College 1625 42 123.396 33.196 197.724 626 14 41.132

SG De Overlaat 987 48 114.204 21.270 135.474 OMO-scholen 1306 12 38.679 51.584 244.980

298 12 38.679 405 17 54.796

1363 19 61.242 Prinsentuincollege 752 49 133.544 17.247 150.791 MET Pro 222 51 83.143 2.500 85.643 Totaal 7584 265 688.815 125.800*) 814.612

*) Geoormerkt en voorwaardelijk budget voor de scholen, te weten voor 0,1 fte zorgcoördinator en inlevering SOP voor 1 juni van het daaropvolgende cursusjaar. In 2014-2015 zijn de baten uit de lichte ondersteuning € 712.011,-.

45 Zie bijlage X – Meerjarenbegroting.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 10 – Relatie met gemeenten, instellingen jeugdhulp en overige partners 10.1 Wat zegt de wet? Het is belangrijk vast te stellen dat de wet ten aanzien van de relatie SWV en gemeente helder is. Om die helderheid recht te doen, zetten we hier onder het kopje ‘Wat zegt de wet’ alles nog eens op een rijtje. In de wet passend onderwijs wordt in artikel 18a, lid 9 het volgende gesteld: Het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan OOGO heeft plaatsgevonden met burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente of gemeenten en overleg heeft plaatsgevonden met het SWV, bedoeld in artikel 17a, tweede lid, van de WVO, waarvan het gebied geheel of gedeeltelijk samenvalt met het gebied van het SWV. Het overleg met burgemeester en wethouders vindt plaats overeenkomstig een procedure, vastgesteld door het SWV en burgemeester en wethouders van die gemeente of gemeenten. De procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen. In artikel 17 b wordt ten aanzien van leerlingen die extra ondersteuning behoeven gesteld dat het onderwijs gericht is op individuele begeleiding die is afgestemd op de behoeften van de leerling. Zo nodig treedt het bevoegd gezag daarbij in overleg met een aantal instellingen zoals instellingen uit de jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning of een zorgaanbieder. 10.2 Aandachtspunten In het voortraject OOGO is door het bestuur van het SWV overleg geweest met de ambtenaren van de gemeenten Aalburg, Loon op Zand, Waalwijk, Heusden en Woudrichem. In dat overleg is besloten dat we de modelovereenkomst OOGO en geschillenregeling van de VNG zullen hanteren voor de vaststelling van dit ondersteuningsplan. Inzet van het OOGO is de samenhang tussen het ondersteuningsplan van het SWV en de plannen in het kader van de jeugdhulp. Ook moet dit overleg gezien worden in de taakstelling van de gemeentelijke overheid zorg te dragen voor een dekkende zorgstructuur en alle leerlingen in beeld te hebben. Samenhang en afstemming tussen onderwijs en jeugdhulp is daarbij ook van essentieel belang. Ook het artikel over het overleg met de instellingen voor jeugdhulp onderstreept dat belang alleen maar. Het SWV passend onderwijs is een belangrijk onderdeel in de educatieve infrastructuur van ondersteuning en zorg in een regio. Het onderwijs neemt daarin een bijzondere positie in. Centraal daarin staat de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de schoolloopbaan van de leerling. Door de invoering van passend onderwijs komt daarbij de bijzondere verantwoordelijkheid zorg te dragen voor een passende plaats voor iedere leerling in het onderwijs. Algemeen is het besef gegroeid dat de school voor de uitvoering van haar taakstelling het niet alleen kan en de ondersteuning nodig heeft van instellingen met expertise uit de jeugdhulp.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Op dit moment (oktober 2013) voert onze coördinator samen met een medebestuurslid en samen met de coördinator van het SWV Over Maas en Duin gesprekken met de ambtenaren onderwijs/zorg van alle gemeenten. Daarbij gaat het over de samenhang en verantwoordelijkheid tussen jeugdhulpverlening en passend onderwijs. 