Studiewijzer...beroepsonderwijs en de opleiding Learning and Development in Organisations. Instituut...

Studiewijzer

Scholing ten behoeve van de verwerving van het

Pedagogisch Didactisch Getuigschrift

Verzorgd door de lerarenopleidingen van

het Instituut voor leraar en school

van de

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Studiejaar 2018-2019

2

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD PDG ....................................................................................................................................... 3

DEEL 1 STUDIEGIDS ....................................................................................................................................... 4

1. Studeren bij het Instituut voor leraar en school ......................................................................... 4

2. Uitgangspunten van het onderwijs ............................................................................................. 5

2.1 De visie op leren en opleiden ............................................................................................................ 7

2.2 Ontwerpregels en uitgangspunten .................................................................................................... 9

3. De opbouw van het PDG traject ................................................................................................ 12

3.1 Overzicht van de eindkwalificaties waaruit de PDG-opleiding bestaat ............................................ 13

3.2 Beroepsprofiel, eindkwalificaties en eenheden van leeruitkomsten ............................................... 14

3.3 Overzicht leeruitkomsten en de Generieke Kennisbasis, kennisbasis Kwalificatiedossier MBO

docent en set beoogde leerresultaten van de HAN ILS .......................................................................... 19

4. Interne organisatie ............................................................................................................................. 24

DEEL 2 BESCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS ............................................................................................ 26

Leerplan Pedagogisch didactisch getuigschrift ..................................................................................... 26

Overzicht Modules met eenheden van leeruitkomsten PDG-opleiding .............................................. 27

Module 1 Beroepsgerichte leeromgeving (BL); Beroepsgericht vakdidactisch ontwerpen en toetsen

van leerarrangementen .......................................................................................................................... 27

Module 2 Beroepsgericht begeleiden (BB); Beroepsgericht begeleiden van het leren tijdens de

leerloopbaan ........................................................................................................................................... 38

Module 3 Onderzoekende Professional; Onderzoeken van de kwaliteit van de beroepsopleiding en de

eigen professionaliteit ............................................................................................................................ 45

Ontvankelijkheidscriteria ........................................................................................................................ 51

DEEL 3 ONDERWIJSARSENAAL ................................................................................................................... 52

Opbouw van de module .............................................................................................................................. 52

Boekenlijst PDG 2018 – 2019 ..................................................................................................................... 64

Verplichte boeken ................................................................................................................................... 64

Aanbevolen boeken ................................................................................................................................ 64

Tijdschriften en overige bronnen ............................................................................................................ 66

Bijlage 1 ....................................................................................................................................................... 67

Toetsplan PDG ......................................................................................................................................... 67

Toetsmatrijs PDG .................................................................................................................................... 72

3

VOORWOORD PDG

Deze studiewijzer is tot stand gekomen in directe samenwerking met de Gelderse mbo-scholen, Marant,

onderwijsadvies bureau, en de ILS Academie, onderdeel van de lerarenopleidingen van de Hogeschool

van Arnhem en Nijmegen.

Deze scholing, ook genoemd het PDG-traject, is gericht op de verwerving van het Pedagogisch Didactisch

Getuigschrift (PDG), zoals de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek aangeeft in

hoofdstuk 7A en wordt verzorgd door de lerarenopleidingen HAN ILS.

Het PDG-traject is een duale opleiding. Uitgangspunt voor de inrichting van dit traject voor cursisten van

de PDG-opleiding is geweest het Opleidingsstatuut van de lerarenopleidingen deeltijd en duaal 2018-

2019, waarbij het uitgangspunt voor de invulling van deze studiewijzer de uitgangspunten zijn van het

PDG-traject (zie deel 1) en hoe deze zijn door vertaald in het leerplan van de PDG-opleiding (zie deel 1, 2

en 3).

De studiestudiewijzer van het PDG-traject bestaat uit:

1. De Studiegids

In de studiegids, deel 1, vind je informatie over de opbouw van de opleidingen en over de

beroepstaken en competenties die in de opleidingen centraal staan. Verder krijg je informatie over

de organisatie van de opleidingen, de invulling van studieloopbaanbegeleiding en de faciliteiten die

er binnen de opleiding, het instituut of de HAN voor jou zijn. Ook krijg je de algemene informatie die

voor alle HAN- studenten geldt, zoals de jaarplanning.

2. Beschrijving van het onderwijs en het onderwijsarsenaal

Het onderwijs is nader beschreven in de delen 2 en 3. In deel 2 vind je onder andere informatie over

het curriculum van de opleidingen, de eenheden van leeruitkomsten, de onderwijseenheden en de

tentaminering.

In deel 3 is een beschrijving en nadere uitwerking van het onderwijsaanbod opgenomen.

4

DEEL 1 STUDIEGIDS

1. Studeren bij het Instituut voor leraar en school

Het Instituut voor Leraar en School en de Faculteit Educatie

Het Instituut voor Leraar en School, het ILS, omvat 12 lerarenopleidingen en de opleiding Learning and

Development in Organisations. Het ILS maakt deel uit van de Faculteit Educatie. De Faculteit Educatie

verzorgt de bachelor- en masteropleidingen bij de HAN op het gebied van onderwijs en opleiden. In het

kennisnetwerk van de Faculteit Educatie leren vak- en instituutsdocenten, didactici, trainers, lectoren,

onderwijskundigen, learning and development professionals, onderzoekers, practici uit het veld én

studenten van elkaar en met elkaar. Afdelingen van de Faculteit Educatie zijn:

Instituut voor Leraar en School: Lerarenopleidingen voortgezet onderwijs & middelbaar

beroepsonderwijs en de opleiding Learning and Development in Organisations.

Instituut HAN Pabo: Pabo Nijmegen en Pabo Arnhem

Kenniscentrum Kwaliteit van Leren: het Kenniscentrum ontwikkelt op basis van toegepast onderzoek

kennis en instrumenten die bijdragen aan de kwaliteit van leren in de beroepspraktijk en in het

bachelor- en masteronderwijs van de hogeschool.

Het beroep leraar

Je hebt gekozen voor een opleiding waarin je wordt opgeleid voor het beroep van docent in het mbo.

Het is een veelzijdig en breed beroep waarin je naast lesgeven en begeleiden ook allerlei andere taken

hebt.

Middelbaar beroepsonderwijs

Als mbo-docent kun je in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) op niveau 1, 2, 3 en 4 les geven. In het

middelbaar beroepsonderwijs, dat gegeven wordt in roc’s/aoc’s1, worden studenten opgeleid voor een

beroep. Dit kan variëren van automonteur tot secretaresse, van zelfstandig werkend kok tot hovenier.

Kortom, de variëteit aan mbo-opleidingen is erg groot.

Startbekwaam: doorgroeimogelijkheden

Door de taken die je uitvoert en de rollen die je vervult, maak je een brede ontwikkeling door. Je leert

om les te geven, te begeleiden, te structureren, mee te denken in schoolontwikkeling en te

communiceren met collega’s en werkveld. Dit zijn voorbeelden van taken/competenties die je ook kunt

inzetten binnen andere functies, rollen en organisaties. Als leraar kun je ook doorgroeien naar andere

functies in het onderwijs, bijvoorbeeld mentor, ict-coördinator, vakspecialist of decaan. Andere

doorgroeimogelijkheden zijn richting het management, bijvoorbeeld op het gebied van

onderwijsorganisatie en onderwijsvernieuwing. Aanvullend op je PDG-opleiding zou je er voor kunnen

kiezen om een tweedegraads lerarenopleiding te volgen. Deze opleidingen leiden op tot een 2e graads

bevoegdheid. Hierdoor ben je inzetbaar binnen een nog breder onderwijsveld, namelijk het vmbo en de

1 Regionale opleidingscentra / Agrarische opleidingscentra

5

onderbouw van havo en vwo. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen biedt deze lerarenopleidingen

aan. Kortom, met een baan in het onderwijs kun je jezelf verbreden en verdiepen.

2. Uitgangspunten van het onderwijs

Visie op het onderwijs

De HAN beschrijft haar visie op het onderwijs als volgt: ‘Het beleid van de HAN is expliciet gericht op een

leven lang gepersonaliseerd leren, onderzoeken en werken in een door technologie ondersteunde

sociale en open leerwerkomgeving. Samenwerking met het werkveld is hierbij essentieel. We geven ons

onderwijs en onderzoek vorm in nauwe samenwerking met het werkveld en onze omgeving. Het

werkveld geeft als mede-eigenaar daadwerkelijk gestalte aan onderwijs en onderzoek.’

In het deeltijdse en duale onderwijs gaan we uit van standaardisatie op maat2, waarbij al het onderwijs

wordt georganiseerd op basis van standaardcomponenten; ook wel modules genoemd. Modules

hebben de volgende kenmerken:

1. modules zijn opgebouwd rond herkenbare taakgebieden uit de beroepspraktijk;

2. modules zijn als zelfstandige eenheden te volgen en worden afgesloten met een certificaat;

3. modules hebben een omvang van maximaal 30 studiepunten3;

4. binnen modules kunnen studenten met enige beperking zelf vorm geven aan hun onderwijs;

5. blended learning (een mix van contactonderwijs, online leren en werkplekleren) biedt

mogelijkheden tot personalisering binnen een module;

6. de leeropbrengsten van een module bevatten voor de beroepspraktijk relevante resultaten die

bijdragen aan de ontwikkeling van de werkplek.

Het deeltijdse en duale onderwijs worden daarnaast ook nog verder geflexibiliseerd door:

1. meerdere instroommomenten: iedere opleiding heeft minimaal 2 instroommomenten per jaar;

2. intake op moduleniveau: per module wordt gekeken welk leerarrangement het beste past bij de

student;

3. mogelijk maken van tempoverschillen;

4. variatie in werkvormen: deeltijdstudenten kunnen (deels) tijd- en plaatsonafhankelijk studeren. Bij

enkele leeruitkomsten kan de student een keuze maken tussen verschillende toetsvormen.

In het PDG-traject wordt de opleiding beschreven in eenheden van leeruitkomsten. Daarbij staat in de

beschrijving van de opleiding niet meer centraal welk onderwijs er gegeven wordt, maar welke kennis,

vaardigheden en attitude en welk inzicht, de student moet aantonen. Waar en hoe een student die

kennis, vaardigheden en attitude en dat inzicht heeft verworven of zal verwerven wordt per student

individueel bezien.

In dit traject kunnen studenten er dus voor kiezen om niet al het onderwijs dat de opleiding aanbiedt

ook daadwerkelijk te volgen. Dat kan het geval zijn als ze van mening zijn dat ze de inhoud van bepaalde

2 Beschreven in Opmaat naar flexibel deeltijdonderwijs, Adviesrapport van de raamleerplancommissie deeltijd van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Gepubliceerd in april 2014. 3 Op deze omvang zijn in enkele situaties uitzonderingen mogelijk. Deze uitzonderingen zijn beschreven in Artikel 3.5, lid 7 van de OER (Deel 2A van dit onderwijsstatuut).

6

eenheden van leeruitkomsten al beheersen of deze beter op hun werk dan in lessen en practica op

school kunnen verwerven. Iedere eenheid van leeruitkomsten wordt afgesloten met een tentamen. Een

tentamen kan één of meer eenheden van leeruitkomsten beslaan. Een tentamen kan bestaan uit

meerdere deeltentamens.

Leren via beroepstaken

De PDG-opleiding kent een centrale rol toe aan de beroepspraktijk in het onderwijs. Het leren via

beroepstaken is daarbij een sturend uitgangspunt. Beroepstaken zijn betekenisvolle, hele taken zoals

deze in al hun complexiteit in de werkelijkheid door de beroepsbeoefenaar (expert) worden uitgevoerd.

“Hele” taak wil zeggen dat deze niet wordt opgeknipt in deelaspecten, maar in zijn geheel wordt

beoefend. Reden voor de PDG-opleiding om als uitgangsdocument in het leerplan het kwalificatie

dossier van de mbo-docent te nemen. Dit document geeft een beschrijving van de taken en de

deeltaken van de docent in het middelbaar beroepsonderwijs. Ook komt aan de orde welke kennis en

vaardigheden de mbo-docent nodig heeft om zijn taken te vervullen (MBO Raad, 2015).

Modules en eenheden van leeruitkomsten en onderwijseenheden

Het PDG-traject is net als alle deeltijdse en duale opleidingen van de HAN opgebouwd uit modules en

eenheden van leeruitkomsten. De eenheden van leeruitkomsten en onderwijseenheden zijn

gegroepeerd in modules met een omvang van maximaal 30 studiepunten4. Modules zijn dus vaststaande

sets van eenheden van leeruitkomsten of vaststaande sets van onderwijseenheden. Eenheden van

leeruitkomsten en onderwijseenheden hebben een veelvoud van 2,5 studiepunten, tot een maximum

van 30 studiepunten. Iedere eenheid van leeruitkomsten of onderwijseenheid wordt afgesloten met een

tentamen dat kan bestaan uit meerdere deeltentamens.

Studieloopbaanbegeleiding

De PDG-opleiding hecht eraan zorg en ondersteuning te bieden bij het studeren aan de HAN en bij het

inrichten van jouw studie. Studieloopbaanbegeleiding is daarom een van de aspecten van ons onderwijs.

De studieloopbaanbegeleider helpt je bij het ontwikkelen van de zelfsturing die je nodig hebt om je

studie te volbrengen. Tevens is hij voor jou het eerste aanspreekpunt in bijzondere situaties,

bijvoorbeeld als de studie niet zo verloopt als je gepland had of bij langdurige ziekte of handicap. Hij kan

je dan helpen wegen te zoeken om resultaten te behalen en voortgang in je studie te boeken.

Een bijzondere taak van de studieloopbaanbegeleider is het samen met jou en je praktijkopleider 5vaststellen van de leerroute die je kiest, het studietempo waarin je studeert en het ondersteunen bij

het kiezen van de meest geschikte modules (en waar mogelijk de volgorde daarvan) in de

postpropedeutische fase van de opleiding.

4 Op deze omvang zijn in enkele situaties uitzonderingen mogelijk. Deze uitzonderingen zijn beschreven in Artikel 3.5, lid 7 van de OER (Deel 2A van dit onderwijsstatuut). 5 5 Praktijkopleiders zijn de begeleiders van de cursisten op de werkplek. De naam van de begeleider kan per instelling anders zijn. Denk aan werkplekbegeleider, praktijkopleider, praktijkopleider, schoolopleider, etc.

7

Onderwijsovereenkomst

Het PDG-traject is opgebouwd uit modules en leeruitkomsten en geeft jou als student meer ruimte om

jouw eigen leerroute te bepalen. We maken voorafgaand aan de module afspraken over de wijze

waarop je je gaat voorbereiden op het tentamen of de tentamens van de module en het moment

waarop je dit tentamen of de tentamens - of de deeltentamens waaruit een tentamen bestaat - aflegt.

Deze afspraken worden vastgelegd in jouw persoonlijk ontwikkelplan en besproken met jouw

begeleiders op de eigen werkplek en met de slb ’er op de HAN.

Praktijkleerovereenkomst

In ons deeltijd- en duale onderwijs neemt werkplekleren een belangrijke plaats in. Voor jou als PDG-

cursist speelt een groot deel van jouw leerroute zich af op jouw werkplek. Dit is in een werk-

leerovereenkomst tussen jou, de werkgever en de HAN vastgelegd.

Onderwijsarsenaal

Het onderwijsarsenaal beschrijft per leeruitkomst hoe je kunt aantonen dat je beschikt over het inzicht

en de kennis, vaardigheden en attitude die nodig zijn om het tentamen behorende bij die eenheid van

leeruitkomsten te behalen.

In Deel 4 van dit statuut, het onderwijsarsenaal, staat het onderwijsaanbod beschreven. Per module

wordt beschreven welk onderwijs er wordt gegeven en wanneer en hoe dat wordt gegeven.

De informatie in het onderwijsarsenaal heb je nodig om:

- besluiten te nemen over de leerroute die je kiest (zie ook Onderwijsovereenkomst);

- samen met jouw studieloopbaanbegeleider een keuze te maken uit de modules waaruit de

opleiding bestaat en de volgorde te bepalen waarin je deze gaat doorlopen.

2.1 De visie op leren en opleiden

De PDG-opleiding richt zich op het professionaliseren van docenten in het middelbaar

beroepsonderwijs. De opleiding wil een adequaat en actueel programma aanbieden dat kwalificeert

voor het uitoefenen van het beroep van mbo-docent. De cursisten ontwikkelen competenties waarmee

zij als beginnend beroepsbeoefenaar beroepstaken kunnen uitvoeren en competent zijn in het blijven

ontwikkelen van hun eigen bekwaamheid. De opleiding wil met haar programma een voorbeeld voor

haar cursisten zijn in het creëren van een krachtige leeromgeving.

Leerconcepten

De opleidingskundige visie van de PDG-opleiding is gebaseerd op verschillende leerconcepten, die

bestaande en nieuwe inzichten in het creëren van krachtige leeromgevingen integreren.

