STUDIEGIDS 2013-2014...
121
STUDIEGIDS 2013-2014 HBO-PEDAGOGIEK
Transcript of STUDIEGIDS 2013-2014...
STUDIEGIDS
2013-2014
HBO-PEDAGOGIEK
Inhoudsopgave
DE GRONINGSE AVONDOPLEIDING PEDAGOGIEK ................................. 7
1 ALGEMENE INFORMATIE ................................................................... 9 1.1 Studeren aan een avondopleiding .............................................................. 9
1.1.1 Een avondopleiding ....................................................................... 9 1.1.2 Studentenpopulatie......................................................................... 9 1.1.3 Examens in de vorm van tentamens ............................................... 9 1.1.4 Studierichtingen ............................................................................. 9 1.1.5 Status ........................................................................................... 10
1.2 Inschrijving ............................................................................................. 11 1.2.1 Vereiste vooropleiding ................................................................. 11 1.2.2 De inschrijving ............................................................................. 11 1.2.3 Kosten .......................................................................................... 12 1.2.4 Website en digitale leeromgeving (DLO) .................................... 13 1.2.5 Beëindiging van de studie ............................................................ 13 1.2.6 De examens/ diploma-uitreiking .................................................. 14 1.2.7 Studiefinanciering ........................................................................ 14
1.3 De organisatie ......................................................................................... 16 1.3.1 Het bevoegde gezag ..................................................................... 16 1.3.2 De studieleiding en studiecoördinatie .......................................... 16 1.3.3 Het studiesecretariaat/ Onderwijsbureau ..................................... 16 1.3.4 De docenten ................................................................................. 17 1.3.5 Studieondersteuning..................................................................... 18 1.3.6 Studeren met een functiebeperking .............................................. 18 1.3.7 Klachtenprocedure ....................................................................... 19 1.3.8 De opleidingscommissie .............................................................. 20 1.3.9 De onderwijsorganisatie .............................................................. 20
1.4 Bibliotheken ............................................................................................ 20 1.5 ACLO ...................................................................................................... 21 1.6 REPRO .................................................................................................... 21
2 DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK ................................................. 23 2.1 Visie van de opleiding ............................................................................. 23 2.2 Beroepsperspectief .................................................................................. 23 2.3 Opzet van de opleiding ........................................................................... 25
2.3.1 Opzet van de Lerarenvariant ........................................................ 25 2.4 Studielast ................................................................................................. 29 2.5 Overzicht studiepunten reguliere beroepsgerichte route ......................... 29 2.6 Overzicht studiepunten academische route ............................................. 33
2.6.1 Academische route Pedagogiek en Onderwijskunde ................... 34 2.6.2 Academische route Orthopedagogiek .......................................... 36
2.7 Examens en tentamens ............................................................................ 40 2.7.1 De examenregeling ...................................................................... 40 2.7.2 Het examenprogramma ................................................................ 40
2.7.3 Inpassingsregelingen .................................................................... 41 2.7.4 Vrijstellingen ............................................................................... 42
2.8 De kwaliteitsbewaking ............................................................................ 42 2.9 Doorstroming naar de universitaire opleidingen ..................................... 43
3 HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK ........................... 44 3.1 Algemeen ................................................................................................ 44
Studiebegeleiding en coaching studenten .................................................. 44 3.2 Het eerste studiejaar ................................................................................ 46
Pedagogiek 1 ............................................................................................. 46 Wiskunde ................................................................................................... 47 Sociologie 1 ............................................................................................... 48 Filosofie 1: Geschiedenis van de filosofie ................................................. 51 Psychologie: Introductie ............................................................................ 52 Psychologie: Toegepast ............................................................................. 53 Filosofie van opvoeding en onderwijs ....................................................... 54 Referaatpracticum ...................................................................................... 56
3.3 Het tweede studiejaar .............................................................................. 57 Pedagogiek 2 ............................................................................................. 57 Filosofie 2: wetenschapsfilosofie .............................................................. 59 Statistiek 1 ................................................................................................. 60 Sociologie 2 ............................................................................................... 61 Andragogiek .............................................................................................. 63 Onderwijskunde ......................................................................................... 65 Beroepsoriëntatie en Internationalisering (voorheen Vrije keuze) ............ 67
3.4 Het derde studiejaar ................................................................................ 70 Visie en profilering .................................................................................... 70 Gespreksvoering en rapportage ................................................................. 72 Beleid en organisatie ................................................................................. 74 Advisering en begeleiding ......................................................................... 76 Orthopedagogiek ....................................................................................... 78 Lerarenvariant ............................................................................................ 80 Onderwijsbegeleiding ................................................................................ 82 Jeugdzorg ................................................................................................... 84 Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg ............................................. 86 Methodologie/onderzoekspracticum .......................................................... 88
3.5 Vierde studiejaar ..................................................................................... 89 Terugkombijeenkomsten ........................................................................... 89 Stage…. ..................................................................................................... 91 Scriptie.. ..................................................................................................... 93
4 BIJLAGEN ............................................................................................. 94 4.1 De beroepsspecifieke differentiaties, de stage & de scriptie ................... 95 4.2 Literatuurverwijzingen, literatuurlijst en tabellen in een werkstuk ....... 103 4.3 Protocol voor het beoordelen van een scriptie ...................................... 104 4.4 Protocol voor het beoordelen van het stageverslag ............................... 106 4.5 Onderwijs- en Examenregeling (OER) ................................................. 109
PARAGRAAF 1: Algemene bepalingen ................................................. 110
PARAGRAAF 2: Opbouw van de opleiding ........................................... 111 PARAGRAAF 3: De propedeutische fase van de opleiding. .................. 111 PARAGRAAF 4: De postpropedeutische fase van de opleiding ............. 112 PARAGRAAF 5: Tentamens en examens van de opleiding ................... 116 PARAGRAAF 6: Vooropleiding ............................................................. 118 PARAGRAAF 7: Studiebegeleiding ....................................................... 119 PARAGRAAF 8: Overgang- en slotbepalingen ...................................... 119
4.6 Plattegrond SPO /GMW ........................................................................ 121
DE GRONINGSE AVONDOPLEIDING PEDAGOGIEK
7
DE GRONINGSE AVONDOPLEIDING PEDAGOGIEK
Geschiedenis
In 1918 is de ‘Vereniging voor Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit
te Groningen’ opgericht. Deze vereniging verzorgde theoretische en praktische
cursussen in de didactiek voor aanstaande leraren en voordrachten over
pedagogische onderwerpen voor belangstellenden in het algemeen. In 1954 nam
deze vereniging de verantwoordelijkheid op zich voor het geven van de reeds
bestaande opleiding voor de Middelbare Akte Pedagogiek A. Tevens is toen
besloten een opleiding voor de Middelbare Akte Pedagogiek B te beginnen.
Deze opleidingen zijn bekend geworden als de MO-A en MO-B Pedagogiek.
De ‘Vereniging’ is in 1965 omgezet in een ‘Stichting Pedagogisch Onderwijs
aan de Rijksuniversiteit te Groningen’ (SPO).
De opleiding MO-A Pedagogiek is in 1987 verbreed met een algemene
pedagogisch-agogische beroepsvoorbereiding en wordt sindsdien tot het Hoger
Pedagogisch en Sociaal-Agogisch Onderwijs gerekend. De opleiding MO-B
Pedagogiek wordt in 1990 opgevolgd door een cursusaanbod gericht op
doorstroming naar de afstudeerrichtingen Pedagogiek en de studierichting
Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Als reactie op de invoering
van het bachelor-master systeem in het hoger onderwijs is dit cursusaanbod
vanaf 2003 vervangen door schakelprogramma’s die eveneens gericht zijn op
doorstroom naar de afstudeerrichtingen Pedagogiek en de studierichting
Onderwijskunde. Deze schakelprogramma’s zijn bedoeld voor studenten die al
beschikken over een (verwante) afgeronde HBO-opleiding.
Per 1 september 1997 valt de opleiding HBO-pedagogiek onder de door de SPO
in stand te houden Hogeschool voor Hoger Pedagogisch en Sociaal-Agogisch
Onderwijs. De Hogeschool is als zodanig aangewezen door de Minister. Nadere
informatie over de geschiedenis van de SPO is te vinden in het Gedenkboek SPO
“75 jaar Vereniging/Stichting voor Pedagogisch Onderwijs” uit 1994 van J.
Vermoolen (verkrijgbaar bij de SPO à € 7,-).
De SPO
De SPO treedt op als bevoegd gezag van de opleiding HBO-pedagogiek. De
opleidingen van de SPO worden niet door de overheid gesubsidieerd. De SPO
kan hierdoor de cursusgelden voor haar opleidingen vaststellen onafhankelijk
van het landelijk beleid. De SPO neemt deel aan de landelijke Vereniging ter
Bevordering van de Studie der Pedagogiek (VBSP).
Opleiding HBO-pedagogiek
De opleiding HBO-pedagogiek is een volwaardige, vierjarige HBO-opleiding
met een programma van 240 ECTS. Afronding van de opleiding geeft recht op
het voeren van de titel ‘Bachelor’. De opleiding kent drie beroepsdifferentiaties,
te weten de Lerarenvariant, Jeugdzorg en Onderwijsbegeleiding. De
Lerarenvariant valt onder het Hoger Pedagogisch Onderwijs (HPO), de
Jeugdzorg en de Onderwijsbegeleiding (samen de Algemene Beroepenvariant)
onder het Hoger Sociaal-Agogisch Onderwijs (HSAO). Daarnaast heeft de
DE GRONINGSE AVONDOPLEIDING PEDAGOGIEK
8
opleiding een academische route met twee varianten: een route die rechtstreeks
aansluit op de Groninger universitaire masteropleidingen Algemeen
Pedagogische Wetenschappen en Onderwijskunde (academische route
Pedagogiek en Onderwijskunde) en een route die het mogelijk maakt om na een
verkort schakelprogramma door te stromen naar de master Orthopedagogiek
(academische route Orthopedagogiek).
Nadere informatie
In deze studiegids staat de informatie over de opleiding HBO-pedagogiek
inclusief de academische route. Voor het schakelprogramma en de academische
IB-opleiding (Academische Opleiding Interne Begeleiding en
Schoolontwikkeling) bestaan aparte studiegidsen. Als men na lezing van de
studiegids nader wil worden geïnformeerd over de opleiding (bijvoorbeeld over
mogelijke vrijstellingen, instromen in een hoger studiejaar, etc.), dan kan men
zich wenden tot de studiecoördinator A. Slijkhuis, tel. 050 -363 7893, e-mail:
[email protected]. Voor meer administratieve zaken (zoals vereiste
vooropleiding, inschrijving, studiefinanciering) kan men terecht bij het
studiesecretariaat. Het secretariaat is te bereiken op telefoonnummer
050 - 363 6525, e-mail: [email protected].
Belangrijke data collegejaar 2013-2014
Opening studiejaar (tevens uitreiking propedeutisch examen):
Donderdag 29 augustus 2013 (17.00 uur Gadourekzaal Boumangebouw)
Bachelorexamen (uitreiking en ondertekening getuigschriften):
Woensdag 25 september 2013
Woensdag 29 januari 2014
Woensdag 25 juni 2014
Woensdag 24 september 2014
Vakanties (geen colleges):
Herfstvakantie (19 oktober 2013 t/m 27 oktober 2013)
Kerstvakantie (21 december 2013 t/m 5 januari 2014)
Voorjaarsvakantie (22 februari 2014 t/m 2 maart 2014)
Goede Vrijdag (vrijdag 18 april 2014)
Pasen (zondag 20 april en maandag 21 april 2014)
Meivakantie (26 april 2014 t/m 5 mei 2014)
Hemelvaartsdag (donderdag 29 mei 2014)
Pinksteren (zondag 8 en maandag 9 juni 2014)
Zomervakantie (5 juli 2014 t/m 17 augustus 2014)
ALGEMENE INFORMATIE
9
1 ALGEMENE INFORMATIE
1.1 Studeren aan een avondopleiding
1.1.1 Een avondopleiding
De opleiding HBO-pedagogiek is een avondopleiding (daarmee een
deeltijdopleiding), maar heeft een fulltime studiebelasting. Omdat het een
avondopleiding is, kan de studie worden gevolgd naast de dagelijkse
werkzaamheden. Het houdt ook in dat het aantal contacturen beperkt is en dat
dus een groot beroep wordt gedaan op zelfstudie. Studenten moeten veel lezen,
meestal in het Nederlands, maar er staan ook Engelstalige boeken op de lijst.
Een avondopleiding is aantrekkelijk voor degenen die overdag niet in de
gelegenheid zijn een opleiding te volgen. Een avondopleiding is bovendien
aantrekkelijk voor werkzoekenden. Bij het volgen van een avondstudie komt in
principe een werkloosheidsuitkering niet in gevaar (op mogelijk de stageperiode
na), omdat men overdag beschikbaar blijft voor de arbeidsmarkt. Nadere
informatie hierover kunt u verkrijgen bij het UWV Werkbedrijf in uw gemeente.
1.1.2 Studentenpopulatie
Aan de Groningse opleiding HBO-pedagogiek studeren volwassenen van
uiteenlopende leeftijd. De opleiding gaat uit van de principes van
volwasseneneducatie. Er wordt bijvoorbeeld regelmatig een beroep gedaan op
wat de student zelf reeds aan ervaringen, inzichten en vaardigheden heeft
opgedaan. Tevens wordt rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden.
Het aanbod van studieonderdelen is zodanig dat studenten zelf hun studietempo
kunnen bepalen.
1.1.3 Examens in de vorm van tentamens
De opleiding kent twee examens: het propedeutisch examen aan het eind van het
eerste studiejaar en het bachelor examen aan het eind van het laatste studiejaar.
De examens hebben de vorm van een dossierexamen. Over de verschillende
examenvakken worden tentamens afgenomen (door de eigen docenten). Op die
manier wordt een dossier van tentamenresultaten opgebouwd. Men is geslaagd
voor een examen zodra voor alle examenvakken een voldoende is behaald.
1.1.4 Studierichtingen
De studieduur van de opleiding HBO-pedagogiek bedraagt vier jaar (240 ECTS).
Er worden twee studieroutes aangeboden: de reguliere beroepsgerichte route en
de academische route. De reguliere beroepsgerichte route kent twee varianten:
de Lerarenvariant (LV) en de Algemene Beroepenvariant (ABV). De
Lerarenvariant maakt onderdeel uit van de tweedegraads lerarenopleiding
pedagogiek. De Algemene Beroepenvariant biedt een algemene
beroepsvoorbereiding op pedagogische en sociaal-agogische beroepen.
Hierbinnen kan worden gekozen voor het domein Jeugdzorg of het domein
Onderwijsbegeleiding.
ALGEMENE INFORMATIE
10
De Lerarenvariant leidt tot een tweedegraads lesbevoegdheid. Deze bevoegdheid
is vereist voor het lesgeven in het VMBO en het MBO (Regeling bewijzen van
bekwaamheid O.W.V.O., nr. 7.4, onderdeel m). De tweedegraads
lesbevoegdheid pedagogiek verleent bevoegdheid tot het geven van de vakken
Pedagogiek, Andragogiek, Psychologie, Onderwijskunde en Algemene
didactiek.
Het niveau van de ABV is te vergelijken met de tweedegraads lerarenopleiding
en gelijkwaardig aan dat van andere HBO-opleidingen binnen de sector van het
Hoger Sociaal-Agogisch Onderwijs. De ABV-studies zijn een voorbereiding op
een groot aantal kaderfuncties in pedagogisch en sociaal-agogisch gerichte
beroepscategorieën binnen jeugdzorg en onderwijsbegeleiding zonder op te
leiden voor een specifiek beroep. Ook de academische route kent twee varianten:
de academische route Pedagogiek en Onderwijskunde en de academische route
Orthopedagogiek. De varianten van de academische route bereiden voor op
pedagogische masteropleidingen van de Rijksuniversiteit Groningen (zie 2.6).
Reguliere beroepsgerichte route ABV Jeugdzorg
Onderwijsbegeleiding
LV Lerarenvariant
Academische route Ac. route Pedagogiek en Onderwijskunde
Ac. route Orthopedagogiek
De varianten van de academische route hebben een andere oriëntatie dan de
varianten binnen de reguliere route. Zij zijn namelijk gericht op voorbereiding op
de academische masterstudies. Het programma besteedt veel aandacht aan
methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek.
1.1.5 Status
De opleiding HBO-pedagogiek is een onbekostigde, door de overheid
aangewezen opleiding. Deze opleiding wordt verzorgd door de Hogeschool voor
Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen (SPO).
De opleiding is geregistreerd onder de CROHO nummers: 35158 (Pedagogiek)
en 35204 (Opleiding tot leraar). Beide opleidingen zijn geaccrediteerd tot
31 december 2018. Het visitatierapport is integraal gepubliceerd op de website:
www.spo-groningen.nl. De opleiding valt onder het toezicht van de Inspectie van
het onderwijs, gevestigd in Utrecht (Rijksinspectiekantoor Utrecht, Postbus
2730, 3500 GS Utrecht).
ALGEMENE INFORMATIE
11
1.2 Inschrijving
1.2.1 Vereiste vooropleiding
Om tot de opleiding HBO-pedagogiek te worden toegelaten, moet men in het
bezit zijn van:
- een diploma HAVO, of
- een diploma MBO niveau 4, of
- een diploma leidster bij het kleuteronderwijs, of
- een verklaring van een MTS dat met goed gevolg eindexamen is afgelegd
zonder dat het praktijkjaar is doorlopen, of
- een diploma van hoger niveau dan de hierboven genoemde, of
- een niet in Nederland behaald diploma, dat naar het oordeel van het
bevoegde gezag als bewijs van voldoende vooropleiding geldt.
Voor bezitters van een erkend buitenlands diploma geldt de aanvullende
toelatingsvoorwaarde dat zij voldoende kennis van de Nederlandse taal dienen te
bezitten. De student dient aan deze kennis te voldoen door het met goed gevolg
afleggen van het staatsexamen Nederlands als tweede taal of door het met succes
afronden van een toelatingsonderzoek.
Als u niet over de juiste vooropleiding beschikt voor inschrijving en u bent 21
jaar of ouder, dan kunt u worden toegelaten via een toelatingsonderzoek.
Het toelatingsonderzoek bestaat uit de volgende onderdelen:
- Schriftelijke toetsen bij een Nederlandse en een Engelse tekst, beide met
een redelijke moeilijkheidsgraad; doel is het peilen van de algemene
ontwikkeling, van tekstbegrip, en het vermogen tot formuleren;
- Een mondelinge toets, gericht op het peilen van de geschiktheid voor de
gekozen studierichting.
Voor aanmelding tot het toelatingsonderzoek dient u zich te melden bij de
studiecoördinator Ans Slijkhuis, tel. 050 - 3637893. Voor het
toelatingsonderzoek is een bedrag van € 15,- aan kosten verschuldigd.
Voor de schriftelijke toetsen kan vrijstelling worden verleend als men
bijvoorbeeld een HAVO- of VWO- certificaat Nederlands en/of Engels bezit of
is geslaagd voor een colloquium doctum bij een universiteit. Over deze en
soortgelijke aangelegenheden kan men contact opnemen met de
studiecoördinator.
De student dient er rekening mee te houden dat voor sommige cursussen
Engelstalige literatuur staat voorgeschreven.
1.2.2 De inschrijving
De inschrijving wordt verricht door de onderwijsinstelling en geldt telkens voor
één cursusjaar van tien maanden, namelijk: de periode september t/m juni van
het daaropvolgende jaar. Aan de inschrijving zijn rechten verbonden. Alleen de
inschrijving verleent deze rechten. Als men de studie wil voortzetten, dient men
zich ieder jaar opnieuw in te schrijven. Personen die zich niet inschrijven, mogen
geen onderwijs volgen of examens afleggen.
ALGEMENE INFORMATIE
12
Indien u zich voor het cursusjaar 2013-2014 wenst in te schrijven, dient u zich
digitaal en schriftelijk aan te melden door middel van een volledig ingevuld en
ondertekend aanmeldingsformulier. Het formulier is te downloaden via de
website: www.spo-groningen.nl. Voor de eigen administratie dient u een kopie
van de overeenkomst te maken en te bewaren.
Bij een eerste aanmelding dient u tevens mee te zenden:
- fotokopie(ën) van diploma(’s) en/of cijferlijst(en), waaruit blijkt dat u
over de vereiste vooropleiding beschikt;
- een kopie van uw identiteitsbewijs.
Nieuwe studenten worden voorafgaand aan het studiejaar uitgenodigd voor een
entreegesprek. In dit gesprek komen onderwerpen aan de orde als
studiebelasting, combinatie studie-werk-privéleven en wederzijdse
verwachtingen.
Een student heeft gedurende het cursusjaar van inschrijving het recht:
- aan het onderwijs deel te nemen (colleges te volgen enz.) en tentamens af
te leggen;
- van toegang tot en gebruik van de lesgebouwen en de daarin aanwezige
voorzieningen (bibliotheek e.d.).
Pas nadat u bent ingeschreven mogen in het cursusjaar van inschrijving colleges
worden gevolgd en tentamens of examens worden afgelegd.
Een docent kan een student de toegang tot een tentamen weigeren indien hij/zij
geen geldige collegekaart kan tonen. De collegekaart wordt eenmalig verstrekt.
Bij verlies of diefstal wordt een vervangende pas toegestuurd. Deze moet
handmatig worden voorzien van een hard copy pasfoto.
De SPO neemt deel aan de Nationale Studentenenquête (NSE) en ten behoeve
hiervan worden de e-mailadressen van de SPO studenten aan het betrokken
onderzoeksinstituut aangeleverd. Hiervoor wordt vooraf per mail toestemming
gevraagd aan de studenten.
1.2.3 Kosten
Het cursusgeld moet elk jaar opnieuw worden voldaan. Pas na ontvangst van het
cursusgeld door de opleiding is de student officieel ingeschreven. De hoogte van
het bedrag wordt jaarlijks vastgesteld door het bevoegde gezag van de opleiding,
het bestuur van de Stichting voor Pedagogisch Onderwijs (SPO). Voor het
studiejaar 2013-2014 is de hoogte van het cursusgeld € 1575,-.
Het is mogelijk het cursusgeld in één termijn te betalen of gespreid, in vier
termijnen. Bij gespreide betaling betaalt u € 15,- administratiekosten.
De kosten voor literatuur variëren per jaar. Dit jaar bedragen de kosten voor
literatuur uit het eerste jaar ongeveer € 400,-.
ALGEMENE INFORMATIE
13
Houd er rekening mee dat er gedurende het studiejaar kleine wijzigingen in de
literatuur kunnen plaatsvinden. Het is verstandig om de literatuur niet te ver van
te voren aan te schaffen.
De literatuur kan ook geleend worden bij de bibliotheek, van de Rijksuniversiteit
Groningen.
1.2.4 Website en digitale leeromgeving (DLO)
Op de website www.spo-groningen.nl vindt u de roosters, de studiegids,
informatie over extra onderwijsaanbod (actualiteitencolleges, excursies, etc.) en
actuele mededelingen.
Op de digitale leeromgeving (DLO) https://dlo.spo-groningen.nl/student krijgt u
na inloggen, een persoonlijke pagina. Op deze pagina vindt u o.a. het overzicht
van uw resultaten. Op de DLO worden mededelingen voor docenten en
studenten vermeld, kunt u zich inschrijven voor vakken en tentamens en kunt u
via het prikbord een bericht achterlaten. De eerste keer bij het raadplegen van
DLO kunt u een inlognaam aanmaken. Een wachtwoord ontvangt u via uw e-
mail.
Voor een aantal vakken moet de SPO student de Digitale Leeromgeving van de
RuG (Nestor) raadplegen. De docent geeft dit aan. De inloggegevens voor Nestor
zijn te vinden op de DLO onder de knop Documenten.
1.2.5 Beëindiging van de studie
Als u in de loop van het cursusjaar de studie beëindigt, is in een aantal gevallen
terugbetaling van een deel van het cursusgeld mogelijk. De restitutieregeling
staat hieronder.
Beëindiging van de studie dient u per aangetekend schrijven mee te delen aan het
studiesecretariaat. Hierbij geldt een opzegtermijn van twee maanden. De
opzegtermijn gaat in op de datum van poststempeling van het aangetekend
schrijven. Voor elke maand na het einde van de opzegtermijn wordt een
evenredig deel van het cursusgeld terugbetaald.
Voor 1 oktober 2013 kunt u kosteloos opzeggen.