10.3 Tussenvoorziening OPDC en bovenschoolse ondersteuning Wij hebben in ons verband te maken met vijf gemeenten (Waalwijk, Aalburg, Heusden, Loon op Zand en Woudrichem), waarbij er te Waalwijk een tussenvoorziening is, Rebound en Rebound Plus, die enerzijds gefinancierd wordt vanuit Reboundgelden en anderzijds vanuit de gemeente en VSV-subsidiegelden. Het OPDC is gehuisvest in het Jeugdcentrum Tavenu. Een jeugdwerker/orthopedagoog in de tussenvoorziening is ingezet om de link tussen school, werk, thuis en vrije tijd te handhaven bij leerlingen met een complexe problematiek. Een samenwerking die wij graag willen voortzetten. Deze jeugdwerker/orthopedagoog wordt door de gemeente Waalwijk voor € 37.500,- gesubsidieerd. De tussenvoorziening staat sinds twee jaar onder leiding van praktijkonderwijs MET te Waalwijk en wordt ook als een plusvoorziening ingericht met subsidiegeld van VSV – RMC Tilburg. Hierdoor zijn we enerzijds in staat om de vaardigheden en expertise van de Praktijkschool te benutten voor onze leerlingen, anderzijds zijn we in de gelegenheid om leerlingen met een zwaardere problematiek te begeleiden in hun pogingen om een plekje te verwerven in de maatschappij of vervolgopleiding. Het SWV heeft nu met de gemeente Waalwijk afspraken over de opvang en begeleiding. Dat geldt niet voor de overige gemeenten. Het is wel zo dat leerlingen vanuit andere VO-scholen c.q. gemeenten gebruik kunnen maken van de tussenvoorziening. De tussenvoorziening zal nu met de integratie van Herstart en Op de rails zich ook meer gaan toeleggen op die taken. De tussenvoorziening heeft ook een OT dat op dezelfde manier functioneert als de OT’s op scholen, zij het dat de problematieken heftiger zijn. 10.4 Cluster 1 en 2 Na de invoering van de Wet Passend Onderwijs zal het onderwijs in Cluster 1 landelijk georganiseerd blijven. De redenen hiervoor zijn de beperkte omvang van de doelgroep en de specialistische expertise. In deze regio is Koninklijke Visio de organisatie die de ondersteuning voor blinde en slechtziende leerlingen (Cluster 1) biedt. Cluster 1 gaat wettelijk geen deel uitmaken van het SWV. Vanuit Visio Onderwijs is er een contactpersoon verbonden aan het SWV die benaderd kan worden bij vragen rondom het onderwijs aan visueel beperkte leerlingen. Het streven van Visio Onderwijs is zoveel mogelijk kinderen met een visuele beperking op reguliere, of andere vormen van speciale, scholen onderwijs te laten volgen. Op dit moment wordt bijna 75% van de leerlingen door de Ambulant Onderwijskundige Dienst van Visio begeleid. Om dit te realiseren wordt ondersteuning op maat geboden. Op basis van de onderwijsbehoeften van het kind en de ondersteuningsbehoeften van de leerkracht wordt een begeleidingsplan opgesteld. Ondersteuning aan docenten en leerlingen kan bestaan uit: ambulante onderwijskundige begeleiding, advies, coaching, instructie, collegiale consultatie en cursussen. Naast ondersteuning door de ambulant onderwijskundig begeleider blijven er financiële middelen beschikbaar ten behoeve van de visueel beperkte leerling. De toekenning van deze middelen zal centraal via Cluster 1 gaan lopen. Zodra de exacte invulling hiervan bekend is, wordt deze gecommuniceerd met de scholen en SWV’n.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Wanneer er sprake is van (een vermoeden van) een visuele beperking, kunnen ouders, maar ook de school, hun kind aanmelden bij Koninklijke Visio. Na onderzoek, beoordeelt de Commissie van Onderzoek of het kind op basis van de landelijke toelatingscriteria recht heeft op een Cluster 1 indicatie. Hierbij wordt ook aangegeven of het kind recht heeft op ambulant onderwijskundige begeleiding of op onderwijs op één van de scholen voor leerlingen met een visuele beperking van Visio. Contactpersoon Ambulante Onderwijskundige Begeleiding van Koninklijke Visio is mevrouw Sonja Vermaas, [email protected], telefoon 06 – 52408914. Voorbeeld Cluster 2-arrangement: Saïd in het voortgezet onderwijs Saïd heeft een ernstige taalspraakstoornis (ESM) en autisme. Hij gaat naar een reguliere havo. Daar is een paar dagen per week een Auris-medewerker aanwezig als onderwijsspecialist voor cluster 2-leerlingen. Saïd bereidt samen met de Auris-medewerker Engels en Duits voor (pre-teaching). Als docenten vragen hebben over taalverwerving, een taalspraakstoornis of gedrag van de leerlingen, kunnen ze die aan de Auris-medewerker stellen. Saïd kan zo op een reguliere school zijn opleiding volgen. Saïd heeft een medium cluster 2-onderwijsarrangement De indicatie verandert: Tot 1 augustus 2014 Na 1 augustus 2014 De leerling krijgt een indicatie als hij doof of slechthorend is, of een ernstige taalspraakstoornis (ESM) heeft.