Bij de ontwikkeling van het leerarrangement is gebruik gemaakt van enerzijds het Deeltijd

Flexprogramma van de HAN. In dit programma worden de eindkwalificaties geoperationaliseerd in

leeruitkomsten. Leeruitkomsten zijn gedefinieerd als ‘inhoud en niveau van kennis, inzicht en

vaardigheden die zijn vereist om een bepaald aantal studiepunten te behalen’. Om een diploma of een

8

certificaat voor een module te verkrijgen, wordt vastgesteld of de cursist de vereiste leeruitkomsten

heeft behaald. De studiepunten zijn gekoppeld aan zogenoemde ‘eenheden van leeruitkomsten’. Als een

cursist alle leeruitkomsten die tot een eenheid van leeruitkomsten behoort, heeft behaald dan krijgt hij

de bijbehorende studiepunten. Anderzijds zal gebruik worden gemaakt van een ontwerpbenadering,

ontwerpmodel waarin niet de feiten en begripsmatige kennis, maar de kenmerkende situaties uit de

beroepspraktijk en de rollen van de bekwaamheden van de beroepsbeoefenaren uitgangspunt zijn

(Alten & Grotendorst, 2017; Deen & Rondeel, 2017). Dit model vertoont veel overeenkomsten met die

Kompetenzwerkstatt, een model dat gebruikt wordt door leerkrachten in Duitsland om cursisten een

beroep aan te leren (Howe & Knutzen, 2017). Dit model is gebruikt door de kenniskring beroepsgerichte

didactiek onder leiding van Lector Loek Nieuwenhuis.

Visie op leren

De PDG-opleiding leidt cursisten op die werkzaam zijn als docent in het mbo. Dat betekent dat er een

rijke wisselwerking tussen het leren van een beroep in de schoolse context en het leren van een beroep

in de praktijk hoort te zijn. We vinden het belangrijk deze twee ‘werelden’ van meet af aan met elkaar te

verbinden. Deze verbinding is direct bij de start van het traject tot stand gekomen door samen het PDG-

traject in te richten en vorm te geven.

Wij gaan uit van de kennis en ervaring die onze cursisten al hebben opgedaan in het beroep waarvoor zij

opleiden. Al onze studenten hebben een beroepsopleiding voltooid en hebben ervaring in het werkveld.

Wij vinden het belangrijk deze kennis en ervaring te erkennen, te waarderen en te benutten voor het

leerproces. We maken actief gebruik van praktijkervaringen en praktijkkennis en bouwen hierop voort,

met als focus het leraarschap. Cursisten kunnen gedurende de opleiding, afhankelijk van vooropleiding

en werkervaring, versnellen. De leeruitkomsten waarover de student (reeds) beschikt zijn daarbij

leidend.

Wij ondersteunen onze cursisten bij het verwerven van die bekwaamheden die nodig zijn om een goede

leraar te zijn. We richten ons daarbij niet alleen op het handelen van de mbo-docent, maar ook op het

denken achter dat handelen, het hanteren van nieuwe inzichten om het handelen te sturen en de

kritische en onderzoekende reflectie op het handelen. Wij willen daarin zelf een rolmodel zijn, door ons

eigen handelen als leraren te expliciteren, kritisch te beschouwen en ten dienste te stellen van het

leerproces.

Naast dit aspect van ‘kwalificeren’ voor het beroep van leraar, richten wij ons ook op de

beroepssocialisatie: wat zijn de kernwaarden van deze beroepsgroep, wat zijn relevante verschillen

binnen de professie en wat betekent het om zowel lid als mede-vormgever te zijn van een (school)team,

van het beroep en de beroepsgroep? (Geerdink e.a., 2015). Socialisatie van cursisten in het kader van de

PDG-opleiding is breder dan alleen beroepssocialisatie. (Aankomende) mbo-docenten moeten zich ook

verhouden tot de samenleving, die verwachtingen heeft ten aanzien van het onderwijs. Wij volgen

binnen de opleiding daarom actief het debat over kwaliteit van onderwijs en leraren en gaan daarover in

gesprek met onze studenten.

9

Onderwijs staat niet los van de persoon van de leraar. Wij vinden het belangrijk om onze cursisten te

ondersteunen en begeleiden in het ontdekken van hun passies in het beroep: wat motiveert hen in het

leraarschap, wat drijft hen om leraar te zijn of te willen worden, over welke kwaliteiten beschikken zij

die ze kunnen inzetten in hun leraarschap en hoe kijken zij tegen zichzelf als leraar aan? (Geerdink e.a.,

2015). Zo willen wij onze cursisten inspireren om dit gesprek ook met hun studenten aan te gaan en

zodoende een bijdrage te leveren aan de persoonsvorming van hun eigen studenten.

2.2 Ontwerpregels en uitgangspunten

Tijdens het ontwerpen van het PDG-traject zijn we uitgegaan van onderstaande uitgangspunten en

ontwerpregels.

Samen opleiden

Samen opleiden betekent dat de mbo-scholen en het PDG-traject samen verantwoordelijk zijn voor de

inhoud en de kwaliteit van de opleiding. Dit vraagt om co-makership tussen opleiding en werkplekken,

gericht op doelverheldering, afstemming en taakverdeling, om te zorgen voor goede inbedding in het

curriculum. Kennen van elkaars rationaliteiten vraagt om veelvuldig contact en personele uitwisseling.

Hybride leren

Een hybride leeromgeving vormt de leeromgeving van de opleiding en de cursist. Dit vraagt van de

opleiders en ontwerpers bekendheid met de beroepscontext waarin de mbo-docent werkzaam is.

Beroepstaken, werkprocessen en kritische beroepssituaties zijn richtinggevend voor het ontwerp.

Evenals een onderzoekende professionele houding.

Flexibilisering en maatwerk

Om aan te kunnen sluiten bij de leerbehoefte en -vraag van de cursist zijn flexibilisering en maatwerk

gewenst. Dit is mogelijk door te werken met leerarrangementen waarin modules en

leerwegonafhankelijke toetsen de mogelijkheid bieden om toe te werken naar het beoogde

eindresultaat. Om deze flexibilisering tot stand te brengen is gebruik gemaakt van de Bouwstenen van

High Impact Learning (Dochy, Berghmans, Koenen, & Segers, 2015).

Blended leeromgeving

Om het beroepsonderwijs aan te laten sluiten op de doelgroep worden de leeractiviteiten blended in

hybride omgevingen aangeboden. Dit betekent dat het leren plaatsvindt door middel van contact

onderwijs, online leren en leren op de werkplek.

Toetsing en beoordeling

Om cursisten goed voor te bereiden op hun toekomstige beroepspraktijk, dienen zij naast kennis ook

vaardigheden en een beroepshouding te ontwikkelen, zoals probleem oplossen, leiding geven,

analyseren, synthetiseren, coachen en presenteren. Om deze vaardigheden en beroepshouding te

10

kunnen toetsen dienen deze zoveel mogelijk in de authentieke omgeving te worden afgenomen. Dit

vraagt om meer en andersoortige toetsvormen.

Bij de deeltijdopleidingen van HAN-ILS vinden alle toetsing en beoordeling leerwegonafhankelijk plaats.

Dat wil zeggen dat de toetsing los staat van de door de cursist afgelegde leerroute.

Leerwegonafhankelijk toetsen impliceert summatief toetsen: het gaat om het resultaat en niet om (het

ondersteunen van) de leerweg ernaar toe. Leerwegonafhankelijke toetsing kan ook worden gebruikt

voor validering van resultaten van het leren buiten de opleiding en eerder verworven vaardigheden,

kennis en inzicht. De toetsvormen voor het beoordelen van werkplekleren zijn divers. Bij het beoordelen

van beroepsbekwaam handelen wordt gezocht naar een zo goed mogelijke mix van toetsvormen die

samen een uitgebalanceerd toetsprogramma vormen voor een module (zoals bij de deeltijd) of op het

niveau van een totale opleiding. Ook in arbeidsorganisaties is een groot aantal instrumenten

beschikbaar dat wordt gebruikt bij de beoordeling van prestaties en potentieel, zoals: assessment

centers, development centers, 360 gradenfeedbacksystemen, peer- en self-assessment, work samples

en portfolio’s. In het algemeen geldt ook in arbeidsorganisaties dat niet één instrument volstaat om een

volledig en voldoende genuanceerd beeld te krijgen van wat mensen kunnen. Van der Vleuten e.a.

(2010) gaat uit van een toetsprogramma waarin verschillende vormen van toetsen gecombineerd

worden, ieder vanuit zijn kracht en om de beperkingen van toetsvormen onderling te compenseren.

Door het invoeren van leerwegonafhankelijk toetsen worden onderwijsinstellingen onderdeel van de

bredere functie van leren, namelijk leven lang leren. Al voor de start van het onderwijs, tijdens de

intake, kunnen de cursist én de opleiding zicht krijgen op dat wat de cursist al kan en kent. Door te

reflecteren op zijn prestaties en het in beeld brengen van diens kennen en kunnen, levert de cursist al

vanaf de start een actieve bijdrage aan zijn leerproces en de beoordeling van zijn leren. Dit is een mooi

startpunt om duurzame ontwikkeling te stimuleren, waarbij de cursist zelf agent wordt van zijn eigen

leerproces en ontwikkeling (Nieuwenhuis & Peeters, 2017).

De vorm van een opleiding kan verschillen (voltijd, deeltijd), echter de voor de opleiding geformuleerde

beroepstaken en competenties zijn hetzelfde. Bij toetsing en beoordeling wordt gestreefd naar een

maximale validiteit en betrouwbaarheid. Bij validiteit stellen we ons de vraag of het tentamen meet wat

het zou moeten meten. Bij betrouwbaarheid kijken we naar de vergelijkbaarheid van de resultaten.

Binnen toetsen en beoordelen is er bij meerdere leeruitkomsten voor gekozen om de vorm van de

beoordeling los te laten, zodat cursisten op verschillende manieren kunnen aantonen dat zij beschikken

over de bekwaamheden.

Voor het toetsplan zie bijlage 1.

Kernelementen van het werkplekleren

In het leerplan is ook rekening gehouden met de kernelementen van het werkplekleren.

De kernelementen zijn:

1. sociale en structurele kenmerken van de werkplek;

2. leerpraktijken;

3. cursist gerelateerde kenmerken;

4. beoordeling.

11

De uitwerking van deze elementen heeft 11 ontwerpregels opgeleverd die door de opleidingsteams

ingekleurd worden in co-makership met het werkveld (Nieuwenhuis, Hoeve, Nijman, & Vlokhoven,

2018).

Zelfsturend leren

Wij leiden op tot beroepsbeoefenaren die in staat zijn om hun beroepstaken zelfstandig uit te voeren,

hun beroepshandelen continu te verbeteren en zelfstandig hun loopbaan te ontwikkelen. Met het

onderwijs willen wij je leren om zelfstandig beroepstaken uit te voeren, je beroepshandelen te

verbeteren en zelfstandig je loopbaan te ontwikkelen. Het gaat niet alleen om het succesvol afronden

van je studie, maar ook om het blijvend succesvol functioneren in het werkveld. Voor jou zal het

neerkomen op een geleidelijke ontwikkeling naar steeds meer zelfsturing en van afnemende sturing

door docenten.

Regie over eigen leerproces

Wij zien elke cursist als een actief persoon, die zijn leerproces zelfstandig weet vorm te geven. Je brengt

je kennis en ervaringen in en integreert deze in het leerproces. In het programma wordt dit

gestimuleerd door elke module te starten met een startdiagnose, waarbij je aan de hand van gerichte

opdrachten, je eigen beginsituatie onderzoekt en op basis daarvan leervragen formuleert en leerdoelen

bepaalt. De vraag of je je doelen bereikt, is voor een belangrijk deel afhankelijk van je eigen inzet. Wij

verwachten dat je doordachte keuzes maakt in je leerproces, dat je actief gebruik maakt van het

onderwijsaanbod en dat je tijd vrijmaakt voor zelfstudie.

De leerprocessen worden in principe vraaggestuurd begeleid; dit betekent dat het initiatief voor een

groot deel bij jou ligt. Jouw individuele beginsituatie is een belangrijk uitgangspunt voor de mate van

begeleiding. Daarnaast kun je de docent beschouwen als een monitor die jou feedback geeft op het

ontwikkelen van je competenties.

Samen leren en werken

Tijdens de contacttijden word je gestimuleerd om op basis van je leervragen je leerproces te plannen,

uit te voeren en te evalueren. Hiervoor ben je zelf verantwoordelijk. Het contact met anderen is hierbij

een belangrijke leerbron. Door samen te leren wordt kennis opgebouwd. Onze cursisten hebben

allemaal hun eigen expertises, ervaringen en bekwaamheden. Dit biedt een rijk potentieel, waardoor zij

veel van elkaar leren. Het delen van praktijkervaringen is hierbij heel belangrijk. Cursisten nemen

regelmatig de rol van coach op zich en geven elkaar feedback

De lerarenopleider als rolmodel

De opleiders van het PDG-traject hanteren als basis voor hun denken en handelen het manifest High

Impact teaching. In dit document, afgeleid van ‘Bouwstenen voor high impact learning’, hebben

docenten uit het beroepsonderwijs acht bouwstenen voor High Impact Teaching (HIT) geformuleerd

(Dekkers, 2018; Dochy, Berghmans, Koenen, & Segers, 2015). Practice what you teach is een van de

thema’s uit dit document en dat houdt in dat de opleiders congruent zijn in woord en handelen. Zij zijn

een rolmodel voor de cursisten door bewust te variëren in het aanbod van werkvormen en hun keuzes

hierbij ter discussie te stellen en te verantwoorden. Zo word jij je bewust van de didactische keuzes die

12

hieraan ten grondslag liggen en word je tijdens de opleiding steeds meer medeverantwoordelijk

gemaakt voor de didactische vormgeving van de lesbijeenkomsten.

3. De opbouw van het PDG-traject

De opleiding is een samenhangend geheel van eenheden van leeruitkomsten en onderwijseenheden.

Eenheden van leeruitkomsten en onderwijseenheden hebben een omvang van een veelvoud van 2,5

studiepunten tot een maximale omvang van 30 studiepunten. De totale PDG-opleiding telt 60

studiepunten. Met studiepunten drukken wij het gewicht uit van de eenheden van leeruitkomsten of de

onderwijseenheden ten opzichte van de hele opleiding.

Basisindeling van het PDG-traject

Modules

Het PDG-traject heeft een totale omvang van 60 ect en is opgebouwd uit drie modules. Samen vormen

ze de bouwstenen van de opleiding. De 60 ect staat voor 1680 klokuren waarvan er 840 uur op de

werkplek plaatsvindt, 160 klokuren op het Instituut en de overige 660 klokuren bestaat uit zelfstudie. De

modules zijn opgebouwd rond herkenbare taakgebieden uit de beroepspraktijk. De leeropbrengsten van

elke module bevatten voor de beroepspraktijk relevante resultaten. Deze leeruitkomsten zijn in

samenwerking met het werkveld vastgesteld. Iedere eenheid van leeruitkomsten wordt afgesloten met

een tentamen dat kan bestaan uit meerdere deeltentamens. Een uitgebreide beschrijving van alle

modules is te vinden in Deel 3 van deze studiewijzer.

Het PDG-traject kent een basisindeling van de module Beroepsgerichte leeromgeving bestaande uit 30

studiepunten, de module Beroepsgericht begeleiden bestaande uit 15 studiepunten en de module

Onderzoekende professional bestaande uit eveneens 15 studiepunten. De modules kunnen in principe

in een eigen te kiezen volgorde worden gevolgd, behalve de module Onderzoekende professional. Deze

wordt op het einde afgerond door de leeruitkomst Professioneel leiderschap waarin het eindassessment

is opgenomen. Het leerplanschema hieronder brengt de geadviseerde route in beeld.

13

3.1 Overzicht van de eindkwalificaties waaruit de PDG-opleiding bestaat

In onderstaande beschrijving wordt duidelijk gemaakt hoe de eenheden van leeruitkomsten en de

onderwijseenheden waaruit de opleiding bestaat, zich verhouden tot elkaar en tot de eindkwalificaties

van de opleidingen.

Beroepstaken

In het opleidingsprofiel van de PDG-opleiding, zijn de taken en competenties samengevat in zes

beroepstaken:

A. Ontwikkelen van het onderwijsprogramma

B. Uitvoeren van het onderwijsprogramma

C. Construeren, hanteren en evalueren van beoordelingsinstrumenten

D. Begeleiden van studenten tijdens de leerbaan

E. Actief betrokken bij de beroepspraktijkvorming

F. Professional zijn en blijven

Deze beroepstaken lopen als rode draad door de gehele opleiding. In elke module krijgen een of meer

van deze beroepstaken een zwaarder accent.

Onderstaand schema laat zien in welke modules welke beroepstaken centraal staan:

14

Beroepstaak A B C D E F

Module Beroepsgerichte leeromgeving

X

X

X

X

X

Module beroepsgericht begeleiden

X

X

X

Module Onderzoekende professional

X

X

X

X

X

X

3.2 Beroepsprofiel, eindkwalificaties en eenheden van leeruitkomsten

De mbo-docent

Binnen de PDG-opleiding leiden wij cursisten op tot starten doorgroeibekwame leraren voor het

middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Deze leraren voldoen aan het landelijk raamwerk en de

bekwaamheidseisen, zoals vastgelegd in de wet Beroepen in het Onderwijs (wet BIO). We geven kleur

aan deze doelstelling, doordat we staan voor het opleiden van inspirerende, betrokken en innovatieve

leraren. Leraren die beschikken over een brede kennisbasis en een onderzoekende beroepshouding. Een

leraar die het getuigschrift van de PDG-opleiding heeft ontvangen, streeft naar kwaliteit, is betrokken bij

de ontwikkeling van zijn studenten en blijft ook zichzelf voortdurend ontwikkelen en uitdagen.

