Swingend lustrumfeest in Martiniplaza

veel brede kennis van hen wordt verwacht. De techniekstudent van nu moet veel meer verschillende dingen kunnen en weten. Maatschappelijk gezien komt er veel meer op ze af, bijvoorbeeld op het gebied van de regelgeving.’

Wat kenmerkt je als docent?‘Vooral mijn enthousiasme. Ik ben altijd al gedreven geweest. Als je wat doet, dan moet je het goed doen, vind ik. Als je A zegt, moet je dus ook B zeggen en het project afmaken. Ik ben er niet eentje die gelijk stopt als ik maar even zie dat het niets oplevert. Als je technisch wat wilt uitzoeken, moet je vaak wel vier keer het hele proces opnieuw bekijken en dooront-wikkelen. Iedere keer loop je weer tegen andere problemen aan.’

Wat is kenmerkend voor jouw manier van lesgeven?‘Ik ben vrij verbaal ingesteld. Ik stip veel zaken aan in mijn lessen en bereid stu-denten voor op een crisis. Ik maak in het begin altijd duidelijk dat bij onvoldoende werk ook een onvoldoende als resultaat zal volgen. Ik probeer daarmee mijn studenten vanaf dag één ervan te doordringen dat ze hun eigen plan- en studeercapaciteiten

Wat vind je het leukst aan het vak?‘Dat je als docent altijd weer met iets anders bezig bent. De vakgerichte kennis blijft natuurlijk hetzelfde, maar de toepas-singsgebieden zijn iedere keer anders. Die vragen iedere keer om een andere aanpak of een andere maatschappelijke vraagstel-ling.’

Als je één ding kon veranderen aan het hoger onderwijs, wat zou dat dan zijn?‘Er wordt gezegd dat de vakkennis van studenten wat minder wordt, terwijl er wel

moeten aanwenden. Want ik kan het niet voor ze doen, de student moet het werk doen.’

Wat vind je van de Hanzehogeschool?‘De Hanze heeft een goed geleide bedrijfs-voering. De hogeschool staat open voor nieuwe initiatieven en probeert een goed personeelsbeleid te voeren, daar heb ik nooit klachten over.’

Wat zou beter kunnen?‘Op verschillende niveaus is er sprake van bureaucratie. Daaraan valt niet te ont-komen, het dient om van alle processen precies te weten hoe ze lopen. Maar dat is juist ook weer een probleem. Het weer-houdt het opzetten van nieuwe dingen en sommige andere zaken lopen stroperig.’

Hoe ziet jouw ideale hogeschool eruit?‘EnTranCe (het Energy Transition Cen-tre, een initiatief van de Hanze, BAM, GasTerra, Gasunie en Imtech, red.) is een goed voorbeeld, een soort living lab. Er is hier alle ruimte om toegepaste uitvoe-ringspraktijken te ontwikkelen. Het is een mooie blauwdruk voor een innova-tie-werkplaats (IWP) op het gebied van Energie, Chemie en Bouwkunde.’

In ‘Voor de klas’ praten docenten over hun drijfveren en ervaringen. Ramon Alberts werkt al twintig jaar op het Instituut voor Engineering. Daar geeft hij nu verschillende vakken op het gebied van energiehuishouding in gebouwen. ‘Ik bereid studenten voor op een crisis.’

teks

t ann

e flo

or la

ntin

g fo

to lu

uk s

teem

ers

2

VOOR DE KLAS

pl.hanze is het personeelsblad van de Hanzehogeschool Groningen en wordt

gemaakt door het stafbureau Marketing & Communicatie

hoofdredactie / coördinatie / teksten Chris Wind

eindredactie / teksten Boudewijn Otten

teksten Anne Floor Lanting, Henk Dilling,

Loes Vader, Luuk Steemersvormgeving / art direction

Jean-Maxim van Dijkfotografie

Esmee Dekker, Luuk Steemers, Pepijn van den Broeke

illustraties XF&M

drukwerk Grafische Industrie De Marne

vragen, opmerkingen, suggesties pl.hanze@org.hanze.nl

niets van deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke

toestemming van het stafbureau Marketing & Communicatie van de Hanzehogeschool Groningen en/of andere

auteursrechthebbenden

2 VOOR DE KLAS 4 NIEUWE NAMEN WALK OF FAME6 OOG TV NIEUWE BUREN12 PORTRET VAN EEN LECTORAAT18 LUSTRUMFEEST IN MARTINIPLAZA 22 ALO: 100 JAAR IN BEWEGING 32 GRASSYMPOSIUM34 DE PASSIE VAN...35 COLUMN - AGENDA36 NICE JOB!

Na de zomer kunnen onderzoekers hun plannen laten testen op zaken als wetenschappelijke integriteit en het waarborgen van de privacy van proefpersonen. Na een approval van de Ethische Advies Commissie gaat alles veel makkelijker.

What is it like for people from abroad to work among the Dutch at Hanze? Is language a problem, or culture? Marco Silvani from Italy, Paul Wabike from Tanzania and Romanian Lumi Stoica must know.

Marta Irenia Medina Ramirez Sierra Fernandez heet ze, maar iedereen kent haar als Marta. Marta die zo graag verhalen vertelt. Haar jongste verhaal heet Hasta La Vista, maar het had net zo goed Gracias kunnen heten.

In de Hanzeversie van College Tour vroeg het publiek Ellie Lust het politiehemd van het lijf. Ze is zoals ze overkomt: kordaat, openhartig en rechtdoorzee. Ze staat voor een dilemma: in het blauw of voor de camera?

Hij heeft er net één van zijn bucketlist geschoten. Een vos, in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Facilitair medewerker Bert Daems (62) is natuurfotograaf.

INHO

UD

3

TOETS VOOR HANZE-ONDERZOEK

WORKING AMONG

THE DUTCH

8

16

14MARTA ZEGT HASTA LA VISTA

‘MENSEN ZIJN NIET MIJN DING’

BEKENDE VAN DE POLITIE

24

28

4

NIEUWE NAMEN OP WALK OF FAME

Op 16 mei onthulde het College van Bestuur de nieuwe namen op de Walk of Fame. Onder muzikale begeleiding van studenten van het Prins Claus Conservatorium werden de prijswinnaars vereeuwigd.

Rozemarijn Veenstra en Hidde van Wezel - Innovatieprijs Sarèl de Jong - Goud Wereldspelen kickboksen (niet op de foto)Carlijne Mouthaan - European Communication Award Arjan Taaij – Landskampioen en winnaar Supercup volleybalteam LycurgusKristina Vårlid – Winnaar Grachtenfestival Conservatorium Concours (niet op de foto)Patrick van der Meulen - Hanze Topondernemer

foto luuk steemers 5

Link

s: Ro

land

Hie

mstr

a, re

chts:

Eve

rt Ja

nse

6

NIEUWE BUREN

tekst henk dilling foto esmee dekker

het venster op de wereld. De hele buurt kwam samen bij die ene familie die in het gelukkige bezit was van een kijkkastje. Ademloos werd gekeken naar de ‘bewegen-de beelden’ in zwart-wit. Nu is televisie old school media. Wie informatie wil of amu-sement zoekt, heeft de keuze uit meerdere wegen die naar Rome leiden. Volgens De Mediamonitor van het Commissariaat voor de Media zijn jongeren vooral te vinden op YouTube, waar vlogs en filmpjes hoog scoren. Online video groeit fors, mediabe-drijven investeren er veel geld in. Maar dat wil niet zeggen dat de ‘oude school’ kan worden afgebroken. Onderzoek leert juist dat een combinatie van klassieke en nieu-we media succesvol is. Niet alleen omdat je zo een breed publiek blijft bereiken, maar ook omdat sociale media de aandacht kunnen vestigen op ‘klassieke reportage’ en je kijkers kunt uitnodigen om over de uitzending na te praten met redacteuren.

AFSTUDEERPROJECTENInmiddels werken acht studenten van Communicatie en Communication & Multimedia Design voor hun afstudeer-project samen met OOG. Laura Wubbolt bedacht een tv-format waarmee ze de be-woners van de Zernike Campus met elkaar wil verbinden. ‘De campus telt meer dan 4000 onderzoekers en medewerkers, circa 150 bedrijven en een heleboel studenten. De meeste campusgebruikers kennen el-kaar niet. Ik vind dat jammer, want je bent wel buren. De gebruikers vonden dat ook, zo bleek uit mijn onderzoek. Vervolgens heb ik nagedacht over een mediavorm die zou passen bij de doelstelling: elkaar beter leren kennen.’ Nina Werkman maakte een tv-format dat zich richt op de Groninger student. Centraal staan studenten die hun studie combineren met topsport of een politieke functie. ‘Uit mijn onderzoek kwam onder andere naar voren dat humor zeer gewenst is en dat jongeren het programma willen bekijken wanneer het hun uitkomt, bij-voorbeeld onderweg in de trein. Lineaire televisie was dus geen interessante optie.’ Rosan Bloem maakte een promotiefilm voor OOG. Haar onderzoek leerde dat de Stadjers de laagdrempelige omroep be-schouwen als een soort huisvriend. ‘OOG staat dicht bij de mensen. Het oor en het oog van de stad. In mijn filmpje komt dat tot uiting.’

media: de papieren krant en radio en televisie op vaste tijden. Jongeren geven de voorkeur aan internet, mobiel, Facebook, YouTube, Twitter, Instagram.’ OOG wil beide doelgroepen bedienen, maar met vijftien betaalde krachten en 150 vrijwilli-gers is de organisatie te klein om regelma-tig onderzoek te doen naar mediasmaken om alle mediavormen te bemensen. ‘Dat wordt makkelijker door de samenwerking met de Hanze. Studenten weten als geen ander hoe hun generatiegenoten geïnfor-meerd en geamuseerd willen worden. Zij mogen op zoek naar vernieuwende concep-ten. En wie weet zijn er studenten die OOG zo leuk vinden dat ze bij ons blijven hangen.’Docent Media Dick Visser is enthousiast over de nieuwe buren. ‘We kunnen onze opleiding verbinden met de werkelijkheid’, zegt hij. ‘We kunnen studenten nu alle smaken op het snijvlak van journalistiek en communicatie laten proeven. Met het uitvoeren van praktijkopdrachten krijgen ze een beter inzicht in hun mogelijke toekomstige werkomgeving en ontdekken ze waar hun talent het best tot z’n recht komt.’

