Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

80
Een betere bank voor een betere wereld ABN AMRO (Corporate) Real Estate Egens Holleman 22 maart 2017

Transcript of Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Page 1: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Een$betere$bank$voor$een$

betere$wereld

ABN$AMRO$(Corporate)$Real$Estate

Egens Holleman

22$maart$2017

Page 2: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Cromwell/ABN,AMRO:,vanuit,gezamenlijke,ambitie,verduursamen

Een,model,voor,de,toekomst?

• Samen$ambitie$vastleggen$

• Samen$aanbesteden$ en$verbouwen

• Samen$een$duurzaam$gebouw

Page 3: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Een aantoonbaarduurzaam gebouw:,A,label,en BREEAM,Excellent,

Zonnepanelen$

op$het$dak

LED$verlichting$voorzien$van$

aanwezigheidsK en$

daglichtdetectie$

Opvang$van$

regenwater

Full$electric gebouw$(geen$aardgas)

Zuurstof$verrijkende$

planten$wand

Koeling$en$verwarming$

d.m.v.$fase$overgang$

materialen$(PCM)

Page 4: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Hoofdkantoor (126.000,m2 BVO),eerste prijs BREEAM,‘Offices,inNUse’,2016,

! Ontwerp$gebouw$voor$3200$werkplekken,$

huidige$omvang$5200$werkplekken.$

! Sinds$2013$met$18%$gedaald$energieverbruik$$

ondanks$een$met$13%$gestegen$aantal$

gebruikers.$

! Koeling$uit$nabijgelegen$Nieuwe$Meer,$in$

combinatie$met$warmteKkoude$bronnen.$

! Glas bekleedmet$UVKbestendige folie$om$

warmte$doordringing$tegen$te$gaan.

! Mobiliteitsbeleid gericht op$reductie

parkeerfaciliteiten en promotieOV$en fietsen.

! Ondersteuning$van$de$stedelijke$biodiversiteit$

door$het$creëren$van$een$nest$voor$een$

slechtvalk$familie,$het$dak$te$bedekken$met$

vegetatie$en$toepassen$van$stedelijke$bijenteelt

Page 5: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Roadmap verlagen,CO2 footprint,kantoren

Meters2

optimaliseren

Effectief$energiebeheer

Innovatie$en$

zichtbaarheid

1 2

3

4

• Tot$eind$2020$dispositie$van$141.000$m2 VVO$

(huidig$metrage$circa$580.000$m2 VVO)

• Leegstaande$kantoorvloeren$onderverhuren$of$

installatietechnisch$afsluiten

• Uitrollen$nieuw$werkplekconcept

• Flagshipstores

• Actieve$monitoring$op$afwijkend$verbruik

Alle$ ingekocht$energie$is$

vanaf$2019$CO2Kneutraal$

(wind$+$biogas)

5%$$duurzaam$opgewekt

76%$van$m2 BVO$all$electric en$>80%$BVO$Energielabel A$per$2020

5%$van$m2$BVO$

energieneutraal v.w.b.$

het$gebouwgebonden

energieverbruik

Doelen$2017K2020

Page 6: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Het Paviljoen: spannende keuzes met alle ogen op je gericht

Page 7: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Het Paviljoen: living lab van circulair bouwen met ‘right to copy’

Beton 35%

geupcycled

materiaal

PCM,materiaal

koeling/warmte

buffering

Hybride

ventilatieN

systeem

Kleinschalige,,

innovatieve

LABN

oplossingen

Ecologische

daktuin en kas

CO2 uit

vergaderzalen

voor de,kas

Waterberging in,

de,tuin

Modulaire

gevelopbouw

Gelijkspanning

Akoestische

panelen van,

spijkerbroeken

Page 8: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

0

Visie DNB op de energietransitie vanuit toezicht perspectief

Janko Gorter

22 maart 2017

Page 9: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

1

Radicale transitie naar CO2-neutrale economie nodigCO2-uitstootGt CO2 per jaar

Page 10: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2

Geleidelijke transitie

Een beheerste transitie is geen uitgemaakte zaak

Abrupte transitie

Klimaat

Economie

Techniek

PolitiekVerschillende belangen en factoren spelen een rol bij een transitie naar een duurzame energievoorziening...