Betalingsregeling in geval van opzegging:
Uiterlijke opzegdatum: Maanden te betalen: U betaalt in 2013-2014:
30 september 2013 geen kosteloos
31 oktober 2013 september t/m december € 630,00
30 november 2013 september t/m januari € 787,50
31december 2013 september t/m februari € 945,00
31 januari 2014 september t/m maart € 1102,50
28 februari 2014 september t/m april € 1260,00
31 maart 2014 september t/m mei € 1417,50
In geval van opzegging na 31 maart 2014 vindt geen teruggave meer plaats. Na
het behalen van het diploma wordt restitutie verleend vanaf de datum waarop het
laatste resultaat is behaald.
ALGEMENE INFORMATIE
14
1.2.6 De examens/ diploma-uitreiking
Propedeutisch examen
De uitreiking van het getuigschrift van het propedeutisch examen vindt jaarlijks
plaats tijdens de opening van het nieuwe studiejaar. Het getuigschrift kan via de
mail tot 15 augustus aangevraagd worden. Studenten die tijdens het studiejaar dit
getuigschrift willen ontvangen, kunnen contact opnemen met het
studiesecretariaat.
Bachelorexamen
Op drie momenten in het studiejaar vindt het bachelorexamen plaats. Het
examen bestaat uit de uitreiking en ondertekening van de getuigschriften.
Studenten krijgen tijdens de plechtigheid de gelegenheid om in maximaal tien
minuten terug te blikken op hun studie of om iets over hun afstudeerproject te
vertellen. Wanneer studenten hiervan gebruik willen maken, dienen zij dit van te
voren te melden bij het secretariaat.
De uitreiking van de getuigschriften bachelor HBO-pedagogiek vindt in 2013-
2014 plaats op: woensdag 29 januari 2014, woensdag 25 juni 2014 en woensdag
24 september 2014 om 16.00 uur. De uitreiking is openbaar, d.w.z. dat
familieleden, vrienden en medestudenten aanwezig mogen zijn. De
examenkandidaten en de scriptiebegeleiders worden veertien dagen voorafgaand
aan de uitreiking, schriftelijk uitgenodigd.
Studenten die in aanmerking willen komen voor de uitreiking van het
getuigschrift op één van bovengenoemde data, dienen drie weken daaraan
voorafgaand de volgende bescheiden in te leveren bij het studiesecretariaat:
- het aanmeldingsformulier: dit formulier is te downloaden via de DLO;
- de scriptie in tweevoud en digitaal.
De student dient tijdig een afspraak te maken met de studiecoördinator om
samen te controleren of aan de eisen voor afstuderen is voldaan.
1.2.7 Studiefinanciering
De opleiding HBO-pedagogiek wordt niet door de overheid gesubsidieerd.
Studenten hebben geen recht op een studiebeurs of -lening op grond van de Wet
op de Studiefinanciering. Wel bestaat er een regeling tegemoetkoming
lerarenopleidingen. Leraren die de opleiding volgen ter verhoging van hun
professionaliteit komen in aanmerking voor een lerarenbeurs. Informatie is te
verkrijgen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).
Omdat studenten geen recht kunnen doen gelden op studiefinanciering
vermindert de studietijd, doorgebracht bij de opleiding HBO-pedagogiek, niet
het recht op studiefinanciering voor een vervolgopleiding. Bovendien is de
regeling omtrent verschuldigd instellingscollegegeld voor een tweede
bacheloropleiding (stapelregeling) niet van toepassing. Ook de lang-
studeerregeling geldt niet voor SPO-studenten. Wie zich na de opleiding laat
inschrijven bij een door de overheid gesubsidieerde universiteit of hogeschool,
en op dat moment voldoet aan de in de wet gestelde eisen, kan alsnog in
aanmerking komen voor studiefinanciering en kan in principe tegen het wettelijk
vastgesteld collegegeld ingeschreven worden.
ALGEMENE INFORMATIE
15
Studenten die zich inschrijven bij de opleiding HBO-pedagogiek kunnen bij de
sociale dienst van hun gemeente informeren of zij in aanmerking kunnen komen
voor een tegemoetkoming in de studiekosten. Deze tegemoetkoming wordt
beoordeeld op basis van de individuele situatie van de student. De sociale
diensten voeren een eigen beleid waarbij verbetering van de kwalificatie voor de
arbeidsmarkt voorop staat. In sommige gevallen kunnen de studiekosten of een
deel daarvan worden vergoed door het arbeidsbureau (UWV Werkbedrijf) of de
eigen werkgever. Een eventuele vergoeding verschilt per uitkeringsinstantie.
Ook kan een beroep worden gedaan op private fondsen. In aanmerking komen
bijvoorbeeld:
- Stichting Provinciaal Groninger Studiefonds
(www.provinciegroningen.nl/welzijnencultuur/onderwijs/studiekosten).
Voor inwoners van de provincie Groningen, met uitzondering van
inwoners van de gemeente Groningen;
- Stichting Talent Support (www.talentsupport.net). Niet bedoeld voor de
reguliere student onder de 30 jaar, 2e fase student, stages;
- Stichting Het Scholten-Cordes Fonds. Voor het verlenen van
studietoelages in die gevallen waarin de Wet Studiefinanciering niet
voorziet;
- Stichting Neeltje Buis. Voor tweede kansonderwijs, vooral gericht op
vrouwen;
- Dr. L.A. Buma Stichting. Alleen voor personen geboren in de provincie
Friesland, uit ouders die in Friesland wonen ten tijde van de aanvraag of
daar overleden zijn.
Voor nadere informatie kan het Fondsenboek worden geraadpleegd; dit boek is
beschikbaar op het secretariaat.
ALGEMENE INFORMATIE
16
1.3 De organisatie
1.3.1 Het bevoegde gezag
Het bevoegde gezag van de opleiding HBO-pedagogiek berust bij de Stichting
voor Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen SPO). Het
bestuur van de SPO is samengesteld uit de volgende personen:
Voorzitter: Prof. dr. J.J.H. Dekker
Secretaris: Dr. H.T.A. Amsing
Penningmeester: J.G. van der Veen
Leden: J. Kappen
Prof. dr. A.E.M.G. Minnaert
Drs. A. Spreen
Prof. dr. M.P.C. van der Werf
De bestuursleden zijn via het secretariaat te bereiken.
1.3.2 De studieleiding en studiecoördinatie
De dagelijkse leiding van de opleiding HBO-pedagogiek berust bij de
studieleider mevr. dr. H.T.A. Amsing en bij de studiecoördinator mevr. A.A.
Slijkhuis. Mevr. Amsing is te bereiken via het studiesecretariaat, tel. 050 - 363
6525, mevr. Slijkhuis op tel. 050 - 363 7893 / 6525.
1.3.3 Het studiesecretariaat/ Onderwijsbureau
Het studiesecretariaat en het onderwijsbureau van de opleiding HBO-pedagogiek
te Groningen is gevestigd in de Grote Rozenstraat 38 (kamer 054), 9712 TJ
Groningen, tel. 050 – 363 6525. Het studiesecretariaat wordt verzorgd door
mevr. M. Froma en mevr. E. Strating, mevr. M. Scheltens is verantwoordelijk
voor de kwaliteitszorg en de PR van de opleiding. Het e-mailadres van het
secretariaat en onderwijsbureau is: [email protected].
Het secretariaat is geopend op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag. Voor
de openingstijden van het secretariaat zie: www.spo-groningen.nl en/of de DLO.
Het studiesecretariaat is verantwoordelijk voor de studentenadministratie. De
administratie bevat de studiegegevens van elke student (dossier met naam, adres,
studieresultaten). Tevens worden hier de gegevens van oud-studenten
(geslaagden/gestopten) en het archief van de scripties en stageverslagen van de
opleiding beheerd.
Doorgaans zijn de medewerkers van het secretariaat het eerste aanspreekpunt
voor informatie over de studie en onderwijs organisatorische aangelegenheden.
Zij kunnen voor een vlotte doorgang zorgen in het overleg tussen studenten,
docenten, coach en studieleiding. Studenten kunnen schriftelijk/telefonisch
contact met hen opnemen of tijdens de openingsuren langskomen.
Voor elk tentamen en hertentamen dient een student zich in te schrijven. De
deadline voor inschrijving is een week voor de (her)tentamendatum. Studenten
die zich daarna willen inschrijven moeten hiervoor langskomen op het
studiesecretariaat. Tegen contante betaling van € 5,- administratiekosten zal de
student worden ingeschreven.
ALGEMENE INFORMATIE
17
1.3.4 De docenten
Het onderwijs aan de opleiding HBO-pedagogiek wordt verzorgd door:
Docent Vak Contactgegevens
mevr. dr. L.W.H. Bakker Advisering en begeleiding [email protected]
06 20213126
dhr. J. van den Berg MSc Sociologie 2 [email protected]
06 17110186
dhr. drs. K.F. van Bergen Gespreksvoering en
rapportage
Psychologie: Toegepast
06 27252052
mevr. drs. A.J. Dijkstra Terugkombijeenkomsten
Referaatpracticum
050 3140625
06 49930954
dhr. dr. J.Y. Drost Jeugdzorg [email protected]
050 3636493
dhr. E.H. von Dülmen
Krumpelmann BSc
Wiskunde [email protected]
06 24289075
mevr. drs. J.A.M. Evers Filosofie van opvoeding
en onderwijs
050 3636480
mevr. J.E. de Groot MSc Studiebegeleiding en
coaching studenten
06 41174039
0512 521992
dhr. drs. A.L. Heinink Onderwijskunde [email protected]
0481 465139
06 24363814
dhr. dr. R. Hoekstra Psychologie: Introductie [email protected]
dhr. drs. J. Kramer Statistiek 1 [email protected]
050 5799675
06 41322554
mevr. N.M.J. van
Krieken MSc
Beroepsoriëntatie en
Internationalisering
(voorheen Vrije keuze)
050 3636471
dhr. dr. D. Lechner
Pedagogiek 1
Pedagogiek 2
06 52306327
dhr. drs. J. Lensen Beleid en organisatie
Andragogiek
0599 212267
mevr. S. Meulendijks Gespreksvoering en
rapportage
06 53164246
06 10545028 (werk)
dhr. dr. A. Oosterhof Psychologie: Introductie [email protected]
06 23884663
ALGEMENE INFORMATIE
18
dhr. A. Pel Lerarenvariant [email protected]
050 5734480
dhr. dr. P. A. van der
Ploeg
Filosofie 1
Filosofie 2
050 363 6409/6566
mevr. dr. T. Roggen
Jeugdzorg
Orthopedagogiek
mevr. drs. A.C.M. van
Roy
Onderwijsbegeleiding
Methodologie/onderzoeks
practicum
dhr. dr. J.W. Schaaf Sociologie 1 [email protected]
050 3141198
mevr. drs. E.M Scholte Multiculturaliteit in
onderwijs en jeugdzorg
mevr. drs. M.L. Schuur Visie en profilering [email protected]
050 3184055
dhr. drs. G.J. Steiger Lerarenvariant [email protected]
050 3123071
1.3.5 Studieondersteuning
Voor vragen over de opleiding kunnen studenten zich wenden tot de
studiecoördinator, Ans Slijkhuis of de studiecoach, Jetske Lysbeth de Groot. De
studiecoach maakt eerstejaarsstudenten wegwijs in de opleiding en biedt
studieondersteuning aan alle studenten.
1.3.6 Studeren met een functiebeperking
Studenten aan de SPO (HBO-pedagogiek) die een functiebeperking hebben,
kunnen in aanmerking komen voor ondersteunende onderwijsvoorzieningen
wanneer zij door deze beperking niet optimaal het onderwijs kunnen volgen of
tentamens kunnen afleggen. De SPO volgt in de procedure inzake studenten met
een functiebeperking het beleid van de Rijksuniversiteit Groningen, vastgelegd
in de notitie ‘Functie beperkt? Positie versterkt!’ (2005). In het bepalen van de
toe te kennen voorziening wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen door de
RUG uitgegeven in: ‘Hoe het anders kan.’ (2005).
Procedure
Een student die een beroep wil doen op ondersteunende onderwijsvoorzieningen
dient dit zelf, middels een schriftelijk verzoek, bij de studiecoördinator van de
SPO aan te vragen.
In dit verzoek moet de student aangeven om welke beperking het gaat en welke
voorzieningen hij/zij noodzakelijk acht voor het goed kunnen volgen van het
onderwijs en het afleggen van tentamens.
Afhankelijk van de functiebeperking en gewenste voorziening dient de student
de aanvraag van bewijsstukken te voorzien. Bewijsstukken zijn doorgaans een
verklaring van een (huis)arts, specialist, therapeut, psycholoog, etc. Het moet
duidelijk zijn of het een chronische dan wel tijdelijke functiebeperking betreft.
ALGEMENE INFORMATIE
19
Desgewenst kan de studiecoördinator een persoonlijk gesprek met de student
aangaan voor het verkrijgen van extra informatie omtrent de functiebeperking en
wensen voor onderwijsvoorzieningen.
De studiecoördinator beoordeelt de aanvraag op basis van het verzoek, de
bewijsstukken en het eventuele gesprek met de student.
De studiecoördinator stelt een advies op en maakt een voorstel voor de te nemen
onderwijsvoorzieningen en legt deze ter beoordeling en goedkeuring voor aan de
examencommissie. Wanneer nodig wint de studiecoördinator voor een zo goed
mogelijk advies informatie in bij derden/deskundigen.
Wanneer de examencommissie akkoord is, wordt de uitslag schriftelijk of via de
mail medegedeeld aan de student. Een kopie hiervan wordt toegevoegd aan het
dossier van de student.
De student moet, elk jaar van inschrijving, opnieuw een verzoek indienen voor
studie ondersteunende voorzieningen.
De praktische afhandeling voor invoering van de voorzieningen en
communicatie naar student en docenten vindt plaats via de studiecoördinator en
het studiesecretariaat van de SPO.
De SPO kan alleen voorzieningen beiden die praktisch en financieel realistisch
en haalbaar zijn. In alle andere gevallen moet in goed overleg met de student
gezocht worden naar alternatieve mogelijkheden.
Dyslexie (en dyscalculie)
Aparte aandacht, wat betreft studeren met een functiebeperking, behoeft dyslexie
(waaronder ook dyscalculie).
Wanneer een student ondersteunende voorzieningen aanvraagt vanwege dyslexie
dient hij/zij altijd een dyslexieverklaring en de rapportage behorende bij de
dyslexieverklaring te overleggen. Een dyslexieverklaring mag niet ouder dan 6
jaar zijn.
Wanneer nodig kan de studiecoördinator vragen om extra informatie zoals de
rapportage behorende bij de dyslexieverklaring.
De studiecoördinator wint, bij enige twijfel, altijd advies in bij een deskundige.
1.3.7 Klachtenprocedure
Studenten met een klacht betreffende een docent of een vak dienen zich
allereerst tot de betreffende docent te wenden. In tweede instantie kunnen zij met
hun klacht naar de coach of de studiecoördinator. Wanneer studenten een klacht
hebben op het niveau van de organisatie dienen zij zich direct tot de
studiecoördinator te wenden. Indien nodig leggen de coach of de
studiecoördinator de klacht voor aan de studieleider. Studenten hebben
bovendien collectief recht van beklag. Als tenminste vier studenten vinden dat de
opleiding in een bepaald opzicht tekort schiet, kunnen zij rechtstreeks schriftelijk
een klacht indienen bij de studieleider. Vaak is het echter verstandig om de
klacht eerst via de docent, coach of studiecoördinator aan te kaarten. In laatste
instantie kunnen studenten zich wenden tot het bestuur van de opleiding. Zie
paragraaf 1.3.1.
ALGEMENE INFORMATIE
20
1.3.8 De opleidingscommissie
De opleiding HBO-pedagogiek heeft een opleidingscommissie (OLC). De OLC
bestaat uit drie docentleden en drie studentleden. De studentleden fungeren als
aanspreekpunt voor de studenten. De namen van de leden van de OLC staan
vermeld op de website: www.spo-groningen.nl. De OLC komt drie keer per
cursusjaar bijeen. Tijdens deze bijeenkomsten wordt het onderwijs geëvalueerd
en worden vernieuwingen in de opleiding voorgesteld en besproken. Studenten
die contact willen opnemen met één van de commissieleden kunnen zich wenden
tot het studiesecretariaat.
1.3.9 De onderwijsorganisatie
De gebouwen waar de colleges worden gegeven zijn:
- Muntinggebouw, Grote Kruisstraat 2 (Ingang: Grote Kruisstraat 2/1)
- Heymansgebouw, Grote Kruisstraat 2/1
- Boumangebouw, Grote Rozenstraat 31
- Academiegebouw, Broerstraat 5
- Zalen UMCG, Antonius Deusinglaan 1
De colleges, werkgroepen e.d. worden op woensdag- en donderdagavond
aangeboden. In geval van overmacht kan worden uitgeweken naar de
dinsdagavond. Vakken uit de academische route worden op dinsdag-, woensdag-
en donderdagavond geroosterd, bij overmacht ook op de maandagavond. Voor
een aantal vakken uit de academische route geldt dat het tentamen overdag
plaatsvindt, gelijktijdig met het tentamen van de bacheloropleiding Pedagogiek
en Onderwijskunde van de Rijksuniversiteit Groningen.
De lestijden zijn tussen 17.00/17.15 en 21.00/21.15 uur.
De opening van het studiejaar 2013-2014 is op donderdag 29 augustus 2013 om
17.00 uur, de locatie wordt nog bekend gemaakt.
De eerste lesdag zal waarschijnlijk op woensdag 4 september 2013 zijn.
Het les-, tentamen- en vakantierooster voor het gehele jaar wordt geplaatst op de
website. De lokalen en tijden staan vermeld op het lesrooster. Tijdens het
studiejaar kunnen wijzigingen optreden. Eventuele roosterwijzigingen worden
tijdig vermeld op de DLO.
In geval van absentie van een docent zal worden getracht deze te vervangen.
Wanneer ten gevolge van afwezigheid van een docent lessen uitvallen, dan zal
hiervan mededeling worden gedaan via de website. Wanneer een les op het
laatste moment uitvalt, krijgen studenten hierover een sms-bericht.
!!! Raadpleeg voor vertrek naar college de DLO van de opleiding !!!
1.4 Bibliotheken
Aan de inschrijving is het recht verbonden gebruik te maken van de faciliteiten
van de universitaire bibliotheken. Hiertoe dient men in het bezit te zijn van een
lenerspas. Deze pas kan bij het uitleenbureau van de Universiteitsbibliotheek
worden verkregen.
Op de website staat nadere informatie over hoe deze pas aangevraagd kan
worden. Adreswijzigingen moeten worden doorgegeven aan het uitleenbureau
ALGEMENE INFORMATIE
21
van de Universiteitsbibliotheek. Voor studenten van de opleiding HBO-
pedagogiek zullen vooral de volgende bibliotheken van belang zijn:
Bibliotheek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen:
De bibliotheek is gehuisvest op de eerste verdieping van het Heymansgebouw.
Naast een grote collectie boeken en gedrukte tijdschriften biedt de bibliotheek
toegang tot veel elektronische tijdschriften en literatuurbestanden.
In de bibliotheek kan men ook terecht om te studeren. Er zijn zo’n 130
studieplekken en 24 studentcomputers. Voor het inloggen op het RuG-netwerk is
een account nodig. Deze “functionele accounts” staan vermeld in de DLO onder
de knop “Documenten”. Voor het lenen van materialen is een geldige
studentenkaart nodig. Studenten mogen ook gebruik maken van andere RuG
bibliotheken. Het adres is: Grote Kruisstraat 2/1
9712 TS Groningen
Tel. 050 - 363 6555
e-mail: [email protected]
website: www.rug.nl/gmw/bibliotheek
De openingstijden van de Bibliotheek Gedrags- en Maatschappijwetenschappen
zijn: maandag t/m donderdag van 9.00 - 21.30 uur en vrijdag van 9.00 - 17.00
uur.
Universiteitsbibliotheek (UB): Broerstraat 4 (tegenover Academiegebouw), Groningen, tel. 050 – 363 5000.
Openingstijden: ma t/m vrij 8.30 - 22.00 uur
za en zo 10.00 - 17.00 uur*
Uitleenbureau: ma t/m vrij 8.30 - 17.30 uur
* In tentamentijd van de RUG van 10.00 - 0.00 uur. Zie website
www.rug.nl/bibliotheek.
1.5 ACLO
SPO studenten mogen sporten bij de ACLO, tegen het tarief van € 52, - per jaar.
De ACLO is de studentsportorganisatie van de Rijksuniversiteit Groningen en de
Hanzehogeschool. Bij de ACLO kunnen tal van sporten worden beoefend en
nadere informatie daarover is te vinden op www.aclosport.nl. Wanneer u een
ACLO-kaart wilt aanschaffen, dient u rechtstreeks contact op te nemen met de
ACLO. De informatiebalie van de ACLO bevindt zich op de locatie Zernike,
Blauwborgje 16, 9747 AC, Groningen. Voor informatie kunt u van 8.30 -19.00
uur bellen naar de infobalie van de ACLO (050 – 363 8063).
1.6 REPRO
Vanaf 1 januari 2012 is het niet meer mogelijk om aan de faculteit te kopiëren of
te printen, ook niet in de bibliotheek. Dit is alleen mogelijk voor studenten aan
de universiteit. De kopieerapparaten hebben de mogelijkheid om te scannen en
ALGEMENE INFORMATIE
22
de scans naar een e-mailadres te sturen zodat documenten elders uitgeprint
kunnen worden.
Voor het kopen van readers en kantoorartikelen kunnen studenten terecht bij de
reproshop. Deze bevindt zich aan de Grote Rozenstraat 3 (gebouw 2221, ruimte
0069). Openingstijden zijn dagelijks van 8.15 – 12.30 uur en van 13.15 – 16.30
uur. Telefoonnummer 050 – 363 6228, e-mail [email protected].
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
23
2 DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
2.1 Visie van de opleiding
De opleiding HBO-pedagogiek heeft als doel zodanige kennis, vaardigheid en
inzicht bij te brengen op het gebied van de pedagogiek en sociale agogiek, dat de
afgestudeerde in staat is tot een zelfstandige beroepsuitoefening binnen het
pedagogisch en sociaal-agogisch werkveld. De academische route heeft tot doel
studenten inzicht te geven in onderwijskundige en pedagogische vraagstukken en
hen kennis en vaardigheden te bieden op het gebied van methoden en technieken
van wetenschappelijk onderzoek. De academische route bereidt voor op
drempelloze instroom in de universitaire masterstudies Algemeen Pedagogische
Wetenschappen en Onderwijskunde en op instroom in een verkort
schakelprogramma van de master Orthopedagogiek. Voor een pedagoog die
werkzaam is op HBO-niveau is het kunnen verantwoorden van eigen handelen
en ook het doorzien van pedagogische situaties in het algemeen een belangrijke
vaardigheid. Reflectie op de pedagogische praktijk is daarom een belangrijk
speerpunt van de opleiding. De opleiding relateert de praktijkkennis van haar
studenten aan theoretische kennis en inzichten op het terrein van de pedagogiek
en voor de pedagogiek relevante hulpwetenschappen. De theoretische kennis die
studenten opdoen verschaft hen een breed referentiekader waarmee betekenis
kan worden verleend aan concrete ervaringen en waarmee pedagogische
praktijken kunnen worden doorzien en begrepen. Gezien de visie en de
achtergrond van onze studenten, zet de opleiding, vergeleken met andere HBO-
opleidingen, stevig in op het bieden van een degelijke theoretische kennisbasis.
2.2 Beroepsperspectief
De opleiding HBO-pedagogiek biedt naast betekenis voor uw persoonlijke
ontwikkeling de volgende beroepsperspectieven:
De Lerarenvariant
De Algemene Beroepen Variant
De Lerarenvariant leidt op tot een tweedegraads lesbevoegdheid Pedagogiek.
Volgens artikel 4.2.1 van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) voldoet
iemand met een tweedegraads bevoegdheid aan de benoemingseisen voor
instellingen waarop de Wet Educatie en Beroepsonderwijs van toepassing is. Dat
betekent dat hij niet alleen Pedagogiek en aanverwante vakken mag geven
binnen het MBO, maar dat hij daarbinnen breed inzetbaar is. Hij kan belast
worden met lessen in alle vakken waar het instellingsbestuur hem bekwaam voor
acht. Dit geldt voor iedere tweedegraadslesbevoegdheid, maar de ervaring leert
dat MBO instellingen graag docenten aannemen met een bevoegdheid
Pedagogiek, omdat docenten met een dergelijke bevoegdheid niet alleen
vakinhoudelijk expert zijn in een gedragswetenschappelijke discipline, maar
bovendien veel pedagogisch didactische kennis hebben die zij kunnen
aanwenden in hun omgang met MBO-studenten. In het docententeam kunnen zij
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
24
bovendien hun collega’s adviseren en bijstaan op het gebied van pedagogiek en
didactiek.