De leerling krijgt alleen een indicatie als er sprake is van een onderwijsbehoefte waarin het regulier onderwijs niet kan voorzien. Als een leerling wel bij de doelgroep hoort, maar zich zonder ondersteuning prima redt op school, is er geen grond om een indicatie aan te vragen.

De leerling krijgt een indicatie voor een vastgestelde termijn van drie of vier jaar.

De leerling krijgt een indicatie waarbij de duur wordt bepaald door de onderwijsbehoefte.

De indicatie wordt door ouders aangevraagd bij het aanmeldpunt van het Regionaal Expertisecentrum (REC).

De indicatie wordt door de ouders en de school aangevraagd bij Auris. Zij regelt de toegang tot speciaal onderwijs en speciale begeleiding. Een trajectbegeleider ondersteunt de aanvraag door in gesprek te gaan met ouders en school. De trajectbegeleider verzamelt alle gegevens en heeft ook overleg met andere deskundigen.

Ouders kunnen kiezen voor speciaal onderwijs of regulier onderwijs met ambulante begeleiding.

Op basis van de onderwijsbehoefte van de leerling wordt in overleg met school en de ouders een advies gegeven aan de Commissie van Onderzoek. Deze commissie wijst mede op basis van dit advies een onderwijs-arrangement toe.

Samenwerking met de ouders Auris ziet ouders als partner. Dat betekent dat ouders vanaf het moment dat hun kind wordt aangemeld, gesprekspartner zijn. Hun kennis en ervaring worden door de trajectbegeleider meegenomen bij de indicatieaanvraag. Auris vindt het belangrijk om ouders te betrekken bij het onderwijs aan en de ondersteuning van hun kind. Zo kunnen wij met elkaar de beste resultaten bereiken. Het spreekt voor zich dat we bij de lichte en medium onderwijsarrangementen ook afstemmen en samenwerken met het regulier onderwijs. Consultatie en advies Scholen kunnen consultaties aanvragen bij Auris als ze vragen hebben over een leerling die een probleem heeft met taal en/of communicatie. Deze mogelijkheid blijft ook na 1 augustus 2014 bestaan. Contactadres: Koninklijke Aurisgroep, Bachstraat 9, 2807 HZ Gouda, T 0182-591000, e-mail [email protected].