Bekwaamheidseisen voor leraren

Sinds 2006 gelden er landelijke

bekwaamheidseisen voor leraren. In de Wet op

Beroepen in het Onderwijs (Wet BIO) staat dat

de bekwaamheidseisen actueel moeten blijven.

De bekwaamheidseisen zijn vastgelegd in het

‘Besluit Bekwaamheidseisen

Onderwijspersoneel’. Ze beschrijven wat

leraren minimaal moeten weten en kunnen. De

nieuwe bekwaamheidseisen zijn per 1 augustus

2017 in werking getreden.

15

Bekwaamheidseisen m.b.t. het professioneel handelen

De eisen die te maken hebben met

samenwerking met collega’s en de

omgeving van de school en met reflectie

en ontwikkeling zijn gespecificeerd in wat

de leraar daarvoor vakinhoudelijk,

vakdidactisch en pedagogisch moet weten

en kunnen.

In het figuur hiernaast wordt in beeld

gebracht hoe de beroepstaken van onze

opleiding samenhangen met de inhoud

van het beroep van de mbo-docent.

16

In elke module wordt gewerkt aan meerdere samenhangende leeruitkomsten. Een leeruitkomst is een

beschrijving van de inhoud en het niveau van kennis, inzicht en vaardigheden waar je na afronding van

het leerproces over beschikt. De leeruitkomsten die in het PDG-programma centraal staan, zijn door de

opleiding geformuleerd met behulp van de Tuning-methodiek. Bij deze methodiek worden

leeruitkomsten systematisch met behulp van de types (bekwaamheidseisen), de subjects (GKB en VKB)

en de scope/context (DD en NLQF) beschreven in Tuning schema’s. In deze Tuning schema’s wordt

precies weergegeven hoe deze landelijke kaders in de EVL’en verwerkt zijn.

In de PDG-opleiding zijn de volgende kaders leidend:

- Basisdocument Eindkwalificaties lerarenopleidingen van de Faculteit Educatie (Hoofdwerkgroep

ILS, 2017). Deze set vormt een belangrijk kader voor de PDG-opleiding en beschrijft de

eindkwalificaties waar de leraren die opgeleid zijn bij de HAN aan voldoen. Hierin zijn de eisen

opgenomen, zoals gesteld in de wet BIO, namelijk de Dublin descriptoren en de generieke

kennisbasis (Onderwijscoöperatie, 2014; NVAO, 2004; Vereniging hogescholen, 2017).

Bekwaamheidseisen van de leraar

Generieke kennisbasis

Het landelijk raamwerk PDG Dit raamwerk, waarin de uitgangspunten en inhoud van het PDG-

traject staan beschreven, is gezamenlijk met de mbo-instellingen en de tweedegraads

lerarenopleidingen tot stand gekomen (NVAO, 2014). Het landelijk raamwerk PDG bevat de

volgende kernpunten (Ecorys, 2013):

a) uitgangspunten van het PDG-traject;

b) elementen die onderdeel dienen te zijn van een geschiktheidsverklaring, als voorwaarde voor

instroom in een PDG-traject;

c) inhoud van de PDG-trajecten;

d) afspraken over leren op de werkplek;

e) wijze van beoordeling van het eindniveau van de deelnemer;

f) studielast, organisatie en andere minimumeisen als voorwaarde voor deelname aan het PDG-

traject;

g) kwaliteitsborging en de rol van NVAO en Inspectie van het Onderwijs.

Europese Dublin descriptoren Hierin worden de internationaal geldende hbo-competenties,

uitgedrukt in de Dublin descriptoren beschreven. In elke module ligt het accent in meer of

mindere mate op enkele van deze descriptoren.

Dublin descriptor Kwalificaties

Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij

wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het beroepsonderwijs

en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau

waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige

aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen

in het vakgebied vereist is.

https://www.onderwijscooperatie.nl/wp-content/uploads/sites/2/2017/10/Bekwaamheidseisen-ingangsdatum-1-augustus-2017.pdf

https://www.10voordeleraar.nl/documents/kennisbases_2017_tweedegraads/Kennisbasis%20Generiek%20-%20pdf-versie%20november%202017.pdf

https://www.mboraad.nl/sites/default/files/documents/raamwerk_pdg_en_kwaliteitskader_vs_15_september_2014.pdf

17

NLQF niveaus Het Nederlands Kwalificatieraamwerk (NLQF) maakt duidelijk op welke niveaus

iemand leert of functioneert in Nederland of een ander Europees land. Het biedt cursisten de

mogelijkheid om ook internationaal hun werken denkniveau aan te tonen. Het

kwalificatieraamwerk telt acht niveaus, van basiseducatie tot universiteit, en beschrijft per niveau

de bijbehorende kennis en vaardigheden en de mate van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid.

De modules van de PDG-opleiding zijn afgestemd op niveau 6 (bachelor niveau).

- Daarnaast zijn de eindkwalificaties opgenomen die kleur geven aan het type leraar die ILS HAN

wil opleiden binnen de Faculteit Educatie (FE), zoals de leerlijn leren en lesgeven met ICT en

de eindkwalificaties leerlijn onderzoek (Hoofdwerkgroep ILS, 2015; Hoofdwerkgroep ILS,

2013).

- Tevens is het Landelijke Raamwerk als kaderdocument gebruikt (MBO Raad, 2014). Hierin

staan de uitgangspunten beschreven hoe de opleiding PDG moet zijn vormgegeven, zoals is

vastgelegd in de wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW).

- In de opleiding staat de relatie tussen het beroepenveld, de branche, de beroepsopleiding en

de cursist centraal.

a. De opleiding wordt vormgegeven volgens de principes van ‘samen opleiden’. De

lerarenopleiding en de mbo-instelling zijn samen verantwoordelijk voor de inhoud en

kwaliteit van de opleiding; het opleidingsinstituut is eindverantwoordelijk.

b. Het opleidingsconcept wordt in overleg tussen de mbo-school en de lerarenopleiding

vastgesteld.

c. Het beroepsprofiel docent mbo, gebaseerd op de bekwaamheidseisen uit de wet BIO, de

generieke kennisbasis plus addendum (ECBO) en de Dublin descriptoren vormen de

onderleggers voor de PDG-opleiding.

d. De opleiders werken voorbeeldmatig (double loop-leren).

e. Het eindniveau van de PDG-opleiding is bachelor niveau.

Toepassen kennis

en inzicht

Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te

passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of

beroep laat zien en beschikt verder over competenties voor het

opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van

problemen op het vakgebied.

Oordeelsvorming Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren

met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het

afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke

of ethische aspecten.

Communicatie Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op

een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten.

Leervaardigheden Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie

die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan.

18

- Het kwalificatiedossier van de mbo-docent is als bron ingezet en de hierin beschreven

beroepstaken zijn mede richtinggevend geweest. Dit document beschrijft de taken en deeltaken

van de mbo-docent.

In het volgende hoofdstuk wordt beschreven hoe de eenheden van leeruitkomsten waaruit de opleiding

bestaat, zich verhouden tot de eindkwalificaties van de opleiding.

Onderstaand overzicht brengt in beeld uit welke eenheden van leeruitkomsten (EVL) de opleiding

bestaat en onder welke modules deze zijn onder gebracht.

Module Eenheid van leeruitkomsten Leeruitkomsten

Beroepsgerichte

leeromgeving

1.1 Ontwerpen van

beroepsgerichte leereenheden

1.1 Ontwerpen van beroepsgerichte

leereenheden

1.2 (Her)ontwerpen van een

toetsinstrument

1.2.1 (Her)ontwerpen toetsinstrument

1.2.2 Ontwikkelen eigen

beoordelaarsbekwaamheid

1.3 Organiseren van

beroepsgerichte activerende

leereenheden en

begeleidingsprocessen in de groep

1.3.1 Organiseren van beroepsgerichte

activerende leereenheden en

groepsprocessen in de groep

1.3.2 Ontwikkelen eigen

docentbekwaamheden

Beroepsgericht

begeleiden

2.1 Begeleiden van studenten in de

BPV

2.1.1 Voorbereiding op de

beroepspraktijkvorming

2.1.2 Begeleiden tijdens de


2.2 Coachen van studenten tijdens

de leerloopbaan

2.2 Coachen van studenten tijdens de

leerloopbaan

Onderzoekende

professional

3.1 Onderzoeken van de eigen

onderwijspraktijk

3.1 Onderzoeken van de eigen

onderwijspraktijk

3.2 Professioneel leiderschap 3.2 Professioneel leiderschap

https://www.mboraad.nl/sites/default/files/publications/kwalificatiedossier_docent_mbo_def.pdf

3.3 Overzicht leeruitkomsten en de Generieke Kennisbasis, kennisbasis Kwalificatiedossier mbo-docent en set beoogde

leerresultaten van de HAN ILS

In onderstaand overzicht wordt duidelijk gemaakt hoe de eenheden van leeruitkomsten waaruit de opleiding bestaat, zich verhouden

tot elkaar en tot de eindkwalificaties van de opleiding.

Eenheid van

Leeruitkomsten

Generieke Kennisbasis

2e graads

lerarenopleidingen

Kennisbasis

kwalificatiedossier

mbo-docent

Set beoogde leerresultaten

HAN ILS

1.1 Ontwerpen van

beroepsgerichte

leerprocessen

Professionele basis

Vakinhoudelijk bekwaam

Vakdidactisch bekwaam

Pedagogisch bekwaam

A1. Opvattingen over

leren en leerconcepten

(3.2)

A2. Onderwijsconcepten

A4. Leren- en

motivatieprocessen (1.2,

2.1)

A6. Hanteren van doelen

(1.3, 2.2)

A7. Ontwerpen van

onderwijs

C6. ICT-vaardigheden in

de onderwijscontext

Vakkennis beroepstaak 1;

F. Professional/ docent

bekwaam zijn en blijven

(1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 3.1, 3.2)


A. Ontwerpen van het

onderwijsprogramma

PB 6

Hij houdt zijn onderwijs in inhoud, vorm en activiteiten

actueel en is innovatief.

VI 1

Hij staat ‘boven’ de leerstof en kan die zo samenstellen,

kiezen en/of bewerken dat zijn leerling(en) die

kunnen/kan leren.

VD 1

Hij brengt in leerplannen en leertrajecten een duidelijke

relatie tussen de leerdoelen, het niveau en de

kenmerken van zijn studenten, de vakinhoud en de

inzet van de verschillende methodieken en middelen

aan.

P 1

Hij volgt de ontwikkeling van zijn studenten in hun leren

en gedrag en stemt zijn handelen daarop af, passend bij

het onderwijs van deze tijd.

20

1.2 Herontwerpen van

een toetsinstrument

Professionele basis


Pedagogisch bekwaam


(1.1, 2.2)

A8. Toetsen en evalueren




(1.1, 1.2, 2.1, 2.2, 3.1, 3.2)


C. Herontwerpen van een

toetsinstrument

VD 2

Hij volgt bij de uitvoering van zijn onderwijs de

ontwikkeling van zijn studenten; hij beoordeelt en

analyseert regelmatig en adequaat of de leerdoelen

behaald worden en hoe dat gebeurt; op basis van zijn

analyse stelt hij zo nodig zijn onderwijs bij.

P 1




1.3 Begeleiden van

activerende

leerprocessen

Professionele basis



Pedagogisch bekwaam

A3. Hersenen en leren

A4. Leer- en


2.1)

A5. Begeleiden bij

leerprocessen (2.1 en

2.2)

B2. Pedagogische functie

van de school (3.2)

B3. Pedagogisch klimaat

in school en klas

B5.

Ontwikkelingstheorieën

(2.2)




(1.1, 1.3, 2.1, 2.2, 3.1, 3.2)


B. Uitvoeren van het

onderwijsprogramma

Begeleiden


D. Begeleiden van

studenten tijdens de

leerloopbaan (2.1, 2.2)

PB 2

Hij stimuleert het leren én het leren leren van alle

lerenden, onder meer door hen te leren omgaan met

onzekerheden, hun zelfbeeld en motivatie te vergroten,

aan te sluiten bij hun interesses en een inspirerend

rolmodel te zijn.

VI 2

Hij legt vanuit zijn vakinhoudelijke expertise verbanden

met het dagelijks leven, werk en wetenschap en draagt

daarmee bij aan de algemene vorming van zijn

studenten.

VD 2






21

C1. Ontwikkelingen in

het onderwijs

P 2

Hij stimuleert en begeleidt de ontwikkeling van de

leerling tot een zelfstandige en verantwoordelijke

volwassene/burger.

P 3

Hij sluit in zijn handelen aan bij de naaste ontwikkeling

van zijn studenten op sociaal-emotioneel en moreel

gebied.

P 4

Hij begeleidt de leerling, in de context van het

beroepsgerichte onderwijs, bij zijn oriëntatie op

vervolgonderwijs en beroepen en het ontwikkelen van

(beroeps)identiteit (alleen voor de

tweedegraadsopleidingen).

2.1 Begeleiden van

studenten in de BPV

Professionele basis



Pedagogisch bekwaam


(1.1, 1.3)

B4. Studentbegeleiding

(2.1)

B5.

Ontwikkelingstheorieën

(1.2)




(1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 3.1, 3.2)


D. Begeleiden van




PB 3

Hij werkt samen met collega’s in - en waar relevant ook

buiten - de eigen instelling en stemt zijn professionele

handelen waar nodig met hen af.

VD 2






P 4

22

E. Actief betrokken bij de


(3.2)






2.2 Coachen van

studenten tijdens

de leerloopbaan

Professionele basis


Pedagogisch bekwaam

A4 Leer- en


1.2)

A5. Begeleiden van

leerprocessen

B1. School in de

pluriforme maatschappij

B4. Studentbegeleiding

(2.2)




(1.1, 1.2, 1.3, 2.2, 3.1, 3.2)


D. Begeleiden van



PB 2

Hij stimuleert het leren én het leren leren van alle

lerenden, onder meer door hen te leren omgaan met

onzekerheden, hun zelfbeeld en motivatie te vergroten,

aan te sluiten bij hun interesses en een inspirerend

rolmodel te zijn.

P 1




P 4






3.1 Onderzoeken van de

eigen onderwijspraktijk

Professionele basis


C1. Ontwikkelingen in

het onderwijs

C2. Werken in de

schoolorganisatie (3.2)




(1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 3.2)

PB 4

Hij heeft een onderzoekende, resultaat- en

ontwikkelingsgerichte houding;

PB 6

Hij houdt zijn onderwijs in inhoud, vorm en activiteiten

actueel en is innovatief.

23


Pedagogisch bekwaam

C4. Onderzoekend

vermogen

3.2 Professioneel

leiderschap = Integrale

eindtoets

Professionele basis



Pedagogisch bekwaam

A1. Opvattingen over

leren en leerconcepten

B2. Pedagogische functie

van de school (1.2)

C2. Werken in de

schoolorganisatie (3.1)

C3. Persoonlijke

professionele

ontwikkeling

C5. Professionele

identiteit




(1.1, 1.2, 1.3, 2.1, 2.2, 3.1)


E. Actief betrokken bij de


(2.2)

PB 1

Hij werkt zelfbewust en inspirerend vanuit een

onderbouwde visie op onderwijs en draagt deze op

micro, meso- en macroniveau uit.

PB 3

Hij werkt samen met collega’s in - en waar relevant ook

buiten - de eigen instelling en stemt zijn professionele

handelen waar nodig met hen af.

PB 4

Hij heeft een onderzoekende, resultaat- en

ontwikkelingsgerichte houding; hij wil zich blijven

ontwikkelen in zijn werk.

PB 5

Hij is zich voortdurend bewust van het feit dat zijn

handelen - dat wat hij doet én niet doet - gevolgen

heeft voor anderen en de wereld om hem heen en vice

versa.

PB 6 Hij houdt zijn onderwijs in inhoud, vorm en

activiteiten actueel en is innovatief.

4. Interne organisatie

Lesdagen en lestijden

De vrijdag is de vaste dag voor de PDG-opleiding. De lestijden vinden plaats tussen 09.00 en 16.30 uur.

Jaarplanning PDG opleiding

Rooster Opleiding PDG

januarigroep 2019 – ILN-A1C

cohort 2018-2019, opleidingsdag: vrijdag Trainers: Marco Zwartkruis / Myrthe vd Blink wk datum Trainingsdag VRIJDAG Lokaal/opmerking

4 21-01-2019 Startdag 1 en 2

donderdag 24 januari en vrijdag 25 januari 2019

E4.20 E3.23

7 11-02-2019 Dag 3 15 februari

Voorjaarsvakantie

12 18-03-2019 Dag 4 22 maart

15 08-04-2019 Dag 5 12 april

17 22-04-2019 Dag 6 26 april Inleveren 1.1 Ontwerpen van een leereenheidnleereenheid

Meivakantie

20 13-05-2019 Dag 7 17 mei

23 03-06-2019 Dag 8 7 juni

25 17-06-2019 Dag 9 21 juni

27 01-07-2019 Dag 10 5 juli Inleveren 1.2 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument

Zomervakantie

Zomervakantie

Zomervakantie

Zomervakantie

zomervakantie

38 16-09-2019 Dag 11 20 september

Inleveren 1.3 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en begeleidingsprocessen in de groep

41 07-10-2019 Dag 12 11 oktober

Herfstvakantie

44 28-10-2019 Dag 13 1 november

47 18-11-2019 Dag 14 22 november

50 09-12-2019 Dag 15 13 december

25

Kerstvakantie

Kerstvakantie

3 13-01-2020 Dag 16 17 januari 2020 Inleveren 2.1 Begeleiden van studenten in de BPV

6 03-02-2020 Dag 17 7 februari 2020

Voorjaarsvakantie

10 02-03-2020 Dag 18 6 maart Inleveren 3.1 Onderzoek van eigen onderwijspraktijk

13 23-03-2020 Dag 19 27 maart

16 13-04-2020 Dag 20 17 april Inleveren 2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

Voor overige inhoud zie Opleidingsstatuut lerarenopleidingen HAN-ILS Deeltijd deel 1 en 2

2018 – 2019

26

DEEL 2 BESCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS

Behorend bij de Kader OS/OER voor de ten dele aan het experiment leeruitkomsten deelnemende

deeltijdse en duale bacheloropleidingen van de HAN. De inhoud van dit deel maakt onverkort deel uit

van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) dat in deel 2 van het opleidingsstatuut is opgenomen. Zie

OSOER deeltijdstudies HAN ILS deel 1 en 2 1819.