De Algemene Beroepen Variant bereidt u voor op kaderfuncties in pedagogische
en agogische beroepsvelden zoals:
- onderwijsbegeleiding: op scholen of binnen schooladvies- en
begeleidingsdiensten;
- jeugdzorg: bijv. jeugdwelzijn, jeugdhulpverlening, gehandicaptenzorg en
geestelijke gezondheidszorg.
De specialisatie onderwijsbegeleiding biedt studenten een opleiding richting de
functie onderwijsbegeleider bij een schoolbegeleidingsdienst en particuliere
begeleidingsdiensten of als zorgcoördinator in het Voortgezet Onderwijs en
binnen het MBO. Hierbij is de invulling tweedelijns. Dit betekent dat men
fungeert als spil in de zorg voor leerlingen en dat men leerkrachten
begeleidt/coacht.
U wordt opgeleid voor tweedelijnfuncties. Dit zijn functies waarin u als
pedagoog minder rechtstreeks contact heeft met de doelgroep. Onze
afgestudeerden staan in hun werk naast de directe opvoeders en ontvangers van
opvoeding. U heeft in uw functie regelmatig contact met andere professionals
(artsen, verpleegkundigen, leidsters kinderdagverblijf, leraren, inrichting
medewerkers, groepswerkers, logopedisten, ergotherapeuten, juristen etc.). Tot
het takenpakket behoort: voorlichting, advisering, coördinatie, toezicht houden,
onderzoek, ontwikkeling en beleid voorbereiden. Daarin verschilt de opleiding
HBO-pedagogiek van SPO van andere HBO-pedagogiek opleidingen, die veelal
meer voorbereiden op de dagelijkse beroepspraktijk.
U kunt uw beroepskwalificatie verbeteren door na het volgen van de
academische route verder te gaan met de universitaire masteropleiding
Algemeen Pedagogische Wetenschappen of masteropleiding Onderwijskunde
aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hieronder vindt u enkele voorbeelden van beroepen waarin u aan het werk kunt
na afronding van de opleiding HBO-pedagogiek:
- docent pedagogiek in het mbo
- leidinggevende binnen de kinderopvang
- stafmedewerker onderwijs bij een gemeente of grote onderwijsinstelling
- trainer/counsellor
- opvoedingsvoorlichter
- coördinator groepsleiding binnen instellingen met mensen met een
verstandelijke handicap
- stafmedewerker jeugd- en jongerenwerk
- jeugdbeschermer
- medewerker bij een SDJ (Stichting Dagbehandeling Jeugdhulpverlening),
SPD (Sociaal Pedagogische Dienst), CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin).
- casemanager binnen een jeugdhulpverleningsinstelling
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
25
- projectmedewerker randgroepenwerk
- pedagogische medewerkers in instellingen voor kinderen en jongeren
- hoofd van een educatief centrum voor verstandelijk gehandicapten
- onderwijsondersteuner
- studiebegeleider
- ondersteuner op het gebied van sociaal-emotionele problemen
- docentenondersteuner
- zorgcoördinator Voortgezet Onderwijs
Op de website vindt u nadere informatie over het beroepsperspectief. Het
beroepsperspectief komt bij verschillende vakken aan bod, maar heel expliciet
bij het vak Pedagogiek 2.
2.3 Opzet van de opleiding
Het programma van de opleiding HBO-pedagogiek heeft een omvang van 240
ECTS. De opleiding wordt in de avonduren verzorgd.
Het programma wordt in vier jaar aangeboden. Er zijn echter, afgezien van de
geldigheidsduur van (deel)tentamens, geen beperkingen verbonden aan de
studieduur van de opleiding. Het staat de student vrij om studievoortgang en
studietempo binnen het kader van het aangeboden programma zoveel mogelijk
aan te passen aan eigen mogelijkheden en wensen. Het is in principe dus
mogelijk om studieonderdelen uit verschillende jaren naast elkaar te volgen, ook
als niet alle onderdelen uit een eerder studiejaar zijn afgerond. Alleen voor de
onderdelen methodologie, de beroepsdifferentiatie, de stage en de scriptie gelden
entreevoorwaarden. Methodologie mag pas worden gevolgd na het behalen van
Statistiek 1; een beroepsdifferentiatie pas na het behalen van het propedeutische
examen en de scriptie pas na behalen van tenminste één beroepsdifferentiatie.
Bovendien kan pas met de scriptie worden begonnen wanneer tenminste gestart
is met het vak Methodologie. De stage dient gekoppeld te zijn aan een
beroepsdifferentiatie. Dit houdt in dat de stage in principe niet aan de betreffende
beroepsdifferentiatie mag voorafgaan.
De opleiding kent een eenjarige propedeuse en een driejarige postpropedeutische
fase. Deze fasen worden afgesloten met een propedeutisch, respectievelijk, een
bachelorexamen.
Vanaf het derde jaar kan de student kiezen tussen de reguliere beroepsgerichte
route (met daar binnen de keuze voor twee beroepsdifferentiaties) en de
academische route (met daar binnen de keuze voor Pedagogiek en
Onderwijskunde of Orthopedagogiek).
In paragraaf 2.5 vindt u het overzicht van de opzet van de reguliere
beroepsgerichte route, in paragraaf 2.6 de opzet van de academische routes.
2.3.1 Opzet van de Lerarenvariant
SBL competenties
Sinds augustus 2006 is de Wet op Beroepen in het Onderwijs (wet BiO) van
kracht. In deze wet staat beschreven aan welke bekwaamheidseisen docenten
moeten voldoen. De bekwaamheidseisen zijn in opdracht van de minister van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) opgesteld door leerkrachten, onder
regie van de Stichting Beroepskwaliteit Leerkrachten (SBL). De opleiding is
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
26
zodanig ingericht dat aan deze bekwaamheidseisen wordt voldaan, waarbij veel
aandacht is voor kennis, als grondslag van bekwaamheid, maar waarbij ook
vaardigheden worden geoefend en gewerkt wordt aan de beroepshouding van
studenten. In onderstaand schema is uiteengezet welke vakken een bijdrage
leveren aan de zeven onderscheiden competenties. In het schema met toelichting
is weergegeven welke vakken een nadrukkelijke bijdrage leveren aan de
betreffende competentie.
Inte
rper
soon
lijk
com
pet
ent
Ped
ago
gis
ch
com
pet
ent
Vak
inh
oud
elij
k e
n
did
acti
sch
co
mp
eten
t
Org
anis
ato
risc
h
com
pet
ent
Sam
enw
erk
en m
et
coll
ega’
s
Sam
enw
erk
en m
et d
e
om
gev
ing
Ref
lect
ie e
n
on
twik
kel
ing
Jaar 1
Pedagogiek 1 X X X X
Wiskunde X
Sociologie 1 X X X X X
Filosofie 1 X X
Psychologie, introductie X X X
Psychologie, toegepast X X X X X
Filosofie van opvoeding en
onderwijs
X X X X
Referaatpracticum X X X
Jaar 2
Pedagogiek 2 X X X X
Wetenschapsfilosofie X X X
Statistiek 1 X
Sociologie 2 X X X
Andragogiek X X X X X X
Onderwijskunde X X X X
Beroepsoriëntatie en
internationalisering
X X X X X X
Jaar 3
Visie en Profilering X X X X
Gespreksvoering en rapportage X X X X X X
Beleid en organisatie X X X X X
Advisering en begeleiding X X X X X
Orthopedagogiek X X X X
Lerarenvariant X X X X X X
Onderwijsbegeleiding X X X X
Jeugdzorg X X X X X
Multiculturaliteit in onderwijs en X X X X X
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
27
jeugdzorg
Methodologie/onderzoekspracticum X
Jaar 4
Terugkombijeenkomsten X X X
Stage X X X X X X X
Scriptie X X X X Interpersoonlijk competent: Student leert op een goede constructieve wijze leiding te
geven en heeft kennis van groepsprocessen, communicatietheorieën; Pedagogisch
competent: Student leert hoe hij de ontwikkeling van leerlingen/ deelnemers bevordert in
relatie tot contextuele factoren als cultuur en met kennis van ontwikkelings- en
opvoedingstheorieën; Vakinhoudelijk en didactisch competent: De student heeft kennis
van het pedagogisch vakgebied en daaraan gerelateerde vakgebieden en is in staat die
kennis en de toepassing daarvan over te dragen; Organisatorisch competent: De student
leert hoe hij de planmatig het onderwijs inricht en heeft kennis van de organisatorische
aspecten van verschillende soorten leer- en werkomgevingen; Samenwerken met
collega’s: De student werkt samen met mede-studenten en beroepsbeoefenaren als
voorbereiding op het samenwerken met collega’s; Samenwerking met de omgeving: De
student leert hoe hij zich ondernemend opstelt tegenover stakeholders in het pedagogisch
werkveld en heeft kennis van culturen en structuren van organisaties en gezinnen;
Reflectie en ontwikkeling: De student reflecteert op zijn professionele kennis, houding en
bekwaamheid (Gebaseerd op Beroepsbekwaamheidseisen VO/BVE, 20 mei 2004)
Kennisbasis
De vakinhoudelijke component van de lerarenopleidingen Pedagogiek (kolom 3
van bovenstaande tabel) is in 2012 op landelijk niveau uitgewerkt in een
Kennisbasis. De opleiding was vertegenwoordigd in de redactie van deze
kennisbasis en heeft derhalve een actieve inbreng gehad in de ontwikkeling
ervan. In de Kennisbasis zijn tien domeinen met daaronder subdomeinen
onderscheiden, waarvan hieronder een overzicht:
- Pedagogiek: Markante pedagogische stromingen in het verleden en
heden; Perspectieven op de opvoedingswerkelijkheid en
opvoedingselementen.
- Orthopedagogiek: Ontwikkeling van gedrag; Problematische
opvoedingssituaties en ontwikkelingsproblemen bij kinderen, jeugdigen
en gezin; Jeugdbeleid.
- Onderwijskunde: Didactiek; Schoolontwikkelingen;
Onderwijszorgstructuur; De specifieke wereld van het MBO.
- Psychologie: Stromingen in de psychologie; Ontwikkeling & leren;
Ontwikkelingspsychologie; Psychopathologie.
- Filosofie: Geschiedenis van de filosofie; Ethiek; Wetenschapsfilosofie.
- Sociologie: Sociologie als wetenschap; Cultuur & diversiteit;
Samenleving.
- Opvoedingsondersteuning: Geschiedenis van de
opvoedingsondersteuning; Opvoeding, opvoedingsvragen;
Ontwikkelingsstimulering en preventieprogramma’s; Theoretische
begeleidingsinvalshoeken.
- Communicatie: Basiskennis en basisvaardigheden communicatie;
Communicatiemodellen; Groepsdynamica; Schriftelijke communicatie.
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
28
- Management en organisatie: Management en beleid; Organisatiekunde;
Coachen en leidinggeven.
- Onderzoek: Vormen van onderzoek; Kwaliteit van onderzoek; Stappen en
fasen in onderzoek.
De opleiding besteedt aandacht aan alle domeinen en subdomeinen. In de
hieronder afgebeelde tabel is dit te zien op het niveau van de domeinen.
Ped
ago
gie
k
Ort
ho
ped
ago
gie
k
On
der
wij
sku
nd
e
Psy
cho
log
ie
Fil
oso
fie
So
cio
log
ie
Op
vo
edin
gs-
on
der
steu
nin
g
Co
mm
un
icat
ie
Man
agem
ent
en
org
anis
atie
On
der
zoek
Jaar 1
Pedagogiek 1 X X X X X X
Wiskunde
Sociologie 1 X X
Filosofie 1 X
Psychologie, introductie X X X X
Psychologie, toegepast X X X
Filosofie van opvoeding
en onderwijs
X X X X
Referaatpracticum X
Jaar 2
Pedagogiek 2 X X X X X X
Wetenschapsfilosofie X
Statistiek 1 X
Sociologie 2 X X X X
Andragogiek X X X X
Onderwijskunde X X X
Beroepsoriëntatie en
internationalisering
X X X
Jaar 3
Visie en Profilering X X X
Gespreksvoering en
rapportage
X X
Beleid en organisatie X X
Advisering en
begeleiding
X X X X X
Orthopedagogiek X X X X
Lerarenvariant X X X
Onderwijsbegeleiding X X X X X X X
Jeugdzorg X X X X X X
Multiculturaliteit in X X X X X X
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
29
onderwijs en jeugdzorg
Methodologie/onderzoek
spracticum
X X
Jaar 4
Terugkombijeenkomsten X X
Stage X X
Scriptie X X X
2.4 Studielast
Met ingang van het studiejaar 2003-2004 is de opleiding overgegaan van
studiepunten naar het European Credits Transfer System (ECTS). De opleiding
kent in totaal 240 ECTS; 1 ECTS is 28 uur.
Als men de opleiding verlaat voordat deze geheel is afgerond, kan men
verzoeken om een verklaring (certificaat) waarin staat vermeld welke onderdelen
met goed gevolg zijn afgelegd.
De studielast is per vak verantwoord door een expliciete toewijzing van uren
over de onderdelen contacturen, zelfstudie en practicum. Voor het onderdeel
zelfstudie geldt als norm dat studenten vijf pagina’s per uur kunnen bestuderen.
Voor de academische route is de norm op zes pagina’s per uur vastgesteld.
2.5 Overzicht studiepunten reguliere beroepsgerichte route
Schematisch overzicht van de reguliere, beroepsgerichte opleiding
Pedagogiek 1
15
Wiskunde
4
Sociologie 1
7
Filosofie 1
7
Psych.
Intro-
ductie
6
Psych.
Toege-
past
7
Filosofie
van opv.
en ond.
10
Referaat
Practi-
cum
4
JAAR 1
Propedeu-
se
60
Pedagogiek 2
15
Filosofie 2
7
Statistiek 1
8
Sociologie
2
8
Subdisciplines:
Andragogiek (10)
Onderwijskunde (10)
20
Beroeps-
oriëntatie en
internationa-
lisering
2
JAAR 2
60
4 Taakvelden: 1)
4x4=16
Subdiscipline:
Orthopedagogiek
10
Beroeps-
differen-
tiatie 2)
2x9=18
Multiculturaliteit in
onderwijs en jeugdzorg
6
Methodolo-
gie
10
JAAR 3
60
STAGE
44
SCRIPTIE
16
JAAR 4
60 1) Visie en profilering, Advisering en begeleiding, Beleid en organisatie,
Gespreksvoering en rapportage 2) Keuze uit: Lerarenvariant, Onderwijsbegeleiding, Jeugdzorg
Propedeuse
De propedeuse omvat het eerste studiejaar. Het bestaat uit een basisprogramma
met een oriënterend, motiverend en selecterend karakter. Het programma bevat
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
30
inleidingen in het hoofdvak Pedagogiek, de hulpwetenschappen Filosofie,
Psychologie en Sociologie, het steunvak Wiskunde en het vak Filosofie van
opvoeding en onderwijs. De studielast van het basisprogramma bedraagt,
inclusief onderwijscontacttijd en literatuurstudie, in totaal 60 ECTS. Daarbij is
de volgende verdeling van toepassing:
Eerste studiejaar: propedeuse
Onderdelen ECTS
Pedagogiek 1 15
Psychologie: Introductie 6
Psychologie: Toegepast 7
Sociologie 1 7
Filosofie 1 7
Wiskunde 4
Filosofie van opvoeding en onderwijs 10
Referaatpracticum 4
Het tweede studiejaar
Het tweede studiejaar is het eerste jaar van het postpropedeutische programma.
Het bevat een voortzetting en verdieping van het basisprogramma en een nadere
oriëntatie in subdisciplines van de pedagogiek.
De voortzetting en verdieping van het basisprogramma betreft het hoofdvak
Pedagogiek, de hulpwetenschappen Sociologie en Filosofie
(wetenschapsfilosofie) en het steunvak Statistiek 1.
De subdisciplinaire oriëntaties zijn vakken die een verdieping geven van het
hoofdvak Pedagogiek naar enkele subdisciplines, namelijk: Onderwijskunde,
Andragogiek en Orthopedagogiek. In het tweede studiejaar dienen Andragogiek
en Onderwijskunde te worden gevolgd. De oriëntaties vormen een voorbereiding
op de beroepsdifferentiaties in het derde studiejaar. Daarbij gelden de volgende
combinaties: Onderwijskunde bereidt voor op Onderwijsbegeleiding,
Andragogiek en Orthopedagogiek op Jeugdzorg.
De studielast bedraagt 60 ECTS en is als volgt verdeeld:
Tweede studiejaar
Onderdelen ECTS ECTS
Pedagogiek 2 15
Sociologie 2 8
Filosofie 2: Wetenschapsfilosofie 7
Statistiek 1 8
Beroepsoriëntatie en Internationalisering
(voorheen Vrije keuze)
2
2 subdisciplines: 20
- Andragogiek 10
- Onderwijskunde 10
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
31
Overgangsregeling in verband met wijziging programma
Met ingang van 2013-2014 is het aantal studiepunten van het vak Pedagogiek 2
verlaagd van 16 naar 15 ects. Het aantal ects van het vak Vrije keuze (met
ingang van 2013-2014 Beroepsoriëntatie en Internationalisering) is verhoogd van
1 naar 2 ects. Studenten die reeds met goed gevolg Pedagogiek 2 hebben
afgerond voor 16 ects kunnen volstaan met de module Vrije keuze van 1 ect
volgens de studiegids 2012-2013. Studenten die Pedagogiek 2 afsluiten voor 15
ects dienen de Beroepsoriëntatie en Internationalisering module voor 2 ects te
voldoen. Studenten die al begonnen zijn met het onderdeel Vrije keuze voor 1
ect, maar nog wel het vak Pedagogiek 2 moeten doen voor 15 ects kunnen de
reeds behaalde activiteiten inzetten voor het nieuwe onderdeel Beroepsoriëntatie
en Internationalisering. De onderdelen die binnen het oude studieonderdeel
‘Vrije keuze’ één stempel opleverden, kunnen binnen het nieuwe vak
‘Beroepsoriëntatie en Internationalisering’ worden ingezet voor de workshop
(punt b studiegidstekst) en de vrije keuze onderdelen (punt c studiegidstekst).
Het derde studiejaar
In het derde studiejaar gaan de wegen uiteen van studenten die de academische
route volgen en van hen die de beroepsgerichte reguliere routes volgen (LV en/of
ABV).
Voor studenten die het beroepsgerichte reguliere programma volgen, is het derde
studiejaar een beroepsgericht jaar. Het bestaat uit een verdieping van het vak
Pedagogiek in de subdiscipline Orthopedagogiek. Daarnaast krijgen studenten
het vak Methodologie.
Beroepsvoorbereiding vindt plaats in vier taakveldonderdelen, de
beroepsdifferentiaties en het ondersteunende vak Multiculturaliteit in onderwijs
en jeugdzorg. De taakvelden hebben betrekking op typen functies, die binnen
allerlei beroepssectoren kunnen worden vervuld. De volgende algemene
taakveldonderdelen worden onderscheiden: Visie en profilering, Advisering en
begeleiding, Beleid en organisatie en Gespreksvoering en rapportage.
De beroepsdifferentiatie verzorgt de opleiding tot de tweedegraads
lesbevoegdheid en/of geeft een algemene beroepsvoorbereiding op enkele
pedagogische/agogische werkterreinen. De student moet twee differentiaties
kiezen uit de volgende drie mogelijkheden:
Lerarenvariant (LV), Onderwijsbegeleiding (ABV), Jeugdzorg (ABV).
Ter ondersteuning van de beroepsdifferentiaties wordt het vak Multiculturaliteit
in onderwijs en jeugdzorg aangeboden. De studielast van het derde jaar bedraagt
in totaal 60 ECTS. Hierbij geldt voor de studenten van de reguliere
beroepsgerichte route de volgende verdeling.
Derde studiejaar: reguliere beroepsgerichte route.
Onderdeel Onderverdeling ECTS ECTS
Beroepsdifferentiatie: 18
1e Beroepsdifferentiatie 9
2e Beroepsdifferentiatie 9
Multiculturaliteit in onderwijs 6
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
32
en jeugdzorg
Methodologie en
onderzoekspracticum
10
Subdiscipline:
Orthopedagogiek 10
4 Taakvelden: 16
Visie en profilering 4
Advisering en
begeleiding
4
Beleid en organisatie 4
Gespreksvoering en
rapportage
4
Het vierde studiejaar
Het vierde studiejaar bestaat uit een stage en een afronding van de studie in de
vorm van een scriptie. De stage bestaat uit 44 ECTS en wordt gevolgd in
aansluiting op één of twee van de gekozen beroepsdifferentiaties. Studenten
mogen de stage ook splitsen in twee halve stages van 22 ECTS. De combinatie
van een beroepsdifferentiatie met een stage van tenminste 22 ECTS levert de
aantekening van specialisatie van de betreffende beroepsdifferentiatie op. Alleen
de aantekening specialisatie Lerarenvariant leidt tot een tweedegraads
lesbevoegdheid in de Pedagogiek.
De scriptie wordt in het laatste deel van het vierde studiejaar gedaan. Deze bevat
een vraagstelling die zowel theoretisch als empirisch wordt onderzocht. De
scriptie binnen de reguliere beroepsgerichte routes omvat 16 ECTS.
De totale omvang van het vierde studiejaar bedraagt 60 ECTS en is voor
studenten binnen de reguliere beroepsgerichte route als volgt verdeeld:
Vierde studiejaar: reguliere beroepsgerichte route
Onderdelen ECTS ECTS
Stage 44
Stage bij 1e of 2
e beroepsdifferentiatie 44
Stageverplichtingen met twee specialisaties:
Stage bij 1e beroepsdifferentiatie 22
Stage bij 2e beroepsdifferentiatie 22
Scriptie 16
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
33
2.6 Overzicht studiepunten academische route
Schematisch overzicht van de academische route
Overeenkomstig jaar 1 reguliere beroepsgerichte opleiding
JAAR 1
Propedeu-
se
60
Overeenkomstig jaar 2 reguliere beroepsgerichte opleiding
JAAR 2
60
1 Taakveld1)
4
1 Beroeps-
Differentiatie2)
9
Subdiscipline
Orthopeda-
gogiek/
Schakel-
variant3)
10
Acad.vakken4)
21
Statistiek
2
6
Methodolo-
gie
10
JAAR 3
60
1 Taakveld1)
4
4 Methodologie vakken:
Testtheorie (4)
Statistiek 3 (4)
Grondslagen van onderzoek
(3)
Methoden en Technieken van
onderzoek (3)
14
STAGE
22
SCRIPTIE
20
JAAR 4
60 1) Keuze uit: Visie en profilering, Advisering en begeleiding, Beleid en organisatie,
Gespreksvoering en rapportage 2) Keuze uit: Lerarenvariant, Onderwijsbegeleiding, Jeugdzorg 3) Studenten uit de academische route Pedagogiek en Onderwijskunde volgen het
reguliere HBO-vak Orthopedagogiek, studenten uit de academische route
Orthopedagogiek volgen de schakelvariant van het vak (Inleiding
orthopedagogiek). Ze krijgen hiervoor wel 10 ECTS. 4) Academische route Pedagogiek en Onderwijskunde: keuze van drie uit vier
vakken (Psychologie, Effectiviteit van Onderwijs, Jeugd & Gezinspedagogiek,
LLL in context: inhoud en professionaliteit (voorheen Werkplek leren)). Zie tabel
derde studiejaar academische route Pedagogiek en Onderwijskunde.
Academische route Orthopedagogiek: vrije keuze van minimaal 21 ects uit aanbod
inhoudelijke vakken Schakelprogramma Orthopedagogiek. Zie tabel derde
studiejaar academische route Orthopedagogiek.
De academische route, die feitelijk start in jaar 3, kent twee varianten. Wanneer
studenten de academische route Pedagogiek en Onderwijskunde succesvol
doorlopen, biedt hun diploma rechtstreeks toegang tot de master Algemeen
Pedagogische Wetenschappen en de master Onderwijskunde. De academische
route Orthopedagogiek geeft toegang tot een verkort schakelprogramma
waarmee de student uiteindelijk kan doorstromen naar de master
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
34
Orthopedagogiek. Voor nadere informatie over de masters kunnen studenten de
studiegids van de masteropleiding aanvragen bij de onderwijsbalie van de
Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Grote Kruisstraat 2/1,
Groningen. Telefoonnummer 050 – 363 6301.
De beschrijvingen van de vakken die behoren tot de academische route zijn
opgenomen in de studiegids van de schakelprogramma’s, die bij het
secretariaat verkrijgbaar is of online via de website onder de knop
Schakelprogramma’s. Overigens staat het studenten uit de reguliere
beroepsgerichte route vrij om vakken uit de academische route als extra-
curriculaire vakken te volgen.