…wat leidt tot onzekerheid over de timing en snelheid waarmee een transitie zal plaatsvinden

Page 11: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Emis

sies

(100

ton

van

CO

2-eq

uiva

lent

)

3

Een abrupte transitie heeft brede implicaties voor de economie

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0 500 1.000 1.500 2.000

19%

19%

10%

19%

Groot- enkleinhandelBouw

Financiëledienstverlening

Watervoorziening & afvalverwerking

Mijnbouw

Electriciteitsopwekking & gasvoorziening

Vastgoed (*)Landbouw

Industrie

Transport

Bruto Toegevoegde Waarde (EUR mrd)

Kolencentrales

Kassen

Kantoren

Hoogovens

Page 12: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

4

Uitzettingen op een bredere selectie sectoren tonen kwetsbaarheid bijinstellingen t.a.v. eventuele afwaarderingen

0% 1% 2% 3% 4% 5% 6%

Landbouw

Transport

Basisindustrie

Energie opwekking

Fossiele brandstoffen

Landbouw

Transport

Basisindustrie

Energie opwekking

Fossiele brandstoffen

Landbouw

Transport

Basisindustrie

Energie opwekking

Fossiele brandstoffen

Blootstellingen (in % totale activa)

Leningen Obligaties Aandelen Grondstoffen Overige

€39,7 mld

€11,7 mld

€24,2 mld

€48,6 mld

€66,4 mld

€9,3 mld

€10,9 mld

€5,5 mld

€2,7 mld

€5,9 mld

€37,8 mld

€16 mld

€13,5 mld

€6,9 mld

€12,4 mld

Blootstellingen aan CO2-intensieve sectoren ten opzichte van totale activa Blootstellingen opgesplitst naar sector en type activa

Pensioenfondsen

BankenFossiel

2,0%

CO2-intensief7,7%

1953 mld €

Verzekeraars

Fossiel1,2%

CO2-intensief3,2%

794 mld €

Fossiel5,4%

CO2-intensief7,0%

699 mld €

Page 13: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

5

Ook vastgoed kwetsbaar

• Circa 43% van de vastgoedportefeuille (voornamelijk hypotheken) waarvan een energielabel bekend is bij ons (171 EUR mld), heeft een matig tot slecht energie label (D t/m G).*

• Sub sample commercieel vastgoed vertoont aanzienlijk slechtere scores

* DNB (2016). Tijd voor Transitie. Cijfers op basis van beperkte steekproef hypotheek- en vastgoed data.

Page 14: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

6

Aanbevelingen

1

2

3 ADEQUAAT RISICOBEHEER

TIJDIG EN CONSISTENT OVERHEIDSBELEID

TRANSPARANTIE OVER RISICO’S

Page 15: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Vervolgstappen DNB

7

Energietransitie & klimaatverandering

Toezicht Onderzoek klimaatrisico’s

Modeleren & stresstesten Dialoog

� Risico’s opgenomen in ons interne risico register

� Gesprekken aangaan over het onderwerp

� Onderzoek naar effecten van klimaatverandering op sector en toezicht

� Daarbij aandacht voor risico’s en kansen in verduurzaming vastgoed

� Modeleren effecten transitie op economie

� Stress testen financiële instellingen op fysieke en transitie risico’s

� Platform voor Duurzame Financiering

� Internationaal overleg: G20 Green Finance Study Group

Page 16: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Financier van duurzaam vastgoed Olaf Rutten - Real Estate Clients

Page 17: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2

.omdat we al zoveel beter kunnen nu al!