DEEL 2.1 BESCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS DAT WORDT UITGEVOERD IN EENHEDEN VAN

LEERUITKOMSTEN

Het deeltijdse (en duale onderwijs) van de HAN is opgebouwd uit eenheden van leeruitkomsten en uit

onderwijsmodules. Die modules bevatten onderwijsonderdelen. Een module is dus een vaststaande set

van eenheden van leeruitkomsten waaraan onderwijs verbonden is.

Leerplan Pedagogisch didactisch getuigschrift

Opbouw leerplan PDG

De PDG-opleiding is opgebouwd uit 3 thema’s. Deze thema’s zijn tot stand gekomen samen met het

werkveld. Deze thema’s, in het toetsplan modules genoemd, zijn het uitgangspunt van de eenheden van

leeruitkomsten (EVL) geworden. De twee omliggende cirkels, beroepspraktijk en professional, zijn

geïntegreerd in de modules.

Figuur 1: Samenhang van de thema’s in de PDG-opleiding

27

Overzicht Modules met eenheden van leeruitkomsten PDG-opleiding

Module 1 Beroepsgerichte leeromgeving (BL); Beroepsgericht vakdidactisch ontwerpen

en toetsen van leerarrangementen

Module BL Beroepsgerichte leeromgeving (BL); Beroepsgericht vakdidactisch

ontwerpen en toetsen van leerarrangementen

Ingangseisen Hbo-werken -denkniveau

Werkzaam in het mbo-onderwijs

Niveau Afstudeerbekwaam

Onderwijsvorm Duaal en deeltijd

Overzicht van

eenheden van

leeruitkomsten

waaruit de module is

opgebouwd

Naam Eenheid van Leeruitkomsten Studiepunten Deel-

tentamens

BL

1.1

Ontwerpen van beroepsgerichte

leereenheden

Voorwaardelijk 1

BL

1.2

(Her)ontwerpen van een

toetsinstrument

Voorwaardelijk 2

BL

1.3

Organiseren van beroepsgerichte

activerende leereenheden en


30 2

EVL BL 1.1 Ontwerpen van beroepsgerichte leereenheden

Beroepstaak/taken

A. Ontwerpen van onderwijsprogramma


Beroepscontext

De cursist werkt als docent in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Hij

verzorgt onderwijs/beroepsgerichte leereenheden en begeleidt studenten

bij het leren. Om ervoor te zorgen dat de studenten de gewenste doelen

behalen, is het van belang dat de cursist zich goed voorbereidt op een

leereenheid, lessenreeks en/of onderwijs(dag).

Hierbij maakt de cursist gebruik van een (les)voorbereidingsmodel.

Daarnaast is het belangrijk dat de cursist zijn doelgroep heeft verkend en

een beeld heeft van de beginsituatie van zijn studenten, dat hij duidelijk

voor ogen heeft welke doelen de studenten behoren te halen en dat hij

met zijn leereenheidontwerp (leerinhouden, leeractiviteiten en

werkvormen) hierbij kan aansluiten, zodat de studenten gemotiveerd

worden om te leren.

Bekwaamheidseis Vakdidactisch bekwaam

28


Pedagogisch bekwaam

Professionele basis

Aantal studiepunten Voorwaardelijk

Beschrijving leeruitkomst(en) waaruit deze module is opgebouwd

BL 1.1 Ontwerpen van beroepsgerichte leereenheden

De cursist kan beroepsgerichte leereenheden ontwerpen en evalueren.

Hij ontwerpt vanuit de beroepscontext van de student een leereenheid/

lessenreeks of onderwijsprogramma. Hij onderzoekt de

beroepskwalificaties, de pedagogisch didactische visie van de organisatie

en verwerkt deze in het ontwerp. Stemt bij het ontwerp af op de

beginsituatie, bestaande uit het niveau, de belevingswereld, ontwikkelfase,

leerstijl en leerbehoefte van de student. Hij doet dit doelmatig met behulp

van een (les)voorbereidingsmodel.

Het ontwerp stemt hij af met collega’s uit het team.

Hij analyseert de cognitieve, affectieve en metacognitieve kenmerken van

de groep studenten en de verschillen tussen de studenten onderling in

relatie tot de leerdoelen/-vragen.

Hij past in zijn ontwerp motiverende en beroepsgerichte activerende

didactiek toe door gevarieerde leeractiviteiten en werkvormen in te zetten

die ervoor zorgen dat de studenten geactiveerd worden tot leren.

De cursist evalueert na afloop van de bijeenkomst het uitgevoerde

onderwijsprogramma/de lessenreeks/het leerplan met de studenten en

zijn collega’s uit het team. Hij onderzoekt of de leerdoelen/ -vragen

behaald of beantwoord zijn en beargumenteert dit.

Hij geeft aan welke onderdelen van het onderwijsprogramma/leerplan

verbetering behoeven en wat hij een volgende keer anders zou aanpakken,

zodat de studenten geactiveerd worden en de leerdoelen/ -vragen behalen

of kunnen beantwoorden.

Tentaminering


Weging Voorwaardelijk

Omvat de

leeruitkomst(en)

1.1. Ontwerpen van beroepsgerichte leereenheden

Tentamenvorm/

vormen

Ontwerpdocument met daarin het ontwerp van een leereenheid of

lessenreeks, de verantwoording en de feedback van het werkveld

Tentamenmoment Op aanvraag van de cursist

Generieke

Kennisbasis

A1 Opvattingen over leren en leerconcepten (3.2)

A2 Onderwijsconcepten

A4 Leren- en motivatieprocessen (1.2, 2.1)

A6 Hanteren van doelen (1.3, 2.2)

29

A7 Ontwerpen van onderwijs

C6 ICT-vaardigheden in de onderwijscontext

Beoordelings-

dimensies

Beoordelingscriteria

Ontwerpen van een beroepsgerichte leereenheid (= een op zichzelf staand

en samenhangend geheel van systematisch begeleide leeractiviteiten dat

deel uitmaakt van een groter geheel)

Ontvankelijkheids-

criteria

Het product heeft dusdanige kwaliteit dat de inhoud getoetst kan

worden en dat de toetsing valide en betrouwbaar is.

Beschrijving

leereenheid voor

docenten

De leereenheid is een zodanige beschrijving van samenhangende

leeractiviteiten dat een collega de leereenheid probleemloos kan

gebruiken.

Oriëntatie op

beginsituatie

Het leerplan, gebaseerd op de leereenheid die ontworpen gaat

worden, omvat een beknopte omschrijving van de kenmerken van de

doelgroep en de beginsituatie, waarmee in de leereenheid rekening

wordt gehouden.

Vaststellen beoogde

leeruitkomsten (lees

ook leerdoelen)

Het leerplan omvat een beschrijving van de beoogde leeruitkomst(en)

passend bij het beroep waarvoor wordt opgeleid. Daar waar mogelijk

met inzet van middelen uit de authentieke beroepspraktijk.

De leeruitkomst(en) sluiten logisch aan bij gemaakte afspraken met

werkveldpartners in de regio en de afspraken in het

kwalificatiedossier.

Inrichting van de

leereenheid

Het leerplan bevat een beschrijving van de wijze waarop de

leereenheid wordt ingericht (= leerresultaten, leerdoelen,

leeractiviteiten, activerende didactische werkvormen en

docentrol(len)), inclusief een tijdsplanning.

Koppeling naar

beroepspraktijk

In het leerplan zijn verbindingen naar de beroepspraktijk ontworpen.

Overzicht

ondersteunende

middelen

Het leerplan bevat een overzicht van passende ondersteunende

leermiddelen, die tijdens de leereenheid gebruikt worden.

Waar mogelijk worden passende ICT-middelen ingezet.

Kennis en toepassing

van bestaande

inzichten

Kent de relevante literatuur over ontwerpen van beroepsgerichte

leereenheden en past geschikte inzichten, aansluitend bij de visie van

zijn school, systematisch toe.

Uitwerking opbouw

leereenheid

Het leerplan is planmatig uitgewerkt en sluit aan op inzichten uit de

beroepsgerichte didactiek.

Bruikbaarheid van de

leereenheid

Het leerplan biedt een logische structuur en tijdspad.

Het leerplan is realistisch en bruikbaar in de praktijk.

30

Theoretische

verantwoording

Het leerplan omvat een verantwoording van gemaakte keuzes voor

specifieke leerinhoud en activerende werkvormen.

Inzet van leermiddelen, plaats van leren en tijdspad worden

onderbouwd.

Uit de verantwoording blijkt dat de theorie en methodische inzichten

op de juiste wijze zijn toegepast.

Uit de verantwoording blijkt dat er afstemming heeft plaats gevonden

met collega’s.

Minimaal oordeel

leeruitkomst totaal

Voldaan / niet voldaan

EVL BL 1.2 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument

Beroepstaak/ taken

C. Construeren, hanteert en evalueert beoordelingsinstrumenten


De cursist werkt als docent in het mbo. De cursist stelt in samenwerking

met collega’s toetsen samen, waarmee vastgesteld kan worden of de

studenten hun leerdoelen hebben bereikt. Hij maakt hierbij gebruik van

een toetsmatrijs en selecteert passende toetsmomenten/ -vormen die een

realistische afspiegeling van de (beroeps)taken zijn, zodat op basis daarvan

een goede inschatting van de beroepsontwikkeling kan worden gemaakt.

Hij zorgt dat de toetsen die gebruikt worden, voldoen aan gangbare

kwaliteitseisen voor eigentijds toetsen. Hij neemt toetsen af, beoordeelt

de toetsresultaten en koppelt zijn beoordeling en feedback terug naar de

studenten. De cursist reflecteert hierbij steeds op zijn eigen

beoordelaarsbekwaamheid en is zich bewust van het risico van

beoordelaarseffecten.

Bekwaamheidseis Vakinhoudelijk bekwaam


Professionele basis



BL 1.2.1 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument

De cursist kan een passend beoordelingsinstrument (her)ontwerpen om de

beroepsontwikkeling van studenten te toetsen. Hij oriënteert zich hierbij

op hoe het toetsen, beoordelen en evalueren in zijn beroepspraktijk

georganiseerd is. Hij verdiept zich in verschillende toetsen en vormt zich

een oordeel over de kwaliteit hiervan. In samenwerking (met een

medecursist of collega) analyseert hij een bestaand toetsinstrument dat

verbetering behoeft. Op basis van deze kritische analyse verbetert of

31

vernieuwt hij een bestaand of ontwerpt hij een nieuw toetsinstrument. Hij

maakt hierbij gebruik van een bestaande toetsmatrijs (= een schematisch

overzicht waarin de inhoud van de te toetsen leerstof/ leerdoelen is

afgezet tegen de vragen van de toets op inhoud en niveau) en kiest voor

passende toetsmomenten/-vormen.

Het (her)ontworpen toetsinstrument voldoet aan gangbare kwaliteitseisen

(zoals validiteit, betrouwbaarheid en transparantie). Het instrument omvat

alle benodigde elementen, zoals een instructie, beoordelingscriteria, een

nakijk/antwoordmodel, cesuur- en cijferbepaling.

De cursist verantwoordt dit volledige toetsinstrument op basis van theorie

en inzichten. Hij verzamelt feedback uit de praktijk over de kwaliteit en

bruikbaarheid van zijn (her)ontworpen toetsinstrument. Daarnaast

verantwoordt hij dat hij in de samenwerking een constructieve bijdrage

heeft geleverd ten aanzien van het proces en product. Hij maakt hierbij

gebruik van de feedback van zijn samenwerkingspartner(s).

BL 1.2.2 Ontwikkelen van de eigen beoordelaarsbekwaamheid

De cursist oriënteert zich op de verschillende rollen die de mbo-docent

heeft rond toetsing en beoordeling. Hij brengt in kaart welke

bekwaamheden dit vraagt en onderzoekt in hoeverre hij daar zelf over

beschikt. Op basis van eigen leervragen en ontwikkelpunten zoekt hij

kansen en mogelijkheden in de praktijk om zijn eigen

beoordelaarsbekwaamheid te vergroten. Hij vervult daartoe een actieve

rol in diverse toetsen beoordelingssituaties, zoals het afnemen van

vaardigheidstoetsen, het beoordelen van beroepsprestaties, het voeren

van een beoordelingsgesprek, het feedback geven op een praktijktoets. Hij

verzamelt de feedback die hij heeft ontvangen op zijn

beoordelaarsbekwaamheid en neemt deze mee in zijn reflectie op zijn

eigen aanpak en op de nieuw opgedane inzichten.

Hij maakt hierbij gebruik van theoretische inzichten over o.a.

beoordelaarseffecten en principes als feed-up, feedback en feedforward.

De cursist formuleert op basis hiervan leervoornemens en/of

ontwikkeldoelen voor de toekomst.

Tentaminering

BL 1.2 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument


Omvat de

leeruitkomst(en)

1.2.1 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument

1.2.2 Beoordelen eigen beoordelaarsbekwaamheid

Tentamenvorm/

vormen

1.2.1 Schriftelijke uitwerking van een ontwikkelingsgerichte toets met

bijbehorend beoordelingsinstrument. Een studenten- en

docententoetsinstructie. Het verslag voldoet aan de

ontvankelijkheidscriteria.

32

1.2.2. Reflectieverslag aansluitend de manier waarop dat in de eigen

organisatie gebruikelijk is.

Tentamenmoment Op aanvraag van de cursist.

Generieke

Kennisbasis


A8 Toetsen en evalueren

Beoordelings-

dimensies 1.2.1


(Her)ontwerp van een toetsinstrument

Ontvankelijkheids-

criteria



Oriënteren en

beschrijving van de

toetscontext

Beschrijving van de context waarin de toets wordt afgenomen (visie,

doelgroep op leren en toetsen, situering in de opleiding/praktijk) en de

functie die de toets daarin heeft.

Analyse van de

toetskwaliteit

Analyse van de kwaliteit van de bestaande toets met behulp van

gangbare criteria voor toetskwaliteit.

Aanbevelingen voor

het (her)ontwerp

Concrete aanbevelingen voor het (her)ontwerp van de toets,

onderbouwd vanuit de kwaliteitseisen en relevante theorie over

toetsing.

Gebruik toetsmatrijs Heldere toetsmatrijs, zoals deze in de eigen organisatie wordt gebruikt

(incl. taxonomie en kerntaken en werkprocessen uit het

kwalificatiedossier), waarmee de validiteit van de toets en van de

toetsitems kan worden geborgd.

Kwaliteit van het

(her)ontworpen

toetsinstrument

Overzichtelijk vormgegeven toets die voldoet aan de criteria voor

toetskwaliteit en die aansluit bij de aanbevelingen uit de analyse.

Kwaliteit van het

antwoordmodel en

cesuurmethode

Transparant en bruikbaar antwoordmodel/observatiemodel en

transparante en bruikbare cesuurmethode, passend bij de ontworpen

toets.


van bestaande

inzichten

Kent de relevante literatuur over toetsing en past geschikte inzichten,

aansluitend bij de visie van zijn school, systematisch toe.

Verantwoording

gemaakte keuzes

Heldere navolgbare verantwoording van het toetsontwerp en de

daarbij gemaakte keuzes aan de hand van de kwaliteitscriteria voor

toetsing.

Verantwoording

samenwerking

Heldere verantwoording van hoe tijdens het analyse- en

ontwerpproces is samengewerkt met betrokkenen en hoe hierbij voor

afstemming en draagvlak is gezorgd.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Beoordelings-

dimensies 1.2.2


Beoordelen eigen beoordelingsbekwaamheid

33

Zelfanalyse Kritische analyse van de eigen (start)bekwaamheid in toetsen en

beoordelen, uitmondend in relevante leerdoelen om de eigen

beoordelaarsbekwaamheid te vergroten.

Beschrijving van

leeractiviteiten

Heldere beschrijving van de (leer)activiteiten die in diverse toetsen

beoordelingssituaties zijn uitgevoerd om de eigen leerdoelen, zoals

beschreven in het persoonlijk ontwikkelplan, te realiseren.

Reflectie op

leerervaringen

Reflectie op enkele essentiële leerervaringen met betrekking tot

toetsen en beoordelen, waarbij de cursist onderzoekt welke

vaardigheden, overtuigingen en drijfveren van invloed zijn op zijn

aanpak.