2.6.1 Academische route Pedagogiek en Onderwijskunde
De keuze voor de academische route vindt plaats in het derde jaar. De eerste
twee jaar komen dus overeen met de reguliere beroepsgerichte route en staan
beschreven in paragraaf 2.5. Een aantal vakken uit de academische route valt
onder het door de SPO verzorgde schakelprogramma Pedagogiek en
Onderwijskunde. Het schakelprogramma wordt in de avonduren gegeven (ook
op maandag en dinsdagavond), maar de tentamens vinden deels overdag plaats.
We raden studenten aan om contact op te nemen met de studiecoördinator voor
het maken van een studieplanning.
Het derde studiejaar
Voor studenten die de academische route Pedagogiek en Onderwijskunde volgen, vervallen twee taakvelden, één beroepsdifferentiatie en het vak
Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg. Hiervoor komen vakken uit het
schakelprogramma Pedagogiek en Onderwijskunde in de plaats. Het gaat daarbij
om een aantal academische vakken, waaronder vijf methodologische vakken:
Methodologie en onderzoekspracticum, Statistiek 2 (PABAP029), Statistiek 3
(PABA3065), Testtheorie (PABA2064A), Methoden en technieken van
onderzoek (PABA2062A) en Grondslagen van onderzoek (PABA2061A). Van
het vak Methodologie kan de HBO-variant gedaan worden, studenten worden
geacht om bij het onderzoekspracticum aan te schuiven bij de schakelstudenten.
Daarnaast maken studenten, afhankelijk van het gewenste mastertraject een
keuze van drie uit vier vakken:
Psychologie (Ontwikkelings- en leerpsychologie), Effectiviteit van onderwijs en
volwasseneneducatie, Jeugd en gezinspedagogiek en/of LLL in context: inhoud
en professionaliteit (voorheen Werkplek leren).
Het onderdeel Psychologie uit de academische route Pedagogiek en
Onderwijskunde bestaat uit de onderdelen Ontwikkelingspsychologie
(PABA2050) uit het Orthopedagogiek schakelprogramma en het tweepunts
onderdeel Leerpsychologie uit het schakelprogramma Pedagogiek en
Onderwijskunde. De stof van het deel “Psychologie: introductie” dat in de
schakelprogramma’s wordt aangeboden is reeds aan bod gekomen bij het vak
Psychologie van de propedeuse.
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
35
Derde studiejaar: academische route Pedagogiek en Onderwijskunde
ECTS ECTS
Algemeen 39 Orthopedagogiek 10
Onderzoekspracticum 10
(incl.
Metho-
dologie
HBO)
Statistiek 2 (PABAP029) 6
1 beroepsdifferentiatie 9
1 taakveld 4
Gedifferentieerd deel master
Onderwijskunde: 21
Verplichte onderdelen: 14
Psychologie (Ontwikkelings-
en leerpsychologie)
7
Effectiviteit van onderwijs en
volwasseneneducatie
7
Keuzeonderdelen 1 uit 2: 7
Jeugd en gezinspedagogiek 7
LLL in context: inhoud en
professionaliteit (voorheen
Werkplek leren)
7
Gedifferentieerd deel master
Algemeen Pedagogische
Wetenschappen:
21
Keuze 3 uit 4 vakken: Psychologie (Ontwikkelings-
en leerpsychologie)
7
Effectiviteit van Onderwijs en
volwasseneneducatie
7
Jeugd en gezinspedagogiek 7
LLL in context: inhoud en
professionaliteit (voorheen
Werkplek leren)
7
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
36
Het vierde studiejaar
Het vierde studiejaar bestaat in de academische route uit de scriptie, de stage en
enkele vakken. De stage is korter dan in de reguliere beroepsgerichte route (22
i.p.v. 44 ECTS) en wordt gevolgd in aansluiting op de gekozen
beroepsdifferentiatie. Aan de scriptie van de academische route worden
zwaardere eisen gesteld en dit studieonderdeel kent daarom een hogere studielast
(20 i.p.v. 16 ECTS).
Vierde studiejaar: academische route Pedagogiek en Onderwijskunde
Onderdelen ECTS
1 taakveld 4
Statistiek 3 (PABA3065) 4
Testtheorie (PABA2064A) 4
Grondslagen van onderzoek (PABA2061A) 3
Methoden en technieken van onderzoek (PABA2062A) 3
Stage 22
Scriptie 20
2.6.2 Academische route Orthopedagogiek
De keuze voor de academische route vindt plaats in het derde jaar. De eerste
twee jaar komen dus overeen met de reguliere beroepsgerichte route en staan
beschreven in paragraaf 2.5. Een aantal vakken uit de academische route valt
onder het door de SPO verzorgde schakelprogramma Orthopedagogiek. Het
schakelprogramma wordt in de avonduren gegeven (ook op maandag en
dinsdagavond), maar de tentamens vinden deels overdag plaats. We raden
studenten aan om contact op te nemen met de studiecoördinator voor het maken
van een studieplanning in verband met de gevolgen die keuzes kunnen hebben
voor de afstudeerrichting in de master.
Voor de academische route Orthopedagogiek geldt dat studenten na het
doorlopen van deze route nog een schakelprogramma moeten volgen, voordat zij
naar de master van Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen kunnen.
Normaal gesproken heeft dit schakelprogramma een studielast van 120 ECTS en
duurt dus minimaal twee jaar. Wanneer studenten kiezen voor de academische
route Orthopedagogiek binnen de HBO-pedagogiek opleiding, kunnen zij,
afhankelijk van de vakken die ze kiezen, tenminste 66 ECTS binnen de HBO-
opleiding volgen, zodat er nog maximaal 54 ECTS resteren voor het
schakelprogramma. Omdat het voor kan komen dat de resterende vakken in het
rooster overlappen, dient de student er rekening mee te houden dat na het
doorlopen van dit programma toch nog twee jaar geschakeld moet worden,
voordat kan worden overgestapt naar de master.
Het derde studiejaar
Voor studenten die de academische route volgen, vervallen twee taakvelden, één
beroepsdifferentiatie en het vak Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg. In
plaats van het HBO-vak Orthopedagogiek volgen deze studenten het vak
Inleiding orthopedagogiek uit het schakelprogramma van Orthopedagogiek.
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
37
Voor de vakken die vervallen komen vakken uit het schakelprogramma
Orthopedagogiek in de plaats, waaronder vijf methodologische vakken:
Methodologie en onderzoekspracticum, Statistiek 2 (PABAP029), Statistiek 3
(PABA3065), Testtheorie (PABA2064A), Methoden en technieken van
onderzoek (PABA2062A) en Grondslagen van onderzoek (PABA2061A).
Van het vak Methodologie kan de HBO-variant gedaan worden, studenten
worden geacht om bij het onderzoekspracticum aan te schuiven bij de
schakelstudenten.
Daarnaast maken de studenten een vrije keuze uit het aanbod van het
Schakelprogramma Orthopedagogiek voor minimaal 21 ECTS. Daarbij zullen
roostertechnische beperkingen een rol spelen.
Derde studiejaar: academische route Orthopedagogiek
ECTS ECTS
Algemeen 39 Inleiding orthopedagogiek 10
Onderzoekspracticum 10
(incl.
Metho-
dologie
HBO)
Statistiek 2 (PABAP029) 6
1 beroepsdifferentiatie 9
1 taakveld 4
Gedifferentieerd deel
master Orthopedagogiek: 21
Vrije keuze uit aanbod
schakel Orthopedagogiek
voor minimaal 21 ECTS:
Personen met beperkingen I
(PABA5232)
6
Leer- en onderwijsproblemen I
(PABA5251)
6
Gedrags- en opvoedingsproblemen
I
(PABA5243)
6
Ontwikkelingspsychologie
(PABA2050)
5
Psychopathologie kind en jeugdige
(PABA5272)
6
Diagnostiek en behandeling
(PABA5212)
6
Diagnostische vaardigheden
(PABA5311)
7
Ontwikkelingsneuropsychologie
(PABA5372)
5
OPB: Opvoeden van personen met
beperkingen: evidence based
intervention A (PABA5334)*
5
OPB: Opvoeden van personen met
beperkingen: evidence based
8
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
38
intervention B (PABA5335)*
OPB: Practicum OPB* 1
LP: Diagnostiek en interventie:
leerproblemen A (PABA5351)*
7
LP: Diagnostiek en interventie:
leerproblemen B (PABA5352)*
6
LP: Practicum Leerproblemen* 1
JZ: Jeugdzorg: Gedrags- en
opvoedingsproblemen 2
(PABA5344)*
7
JZ: Jeugdzorg: kwaliteit en
effectiviteit van de jeugdzorg
(PABA5345)*
6
JZ: Practicum Jeugdzorg* 1
* OPB (Opvoeden van personen met beperkingen), LP (Leerproblemen) en JZ
(Jeugdzorg) behoren tot de verdiepingsminor in het schakelprogramma
Orthopedagogiek. Kijk voor meer informatie op de website www.spo-
groningen.nl – Schakelprogramma – Onderwijsprogramma’s. Van de drie
richtingen moeten er twee gedaan worden. De keuze die gemaakt wordt in het
schakelprogramma is bepalend voor de afstudeerrichting in de master.
Het vierde studiejaar
Het vierde studiejaar bestaat in de academische route uit de scriptie, de stage en
enkele vakken. De stage is korter dan in de reguliere beroepsgerichte route (22
i.p.v. 44 ECTS) en wordt gevolgd in aansluiting op de gekozen
beroepsdifferentiatie. Aan de scriptie van de academische route worden
zwaardere eisen gesteld en dit studieonderdeel kent daarom een hogere studielast
(20 i.p.v. 16 ECTS).
Vierde studiejaar: academische route Orthopedagogiek
Onderdelen ECTS
1 taakveld 4
Statistiek 3 (PABA3065) 4
Testtheorie (PABA2064A) 4
Grondslagen van onderzoek (PABA2061A) 3
Methoden en technieken van onderzoek (PABA2062A) 3
Stage 22
Scriptie 20
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
39
Wanneer studenten de academische route Orthopedagogiek volgen, krijgen ze
voor minimaal 66 ECTS punten vrijstelling in het Schakelprogramma van
Orthopedagogiek. Het betreft de volgende vakken:
Vrijstellingen in het schakelprogramma Orthopedagogiek
Vak ECTS in
schakelprogramma
Wiskunde
Statistiek 1 (PABAP028) 5
Statistiek 2 (PABAP029) 5
Methodologie (PABAP030) 4
Bibliotheekpracticum / referaat 2
Inleiding Orthopedagogiek (PABAP027) 9
Statistiek 3 (PABA3065) 4
Schakelwerkstuk 6
Methoden en technieken van onderzoek (PABA2062A) 3
Grondslagen van onderzoek (PABA2061A) 3
Testtheorie (PABA2064A) 4
Inhoudelijke vakken divers minimaal 21
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
40
2.7 Examens en tentamens
2.7.1 De examenregeling
De examenregeling voor de opleiding HBO-pedagogiek is neergelegd in een
Onderwijs- en Examenreglement (OER). Een exemplaar van het OER is
opgenomen in bijlage 4.5 van deze studiegids. Het examen van de opleiding
HBO-pedagogiek is een dossierexamen, dat wordt afgenomen in de vorm van
tentamens. Daarbij zijn in ieder geval de volgende regelingen van toepassing:
- een examenvak wordt afgesloten met een tentamen, een werkstuk of een
opdracht. Een werkstuk kan de vorm hebben van een opgave over de
literatuur (take-home), het schrijven van een betoog of verslag of het
schrijven van een plan voor diagnose, behandeling, voorlichting of
opleiding. Een opdracht kan de vorm hebben van een presentatie, maar
kan ook een andere opdracht zijn, bijv. het uitvoeren van een data-
analyse. Men is geslaagd voor een examenvak indien op het tentamen, het
werkstuk en/of de opdracht een cijfer 5,5 of hoger is behaald. Het cijfer
wordt afgerond op maximaal 1 één decimaal. Voor vakken uit de
academische routes die zijn getentamineerd met een RuG tentamen geldt
doorgaans dat er geen cijfers tussen de 5,0 en 6,0 worden gegeven;
- als een (deel)tentamen meer dan eenmaal wordt afgelegd, geldt het
hoogste cijfer;
- er wordt tenminste tweemaal per studiejaar de gelegenheid geboden
(deel)tentamens af te leggen;
- de examinator stelt de uitslag van een tentamen vast binnen twee weken
nadat het is afgelegd en verschaft de administratie van de opleiding de
nodige gegevens ten behoeve van de uitslag aan de student. Gedurende
tenminste zes weken na bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk
tentamen heeft een student recht op inzage van het beoordeelde werk. Een
afspraak voor inzage van het tentamen kan worden gemaakt bij het
studiesecretariaat;
- de examinator stelt de uitslag van de beoordeling van een werkstuk vast
binnen zes weken na de dag waarop de inlevertermijn is verstreken;
- tegen beslissingen van de examencommissie, respectievelijk een
examinator kunt u schriftelijk en gemotiveerd beroep aantekenen bij het
bestuur van de Stichting Pedagogisch Onderwijs;
- een student ontvangt tenminste eenmaal per jaar een overzicht van de
behaalde studieresultaten.
2.7.2 Het examenprogramma
Het examenprogramma bestaat uit een aantal examenvakken. De examenvakken
worden vermeld op de cijferlijst die bij het diploma wordt uitgereikt. Het
examenprogramma is gesplitst in een propedeutisch examen en een
bachelorexamen.
Het examenprogramma propedeuse bestaat uit de vakken: Pedagogiek 1,
Psychologie: Introductie, Psychologie: Toegepast, Sociologie 1, Filosofie 1,
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
41
Wiskunde, Filosofie van opvoeding en onderwijs en het Referaatpracticum. Men
is geslaagd voor het propedeutische examen indien voor de afzonderlijke vakken
minimaal een 5,5 is behaald.
Het examenprogramma van de bachelor bestaat uit de tentamens voor de
studieonderdelen uit het tweede, derde en vierde studiejaar, evenals het
stageverslag en de scriptie. Hierbij geldt een keuze van twee uit de drie
beroepsdifferentiaties. Men is geslaagd voor het bachelorexamen indien voor alle
examenonderdelen minimaal een 5,5 is behaald.
Sommige onderdelen worden getoetst met een werkstuk. In het geval van een
schriftelijk betoog (essay) dient de student een tekst te schrijven over een door de
docent aangedragen of een zelf geformuleerd probleem. Zowel de inhoud als de
opzet wordt beoordeeld. Ten aanzien van de inhoud geldt dat het betoog blijk
moet geven van theoretisch inzicht. Ten aanzien van de opzet geldt dat het
betoog een inleiding heeft waarin de (maatschappelijke) relevantie van het
centrale probleem uiteengezet wordt. De inleiding bevat een vraagstelling/these
en kan al (een aanzet tot) de beantwoording van het probleem bevatten. De
inleiding wordt gevolgd door een gedeelte waarin de argumentatie aan bod komt
en waarin de conclusie van het betoog wordt geformuleerd. Het stuk kan
eindigen met een resumé, een evaluatie van het geheel, vraagstukken die nader
onderzoek behoeven of ander commentaar. Het betoog is een samenhangend
adequaat geordende tekst, waarin goed gebruik wordt gemaakt van titels en
kopjes en kent een correcte bronvermelding (zie hiervoor: Dijkstra, A.J. (2012).
Verwijswijzer: onderzoeksrapportage en bronvermelding volgens de APA-
richtlijnen. Groningen: Antharis. 134 p. ISBN 978 90 818838 01). Er moet
sprake zijn van een juiste woordkeuze en een vloeiende zinsopbouw.
2.7.3 Inpassingsregelingen
Studenten die al een andere hogere beroepsopleiding of een wetenschappelijke
opleiding hebben gevolgd, kunnen in aanmerking komen voor een
inpassingsregeling. Een dergelijke regeling houdt in dat men voor een aantal
vakken wordt vrijgesteld. De studiecoördinator, daartoe gemachtigd door de
examencommissie, stelt per student een inpassingsregeling op. Hierbij wordt
onder meer gelet op de jaren waarin de betreffende opleiding is gevolgd, het type
opleiding, de betreffende onderwijsinstelling, de gevolgde vakken en de
literatuur voor deze vakken.
Studenten met een verwante middelbare beroepsopleiding niveau 4 (o.a. MBO-
IW, MBO-SPW, MBO-SAW) kunnen in aanmerking komen voor een
gedeeltelijke vrijstelling voor de stage. In sommige specifieke gevallen wordt op
basis van relevante werkervaring vrijstelling van de stage verleend.
Studenten met een HAVO- of VWO-diploma met wiskunde als examenvak
kunnen onder voorwaarden in aanmerking komen voor een vrijstelling voor het
tentamen wiskunde. Studenten die menen in aanmerking te komen voor een
inpassingsregeling dienen zo spoedig mogelijk na inschrijving contact op te
nemen met de studiecoördinator. Zij dienen bewijsstukken te overleggen waarin
bovengenoemde gegevens zijn vermeld.
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
42
2.7.4 Vrijstellingen
Naast of in plaats van een inpassingsregeling kan een student op grond van de
genoten vooropleiding in aanmerking komen voor een individuele vrijstelling
voor een tentamen of een deel daarvan. Vrijstellingen worden verleend door de
examencommissie. Vrijstellingen kunnen bij de studiecoördinator aangevraagd
worden. Alle verzoeken tot vrijstellingen dient men te onderbouwen met
bewijsstukken. Het is aan te bevelen de aanvragen voor vrijstellingen zo spoedig
mogelijk na inschrijving in te dienen.
2.8 De kwaliteitsbewaking
Het bewaken van de kwaliteit van de opleiding HBO-pedagogiek geschiedt door:
- toezicht op de voortgang van de opleiding door de studieleiding;
- een periodiek overzicht per student en per examenvak van de
studieresultaten;
- schriftelijke evaluatie van de studieonderdelen. In het kader van de
kwaliteitszorg wordt aan studenten de mogelijkheid gegeven om bij elk
vak een evaluatieformulier in te vullen, waarbij anoniem feedback kan
worden gegeven over alle aspecten van het vak, de colleges en de
toetsing. Doorgaans worden de evaluatieformulieren direct na afloop van
het tentamen ingevuld, maar evaluatieformulieren mogen ook naar huis
worden meegenomen en worden opgestuurd. Deze evaluaties worden
gebruikt om de kwaliteit van het onderwijs in de gaten te houden en waar
nodig te verbeteren.
De gang van zaken is als volgt: de ingevulde evaluatieformulieren worden
verwerkt tot een verslag waarin een samenvatting wordt gegeven van alle
scores en opmerkingen. Dit verslag wordt naar de betreffende docent(en)
gestuurd en in het geval van een RUG-tentamen (academische route) ook
naar de docent(en) van het vak bij de RUG. In het verslag worden
opvallend slecht scorende items nadrukkelijk bij de docent onder de
aandacht gebracht, wanneer de evaluatie over de hele linie slecht uitpakt
neemt de studieleider contact op met de docent.
Alle verslagen van de HBO-vakken worden bovendien jaarlijks
besproken in de Opleidingscommissie van de HBO-pedagogiek, waarin
behalve docenten ook studenten zitting hebben en waarbij de
studieleiding aanwezig is als toehoorder. Tijdens deze vergaderingen kan
besloten worden dat er actie ondernomen moet worden. Soms gaat het om
zaken die moeten worden voorgelegd aan de docent, soms zijn het meer
organisatorische zaken en wordt het behandeld binnen het bureau van de
SPO, en soms wordt het doorgespeeld aan andere organen binnen de SPO
zoals de Examencommissie;
- periodiek overleg van de opleidingscommissie;
- periodiek overleg tussen docenten en studieleiding;
- overleg binnen examencommissie;
- een interne programma-evaluatie, waarbij het werkveld wordt betrokken;
DE OPLEIDING HBO-PEDAGOGIEK
43
- toezicht door de inspectie;
- visitatie in het kader van accreditatie.
2.9 Doorstroming naar de universitaire opleidingen
De opleiding HBO-pedagogiek wordt gekenmerkt door de nauwe band met de
Rijksuniversiteit Groningen. Veel docenten zijn of waren werkzaam bij de
universitaire studierichtingen Pedagogiek en Onderwijskunde. Daarnaast
verzorgt de SPO schakelmogelijkheden naar de universitaire mastertrajecten
binnen de Pedagogische Wetenschappen & Onderwijskunde. Naast de
academische route binnen de opleiding HBO-pedagogiek organiseert de SPO een
schakelprogramma voor studenten met een HBO-diploma. Studenten met een
SPO-diploma HBO-pedagogiek die niet de academische route hebben gevolgd
maar toch naar de universiteit willen, kunnen vrijstellingen binnen dit
schakelprogramma aanvragen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
44
3 HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
3.1 Algemeen
Studiebegeleiding en coaching studenten
Docent: J. E. de Groot MSc
Vakinhoud: Eerstejaarsstudenten
Bij de opening van het studiejaar is er na afloop van het algemene
programma een speciale bijeenkomst voor studenten die met de
opleiding HBO-pedagogiek starten. Naast een korte rondleiding
door de gebouwen en de bibliotheek komen relevante zaken
betreffende de studie aan de orde.
Gedurende de rest van het studiejaar worden nog twee
begeleidingsbijeenkomsten georganiseerd. Tijdens de
bijeenkomsten komen allerlei onderwerpen aan de orde, zoals:
- algemene studie-aangelegenheden, (studieroutes,
beroepsmogelijkheden, planning, tentamens, samenwerken,
de studiegids enz.)
- studeerstijlen
- het uitwisselen van ervaringen
- reflecteren op de studie
- methodisch handelen
- faciliteiten van de RuG waarvan de SPO-student ook gebruik
mag maken
De studenten kunnen zelf ook onderwerpen aandragen voor de
begeleidingsbijeenkomsten.
In de bijeenkomsten worden o.a. studievaardigheden besproken
waarbij de reader “Studievaardigheden” wordt gebruikt. Deze
reader staat op de DLO, maar is ook te verkrijgen via het
secretariaat.
Naast de begeleidingsbijeenkomsten kunnen studenten ook
persoonlijke studiebegeleiding aanvragen. De student neemt
daarvoor zelf het initiatief. Deze persoonlijke studiebegeleiding
kan plaatsvinden via een persoonlijk gesprek (telefonisch of op
afspraak) of via de mail. Andere vormen, bijvoorbeeld
groepsbegeleiding, zijn ook mogelijk.
Met de coach kunnen allerlei zaken aangaande de studie besproken
worden. Indien nodig kan de studiecoach zaken doorverwijzen en/of
bespreekbaar maken bij de studieleiding.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
45
ECTS: 0
Onderwijsvorm: Hoorcollege en intervisie
Literatuur: - Reader Studievaardigheden (DLO of via het secretariaat)
Toetsvorm: -
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
46
3.2 Het eerste studiejaar
Pedagogiek 1
Docent: dr. D. Lechner
Doelstelling: De student verwerft kennis van en theoretisch inzicht in
elementaire pedagogische concepten, en plaatst de
ontwikkeling ervan in historisch perspectief.
Vakinhoud: Het vak biedt een inleiding in de pedagogiek en haar
basisconcepten, zoals natuurlijke ontwikkeling, groei,
vorming, autonomie, burgerschap, kindgerichtheid.
Dit gebeurt via een historisch overzicht van de geschiedenis
van het denken over opvoeding en onderwijs vanaf de oude
Grieken tot aan de dag van vandaag. Aan de orde komen
dichotomieën en dilemma’s als algemene vs. beroepsvorming,
vrijheid vs. binding, kindgerichtheid vs. het bieden van
structuur, natuurlijke ontwikkeling vs. maatschappelijke
relevantie, en een directieve vs. een uitnodigende
opvoedingsstijl.
Denkers en stromingen die behandeld zullen worden zijn
onder andere Plato, Comenius, Locke, Rousseau, Dewey, de
geesteswetenschappelijke pedagogiek, de reformpedagogiek,
de kritische pedagogiek, de invitational theory en Micha de
Winter.
ECTS: 15
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
40 uur
221 uur
159 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en discussiecolleges; werkcolleges.
Literatuur: 1 Lodewijks-Frencken, E. (1999). Op opvoeding
aangewezen. - 7e dr. Den Haag: Boom Lemma. - 194 p.
- ISBN 9789024405305. (€ 23,50)
2 Overige literatuur zal op het eerste college bekend
worden gemaakt. Een deel zal in pdf-vorm worden
aangeboden; een ander deel in readervorm, die de
student verplicht dient af te nemen (tot max. 450 p.).
3 Zelfgekozen en zelf gevonden aanvullende literatuur
(UB, OPC, internet). ± 150 p.