SWV 30‐09

De Langstraat VO


10.5 LWOE (Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie Leerlingen met epilepsie en aanverwante neurologische stoornissen kunnen, als er sprake is van schoolproblemen, rekenen op ondersteuning vanuit het LWOE. Het LWOE wordt gevormd door de ambulante diensten van de twee Nederlandse epilepsiescholen ‘De Berkenschutse’ in Heeze en ‘De Waterlelie’ in Cruquius. Beide scholen zijn verbonden aan een Epilepsiecentrum (3e-lijns ziekenhuis) voor epileptologie en neurologisch bepaalde leerstoornissen, respectievelijk Kempenhaeghe en Stichting Epilepsie Instellingen Nederland. Het LWOE biedt ondersteuning aan leerlingen met epilepsie in het reguliere onderwijs en leerlingen in het speciaal onderwijs. Na aanmelding bij het LWOE door ouders, arts, school of SWV, volgt directe preventieve betrokkenheid door een onderwijskundig begeleider van het LWOE. Indien meer intensieve ondersteuning nodig is, wordt de ondersteuningsbehoefte en het begeleidingsarrangement voor de betreffende leerling vastgesteld. Naast de eerste preventieve interventie worden de volgende arrangementen onderscheiden: lichte begeleiding, medium begeleiding en zware onderwijszorg. De lichte begeleiding is screenend en kortdurend van aard. De medium begeleiding is handelingsgericht en langer durend van aard. In voorkomende gevallen zal het LWOE het SWV zware onderwijszorg adviseren om een leerling toe te laten tot het (V)S(B)O. Ter toerusting van leerkrachten en docenten biedt het LWOE een signaleringslijst aangaande het herkennen van epilepsieproblematiek. Tevens biedt het LWOE voorlichting, workshops en scholing met betrekking tot epilepsie, leren en gedrag. Zie ook de site www.lwoe.nl, telefoon 040 – 2279300. OT’s en CJG-partners De zorgadviesteams functioneren in de afzonderlijke scholen en zullen in hun functioneren steeds meer veranderen in OT’s per school. Het SWV heeft de taken en rollen van de OT’s vastgelegd en er is met de gemeenten een convenant OT afgesloten. Tevens hebben de gemeenten een notitie geschreven over de rol van de frontlijnmedewerker als schakel tussen schoolse en buitenschoolse ondersteuning. De jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning middels maatschappelijk werk hebben hun plek in de OT’s, maar verbetering van rolverdeling en aanpak is nog steeds aan de orde. Afspraken maken tussen onderwijs en zorg in de OT’s bij concrete leerlingproblematieken is een punt van grote aandacht. Het SWV heeft een notitie geschreven (samen met het SWV PO Over Maas en Duin) over de rol van CJG in het geheel van zorg. Het SWV heeft bij LEA Waalwijk overleg ook weer opnieuw haar visie op de ondersteuning vanuit de gemeente c.q. jeugdwet46 kenbaar gemaakt. De gemeenten en het SWV hebben de modelprocedure om OOGO te voeren aangenomen en zullen met name aandacht blijven vragen voor de vraag: ‘hoe wordt de expertise uit de jeugdzorg en jeugdhulpverlening geïncorporeerd in de scholen c.q. SOP’s?’.

46 Zie bijlage XXV – Visie op ondersteuning.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


In het overleg is op basis van een ambtelijke notitie47 gesproken over de regiefunctie van de gemeenten op het gebied van externe zorg. In de notitie is een functionaris frontlijnmedewerker opgenomen die in het OP een plaats heeft gekregen in de OT’s van de scholen. Het SWV zou met betrekking tot de instelling van deze frontlijnmedewerker een besluit willen van alle gemeenten, zodat de regie regionaal op maatschappelijk en sociaal gebied in één hand komt te liggen. Zo’n schakelpunt tussen onderwijs en zorg is een geweldige stap vooruit. De frontlijnmedewerker kan ook aanwezig zijn in de LEA’s van de gemeenten in verband met verslaglegging en verantwoording. 10.5 Overlegstructuur Tweemaandelijks hebben we als coördinatoren van het SWV PO en VO overleg met de ambtenaren Zorg, Welzijn en Onderwijs van de vijf gemeenten. Op dit moment, november 2013, wordt het overleg begeleid door de organisatie K2 van de provincie Noord-Brabant. De LEA van de gemeente Waalwijk en de LEA van de gemeenten Loon op Zand en Heusden zijn niet op elkaar afgestemd. In de gemeenten Woudrichem en Aalburg bestaat geen LEA-overleg. De LEA te Waalwijk heeft als onderwerp op de agenda de REA (Regionaal Educatieve Agenda) en is op zoek naar toekomstige lokaaloverschrijdende agendapunten die het passend onderwijs raken. Als onderwerpen in het kader van Passend Onderwijs en jeugdbeleid stellen wij voor om in OOGO de volgende agendapunten vast te leggen met de afspraak om te bezien welke bovengemeentelijk in een REA behandeld moeten worden. De onderwerpen zijn:

Bestrijden van onderwijsachterstanden Voorkomen van segregatie Afstemming over inschrijving- en toelatingsprocedures Doorlopende leerlijnen voorschoolse educatie naar basisonderwijs Schakelfuncties en afstemming CJG en SMW Zorgstructuren en zorgarrangementen rondom de school (Jeugdzorg) Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt met name arbeidsgerelateerde dagbesteding Voorkomen voortijdig schoolverlaten Procedures zorg en ondersteuning frontlijnmedewerker(s) Zorgplicht en taalproblematiek (ISK).