Feedback uit de

praktijk

De feedback uit de praktijk maakt inzichtelijk dat de cursist een actieve

rol in diverse toetsen beoordelingssituaties heeft vervuld en een

ontwikkeling in zijn beoordelaarsbekwaamheid heeft laten zien.

Gebruik van

relevante bronnen

Gebruik van relevante bronnen om inzichten op te doen in de praktijk

van toetsen en beoordelen en in de bekwaamheden die dat van hem

vraagt.

Formuleren van

leervoornemens

Beschrijving van concrete en passende leervoornemens voor het eigen

leren en handelen als beoordelaar.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Minimaal oordeel

leeruitkomst


EVL BL 1.3 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en


Beroepstaak/taken

B. Uitvoeren van het onderwijsprogramma

D. Begeleiden van studenten tijdens de leerloopbaan


De cursist werkt als docent in het mbo. Hij verzorgt leereenheden en

begeleidt studenten bij hun leerproces. Tijdens deze leer- en

begeleidingssituaties moet de cursist zijn studenten ‘bij de les’ houden en

activeren om te leren. Dit doet hij door met de leeractiviteiten en

werkvormen aan te sluiten bij de beginsituatie, de belevingswereld, de

actuele beroepspraktijk van de student, de cultuur van deze

beroepspraktijk en de beroepshouding die hierbij past en door duidelijk

instructie te geven, op de juiste manier te communiceren, te investeren in

de relatie met studenten, zijn klassenmanagement op orde te hebben en

door ordeverstoringen te signaleren en hanteren etc. Hij weet hierbij af te

34

stemmen op de diversiteit van studenten door onder andere te

differentiëren.

Hij neemt verschillende rollen aan om ervoor te zorgen dat er een veilige

sfeer ontstaat en dat de studenten geactiveerd worden tot leren.



Pedagogisch bekwaam

Professionele basis

Aantal studiepunten 30


BL 1.3.1 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en

groepsprocessen in de groep

De cursist kan studenten taakgericht, persoonsgericht en procesgericht

begeleiden bij leer- en groepsactiviteiten (dit zijn alle activiteiten die

studenten uitvoeren in het kader van hun beroepstaken en werkprocessen

tijdens contactonderwijs, online leren en werkplekleren).

Hij schept tijdens het onderwijsprogramma en de begeleidingssituaties

voorwaarden voor een goed leer- en werkklimaat. Hij doet dit door het

groepsproces op een positieve manier te beïnvloeden, te begeleiden, af te

stemmen en te differentiëren op de diversiteit in de groep.

Tijdens de uitvoering van het onderwijsprogramma en de

begeleidingssituaties zorgt hij er voor dat steeds de verbinding wordt

gelegd tussen binnen- en buitenschoolse leerervaringen, zodat de

studenten de samenhang tussen school en werk gaan zien. Dit doet hij

onder andere door inzet van gastdocenten uit het werkveld, de

aangeboden stof te illustreren en verduidelijken aan de hand van

praktijkvoorbeelden, te werken met materialen, methoden en opdrachten

uit de beroepspraktijk.

Hij stuurt op het groepsproces door vertrouwen te wekken, leiderschap te

tonen en, indien nodig, adequaat conflicten te hanteren. Hij beschikt over

een variëteit aan mogelijkheden om het gedrag van studenten en van

groepen in de gewenste richting te beïnvloeden.

Daarnaast laat hij zien dat hij in staat is een goede werkrelatie op te

bouwen met zijn groep. Hij observeert de onderlinge verhoudingen binnen

de groep en signaleert problemen in de groepscommunicatie en

groepssamenwerking. Problemen binnen de groep of tussen studenten kan

hij bespreekbaar maken. Hij doet dit op basis van inzichten in

groepsnormen, groepscohesie, (stadia van) groepsvorming en behoeften

van individuen (veiligheid, invloed en contact).

Hij laat dit zien door leereenheid te geven aan een groep studenten waarin

hij de 6 rollen van de docent toepast (gastheer, presentator, didacticus,

35

pedagoog, afsluiter en coach) en onderbouwt zijn handelen vanuit de

literatuur.

BL 1.3.2

Ontwikkelen van de eigen docentbekwaamheden

De cursist reflecteert methodisch aan de hand van praktijkvoorbeelden op

de 6 rollen van de docent, zodat hij inzicht krijgt in de rollen die hem goed

af gaan (sterke kant) en de rollen waaraan hij moet werken

(ontwikkelpunten).

Tentaminering

BL 1.3 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en


Weging 100 %

Omvat de

leeruitkomst(en)

1.3.1. Organiseren van de activerende leer- en begeleidingsprocessen

1.3.2. Ontwikkelen van de eigen docentbekwaamheden

Tentamenvorm/

vormen

1.3.1 Filmopname van een uitgevoerde, activerende leereenheid en

begeleidingsproces. Een door het werkveld ingevuld

observatieformulier. Een reflectie op het eigen handelen met

daarin een verantwoording van de gemaakte keuzes (vrije vorm).

1.3.2. Reflectie op de 6 rollen (vrije vorm)


Generieke

Kennisbasis

A3 Hersenen en leren

A4 Leer- en motivatieprocessen (1.1, 2.1)

B2 Pedagogische functie van de school (3.2)

B3 Pedagogisch klimaat in school en klas

B5 Ontwikkelingstheorieën (2.2)

C1 Ontwikkelingen in het onderwijs

Beoordelings-

dimensies


Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en


Methode voor het

organiseren van het

leerproces

Voor het organiseren van de leereenheid wordt gebruik gemaakt van

een geschikte methodiek en deze wordt op de juiste wijze toegepast.

Doelgerichte

opbouw van het

leerproces

De studenten worden op een planmatige manier begeleid bij het

doorlopen van het leerproces (start – kern – afsluiting).

Afstemmen op de

beginsituatie Het ontwerp van de leereenheid en het begeleidingsproces zijn

afgestemd op het niveau en de ontwikkelingsgerichte kenmerken van

de groep studenten.

Motiveren van

studenten De studenten worden gemotiveerd voor het uitvoeren van hun

leeractiviteiten.

De studenten worden begeleid bij het leren van en met elkaar.

36

Begeleiden van

studenten De studenten worden begeleid in de voortgang van de beoogde

beroepsontwikkeling.

Zorgdragen voor een

veilige leer- en

werkomgeving

Er is sprake van een veilige leer- en werkomgeving, waarin studenten

op een respectvolle manier met elkaar en met de leermaterialen

omgaan.

Evaluatie van de

leereenheid Er wordt geëvalueerd of de studenten de beoogde leerdoelen hebben

behaald en of het leerproces aansluit op hun leerbehoefte- en

strategie.


van bestaande

inzichten

Kent de relevante literatuur over het organiseren van activerende

leereenheden en begeleidingsprocessen en past geschikte inzichten,


Verantwoording

gemaakte keuzes

Heldere en navolgbare verantwoording van de organisatie van het

activerende leer- en begeleidingsproces en de daarbij gemaakte

keuzes aan de hand van de gekozen methodiek.

Verantwoording

samenwerking

Heldere verantwoording van de samenwerking met betrokkenen

tijdens de voorbereiding en de uitvoering en hoe hierbij voor

afstemming en draagvlak is gezorgd.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Beoordelings-

dimensies


Ontwikkelen van de eigen docentbekwaamheden

Methodische

reflectie op de

kritieke

beroepssituatie

Methodische reflectie op de rollen van de docent; onderzoekt welke

vaardigheden, overtuigingen en drijfveren van invloed zijn op zijn

aanpak wat het organiseren van activerende leereenheden en

begeleidingsprocessen in de groep betreft.

Feedback en

evaluaties Er wordt een heldere samenvatting van de feedback en evaluaties

gemaakt die zijn ontvangen vanuit de verschillende bronnen

(praktijkopleider, studenten etc.).

Interpretatie van de

feedback en

evaluaties

De feedback en evaluatiegegevens worden geïnterpreteerd in het licht

van overeenkomsten en verschillen, oorzaken en verbanden waarbij

een koppeling met de theorie wordt gemaakt.

Conclusie eigen

kwaliteiten, valkuilen

en uitdagingen

Er worden conclusies getrokken over de eigen kwaliteiten, valkuilen en

uitdagingen m.b.t. het organiseren van activerende leereenheden en

begeleidingsprocessen in de groep.

Handelingsalterna-

tieven Er worden handelingsalternatieven benoemd vanuit de gekregen

feedback, evaluaties en theorie en er wordt uitgelegd welke hij in de

toekomst gaat uitproberen.

37

Ontwikkelpunten Er worden ontwikkelpunten voor de toekomst benoemd m.b.t. het

organiseren van activerende leereenheden en begeleidingsprocessen

in de groep.

Plan van aanpak De ontwikkelpunten worden uitgewerkt in een plan van aanpak.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Minimaal oordeel

leeruitkomst


Minimaal oordeel

module totaal


38

Module 2 Beroepsgericht begeleiden (BB); Beroepsgericht begeleiden van het leren

tijdens de leerloopbaan

Module BB Beroepsgericht begeleiden (BB); Beroepsgericht begeleiden van het leren

tijdens de leerloopbaan



Niveau Afstudeerbekwaam


Overzicht van LUK


opgebouwd

Naam Eenheid van Leeruitkomsten Studiepunten Aantal

deeltentames

BB

2.1

Begeleiden van studenten in de

BPV

voorwaardelijk 2

BB

2.2

Coachen van studenten tijdens de

leerloopbaan

15 1

BB 2.1 Begeleiden van studenten in de BPV

Beroepstaak/taken

E. Actief betrokken bij de beroepspraktijkvorming

D. Begeleiden van studenten tijdens de leerloopbaan


De cursist werkt in het mbo en is expert in het beroepenveld. De cursist

begeleidt studenten bij het ontwikkelen van hun beroepsvaardigheden.

De cursist verzorgt passende voorlichting, zodat de studenten weten wat

zij kunnen leren in de BPV en wat er van hen verwacht wordt. De cursist

geeft uitleg over de begeleiding die de studenten ontvangen, zowel van de

school als vanuit de beroepspraktijk.

De cursist heeft kennis van de BPV-plaats, weet wat de kern van de

beroepsuitoefening is en wat de leermogelijkheden voor de studenten zijn.

De cursist draagt uit dat het opleiden van studenten een gezamenlijke

verantwoordelijkheid is van school en beroepspraktijk.

De cursist kan de relatie onderhouden met de betreffende BPV-plaats en

heeft oog voor ontwikkelingen die relevant zijn voor het curriculum en de

begeleiding van de studenten.

Bekwaamheidseis Vakinhoudelijk bekwaam


Pedagogisch bekwaam

Professionele basis


39


BB 2.1.1 Voorbereiding op de beroepspraktijkvorming

De cursist bereidt de studenten voor op de beroepspraktijkvorming van de

betreffende beroepsopleiding. Hij is op de hoogte is van de actuele

leersituatie in dat werkveld. De cursist stimuleert de samenwerking van

studenten zowel binnen de school- als de stage-/werksituatie, daar waar

mogelijk samen met de praktijkopleider.

De cursist geeft passende voorlichting bij het leerjaar waarin de student

stage loopt en bespreekt de opleidingseisen vanuit de mbo-opleiding.

Hierin worden de leermogelijkheden en de specifieke kenmerken van BPV-

plaats meegenomen. Na het geven van de voorlichting evalueert de cursist

deze met de studenten en vraagt hij feedback van de praktijkopleider of

een andere collega/professional.

BB 2.1.2 Begeleiden tijdens de beroepspraktijkvorming

De cursist begeleidt studenten bij het ontwikkelen van hun

beroepsvaardigheden in de beroepspraktijk. Hij onderzoekt samen met de

studenten welke leermogelijkheden er zijn binnen de verschillende

beroepenvelden en wat zij nodig hebben om daarbinnen hun

beroepstaken af te kunnen ronden.

De cursist werkt daarbij samen met de verschillende praktijkopleiders en

bespreekt met hen wat er nodig is binnen de stage om te kunnen werken

aan de beroepstaken van de opleiding en welke begeleiding een student

daarbij nodig zal hebben.

De cursist stemt de begeleiding af op het leerproces en de leervraag van

de student op dat moment. Hij ondersteunt de student bij het zicht krijgen

op de eigen ontwikkeling zodat deze in staat is de in een POP opgestelde

doelen en eigen leervragen op de werkplek te realiseren. De cursist

signaleert hoe de voortgang van het leerproces van de student tijdens de

BPV verloopt. Tijdens de begeleiding stemt hij af met de BPV-begeleider

van de student en maakt eventuele verschillende inzichten over het

functioneren van de student bespreekbaar.

Door de gesprekken met de verschillende praktijkopleiders kan de cursist

een netwerk opbouwen in het beroepenveld en is hij in staat in de context

van het beroepsgerichte onderwijs zijn contacten uit dit werkveld te

onderhouden en te benutten.

Tentaminering

BL 2.1 Begeleiden van studenten in de BPV


Omvat de

leeruitkomst(en)

2.1.1 Voorbereiding op de beroepspraktijkvorming

2.1.2 Begeleiden tijdens de beroepspraktijkvorming

40

Tentamenvorm/

vormen

2.1.1 Plan van aanpak met verantwoording (vorm is vrij). Reflectie op de

voorlichting door de student

2.1.2 360 graden feedback van de student en praktijkopleider en/of BPV

begeleider


Generieke

kennisbasis


B4 Studentbegeleiding (2.1)

B5 Ontwikkelingstheorieën (1.2)

Beoordelings-

dimensies


Voorbereiding op de beroepspraktijkvorming


van bestaande

inzichten

Kent de relevante literatuur over werkplekleren en past geschikte

inzichten, aansluitend bij de visie van zijn school, systematisch toe.

Kennis van het

beroep en

ontwikkelingen in de

branche

Toont actuele kennis van en ontwikkelingen in het beroep waarvoor

wordt opgeleid.

Ontwikkelen van een

voorlichting

Ontwikkelt in afstemming met het team een ‘voorlichtingsmoment’

voor solliciteren, kennismaken met en gedragsregels in het leerbedrijf.

Informatie geven

over de begeleiding

en mogelijkheden in

de BPV

Geeft informatie over begeleiding en leermogelijkheden in de BPV

waardoor de student op de hoogte is van wat hij in het leerbedrijf kan

leren, wat hij van zijn begeleider kan verwachten en hoe hij in het

bedrijf zijn leerresultaten kan bijhouden.

Informatie geven

over de rol van de

student

Geeft informatie over de taken en verantwoordelijkheden van de

student in de BPV in relatie tot de fase van de opleiding.

Ruimte geven voor

leervragen

Zet de student aan tot het formuleren en bespreken van eigen

leervragen.

Vastleggen van eigen

aanpak

Geeft een beschrijving van eigen aanpak tijdens de begeleiding van de

student in de BPV.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Beoordelings-

dimensies


Begeleiden tijdens de beroepspraktijkvorming

Uitvoering geven aan

de begeleiding

Geeft uitvoering aan proces- en taakgerichte begeleiding in

verschillende leercontexten.

Expliciteren van de

leerfase van de

student en

kenmerken van de

BPV-plaats

Leert studenten reflecteren op het opbouwen van

regulatievaardigheden, voor verder leren in opleiding of beroep.

Benoemt de leerfase en leerdoelen van de student en wat deze kan

leren op de betreffende BPV-plaats.

41

Samenwerken in het

team en met de

beroepspraktijk

Werkt samen en vervult verschillende rollen in een heterogeen team

in en buiten de school.

Stemt af met de BPV-begeleider over het functioneren van de student

en maakt eventuele verschillende inzichten van de student

bespreekbaar.

Bouwt een netwerk op door de gesprekken met de verschillende

praktijkopleiders en is in staat in de context van het beroepsgerichte

onderwijs zijn contacten uit dit werkveld te onderhouden en te

benutten.

Feedback uit de

praktijk van student

en praktijkopleider

Legt uit welke feedback hij heeft ontvangen en hoe deze in relatie

staat tot eigen visie op de rol van BPV begeleider.

Reactie op de

feedback

Legt uit welke inzichten zijn verkregen uit de feedback en hoe hij deze

waardeert.

Leervoornemens Benoemt concrete en onderbouwde leervoornemens passend bij zijn

rol als BPV-begeleider voor de toekomst.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Minimaal oordeel

leeruitkomst


EVL BB 2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

Beroepstaak/ taken

D. Begeleiden van studenten tijdens de leerbaan


De cursist werkt als docent op een mbo-opleiding. Hij begeleidt en coacht

individuele studenten bij hun leerproces en bij de ontwikkeling van hun

beroepsvaardigheden en hun beroepshouding. Hij voert (individuele)

begeleidings- en/of coachingsgesprekken met studenten. Bereidt deze

gesprekken voor aan de hand van een gespreksplan. Het initiatief voor

deze gesprekken kan uitgaan van de opleiding en dan heeft het een

verplicht karakter of op initiatief van de student, bijvoorbeeld omdat hij

een (leer)vraag heeft of problemen ervaart tijdens zijn studie, stage of

werk. In deze gesprekken staat altijd het leren of functioneren van de

student centraal. Doel is om de student te stimuleren zich met behulp van

eigen kracht, energie en creativiteit te ontwikkelen.