Toetsvorm: Take-home opdrachten (deels individuele, deels groepsopdr.).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
47
Wiskunde
Docent: dhr. E.H. von Dülmen Krumpelmann BSc
Doelstelling: Voorbereiding op het gebruik van wiskunde zoals dat bij de
voortgezette studie aan de orde komt, voornamelijk in de
vakken Statistiek en Methodologie. De algebrastof voor
HAVO/VWO staat hierbij centraal.
Vakinhoud: Behandeld zullen onder meer worden: getallen, bewerkingen,
vergelijkingen, functies en grafieken, sommeren.
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
20 uur
92 uur
Onderwijsvorm: Er ligt een groot accent op zelfstudie. In de colleges wordt de
theorie behandeld en worden problemen met de gemaakte
opgaven besproken.
Literatuur: Franken, W.M. & Bouts, R.A. (2002). Wiskunde voor statistiek.
- 2e dr. Bussum: Coutinho. - 135 p. - ISBN 9062833179.
(€ 16,50)
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
48
Sociologie 1
Docent: dr. J.W. Schaaf
Doelstelling: Kennismaking met de sociologische benaderingswijze van de
samenleving en maatschappelijke instellingen, de grondbeginselen
van de sociologie en het sociale handelen vanuit een theoretisch
perspectief.
Deze kennismaking omvat de volgende leerdoelen:
- leren welke plaats theorievorming in de sociale
wetenschappen inneemt en hoe hypothesevorming en
toetsing plaatsvindt,
- kennisverwerving van de ideeën van de grondleggers van
de moderne sociologie,
- vragen signaleren en analyseren met betrekking tot
opvoeding, educatie en de opvoedingssituatie,
- een betoog over sociologie kunnen schrijven,
- een mondelinge presentatie over sociologie kunnen geven,
- kunnen reageren op presentaties en deelnemen aan een
discussie,
- een literatuuronderzoek kunnen uitvoeren en daarbij
gebruik maken van ICT.
Omschrijving Sociologie is de wetenschap die het samenleven van mensen
binnen grotere en kleinere verbanden bestudeert. De sociologie als
wetenschap is zowel empirisch als gebaseerd op een theoretisch
begrippenkader. Dit theoretisch kader wordt verder ontwikkeld
vanuit het onderzoek van de maatschappij.
Belangrijke vragen van de sociologie zijn onder meer:
- vragen naar waarden en tussenmenselijke relaties
- vragen naar het ontstaan van sociale ongelijkheid en de
gevolgen ervan
- vragen naar stabiliteit en verandering van de samenleving.
Bij de behandeling van maatschappelijke vragen en begrippen is
het nodig de voornaamste antwoorden van de grondleggers van de
sociologie te kennen en te bereflecteren. Het gaat hier dan om
sociologische stromingen, die tot op de dag van vandaag
doorwerken. Namen van grondleggers waaraan gedacht moet
worden zijn Marx, Durkheim, Weber en Merton. Deze komen alle
in de literatuur en verder in dit programma aan bod.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
49
Vakinhoud: In het onderdeel Sociologie 1, het studiemateriaal en de colleges,
zijn er steeds drie invalshoeken: de theorie, de inhoudelijke
thema’s en vragen van de sociologie, alsmede de vraag wat we
hier in de praktijk van zien en mee kunnen doen.
Wat betreft de theorie zullen in de colleges en oefeningen de grote
lijnen worden geschetst, die vervolgens verder worden uitgediept.
Zo kan inzicht ontstaan in het brede veld van de sociologie en haar
methoden.
Bij de thema’s is er ruimte voor reflectie, discussie en verbanden
met de actualiteit.
Bij de vraag naar de praktijk wordt een brug geslagen van de
theorie naar de praktijksituaties van de studenten en andere
relevante praktijksituaties.
ECTS: 7
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
18 uur
98 uur
80 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges. Van de deelnemers wordt behalve
aanwezigheid een actieve inbreng verwacht.
De start elke week is een hoorcollege waarin enkele grote lijnen
en kernbegrippen worden behandeld. De bijeenkomsten zijn
interactief en er is ruim gelegenheid voor het behandelen van
vragen.
Vervolgens is de vorm een werkcollege met opdrachten,
discussies, het houden van een referaat en een co-referaat over een
referaat van medecursisten.
Per college kunnen de werkvormen verschillen en worden deze
per keer omschreven. In de eerste twee weken hoeft er nog geen
referaat te worden gehouden.
Bij de presentaties en in de discussies is er aandacht voor het
logisch redeneren. Het gaat om relevante argumenten en expliciete
aandacht voor de aspecten van de sociologie. Ook komt ter sprake
hoe data worden verzameld en systematisch worden verwerkt in
de sociologie.
Literatuur: De Jager, H, Mok, A.L. & Sipkema, G. (2009). Grondbeginselen
der sociologie. – 13e druk. Groningen: Noordhoff. – 400 p. –
ISBN 9789001763770. (€ 49,45).
De 13e druk wijkt af van eerdere drukken. We werken met de 13
e
druk.
Toetsvorm: Van de deelnemers wordt een actieve inbreng verwacht tijdens de
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
50
colleges en de opdrachten.
Er is een kort referaat dat ook schriftelijk moet worden ingeleverd.
Dit moet voldoende gemaakt worden.
Er is een co-referaat tijdens de werkcolleges, dat ook voldoende
moet worden gedaan.
Aan het einde wordt een werkstuk gemaakt over een sociologisch
probleem waarin zowel de theorie als de praktijk aan bod komt.
Aan de studenten worden enkele problemen voorgelegd waaruit
zij een keuze kunnen maken.
De nadere bepalingen, eisen, wijze van beoordeling en de
berekening van het totale resultaat van de referaten en het
werkstuk, worden in het eerste of tweede college uitgedeeld.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
51
Filosofie 1: Geschiedenis van de filosofie
Docent: dr. P.A. van der Ploeg
Doelstelling: Kennismaking met en oefening in filosofisch vragen en
redeneren. Kennismaking met de geschiedenis van de
filosofie.
Vakinhoud: Filosofie, met name: logica, epistemologie en ethiek.
ECTS: 7
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
24 uur
172 uur
Onderwijsvorm: Hoor- & werkcolleges
Literatuur: 1 Pritchard, D. (2010). What is this thing called
knowledge? Second Edition. Londen/ New York:
Routledge. ISBN 9780415552981 (148 p.) (€ 25,99)
2 Tännsjö, T. (2008). Understanding Ethics. Second
Edition. Edinburgh: Edinburgh University Press.
ISBN 9780748636907. (201 p.) (€ 21,99)
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen (essayvragen, ‘open boek’).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
52
Psychologie: Introductie
Docent: dr. R. Hoekstra en dr. A. Oosterhof
Doelstelling: De student:
- is in hoofdlijnen bekend met de geschiedenis van de
psychologie
- is bekend met de basisstromingen van de psychologie;
- is op de hoogte van diverse psychologische theorieën
en bijbehorende wetenschappelijke onderbouwing;
Vakinhoud: In de colleges worden de volgende stromingen en
vakgebieden besproken:
behaviorisme, cognitieve psychologie, psychoanalyse,
humanistische psychologie, ontwikkelingspsychologie, sociale
psychologie, persoonlijkheidspsychologie, klinische
psychologie en ook wordt aandacht besteed aan (onderdelen
van) functieleer.
ECTS: 6
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
18 uur
150 uur
Onderwijsvorm: Hoorcolleges
Literatuur: 1 Gray, P. (2010). Psychology. – 6e dr. New York: W.H.
Freeman. - 674 p. - ISBN 978-1-4292-5245-4. (€57,35)
Eerdere of latere ongewijzigde drukken toegestaan.
Toetsvorm: Psychologie: Introductie wordt getoetst aan de hand van een
schriftelijk tentamen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
53
Psychologie: Toegepast
Docent: drs. K.F. van Bergen
Doelstelling: De student:
- is in hoofdlijnen bekend met de geschiedenis van de
psychologie
- is bekend met de basisstromingen van de psychologie;
- is op de hoogte van diverse psychologische theorieën
en bijbehorende wetenschappelijke onderbouwing;
- kan aan de hand van psychologische theorievorming
praktische situaties en concrete vraagstukken
analyseren en bespreken;
- ontwikkelt een eigen kritische visie op psychologische
vraagstukken;
- ontwikkelt een bewuste houding ten opzichte van het
vak en wordt gestimuleerd tot een blijvende
belangstelling voor en betrokkenheid bij mensen.
Vakinhoud: De colleges zijn een combinatie van hoor- en werkcolleges. In
het eerste uur wordt ingegaan op de verschillende theoretische
stromingen en de toepassing daarvan in de praktijk. In het
tweede uur wordt aandacht besteed aan de verschillende
onderdelen van een behandelplan en het opstellen daarvan.
ECTS: 7
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
12 uur
101 uur
83 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges aan de hand van (actuele) literatuur en
opdrachten. Het schrijven van een essay of diagnose- en
behandelplan in tweetallen.
Literatuur: 1 Rigter, J. (2008). Het palet van de psychologie:
stromingen en hun toepassingen in de hulpverlening. -
4e dr. Bussum: Coutinho. - 415 p. -
ISBN 9789046900109. (€ 34,00)
Toetsvorm: Het onderdeel Toegepaste psychologie wordt getoetst aan de
hand van het schrijven van een essay of diagnose- en
behandelplan (werkstuk).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
54
Filosofie van opvoeding en onderwijs
Docent: drs. J.A.M. Evers
Doelstelling: Deze cursus beoogt bij studenten gevoeligheid voor de
normativiteit van (ped)agogisch denken en handelen te
ontwikkelen. Deze gevoeligheid is een belangrijke voorwaarde
voor kritische reflectie op eigen en andermans handelwijze.
Door het analyseren van actuele pedagogische thema’s, o.a. in
de vorm van presentaties en discussie, wordt het vermogen tot
kritische reflectie ontwikkeld en aangescherpt.
Vakinhoud: Aan alle agogisch handelen liggen keuzen ten grondslag, of
het nu gaat om gezinsopvoeding, onderwijs of jeugdzorg. Wat
dragen we over aan onze kinderen? Heeft de school een taak
in de overdracht van waarden en normen, of is dit
voorbehouden aan het gezin? Wanneer, waarom en hoe meten
we schoolprestaties van kinderen? Welke betekenis kennen we
toe aan de uitslag? Welke rol kan/moet de overheid spelen in
opvoeding en onderwijs? Wanneer moeten/mogen
hulpverleners in de opvoeding interveniëren?
Om op deze vragen een antwoord te kunnen geven, maken we
keuzes. Al deze keuzes bevatten een normatieve component,
hoe stevig de argumentatie ook gefundeerd is in ‘harde’ cijfers
of andere empirische gegevens. Mensbeelden bijvoorbeeld
spelen, impliciet of expliciet, altijd een rol. In de cursus maken
we kennis met verschillende mensbeelden en de implicaties
ervan voor opvoeding en onderwijs. We leren in deze cursus
om met een kritische blik te kijken naar onderscheidingen
zoals lichaam-geest, nature-nurture, mens-dier, kind-
volwassene en individu-gemeenschap. Aan de hand van
wijsgerig-pedagogische en filosofische teksten analyseren we
concrete opvoedingsdilemma’s. Terugkerend thema daarbij is
de relatie tussen opvoeding, onderwijs en cultuur.
ECTS: 10
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum 1: themacollege
- practicum 2: essay
- zelfstudie
26 uur
55 uur
100 uur
99 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
55
Literatuur: 1 Meijer, W.A.J. (2000). Perspectieven op mens en
opvoeding. - 6e dr. Baarn: HB uitgevers. - 140 p. -.
ISBN 9789055742653. (€ 24,40).
2 Ritzen, R. (2004). Filosofie van het onderwijs: een
analyse van acht hoofdvragen. - Budel: Damon. - 108
p. - ISBN 9789055734634. (€ 12,90)
3 Postman, N. (1996). The end of education. – Vintage
Books – 209 p. – ISBN 9780679750314 (€15,-)
4 Reader (te koop bij de repro van de faculteit GMW).
Toetsvorm: Themacollege (groepsopdracht) en werkstuk (individueel
essay).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
56
Referaatpracticum
Docent: drs. A.J. Dijkstra
Vakinhoud: Studenten krijgen instructie in het gebruik van de universitaire
bibliotheek en de verschillende (online) catalogi. Studenten
schrijven een referaat (i.c. een verslag van een klein
literatuuronderzoek) over een onderwerp op het gebied van
pedagogiek, onderwijskunde of orthopedagogiek. Op basis
van de papers wordt geoefend met het houden van een
mondeling referaat (presenteren van eigen onderzoek).
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum 1: bibliotheek
- practicum 2: paper
- zelfstudie
16 uur
2 uur
62 uur
32 uur
Onderwijsvorm: Gemengde hoor-/werkcolleges, bibliotheekinstructie.
Literatuur: Dijkstra, A.J. (2012). Verwijswijzer. Onderzoeksrapportage en
bronvermelding volgens de APA-richtlijnen. Groningen:
Antharis. - 160 p. – ISBN 9789081883801 (€13,95).
Toetsvorm: Referaat en peer review.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
57
3.3 Het tweede studiejaar
Pedagogiek 2
Docent: dr. D. Lechner
Doelstelling: De student leert vanuit relevante pedagogische theorieën te
kijken naar actuele ontwikkelingen en vernieuwingen in het
veld van opvoeding, onderwijs en jeugdzorg en oriënteert zich
op het pedagogische beroepenveld.
Vakinhoud: 1 Trends & Thema’s, Vernieuwingen & Ontwikkelingen
Aan de orde komen actuele ontwikkelingen als het nieuwe
leren, vermarkting en bureaucratisering, schaalvergroting en
medicalisering; medialisering & mediawijsheid; actuele
denkers en vernieuwingen als competentiegericht leren,
cliëntparticipatie en zorgplicht voor het onderwijs. Deze
trends en ontwikkelingen worden in verband gebracht met de
in Pedagogiek 1 behandelde pedagogische theorieën.
2 De rol van de professionele pedagoog
Daarnaast komen de (beroepsethische) competenties aan de
orde die een professionele pedagoog nodig heeft. In dit kader
zal de student een werkveldoriëntatie uitvoeren, werken aan
de presentatievaardigheden, en uitgenodigd worden tot
reflectie op het eigen (toekomstige) professionele
pedagogisch handelen.
ECTS: 15
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
40 uur
241 uur
139 uur
Onderwijsvorm: Hoor-, discussie- en activiteitencolleges; werkveldoriëntatie.
Literatuur: 1 Overige literatuur zal tijdens de colleges bekend
worden gemaakt. Een deel zal in pdf-vorm worden
aangeboden; een ander deel in boek- of readervorm,
die de student verplicht dient af te nemen
(tot max. 250 p.).
2 Zelfgekozen en zelf gevonden aanvullende literatuur
(UB, OPC, internet). ca. 350 p.
3 Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken:
inleiding tot methodisch handelen met en voor mensen.
- 4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. - 235 p. – ISBN
9789058980144 ingenaaid. (€34,00). Dl. II (tot. 58 p.)
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
58
Toetsvorm: Take-home tentamen en opdrachten (deels individuele, deels
groepsopdrachten en opdrachten in de vorm van
groepspresentaties).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
59
Filosofie 2: wetenschapsfilosofie
Docent: dr. P.A. van der Ploeg
Doelstelling: Kennismaken met wetenschapsfilosofie.
Vakinhoud: De aard en de problemen van wetenschappelijk onderzoek en
wetenschappelijke theorievorming, met name die van gedrags- en
maatschappijwetenschappelijk(e) onderzoek en theorievorming.
ECTS: 7 (5 theorie + 2 opdracht)
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
22 uur
60 uur
114 uur
Onderwijsvorm: Hoorcolleges
Literatuur: 1 Digitale reader (online beschikbaar) ± 170 p.
2 Philips, D.C. & Burbules, N.C. (2000). Postpositivism
and educational research. - Lanham/ Oxford: Rowman &
Littlefield. - 112 p. - ISBN 9780847691227. (€ 22,99)
3 Koningsveld, H. (2006). Het verschijnsel wetenschap.
Amsterdam: Boom. - 286 p. -. ISBN 9789085061373.
(€ 30,-)
Toetsvorm: Theoriegedeelte: Schriftelijk tentamen: essayvragen, ‘open boek’
over collegestof en literatuur
Opdrachtgedeelte: opdracht.
Opmerking: Het 5 ECTS gedeelte wordt aangeboden aan studenten van de
academische IB-opleiding, studenten van de facultaire minor en
aan studenten van het schakelprogramma Pedagogiek en
Onderwijskunde.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
60
Statistiek 1
Docent: drs. J. Kramer
Vakinhoud: In deze cursus komen aan de orde: het verzamelen van
gegevens, beschrijvende statistiek (centrum- en spreidings-
maten), grafische voorstellingen van gegevens, steekproef-
fluctuatie, normale verdeling, univariate regressie, correlatie en
andere samenhangmaten, elementaire kansrekening, steek-
proevenverdelingen van statistics.
De cursus omvat tevens het practicum SPSS.
ECTS: 8
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
24 uur
124 uur
76 uur
Onderwijsvorm: Hoor/ werkcolleges/ practicum. ICT ondersteuning.
Literatuur: Moore, D.S., McCabe, G.P., & Craig, B.A. (2009),
Introduction to the practice of statistics. 6th
ed. New York:
W.H. Freeman and Company. ISBN 9781429216227. (€ 75,00)
Of de Nederlandse vertaling van de 5e Engelse editie. De
Nederlandse versie bestaat uit 2 delen, namelijk: een theorie-
en opgaven boek.
De exact te bestuderen hoofdstukken zullen tijdens het college
bekend worden gemaakt.
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen.
Opmerking: Deelname aan het practicum is een voorwaarde voor het met
succes afronden van het onderdeel.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
61
Sociologie 2
Docent: J. van den Berg MSc
Doelstelling: De student vertrouwd maken met het idee en de praktijk van
de verzorgingsstaat.
Omschrijving: De overheid is alom aanwezig in onze levens: via zorg,
onderwijs en sociale zekerheid staat zij garant voor een
bestaansminimum en biedt zij burgers de mogelijkheid zich te
ontwikkelen. Maar waarom is dit systeem van
overheidsinterventie ooit bedacht? Welke ontwikkelingen
heeft de verzorgingsstaat doorgemaakt? En welke problemen
doen zich voor bij de uitvoering van sociaal beleid? Deze
vragen staan centraal in deze cursus.
Vakinhoud: Discussies over marktwerking in de zorg, professionele
autonomie van uitvoerders en het benutten van eigen kracht
en het eigen sociaal netwerk in bijvoorbeeld de jeugdzorg
laten zien dat het denken over wat de overheid voor burgers
moet betekenen en wat niet continu onderwerp van discussie
is. Om deze ontwikkelingen goed te kunnen begrijpen moeten
we terug naar het ‘hart van de verzorgingsstaat’. Wat is het
idee achter overheidsingrijpen? Welke taken kunnen aan de
markt worden overgelaten en welke niet? Hoe kwetsbaar is
het systeem van de verzorgingsstaat en wat is de functie van
de uitvoerders van sociaal beleid? In deze cursus zullen deze
vraagstukken behandeld worden vanuit enkele theoretische
perspectieven, zoals 1) het raamwerk van collectieve
goederen, marktfalen en overheidsfalen; 2) het gedachtegoed
van nieuw publiek management; 3) de theorie van
professionals en uitvoerders in de verzorgingsstaat (‘street
level bureaucrats’).
ECTS: 8
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
18 uur
126 uur
80 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges.
Alle colleges bestaan uit uitleg door de docent en toepassing
van de theorie op (actuele) praktijkvoorbeelden door de
studenten d.m.v. presentaties en discussies. Een actieve
deelname en de kwaliteit van de inbreng tijdens de colleges
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
62
worden meegewogen in de eindbeoordeling
Literatuur: 1. Abram de Swaan (2004). Zorg en de staat. Welzijn,
onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de
Verenigde Staten in de nieuwe tijd. Bert Bakker,
Amsterdam 2004 (zesde druk) (€24,95)
2. Kees Schuyt (1991). Op zoek naar het hart van de
verzorgingsstaat. [online beschikbaar]
3. Evelien Tonkens (2008). Herwaardering voor de
professional, maar hoe? ROB-lezing. [online
beschikbaar]
Toetsvorm: Het eindcijfer bestaat uit de beoordeling van de inbreng
tijdens de colleges (met name de presentaties) (1/3) en een
schrijfopdracht waarin een overheidsinterventie aan de hand
van de theorie van het college wordt geanalyseerd (2/3).
Beide onderdelen moeten voldoende worden afgerond. Zij die
een 5 (vijf) halen krijgen de mogelijkheid tot het maken van
een herstelopdracht die bij voldoende resultaat met een 6
(zes) wordt gewaardeerd.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
63
Andragogiek
Docent: drs. J. Lensen
Doelstelling: Kennis nemen en leren hanteren van veranderkundige
begrippen en modellen ten dienste van het ontwikkelen en
verbeteren van eigen professioneel methodisch handelen als
(ped)agoog.
De student is in staat om bij een sociaal probleem een
adequate interventie te kiezen en deze interventie te
verantwoorden.
Vakinhoud: - Andragogiek gaat over hoe volwassen mensen leren. Leren
kun je zien als veranderen van gedrag. De wijze waarop
mensen veranderingen vormgeven, zich daarbij laten
beïnvloeden, maar ook zelf beïnvloeden is daarbij het
onderwerp van de lessen. Life long learning en de rol van de
(andr)agoog in wisselende contexten is daarbij voortdurend
het aandachtspunt.
- Theoretische oriëntaties op en opvattingen over
andrago(lo)gie worden onder de loep genomen. Dat gaat over
het denken over verander- en beïnvloedingsprocessen in de
diverse werkterreinen. Daarbij kijken we naar de ethische
kant (de normatieve andragogie), maar vooral ook naar de
praktische andragogiek, waarin het handelen van de agoog
centraal staat. Methodiek en systematiek om te komen tot
probleemoplossingen. Zelfregulatie als begrip en methodiek
wordt verkend.
- Communicatie is het voertuig van verandering en
beïnvloeding in leerprocessen. Communicatieve
vaardigheden, reflecteren, presenteren, werken met groepen
zijn onderdelen die aan de orde komen.
ECTS: 10
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
26 uur
122 uur
132 uur
Onderwijsvorm: Bij dit vak wordt een grote diversiteit aan werkvormen
gebruikt. Van hoorcolleges tot rollenspel; van theoretische
beschouwing tot praktische probleemanalyse. Bij de laatste
drie (dubbele) contacturen is participatie verplicht.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
64
Literatuur: 1. Donkers, G. (2012). Veranderkundige modellen. –
(vanaf 9e herz. dr.) Baarn: H. Nelissen. - 295 p. - ISBN
9789024414826. (€ 38,00)
2. Wiekens, C.J. (2012). Beïnvloeden en veranderen van
gedrag. – Pearson. – 280 p. – ISBN 978-90-430-1805-0.
(€ 39,95)
3. Brakkee, S. (2003). Zelfmanagement. - Groningen:
Wolters Noordhoff. - 139 p. - ISBN 9789001167103. (
€ 27,50)
Toetsvorm: Werkstuk over de literatuur (take-home),
methodiektoepassing en presentaties. Maken en werken aan
een Persoonlijk Ontwikkelings Plan; POP.
Opmerking: Participatie bij de laatste drie colleges (het practicum) en
presentatie zijn voorwaarden voor het met succes afronden
van het vak.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
65
Onderwijskunde
Docent: drs. A.L. Heinink
Doelstelling: Algemene introductie op de wetenschappelijke grondslagen
en de geschiedenis van de onderwijskunde;
Oriëntatie op centrale vraagstellingen en probleemstellingen
in het onderwijs en van het hedendaagse onderwijsonderzoek;
Kennismaking met de belangrijkste deelgebieden en thema’s
binnen de onderwijskunde;
Het vermogen om vanuit theoretische inzichten te reflecteren
op actuele thema’s van de onderwijskunde;
Oriëntatie op mogelijke beroepenvelden van de
onderwijskunde.
Vakinhoud: In dit studieonderdeel wordt ingegaan op de interdisciplinaire
fundamenten van de onderwijskunde en in dat verband op
enkele centrale thema's: onderwijs, samenleving en
zeggenschapsverhoudingen; onderwijswet- en regelgeving,
onderwijsbestel en onderwijsbeleid, de interne vormgeving
van het schoolonderwijs; de relatie tussen leren, ontwikkeling
en onderwijzen, etc.
ECTS: 10
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
40 uur
240 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges (discussie).
Literatuur: 1 Klapper Onderwijskunde en (Onderwijs)wetenschap
(pen) Circa 100 p. (± € 5,00). Te bestellen bij docent.