Design for disassembly and well being

PARK 2020

A-label en Breeam Excellent In-Use

Koningskade 30

Page 18: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

3

Omdat we 90% van de waarde kunnen hergebruiken

Page 19: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

4

ABN AMRO wil de transitie naar duurzaam commercieel vastgoed in Nederland versnellen

https://www.abnamro.nl/nl/grootzakelijk/producten/financieren/vastgoed/index.html

Page 20: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

5

Met ambitieuze en concrete doelstellingen

212.000 m²

13%

21

Page 21: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

6

Daarom leggen we de lat hoog voor onszelf en delen we de kennis die we daarmee opdoen met onze klanten

ABN AMRO HQ

The first Energy and CO2 neutral bank office building in the Netherlands

ABN AMRO office Alkmaar

The world's most sustainable building in-use

Page 22: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

7

Met de Duurzame Investerings Tool willen we belemmeringen wegnemen en onze relaties motiveren om dit ook te doen

Page 23: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

8

In één overzicht besparing, investering en terugverdientijd

Page 24: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

9

100% financiering van duurzame maatregelen

Page 25: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

10

De Green Bond is een groot succes en valt internationaal op

¾ Boek binnen 20 minuten overtekend ¾ Uiteindelijk 4 keer overtekend ¾ Pricing veel beter dan verwacht (ms +52bps)

Distribution by Investor Type

55%

16%

25%

4% Asset Manager

Banks & PB

Insurance & Pf

SSA

Distribution by Investor “Greenness”

56% 36%

8%

Dark Green

Light Green

Mainstream

Page 26: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

11

Samenwerken in de keten en succes gaan hand in hand

Page 27: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

12

Initiatieven die erkend worden en aanmoedigen om nog verder te gaan

Page 28: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

13

Onze klanten kunnen veel impact maken

EUR 151 miljard Woninghypotheken

Balans ABN AMRO: Assets

EUR 18 miljard Zakelijk vastgoed

EUR 11 miljard Commercieel Vastgoed

EUR 4 miljard Public Sector

EUR 1 miljard Eigen Vastgoed

185 mrd

Page 29: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

1

Page 30: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2

Global(Platform

2€6.7bn(AUM 15 countries 30 offices

One+platform,+one+brand,+one+team,+one+property+solution

Page 31: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

3

A(Values(Based(Organisation

Page 32: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

4

Our(Global(Approach(To(Sustainability

• Economic• Governance• Community• People• Environment

4

Page 33: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

55

!Make(it(measurable

!Share(your(accomplishments

!Keep(developing

Our(Global(Approach(To(Sustainability

Page 34: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

6

41%

6%23%

13%

5%2%

10%11%6%

16%

12%19%

11%

25%

The(Future( Is(Now

A B C D E F G

20%

5%

20%

17%

13%

7%

17%

35%

6%22%

15%

7%3%

12%

50%

6%

28%

12%3% 1%

2014 2015 201820172016

70% 84%63%45%33%

EPC+Labels+Cromwell+ Portfolio+

A

Page 35: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

7

Page 36: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Real Estate Debt EventThe Hague, 22 March 2017

Hosted by:

Page 37: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

MISSION

Enhance and protect shareholdervalue by assessing and empowering sustainability practices in the realasset sector

Page 38: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2009

Assesses the ESG performance of property companies, fund managers and developers

2015

Assesses ESG performance of real estate lenders

2016

Assesses the ESG performance of infrastructure assets and portfolios

Page 39: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

GRESB FrameworkUnderstanding and improving ESG performance

Systematic Assessment REITs | real estate debt/equity funds | primary lenders | infrastructure funds/assets

Objective Scoring ESG performance – environmental | social | governance

Peer Benchmarking differentiate market participants

0 - 100

Page 40: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

GRESB Real Estate

Page 41: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Mapping the LandscapeSustainability reporting and benchmarking

reporting benchmarking

Investors(e.g. pension funds)

Public market(e.g. equities, fixed income)

Private market(e.g. real estate funds)

Asset market(e.g. buildings)

Page 42: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

63 Countries 759 Entities 66,000 Assets

GRESB Real Estate CoverageFast growing momentum

Page 43: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Assets under Management: USD 2.8 trillion

Page 44: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

9

GRESB ESG Performance ModelHistoric development 2011-2016

Page 45: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Investor MembersIntegrating GRESB data into investment decision-making