Bekwaamheidseis Pedagogische bekwaamheid


Professionele basis

Aantal studiepunten 15

42


BB 2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

De cursist begeleidt een of meerdere studenten tijdens de leerloopbaan in

de ontwikkeling van zijn beroepsidentiteit en beroepstaken door

individuele begeleidingsgesprek(ken) met hen te voeren. Tijdens deze

individuele coachgesprekken is de cursist oprecht betrokken bij de student

(o.a. door zijn grondhouding, het kunnen omgaan met emoties), toont hij

in zijn handelen aan bekwaam te zijn (o.a. het kunnen onderzoeken van de

situatie, het geven van een passende mate van sturing, het beschikken

over gespreksvaardigheden, het structureren van het gesprek en het geven

van feedback).

De cursist bereidt het gesprek voor aan de hand van een gespreksplan.

De cursist beschikt over methodieken om de student tot leren aan te

zetten en past deze adequaat toe.

De cursist heeft inzicht in het eigen functioneren bij het coachen van

studenten en trekt op basis van deze inzichten conclusies over het eigen

toekomstig handelen.

Tentaminering

BL 2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

Weging 100 %

Omvat

leeruitkomst(en)

2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

Tentamenvorm/

vormen

Beeldmateriaal van het verloop van het gesprek

- Beschrijving van het gespreksplan

- Reflectie op het gesprek inclusief het verbeterplan voor de toekomst

(vorm is vrij); hierin zijn opgenomen de feedback van de student en de

begeleider

Tentamen moment Op aanvraag van de cursist

Generieke

kennisbasis

A4 Leer- en motivatieprocessen (1.1, 1.2)

A5 Begeleiden van leereenheden

B1 School in de pluriforme maatschappij

B4 Studentbegeleiding (2.2)

Beoordelings-

dimensies


Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan


van bestaande

inzichten

Kent de relevante literatuur over coaching en past geschikte inzichten,


Voorbereiding

gesprek

Voorbereiden van het gesprek aan de hand van een gespreksplan.

Is continu alert: heeft goed oogcontact en een uitnodigende houding.

Stemt goed af.

43

Creëren van sfeer

van veiligheid en

vertrouwen

Luistert actief: geeft altijd verbale en non-verbale

ontvangstbevestiging.

Stelt (samen met de

student) het doel

van

het gesprek vast

Bepaalt samen met de student duidelijk het doel van het gesprek.

Houdt het doel gedurende het gesprek steeds voor ogen.

Benoemt duidelijk zijn verwachtingen en vraagt die na van de student.

Stelt, waar nodig, eisen aan de student.

Zet de student aan

tot het onderzoeken

van de situatie

Zet de student actief aan tot het onderzoeken van de situatie.

Stimuleert hem om kritisch na te denken over de eigen opvattingen en

gedrag. Analyseert, ordent en interpreteert de informatie.

Stimuleert de student te zoeken naar een oplossing.

Geeft de student

feedback op zijn

gedrag

Geeft de student concrete en specifieke feedback op zijn gedrag.

Benoemt concreet het effect van het gedrag van de student.

Benoemt concreet het gewenste gedrag.

Checkt of de feedback begrepen is.

Veroordeelt de student niet.

Koppelt het gedrag in het hier en nu aan het doel van het gesprek.

Kan omgaan met

emoties

Herkent en benoemt de emoties van de student. Geeft op juiste wijze

erkenning voor de emotie.

Onderzoekt goed waar de emoties vandaan komen.

Maakt samen met de

student concrete

afspraken en

evalueert het

gesprek

Begeleidt de student op juiste wijze bij het maken van keuzes, komt

tot concrete afspraken en bespreekt goed wat de student nodig heeft

om de afspraken uit te voeren.

Streeft commitment na bij de student over de gemaakte afspraken en

gaat na bij de student of deze zich hierin kan vinden.

Laat gedurende het

gehele gesprek een

passende balans zien

tussen leiding

nemen (sturen) en

volgen

Sluit goed aan bij het niveau van zelfsturing en stimuleert op juiste

wijze het nemen van eigen verantwoordelijkheid .

Stemt de adviezen goed af op de capaciteiten van de student.

Feedback van

anderen

Toont aan feedback verzameld en gebruikt te hebben van anderen: hij

benoemt de betekenis van de verkregen feedback voor zijn

ontwikkeling in begeleidingsvaardigheden (LOB).

Reflecteren op de

eigen begeleidings-

vaardigheden

Toont aan dat hij d.m.v. reflectie actief werkt aan de ontwikkeling van

zijn begeleidingsvaardigheden (LOB).

44

Benoemen van leer-

en ontwikkelpunten

Trekt op basis van feedback en reflectie conclusies over het eigen

toekomstig handelen, uitmondend in concrete leer- en

ontwikkelpunten t.a.v. zijn begeleidingsvaardigheden (LOB).

Minimaal oordeel

leeruitkomst


Minimaal oordeel

module totaal


45

Module 3 Onderzoekende professional; Onderzoeken van de kwaliteit van de

beroepsopleiding en de eigen professionaliteit

Module 3 OP Onderzoekende professional; Onderzoeken van de kwaliteit van de




Niveau Afstudeer bekwaam


Overzicht van

eenheden van

leeruitkomsten

waaruit de module

is opgebouwd

Naam eenheid van leeruitkomst Studiepunten Aantal

deeltentames

OP

3.1

Onderzoek van de eigen

onderwijspraktijk

Voorwaardelijk 1

OP

3.2

Professioneel leiderschap 15 1

EVL OP 3.1 Onderzoek van de eigen onderwijspraktijk

Beroepstaak/ taken


De cursist werkt als docent in het mbo. Hij onderzoekt binnen deze context

een eigen praktijkprobleem. Het doel hiervan is om zichzelf verder te

ontwikkelen als onderzoekende docent. Het te onderzoeken probleem of

verbeterpunt heeft inhoudelijke raakvlaken met zijn dagelijks handelen als

mbo-docent.

De cursist zet het praktijkonderzoek zelfstandig op en voert dit uit, in

overleg met collega’s. De cursist ontvangt feedback van collega’s uit zijn

team. De cursist deelt de verworven inzichten (professionaliseert) met zijn

collega’s uit het team en medecursisten.

De cursist volgt met een onderzoekende houding actuele onderwijskundige

en/of vakinhoudelijke ontwikkelingen. De cursist richt zich hierbij op

ontwikkelingen rondom zijn rol als docent in het mbo.



Pedagogisch bekwaam

Professionele basis

Aantal

studiepunten

Voorwaardelijk


OP 3.1 Onderzoek van de eigen onderwijspraktijk

46

De cursist onderzoekt planmatig vanuit een onderzoekende houding actuele

ontwikkelingen in het beroepenveld. Hij levert hiermee in het team een

bijdrage aan onderwijsontwikkeling, innovatie en kwaliteitszorg.

De cursist doet dit door met een onderzoekende houding zich te oriënteren

op een praktijkprobleem uit de eigen onderwijssituatie en formuleert een

onderzoekbare vraagstelling rondom dit praktijkprobleem. Het

onderzoeken van dit praktijkprobleem draagt bij aan de eigen professionele

ontwikkeling. Het praktijkprobleem en de vraagstelling wordt in

samenwerking met collega’s gekozen.

De cursist toont hierbij een onderzoekende houding door vragen te stellen

over en kritisch te kijken naar de eigen praktijk. Op basis van de

waarneming aangevuld met informatie uit verschillende bronnen (zoals

literatuur, werkveldraadpleging), maakt de cursist een voorstel voor een

systematisch verbetertraject. Elementen van dit verbetertraject zijn een

probleemanalyse, een interventie, monitoring en evaluatie van deze

interventie.

Voor de monitoring en de evaluatie selecteert hij valide en betrouwbare

instrumenten. De monitoring en evaluatie helpen bij de bijstelling en

verdere implementatie van de interventie. Door deze manier van werken

krijgt de cursist inzicht in het cyclische karakter van onderwijsverbetering.

De cursist rapporteert over het gehele verbetertraject om zo de verworven

inzichten vast te leggen en te delen.

Hij voert het praktijkonderzoek zelfstandig uit, maar stemt wel af met

collega’s uit het team over de opzet en uitvoering.

De cursist deelt zijn (nieuwe opgedane) kennis en inzichten, opgedaan

tijdens zijn onderzoek, met collega’s uit zijn beroepsgroep en gaat met hen

in dialoog over de betekenis hiervan voor de beroepspraktijk.

Tentaminering



Omvat de

leeruitkomst(en)

3.1 Onderzoeken van de eigen onderwijspraktijk

Tentamenvorm/

vormen

Beschrijving van de systematische verbeteraanpak

Presentatie en dialoog van de opbrengsten inclusief verantwoording

van het praktijkonderzoek

Reflectie op de eigen onderzoekende houding (eigen vorm)

Tentamenmoment Op aanvraag van de cursist

Generieke

kennisbasis

C1 Ontwikkelingen in het onderwijs

C2 Werken in de schoolorganisatie (3.2)

C4 Onderzoekend vermogen

Beoordelings- Beoordelingscriteria

47

dimensies Onderzoeken van de eigen onderwijspraktijk

Ontvankelijkheids-

criteria



Beschrijving huidige

situatie

De cursist beschrijft de huidige situatie door een analyse van context

met gebruikmaking van literatuur, werkveld, collegiale consultatie en

relevante eigen databronnen.

Beschrijving

praktijkprobleem

Analyse en formuleren van het praktijkprobleem.

Interventie Beschrijft meerdere oplossingsrichtingen en maakt daarbij gebruik van

inzichten uit de literatuur.

Verantwoordt de gemaakte keuze om een specifieke oplossing uit te

werken in een interventie.

Beschrijving van de uitgewerkte interventies.

Werkhypothese

Beschrijving van de redenering hoe deze interventie gaat bijdrage aan

een oplossing van het praktijkprobleem (waarom gaat dit nu helpen?).

Beschrijving van hoe deze mechanismen onderzocht zullen worden.

Monitoring en

evaluatie

Beschrijving van plan van aanpak voor monitoring en evaluatie.

Delen resultaten en

voeren van de

dialoog

Laat zien wat het gesprek met de collega’s uit het team heeft

opgeleverd.

Conclusie en

discussie

Laat op eigen wijze zien welke conclusies zijn getrokken.

Laat zien wat de opbrengst is van de discussie.

Reflectie op eigen

onderzoeksmatig

handelen

Laat zien waar hij gedurende het onderzoeksmatig handelen bewust

van is geworden.


toekomstig handelen, uitmondend in concrete leer- en ontwikkelpunten

t.a.v. zijn onderzoeksvaardigheden.

Minimaal oordeel

leeruitkomst


EVL OP 3.2 Professioneel leiderschap

Beroepstaak/ taken

G. Ontwikkelen van het onderwijsprogramma

H. Uitvoeren van het onderwijsprogramma

I. Construeren, hanteren en evalueren van beoordelingsinstrumenten

48

J. Begeleiden van studenten tijdens de leerbaan

K. Actief betrokken bij de beroepspraktijkvorming

L. Professional zijn en blijven

De cursist werkt als docent in het mbo. Als mbo-docent oriënteert hij zich

op de verschillende rollen van docent. Op basis hiervan krijgt hij inzicht in

deze rollen en weet deze in een persoonlijke doorlopende leerlijn uit te

werken. Hij maakt binnen het team deel uit van de professionele

leergemeenschap. Hij volgt maatschappelijke en organisatorische

ontwikkelingen en trends die van betekenis zijn voor zijn rol als docent in

het mbo.

Door te reflecteren op de eigen kwaliteiten en bekwaamheden,

overtuigingen en drijfveren in relatie tot de verschillende rollen van de

docent in het mbo en de ontwikkelingen in het werkveld, ontwikkelt de

cursist zelfkennis. Deze zelfkennis stelt de cursist in staat om zijn koers te

bepalen en zijn eigen potentieel tot ontwikkeling te brengen.

Professioneel leiderschap betekent dat de cursist in staat is om te voldoen

aan de bekwaamheidseisen van de startbekwaam docent door optimaal

gebruik te maken van zijn eigen kwaliteiten en talenten. Hij weet wat zijn

persoonlijke stijl is en wat zijn drijfveren zijn, maar hij is zich ook bewust van

zijn zwakke kanten en mogelijke valkuilen. Hij weet hoe hij dit alles kan

inzetten om op een bewuste manier keuzes te maken.



Pedagogisch bekwaam

Professionele basis

Aantal

studiepunten

15


OP 3.2 Ontwikkeling professioneel leiderschap

Professioneel leiderschap

De cursist kan verantwoorden hoe hij zich heeft georiënteerd en bekwaamd

in de diverse rollen als docent. Hij geeft aan wat zijn sterke en minder

sterke kanten hierin zijn, verduidelijkt hoe hij hier in de praktijk mee omgaat

en hoe hij zich in een doorlopende leerlijn steeds weet te ontwikkelen in de

professionele leergemeenschap waar hij deel van uit maakt. De cursist laat

zien dat hij goed op de hoogte is van actuele trends en ontwikkelingen in

zijn werkveld en deze weet te vertalen naar zijn eigen beroepspraktijk.

De cursist laat zien dat hij als mbo-docent een persoonlijke visie heeft op

vakinhoudelijk, didactisch en pedagogisch gebied. Hij neemt op basis

hiervan zelfstandig beslissingen en kan zijn handelen ethisch, persoonlijk en

49

professioneel verantwoorden binnen het team en of beroepscontext. Hij

beschrijft wat dat van hem als (startbekwaam) professional vraagt.

De cursist trekt conclusies over waar hij staat in zijn ontwikkeling en wat hij

nog te ontwikkelen heeft in de toekomst.

Tentaminering

OP 3.2 Professioneel leiderschap

Weging 100 %

Omvat de

leeruitkomst(en)

3.2 Professioneel leiderschap

Tentamenvorm/

vormen

Presentatie (vorm is vrij) van het portfolio

Criteriumgericht interview op basis van de Dublin descriptoren en de

beroepstaken van de mbo-docent.

Tentamenmoment Op aanvraag van de cursist ter afronding van de opleiding

Generieke

kennisbasis

A1 Opvattingen over leren en leerconcepten

B2 Pedagogische functie van de school (1.2)

C2 Werken in de schoolorganisatie (3.1)

C3 Persoonlijke professionele ontwikkeling

C5 Professionele identiteit

Beoordelings-

dimensies


Professioneel leiderschap

Zelfsturing in zijn

ontwikkeling in de

verschillende rollen

Verantwoording van hoe hij eigenaarschap heeft getoond/ zelfsturing

heeft gegeven aan zijn handelen en professionele ontwikkeling aan de

hand van alle beroepstaken, Dublin descriptoren en bekwaamheidseisen

van de mbo-docent.

Reflecteren op

eigen ontwikkeling

en profiel

Reflecteert op eigen wijze op zijn professionele ontwikkeling en zijn

beroepsprofiel en maakt daarbij gebruik van recente literatuur.

Persoonlijke visie

op het werk als

mbo-docent

Verantwoordt zijn visie op beroepsgericht leren en weet deze visie te

verbinden aan die van de eigen organisatie en aan relevante inzichten

uit de literatuur.

Professioneel

communiceren

over

ontwikkelingen in

het werkveld

Verantwoordt hoe het werkveld aan zijn ontwikkeling als mbo-docent

heeft bijgedragen.

Gebruiken van

feedback van

anderen

Heeft de feedback van anderen meegenomen in zijn reflectie op zijn

ontwikkeling als mbo-docent

50

Ontwikkeldoelen

voor de toekomst


toekomstig handelen, uitmondend in concrete leer- en ontwikkelpunten

t.a.v. zijn professioneel leiderschap.

Inzichten delen Verzorgt op geheel eigen wijze een bijdrage waarin hij laat zien hoe hij

gedurende de opleiding heeft gewerkt aan zijn beroepstaken afgeleid

van de bekwaamheidseisen en Dublin descriptoren.

Minimaal oordeel

deeltentamen


Minimaal oordeel

module totaal


51

Ontvankelijkheidscriteria

Naam van de leeruitkomst:

Naam cursist:

Cohort:

Naam beoordelaar:

0 1e Kans 0 2e kans

Ontvankelijkheid

Doel: Het product heeft dusdanige kwaliteit dat de inhoud getoetst kan worden en dat de toetsing

valide en betrouwbaar is.

Datum:

Criterium

Refereren: hanteren van een heldere bronvermelding, zowel in de tekst als in de

bronverwijzing.

Minimale eisen, zoals beschreven in de APA vermeld onder Verwijzingen in Office

word.

Ja/Nee

Zakelijke communicatie: duidelijk, correct, efficiënt, aantrekkelijk, gepast

taalgebruik

Ja/Nee

Opbouw & vormgeving: helder, handleiding volgend, gepast, tekst(en) met elk een

logische, volgbare inhoudelijke lijn. Geen onnodige visualiseringen. Beperkt aantal

(korte) bijlagen.

Lettertype: Calibri hoofdtekst 11

Ja/Nee

Omvang: (exclusief literatuurlijst, exclusief bijlagen)

Zie toetsopdracht.

Op elk document is het aantal woorden aangeven.

Ja/Nee

Dit product is wel/niet ontvankelijk.

Feedback/feed forward bij niet ontvankelijk:

Naam en handtekening beoordelaar:

52

DEEL 3 ONDERWIJSARSENAAL

In het onderwijsarsenaal beschrijft de opleiding per leereenheid welk onderwijsaanbod ze biedt voor de

leereenheden van de opleiding.