AANDACHTECONOMIEOOG, de Digital Society Hub en de opleidingen Communicatie en Commu-nication & Multimedia Design zijn van plan om een newsroom op te zetten, waarin studenten en OOG-medewerkers content bedenken, produceren en publiceren. Blog posts, Instagram-foto’s, videoproducties voor Facebook en YouTube, noem maar op. ‘In een tijd van snelle uitwisseling van informatie moet content actueel en rechtstreeks verkrijgbaar zijn en op een aantrekkelijke, interactieve manier worden aangeboden’, zegt Dick. ‘Dat is waar de moderne aandachteconomie om vraagt.’ Evert preciseert: ‘Het uiteindelijke doel is om dagelijks relevante content op het gebied van nieuws, sport en entertainment te produceren en te publiceren op websites, apps en sociale media, en uit te zenden op radio en tv. De consument bepaalt zelf in welke vorm, via welk kanaal en op welk moment hij leest, kijkt of luistert.’

KIJKKASTJEHoe snel de ontwikkelingen in medialand gaan, blijkt uit de status van televisie, ooit een bezienswaardigheid van formaat,

‘Studenten van de opleidingen Communi-catie en Communication & Multimedia De-sign krijgen straks interessante opdrachten, zoals het ontwikkelen van nieuwe tv- en radioformats.’ Roland Hiemstra, program-madirecteur van de Digital Society Hub, kijkt uit naar de samenwerking met z’n nieuwe buurman op Kadijk 4, Omroep Organisatie Groningen, beter bekend als OOG. ‘Het is prachtig dat studenten en docenten een kijkje in de praktijk van de opnamestudio kunnen nemen. Leuk en leerzaam om opdrachten te doen in een echte werk- en media-omgeving’, zegt Roland. ‘Ze kunnen nieuwe dingen bedenken, maar ook voortborduren op eerder werk. Dat is de essentie van een in-novatiewerkplaats: het cyclisch leren en het onderzoeksproces. Zo komen studenten beter beslagen ten ijs op de arbeidsmarkt.’ OOG stelt faciliteiten beschikbaar voor de hele Hanzehogeschool. Zo lenen de televisiestudio’s zich goed voor het trainen van presentaties en pitches. Ronald: ‘Dat sluit mooi aan bij één van de Hanze-speer-punten: ondernemerschap.’

CREATIEVE DENKERS De liefde komt van twee kanten. OOG- omroepdirecteur Evert Janse beschouwt innovatie als een noodzaak. ‘Wij willen informeren, duiden en verbinden’, zegt hij. ‘De essentie van journalistiek, het vertellen van verhalen, zal niet veranderen. Alleen de vorm waarin het verhaal wordt gegoten en de manier waarop het wordt aangebo-den, zal zich blijven ontwikkelen.’ OOG is een omroep voor alle Stadjers, jong en oud. ‘Ouderen hechten aan traditionele

7

Omroep Organisatie Groningen heeft z’n intrek genomen op Zernike. Pal naast de Digital Society Hub, dan is samenwerking niet ver weg.

8

WORKINGAMONGTHEDUTCH

tekst en foto’s luuk steemers

‘Many stereotypes are wrong. Dutch people think that Italians lead a relaxed life of dolce far niente. Maybe that’s true for the south. But the people in northern Italy work twelve to sixteen hours a day. Italians can also be stiff and formal. I supervised the internship of a Hanze student at a financial consultancy in Milan. The student received 1500 euros to buy suitable clothes. The student did not get the chance to choose something to his own taste. His boss did that for him.’ Marco Silvani has been a lecturer at Hanze UAS for over 25 years. ‘One of the things I have adapted to very easily, and which I have come to prefer over Mediterranean culture, is clothing etiquette. In Italy you wear a suit and a tie at work. Here at Hanze that is not required of a lecturer. And that really suits me fine. I like to wear casual clothes. It fits in with the informal manners that we keep in communicating with colleagues, and with students as well. I do like this, also in my communication with students during classes, though there are some drawbacks. Being informal makes me more relaxed, but on the other hand students can take undue advantage of that by contradicting you for the sake of it.’

TRUE FREEDOMSilvani was born in Argentina. ‘My father was an Italian. When I was four we moved to Northern Italy in the Lago Maggiore region where I grew up in the village of Arona. I studied in France and in Munich before I came to Groningen to study General Literature Studies.’ It was in those days that Silvani met his Dutch wife who was studying French in the same building at Grote Kruisstraat. ‘In the beginning we spoke French but soon we switched to Dutch. I had to study lots of Dutch literature, so I had to learn the language, which was no problem for me at all, since I love studying languages. I also speak fluent French, German and, obviously, Italian.’ In 1992 he started at the Hanze. He first taught Italian, but fifteen years ago he was asked to teach cross cultural management. ‘That is something I have really enjoyed doing. To do what you really like in your work is true freedom, they say. I’m lucky.I even taught Dutch to international

9

What is it like for people from abroad to work among the Dutch at Hanze? Is language a problem, or culture? And do cross-cultural biases and stereotypes hinder good communication? Marco Silvani from Italy, Paul Wabike from Tanzania and Romanian Lumi Stoica must know.

cannot just throw away. No matter how long I live in this country, I cannot become one hundred percent Dutch. I was programmed somewhere else. If you lose your identity you lose your soul and you’ll lose yourself in the process. There are some things worth learning, and some things that are not. I like stamppot (Dutch stew of vegetables and potatoes, ed.), so I opted to learn how to make it. But there are also things in the Dutch culture that I refuse to adopt. Stress is one of them. In Tanzania we do not think we can control the time. For us time is a continuing thing, it continues and it is cyclic. Something happens because it’s the right time for it to happen and not because you want it to happen at that time.’

MIRROR OF CULTURE‘But do not get the wrong idea about us’, Wabike adds. ‘We Tanzanians let things flow with the time. Recently I had a vrije dag. But at the same time I knew there was lots of work to be done so I thought to myself: dan maar even niet. So I spent the day marking exams. That way I can avoid being stressed in the days after.’

Wabike studied in the United Kingdom and in Groningen. He became a lecturer at Hanze in 2012 where he is an intercultural trainer, specialized in subjects related to research, Consumer Behaviour and International Marketing Strategy. In the thirteen years he lived in the Netherlands, his Dutch has become so fluent that he can teach his native language Swahili to students of the School of Nursing who go to Tanzania for internships. ‘I have

always thought that learning the Dutch language was important. Language is not only words, it’s the transmission of history and social organization. If you want to understand Dutch social organization you need to know the language. Language is the mirror of culture.’

WELCOMED BY THE DUTCHLuminiţa Stoica, Lumi for short, from Romania also thinks that learning Dutch is important. The Romanian has been a Lecturer at the International Communication programme for three years. ‘The Netherlands is in the top three of non-English speaking countries that excel in English language skills. As a tourist you are made to feel at ease. Ever since I started my career in the Netherlands I’ve always felt welcomed by the Dutch.’She was editor-in-chief of a magazine in the energy sector and worked together with a team of Dutch colleagues. ‘I talked English to them and wrote in English. That was no problem at all. My Dutch colleagues at International Communication are very nice. I love working with them, and I do appreciate their directness. They are honest, they don’t pull your leg.‘Now that I’ve been here for a while, I understand most of the things said to me in Dutch. In meetings people speak Dutch to me and I talk back in English. It’s a compromise. You want people to be comfortable and to include you in their meetings. So I have to make concessions. That works fine most of the time.’

students of the Prince Claus Conservatoire where I still teach Italian to vocal students. I think I can say that I know the Dutch language and culture better than most Dutchmen.’ Silvani is most probably right. In October he will give a lecture in Dutch about Hell by Dante at the Hall of the Prince Clause Conservatoire. His students at the Conservatoire will enliven the lecture with music and drama.

MANAGER ON A BIKELanguage is much less an issue for Silvani than culture. ‘I often tell my students about the manager whom I taught Italian. He had found a job in a company in the Italian-speaking part of Switzerland. In the Netherlands he always cycled to work and he really liked that, because it’s a perfectly clean, relaxing and healthy way of transport. So why discontinue the good practice in Switzerland? However, it did not take long for him to find out that people were laughing at him. A manager who takes his bicycle to work. That’s not done. The reactions got worse and worse, he became the laughing stock of the company. So at last he decided to take the car. You cannot ignore cultural differences, even if they go against common sense.’

MAKING STAMPPOTTanzanian-born Paul Wabike also knows how strong cultural ties are, even after living in the Netherlands for thirteen years. ‘When you emigrate to a new country, you are like a baby, you start anew. But at the same time you have grown up in another culture. Some of the things you learned as a child, you

10

Dutch between themselves. At meetings of people who are involved in international programmes, it makes sense to speak English only. And that does not happen all the time.’She is no advocate of making English the lingua franca at Hanze though. ‘Besides international aspirations, Hanze also has a strong regional focus. So I’m not an advocate of having programmes in English only. I don’t think it would be fair to make the Dutch communicate in English all the time.’She is trying to learn Dutch at the moment. ‘I found a wonderful former secondary school teacher, a seventy-six-year-old lady whom I like very much. I want to learn the language and get better and better. I feel it’s a form of respect for the country in which I love living.’

‘My relationship with Dutch colleagues is brilliant. I live in harmony with them. Or maybe they’re scared of me’, Paul Wabike laughs, ‘but I don’t hear of any problems. Even so, I think it’s a pity the Dutch have difficulty being spontaneous. They will not invite you for a cup of coffee in the spur of the moment. I believe that in our heart of hearts we all want the same thing, but we approach it differently, we are driven by the things that happen. But deep inside we all have the same sort of goals: learning to become a better teacher to improve your assessment skills. Yet too much energy is put on other things.’

NO PRESSURE TO ADAPTWabike invited the people in his neighbourhood to his house to have a

party, even though he did not have the opportunity to be present himself. ‘The people were looking for a venue for a neighbourhood party. I offered them my house. The trust I gave to my neighbours was not misplaced. Everything went well. Now that custom has spread. The community has become much closer and people see much more of each other now. I feel at ease here. In a foreign country, you can put yourself under pressure to adapt. You feel the necessity to do that. But I feel no such pressure and that makes me free.’Marco Silvani has gone the furthest in adapting to the Dutch way of life. But because of his background certain things remain hostile to his nature. ‘At lunch time I see eighty percent of my Dutch colleagues typing away with a roll of bread, an apple or a biscuit in their left hand. I’d rather go home an hour later than following that example. I always go to the canteen, and spend my time eating a meal, preferably a hot one, completely away from my work. Skipping lunch... in Mediterranean countries people would think that you are having serious problems or that you are on the verge of a burnout.’ Another thing Silvani has not been able to copy is the way his Dutch colleagues work. ‘They think and work in an orderly, sequential way: finish one task before moving on to another one. If I work that way I run the risk of losing my creativity. I think most southern Europeans tend to do multiple things at the same time. Sometimes that’s better, but there is also the risk that you become chaotic. There is no such thing as a superior culture.’