Institutional Capital: USD 7.6 trillion

Page 46: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

GRESB Debt

Page 47: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

GRESB DebtESG integration by CRE lenders | private equity debt funds

1. GRESB Debt Assessment! Benchmark sustainability engagement and ESG

performance for lenders

2. ESG data access during underwriting! Provide lenders with ESG profiles of borrowers /

sponsors

3. Green Bond Working Group! Evolve best practices to stimulate green property

bond transactions

Page 48: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

GRESB Debt AssessmentMarket progress

Participation! Real estate finance units of banks! Real estate debt funds! Insurance companies [applicable]

! Mortgage REITs [applicable]

Indicators! Five aspects | 30 specific indicators! 100% validation

Results! 2015 | 2016 Assessments provided base level of industry

intelligence, uncovering best practices

Page 49: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Participant ObjectivesTwo common themes

Management Introspection! Portfolio evaluation | gap analysis! Process assessment

! due diligence / underwriting! loan monitoring! risk management analysis

! Product development

Communication! Informed forward business planning! Data for external communications

Page 50: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Integrating Sustainability DataDebt Assessment focuses on three stages

Integration is possible throughout the loan life cycle:

At loan origination! Overall sustainability related policies that are integrated in the CRE lending

During underwriting and due diligence! Use of sustainability (non-financial) data during risk rating and pricing models upfront

Post-closing monitoring and providing financing for upgrades! What sustainability data points are monitored throughout the term of the loan?

15

Page 51: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2016 Debt Assessment ResultsTrend

Page 52: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2016 Debt Assessment ResultsYear-on-year aspect changes

Improved operationso Incorporate ESG policies into ongoing operations

Increased disclosureso Enhanced external stakeholder communication

Underwriting advanceso Energy / water auditso Building certificationso Resilience risk assessments

Monitoring challengeso Persistent difficulty implementing ESG monitoring

Page 53: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

2017 Debt AssessmentMain focus points

18

Debt Assessment

PoliciesIncrease focus on

presence and actions

Decision-making Risk accounted for and final terms

Monitoring KPIs included and overall process

Page 54: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

19

© 2017 GRESB BVUnless explicitly stated otherwise, all rights including those in copyright in publication are owned by or controlled for these purposes by GRESB B.V. Except as otherwise expressly permitted under copyright law or GRESB B.V’s terms and conditions, no part of this publication may be reproduced, copied, republished, downloaded, posted, broadcast or transmitted in any way without first obtaining GRESB B.V’s written permission.

Sander Paul van TongerenManaging Director

[email protected]

Page 55: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Welkom

Duurzaamheid/en/taxaties

Page 56: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Invitation

De/Nederlandsche/Bank/vindt/dat/Nederland/ te/weinig/werk/maakt/van/een/overgang/naar/een/klimaat/neutrale/

economie (=aanklacht)./Een/langetermijnvisie/ ontbreekt,/en/er/moet/snel/(=lekker/opjagen) een/visie/komen/waarin/

de/reductie/van/de/CO2Guitstoot/centraal/staat./DNB/vindt/het/Nederlandse/Energieakkoord/onvoldoende/en/"slechts/

een/eerste/stap/in/de/richting/van/ingrijpender/beleid."/

Een/verantwoord/gebouwde/omgeving/is/het/vertrekpunt/van/een/aantal/Nederlandse/banken/waaronder/ABN/AMRO/

en/ING./Vastgoed/dat/zijn/waarde/behoudt/voor/toekomstige/generaties/en/de/uitstoot/van/CO2/vermindert./Een/

aantal/banken/wil/een/belangrijke/ rol/spelen/in/de/verduurzaming/van/vastgoed/in/Nederland./Dit/doen/zij/door/

bijvoorbeeld/innovatieve/projecten/te/ondersteunen/(kom/ik/op/terug),/transformatie/te/stimuleren/en/te/streven/naar/

energieGefficiëntie/ in/bestaande/gebouwen./Samen/met/de/sector/en/de/keten/willen/ze/deze/ambitie/vormgeven./