In afstemming met de opleiding bepaalt de cursist of hij wel of niet gebruik wil maken van dit

onderwijsaanbod. Deze keuze wordt vervolgens opgenomen in de onderwijsovereenkomst.

Opbouw van de module

module BL Beroepsgerichte leeromgeving (BL); Beroepsgericht vakdidactisch

ontwerpen en toetsen van leerarrangementen

Onderwijsperiode Bijeenkomst 1 t/m 10

Duur 7 maanden

Overzicht van EVL’en


opgebouwd

# Naam eenheid van leeruitkomsten Aantal

studiepunten

BL

1.1

Ontwerpen van beroepsgerichte leereenheden Voorwaardelijk

BL

1.2

(Her)ontwerpen van een toetsinstrument Voorwaardelijk

BL

1.3

Organiseren van beroepsgerichte activerende

leereenheden en begeleidingsprocessen in de groep 30

ONDERWIJSARSENAAL



On

der

wijs

aan

bo

d

Co

nta

cto

nd

erw

ijs

On

der

wijs

a

anb

od

On

der

wijs

a

anb

od

Contactonderwijs

Onderwijsleergesprek, casusbesprekingen, instructie,

werkopdrachten, presentaties van cursisten zelf,

voorbeelden bespreken en (peer)feedback

Online leren Opdrachten en leermiddelen via OnderwijsOnline

53

Werkplekleren

Bestuderen van leereenheden/ leerplan/ lesplannen/leermaterialen/leermethoden die aanwezig zijn

Oriënteren op het gehele leerplan/curriculum

Informatie verzamelen over de (werkelijke en wenselijke) inrichting en vormgeving van het leerplan d.m.v. interviews en documentenstudie

Methodisch analyseren van de kwaliteit van een leerplan(onderdeel)

Observeren/bevragen van praktijkopleider/collega’s m.b.t. het ontwerpen van leereenheden/ lesplannen/leermaterialen

Bespreken en verdiepen van conclusies met de (praktijk)begeleiders en andere betrokkenen

Experimenteren met het ontwerpen van lesplannen/leermaterialen

Presenteren van de analyse en aanbevelingen

Uitvoeren en evalueren van zelf ontworpen leereenheden/ lesplannen/ leerplan onderdeel

Feedback vragen aan en reflecteren met de (stage)begeleider

Individuele

begeleiding

Begeleiding en feedback door de studieloopbaanbegeleider en

praktijkopleider.

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en overig

materiaal

Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Deel A hoofdstuk 2 en 3

Teitler, P. (2015). Lessen in orde in het MBO. Bussum: Coutinho.

Hoofdstuk 4 en 3.3

Aanbevolen

Aalsma, E. (2011). De omgekeerde leerweg. Een perspectief voor het beroepsonderwijs. Den Haag: Eburon.

Bijkerk, L., & Van der Heide, W. (2006). Het gaat steeds beter! Activerende werkvormen voor de opleidingspraktijkj. Houten: Bohn Stafleu van Lochem.

Bijkerk, L., & Van der Heide, W. (2012). Activerend opleiden! Didactiek voor resultaatgericht beroepsonderwijs. Houten: Bohn Stafleu Van Lochem.

Bolle, T., & van Meelis , I. (2017). Taalbewust beroepsonderwijs. Vijf vuistregels voor effectieve didactiek. Bussum: Uitgeverij Coutinho.

Van den Akker, J., & Thijs, A. (2009). Leerplan in Ontwikkeling. Enschede: SLO. Opgehaald van SLO Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling: file:///C:/Users/ELLEN/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/Leerplan-in-ontwikkeling%20(1).pdf

54

Tieleman, M. (2015). Levensfasen. De psychologische ontwikkelingen van de mens. Den Haag: Boom Lemma.

Van der Veen, T., & Van der Wal, J. (2016). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. Groningen Houten: Noordhoff.

Van der Wal, J., & De Wilde, J. (2017). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding. Bussum : Coutinho.

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/curriculumontwerp www.burgerschapmbo.nl https://www.s-bb.nl/bpvprotocol

ONDERWIJSARSENAAL

BL 1.2 (Her) ontwerpen van een toetsinstrument

BL 1.2.1 (Her) ontwerpen van een toetsinstrument

On

der

wijs

aan

bo

d

Contactonderwijs Onderwijsleergesprek, instructies, werkopdrachten, presentaties

en (peer)feedback


Werkplekleren

Oriënteren op het toetsbeleid en op de organisatie van toetsen, beoordelen en evalueren

Analyseren van de kwaliteit van toetsinstrumenten en bespreken van de conclusies met de betrokkenen

Bekijken van bestaande toetsmatrijsen

Ontwerpen van de eigen toetsmatrijs

Verbeteren of vernieuwen van een toetsinstrument en voorleggen voor feedback

Bekijken van bestaande antwoordmodellen

Antwoorden van bestaande antwoordmodellen

Indien mogelijk: afnemen van het (her)ontworpen toetsinstrument bij de doelgroep

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal

Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 5

Aanbevolen

Kallenberg, T., Van der Grijspaarde, L., Ter Braak, A., & Baars, G. (2014). Leren (en) doceren in het hoger onderwijs. en Haag: Boom Lemma .

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/beoordelen-van-leren

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/Beoordeling-bij-

praktijkleren

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/2_1247_Examineren_in_h

et_MBO.aspx

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/curriculumontwerp

http://www.burgerschapmbo.nl/

https://www.s-bb.nl/bpvprotocol

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/beoordelen-van-leren

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/Beoordeling-bij-praktijkleren

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/Beoordeling-bij-praktijkleren

55

file:///C:/Users/ELLEN/AppData/Local/Packages/Microsoft.Microso

ftEdge_8wekyb3d8bbwe/TempState/Downloads/toetsen-en-

beoordelen-met-het-ERK%20(1).pdf


BL 1.2.2 Beoordelen van de eigen beoordelingsbekwaamheid

On

der

wijs

aan

bo

d

Contactonderwijs Onderwijsleergesprek, casusbesprekingen, werkopdrachten,

intervisie, peerfeedback


Werkplekleren

Oriënteren op de verschillende rollen rond toetsing en beoordeling

Observeren en nabespreken van diverse toetsen beoordelingssituaties

Participeren in toetsen beoordelingssituaties en nabespreken van de eigen ervaring en aanpak

Feedback vragen aan en reflecteren met de (stage)begeleider

Uitvoeren van portfolio-opdrachten

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal N.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal

Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho.


Aanbevolen

Kallenberg, T., Van der Grijspaarde, L., Ter Braak, A., & Baars, G. (2014). Leren (en) doceren in het hoger onderwijs. en Haag: Boom Lemma .

http://www.professioneleidentiteit.nl/

ONDERWIJSARSENAAL

BL 1.3 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en


BL 1.3.1 Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en


On

der

w

ijsaa

nb

od


peerfeedback, presentaties van studenten zelf




56

Werkplekleren

Observeren van praktijkopleider wanneer hij lesgeeft/studenten begeleidt

Observeren van praktijkopleider/mbo-docent wanneer hij lesgeeft/studenten begeleidt waarbij diversiteitaspecten een rol spelen

Analyseren van de doelgroep waarin diversiteitaspecten een rol spelen

Observeren en analyseren van dynamiek in diverse groepen

Observeren van studenten m.b.t. diversiteitsaspecten

Bespreken van de situaties waarbij diversiteitaspecten een rol spelen met de praktijkopleider/mbo-docent

Experimenteren met lesgeven/begeleiden van studenten

Vragen van feedback aan praktijkopleider m.b.t. het lesgeven/begeleiden van studenten

Begeleiden van groepsprocessen

Experimenteren met interventies

Toepassen van een werkvorm (dialoogmethode bijv.) om een actueel thema met studenten te bespreken

Feedback vragen aan en reflecteren met collega’s

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal

Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Hoofdstuk 4, 6, 7, 8, 13


Aanbevolen

Bolle, T., & van Meelis , I. (2017). Taalbewust beroepsonderwijs. Vijf vuistregels voor effectieve didactiek. Bussum: Uitgeverij

Coutinho. Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2015). Effectief leren. Houten: Noordhoff. Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2016). Samenwerkend leren; praktijkboek. Houten: Noordhoff. Korthagen , F., & Lagerwerf, B. (2011). Leren van binnenuit. Kwaliteit en inspiratie in het onderwijs. Den Haag: Boom Lemma. Korthagen, F., & Lagerwerf, B. (2014). Een leraar van klasse. Een goede docent worden en blijven. Den Haag: Boom Lemma. Ros, A., Castelijns, J., Van Loon, A.-M., & Verbeeck, K. (2014). Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie. Bussum: Coutinho. Van der Veen, T., & Van der Wal, J. (2016). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. Groningen Houten: Noordhoff. Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Baarn : De Weijer . https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs

https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs


57

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/zelfgestuurd-leren

BL 1.3.2 Ontwikkelen van de eigen docentbekwaamheden O

nd

erw

ijsaa

nb

od


intervisie, peerfeedback


Werkplekleren

Observeren van praktijkopleider wanneer hij lesgeeft/studenten begeleidt

Experimenteren met lesgeven/begeleiden van studenten

Uitvoeren en evalueren van de verschillende leraarsrollen

Vragen van feedback aan praktijkopleider m.b.t. het lesgeven/begeleiden van studenten aan de hand van de verschillende leraarsrollen

Vragen van feedback aan praktijkopleider m.b.t. het reflecteren

Kritisch reflecteren op de eigen bekwaamheden m.b.t. de mbo-docentrollen

Maken organogram van de organisatie

Interviewen van mbo-docenten in kader van rollen en taken

In kaart brengen van actuele ontwikkelingen binnen het mbo (in relatie tot planning eigen ontwikkeling)

Ontwikkelen van een visie op beroepsonderwijs nu en in de toekomst

Interviewen teamleider / sectievoorzitter / … in kader van rollen en taken

Analyseren functiebeschrijving mbo-docent in relatie met eigen kwaliteiten, bekwaamheden, drijfveren en ambities

Deelnemen aan (relevante) overlegsituaties en werkgroepen in het kader van een brede oriëntatie op het beroep en werkveld

Deelnemen aan overlegsituaties in het kader van de voortgang van het leerproces van studenten

Individuele

begeleiding


praktijkopleider.

Voertaal N.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal



Hoofdstuk 11.

Aanbevolen

Slooter, M. (2018). De zes rollen van de leraar. Handboek voor effectief lesgeven. Huizen: Pica. http://www.professioneleidentiteit.nl/

http://www.canonberoepsonderwijs.nl/zelfgestuurd-leren


58

module BB Beroepsgericht Begeleiden (BB); Beroepsgericht begeleiden van het leren tijdens de

leerloopbaan

Onderwijs-

periode

Bijeenkomst 11 t/m 15

Duur 4 maanden

Overzicht

van EVL’en

waaruit de

module is

opgebouwd

# Naam eenheid van leeruitkomsten Aantal studiepunten

BB 2.1 Begeleiden van studenten in de BPV Voorwaardelijk

BB 2.2 Coachen van studenten tijdens de

leerloopbaan

15

ONDERWIJSARSENAAL

BB 2.1 Begeleiden van studenten in de BPV

BB 2.1.1 Voorbereiding op de beroepspraktijkvorming

On

der

wijs

aan

bo

d

Contactonderwijs


Werkplekleren

Verdiepen in de BPV-begeleiding op de werkplek

Begeleidingsstructuur, handboek, gesprekken voeren met BPV-begeleiders en studenten

Bijwonen van voorlichtingsmomenten aan studenten, overlegmomenten met werkveld

Experimenteren met het verzorgen van voorlichtingsmomenten aan studenten m.b.t. de BPV

Studenten leren eigen leervragen te formuleren

Contacten leggen met begeleiders op de werkplek

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal


Aanbevolen

Karsten, S. (2016). De hoofdstroom in de Nederlandse onderwijsdelta. Antwerpen-Apeldoorn: Garant-Uitgevers.

MBO-Raad. (2012, juli). Handleiding LOB in het MBO. Opgehaald van expertisepunt LOB: https://www.expertisepuntlob.nl/materialen/handleiding-lob-scan-mbo Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Baarn : De Weijer . https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs www.burgerschapmbo.nl https://www.s-bb.nl/bpvprotocol





59

https://www.han.nl/onderzoek/nieuws/werkpleklerenvolgens-het/

BB 2.1.2 Begeleiden tijdens de beroepspraktijkvorming

On

der

wijs

aan

bo

d


intervisie, peerfeedback, presentaties van studenten


Werkplekleren

Verdiepen in de BPV-begeleiding op de werkplek

Begeleidingsstructuur, handboek, gesprekken voeren met BPV-begeleiders en studenten

Observeren van begeleidings- en beoordelingsgesprekken

Oefenen met het voeren van begeleidingsgesprekken met studenten

Feedback vragen aan student en praktijkopleider over het gevoerde begeleidingsgesprek

Contacten leggen met begeleiders op de werkplek

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal


Aanbevolen

MBO-Raad. (2012, juli). Handleiding LOB in het MBO. Opgehaald van expertisepunt LOB: https://www.expertisepuntlob.nl/materialen/handleiding-lob-scan-mbo Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Baarn : De Weijer . https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs www.burgerschapmbo.nl https://www.s-bb.nl/bpvprotocol https://www.han.nl/onderzoek/nieuws/werkpleklerenvolgens-het/

ONDERWIJSARSENAAL

BB 2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

BB 2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan

On

der

w

ijsaa

nb

od

Contactonderwijs Oefening, (peer)feedback, training en coaching in

coachingsbijeenkomsten in kleine groepen










60

Werkplekleren

Bekijken en collega’s bevragen op bestaande begeleidingsplannen

Experimenteren met het maken van eigen begeleidingsplannen

Feedback vragen op het eigen ontwerp van de begeleidingsplannen

Observeren en nabespreken van coachings- en begeleidingsgesprekken

Oefenen met coachings- en begeleidingsgesprekken

Nabespreken en feedback vragen op coachings- en begeleidingsgesprekken

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal



Aanbevolen

Korthagen, F., & Nuijten, E. (2015). Krachtgericht coachen. Een aanpak voor diepgaand leren en effectief functioneren. Den Haag: Boom Lemma.

MBO-Raad. (2012, juli). Handleiding LOB in het MBO. Opgehaald van expertisepunt LOB: https://www.expertisepuntlob.nl/materialen/handleiding-lob-scan-mbo Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Baarn : De Weijer . https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs www.burgerschapmbo.nl https://www.s-bb.nl/bpvprotocol https://www.han.nl/onderzoek/nieuws/werkpleklerenvolgens-het/ www.han.video.nl (kennisclips)

module OP Onderzoekende professional; Onderzoeken van de kwaliteit van de


Onderwijsperiode Bijeenkomst 16 t/m 20

Duur 4 maanden

Overzicht van EVL’en


opgebouwd

# Naam eenheid van leeruitkomsten Aantal studiepunten

OP

3.1

Onderzoek van de eigen onderwijspraktijk Voorwaardelijk







61

OP

3.2

Professioneel leiderschap 15

ONDERWIJSARSENAAL



On

der

wijs

aan

bo

d

Contactonderwijs

Collegiaal ondersteunend leren (COL), werkgroepen,

peerfeedback, casusbesprekingen, werkopdrachten,

presenteren, onderwijsleergesprekken.


Werkplekleren

Kiezen van praktijkprobleem in samenwerking met collega’s

Praktijkprobleem verkennen

Presenteren en delen van het praktijkprobleem aan en met collega’s

Uitproberen methoden van dataverzameling

Dataverzameling t.b.v. het onderzoek

Vertalen van onderzoeksresultaten naar de eigen onderwijspraktijk

Verzamelen feedback van collega’s

Delen onderzoeksresultaten op werkplek en opleiding

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal

www.han.video.nl (kennisclips)

Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Bladzijde 399 – 402

Aanbevolen Kallenberg , T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011).

Ontwikkeling door onderzoek - Een handreiking voor leraren. Amersfoort: Thieme Meulenhof.

Van der Donk, C., & Van Lanen, B. (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho.

http://www.mbo2025.nl/ https://www.nro.nl/wegwijzer/

ONDERWIJSARSENAAL



http://www.mbo2025.nl/

https://www.nro.nl/wegwijzer/

62

On

der

wijs

aan

bo

d

Contactonderwijs

Uitwisselen van relevante en urgente praktijkervaringen tijdens

de studieloopbaan. Uitwisselen van praktijkervaringen

gerelateerd aan de leeruitkomsten. Onderwijsleergesprek,

ruimte voor het delen van vakinhoudelijke, vakdidactische en

onderwijskundige ontwikkelingen en ruimte voor intervisie en

peerfeedback

Online leren

Opdrachten en leermiddelen via OnderwijsOnline

Inhoudelijk verdiepen in vakinhoudelijke, vakdidactische en

onderwijskundige ontwikkelingen en vernieuwingen

Werkplekleren

Oriënteren op de praktijk

Vaststellen van persoonlijke leerdoelen

Plan maken voor ontwikkeling in de praktijk

Verzorgen van lessen, begeleiden van lerenden

Uitvoeren van andere onderwijsgerelateerde taken

Uitvoeren van praktijkopdrachten

Evalueren van onderwijstaken

Reflecteren op de aanpak en sturing van het eigen leerproces

Reflecteren op eigen professionele ontwikkeling

Feedback vragen op deze reflectie

Oriënteren op ontwikkelingen en innovaties in de

beroepspraktijk

Onderzoeken van en verdiepen in een relevante actuele

ontwikkeling, vernieuwing of innovatie

Delen van (nieuw opgedane) kennis en inzichten met collega’s

Het aangaan van dialoog over betekenis van inzichten voor de

beroepspraktijk

Verzamelen van feedback

Individuele

begeleiding


praktijkopleider

Voertaal n.v.t.