2 Klapper Het Nederlandse Onderwijsbestel. Circa 200
p. (± € 10,00). Te bestellen bij docent.
3 Standaert, R. (2007) Vergelijken van
onderwijssystemen. – 2e dr. - Leuven: Acco. - 243 p. -.
ISBN 9789033464867. (€ 34,00)
4 Lowyck, J. & Verloop, N. (red.) (2003).
Onderwijskunde: een kennisbasis voor professionals. -
Groningen: Noordhoff. - 474 p. -
ISBN 9789001545338. (€ 59,95)
5 Parreren, C.F. van (2001) Ontwikkelend onderwijs. -
Amersfoort: Acco. - 170 p. - ISBN 9789033417139.
(€ 18,50)
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
66
Niet alle hoofdstukken behoeven te worden bestudeerd van
Het onderwijssysteem in Nederland
Vergelijken van onderwijssystemen
Onderwijskunde: een kennisbasis voor professionals
De docent specificeert de Capita Selecta aan het begin van de
collegereeks en zet de specificatie op de digitale
leeromgeving.
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen met open vragen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
67
Beroepsoriëntatie en Internationalisering (voorheen Vrije
keuze)
Docent: N.M.J. van Krieken MSc
Doelstelling: Oriëntatie op pedagogische werkvelden en
beroepsmogelijkheden en inzicht in pedagogische
vraagstukken vanuit een internationaal perspectief.
Vakinhoud: In dit studieonderdeel neemt de student deel aan het extra
onderwijsaanbod (variërend van lezingen en congressen tot
beroepsvoorlichting; zie website) en aan het internationa-
liseringsprogramma dat SPO heeft in samenwerking met de
International Master of Education van de Rijksuniversiteit
Groningen (IME). In totaal dient de student deel te nemen aan
zes activiteiten. Binnen deze zes activiteiten komen in ieder
geval aan bod:
a. Het in een viertal organiseren van (tenminste) één
excursie voor studenten van de IME. Door deze
excursie laat je IME studenten kennismaken met
verschillende Nederlandse pedagogische en
onderwijskundige praktijken als een peuterspeelzaal,
de kinderopvang of een school. Zowel basis- als
beroepsonderwijs is interessant, maar ook speciaal
onderwijs of vernieuwingsonderwijs.
De excursie kan georganiseerd worden op de eigen
werkplek, maar het is ook mogelijk de studenten
ergens anders mee naar toe te nemen. Hierbij valt te
denken aan een plek die de eigen interesse heeft zoals
een onderwijsmuseum, het CITO of SLO (het
Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling).
Daarnaast zijn er nog andere mogelijkheden voor
excursie, zoals de padvinderij, een bibliotheek die iets
organiseert voor kinderen of een
onderwijsondersteunende instelling. De studenten
leiden de excursie aan de hand van een vooraf door de
docent goedgekeurd draaiboek. Het is de bedoeling dat
SPO studenten de pedagogische praktijk die ze tonen,
voor de IME studenten duiden. Dit betekent in de
praktijk dat van studenten verwacht wordt dat ze een
inhoudelijke introductie verzorgen (in het Engels),
waarbij ze de betreffende praktijk op beknopte wijze
inbedden in het Nederlandse beleid en in een
internationale context. Daarbij reiken zij de IME
studenten een verzorgde Engelstalige hand-out uit met
bijbehorende literatuurlijst.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
68
b. Eén keer het deelnemen aan een van de workshops
verzorgd door studenten van de IME. Na inschrijving
bij een workshop, is deelname verplicht. Afmelding is
enkel mogelijk wanneer dit tijdig gebeurt en hiervoor
een geldige reden is.
c. Drie maal vrije keuze uit verschillende activiteiten, te
weten: actualiteitencolleges verzorgd door Pedagogiek
en Onderwijskunde RuG, het aanbod van Studium
Generale en excursies verzorgd door Pedagogiek en
Onderwijskunde RuG. De te kiezen activiteit dient op
enigerlei wijze bij te dragen aan de beroepsoriëntatie.
Het aanbod van actualiteitencolleges (gastcolleges) is
te vinden op de website www.spo-groningen.nl onder
de knop Extra onderwijsaanbod.
d. Eén maal het bijwonen van een werkcollege waarbij
studenten reflecteren op het werkveld en hun
beroepshouding aan de hand van vacatures. Hiervoor
moeten de studenten zelf vacatures verzamelen.
Studenten dienen van deze activiteiten een portfolio aan te
leggen met daarin verslagen van de betreffende activiteit. In
deze verslagen dienen studenten te reflecteren op de activiteit
door aan te geven wat zij geleerd hebben van de activiteit (wat
is er bij mij veranderd?), met speciale aandacht voor de
beroeps- of internationale oriëntatie, en hoe deze zich
verhoudt tot wat in de opleiding aangeboden wordt.
Voor de excursie geldt dat de student voorafgaand aan de
excursie een draaiboek en hand-out inlevert bij de docent, die
het draaiboek en de hand-out zal beoordelen. Wanneer de
voorbereidingen van de excursie nog niet voldoende zijn,
zullen de studenten het draaiboek en de hand-out met behulp
van aanwijzingen moeten aanpassen tot deze de vereiste
kwaliteit hebben. Na afloop van de excursie schrijft de student
een kort verslag (half A4), waarin aan bod komt met wie de
student de excursie heeft georganiseerd en wat er is
georganiseerd, waarbij het draaiboek en de hand-out in de
bijlage worden toegevoegd.
In overleg met de docent Nikki van Krieken kan ook
deelname aan andere activiteiten dan hier genoemd onder c
voor invulling van de vrije keuzeruimte in aanmerking komen.
Het moet gaan om activiteiten die gerelateerd kunnen worden
aan de opleiding en bijdragen aan beroepsoriëntatie of
internationalisering. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan
het bezoeken van een congres.
ECTS 2
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- practicum 56 uur
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
69
Onderwijsvorm: Lezingen, organiseren van of deelnemen aan excursies en het
volgen van een workshop verzorgd door IME studenten.
Begin van het studiejaar vindt er een inleidend hoorcollege
plaats. Tijdens dit college wordt het vak Beroepsoriëntatie en
Internationalisering toegelicht en krijgen de studenten de
gelegenheid om vragen te stellen.
Literatuur: -
Toetsvorm: Werkstuk in de vorm van een portfolio.
Opmerking: Het wordt aangeraden de activiteiten te verdelen over de loop
van de studie, studenten kunnen dus al vanaf het eerste jaar
beginnen met dit onderdeel.
Meer uitleg over dit onderdeel is te vinden op de DLO onder
de knop Documenten.
De overgangsregeling is terug te vinden op pagina 31 van de
studiegids.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
70
3.4 Het derde studiejaar
Visie en profilering
Docent: drs. M.L. Schuur
Doelstelling: Doel van de cursus is dat de student:
- kennismaakt met het proces van visie- en
identiteitsontwikkeling;
- deze visie en identiteit kan vertalen naar
profileringsitems en een profiel;
- inzicht krijgt in het belang van interne communicatie
voor draagvlakontwikkeling;
- handvatten krijgt voor het voorbereiden en houden
van een gedegen interview.
Vakinhoud: De student kiest een school of (zorg)instelling. De student
houdt samen met een medestudent een diepte-interview met
de directeur van de school of instelling. In dit interview
achterhalen de studenten o.a. het antwoord op de volgende
vragen:
- Wat zijn de missie, visie en identiteit van de
organisatie?
- Hoe zijn deze tot stand gekomen?
- Op welke wijze is draagvlak voor visie gecreëerd?
- Wat is het doel van de positionering?
- Wat is het imago van de organisatie?
- Wat zijn de sterke en zwakke punten van de
organisatie?
- Wat is de concurrentiepositie van de organisatie?
Op basis van de uitkomsten van het interview, ontwikkelen
de studenten een profiel van de organisatie. De studenten
presenteren het profiel aan medestudenten (‘de
medewerkers’ van de organisatie) met als doel draagvlak
voor het profiel te creëren bij de ‘medewerkers’.
Medestudenten moeten mede op basis van de literatuur een
kritisch oordeel vormen over het welslagen van het profiel.
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
24 uur
47 uur
41 uur
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
71
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges: studenten werken samen in groepjes.
Presenteren en discussiëren: studenten presenteren het profiel
aan de groep; de groep vormt een kritisch oordeel over het
welslagen van het profiel.
Literatuur: 1 Michels, W.J. (2010). Communicatiehandboek:
identiteit, imago, merk, media. – 3e dr. (of later) . -
Groningen: Noordhoff. – 427 p . - ISBN 978-90-01-
78268-9. (€ 49,95)
Hfdst. 5, 8, 9, 10, 11.
2 Een door de docent samengestelde reader.
Toetsvorm: Opdracht, presentatie en tentamen (take-home).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
72
Gespreksvoering en rapportage
Docent: drs. K.F. van Bergen en mevr. S. Meulendijks
Doelstelling : Studenten maken kennis met verschillende vormen van
gespreksvoering en rapportage. Ze krijgen inzicht in en
worden zich bewust van de gelaagdheid van persoonlijke en
schriftelijke (interpersoonlijke) communicatie en de rollen die
een pedagogisch professional aan kan nemen.
Vakinhoud: Op basis van cases uit het werkveld oefenen studenten met
basisvaardigheden van psychologische gespreksvaardigheden.
Videomateriaal en rollenspellen worden hierbij als
ondersteunend middel resp. werkvorm ingezet. Uiteindelijk
zal de student een uitvoerig logboek met reflectie en
feedbackverslagen van diverse gesprekken en gemaakte (deel)
rapportages inleveren.
De cursus besteedt aandacht aan:
- kernbegrippen en modellen van gespreksvoering
- basisvaardigheden van psychologische
gespreksvoering
- communicatie en beïnvloeding
- systematisch rapporteren
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
20 uur
42 uur
50 uur
Onderwijsvorm: Practicum
Literatuur: 1 Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken:
inleiding tot methodisch handelen met en voor mensen.
4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. ISBN 978 90 58 980144
(€34,00). Hfdst. 3, 12 t/m 14 (ca. 60 blz.).
2 Lang, G. & Molen, H.T. van der (2010, 15e dr. of
gelijkwaardig). Psychologische gespreksvoering: een
basis voor hulpverlening. Amsterdam: Boom/Nelissen.
ISBN 9789024418114 (€ 34,90 incl. dvd). 237 blz.
3 Studieprogramma en opdrachtensyllabe
“Gespreksvoering en Rapportage” verstrekt middels de
DLO.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
73
Toetsvorm: De toets bestaat uit het inleveren van een dossier met
producten die gedurende de cursus zijn gemaakt. Actieve
participatie en aanwezigheid is voorwaarde voor deelname
aan de toets.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
74
Beleid en organisatie
Docent: drs. J. Lensen
Algemeen: Iedereen die werkt in een organisatie heeft te maken met
Organiseren, Veranderen en Managen. En iedereen heeft
daarmee ervaring. Positieve en minder positieve, afhankelijk
van de dynamiek die plaats vindt in de betreffende
organisatie. Die dynamiek waarin mensen samenwerken aan
een doel en hoe je dat kunt beïnvloeden vanuit verschillende
posities staat centraal in dit vak. Daarom is het LEREND
VERMOGEN, de bekwaamheid om de dynamiek te
begrijpen en daarop te anticiperen, dus steeds weer te leren
van het eigen handelen en dit handelen aan te passen aan
wat we geleerd hebben, uitgangspunt bij deze module.
Doelstelling: Globale kennis van de organisatiekunde, haar theorie,
ontwikkelingen en toepassingen. Bewust worden hoe jij
invloed kunt uitoefenen op je eigen werk in de organisatie.
Met als centraal thema: Wat maakt een organisatie lerend?
Vakinhoud: In de module komen aan de orde:
- organisatietheorie en geschiedenis (ontstaan, bloeien
en vastlopen van moderne bureaucratieën)
- organisatiebegrippen zoals structuur, cultuur,
strategie en beleid, systeem, macht en hiërarchie,
communicatie, het leren van organisaties
- principes van lerend organiseren, leidinggeven en
managen
- coaching en werken met teams
- organisatieverandering en ontwikkeling; het leren
van organisaties
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
18 uur
11 uur
83 uur
Onderwijsvorm: Vanuit de vooraf bestudeerde literatuur gaan we in gesprek
over eigen ervaringen in organisaties. Vanuit hoorcolleges
worden theoretische kaders aangereikt en met
praktijkopdrachten zullen we die ontmoetingen trachten te
integreren.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
75
Literatuur: 1 Andre Wierdma en Joop Swierenga (2011) Lerend
organiseren en veranderen. Als meer van hetzelfde
niet helpt. 3e herziene druk 238 p- Noordhoff
Uitgevers ISBN 978-90-01-79096-7
2 Winkelaar, P. (2006). Methodisch werken : inleiding
tot methodisch handelen met en voor mensen. - 4e dr.
Utrecht: De Tijdstroom. – 235 p. - ISBN
9789058980144. (€ 34,-). Deel III.
3 Een door de docent samengestelde reader.(op
Digitale Leeromgeving)
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
76
Advisering en begeleiding
Docent: dr. L.W.H. Bakker
Doelstelling: Advisering en begeleiding spelen een belangrijke rol als
taakvelden binnen de jeugdzorg en het onderwijs. De
doelstelling van dit college is een beeld krijgen van deze
taakvelden in de jeugdzorg (waaronder ook de
jeugdbescherming en de geestelijke gezondheidszorg) in
samenwerking met het (speciaal) onderwijs. Daarnaast zullen
aan de hand van praktijkvoorbeelden 7 theoretische
begeleidingsinvalshoeken worden behandeld, waaronder de
medische (waarbij expliciet aandacht is voor kinder- en
jeugdpsychiatrische problematiek), de leertheoretische, de
psychodynamische, de cliëntgerichte, de systeemtheoretische
invalshoek, de pedagogische en de oplossingsgerichte
invalshoek.
Het begeleiden van opvoeders vertoont raakvlakken met het
inhoudelijk ondersteunen van beroepsopvoeders, waaronder
leerkrachten. Deze raakvlakken zijn o.a. gelegen in de
houding en bejegening van de professional en worden
derhalve behandeld tijdens de colleges.
Vakinhoud: - een korte inleiding over de fase van aanmelding en
onderzoek en daarmee samenhangend de relatie van
adviseren en begeleiden met orthopedagogische
diagnostiek en behandeling;
- bespreken van de betekenis van advisering en
begeleiding ten aanzien van kinderen/jeugdigen en
volwassenen in de jeugdzorg en het onderwijs;
- begeleiden en adviseren van (gezins)hulpverleners
(teambegeleiding);
- inleiding in gesprekstechnieken toegespitst op
advisering- en begeleidingsgesprekken waarbij
houdings- en bejegeningsaspecten expliciet van
aandacht worden voorzien;
- meldcode kindermishandeling en het juridisch kader
waarbinnen de professional dient te handelen wanneer
sprake is van vermoedens van kindermishandeling.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
77
ECTS: 4
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
14 uur
34 uur
64 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en eventueel discussiecolleges, casuïstiek aan de hand
van dvd-materialen en inbreng van de groep en docent.
Literatuur: 1 Bakker, L.W.H. (2001). De Pedagogische Variabelen
Lijst (PVL) : de ontwikkeling van een pedagogisch
diagnostisch instrument voor de gezinsvoogden van de
Ambulante Jeugdhulpverlening en Jeugdbescherming
van het Leger des Heils (AJL). Apeldoorn/Leuven:
Garant. Bestuderen hfdst. 1 t/m 3. 81 p. (Niet geheel
tentamenstof).
2 Pas, A. van der (2013). Opvoedproblemen nader
verklaard. Handboek Methodische Ouderbegeleiding
3. Complete herziening van Eert uw Vaders en uw
Moeders. ISBN: 9789088503979. SWP: Amsterdam
Prijs: € 24.90 (200 p.)
3 Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken:
inleiding tot methodisch handelen met en voor
mensen. - 4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. – 235 p . -
ISBN 9789058980144 ingenaaid. (€ 34, -). Hfdst. 13.
10 p.
4 Blokland, G. (2010) 8e druk. Over opvoeden
gesproken. SWP: Amsterdam. Bestuderen hfdst. 2 en
3. 91 p. (€ 29,50)
Toetsvorm: Werkstuk over collegestof en literatuur (take-home).
Opmerking: Deelname aan het practicum is voorwaarde voor het
succesvol kunnen afronden van deze cursus.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
78
Orthopedagogiek
Docent: dr. T. Roggen
(m.m.v. gastdocenten)
Doelstelling: Zicht krijgen op het gebied van de orthopedagogiek.
Vakinhoud: Bekend raken met denkrichtingen, gangbare theorieën,
begrippen binnen de orthopedagogiek. Bezinning op de
problematiek betreffende de relatie theorie – praktijk;
ontwikkelen van metaniveau. Een gastdocent komt iets
vertellen over de hulpverleningspraktijk (diagnostiek,
behandeling enz.) van een orthopedagogische instelling.
ECTS: 10
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
- practicum
20 uur
160 uur
100 uur
Onderwijsvorm: Het onderdeel wordt aangeboden in de vorm van
hoorcolleges. De nadruk ligt op inleidende theorievorming.
Literatuur: 1. Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken:
inleiding tot methodisch handelen met en voor
mensen. - 4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. – 235 p. -
ISBN 9789058980144. (€ 34,-). Hfdst. 8, 9, 10, 13
en 14 (70 p.).
2. Ruijssenaars, A.J.J.M., Bergh, P.M. van den &
J.M.L. Drenth, van (2012). Orthopedagogiek:
ontwikkelingen, theorieën en modellen: een inleiding.
- Antwerpen/Apeldoorn: Garant. - 273 p. - ISBN
9789044128956. (€ 30,-) N.B. Geheel herziene druk.
Hieruit: hfdst. 1, 2, 3 en 4 (116 p.).
3. Baartman, H., Graas, D., De Groot, R. & Tj.
Zandberg (2004). Wie maakt de dienst uit? Utrecht:
Agiel (hieruit hfdst. 1, 2, 4, 10, 11, 13, 15 en 18
Bestuderen (78 p.), rest doorlezen)
4. N.V.O. brochure: Beroepscode van de
orthopedagoog (te bestellen bij de NVO:
informatiebrochure, tel. 030-2322407, e-mail:
[email protected], www.nvo.nl. (7p.)
5. Phorza, beroepsvereniging voor sociaal-agogische
professionals. (2009). Beroepscode voor sociaal-
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
79
agogisch werkers. Te bestellen via Phorza. (20 p.)
6. Roggen, T. (2009). Omgangskwaliteit voor orthope-
dagogen. - 2e dr. Utrecht: Agiel. – 368 p. - ISBN
9789077834183. (€ 55,00). Het boek is bij de
docent te bestellen voor een gereduceerde prijs.
Hieruit hfdst. 1, 2 en 3. 83 p. (Het boek wordt later
bij het vak Jeugdzorg weer gebruikt).
7. Grietens, H., Vanderfaeillie, J., Hellinckx, W., &
Ruijssenaars, W. (Red.) (2005). Handboek orthope-
dagogische hulpverlening: een orthopedagogisch
perspectief op kinderen en jongeren met problemen.
Leuven/Voorburg: Acco. - 425 p.- ISBN
9789033459788 (€ 37,50). Hierover wordt een
opdracht gemaakt.
Toetsvorm: Opdracht en schriftelijk tentamen met meerkeuzevragen.
Opmerkingen: Opdracht en tentamen dienen beide voldoende te zijn om dit
vak af te kunnen sluiten.
Studenten die de academische route Orthopedagogiek doen,
moeten de schakelvariant volgen (Inleiding
Orthopedagogiek).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
80
Lerarenvariant
Docent: drs. G. J. Steiger
dhr. A. Pel
Doelstelling: Tijdens de lessen zullen handvatten worden aangereikt
waarmee de student zich zelfstandig als (aankomend) docent
verder kan ontwikkelen. Het verwerven van didactische
vaardigheden en begeleidingsvaardigheden, die nodig zijn
voor het lesgeven op het gebied van de pedagogiek en
aanverwante vakken op tweedegraads niveau (Mbo-
onderwijs), staan hierbij centraal.
De te verwerven competenties sluiten nauw aan bij de
competenties zoals die staan vermeld in de wet op de
beroepen in het onderwijs (wet BIO). Naast het vermelden
van docentcompetenties gaat de wet BIO uit van het
voortdurend onderhouden van de eigen bekwaamheid. Er zal
daarom ook aandacht worden besteed aan de gevolgen hiervan
voor docenten. Meer informatie is o.a. te vinden op
www.lerarenweb.nl.
Vakinhoud: De nadruk ligt op de toepassing van onderwijskundige kennis
in de praktijk. Leren is het centrale thema. Onder meer komen
lesvoorbereiding, didactische werkvormen, het vinden en
gebruiken van (digitaal) lesmateriaal en
presentatievaardigheden aan de orde. De inhoud is deels vraag
gestuurd en kan daardoor aangepast worden aan vragen zoals
die op dat moment bij studenten leven.
Instituutspracticum
Het geven van een college (instituutspracticum) is een
onderdeel van de Lerarenvariant. Studenten die de
Lerarenvariant hebben gehaald verzorgen een college van drie
kwartier bij één van de vakken uit de opleiding die ze al met
succes hebben afgerond. De basis voor het geven van het
college vormt een vooraf opgesteld én goedgekeurd lesplan.
Veldoriëntatie
Studenten voeren een opdracht uit in de onderwijspraktijk van
een Mbo-opleiding en maken hiervan een schriftelijk verslag.
De tijdens de lessen opgedane kennis kan zo aan de praktijk
worden gekoppeld. Daarnaast wordt studenten de
mogelijkheid tot het deelnemen aan een intervisiebijeenkomst
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
81
geboden. Op deze bijeenkomst, worden alumni lerarenvariant
SPO en studenten samengebracht om aan de hand van een
actueel thema te discussiëren en informatie uit te wisselen
over het leraarschap. Thema’s worden vooraf vastgesteld aan
de hand van vragen die leven bij alumni en studenten en/of
actuele onderwijsontwikkelingen.
ECTS: 9 waarvan:
Instituutspracticum
Veldoriëntatie
1 ECTS
1 ECTS
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
28 uur
144 uur
80 uur
Onderwijsvorm: Er zal een brede kennisbasis worden geboden. Om het
bestuderen van de literatuur te vergemakkelijken zijn er
diverse verwerkingsvragen beschikbaar via de digitale
studieomgeving. Daarnaast zijn er diverse mogelijkheden om
te oefenen met doceren (micro-teaching) en
presentatievormen. Steeds zal hierbij de koppeling met de
theorie worden gelegd. Centraal staat daarbij het leren mét en
van elkaar. Op basis van deze kennis en deze vaardigheden
bereid iedere student vervolgens zelfstandig een les voor en
voert een deel van het gemaakte lesplan daadwerkelijk uit.
Deze les zal worden opgenomen en met de desbetreffende
student worden geanalyseerd.
Digitale leeromgeving
Binnen het moderne Mbo-onderwijs maken docenten en
studenten veel gebruik van digitale leeromgevingen en
technische randapparatuur. Het (leren) werken met een deel
van deze mogelijkheden maakt dan ook integraal deel uit van
dit vak.
Literatuur: Geerts, W. & Kralingen, R. van (2011). Handboek voor
leraren. Bussum: Couthinho. - 400 p.- ISBN 9789046902509.
(€44,50).
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen met open vragen.
Succesvol afronden van een lesvoorbereiding en de uitvoering
hiervan.
Succesvol afronden instituutspracticum (1 ECTS).
Succesvol afronden van de veldoriëntatie (1 ECTS).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
82
Onderwijsbegeleiding
Docent: drs. A.C.M. van Roy
Doelstelling: Kennis van de verschillende probleemgebieden waarin een
onderwijsbegeleider functioneert en inzicht in handelings-
opties die hij heeft. Inzicht in de actuele ontwikkeling en
vraagstukken met betrekking tot begeleiding van het
onderwijs. Oriëntatie op het werkveld.
Vakinhoud: - Korte schets van veranderingen in het onderwijs en het
ontstaan van de onderwijsbegeleiding.
- Schets van de Nederlandse onderwijsverzorgings-
structuur op vier niveaus (landelijk-, school-, klas- en
kindniveau).
- Onderwijsondersteuning bij primaire processen in de
school. Hierbij zijn (ortho)didactische en pedagogische
kennis en vaardigheden onontbeerlijk.
- Interne begeleiding, coaching/consultatie en evaluatie
binnen de eenzorgroute zijn belangrijke componenten
van het vak.