STAYING FOR LOVEStoica earned her Bachelor in Marketing in her native country and then moved to Groningen for her Master. ‘I stayed here for love. I had some jobs, mainly business writing and the magazine I already mentioned. After the magazine went bankrupt, I worked on my own for a while. Then a friend of mine who worked at Hanze suggested I apply for a teacher’s position. Now I’m teaching professional development skills, which includes business writing, creative writing, and presentation skills. I also teach Writing for Consultancy, which is essentially writing advisory reports and copywriting. Apart from being a lecturer, I’m also a graduation coordinator. I love the job. Seeing students grow from adolescents into junior professionals is such a pleasure!’

Stoica came to learn that Dutch people feel more comfortable talking about complicated subjects in their own language. ‘Though I understand Dutch well enough now, sometimes people use proverbs and colloquialisms that I have to look up, or I have to ask what they mean. Annoying, but on the other hand it’s also a good sign that they obviously feel so comfortable in my presence that they use expressions that I don’t know. It’s a double feeling.’

REGIONAL FOCUSWorking at Hanze may be hard for newcomers from abroad, she has noticed. ‘Dutch colleagues sometimes do not realize how awkward it can be for international newcomers if they talk

11

PORTRET VAN EEN LECTORAAT

12

Uit biomassa plastics en medicijnen maken, dat is de core business van het lectoraat Chemie van André Heeres.

Groene chemie

tekst en foto luuk steemers illustratie xf&m

sa, verhakselen en extraheren. Heel veel onderzoek dat binnen het lectoraat op de Hanze en de RUG is gedaan, is kleinscha-lig. Bij het onderzoek met de afrikaantjes kunnen we net honderd gram bloemen extraheren. Straks bij ZAP kunnen we naar vijf kilogram. Doordat je grotere hoeveelheden luteïne extraheert, kun je de stof aan meer mensen geven om te testen. Dan wordt het meteen ook een stuk mak-kelijker om interesse te wekken.’

HANDIGE COMBIHeeres vindt de combinatie van zijn lectorschap en zijn functies bij Syncom buitengewoon handig. ‘Bij subsidieaan-vragen voor Syncom kijk ik gelijk of de Hanze daarin past. De studie naar de verduurzaming van Delfzijl doe ik voor de ene helft vanuit Syncom en voor de andere helft vanuit de Hanze. De opbrengsten uit het werk worden ook gelijkelijk verdeeld. Natuurlijk hou ik één en ander wel goed gescheiden. Zo doen studenten geen on-derzoek van Syncom.’ Hij verheugt zich op de samenwerking met de RUG, het onderwijs en het be-drijfsleven. ‘Ik denk dat studenten daar veel aan hebben. Wat je uiteindelijk wilt, is dat na de opschaling bij ZAP de che-mieparken in Emmen en Delfzijl over tien á vijftien jaar met de nieuwe methoden en producten aan de slag gaan. Dat is mijn stip op de horizon: de koppeling bewerk-stellingen tussen Hanze, Groningen, de kennis en de chemieparken om zo onze regio te versterken.’

hij terug naar Groningen waar hij werkte bij een start-up van de RUG, Biomade, in de nanotechnologie. In die tijd werkte hij nauw samen met de Nobelprijswinnaar Ben Feringa met wie hij een bedrijf had. In 2005 ging hij naar Syncom waar hij zich aanvankelijk bezighield met de ontwikke-ling van nieuwe medicijnen. ‘De grootste markt van Syncom is de farmaceutische industrie, maar vanaf 2005 gingen we ook naar andere markten kijken, onder meer naar de biobased chemie. Dat heb ik rond 2012 op me genomen.’

AAL IN DE AFRIKAANTJESVoorbeelden van projecten heeft de lector te kust en te keur. ‘In Drenthe is veel lelieteelt. Daar hebben ze veel last van nematoden oftewel aaltjes. Die werden vroeger chemisch bestreden. Nu doen we dat door tagetes, dat zijn afrikaantjes, te planten. We willen nu ook proberen stof-fen uit de afrikaantjes te isoleren zodat we die plant verder kunnen valoriseren. In de bloemetjes zit bijvoorbeeld luteïne dat staar kan voorkomen.’ Heeres is betrokken bij de verduurza-ming van de chemieparken in Emmen en Delfzijl. ‘Een paar jaar geleden dreigde aluminiumproducent Aldel uit Delfzijl failliet te gaan. Men was zelfs bang voor een domino-effect, dat alles om zou vallen. De oud-topman van Shell, Rein Willems, heeft het chemiepark geadviseerd om zich meer te richten op de groene chemie, dus om meer producten te maken uit biomas-sa. Samen met de RUG onderzoeken we de mogelijkheden die er liggen en werken die nu verder uit.’

VERHAKSELEN EN EXTRAHERENHeeres benadrukt dat zijn lectoraat niet al-leen een onderzoeksdoel heeft. ‘De basis is de integratie van onderzoek in het onder-wijs. Ik ben natuurlijk onderzoeker, maar de interactie met het onderwijs is cruciaal. Daar moet het z’n weerslag vinden. Een stuk of tien Chemiestudenten doen nu onderzoeksprojecten in het veld. In totaal zijn drie docenten bij de onderzoeksprojec-ten betrokken. Die aantallen wil ik verder verhogen. ‘We werken samen met RUG en alle hbo-instellingen in het Noorden. In de na-bije toekomst willen we ook meer samen-werken met Noorderpoort, het mbo dus. Uiteindelijk hopen we dat het onderzoek leidt tot bedrijvigheid en start-ups.’De projecten vinden nu voornamelijk plaats bij de opleiding Chemie in de Van DoorenVeste. ‘Maar er is steeds meer in-frastructuur in de testomgeving ZAP (Zernike Advanced Processing, red.). Apparatuur voor het drogen van biomas-

‘Uit plantaardige materialen zoals hout, houtafval en aardappelen kun je chemische producten en energie produceren, net als uit aardolie. Maar het voordeel van het gebruik van plantaardige biomassa is dat je de atmosfeer niet vol stookt met CO2. Een plant groeit namelijk omdat ze CO2 uit de atmosfeer opneemt.’ André Heeres is sinds tweeënhalf jaar lector Chemie. Het lectoraat kost hem één dag in de week, de rest van de tijd is hij projectleider bij het biotechbedrijf Syncom, dat ook op het Zernikepark is gevestigd.

WAARDEKETEN‘Biomassastromen kunnen zodanig be-werkt worden dat ze waardevoller worden, valorisatie noemen we dat. Zo kun je energie maken uit biomassa. Daarbij heb hoge volumes nodig, en je verdient er niet zoveel geld mee. Een stapje hoger in de waardeketen is dat je de biomassa gebruikt voor de productie van chemicaliën zoals plastics: een lager volume en hogere winst-marges. Nog weer hoger in de keten staat het omzetten van biomassa in voeding en helemaal bovenin de keten staat het maken van cosmetische en farmaceutische producten, denk maar aan geneesmiddelen uit planten. Het Kenniscentrum Biobased Economy houdt zich met al die zaken be-zig. Mijn lectoraat focust zich op chemica-liën en medicijnen.’

BIOMADEHeeres studeerde Scheikunde aan de Rijks-universiteit Groningen (RUG) en werkte daarna voor NIKO TNO, het Nederlands Instituut voor Koolhydraatonderzoek in Groningen, waar hij promotieonderzoek deed. Later werkte hij voor TNO Voeding in Zeist om nieuwe toepassingen voor koolhydraten te vinden. In 2001 keerde

13

Lectoraat ChemieHet Lectoraat is onderdeel van het Kennis-centrum Biobased Economy. Momenteel zijn er tien studenten en drie docenten van de opleiding Chemie bij het lectoraat betrokken.

atheek, nooit kwijtgeraakt. ‘In Chili heb ik op het Lyceum gezeten en twee jaar op de universiteit. Dus ik kan leren, maar Ne-derlands… ik kwam er snel achter dat me dat niet goed zou lukken. Dat vond ik erg, maar de Nederlandse mensen zeiden dat ik me er niet te veel van moest aantrekken. “Het hoort bij je, je mag jezelf zijn. En we begrijpen elkaar, toch?” Ik was welkom in Groningen.’

VRIJ IN LEWENBORGIn de jaren zeventig zat Victor Bonifacio Sierra Fernandez al drie jaar in de ge-vangenis van Victoria toen Marta hem ontmoette. ‘Ik zei: drie jaar… waarom heb ik je dan nooit eerder gezien? Victor

‘Zoveel mensen die ik heb leren kennen, zoveel collega’s die me lieten merken dat ze me waardeerden, zoveel vrienden en vriendinnen die helaas al zijn gestorven. Dat kun je alleen zeggen als je als een jonge vrouw bent gekomen en weggaat als een oude vrouw. En nu ben ik dus een oude vrouw.’ Marta Medina Ramirez krijgt het even te kwaad. ‘Geeft niet, het is dankbaarheid. Ik ben een katholiek meisje. Er zijn veel mensen die géén goed leven hebben, armoede, ziekte en verdriet. Als het geluk dan wel op je pad komt, mag je dankbaar zijn. Dankbaarheid, gracias, is een voorrecht.’ De Spaanse tongval is de 65-jarige Chi-leense, medewerkster van de HanzeMedi-

Marta Irenia Medina Ramirez Sierra Fernandez heet ze, maar iedereen kent haar als Marta. Marta die zo graag verhalen vertelt. De titel van haar jongste verhaal is Hasta La Vista, maar het had net zo goed Gracias kunnen heten.