Literatuur,

software en

overig materiaal


Teitler, P. (2015). Lessen in orde in het MBO. Bussum: Coutinho. Aanbevolen Geenen, M.-J. (2014). De reflectieve professional. Bussum:

Coutinho. Geenen, M.-J. (2017). Reflecteren: leren van je eigen ervaringen

als sociale professional. Bussum: Coutinho. Karsten, S. (2016). De hoofdstroom in de Nederlandse

onderwijsdelta. Antwerpen-Apeldoorn: Garant-Uitgevers.

63

Korthagen, F., & Lagerwerf, B. (2014). Een leraar van klasse. Een goede docent worden en blijven. Den Haag: Boom Lemma. Zie 4e hoofdthema Professionele ontwikkeling http://www.professioneleidentiteit.nl/ https://ecbo.nl/kennis-zoeken-en-vinden/#canon-beroepsonderwijs http://www.mbo2025.nl/





64

Boekenlijst PDG 2018 – 2019

Verplichte boeken Geerts, W., & Van Kralingen , R. (2016). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho.

Geerts, W., & Van Kralingen, R. (2015). Docent! Didactiek en praktijk in het hoger onderwijs. Bussum:

Coutinho.


Aanbevolen boeken Aalsma, E. (2011). De omgekeerde leerweg. Een perspectief voor het beroepsonderwijs. Den Haag:

Eburon.

Alten, J., & Grotendorst, A. (2017). Ontwerpen door de bril van functioneren en leren. Onderwijs en

Gezondheidszorg, 17-19.

Bijkerk, L. (2013). Aan het werk met Actiekaarten! 64 activerende wewrkvormen die het leereffect

vergroten. Houten: Bohn Stafleu Van Lochem.

Bijkerk, L., & Van der Heide, W. (2006). Het gaat steeds beter! Activerende werkvormen voor de

opleidingspraktijkj. Houten: Bohn Stafleu van Lochem.

Bijkerk, L., & Van der Heide, W. (2012). Activerend opleiden! Didactiek voor resultaatgericht

beroepsonderwijs. Houten: Bohn Stafleu Van Lochem.

Bolle, T., & van Meelis , I. (2017). Taalbewust beroepsonderwijs. Vijf vuistregels voor effectieve didactiek.

Bussum: Uitgeverij Coutinho.

Broesker, R. (2016). Effectieve didactiek. Groningen/Houten: Noordhoff.

Deen, E., & Rondeel, M. (2017). Opleidingskunde. Leren in het werk, rond het werk,voor het werk .

Alphen aan de Rijn: Vakmedianet.

Dochy, F., Berghmans, I., Koenen, A.-K., & Segers, M. (2015). Bouwstenen voor High Impacht Learning.

Het leren van de toekomst in onderwijs en organisaties. Amsterdam: Uitgevers Amsterdam.

Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2015). Effectief leren. Houten: Noordhoff.

Ebbens, S., & Ettekoven, S. (2016). Samenwerkend leren; praktijkboek. Houten: Noordhoff.

Geenen, M.-J. (2014). De reflectieve professional. Bussum: Coutinho.

Geenen, M.-J. (2017). Reflecteren: leren van je eigen ervaringen als sociale professional. Bussum:

Coutinho.

Geenen, M.-J. (2017). Reflecteren: leren van je eigen ervaringen als sociale professional. Bussum:

Coutinho.

65

Kallenberg , T., Koster, B., Onstenk, J., & Scheepsma, W. (2011). Ontwikkeling door onderzoek - Een

handreiking voor leraren. Amersfoort: Thieme Meulenhof.

Kallenberg, T., Van der Grijspaarde, L., Ter Braak, A., & Baars, G. (2014). Leren (en) doceren in het hoger

onderwijs. en Haag: Boom Lemma .

Karsten, S. (2016). De hoofdstroom in de Nederlandse onderwijsdelta. Antwerpen-Apeldoorn: Garant-

Uitgevers.

Korthagen , F., & Lagerwerf, B. (2011). Leren van binnenuit. Kwaliteit en inspiratie in het onderwijs. Den

Haag: Boom Lemma.

Korthagen, F., & Lagerwerf, B. (2014). Een leraar van klasse. Een goede docent worden en blijven. Den

Haag: Boom Lemma.

Korthagen, F., & Nuijten, E. (2015). Krachtgericht coachen. Een aanpak voor diepgaand leren en effectief

functioneren. Den Haag: Boom Lemma.

MBO Raad. (2015, april 28). Kwalificatiedossier van de docent MBO. Opgehaald van MBO Raad:

https://www.mboraad.nl/sites/default/files/publications/kwalificatiedossier_docent_mbo_def.

pdf

MBO-Raad. (2012, juli). Handleiding LOB in het MBO. Opgehaald van expertisepunt LOB:

https://www.expertisepuntlob.nl/materialen/handleiding-lob-scan-mbo

Nieuwenhuis, L., & Peeters, A. (2017, april 24). Beoordelen van werkplekleren. Opgehaald van Specials

Han: http://specials.han.nl/sites/werkplekleren/werkplekleren/beoordelen/theorie/170424-

Beoordelen-van-werkplekleren-definitief.pdf

Nieuwenhuis, L., Hoeve, A., Nijman, D.-J., & Vlokhoven, H. (2018, Januari 5). Pedagogisch didactisch

vormgeving van werkplekken in het initieel beroepsonderwijs. Opgehaald van HAN

Kenniscentrum Kwaliteit van leren: https://www.han.nl/onderzoek/nieuws/werkplekleren-

volgens-

het/_attachments/pedagogisch_didactische_vormgeving_van_werkplekken_28_juni_2017.pdf

NVAO. (2004). Dublin Descriptoren HBO. Opgehaald van NVAO:

https://www.nvao.net/system/files/pdf/Dublin%20Descriptoren.pdf

Ros, A., Castelijns, J., Van Loon, A.-M., & Verbeeck, K. (2014). Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht

van intrinsieke motivatie. Bussum: Coutinho.

Slooter, M. (2018). De zes rollen van de leraar. Handboek voor effectief lesgeven. Huizen: Pica.

Tieleman, M. (2015). Levensfasen. De psychologische ontwikkelingen van de mens. Den Haag: Boom

Lemma.

Van den Akker, J., & Thijs, A. (2009). Leerplan in Ontwikkeling. Enschede: SLO. Opgehaald van SLO

Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling:

file:///C:/Users/ELLEN/AppData/Local/Packages/Microsoft.MicrosoftEdge_8wekyb3d8bbwe/Te

mpState/Downloads/Leerplan-in-ontwikkeling%20(1).pdf

66

Van der Donk, C., & Van Lanen, B. (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho.

Van der Veen, T., & Van der Wal, J. (2016). Van leertheorie naar onderwijspraktijk. Groningen Houten:

Noordhoff.

Van der Vleuten, C. P. (2010). The assessment of professional competence: bilding blocks for theory

development. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Geneacology , 703-709.

Van der Wal, J., & De Wilde, J. (2017). Identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding. Bussum : Coutinho.

Vereniging hogescholen. (2017). Generieke kennisbasis. Opgehaald van 10 voor de Leraar:

https://www.10voordeleraar.nl/herijkte_kennisbases

Voerman, L., & Faber, F. (2016). Didactisch coachen. Baarn : De Weijer .

Tijdschriften en overige bronnen Tijdschrift voor ontwikkeling in organisaties TVOO

Profiel


www.burgerschapmbo.nl


https://www.mboraad.nl/publicaties/kwalificatiedossiermbo-docent


www.han.video.nl (kennisclips)






https://www.mboraad.nl/publicaties/kwalificatiedossiermbo-docent




67

Bijlage 1

Toetsplan PDG

Toetsplan Pedagogisch Didactisch Getuigschrift

In samenspraak met de herontwerpgroep en het werkveld is dit toetsplan vormgegeven.

Uitgangspunten bij het toetsplan zijn de driehoek van Miller, waarin de toets daar plaatsvindt waar de

beroepsbeoefenaar de beroepstaak/bekwaamheidseis moet uitvoeren, en een mix aan verschillende

toetsvormen.

Figuur 1; Pyramide van Miller

Brigitte van Dijk, mbo-docent RijnIJssel

Marco Zwartkruis, opleider ILS Academie HAN

Aimee Hoeve, senior onderzoeker kenniscentrum HAN

Marion van Wijdeven, Service unit Onderwijs en onderzoek, HAN

Feedbackgroep: afgevaardigden van alle betrokken roc’s, Marant en ILS Academie

Ellen Leenaarts-Gunnewijk, coördinator PDG, HAN

https://www.google.nl/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwi9hJ26iI_bAhXC7xQKHc3hA2IQjRx6BAgBEAU&url=http://bouwstenenopo.thomasmore.be/piramide-van-miller.html&psig=AOvVaw07Jsz1nUt6eM2DJfm8IYFO&ust=1526726204119315

Toetsplan PDG-opleiding

Juli 2018

Module EC Toetsplan PDG per EVL Plaats Bewijsstuk Module BL Duur 7 maanden Voorwaardelijk

1.1 Ontwerpen van beroepsgerichte leereenheden Ontwerp van een beroepsgerichte leereenheid, lessenreeks, gekoppeld aan een werkproces uit het kwalificatiedossier. Het ontwerp beschrijft minimaal 3 klokuren aan onderwijs. De gemaakte keuze in het ontwerp worden op basis van de literatuur en de feedback van het team verantwoord.

Feedback van collega’s uit het team Peerfeedback

Ontwerpdocument met daarin het ontwerp van een beroepsgerichte leereenheid, lessenreeks, de verantwoording en de feedback van het werkveld

1.2.1 (Her)ontwerpen van een toetsinstrument Het (her)ontwerp is een bestaande toets of een werkproces uit het kwalificatiedossier en in samenspraak met het team gekozen. De cursist beschrijft op basis van de kwaliteitseisen en criteria zijn verantwoording voor zijn keuzes binnen het (her)ontwerp.

Komen tot een keuze voor de toets samen met het team en indien mogelijk in samenspraak met het beroepenveld Feedback uit het team en de peergroep

Schriftelijke uitwerking van een ontwikkelingsgerichte toets met bijbehorend beoordelingsinstrument en een toetsinstructie voor studenten en docenten

1.2.2 Ontwikkelen van de eigen beoordelingsbekwaamheid Beschrijving van zijn ontwikkeling met betrekking tot zijn eigen beoordelingsbekwaamheid. Formulering van zijn leervoornemens en ontwikkeldoelen voor de toekomst.

Feed-back, -up, -forward uit het team en/ of peer

Reflectieverslag aansluitend op de manier waarop dat in de eigen organisatie gebruikelijk is. Reflectieverslag voldoet aan de ontvankelijkheidscriteria

69

Examen / Assessment Module BL 840 klokuren Contacttijd 10 x 8 = 80 Werkplekleren 420 Zelfstudie aan opdrachten 340 Beoordelaar van de assessments = de opleider van de PDG- opleiding die niet de rol van SLB’er heeft

30

1.3.1 EVL Organiseren van beroepsgerichte activerende leereenheden en begeleidingsprocessen in de groep Laat in een film van maximaal 60 minuten zien hoe hij zijn leereenheid uitvoert. De filmopname kent een kop, romp en staart en mag uit een compilatie van onderdelen van de leereenheid bestaan. Minimaal 3 activerende werkvormen laten zien waarin wordt samengewerkt en waarin minimaal bij één activiteit gebruik wordt gemaakt van ICT.

Feedback uit het team aan de hand van een observatieformulier Feedback mbo-studenten Peerfeedback instituut (mogelijk)

Filmopname van een uitgevoerde, activerende leereenheid en begeleidingsproces.

Een door het werkveld ingevuld observatieformulier

Een reflectie op het eigen handelen met daarin een verantwoording van de gemaakte keuzes (vrije vorm)

1.3.2 Ontwikkelen van de eigen docentbekwaamheden Reflectie op de 6 rollen van de mbo-docent aan de hand van praktijkvoorbeelden.

360 graden feedback uit het team en de peergroep op het instituut

Reflectie op de 6 rollen (vrije vorm)

Module EC Toetsplan PDG per EVL Plaats Bewijsstuk Module BB Duur 4 maanden Voorwaardelijk

2.1.1 Voorbereiding op de beroepspraktijkvorming Ontwerpt een voorbereidende activiteit m.b.t. de BPV. Vraagt hierbij om gebruikersfeedback van de studenten. Daar waar mogelijk doet hij dit doet samen met een werkplekbegeleider uit de beroepspraktijk en/of een collega.

Werkplek

Plan van aanpak met verantwoording (vorm is vrij). En een reflectie op de voorlichting door de studente(en).

2.1.2 Begeleiding tijdens de BPV Toont aan hoe hij in overleg met de student, de BPV-begeleider, werkplekbegeleider, een student tijdens de BPV begeleidt.

Beroepspraktijk van de student Werkplek

Verantwoordingsverslag waarin 360 graden feedback van de student en

70

Hij laat zien hoe hij zijn handelen verantwoordt. werkplekbegeleider en/of BPV-begeleider is opgenomen.

Toets/ Assessment Module BB 420 klokuren Contacttijd 5 x 8 = 40 Werkplekleren 210 Zelfstudie aan opdrachten 170 Beoordelaar van de assessments = de opleider van de PDG opleiding die niet de rol van studieloopbaanbegeleider heeft

15

2.2 Coachen van studenten tijdens de leerloopbaan Laat zien dat hij in staat is loopbaangesprekken met studenten te voeren aan de hand van een door hem gekozen gespreksmodel. Beschrijft vooraf het gespreksplan waarin tevens zijn visie op begeleiding van studenten en dat van de eigen roc zijn beschreven. Reflecteert op het gespreksplan, het verloop van het gesprek en de hierin meegenomen feedback van de student en zijn begeleider en komt tot een verbeterplan voor de toekomst.

Op de werkplek*

Beeldmateriaal van het verloop van het gesprek

Beschrijving van het gespreksplan

Reflectie op het gesprek inclusief het verbeterplan voor de toekomst (vorm is vrij); hierin zijn opgenomen de feedback van de student en de begeleider

Module EC Toetsplan PDG per EVL Plaats Bewijsstuk Module OP Duur 4 maanden

3.1 Onderzoek van de eigen onderwijspraktijk (Praktijk)onderzoek Toont een onderzoekende houding door op systematische wijze een verbeterproces te doorlopen en daar onderzoek aan te koppelen

Presentatie en dialoog met team op werkplek

Beschrijving van de systematische verbeteraanpak

Presentatie en dialoog van de opbrengsten

71

Voorwaardelijk

Presenteert aan team de opbrengst met verantwoording vanuit het eigen praktijkonderzoek. Feedback van het team en collega’s is verwerkt. Tevens beschrijft hij op geheel eigen wijze hoe hij terug- en vooruitkijkt op de proces.

inclusief verantwoording van het praktijkonderzoek

Reflectie op de eigen onderzoekende houding (vorm is vrij)

Eind examen/ Eind assessment Module OP 15 ec Contacttijd 5 x 8 = 40 Werkplekleren 210 Zelfstudie aan opdrachten 170 Beoordelaar = Onafhankelijk assessor (OA) samen met teamleider of SO. SO of teamleider heeft adviserende rol. Indien niet aanwezig twee OA

15 3.2 Professioneel leiderschap Verantwoordt door inzichtelijk te maken hoe hij gedurende de opleiding professioneel heeft gehandeld en zich heeft ontwikkeld op basis van de beroepstaken, bekwaamheidseisen en Dublin descriptoren. Verwoordt hierin zijn eigen visie op beroepsgericht leren en opleiden en de visie van de eigen organisatie en geeft aan waar zijn wensen voor de toekomst liggen.

Presentatie op het instituut m.b.t.

professionele ontwikkeling

onderwijskundige verantwoording didactisch en pedagogisch

visie op leren en opleiden

Presentatie (vorm is vrij) van het portfolio

Criteriumgericht interview op basis van de Dublin descriptoren en de beroepstaken van de mbo-docent

*Leereenheid: hieronder wordt verstaan een lesplan van een aantal lessen of arrangement van leeractiviteiten in een bepaald tijdsaspect gericht

op een specifiek onderdeel van het beroep

*Werkplek = eigen werkplek van de cursist

Voor het komend jaar worden alle toetsen met voldaan – niet voldaan beoordeeld.

72

Toetsmatrijs PDG

Eenheid van Leeruitkomsten

Kennis Inzicht Toepassing Analyse Synthese Evaluatie/ innovatie

BL 1.1 V VV 7 4 3 2

BL 1.2 V VV 5 6 2 3

BL 1.3 V V 6 Formats

4 Persoon &

Product

5 Keuzes

Verantwoording

3 Persoon &

product

BB 2.1 V 1

V 1

7 2 4 3

BB 2.2 V V 10 7 7 1

OP 3.1 V V 2 6 3 2

OP 3.2 4 4 1

Studiewijzer...beroepsonderwijs en de opleiding Learning and Development in Organisations. Instituut...

Documents

Transcript of Studiewijzer...beroepsonderwijs en de opleiding Learning and Development in Organisations. Instituut...