47 Zie bijlage XX – Kaderstellende uitspraken

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Hoofdstuk 11 -Verantwoording De wetgever geeft aan dat er sprake dient te zijn van een kwantitatieve en een kwalitatieve verantwoording (WVO 17a lid 8e). In het toetsingskader van de inspectie (concept december 12) is de volgende standaard opgenomen. 3.5 Het samenwerkingsverband zet de middelen doelmatig in. De financiële prioriteiten zijn gesteld aan de hand van het strategisch beleid. De beschikbare middelen komen geheel ten goede aan het doel. Uit de begroting blijkt dat er een zodanige budgettering plaatsvindt dat het samenwerkingsverband zijn taken kan uitvoeren, met inbegrip van het beoordelen of leerlingen toelaatbaar zijn tot het onderwijs aan het (voortgezet) speciaal onderwijs. Uit de jaarstukken (realisatiecijfers van de begroting) blijkt dat de beschikbare middelen en de verdeling over de verschillende kostenposten enerzijds en het strategisch beleid van het samenwerkingsverband anderzijds op elkaar aansluiten. De verantwoording van de middelen wordt aangegeven op 2 niveaus:

1. Niveau van individuele leerlingen 2. Niveau van (kleinere of grotere) groep(en)

Om vervolgens de inzet toe te schrijven aan 5 velden:

1. Hoeveelheid aandacht/handen in de klas: denk aan een onderwijsassistent, een kleinere groeperingsvorm, een co-teacher, enz. enz.

2. Aangepast lesmateriaal:

Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften hebben soms aangepast materiaal nodig: duidelijke schema's/ aparte agenda voor kinderen die structuur nodig hebben, e.d.

3. Aanpassingen in de ruimtelijke omgeving:

passend onderwijs vraagt voor nogal wat leerlingen aanpassingen in de ruimtelijke omgeving. Sommige leerlingen hebben af en toe of regelmatig een 'time out' nodig. Andere leerlingen hebben veel behoefte aan fysieke bezigheden, ook zijn er leerlingen die behoefte hebben aan een pedagogische omgeving waarin zij rust, overzicht en duidelijkheid vinden door veel structuur, duidelijke regels en strikte begeleiding.

4. Expertise:

het gaat op dit veld om de mate waarin de leerkracht en/of het team kennis van en ervaring met stoornissen en beperkingen hebben. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen teamexpertise en individuele expertise. Onder teamexpertise willen we expertise verstaan die geïntegreerd is in de teamaanpak en geïnternaliseerd in het handelen van alle medewerkers. Onder individuele expertise verstaan wij bij één of meer interne of externe collega's/partners (soms toevallig) aanwezige expertise.

5. De samenwerking met externe organisaties:

voor sommige leerlingen is het van doorslaggevend belang of de school intensief samenwerkt met externe instanties zoals jeugdzorg, revalidatie of geestelijke gezondheidszorg.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Het model kan aangevuld worden met onderdelen die de volgende zaken benadrukken: - Leergebied en taak-/werkhouding - Sociaal-emotioneel gedrag - Communicatie - Lichamelijke aspecten - Thuissituatie context

Deze aanvullingen op IVO maken beter inzichtelijk hoe intensief de extra ondersteuning moet zijn en of dit op de reguliere school of in het VSO geboden moet worden. In een matrix: individueel groep Aandacht/handen in de klas Lesmateriaal Ruimtelijke omgeving Expertise Samenwerking met externen

De school levert ter verantwoording geld en inzet bij het SWV aan (voor 1 mei). Inhoudelijke verantwoording Naast de financiële verantwoording is er ook een inhoudelijke verantwoording. Het SWV hanteert hier 3 instrumenten voor inhoudelijke verantwoording:

1. Allereerst is er het instrument van de monitor van de ACT – zij inventariseren het aantal verwijzingen van het VO naar het VSO, de instroom vanuit het PO/SO, het aantal leerlingen dat met een VSO advies toch naar het VO met een arrangement kan. Het aantal keren dat er sprake is van een ‘witte vlek’ en een leerling niet naar het VO kan omdat er één of meerdere arrangementen ontbreekt. Ook geeft de ACT aan de hand van de dossiers advies aan het bestuur van het SWV omtrent de basisondersteuningsvoorzieningen en de vormen van extra ondersteuning per school.

2. Ten tweede is er een jaarlijkse ZEK (Zelf Evaluatie Kader). Het SWV hanteert een webbased instrument waarin de standaarden en indicatoren worden gescoord. Bij de rapportage aan het bestuur wordt er tevens een advies gegeven of er bijstellingen nodig zijn in het onderwijsprofiel van het SWV.

3. Ten derde zal de directeur van het SWV verslag doen van de inspectierapportages over de zorg en begeleiding op de scholen van de aangesloten besturen en dit rapporteren aan het bestuur.