14

MARTAZEGTHASTALAVISTA

kreeg bijna nooit bezoek, vertelde hij. Dat was erg, ik bezocht mijn neef Antonio zo vaak mogelijk. Victors vader was hoofd van een politiebureau. Tijdens de dictatuur kon iemand met zo’n positie geen contact onderhouden met een rebel. En z’n familie ook niet.’ Nederlandse organisaties namen het op voor de politieke gevangenen die zuchtten onder het schrikbewind van Augusto Pinochet. ‘Dat kun je je nu niet meer voorstellen, maar de Nederlanders vlogen naar Latijns-Amerika om politieke vluchtelingen op te halen. Zo kwamen wij in Nederland, eerst in Nunspeet, daarna Groningen.’ Het was in 1978, Marta en haar man streken neer in de wijk Lewenborg. ‘Ik zei altijd Noord-Groningen, want Lewenborg stond niet goed bekend toen.’ Makke-lijk was het leven sowieso niet, 13.000 kilometer van huis. ‘Wat me hielp was de progressieve sfeer. In Nederland zag je veel afbeeldingen van Che Guevarra hangen. Hier kon dat gewoon.’ Marta vond werk, eerst bij Philips International aan de Europaweg, later op het Centraal Bureau van de Rijkshogeschool Groningen aan Martinikerkhof 10 (waar nu café-restau-rant ’t Feithhuis is gevestigd). We schrijven eind jaren tachtig, een tekstverwerker (met floppy-disks) was nieuwigheid, een computer raakte je niet aan voordat je een cursus had gevolgd en computerangst was een aandoening die je serieus moest nemen. ‘Van werken met computers wilde ik m’n sterke punt maken. Dát kon ik, wist ik. Ik was administratief medewerkster. Een bericht versturen deed je met een fax. De kinderen van nu weten niet meer wat dat is. En kopiëren voor het postarchief, dat was belangrijk, want het was de enige manier om brieven te bewaren en weer terug te vinden. Maar…’ Marta laat een stilte vallen, springt overeind en steekt haar rechterwijsvinger waarschuwend omhoog ‘… toen was de Arbo nog niet zo oplettend, nee, helemaal niet. Het was na een paar maanden dat een collega vroeg: “Marta, waarom ben je toch altijd buiten adem na het kopiëren?” Toen heb ik het toegegeven: het apparaat waar je je kopieer-kaart moest insteken hing te hoog. Bij het toilet was het hetzelfde, ik moest springen om in de spiegel te kunnen kijken. Ik wilde er goed uitzien, want op het werk wás ik de hogeschool. Zo voelde ik dat toen, en dat is altijd zo gebleven. Ja, ik zeg dat vol trots, ik bén de Hanzehogeschool.’ Ze ziet er altijd piekfijn uit, maar ze zal anderen nooit de

maat nemen. ‘Het zijn andere gewoonten. Nederlanders houden van gewoon, zo is het nu eenmaal. In het begin vond ik het wel raar. Ik geef altijd complimenten, aan mannen én aan vrouwen. Altijd, wat een mooie jurk heb je aan, wat een prachtige schoenen. Maar kijk dan wat de Neder-lander zegt, zijn reactie. Dat is maar een oudje, hoor. O, maar hij was helemaal niet duur. Vind je?, ze waren in de aanbieding. Waarom verontschuldigen voor een com-pliment?’

EEN CHILEENS LIEDJEHoewel ze er niet zomaar naartoe kon gaan, was Chili nooit ver weg. Heimwee is een zaak van het hart. Dat hart stond één keer bijna stil, het haperde… en begon weer te popelen, heel snel. ‘Er was een man op de gang en die floot een wijsje.’ Marta krijgt het warm als ze erover praat, ze slaakt een diepe zucht. ‘Maar hoe kan dat? Die man fluit een Chileens liedje? Niet zomaar een liedje, algemeen bekend, zoals André Hazes, nee, een liedje uit mijn streek. Stel je voor, je bent ergens heel ver weg, in Siberië, en dan hoor je een Rus Mien Toentje zingen. Die meneer vertelde dat hij op Chili had gevaren, de haven van Valparaíso kende hij heel goed. Hij had warme gevoelens, een vriendinnetje gehad dat bij mij uit de buurt kwam.’ Net als nu, moest Marta even bijkomen. Ze plofte neer bij een collega. ‘‘‘Weet jij wie dat was?”, zei die. “Bas Paul, van het College van Bestuur, daarmee kun je niet zomaar gezellig staan kletsen.” Ik had een grote fout gemaakt, dacht ik toen.’ Marta heeft een mening. ‘Je moet je de wet niet laten voorschrijven. Opstaan tegen onrechtvaardigheid. Ook als organisatie: de Hanzehogeschool doet veel aan ontwik-kelingssamenwerking, prachtige projecten, vind ik dat, zoals nu met acties voor Oe-ganda, waar iedereen aan meedoet. Ook de bazen. Een goede baas staat niet boven de medewerkers, hij staat ernáást. Een goede baas maakt af en toe een praatje met je. Zoals Wim de Haan, de directeur van Onderwijs- en Studentenzaken. Je kunt wel verheven doen, maar uiteindelijk... de aarde vangt ons allemaal op.’

JUBILADAZe zal in Groningen blijven. In Chili was Victor onderwijzer, in Nederland studeer-de hij Bedrijfskundige Informatica aan de Hanzehogeschool. De twee kinderen van het echtpaar, Victor Adrian en Fredy,

gingen ook naar het hbo. ‘Ze hebben hun intelligentie van hun moeder geërfd’, knipoogt oma Marta. ‘Ik weet wat het is om zonder je familie op te groeien. Niet goed, dus blijf ik hier. Vier kleinkinderen, twee jongens, twee meisjes. Ik ben erg dankbaar.’ Hoewel de collega’s het zich misschien niet kunnen voorstellen, staat het werk voor Marta niet op de eerste plaats. ‘Werk is heel belangrijk, maar de familie gaat voor, en God, en ik ben ook vrijwilliger, voor de parochie en in de boomgaard van Oosterhogebrug.’ Op 28 juni, haar 66-ste verjaardag, geeft ze haar afscheidsfeestje, ze gaat met pensioen. ‘Dan ben ik een jubilada. Geen pensionada, zoals de Nederlanders denken. Een pensionado heeft alleen een uitkering, ja: AOW. Maar een jubilado heeft ook geld gespaard.’Van haar herinneringen neemt Marta nooit afscheid, die draagt ze mee in haar hart. De herinnering aan Jacob van der Scheer, de strenge ALO-badmeester die ervoor zorgde dat ze haar zwemdiploma haalde. ‘Ik was erg bang. Nee, niet voor meneer Jacob, maar voor water.’ De herinnering aan directeur Onderwijs- en Studentenzaken Roel Westerhof die haar vroeg om tegen het team te zeggen dat ze maar vast moesten beginnen met vergade-ren. ‘Ik moest zeggen dat hij z’n auto niet aan de praat kreeg, zei hij. Ik moest echt alle moed verzamelen, een pratende auto? Ik heb gezegd: begin maar vast, Roel heeft problemen met z’n auto. Dat was nog goed gezegd, ook.’ De herinnering aan al die plaatsen waar ze werkte. ‘Ik begon tus-sen de brieven in het archief en ik eindig tussen de boeken van de mediatheek.’

DE KOFFIE LOOPTDe herinnering aan al die grappige mis-verstanden. ‘De koffie loopt! Wat is dat? Halfvolle melk? Nu snap ik het, maar in het begin… dat was effe wennen.’ Aan één ding zal ze nooit wennen. ‘Ik schrik er nog steeds van. De Nederlanders snijden de bloemen af en dan geven ze die cadeau, stervende bloemen. Je moet snel rennen om ze in een vaas te zetten, met water. Maar dat helpt niet!’ Natuurlijk zal ze dankbaar zijn voor ieder presentje dat ze op haar afscheidsfeest krijgt. ‘Jij mag ook komen’, zegt ze en uit Marta’s mond klinkt die vriendelijke uitnodiging ook een beetje als een dreigement. ‘Jij mag ook komen en neem gerust bloemen mee, maar met de wortels eraan!’

tekst boudewijn otten foto luuk steemers 15

Na de zomer kunnen onderzoekers hun plannen laten testen op zaken als wetenschappelijke integriteit en het waarborgen van de privacy van proefpersonen. Na een approval van de Ethische Advies Commissie gaat alles veel makkelijker.

‘Ik weet nog dat ik in 2008 in Amerika vragenlijsten afnam. Dat ging zonder problemen. Toen ik twee jaar geleden weer in Verenigde Staten was en hetzelfde deed, kwam er al snel iemand naar me toe die vroeg of ik toestemming had van een ethische commissie. Zo snel verandert dat.’ Marca Wolfensberger wordt na de zomer-vakantie voorzitter van de Ethische Advies Commissie van de Hanzehogeschool. ‘De deelnemers aan enquêtes vragen om het oordeel van een ethische commissie, net als proefpersonen en redacties van weten-schappelijke tijdschriften. De wereld om ons heen dwingt het af. Dus is het heel belangrijk om daarop in te spelen.’ Onderzoek wordt in het hbo steeds belang-rijker, vervolgt ze. ‘Daar hoort dit bij. We lopen mee in de voorhoede, hoewel we niet de eerste zijn. De Hogeschool Arnhem Nij-megen en Fontys hebben al een ethisch-ad-viesorgaan. We hoeven het wiel dus niet helemaal zelf uit te vinden.’

16

TOETS VOOR HANZE-

ONDERZOEK

tekst en foto luuk steemers

ethicus, een methodoloog en een privacy- deskundige. Het zijn allemaal mensen met ervaring in onderzoek. Wolfensberger: ‘Het zou geweldig zijn als dit ook veel aandacht krijgt binnen het onderwijs. We vinden het cruciaal dat ethiek een vanzelf-sprekend onderdeel wordt in de curricula. Bij de Academie voor Gezondheidsstudies en bij de opleiding Toegepaste Psychologie is er voor studenten een ethische zelfcheck ontwikkeld die we willen uitdragen naar andere opleidingen. Daarom zitten er ook mensen uit die onderdelen in de commissie.’

PRIVÉ-BVDe commissie heeft de afgelopen maan-den al proefgedraaid en adviezen gegeven. Baljé: ‘Die zetten we op onze portal, mak-kelijk te vinden voor andere onderzoekers die met soortgelijke gevallen te maken krijgen.’De commissie verdiepte zich al in een lesvorm bij een opleiding waar de ene groep studenten een nieuwe onderwijs-vorm kreeg aangeboden en de andere de traditionele. ‘De vraag was of je zo van studenten proefpersonen maakt die geen keus hebben’, zegt de projectleider. ‘De adviesgroep heeft in samenspraak met een ethicus bepaald dat de proef mag door-gaan omdat op voorhand niet duidelijk was of de ene of de andere methode beter was. Het moet ook duidelijk zijn dat een eventuele weigering om mee te doen met de proef geen effect heeft op hun cijfer.‘Er was ook een vraag van een lector die een project wilde doen met een partner-organisatie die informatie nodig had die beschikbaar was via een privé-bv van die lector. Hoe voorkom je dan dat er achteraf wordt gezegd dat er sprake was van belan-genverstrengeling? Samen met een jurist hebben we uitgezocht hoe dat kon worden geregeld. De mensen die betrokken waren bij het onderzoeksproject moesten onderbouwen waarom het nodig was om de informatie te betrekken bij de bv. Ook kreeg het onderzoeksproject toestemming van de leading dean om de informatie te betrekken van de bv. Door advies te vragen aan de ethische commissie kon de lector op een transparante manier het onderzoek uitvoeren zonder onnodige risico’s te lopen.’

sen moeten ook later nog de kans hebben zich uit het onderzoek terug te trekken.’