ECTS: 9
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
20 uur
101 uur
131 uur
Onderwijsvorm: In de colleges wordt getracht via afwisselende werkvormen
kennis en vaardigheden uit te wisselen. Het analyseren van
gesprekken (m.b.v. videofragmenten) en het oefenen van
gespreksvaardigheden (o.a. middels de methodiek CLB) zijn
belangrijk onderdelen van de cursus. Ieder college van 2 uur
bestaat uit een gedeelte hoorcollege (verzorgd door de docent)
en een gedeelte werkcollege, grotendeels verzorgd door
interactieve presentaties van studenten. Aanwezigheid is
verplicht i.v.m. presentaties.
Literatuur: 1 Meijer, W. (2009). Leerkrachten begeleiden bij passend
onderwijs. - Amersfoort: CPS. - 180 p. - ISBN
9789065086068. (€ 29,90)
2 Lagerweij & Voogt-Lagerweij. (2004). Anders kijken.
De dynamiek van een eeuw onderwijsverandering.
Antwerpen: Garant -. 410 p. – ISBN 9789044114577.
(€ 29,95)
3 Landelijke beroepsgroep voor intern begeleiders.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
83
(2010). De beroepsstandaard voor de intern begeleider.
- Huizen: Pica. - 68 p. - ISBN 9789077671436
(€ 12,50).
4 Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken :
inleiding tot methodisch handelen met en voor mensen.
- 4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. - 235 p. - ISBN
9789058980144 ingenaaid). (€ 34,-). Hfdst. 2.2. en
hfdst. 3 (14 p.).
Toetsvorm: Naast drie tentamenvragen bestaat de eindopdracht uit het
opstellen van een ‘begeleidingsplan’ voor een school (reële
casus) waarbij gebruik gemaakt wordt van zowel de literatuur
als de collegestof (take-home).
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
84
Jeugdzorg
Docent: dr. T. Roggen en
dr. J.Y. Drost
Doelstelling: Oriëntatie op het werkveld van de jeugdhulpverlening en
jeugdbescherming. Studenten maken kennis met de
uitgangspunten en de structuur van de jeugdhulpverlening. Het
accent zal liggen op de relatie respectievelijk de kloof tussen
theorie en praktijk van de Jeugdzorg en ethische kwesties die
daarbij een rol spelen.
Naast het bespreken van beroepsspecifieke problemen wordt het
belang van professionalisering benadrukt, mede aan de hand van
de meest actuele criteria betreffende de competenties behorend
bij het beroepsprofiel van professionals werkzaam in de
Jeugdzorg.
Vakinhoud: Bespreken van en discussies over actuele kwesties in de
hulpverlening. Het analyseren van de hulpverleningspraktijk en
beroepsspecifieke problemen aan de hand van theoretische
uitgangspunten en gangbare stromingen. Gericht bezig zijn met
professionaliteit, grondhouding en management. Kritische
reflectie en training op metaniveau.
Ontwikkelingen binnen de Jeugdzorg. Dilemma's tussen
jeugdhulpverlening en jeugdbescherming. Kennis over en
inzicht in specifieke jeugdproblemen: discussie over
oplossingen.
ECTS: A: 5 ECTS
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
16 uur
10 uur
114 uur
B: 4 ECTS
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
16 uur
10 uur
86 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en discussiecolleges, vaardigheidstraining. Groepscom-
municatie is essentieel, mede daarom is presentie belangrijk.
Literatuur: Roggen: Deel A
1 Roggen, T. (2006). Omgangskwaliteit voor
orthopedagogen. – laatste dr. - Utrecht: Agiel. - 368 p. -
ISBN 9789077834183. (€ 55,-) . Hieruit hoofdstuk 4 en
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
85
6 bestuderen, doorlezen hoofdstuk 5 en 7. Het boek is
reeds in bezit, te bestellen via de uitgever, of ook
verkrijgbaar bij docent tegen gereduceerde prijs.
2 Hermanns, J., e.a. (red.) (2005). Handboek jeugdzorg I:
stromingen en specifieke doelgroepen. - Houten: Stafleu
Van Loghum. – 516 p. - ISBN 9789031346400.
(€ 54,95). Vooral deel B goed bestuderen (161 p.)! Deel
A en C: doorlezen.
3 Nader op te geven gedeelten uit Knorth, E.J. & Roggen,
T. (2013) Orthopedagogiek en de verantwoorde praktijk.
Groningen: Uitgeverij Kinderstudies (verkrijgbaar bij
docent). ISBN 978 90 5963 069 7.
Drost: Deel B
1 Hermanns, J., e.a. (red.) (2005). Handboek jeugdzorg II:
methodieken. - Houten: Stafleu Van Loghum. - 568 p. -
ISBN 9789031346417. (hieruit deel A niet bestuderen,
deel E H27/28/29 niet bestuderen, de rest wel
bestuderen, +- 360 p.) (€52,95)
2 Zwikker, N. e.a. (2008 of latere druk) Jeugdzorgwerker
(80 pag.) Utrecht: NJI, uitgegeven bij SWP: Amsterdam
ISBN 9789085600510 (€13,50)
3 Nader op te geven artikelen, hand-outs.
Toetsvorm: A: Schriftelijk tentamen over de collegestof en de literatuur
(open vragen en MC vragen)
B: Schriftelijk tentamen over de collegestof en de literatuur
(open vragen en MC vragen)
Opmerking: Voor zowel deel A als deel B dient een voldoende gehaald te
worden, wil men deze beroepsvariant kunnen afsluiten.
Studenten die dezelfde differentiatie gaan doen en 2 van de 3
subdisciplines (Andragogiek, Onderwijskunde,
Orthopedagogiek) vrijgesteld hebben gekregen, wordt dringend
geadviseerd om wel de subdiscipline Orthopedagogiek te doen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
86
Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg
Docent: drs. E.M. Scholte
Doelstelling: De student:
- verwerft achtergrondkennis over de belangrijkste
groepen allochtonen in Nederland;
- verwerft kennis en inzicht in aspecten van interculturele
communicatie.
Vakinhoud: De immigratie van voornamelijk Marokkanen, Turken,
Surinamers, Antillianen en een heterogene groep vluchtelingen
heeft de Nederlandse samenleving een multicultureel karakter
gegeven. Veel pedagogen, leerkrachten en hulpverleners
zullen in hun beroepspraktijk met deze multiculturele
samenleving te maken krijgen.
De opvoeding en ontwikkeling van kinderen zijn processen die
plaatsvinden in de sociaal-culturele context van de
samenleving. Doordat allochtone ouders in een andere cultuur
zijn opgegroeid dan de Nederlandse, worden ze na hun
immigratie geconfronteerd met andere waarden en normen, die
zij deels overnemen en deels verwerpen. Al met al is dit een
ingrijpend acculturatieproces. Met behulp van de boeken van
Eldering en Van Keulen & Van Beurden zal
achtergrondkennis over de grootste groepen allochtonen te
gegeven worden. Het gaat dan onder andere over de
migratiegeschiedenis, verschillen in culturele normen en
waarden en specifieke opvoedings- en onderwijsproblemen.
Er zal verder aandacht zijn voor interculturele communicatie.
Naast theoretische (denk)kaders zal er in zowel de literatuur
als de colleges ook aandacht zijn voor de praktijk.
ECTS: 6
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- zelfstudie
18 uur
150 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en discussiecolleges.
Literatuur: 1 Eldering, L. (2011). Cultuur en opvoeding:
interculturele pedagogiek vanuit ecologisch
perspectief. - 6e dr. Rotterdam: Lemniscaat. - 347 p.-.
ISBN 9789056378493 (€ 37,50).
2 Keulen, A. van, Beurden, A. van & Pels, T. (2010).
Van alles wat meenemen: opvoedingsstijlen in
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
87
multicultureel Nederland. -3de
dr. Bussum: Coutinho. –
240 p. - ISBN 9789046900116. (€ 23,50)
3 Reader.
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
88
Methodologie/onderzoekspracticum
Docent: drs. A.C.M. van Roy
Doelstelling: In dit studieonderdeel staat het verkrijgen en toepassen van
inzicht in de methoden van het sociaalwetenschappelijk
onderzoek centraal.
Vakinhoud: In de cursus komt een verscheidenheid aan onderwerpen aan
de orde, waaronder: het onderzoeksproces, probleemstelling,
theorie en conceptueel model, onderzoekselementen (steek-
proeftrekking), dataverzamelingsmethoden (interviews en
observaties), validiteit en betrouwbaarheid, verwerking van
gegevens, soorten onderzoek etc. In het onderdeel
Onderzoekspracticum voeren studenten een onderzoekje uit,
in het kader waarvan ook aandacht zal worden besteed aan
(automatische) literatuur-ontsluiting.
ECTS: 10
Onderverdeling en studiebelasting in uren:
- contacturen
- practicum
- zelfstudie
34 uur
171 uur
75 uur
Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges, het schrijven van
onderzoeksvoorstellen, het opzetten en uitvoeren van
kleinschalig onderzoek (in groepen), het mondeling
presenteren van resultaten, schriftelijke rapportage. Verder
wordt aandacht geschonken aan het invoeren en verwerken
van onderzoeksgegevens met behulp van SPSS en aan het
ontsluiten van literatuur.
Literatuur: Baarda, D.B., & Goede, M.P.M. de (2012). Basisboek
methoden en technieken. –5e dr. Groningen: Noordhoff. -
376 p. - ISBN 9789001807719. (€ 52,50)
Toetsvorm: Schriftelijk tentamen. Het voldoende afronden van het
Onderzoekspracticum (groeps- presentatie en -verslag) is een
voorwaarde voor de afronding van dit onderdeel. Bij het vak
methodologie is kennis van Statistiek 1 vereist.
Opmerking: Studenten dienen zich op de DLO in te schrijven voor het
vak Methodologie èn het vak Onderzoekspracticum.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
89
3.5 Vierde studiejaar
Terugkombijeenkomsten
Docent: drs. A.J. Dijkstra
Doelstelling: De terugkombijeenkomsten voor stage en scriptie zijn bedoeld
als vorm van extra begeleiding voor studenten die zich in de
laatste, vaak wat eenzame fase van hun opleiding bevinden.
De bijeenkomsten geven studenten de gelegenheid om, onder
begeleiding van een docent, met elkaar de voortgang en
problemen rondom stage en scriptie te bespreken. Daarnaast
zijn de bijeenkomsten bedoeld voor reflectie op de eigen
ervaringen, opvattingen en vaardigheden in relatie tot de
inhoud van stage respectievelijk scriptie.
Algemeen: Voor wie: Voor studenten die bezig zijn met hun stage en/of hun scriptie,
of op het punt staan dat te gaan doen. Gezien de aard van de
bijeenkomsten is het van belang dat studenten alle
bijeenkomsten aanwezig zijn; samenloop met andere
vakken/colleges dient zoveel mogelijk vermeden te worden.
Aantal deelnemers
Bij de terugkombijeenkomsten wordt gewerkt in groepen
van 5 tot 8 studenten.
ECTS 0
Onderwijsvorm: Centraal in de terugkombijeenkomsten staat het principe van
intervisie: het uitwisselen van ervaringen en het geven van
feedback op elkaars werk. Er wordt een groot beroep gedaan
op de actieve houding en eigen inbreng van studenten.
Daarnaast wordt door de docent informatie gegeven over de
eisen die SPO aan stage en scriptie stelt. Op basis van vragen
en problemen van studenten kan de docent ingaan op allerlei
inhoudelijke en/of organisatorische aspecten van stage en
scriptie.
Verplichte
literatuur:
1 Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken :
inleiding tot methodisch handelen met en voor mensen.
4e dr. Utrecht: De Tijdstroom. – 235 p. - ISBN
9789058980144 (€ 34,-). Hfdst. 3, 4, 5 en 15.
2 Dijkstra, A.J. (2012). Verwijswijzer.
Onderzoeksrapportage en bronvermelding volgens de
APA-richtlijnen. Groningen: Antharis. - 160 p.- ISBN
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
90
Ondersteunende
literatuur:
978-90-818838-0-1 (€13,95).
3 Je methodologieboek (zie onder het vak
‘methodologie/onderzoekspracticum’).
4 Feijen, E. & Trietsch, P. (2007). Snel afstuderen! Stap
voor stap naar een geslaagde scriptie. Bussum:
Coutinho. – 171 p.- ISBN 978-90-469-0003-1 (€16,-).
5 Jong, J. de (2011). Handboek academisch schrijven. In
stappen naar een essay, paper of scriptie. Bussum:
Couthinho. – 240 p.- ISBN 978-90-469-0242-4
(€24,50).
6 Oosterbaan, W. (2009). Een leesbare scriptie. 10e dr.
Amsterdam: Prometheus. - 72 p. - ISBN
9789044615807 (€ 10,-).
7 Soudijn, K. (2005) Onderzoeksverslagen schrijven:
praktische handleiding bij het schrijven van scripties
en andere werkstukken voor HBO en WO. - Houten:
Bohn Stafleu Van Loghum. - 128 p.-.
ISBN 9789031343362 (€ 35,99).
8 Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de & Dijkum, C. van
(2011) Basisboek statistiek met SPSS: handleiding
voor het verwerken en analyseren van en rapporteren
over (onderzoek)gegevens. Groningen: Noordhoff. -
200 p. - ISBN: 9789001700102 (€ 29,95).
9 Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de & Teunissen, J.
(2010). Basisboek kwalitatief onderzoek. Groningen:
Noordhoff. – 250 p.- ISBN 9789020731798 (€49,95).
NB: Behalve bij nr. 1,2 en 3 gaat het hier om aanbevolen
literatuur, dus schaf alleen aan wat voor jou het meest
behulpzaam is.
Het boek van Winkelaar wordt ook bij andere vakken gebruikt
en is met name nuttig tijdens je stage. Boeken nrs. 2 t/m 9 zijn
nuttig voor scriptieschrijvers. Nrs. 2 en 3 heb je bij ander
onderzoeksvakken al gebruikt. Nr. 8 is een handleiding bij
SPSS en dus alleen van belang wanneer je kwantitatief-
empirisch onderzoek gaat doen; nr. 9 is een praktische
handleiding voor het doen van niet-kwantitatief onderzoek.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
91
Stage
Docent: Eén van de docenten van de drie beroepsdifferentiaties of van
een aan de beroepsdifferentiaties verwant vak (zie
stagebegeleiding bijlage 4.1).
Doelstelling: Het verkrijgen van praktijkervaring op een relevant
werkterrein en in staat zijn tot reflectie op dit werkterrein en
het eigen functioneren.
De student:
- gaat een pedagogische relatie aan en onderhoudt deze;
- geeft een pedagogisch klimaat vorm dat
ontwikkelingskansen biedt;
- ontwikkelt gevoeligheid voor de normativiteit van
(ped)agogisch denken en handelen;
- kan aan de hand van theorievorming concrete vraag-
stukken analyseren en daarop reflecteren;
- ontwikkelt een beroepshouding en een eigen visie op
pedagogische vraagstukken;
- kan in teamverband werken;
- is in staat tot methodisch denken en handelen en kan
hierover schriftelijk rapporteren.
Vakinhoud: De stage kan worden gedaan in één geheel of in twee gelijke
delen. Indien de stage in twee delen wordt gedaan kan ervoor
worden gekozen om stages te volgen op het terrein van twee
verschillende beroepsdifferentiaties.
Onderdelen van de stage:
- stagevoorbereiding, uitmondend in een stageplan
waarin de stageopdracht is vastgelegd. Het stageplan
moet worden goedgekeurd en ondertekend door een
vertegenwoordiger van de stage-instelling en de
begeleidende docent. De student mag pas na
goedkeuring met de uitvoering van de stageopdracht
beginnen;
- stagewerkzaamheden, inhoudende een oriëntatie op de
stage-instelling en het onder toezicht uitvoeren van
een stageopdracht. De stagewerkzaamheden moeten
gericht zijn op het behalen van persoonlijke leerdoelen
op het gebied van beroepsspecifieke (sociale)
vaardigheden en op reflectie op de pedagogische
praktijk;
- stageverslag.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
92
ECTS: 44 ECTS (= 1232 uur) of 2 x 22 ECTS (= 2 x 616 uur).
80% van de studietijd dient te worden besteed aan het
praktische deel van de stage. De overige 20% kan worden
besteed aan de stagevoorbereiding en het schrijven van een
stageverslag.
Onderwijsvorm: De student loopt stage op een relevant werkterrein en wordt
daarbij begeleid door een docent van de opleiding. Daarnaast
vinden terugkombijeenkomsten plaats onder leiding van een
docent, waarin studenten ervaringen kunnen uitwisselen en
waarin ze aangezet worden tot reflectie
Literatuur: Winkelaar, P. (2001 of later). Methodisch werken : inleiding
tot methodisch handelen met en voor mensen. - 4e dr.
Utrecht: De Tijdstroom. - 235 p. - ISBN 9789058980144
(ingenaaid). € 34,-
Toetsvorm: Stageverslag.
Opmerkingen: Studenten die binnen een verwante HBO-opleiding aan de
stageverplichting hebben voldaan, komen in aanmerking voor
een volledige vrijstelling. Studenten die binnen een verwante
MBO-opleiding aan de stageverplichting hebben voldaan,
komen in aanmerking voor een vrijstelling voor een halve
stage. In bijzondere gevallen wordt stagevrijstelling verleend
op basis van werkervaring. Bij het verlenen van
stagevrijstellingen wordt nagegaan of de bij “doelstelling”
genoemde onderdelen in voldoende mate zijn gerealiseerd.
Voor studenten geldt dat alleen beroepsdifferentiaties waarin
de student stage heeft gelopen (of daarvan op grond van de
vooropleiding vrijstelling heeft gekregen) als specialisatie op
het diploma worden vermeld.
Richtlijnen voor het uitvoeren van de stage en het schrijven
van het stageverslag zijn opgenomen als bijlage in deze
studiegids en op te vragen bij het studiesecretariaat.
Er wordt geen cijfer toegekend aan de stage. De stage wordt
beoordeeld met voldoende of onvoldoende.
De stage mag niet voorafgaand aan de betreffende
beroepsdifferentiatie worden gedaan.
HET STUDIEPROGRAMMA HBO-PEDAGOGIEK
93
Scriptie
Docent: Eén van de docenten van de opleiding HBO-pedagogiek.
Daaraan kan - in overleg met de studiecoördinator- een
begeleider van buiten worden toegevoegd.
Doelstelling: Naar aanleiding van een praktijkprobleem zelfstandig een
(literatuur-)onderzoek verrichten en daarover schriftelijk
rapporteren.
Vakinhoud: De student dient een pedagogische situatie te analyseren in
relatie tot relevante theoretische uitgangspunten, de
samenleving en waarden en normen. Onderdelen van het
proces zijn:
- in overleg met de docent een probleemstelling
formuleren en een onderzoeksopzet maken;
- verrichten van literatuurstudie;
- uitvoeren van een onderzoek onder supervisie van de
begeleidende docent;
- rapporteren over literatuurstudie en onderzoek en het
formuleren van conclusies in relatie tot de
oorspronkelijke probleemstelling. De docent geeft
aanwijzingen ten aanzien van verslaglegging op basis
van conceptteksten;
- uitwisselen van ervaringen en reflecteren op het
onderwerp van de scriptie in door een docent begeleide
terugkombijeenkomsten
Onderwijsvorm:
Individuele begeleiding/terugkombijeenkomsten.
ECTS: 16 ECTS, 20 ECTS (academische route)
Toetsvorm: Scriptie.
Opmerking: Richtlijnen voor de scriptie zijn opgenomen als bijlage in deze
studiegids en op te vragen bij het studiesecretariaat. Voor een
scriptie binnen de academische route gelden nadere, in de
richtlijnen geformuleerde, eisen.
BIJLAGEN
94
4 BIJLAGEN
4.1 Beroepsspecifieke differentiaties, de stage & de scriptie 95
4.2 Literatuurverwijzingen, literatuurlijst en tabellen in een
werkstuk
103
4.3 Protocol voor het beoordelen van een scriptie 104
4.4 Protocol voor het beoordelen van het stageverslag 106
4.5 Onderwijs- en examenregeling (OER) 109
4.6 Plattegrond SPO /GMW 121
BIJLAGEN
95
4.1 De beroepsspecifieke differentiaties, de stage & de scriptie
In het derde jaar van de opleiding HBO-pedagogiek zijn opgenomen twee
beroepsdifferentiaties en in het vierde jaar een scriptie en een stage.
De studielast is 2 x 9 ECTS voor de beroepsdifferentiaties, 44 ECTS voor de
stage in de reguliere route en 22 ECTS voor de stage in de academische route, 16
ECTS voor de scriptie in de reguliere route en 20 ECTS voor de scriptie in de
academische route.
De beroepsspecifieke differentiaties
Voor de beroepsspecifieke differentiatie kan worden gekozen uit drie
mogelijkheden:
- Lerarenvariant (leidt op tot de tweedegraads lesbevoegdheid pedagogiek);
- Onderwijsbegeleiding;
- Jeugdzorg.
De Lerarenvariant valt onder het Hoger Pedagogisch Onderwijs (HPO); de
overige differentiaties onder Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs (HSAO).
Er dienen in principe twee differentiaties te worden gevolgd. Indien u vrijstelling
heeft voor een differentiatie hoeft u nog maar één van de overige twee
differentiaties te volgen. Studenten mogen meer differentiaties volgen dan
minimaal vereist is.
De stage
Vrijstellingen
Studenten met een afgeronde, verwante HBO-opleiding inclusief een stage,
waarbij de student tenminste een (ped)agogisch klimaat heeft vormgegeven en
een (ped)agogische relatie is aangegaan en heeft onderhouden, hebben bij
aanmelding voor de opleiding HBO-pedagogiek een volledige vrijstelling
gekregen voor de stage.
Studenten met een afgeronde, verwante MBO-opleiding inclusief een stage,
hebben bij aanmelding een vrijstelling gekregen voor de stage van 22 ECTS,
d.w.z. de helft van de stageverplichting in de reguliere route.
Voor nadere richtlijnen over stagevrijstellingen zie de beschrijving van het
studieonderdeel ‘stage’ in paragraaf 3.5.
De relatie tussen differentiatie en stage
De stage is gekoppeld aan een beroepsspecifieke differentiatie. Wanneer u twee
differentiaties volgt, kunt u kiezen binnen welke differentiatie de stage wordt
gedaan. Ook is het mogelijk om per differentiatie een halve stage van 22 ECTS
te doen. Beroepsdifferentiaties die gekoppeld zijn aan een stage worden als
specialisatie op het diploma vermeld. De tweedegraads lesbevoegdheid wordt
verleend aan de specialisatie lerarenvariant.
BIJLAGEN
96
Stagebegeleiding
De stage wordt in principe begeleid door de docent van de beroepsdifferentiatie,
maar de student kan er ook voor kiezen om een docent van een nauw aan de
differentiatie verwant vak te kiezen als stagebegeleider. In onderstaand overzicht
is opgenomen welke vakken worden beschouwd als nauw aan de differentiatie
verwante vakken.
Lerarenvariant
- Gespreksvoering en rapportage
- Onderwijskunde
- Andragogiek
Onderwijsbegeleiding
- Onderwijskunde
- Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg
- Visie en profilering
- Beleid en organisatie
Jeugdzorg
- Orthopedagogiek
- Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg
- Advisering en begeleiding
De stageplaats
De stage zal in de regel plaatsvinden in een instelling waar die werkzaamheden
verricht worden die tijdens de opleiding in het kader van de beroepsspecifieke
differentiatie zijn behandeld.
De eigen werkplek kan fungeren als stageplaats indien aan twee voorwaarden
wordt voldaan:
- er kunnen werkzaamheden worden verricht die pedagogisch/agogisch
relevant zijn. Van belang is dat de student in staat wordt gesteld een
(ped)agogische relatie aan te gaan en deze te onderhouden en een
(ped)agogisch klimaat vorm te geven dat ontwikkelingskansen biedt.
- de werkzaamheden zijn op HBO-niveau. De beoordeling hiervan is ter
competentie van de begeleidende docent.
Indien men geen werkplek heeft die aan bovenstaande voorwaarden voldoet zal
op een andere wijze een stageplaats moeten worden verworven. Dit kan als
volgt:
- de student kan zelf het initiatief nemen bij het zoeken van een stageplaats;
- een medestudent kan bemiddelen bij het verkrijgen van de stageplaats;
- de docent kan bemiddelen bij het verkrijgen van een stageplaats.
- via het studiesecretariaat.
BIJLAGEN
97
De opbouw van een stage
Een stage omvat drie fasen:
- de voorbereiding van de stagewerkzaamheden;
- de feitelijke werkzaamheden op de stageplaats;
- het stageverslag.