4. Ten vierde zal de school onder leiding van de directeur van het SWV de kwaliteit van het SOP aan het bestuur presenteren met inachtneming van de onderstaande punten. De kwaliteit van het SOP zal jaarlijks worden getoetst op: - interne afstroom in de school; - afstroom naar andere schoolsoorten; - uitstroom zonder diploma; - gebruik frequentie bovenschoolse middelen; - tevredenheidsonderzoek onder ouders en leerlingen met extra

ondersteuning/bovenschoolse voorziening.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


De verwachte resultaten zullen op bovenstaande punten worden beoordeeld, waarbij de norm is de landelijke IDU-gegevens (In-, Door- en Uitstroomgegevens). De verwachte resultaten zullen worden aangevuld met een tevredenheidsonderzoek onder leerlingen en ouders die gebruik maken van de extra ondersteuning of bovenschoolse ondersteuning. De inhoudelijke resultaten zullen per school middels een externe audit gevolgd worden, waarbij speciale aandacht is voor ondersteuningsstructuur en –organisatie en vorderingen en inzet met betrekking tot de ontwikkeling van de expertise en de financiële inzet/besteding van het schooldeel. De school biedt het bestuur van het SWV jaarlijks een bestedingsplan aan waarin de gelden van het schoolbudget worden verantwoord. Aanbieding van het bestedingsplan moet voor 31 december plaatsvinden en beslaat steeds een kalenderjaar. Daarnaast zal het toezichtskader van de inspectie ten aanzien van kwaliteit zorg en ondersteuning in de resultaatsbeoordeling betrokken worden.

SWV 30‐09

De Langstraat VO


Afkortingen AB’er Ambulant Begeleider ACT AdviesCommissie Toelaatbaarheid BOV Brabants Overleg Vakantieplanning CITO Centraal Instituut voor ToetsOntwikkeling CvI Centrum voor Indicatiestelling CJG Centrum voor Jeugd en Gezin DOD Digitaal OverdrachtsDossier DUO Dienst Uitvoering Onderwijs GGD Geneeskundige Gezondheids Dienst GGZ Geestelijke Gezondheids Zorg (G)MR (Gemeenschappelijke)MedezeggenschapsRaad HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs IDU In-, Door- en Uitstroomgegevens IHGD Integrale HandelingsGerichte Diagnostiek IOP Individueel OntwikkelingsPlan IOT Intern OndersteuningsTeam IQ Intelligentie Quotiënt IVO Indicatiestelling Vanuit Onderwijsbehoefte LEA Lokaal Educatieve Agenda LGF LeerlingGebonden Financiering LWOE Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie LWOO LeerWegOndersteunend Onderwijs MBO Middelbaar BeroepsOnderwijs OKR OnderwijsKundig Rapport OOGO Op Overeenstemming Gericht Overleg OP OndersteuningsPlan OP OndersteuningsProfiel OPDC OrthoPedagogisch Didactisch Centrum (Tussenvoorziening) OPP OntwikkelingsPersPectief OPR OndersteuningsPlanRaad OT OndersteuningsTeam PO Passend Onderwijs PO Primair Onderwijs PSO Primair Speciaal Onderwijs POVO Overlegplatform Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs REA Regionaal Educatieve Agenda REC Regionaal Expertise Centrum SBaO Speciaal BasisOnderwijs SOO SchoolOndersteuningsOverleg SOP SchoolOndersteuningsProfiel SWV Samenwerkingsverband TLV Toelaatbaarheidsverklaring VAT Verlengd AanmeldingsTraject VMBO Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten VO Voortgezet Onderwijs VSO Voortgezet Speciaal Onderwijs VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs WMS Wet Medezeggenschap Scholen WVO Wet op Voortgezet Onderwijs ZAT ZorgAdvies Team ZEK Zelf Evaluatie Kader ZMLK Zeer Moeilijk Opvoedbare Kinderen

SWV 30‐09

De Langstraat VO


ZOO Zorgcoördinatorenoverleg

SWV De Langstraat VO 30‐09 De Langstraat VO Ondersteuningsplan 30-09 23 april 2014 4 Hoofdstuk 5 -...

Documents

Transcript of SWV De Langstraat VO 30‐09 De Langstraat VO Ondersteuningsplan 30-09 23 april 2014 4 Hoofdstuk 5 -...