BRIEF AAN DE OUDERS‘Laatst werd er op de basisschool van mijn kinderen een onderzoek uitgevoerd door studenten. Ik ben daarover nooit geïnfor-meerd, laat staan dat mij om goedkeuring werd gevraagd. Ouders verwachten dat, maar studenten zijn zich daarvan vaak nog niet bewust. ‘In de Scandinavische landen, Duitsland en de Verenigde Staten staan de ethi-sche kanten van onderzoek doen al veel prominenter op de agenda. We toetsen onderzoekvoorstellen vooraf en als er geen ethische problemen zijn, geven we een letter of approval af. Bij elk onderzoek moet je goed met de onderzoeksgege-vens omgaan. Wie krijgt de data van een onderzoek onder schoolkinderen te lezen? De onderzoekers? De docent? De ouders moeten een brief krijgen waarin duidelijk staat hoe de privacy is gewaarborgd. Ook is het bijvoorbeeld van belang dat er goed met de privacy van proefpersonen of van mensen die een vragenlijst invullen wordt omgegaan. Dat je werkwijze zodanig is dat alleen de onderzoekers persoonlijke gegevens zien.’

ETHISCHE ZELFCHECKIn de medische wereld is het heel gewoon om stil te staan bij de ethische aspecten van onderzoek, zeker als het gaat om de patiënten-privacy. Baljé: ‘Daar is het oordeel van de medisch-ethische commis-sies bindend. Maar in andere disciplines moeten mensen zich nog bewust worden van de ethische aspecten rondom on-derzoek, met name zaken als privacy en belangenverstrengeling. Vandaar dat we geen dwang uitoefenen. We gaan uit van de Landelijke Gedragscode Wetenschap-pelijke Integriteit.’ Een aantal zaken moet zich nog uitkristalliseren, geeft Wolfens-berger aan. ‘We zijn geen klokkenluiders, maar als je geen letter of approval afgeeft en de onderzoekers gaan tóch door, wat moet je dan? Ik betwijfel of het ooit zover komt, maar dan kan ik me voorstellen dat we het College van Bestuur moeten inlichten.’In de adviescommissie hebben mensen van verschillende disciplines zitting, zoals een

STEUNTJE IN DE RUG ‘We geven onderzoekers een steuntje in de rug’, zegt projectleider Jan Baljé. ‘Als je bijvoorbeeld tegenover een journalist kunt laten zien dat je goedkeuring hebt van de ethische commissie sta je een stuk steviger in je schoenen.’ Baljé herinnert zich het verhaal van een Groningse wijk waar niemand wilde praten met onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen. Er was daar namelijk net ie-mand geweest die onderzoek deed naar het ondergoed dat mensen droegen. ‘Ze waren wantrouwig geworden. Als je met een letter of approval van de Ethische Advies Commissie komt, weten mensen die een vragenlijst invullen in ieder geval zeker dat het geen neponderzoek betreft.’Baljé: ‘Stel dat je in een onderzoek vragen stelt aan ouders die een kind verloren heb-ben. Bij zulke gevoelige onderwerpen moet je alle vragen goed kunnen verantwoorden. Er moet een vorm van nazorg zijn en men-

17

Boven: Jan Baljé, Remo Mombarg, Wouter Schaake, Ingrid van Solkema (secretariaat)Onder: Karen Geerts, Cees van der Schands, Marca Wolfensberger, Jacquelien Rothfusz

18

SWINGEND LUSTRUMFEEST IN MARTINIPLAZA

DJ Vinyl

Black Burned BBQ Boys

Soviet Space Boys Dansacademie Lucia Marthas

‘Onderwijs is empowerment. De kracht om jezelf te ontwikkelen, je talenten te benut-ten en te groeien, maar ook anderen in hun kracht te zetten. Van betekenis zijn voor de maatschappij door het delen van kennis.’ Met deze woorden ontving Henk Pijlman ruim 1300 collega’s op het lustrumfeest van 30 mei in Martiniplaza. De voorzitter van het College van Bestuur ging in vogelvlucht door de rijke geschiedenis van de Hanze. Vanaf de eerste les van de Academie van Teeken-, Bouw- en Zeevaartkunde op 17 januari 1798 tot het honoursonderwijs van nu, en de inno-vatiewerkplaatsen en het groeiende aanbod van hbo-masters in de toekomst. Hij vertelde over ‘spirituele volksverheffing’ en ‘gratis on-derwijs aan stedelijk talent’ in het prille begin. Over de Hanzegebouwen die zijn genoemd naar onderwijspioniers en verzetshelden. Over Marie Kamphuis, de grande dame van het sociaal werk, die na de oorlog de maatschappij een andere wending wilde geven. Daarna was het genieten van en swingen bij optredens van verschillende acts, allemaal met een Hanze- tintje.

19

Hanze BandMichèle Garnier, Arwin Nimis, Béjanne Hobert

Henk Pijlman

20

Anke Mulder & Gerda Elema

Prins Claus Conservatorium Big Band

tekst HOP, bas belleman foto valerie kuypers 21

Prins Claus Conservatorium Big Band Soviet Space Boys

Dansacademie Lucia Marthas

Ank Boersma Mart & Selma Punk’n Jazz Orchestra

Sinds 1863, toen de Wet op Middelbaar Onderwijs werd ingevoerd, is gymnastiek een verplicht vak. De opleiding werd in die dagen meestal verzorgd door één persoon. Daar kwam steeds meer kritiek op, want het was onmogelijk dat één leraar alle onderdelen beheerste en kon overbrengen. Begin twintigste eeuw ver-plaatste de rijksoverheid haar verantwoor-delijkheid voor het vakonderwijs naar de gemeente en het particulier initiatief. De gemeente Groningen maakte er werk van. Een gevarieerd aanbod van beroepsonder-wijs zou de ontwikkeling van het Noor-den ten goede komen. Groningen wilde zich als hét onderwijscentrum van het Noorden profileren. Die ambitie resulteer-

In oktober bestaat de Academie voor Lichamelijke Opvoeding 100 jaar. Wat begon als een schooltje met zeven leerlingen, groeide uit tot een instituut met zo’n 1500 studenten. Niet zo vreemd, vindt dean Kris Tuinier, want sport is een belangrijke verbindende factor in een geïndividualiseerde samenleving.

22

100 JAAR INBEWEGING

tekst henk dilling foto instituut voor sportstudies

de in 1918 in de oprichting van het Insti-tuut voor Lichamelijke Opvoeding (ILO). De eerste lichting telde zeven leerlingen: drie meisjes en vier jongens.

FITTER EN VAARDIGERIn de decennia die volgden ontwikkelde de opleiding zich met vallen en opstaan tot het Instituut voor Sportstudies, waar on-geveer 1500 studenten staan ingeschreven. Zij kunnen er kiezen uit Sportkunde, de Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding (alo) en de Engelstalige sportstudies-ba-chelor. Daarnaast is er de tweejarige oplei-ding associate degree Sport, Gezondheid & Management. Kris Tuinier, directeur van het Instituut voor Sportstudies, in 2003 behorend tot de eerste lichting afstudeerders aan de opleiding Sport, Gezondheid & Manage-ment, noemt het opvallend dat veel (oud-)studenten het vaak hebben over het sterke wij-gevoel. ‘In hun beleving is de onder-linge band, die bij veel mensen ook na de studie bleef bestaan, groter dan op andere instellingen voor hoger onderwijs. Het bewijst in elk geval dat sport verbroedert.’ Kinderen vaardig maken door ze goed te laten bewegen. Dat is volgens hem veran-kerd in het dna van de alo. ‘We weten dat kinderen zich door bewegingsonderwijs motorisch beter ontwikkelen en fitter zijn. Door spelen en sporten maken ze kennis met verschillende vormen van bewegen. Zo kunnen ze zich veelzijdig ontwikkelen en spelenderwijs ontdekken waar ze goed in zijn en wat ze leuk vinden. Ze worden ook sociaal vaardiger, want ze leren omgaan met winnen en verliezen, ze krijgen meer zelfvertrouwen en ze kunnen zich beter concentreren. Er zijn aanwijzingen dat dit hun schoolprestaties ten goede komt.’

OVERGEWICHT EN ZIEKTE Volgens Mieke Zijl (docent Sportkunde) en Magda Boven (docent Sportkunde en onderzoeker Praktijkgerichte Sportweten-schap) wordt hun vakgebied steeds meer erkend als middel om sociaal-maatschap-pelijk iets in beweging te zetten of te veran-deren. ‘Sport draagt bij aan de fysieke en mentale gezondheid’, zegt Mieke. ‘Mensen die voldoen aan de beweegnorm hebben minder kans op overgewicht en hart- en vaatzieken dan mensen die onvoldoende bewegen. Het is goed voor jezelf én voor de samenleving, want het scheelt veel kosten voor gezondheidszorg.’ Ook de bijdra-ge die sport kan leveren aan de sociale samenhang in de maatschappij wint aan

betekenis. Magda: ‘Je ziet steeds vaker dat gemeenten zorg combineren met sport. Denk bijvoorbeeld aan buurtsportcoaches, die sport en bewegen verbinden met ande-re sectoren zoals zorg, welzijn, jeugdzorg, kinderopvang en onderwijs.’ Tenslotte is er ook een economische betekenis. Er wordt geld uitgegeven aan bijvoorbeeld het lidmaatschap van een sportvereniging en sportmateriaal. 130.000 mensen verdie-nen een boterham in de sportsector (1,3 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland). Verder is sport de grootste vrijwilligerssector van ons land.

ALBERDA VS. DISCARTESSport is hoofd én hart, stelt Kris. Hij verwijst naar een uitspraak van alo-alum-nus Joop Alberda, die als coach met de volleybalheren in 1996 goud won op de Olympische Spelen in Atalanta. Alberda noemde het één van de grootste fouten van de westerse samenleving dat we massaal achter René Descartes zijn aangelopen. De Franse filosoof en wiskundige vond dat lichaam en geest twee verschillende werelden waren. ‘Joop vond dat onzin. Als een topsporter mentale problemen heeft, dan heeft dat zijn weerslag op de sport-prestaties. Op recreatief niveau kan het juist heilzaam zijn om te sporten wanneer je niet goed in je vel zit. Lichaam en geest hebben dus alles met elkaar te maken. Het gaat om de balans. Daar zijn we nu met z’n allen gelukkig wel achter.’