Het$doel$van/het/2017/GRESB/Debt Event/is/te/laten$zienwat/de/verschillende/ stakeholdersbinnen/de/keten/ondernemen op/het/gebied/van/duurzaamheid bij/de/financiering/van/commercieel/ vastgoed./

Page 57: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Onze/opdrachtgevers/ hebben/ focus/op/duurzaamheid

• Onze/opdrachtgevers/ zoeken/aansluiting/bij/dienstverlenende/ partijen/die/

duurzaamheid/ kunnen/leveren

• Stakeholders/ zien/het/belang/van/verduurzaming/ /maar/missen/de/financiële/

onderbouwing/

• The/Missing/Link/is/de/taxateur///

De/taxateur/is/Stakeholder!

Page 58: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Waarderingen/zijn/de/ruggengraat/van/een/nauwkeurige/en/

betrouwbare/vastgoedmarkt/dat/investeringen/zal/

aanmoedigen./

Opgeblazen/of/onnauwkeurige/waarden/zullen/negatieve/

effecten/hebben/op/het/investeringsniveau/in/de/markt/als/

gevolg/van/een/verhoogd/risico.

Is/het/oordeel/van/de/taxateur/van/belang?

Page 59: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Ja of Nee

Kun/je/duurzaamheid/taxeren?

Page 60: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Wat/is/duurzaamheid?

Page 61: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Temperantia!

Page 62: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Taxateur/moet/kiezen

Page 63: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Lastig!

Maar/duurzaamheidsGeigenschappen/wel

Kun/je/duurzaamheid/taxeren?

Page 64: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Consensus/

Page 65: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Gebruik/van/grond/

• Ontwerp/en/uitvoering/

• Bouwmaterialen/ en/installatie

• Locatie/en/overwegingen/bereikbaarheid/

• Fiscale/en/wettelijk/overwegingen

• Kwesties/ betreffende/management/ en/ lease

Bron:/Royal/Institution of/Chartered Surveyors (RICS)/ augustus/2009

Sustainability and commercial/properety valuation,/RICS/guidance note,/global 2nd/edition,/oktober/2013

Duurzaamheidseigenschappen

Page 66: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Plaatsing/gebouw/ten/opzichte/van/de/waterloop,/watermanagement/ ter/plaatse/

en/ontwikkelingen/op/de/locatie/(NB)

Gebruik/van/grond/

Page 67: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Bouwkwaliteit/en/levenscyclus/

• Efficiëntie/ van/vloeroppervlakte/

• Efficiëntie/ van/hulpbronnen/

• Flexibiliteit/

• Aanpassingsvermogen

• Gezondheid/ en/menselijke/ prestaties

Ontwerp/en/uitvoering

Page 68: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Het/soort/bouwmaterialen

• Onderhoud/ en/vervanging/ bouwmaterialen

• Gebouwbeheer

• EnergieGefficiëntie

• Energiebronnen

• Waterefficiëntie

• Voorzieningen/ afvalbeheer/ /

Bouwmaterialen/en/installatie/

Page 69: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Locatie/en/bereikbaarheid/ standaard/meegewogen/ in/taxatie

• Openbaar/vervoer/ en/bereikbaarheid/ auto

Locatie/en/overwegingen/bereikbaarheid/

Page 70: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Belastingvoordelen

• Subsidies

• Verplichtingen/ (Label/C)

Fiscale/en/wettelijke/overwegingen/

Page 71: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Invloed/van/(groene)/ leasevoorwaarden

• Beheer,/ het/‘groenste’$gebouw/ is/nietgroen als/het/slecht/wordt/beheerd

Kwesties/betreffende/management/en/lease/

Page 72: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

En/nu?/

Page 73: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

• Marktwaarde/is/het/geschatte/ bedrag/waartegen/een#object#tussen/een/bereidwillige/ koper/en/een/bereidwillige/ verkoper/na/behoorlijke/marketing/ in/een/

zakelijke/transactie/ zou/worden/overgedragen/op/de/taxatiedatum,/waarbij/de/

partijen/met/kennis/ van/zaken,/prudent/en/niet/onder/dwang/zouden/hebben/

gehandeld./ (IVS%IRRV/RICS)