SAAMHORIGHEIDIn een geïndividualiseerde samenleving is sport een belangrijke verbindende waarde, zo vervolgt hij. ‘Nu we elkaar in de kerk niet meer tegenkomen zijn er niet zo veel alternatieven meer voor saamhorigheid. Alleen in tijden van rouw, zoals bij de ramp met de MH17, en bij grote sport- evenementen waar Nederlanders goed presteren voelen we ons nog saamhorig.’ Bijna tien miljoen Nederlanders van 5 tot en met 80 jaar sporten minstens vier keer per maand (tegenover 8,7 miljoen in 2013, bron: NOC*NSF Sportdeelname Index). Hoewel de aandacht voor sport groter is geworden, blijft er nog veel werk te doen, zo besluit Kris. ‘We gaan met de auto naar het fitnesscentrum en gaan daar fietsen… Dat is al een reden om jongens en meisjes op te leiden tot gymleraar, sportkundige of sportcoach. Mensen die de vinger aan de pols van de samenleving houden en aandacht hebben voor een gezonde leefstijl en voor plezier in bewegen.’

Jubileum-activiteitenRondom het jubileum worden allerlei evenementen georgani-seerd. Begin september wordt de tweede editie van de Campus Trail georganiseerd, een loop van 4 mijl. Niet alleen door straten en over het terrein, maar ook door de gebou-wen op de campus. Op zaterdag 6 oktober staat er een reünie voor alumni en (oud-)mede-werkers van ALO, SGM (Sport-kunde) en AD Sportmanagement op het programma met een recep-tie, een dinershow en een feest. ‘Er is veel belangstelling’, zegt project-medewerker Derna Wijkstra. ‘Leuk is ook dat er meerdere generaties uit één familie aanwezig zijn. Grootva-der en kleinzoon bijvoorbeeld.’ Op zondag 14 oktober is er tijdens de 4-Mijl van Groningen een startvak gereserveerd voor alle deelnemers van de Hanzehogeschool. Het Instituut voor Sportstudies zal de helft van het vak (250 deelnemers) proberen te vullen met medewer-kers, studenten en alumni. De andere plaatsen worden ingenomen door teams van de Hanzehoge-school. Docenten en studenten van het Instituut voor Sportstudies stomen de deelnemers klaar voor het evenement met hardloopclinics. Verder gaan verschillende schools de sportieve strijd met elkaar aan tijdens de Battle of the Schools, vie-ren studenten het jubileum tijdens een studentenfeest en wordt in samenwerking met het Sportscience Instituut Groningen en Sportplein Groningen een sport experience georganiseerd waarbij onderwijs en onderzoek centraal staan.

23

24

In de Hanzeversie van College Tour vroeg het publiek Ellie Lust het politiehemd van het lijf. Ze is zoals ze overkomt: kordaat, openhartig en rechtdoorzee. Ze staat voor een dilemma: in het blauw of voor de camera? Kijk niet gek op als Ellie in 2019 glorieert in Flikken Loppersum.

BEKENDE VAN DE POLITIE

25

BEKENDE VAN DE POLITIE

mensen die de functie níet bemachtigen teleurgesteld zijn over de keuze voor een ander, en ze snapt ook dat afgeven op het voorkeursbeleid een uitlaatklep is. ‘Maar niemand krijgt een baan als hij niet aan de vereisten voldoet.’Nog een scherpe vraag: die vele verschil-lende culturen, geeft dat niet veel strubbe-lingen? Nee, want hoe bont en divers het korps ook is, iedereen is blauw. ‘Je staat voor het zelfde, we zijn allemaal dé politie, één organisatie.’ De vereenzelviging van de dienders met hun organisatie gaat ver. Ellie schaamt zich diep voor de affaires waarmee de politie de laatste jaren negatief in het nieuws kwam, de agent die geld op-streek voor het doorspelen van informatie (de politiemol) en de rel over de uitgebreid gefêteerde ondernemingsraad. ‘Daar heeft iedere diender last van. Veel agenten voe-len zich net als ik: ik bén de politie, bijna tot op identiteitsniveau. Die rotte appels doen je pijn.’Wat kan een politiewoordvoerder doen om dat imago weer een beetje op te poetsen? Niets, denkt Ellie, want de politie heeft niets om te verkopen. ‘Een politiewoord-voerder moet vertellen wat er is gebeurd. Gewoon de feiten, meer niet.’

FLIKKEN GRONINGENDuidelijk, kordaat, geen poespas, recht-doorzee, een beetje hoekig, zo komt Ellie over. Een ideale kandidaat voor de rubriek dilemma’s, zal de redactie van de gratis krant Metro hebben gedacht. In het filmpje waarin ze moet kiezen tussen A en B ziet het publiek haar dubben. ME’er in Brazilië of wijkagent in Loppersum? ‘In Godsnaam… dan maar wijkagent in Loppersum. M’n Portugees is niet zo best en de mobiele eenheid past niet bij me, dat is me te grimmig.’ ‘Nou’, reageert Annemarie Heite, ‘in Loppersum zou het ook weleens grimmig kunnen worden.’‘Hoezo?’‘De aardbevingsproblematiek.’ ‘Ach, ja.’Vraag uit het publiek: ‘Kijkt u weleens naar politieprogramma’s op tv?’Jazeker, en met enige afgunst ook. ‘Een zaak oplossen in 45 minuten, dat lukt ons nooit.’ En dat terwijl er cruciale fouten worden gemaakt. ‘Zie je een sporenon-derzoek… banjeren daar ineens een stel tv-rechercheurs door het plaats delict. Vreselijk.’

een of andere manier stroomde er blauw bloed door m’n aderen. Waarom weet ik niet. Het leek me een fantastisch beroep en dat is het ook. Het vergt veel van je. Diender ben je 24 uur per dag. Gelukkig zijn de burgers zo vriendelijk om je daar voortdurend aan te herinneren. Zeker als je een bekende kop hebt. Geheid dat ik opmerkingen krijg wanneer ik door rood licht fiets. Dat is niet erg, ik doe dat zelf ook.’

VEILIGE OMGEVINGEen dame in het publiek wil weten of de politie een veilige omgeving was voor de jonge vrouw die Ellie was toen ze 31 jaar geleden het prinsemarijblauw mocht aantrekken. ‘Nee’, zegt Ellie, ‘maar dat lag ook aan mij, ik probeerde iets van mezelf verborgen te houden. Zoals ik het ook lang voor m’n ouders verborgen hield dat ik les-bisch was. Tegenwoordig is het anders, nu kan een nieuweling gewoon zeggen: “Hoi, ik ben Mark, 22 jaar en ik ben homo.” Ik begon in een heel andere tijd, ik wilde me waarmaken als agent, niet als die pot van groep 5, want ja, het was een mannenwe-reldje.’ Hoe of dat was, wil Annemarie Heite weten, wanneer je één van de weinige vrouwen bent in een omgeving van ferme jongens, stoere knapen.‘Het éérste netwerk binnen de politie was het vrouwennetwerk. We moesten ons empoweren. Dat is gelukt, er zijn steeds meer vrouwelijke agenten. De politie moet net zo divers zijn als de samenleving. We hebben tegenwoordig een Marokkanen-netwerk, een Caribisch netwerk, een Turks netwerk. Het was hartstikke handig dat we dienders van Turkse komaf hadden toen er rond de Turkse presidentsverkie-zingen veel ophef ontstond. Wanneer je dezelfde achtergrond hebt, kun je effectie-ver te werk gaan. Diversiteit is nodig om het werk goed te doen.’

ROZE IN BLAUWZe zet zich er dan ook met overgave voor in, ze is één van de gezichten van Roze in Blauw, het netwerk voor niet-heteroseksu-ele politiemedewerkers. Een student is benieuwd naar Ellies op-vatting over het politiebeleid van positieve discriminatie (sollicitanten uit onderverte-genwoordigde minderheidsgroepen hebben een streepje voor). ‘Scherpe vraag’, zegt Ellie. Ze begrijpt dat

‘Ik zit nu in klas 2 van het vmbo. Voor het volgend jaar kan ik kiezen tussen Economie & Ondernemen en Zorg & Welzijn. Wat moet ik kiezen om net zo te worden als u?’ Nadat de lange oh! is weggestorven, roept Ellie Lust de hulp in van de zaal in. ‘Mijn schooltijd ligt alweer dertig jaar achter me. Jullie weten het vast beter dan ik.’ Het handopsteken levert een duidelijke voorkeur op. ‘Hier is je antwoord’, zegt Ellie, ‘Zorg & Welzijn, dat vind ik ook een mooie keuze. Economie is saai.’Op 24 mei is Ellie Lust de centrale figuur in een los op de leest van het tv-program-ma College Tour geschoeid evenement op de Hanzehogeschool. De middag is op touw gezet door medewerkers van het Fa-cilitair Bedrijf om geld in te zamelen voor de Stichting Leergeld. Ellie Lust vertolkt de rol van Ellie Lust, Annemarie Heite (dé Vrouw in de Media van 2017) geeft haar versie van Twan Huys ten beste en mede-werkers van Studium Generale rennen met microfoons door de zaal om het woord van het publiek te versterken. Maar liefst 400 man en één King Charles Cavelier zitten klaar in het Atrium van Zernikeplein 7.

ETHERDISCIPLINEHet hondje zal het waarschijnlijk worst we-zen, maar Hanze-medewerkers en –studen-ten zijn benieuwd wat de woordvoerder van de Amsterdamse politie te melden heeft. Sinds Ellie Lust in 2016 meedeed aan het tv-programma Wie is de Mol? is ze een na-tionale bekendheid. Legendarisch is haar even serieuze als hilarische poging om de andere kandidaten te overtuigen van het juiste gebruik van de portofoon. Of ze er niet gek van wordt dat ze nog bijna dage-lijks wordt herinnerd aan dat pleidooi voor etherdiscipline? Nee, dus. ‘Inmiddels weet vrijwel iedereen dat het belangrijk is om de lijnen van politie en de hulpdiensten vrij te houden. Dat is alleen maar positief.’Net als discipline in het algemeen. ‘Niet altijd, maar wel als het eropaan komt. In de tentamenperiodes even twee weken geen feestjes en hard werken. Schrijf maar op: studiediscipline. Kennen jullie Erben Wennemars, de schaatser? Erben zei: “Ik werd pas echt goed toen ik ook dat biertje in het weekend liet staan.” Leef voor wat je wilt bereiken, dat brengt je doel dichterbij.’ Heel lang was Ellies doel volleybal, waar-voor ze alles aan de kant zette, ze haalde het Nederlands team. Als kind al wilde ze bij de politie. ‘Op de

26

maar dan moet je wel wakker zijn. Som-mige kansen krijg je maar één keer.’Dus grijpt Ellie de microfoon en stapt in de rol van ceremoniemeester. Ze reikt de nabootsing van een cheque met de opbrengst van de middag uit (€ 2083,- voor de stichting Leergeld) en slaat zich vakkundig door de plichtplegingen rond de loterij heen.‘Het horloge is voor nummertje… 72.’ De gelukkige Rudy de Vries dendert de tribunetrappen af. ‘Dit horloge past uitstekend bij uw pak.’ Mooie prijzen zijn het, van brandblusser tot verbanddoos, maar dé prijs is de door de spelers gesigneerde wedstrijdbal waar-mee volleybalclub Lycurgus de landstitel veroverde. Hijlco Sloothaak hengelt het kleinood binnen. Als het applaus is weggeklatert, puft Ellie uit in het gezelschap van Loetje. De King Charles Cavelier zegt woef noch waf.

‘Is dat nou zo’n Pim Fortuynhondje?’‘Nee, dit is een Ellie Lusthondje. Ze is vier jaar.’Gewoon de feiten.

Acteren, zou dat wat voor Ellie zijn, een rol in Flikken? Ze maakte al furore met Ellie op Patrouille, waarin ze dan wel niet acteerde, maar wel optrad (met alweer een legendarische uitspraak: Don’t worry about me, I’m a real police officer.)‘Wie weet’, antwoordt ze, ‘Flikken Gro-ningen, dat zou wat wezen.’ Het publiek kijkt ernaar uit, de mensen in de zaal vinden het sowieso prachtig. ‘Op de eerste plaats, u heeft mooi en gepassioneerd gesproken. Maar dan wilde ik u nog vragen: wanneer hebt u uw passie gevonden?’Die hartstocht was er ineens, zegt Ellie. ‘Kies voor iets waarvan je gelukkig wordt. Ga het doen en dan ontdek je wel of het vuur ontbrandt. Er is geen weg, die weg maak je door te gaan.’ Nog een paar tips voor de studenten en mensen in het algemeen: ‘Ga reizen, zorg dat je je breed oriënteert, je krijgt kansen,

tekst boudewijn otten foto luuk steemers 27

Stichting Leergeld De stichting Leergeld geeft kinde-ren die opgroeien in armoede de mogelijkheid om deel te nemen aan binnen- en buitenschoolse activitei-ten. De Hanzehogeschool zamelt in het lustrumjaar 2018 geld in voor de Groningse Leergeld-afdeling van de stichting (en twee andere goede doelen). De College Tour (en aansluitende loterij) was één van de activiteiten van het Facilitair Bedrijf die geld in het laatje brengen.

Hij heeft er net één van zijn bucketlist geschoten. Een

vos, in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Facilitair

medewerker Bert Daems (62) is natuurfotograaf.

ʻMensen zijn niet

mijn dingʼ28

‘Ik krijg af en toe de vraag of ik op een bruiloft wil opdraven met mijn camera, maar daar pas ik voor. Voor mij is een foto pas geslaagd als er géén mensen op staan. Het begon 35 jaar geleden met foto’s van mijn zoon Alexander. Met een Ricoh KR10M die nog werkte met filmrolletjes. 24 of 36 foto’s maken en dan maar af-wachten wat erop stond. Thuis had ik een doka waar ik zwart-wit kon afdrukken. Daarmee werd ik de prof van de familie en mijn zus vroeg of ik haar bruidsreportage wilde maken. Er zijn twee foto’s gelukt. Het snoertje van de flitser bleek in het verkeerde gaatje te zitten. Drama. Mensen zijn niet mijn ding. Tot mijn kleinzoons werden geboren, die wil ik wel dagelijks op de foto zetten. Op Facebook plaatsen mag ik die foto’s niet. Daar had ik het eerst wel moeilijk mee, maar nu begrijp ik het wel. De oudste gaat nu af en toe met me mee. Ik ben een hele trotse opa.’

’T ROEGWOLDEen jaar of tien jaar geleden pakte Bert het fotograferen weer op. ‘Met mijn Canon EOS 7D en 16-300 millimeterlens kan ik een vogeltje dat op tien meter achter in

de tuin zit haarscherp uitvergroten. Het liefst ga ik de natuur in. Even met mijn camera aan de sjouw na het werk. De stille ruimte opzoeken. Naar de uitkijktoren of ’t Roegwold, een natuurgebied in Kolham. Weidse landschappen, wilde luchten, overvliegende zwanen, ooievaars op het nest, een ondergaande zon, een dansende libelle… dan heb ik de kop zo weer leeg. ‘Laatst was ik op zondagmorgen vroeg aan de wandel door ’t Roegwold. Ik zie een Herefordkoe in de hoek van het veld. Toen ik dichterbij kwam zag ik een jong dat die nacht was geboren. Dit gebeurt zoals het gaat, in de natuur zonder hulp van wie dan ook. Ik kon zien dat het kalf er nog maar net was, het was nog nat. Moeder koe loeide luid alsof ze wilde zeggen “mooi hè, maar niet aankomen”. Twee dagen later liep ik weer door het gebied en kwam de veehouder tegen, de eigenaar van de koeien. Hij vertelde dat op dezelfde zon-dagmorgen mensen hadden geprobeerd het kalf op zijn poten te zetten. Het is aan de loop gegaan, in de sloot beland en helaas verdronken. Dit is hoogstwaarschijnlijk de enige foto van het kalf dat door, goed bedoelde hulp, is doodgegaan.’

tekst loes vader 29

DE VVV-VOS‘Een dag niet gefotografeerd, is een dag niet geleefd. Er staat een dikke drie terabyte aan foto’s op mijn externe harde schijf. Laatst was ik met mijn vrouw een weekje naar Zandvoort. Ik had gehoord over een vos in de Amsterdamse Waterleidingduinen, dus Dineke en ik eropaf. Alleen, geen vos te bekennen. Uiteindelijk hebben we een vogelaar gevraagd of hij hem had gezien. Hij fluit een keer en daar komt Reintje rustig aan wandelen. Een beetje een VVV-vos, maar ik heb er wel een paar mooie plaatjes van geschoten. Hij hangt nu op canvas boven de bank. De volgende vakantie naar de Amsterdamse Waterleidingduinen is alweer geboekt. Ik hoop op jonge vossen en op een klein blauw schuw vogeltje waar ik al jaren van droom: het ijsvogeltje.’

MEREL IN ROKERSHOKJe moet er oog voor hebben. ‘Beelddenken is er bij mij met de paplepel ingegoten. 28 jaar heb ik als grafisch medewerker in de drukkerij van mijn vader gewerkt. Als reprograaf deed ik al het voorbereidende werk om het drukwerk klaar te maken voor de pers. Eerst handmatig en later als dtp’er achter de computer. Helaas ging het bedrijf failliet. Op Zernike is ook veel te zien als je er oog voor hebt. In het rokers-hok achter de Marie KamphuisBorg nestelt een merel met haar kroost. Heel fotoge-niek. Eigenlijk is ieder natuurverschijnsel de moeite waard. Vandaag werk ik tot zeven uur, daarna ga ik even een onder-gaande zon pakken.’

HARMA BOERDe weerfoto’s van Bert halen regelma-tig het weerbericht van Harma Boer op RTV-Noord. ‘Foto’s in ’t Roegwold met de uitkijktoren en het bruggetje dat ik al tientallen keren heb gefotografeerd. Als de zon opkomt en ondergaat, is het altijd een ander plaatje. De brug is al vaak bij Harma Boer in beeld geweest. In de familie wordt het al de Bertbrug genoemd. Gisteravond was de lucht boven Hoogezand adembe-nemend. De dreiging van onweer, de diep-grijze hemel en de zon die de rafelrandjes van de wolken in vuur en vlam zet. Op

30

een weerfoto staat bij mij geen weerman met een thermometer die aangeeft dat het tropisch heet is. De foto vertelt het hele verhaal. Voor mij is een foto geslaagd als er geen dingen op staan die er niet op thuis horen. Dus liever geen mensen, hekken, gebouwen of andere overbodige dingen. De natuur zo natuurlijk mogelijk weerge-ven, daar houd ik van.’ Bert leert ook van zijn passie. ‘Op een mooie zondagochtend was ik met Dineke aan de wandel in het bos en opeens zie ik een klein blauw vogeltje. Thuis even gegoogeld en het bleek een blauwborstje te zijn. Ik kende alleen het roodborstje. Op Facebook dachten ze dat ik een roodborstje had gefotoshopt in een blauwborstje. Als je me vraagt welke mijn beste foto is? Dan is mijn antwoord: die foto maak ik morgen.’

31

32

GRAS IN DE MARKT

tekst HOP, bas belleman foto valerie kuypers

vijand gezien. ‘Inmiddels kunnen we ons grondstoffenproducent noemen. Vezels, ei-witten, organische meststoffen en suikers, alles hebben we in huis.’ Planten zijn de basis voor álle producten, een plant haalt koolstofdioxide uit de lucht en produceert zuurstof. Hoe meer planten, hoe beter dus. ‘Jammer genoeg gebruiken we meestal planten van miljoenen jaren oud. De fossiele stoffen die we uit de aarde halen. Hout is al beter, dan zijn planten van enige tientallen jaren oud. Als we fossiel verstoken vermeerderen we de kool-stofdioxide in de atmosfeer. Gebruiken we hout dan moeten we heel lang wachten voor een evenwicht tussen aanmaak en uitstoot. Maar gras… die cirkel is één jaar.’

GRASRAFFINADERIJ OP WIELENVan Hedel toont hét grootste succes in de grasproductenhandel, de eierdoos van grasvezels, een wereldhit. ‘Als we zulke producten langer gebruiken dan één jaar, maken we milieuwinst.’Gras is de toekomst, gras wordt handel. Het bedrijf NewFoss heeft een gepa-tenteerde extractietechniek om gras te scheiden in de langst mogelijke vezels. De proeffabriek in Uden ziet er serieus uit, net als de toepassingsmogelijkheden van de vezels en de bedrijven die er brood in zien. Isolatiemateriaal, constructiepa-nelen, stalstrooisel, teelgrond (de eerste graschampignons zijn al uit de grond ge-schoten), strooizout, allemaal gemaakt van uit gras gewonnen grondstoffen. En papier, natuurlijk, want de Hanzestudenten waren niet de enigen die op dit idee kwamen. Gras is de toekomst, weet ook Johan Sanders, emeritus hoogleraar Biobased Economy van de Wageningen Universi-teit. Sanders brengt die toekomst letterlijk bij de mensen thuis. Zijn bedrijf, Grassa bv, heeft een bioraffinaderij op wielen gemaakt. Een imposant gevaarte op een oplegger die overal gras en ander biolo-gisch materiaal ter plekke kan verwerken. ‘In Europa wordt altijd ergens wel geoogst. Dus in principe kan de raffinaderij het hele jaar door productief te zijn.’ De oud-hoogleraar heeft alles tot ver achter de komma uitgerekend. ‘Als we ons gras goed gebruiken, kunnen we stoppen met de soja-import. Alleen al de hoeveelheid eiwit die uit gras kan worden gewonnen is enorm. Groningen kan de eiwitschuur van Nederland en Duitsland worden.’

hooimaand) werd binnengehaald. Te-genwoordig groeit het gras nog steeds in De Onlanden. ‘Maar nu’, zegt De Bruin, ‘willen we in onze graslanden zo weinig mogelijk gras zien.’ Nee, ware natuur-vrienden wensen flora en fauna, bloemen, kruiden, vogels, vlinders en de in De Bruins ogen mooiste aller sprinkhanen, de moerassprinkhaan. Daarom wordt het Onlandse gras, zo goed en zo kwaad als het gaat, gemaaid. ‘Wij hebben dus gras genoeg. We gebruiken zoveel mogelijk zelf, maar dan nog hebben we over. De vraag is: wie helpt ons van ons gras af?’Bijkomend probleem is dat de wet gras niet als een product beschouwt, maar als afval. En daarvoor gelden strenge regels. Om gras van z’n afvalstatus te verlossen, helpt het om aan te tonen wat je allemaal met gras kunt doen. Daarom noemde het Kenniscentrum Biobased Economy, de organisator van deze avond, het mini-sym-posium Groen, Wat je allemaal wel met gras kunt doen.