• Marktwaarde/is/het/geschatte/ bedrag/waartegen/het#actief#tussen/ een/bereidwillige/ koper/en/een/bereidwillige/ verkoper/na/behoorlijke/marketing/ in/een/

zakelijke/transactie/ zou/worden/overgedragen/op/de/waardepeildatum,/waarbij/de/

partijen/met/kennis/ van/zaken,/prudent/en/niet/onder/dwang/zouden/hebben/

gehandeld./ (EVS%TEGoVA)

• Marktwaarde/is het/geschatte/ bedrag/waartegen/een#vastgoedobject#tussen/ een/bereidwillige/ koper/en/een/bereidwillige/ verkoper/na/behoorlijke/marketing/ in/een/

zakelijke/transactie/ zou/worden/overgedragen/op/de/taxatiedatum,/waarbij/de/

partijen/met/kennis/ van/zaken,/prudent/en/niet/onder/dwang/zouden/hebben/

gehandeld./ (NRVT)

Marktwaarde(Red/Book,/Blue/Book en/NRVT)

Page 74: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Hoe?

Page 75: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Werkwijze/

Dynamis/Taxaties/Nederland

Verzamelen van/informatie/ /duurzame/eigenschappen/ van/het/gebouw

Beoordelen van/de/kwalitatieve/en/kwantitatieve/ duurzame/eigenschappen/ van/het/gebouw

Integratie$van/de/duurzame/eigenschappen/ in/de/marktwaarde

Bewijs t.b.v./onderbouwing/waardering/aangaande/duurzame/eigenschappen/ van/het/gebouw

Page 76: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Aan/welke/knoppen/

moet/je/draaien?

Welke/parameters/spelen/een/rol?//

Page 77: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Netto/Cash/Flow ://////markthuur//

bezettingsgraad/

mutatiegraad//////////////////////////////////

exploitatiekosten/

incentives/

Restwaarde ://////hogere/ restwaarde/ ////

Rekenkundige/parameters/

Page 78: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Invitation

De/Nederlandsche/Bank/vindt/dat/Nederland/ te/weinig/werk/maakt/van/een/overgang/naar/een/klimaat/neutrale/

economie (=aanklacht)./Een/langetermijnvisie/ ontbreekt,/en/er/moet/snel/(=lekker/opjagen) een/visie/komen/waarin/

de/reductie/van/de/CO2Guitstoot/centraal/staat./DNB/vindt/het/Nederlandse/Energieakkoord/onvoldoende/en/"slechts/

een/eerste/stap/in/de/richting/van/ingrijpender/beleid."/

Een/verantwoord/gebouwde/omgeving/is/het/vertrekpunt/van/een/aantal/Nederlandse/banken/waaronder/ABN/AMRO/

en/ING./Vastgoed/dat/zijn/waarde/behoudt/voor/toekomstige/generaties/en/de/uitstoot/van/CO2/vermindert./Een/

aantal/banken/wil/een/belangrijke/ rol/spelen/in/de/verduurzaming/van/vastgoed/in/Nederland./Dit$doen$zij$door$bijvoorbeeld$innovatieve$projecten$te$ondersteunen (kom/ik/op/terug),/transformatie/te/stimuleren/en/te/streven/

naar/energieGefficiëntie/ in/bestaande/gebouwen./Samen/met/de/sector/en/de/keten/willen/ze/deze/ambitie/vormgeven./

Het/doel van/het/2017/GRESB/Debt Event/is/te/laten$zien wat/de/verschillende/ stakeholders binnen/de/keten/ondernemen op/het/gebied/van/duurzaamheid bij/de/financiering/van/commercieel/vastgoed./

Page 79: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Innovatief/project

Page 80: Sustainable banking throughout the chain: 2017 GRESB Debt Event

Duurzaamheid/kun/je/waarderen!

De/toekomst/hangt/af/van/wat/je/nu/aan/het/doen/bent