GRASPIONIERSHanzestudent Lion Piest laat twee uit gras gewonnen producten rondgaan. Lignine kan dienen als bindmiddel en lijmstof. Nog eleganter is het andere resultaat, fraai helderwit graspapier. Connor Calnan wist polymelkzuren uit gras te winnen, daarmee kan men bio-kunststoffen maken. Zo op het oog niet van echt plastic te onderscheiden.De scheikundige Jan Pels is de man achter de TORWASH-technologie, een combi-natie van torrefactie (het verhitten van bio-massa) en het wassen van gras, waardoor gras kan worden gebruikt als schone en hoogwaardige biobrandstof. Wie weet leidt het nog eens tot een auto die op gras rijdt.In de pauze valt er te genieten bij de stands van pionierende grasondernemers. Dieren-arts Tom van Til zoekt afnemers voor z’n hooipellets (gezonde knabbels voor huis-dieren) en hooibriketten die geschikt zijn voor de houtkachel. Bio Bound gebruikt grasvezels in de productie van beton. Straatmeubilair, fietspaden van grasbeton, het wordt allemaal al gemaakt.

Na de pauze herinnert Frank van Hedel het gehoor aan de reden van de oprichting van Staatsbosbeheer. Die organisatie was nodig om de mens te beschermen tegen de natuur. De natuur werd in 1899 nog als

Gras is alles. Nou ja, heel erg veel. Van doodnormaal tot uiterst bijzonder. En op 13 juni blijkt dat gras ook nog eens de toekomst is. De sprekers op het mini-sym-posium in De Onlanderij tonen stuk voor stuk hun verbazing over de hoge opkomst. Meer dan tweehonderd bezoekers laten zich vier uur lang bijpraten over het aller-gewoonste groen van Nederland. Gras be-staat voor 85 procent uit water, memoreert één van de dagvoorzitters, de gebroeders André en Erik Heeres, maar de rest… daar gaat het dus om.

DE WET: GRAS IS AFVALBoswachter Jacob de Bruin laat zien dat De Onlanden, het tegenwoordige na-tuurgebied dat grenst aan de tot Tynaar-lo behorende wijk Ter Borch, vroeger dienstdeed als hooiland. Op de moeilijk uit te nutten drassige grond (die niet voor niets onland wordt genoemd), groeide gras dat met de zeis werd gemaaid, op het land werd gedroogd en in augustus (de

tekst boudewijn otten 33

Het is uit met het Groningse gas. Maar het Groningse gras staat nog fier overeind. Gras is de toekomst, gras zal banen opleveren, gras is groen en Gronings gras is het groenst.

Wij zijn figuranten in een horrorfilm, omgeven door zombies. Volgens een onderzoek dat in april uitgebreid de pers haalde is 39 procent van de studenten depressief en heeft 18 procent zelfmoord-gedachten. Volgens de LSVb (Landelijke Studentenvakbond) dreigt er een ‘gene-ratie van zombies’ te ontstaan. Minister Van Engelshoven heeft de Tweede Kamer toegezegd nog voor de zomer te komen met een standpunt inzake studentenwelzijn. De LSVb wijt de geestelijke problemen aan de prestatiedruk van de studielening. Ik denk dat er meer speelt.Studenten krijgen te maken met een nieuwe sociale omgeving, met nieuwe verantwoordelijkheden (plannen en zelfdis-

cipline), een veranderde financiële situatie (studielening), een deel met een verhui-zing (op kamers) en een aanzienlijk deel ongetwijfeld ook met liefdesperikelen. Dat is een optelsom van risicofactoren voor stress. Eigenlijk valt dat percentage van 39 procent nog mee.Een ander punt is dat je studententijd de mooiste tijd van je leven is en dat Gronin-gen de leukste studentenstad van Neder-land is, misschien wel van de hele wereld. Onze studenten worden opgezadeld met de plicht om te genieten. Als je dat als student in Groningen niet lukt, moet je wel een ontzettende loser zijn. Bij al die uitingen in onze promotie voor Groningen als leukste studentenstad zou daarom een bijsluiter moeten komen: ‘Deze gedachte kan je geestelijke gezondheid ernstige schade toebrengen.’ Intussen zitten we er maar mooi mee, dat we werken in een omgeving met heel veel depressieve mensen. Daar wordt een mens niet bepaald vrolijk van. Ik denk dat depressiviteit overdraagbaar is, misschien

zelfs besmettelijk, en met 39 procent kun-nen we rustig spreken van een zombie-epi-demie. In het belang van de algemene geestelijke gezondheid is het daarom het beste om depressieve mensen te weren van de campus. De eerste zombievrije campus van Nederland, waar studenten kunnen studeren in een geestelijk gezonde omgeving! Als dat geen healthy ageing is, dan weet ik het ook niet meer.

34

AGEN

DA 24 AUGUSTUSHBO-FietstochtSportcampus Zuiderpark, Den Haag10.00 – 18.00

4 SEPTEMBEROpening hogeschooljaar

Atrium, Zernikeplein 715.45 – 17.30

19 SEPTEMBERHanze Kick-Off

Zernikeplein12.00 – 18.00

8-12 OKTOBERHealthy Ageing Week

Willem-Alexander Sportcentrum (o.a.)

10 OKTOBERConferentie Gezonde Leefomgeving

Locatie n.o.t.k.9.00 – 18.00

14 OKTOBER4 Mijl

Haren – Groningen19.30 – 23.00

Voor meer informatie:HG-agenda op Mijn Hanze en www.hanze.nl/agenda

JJdJZombie

tekst en foto luuk steemers

De passie van...INFORMATIEBEVEILIGINGS-FUNCTIONARIS ELMA MIDDEL IS WIJNGAARDENIER ‘Ik heb ruim tweeduizend stokken op de zuidhelling van de wierde Groot Maarslag. Bijna alles doe ik samen met een vriendin uit het dorp. Tientallen vrijwilligers, ook collega’s, helpen bij de pluk. Ik vind het werk heerlijk, het houdt me in conditie. Voor de beste kwaliteit selecteer ik de ranken en trossen streng. Ik werk puur en zonder bestrijdingsmiddelen. De rijpe druiven gaan in oktober naar een professionele wijnmakerij in Bentelo. Wijnkenners zijn enthousiast over de droge witte Solaris en Johan-niter. Dat komt ook door de zilte zeewind en de mineraliteit van de wierdegrond. Ik lever voornamelijk aan goede restaurants en wijnhuizen in de regio. Door bevingsschade kan ik mijn huis met twee schuren niet verkopen. Met de opbrengst van de wijngaard kan ik het onderhoud deels betalen.’Facebook: @grootmaarslag.

share your talent. move the world.

Nicejob!Jan VeugerFunctie: lector Vastgoed & Makelaardij.Verdienste: de bacheloropleiding Vastgoed & Makelaardij is als eerste hogeschoolopleiding in Nederland excellence geaccrediteerd door het RICS, een internationaal toonaan-gevend instituut dat de kwaliteit en ethiek van professio-nals in de grond-, vastgoed- en bouwsector bewaakt. Jan geldt als de drijvende kracht achter deze prestatie.

WAT BETEKENT DE ERKENNING?‘We zijn geaccrediteerd voor de maximale periode: vijf jaar in de toekomst en twee jaar met terugwerkende kracht. We zijn niet alleen blij voor onszelf, maar vooral voor onze studenten. Zij profiteren van dit keurmerk als ze een carri-ère in het buitenland en binnenland ambiëren. Andersom is de RICS-accreditatie een extra reden voor buitenlandse studenten om aan de Hanzehogeschool de opleiding Vast-goed & Makelaardij te volgen.’

WAT HEB JE VAN DIT TRAJECT GELEERD? ‘Na een jaar van voorbereiding kwam de internationale accreditatiecommissie voor een afsluitend inspectiebezoek naar de Hanzehogeschool. Ze waren gewend aan nerveuze vraag-en-antwoord-sessies, maar bij ons ontmoetten ze sociale, deskundige mensen die met hen in gesprek gingen en de discussie aandurfden. Dat vonden ze geweldig! Het was net dat beetje extra dat nodig was voor de maximale accreditatie. Het sterkt ons in de overtuiging dat we goed bezig zijn door niet alleen in te zetten op kennis en vaar-digheden, maar ook op persoonlijke ontwikkeling.’

EN NU OP DE LAUWEREN RUSTEN? ‘Had je gedacht. De volgende stap is het opzetten van een programma om drie docenten hun RICS-accreditatie te laten behalen. Dit garandeert niet alleen professionele scherpte, maar biedt hun ook de mogelijkheid om een beroep te doen op het Nederlandse en het internationale RICS-netwerk. Daarnaast komt er een informatiepro-gramma voor studenten. Studenten die na 1 september 2018 beginnen met de studie Vastgoed & Makelaardij, kunnen na hun afstuderen via een verkorte toelatings-procedure lid worden van de RICS. Zij mogen dan de internationale titel MRICS voeren, die in veel landen al een voorwaarde is om met succes een beroep in de vast-goedwereld te mogen uitoefenen.’

HOE WAREN DE REACTIES OP DE HANZE?‘Overweldigend. Binnen én buiten de opleiding. Ook in de (vak)media hebben we applaus gekregen.’

WAT BETEKENT ‘SHARE YOUR TALENT. MOVE THE WORLD’ VOOR JOU?‘De primaire functie van een lector is de ontwikkelde ken-nis door onderzoek, onderwijs en het verbonden werkveld te delen. Want als je kunt delen, kun je ook vermenigvul-digen. De slogan is mij dus uit het hart gegrepen!’ te

kst h

enk

dillin

g fo

to p

epijn

van

den

bro

eke