Alle drie fasen behoren tot de stage. De nadruk ligt op de feitelijke werkzaam-
heden: de student dient 80% van de studietijd die aan de stage wordt besteed aan
feitelijke werkzaamheden te besteden; de overige 20% kan worden benut voor de
stagevoorbereiding en het stageverslag.
De stagevoorbereiding
Het resultaat van de stagevoorbereiding dient te zijn:
- een stageplaats;
- een stageplan: volgens het door de opleiding vastgestelde format. Dit
format is te vinden op de DLO, onder de knop documenten.
De stagewerkzaamheden
De stagewerkzaamheden dienen te voldoen aan de hiervoor genoemde
voorwaarden van relevantie en niveau.
In het algemeen zullen onder de stagewerkzaamheden onder meer vallen:
- een oriëntatie op de aard en positie van de stage-instelling, o.a. door
gesprekken met diverse werknemers binnen deze instelling en/of cliënten
van deze instelling;
- observatie van werkzaamheden van werknemers binnen deze instelling;
- voorbereiding van eigen werkzaamheden, daarbij gebruik makend van
diverse kennisbronnen, waaronder wetenschappelijke literatuur;
- uitvoering van eigen werkzaamheden; daarbij hoort in ieder geval dat de
student een pedagogisch klimaat vormgeeft dat ontwikkelingskansen
biedt en dat de student een pedagogische relatie aangaat en onderhoudt;
- evaluatie van deze werkzaamheden, waarbij met name gereflecteerd
wordt op het eigen professioneel functioneren;
Tip: houdt een logboek bij.
Methodische cyclus voor professioneel handelen (inhoud).
Van belang is dat in de stagewerkzaamheden cycli van methodisch handelen
worden gevolgd. Dit wil zeggen dat de student:
- een pedagogische analyse kan maken inclusief herkenning en definiëring
van problemen. De student formuleert een probleemstelling. (Winkelaar,
2001 of later, Hfdst. 4);
- een adequate interventie kan kiezen uit de beschikbare alternatieven en de
interventie kan plannen. Formuleren van doelstellingen en strategie en
vaststellen van een programmering. (Winkelaar 2001 of later, Hfdst. 5.1,
5.2 en 5.3);
- een interventie zelf kan uitvoeren en de uitvoering ervan kan coördineren;
(Winkelaar 2001 of later, 5 Hfdst. 4);
BIJLAGEN
98
- de effecten van de drie voorafgaande stappen systematisch kan evalueren;
(Winkelaar 2001 of later, Hfdst 5.5);
- mogelijke pedagogische probleemgebieden kan signaleren en de
implicaties daarvan voor preventie, beleid en theorievorming kan
aangeven;
- elke stap uit deze methodische aanpak kan verantwoorden tegenover het
forum van vakgenoten en daarbij gebruik kan maken van
wetenschappelijke inzichten.
De methodische aanpak voor de leraar pedagogiek bestaat in het hanteren van de
didactische cyclus.
Het stageplan dient te worden goedgekeurd en ondertekend door een
vertegenwoordiger van de stage-instelling en de begeleidende docent. De student
mag pas na goedkeuring met de uitvoering van de stageopdracht beginnen.
Methodische cyclus voor persoonlijke professionele ontwikkeling.
De methodische cyclus is ook van toepassing op de persoonlijke professionele
ontwikkeling van de student (zie Winkelaar (2001 of later), Dl. II. De cyclus kan
dan als volgt worden vertaald:
- analyse maken van kracht en verbeterpunten van de eigen persoonlijke
professionaliteit als (ped)agoog en dit vertalen in leerdoelen;
- een persoonlijk ontwikkelingsplan uitzetten;
- het uitvoeren van dit plan;
- effecten van het uitvoeren van het persoonlijke ontwikkelingsplan
systematisch evalueren;
- signaleren van probleemgebieden in het eigen professioneel functioneren
en implicaties daarvan aangeven.
Het stageverslag
Het stageverslag is een helder en beknopt verslag dat duidelijk gerelateerd is aan
de stageopdracht en de leerdoelen. In het stageverslag dient de student te laten
zien dat hij/zij in staat is tot reflectie op de pedagogische praktijk en dat de stage
heeft bijgedragen tot het ontwikkelen van een beroepshouding. Het stageverslag
dient inzicht te geven in de werkzaamheden die zijn verricht en in de
persoonlijke professionele ontwikkeling die de student heeft doorgemaakt. In de
beschrijving van zowel de werkzaamheden als de persoonlijke professionele
ontwikkeling dient de cyclus van methodisch handelen te worden gevolgd. In het
verslag moet de privacy van betrokkenen worden gewaarborgd door
anonimisering.
De opzet van het stageverslag is als volgt:
- een inleiding die uitmondt in de formulering van de stageopdracht en de
leerdoelen. Deze leerdoelen dienen voor een belangrijk deel betrekking te
hebben op (nader) te ontwikkelen beroepsvaardigheden;
BIJLAGEN
99
- korte beschrijving van de stageplaats (maximaal 450 woorden);
- beschrijving van de uitvoering en de opbrengst van de uitgevoerde
stageopdracht, in het stramien van de cyclus van methodisch handelen
(van pedagogische analyse tot signaleren van mogelijke pedagogische
probleemgebieden en de implicaties daarvan);
- beschrijving van persoonlijke professionele ontwikkeling, in het stramien
de cyclus van methodisch handelen, toegepast op de persoonlijk
professionele ontwikkeling zoals boven is uitgewerkt (dus van analyse tot
signaleren van probleemgebieden en implicaties daarvan);
- algemene terugblik op stage-ervaringen en ontwikkeling persoonlijke
professionaliteit, waarbij een relatie wordt gelegd met de opleiding.
Het stageverslag dient een voorkant, een titelblad en een inhoudsopgave te
bevatten. Op het titelblad wordt vermeld: de aanduiding ‘stageverslag’, de naam
van de opleiding (HBO-pedagogiek van de SPO), de naam van de stage-
instelling, het jaartal, de naam van de student en de naam van de begeleider.
Voor de eisen die gesteld worden aan het stageverslag is een protocol voor het
beoordelen van een stageverslag opgesteld. Dit protocol is opgenomen als bijlage
in deze studiegids.
Tevens dient het stageverslag als document dat, samen met het oordeel van de
externe stagebegeleider, de basis vormt voor de beoordeling door de SPO docent.
Zonder volledig stageverslag zal geen tentamenbriefje worden uitgereikt. Het
stageverslag dient in tweevoud en digitaal ingeleverd te worden bij het
studiesecretariaat. Het stageplan moet als bijlage worden opgenomen in het
stageverslag.
Tussen de stage en de scriptie kan een inhoudelijke koppeling worden gemaakt.
De scriptie
De relatie scriptie - stage beroepsspecifieke differentiatie
De scriptie is niet bij voorbaat gekoppeld aan de beroepsspecifieke differentiatie
of de stage. Het kan echter praktisch handig zijn om wel bij deze onderdelen aan
te sluiten.
De begeleiders van de scriptie
De student dient zelf een docent te benaderen als begeleider van de scriptie. Dit
kan dezelfde docent zijn als de differentiatiedocent, resp. stagebegeleider.
Echter, ook andere docenten van de opleiding HBO-pedagogiek kunnen hiervoor
worden benaderd. Wanneer de student begeleiding van buiten de opleiding
wenst, dient eerst te worden overlegd met de studiecoördinator. De docent
benadert in samenspraak met de student de tweede beoordelaar. Deze tweede
beoordelaar mag een deskundige van buiten de opleiding zijn. Hij wordt op twee
momenten bij het proces betrokken. Ten eerste moet hij goedkeuring geven aan
de scriptieopzet, ten tweede moet hij zich buigen over de concepteindversie.
BIJLAGEN
100
Eventueel commentaar van de tweede beoordelaar dient door de student te
worden verwerkt. De beoordeling van de scriptie komt tot stand op basis van
onderling overleg tussen eerste en tweede beoordelaar (consensus principe).
Voor de begeleiding van de scriptie geldt als richtlijn dat de docent de student
drie keer persoonlijk spreekt en dat de hoofstukken in de loop van het proces
naar de docent worden gestuurd en van commentaar worden voorzien. Aan het
eind van het proces wordt dan het gehele werk van commentaar voorzien. Als de
student vastloopt in het proces dan wordt de begeleidend docent geconsulteerd.
Scriptievoorbereiding
Het resultaat van de scriptievoorbereiding dient te zijn:
- scriptieovereenkomst. Deze is te vinden op de DLO, onder de knop
documenten;
- het onderzoeksvoorstel.
Het onderzoeksvoorstel omvat de afbakening van het probleemgebied, de keuze
voor een bepaalde vraagstelling (of probleemstelling, doelstelling), een
verantwoording van de wijze waarop deze vraagstelling wordt onderzocht, een
globale aanduiding van de hoofdstukindeling, en een globale tijdsplanning. De
student overlegt hierover met de beoogde begeleider. Deze opzet dient
voorgelegd te worden aan de tweede beoordelaar. Pas wanneer deze opzet door
beide beoordelaars is goedgekeurd, een goedkeuring die wordt bekrachtigd in de
scriptieovereenkomst, kan daadwerkelijk met het onderzoek worden begonnen.
Literatuurvereisten en eigen onderzoek
Voor elke scriptie geldt dat er ter verdieping van de vraagstelling literatuur wordt
bestudeerd. Hiervoor geldt een minimum van tien titels, waarvan er tenminste
drie als wetenschappelijk te kwalificeren zijn. Daarnaast omvatten werkstukken
in het algemeen een empirisch deel. Het empirisch deel heeft in het algemeen
betrekking op onderzoeksmateriaal dat zelf is verzameld (bijv. op de eigen
werkplek, in verwante instellingen of door een zelfstandig onderzoek). Het is
echter ook mogelijk gebruik te maken van onderzoeksmateriaal dat door anderen
is verzameld, van historische bronnen, hedendaagse documenten, of in het geval
van een metatheoretische studie, van andere literatuur. Er dient altijd een
verantwoording te worden gegeven van de wijze waarop het empirische
materiaal tot stand is gekomen. Aan een scriptie die binnen de academische route
wordt geschreven, worden zwaardere eisen gesteld. Deze zwaardere eisen
betreffen enerzijds de theoretische diepgang van de scriptie (literatuurlijst van
minimaal 15 titels, waarvan 8 wetenschappelijk) en anderzijds worden er
specifieke eisen gesteld aan de methoden van dataverzameling en -analyse. Een
scriptie die wordt geschreven binnen de academische route dient altijd een
empirisch deel te bevatten, waarbij de data worden geanalyseerd met behulp van
inductieve statistiek.
BIJLAGEN
101
Inhoud van de scriptie
De scriptie bevat in ieder geval het volgende:
- de gekozen vraagstelling voor de scriptie en een verantwoording ervan
(theoretische en/of praktische aanleiding voor deze vraagstelling en
afbakening in de zin van wat wel en wat niet zal worden behandeld),
alsmede daaruit voortvloeiende deelvragen;
- een verantwoording van de methoden en bronnen waarmee de vraag-
stelling wordt onderzocht (d.w.z. een nadere specificatie van de
literatuurstudie en het empirisch deel, de stage of een onderzoek);
- de inhoudelijke resultaten van de theoretische literatuurstudie, met
conclusies die zijn gerelateerd aan de vraagstelling;
- een weergave van het empirische gedeelte (eigen onderzoek) met
conclusies die aan de vraagstelling zijn gerelateerd;
- een nabeschouwing waarin aan de hand van de resultaten van het
theoretische en het praktische deel van het project de vraagstelling
opnieuw wordt besproken (conclusies, eventuele aanbevelingen of vragen
voor vervolgonderzoek, kritische reflectie op de praktijk);
- een lijst van gebruikte literatuur met per boek een vermelding van: auteur,
titel, jaar, uitgever en plaats, of per tijdschrift: de titel van het tijdschrift,
de jaargang, jaar en nummer; In geval van artikelen uit een boek of
tijdschrift: eerst de auteur en titel van het artikel vermelden en na
vermelding van de hoofdbron, de pagina's.
Het werkstuk dient in de tekst een goede bronvermelding -overeenkomstig de
APA-regels- te bevatten. Raadpleeg hiervoor het door de opleiding opgestelde
document over literatuurverwijzingen (digitale leeromgeving, website).
De scriptie dient een titelblad te bevatten, waarop behalve de titel van de
scriptie, de aanduiding ‘scriptie’, het jaartal, de naam van de student en de naam
van de opleiding, ook de namen van de begeleider en tweede beoordelaar worden
vermeld. In het verslag moet de privacy van betrokkenen worden gewaarborgd
door anonimisering.
Bij het studiesecretariaat zijn op afspraak voorbeelden in te zien van scripties uit
voorgaande jaren.
Duo scriptie
Hoewel het de voorkeur verdient de scriptie te beschouwen als een individueel
product, kan de situatie zich voordoen dat het voor de hand ligt om met twee
personen een scriptie te schrijven. Dit is het geval wanneer twee personen elk
een deelonderzoek doen, die samengevoegd tot een eindconclusie leiden.
Wanneer er een duo-scriptie wordt geschreven, is het vereist dat elke student
eigen onderzoeksvragen heeft en dat de resultaten worden vastgelegd in een
eigen aanwijsbaar deel van het verslag, waarin duidelijk is verantwoord wie
verantwoordelijk is voor welk deel. Beide studenten krijgen een eigen cijfer.
BIJLAGEN
102
Nadere informatie
Wie na lezing van het voorgaande en het bijwonen van de
voorlichtingsbijeenkomst (in september na de opening van het nieuwe studiejaar)
nog vragen over de stage of de scriptie heeft, kan als volgt handelen.
Voor vragen van algemene aard kunt u zich wenden tot de studiecoördinator Ans
Slijkhuis, tel. 363 7893.
Voor vragen van administratieve aard (bijv. m.b.t. de diploma-uitreiking) kunt u
zich wenden tot het studiesecretariaat, kamer 054, Grote Rozenstraat 38, tel. 050-
363 6525.
Voor vragen van inhoudelijke aard dient u zich te wenden tot de begeleidende
docent van de betreffende beroepsspecifieke differentiatie.
De docenten van de drie beroepsspecifieke differentiaties zijn, buiten de
colleges om, als volgt bereikbaar:
- Lerarenvariant: Kelly Steiger (050-3123071) en Andreas Pel (050-
5734480)
- Onderwijsbegeleiding: Marieke van Roy
- Jeugdzorg: Jelle Drost en Trijntje Roggen.
De overige SPO docenten staan vermeld in de studiegids.
BIJLAGEN
103
4.2 Literatuurverwijzingen, literatuurlijst en tabellen in een
werkstuk
Elk wetenschapsgebied heeft regels voor het verwijzen naar literatuur en het
opstellen van tabellen en grafieken. In de sociale wetenschappen gelden de
regels van de American Psychological Association (APA) als internationale
standaard. Bij de SPO sluiten we aan bij deze standaard. Dat betekent dat in alle
schrijfopdrachten en in het afstudeerwerkstuk van de SPO volgens de APA-
regels moet worden verwezen naar literatuur. Ook de literatuurlijst moet volgens
de APA-regels worden opgesteld (zie hiervoor: Dijkstra, A.J. (2012).
Verwijswijzer: onderzoeksrapportage en bronvermelding volgens de APA-
richtlijnen. Groningen: Antharis. 134 p. ISBN 978 90 818838 01).
Wanneer je in een werkstuk verslag doet van empirisch onderzoek kan het zinvol
zijn bepaalde gegevens in een tabel of grafiek te presenteren, naast of in plaats
van een weergave in de tekst. De tabellen en grafieken die je invoegt mag je niet
rechtstreeks knippen en plakken vanuit SPSS; je moet ze opzetten en vormgeven
op een manier die past bij jouw onderzoeksverslag (dus b.v. geen Engelse
benamingen in een grafiek, terwijl je hele onderzoeksverslag in het Nederlands
is). Voor het gebruik en de lay-out van tabellen gelden ook APA-regels. Je vindt
deze in de algemene handleiding.
BIJLAGEN
104
4.3 Protocol voor het beoordelen van een scriptie
Het protocol bestaat uit zeven categorieën, geordend van meest naar minder
belangrijk. Per categorie is een nadere operationalisatie gemaakt. Deze lijst ligt
aan de basis voor het beoordelen van de scriptie, maar biedt tevens houvast voor
studenten bij het schrijven.
1. Argumentatielijn
- Is het verhaal overzichtelijk en adequaat opgebouwd (vraagstelling,
theoretisch kader, resultaten, conclusie, nabeschouwing)?
- Is de vraagstelling op een zinvolle wijze gelegitimeerd/ingekaderd?
- Wordt er een aan de vraagstelling gerelateerde conclusie gegeven?
- Worden voldoende argumenten aangedragen voor de argumentatie en is
deze consistent?
- Worden de eigen onderzoeksresultaten duidelijk voor het voetlicht
gebracht?
2. Theorie
- Is het werkstuk voldoende theoretisch onderbouwd? De literatuurlijst
dient tenminste tien relevante titels te bevatten, waarvan tenminste drie
als wetenschappelijk te kwalificeren zijn. Voor een scriptie in de
academische route geldt een minimum van 15 titels, waarvan tenminste
acht wetenschappelijk.
- Geeft de scriptie blijk van goed begrip van de gebruikte literatuur?
- Wordt goed gebruik gemaakt van de literatuur (bijvoorbeeld in het
instrument)?
- Bevat de scriptie literatuurverwijzingen in de tekst?
3. Reflectie
- Kan de student met afstand -vanuit de onderzoeksresultaten/literatuur -
naar de praktijk kijken?
- Geeft de student heldere en logisch uit de resultaten voortvloeiende
aanbevelingen?
- Schat de student vanuit zijn methodologische kennis, z’n eigen onderzoek
op waarde (maakt de student bijvoorbeeld kritische kanttekeningen bij het
eigen onderzoek indien nodig)?
BIJLAGEN
105
4. Methodologie
- Wordt de methode helder uiteengezet?
- Past de gekozen methode bij de vraag?
- Is de kwaliteit van het instrument in orde?
- Academische route: is het gehanteerde onderzoeksinstrument geborgd in
theoretisch kader en worden resultaten in de conclusie afgezet tegen dit
kader?
- Academische route: worden methodologische keuzen verantwoord?
- Academische route: is de onderzoeksopzet toetsend van aard?
5. Proces
- Heeft de student zelf voldoende initiatieven genomen?
- Heeft de student goed in kunnen schatten wanneer hij een beroep moest
doen op zijn begeleider?
- Heeft de student optimaal gebruik gemaakt van aanwijzingen van de
begeleider?
- Heeft de student goed gecommuniceerd met alle betrokkenen?
- Heeft de student het project naar behoren georganiseerd?
6. Taal/stijl
- Is de scriptie geschreven in een adequate, dat wil zeggen vrij zakelijke en
vlotte stijl?
- Is de scriptie wat spelling en grammatica betreft (nagenoeg) foutloos?
7. Lay-out
- Is de lay-out adequaat?
- Heeft de literatuurlijst een consistente standaardvorm (APA)?
- Zijn de verwijzingen in de tekst opgesteld volgens een standaard format
(APA)?
BIJLAGEN
106
4.4 Protocol voor het beoordelen van het stageverslag
Het stageverslag wordt beoordeeld met een voldoende/ onvoldoende. Het
verslag is voldoende wanneer de studenten op de onderdelen A, B en C en D van
dit protocol voldoende scoort. Dit protocol sluit aan bij de richtlijnen voor stage,
zoals opgenomen in de studiegids. De docent voorziet de onderdelen A, B en C
van een korte aantekening en een beoordeling. Voor onderdeel D vraagt de
docent een schriftelijke reflectie van de begeleider van de stageplaats op basis
van de vier criteria. In overleg tussen de docent en de stagebegeleider van de
stageplaats wordt bepaald of dit onderdeel als voldoende aangemerkt kan
worden. De docent levert het volledig ingevulde protocol in bij het
studiesecretariaat.
Naam student: …………………………………………………………
Stageplaats: …………………………………………………………
Omvang stage: heel (44 Ecs)/ half (22 Ecs) [doorhalen wat niet van
toepassing is]
Naam beoordelaar: …………………………………………………………
Datum: …………………………………………………………
A Methodische cyclus van professioneel handelen (inhoud)
1. Beschrijving stageopdracht op basis van een pedagogische analyse.
2. Verantwoording interventie
3. Beschrijving van uitvoering interventies
4. Evaluatie
OORDEEL Voldoende O
Onvoldoende O
BIJLAGEN
107
B Methodische cyclus voor persoonlijke professionele ontwikkeling
1. Analyse van persoonlijke professionaliteit en opstellen van leerdoelen
(persoonlijk ontwikkelingsplan)
2. Beschrijving uitvoering persoonlijk ontwikkelingsplan
3. Evaluatie persoonlijke leerdoelen
OORDEEL Voldoende O
Onvoldoende O
C Algemeen
1. Opbouw van het verslag
2. Taalgebruik
3. Lay-out
OORDEEL Voldoende O
Onvoldoende O
BIJLAGEN
108
D Beoordeling begeleider van de stageplaats
In een bijlage bij deze beoordeling is een reflectie van de begeleider van de
stageplaats op het functioneren van de student opgenomen, waarbij aandacht
wordt besteed aan:
Resultaatgerichtheid
Kwaliteit van het product zoals afgeleverd tijdens de stage
Omgang met de doelgroep
Omgang met medewerkers
OORDEEL Voldoende O
Onvoldoende O
TOTAALOORDEEL Voldoende O
Onvoldoende O
BIJLAGEN
109
4.5 Onderwijs- en Examenregeling (OER)
Stichting voor Pedagogisch Onderwijs
Opleiding HBO-pedagogiek
Bacheloropleiding
Onderwijs- en Examenregeling 2013 (OER)
Inhoud:
1. Algemene bepalingen
2. Opbouw van de opleiding
3. De propedeutische fase van de opleiding
4. De postpropedeutische fase van de opleiding
5. Tentamens en examens van de opleiding
6. Vooropleiding
7. Studiebegeleiding
8. Overgang- en slotbepalingen
BIJLAGEN
110
PARAGRAAF 1: Algemene bepalingen
Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling
Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de
bacheloropleiding HBO-pedagogiek, hierna te noemen: de opleiding.
De opleiding wordt verzorgd door de Hogeschool voor Hoger Pedagogisch en
Sociaal-Agogisch Onderwijs Groningen waarvan de Stichting voor Pedagogisch
Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen het bevoegd gezag vormt.
Artikel 1.2 Begripsbepalingen
In deze regeling wordt verstaan onder:
- de wet: de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek
(WHW);
- student: degene die is ingeschreven aan de hogeschool voor het volgen van
het onderwijs en/of het afleggen van de tentamens en de examens van de
opleiding;
- propedeuse: de propedeutische fase van de bacheloropleiding, bedoeld in
artikel 7.8 van de wet (WHW 2002);
- postpropedeuse: het gedeelte van de bacheloropleiding, dat volgt op de
propedeutische fase;
- onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding, in de zin van de wet;
- practicum: een praktische oefening, als bedoeld in art. 7.13 van de wet, in
een van de volgende vormen:
a. het maken van een scriptie,
b. het maken van een werkstuk of een proefontwerp,
c. het uitvoeren van een onderzoekopdracht,
d. het deelnemen aan veldwerk of een excursie,
e. het doorlopen van een stage,
f. of het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit, die
gericht is op het bereiken van bepaalde vaardigheden.
- examen: het propedeutisch of het bachelor examen van de opleiding.
De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent.
Artikel 1.3 Doel van de opleiding
Met de opleiding wordt beoogd verwerven door de studenten van:
- kennis en inzicht op het gebied van de Pedagogiek en de Agogiek;
- handelingsbekwaamheid met betrekking tot tenminste één Pedagogisch of
Agogisch werkveld;
- academische vaardigheden.
Artikel 1.4 Vorm van de opleiding
De opleiding wordt in deeltijd verzorgd.
BIJLAGEN
111
PARAGRAAF 2: Opbouw van de opleiding
Artikel 2.1 Indeling en examens van de opleiding
In de opleiding kunnen de volgende examens worden afgelegd:
a. het propedeutisch examen;
b. het afsluitend of bachelorexamen.
De opleiding is opgedeeld in een propedeutische fase en een postpropedeutische
fase.
Artikel 2.2 Studielast
10 De opleiding heeft een studielast van 240 ECTS, waarbij één ECTS gelijk
staat aan 28 uren studie.
11 De propedeutische fase heeft een studielast van 60 ECTS.
12 De studielast wordt uitgedrukt in hele ECTS.
PARAGRAAF 3: De propedeutische fase van de opleiding.
Artikel 3.1 Samenstelling propedeutische fase
De propedeutische fase omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde
studielast
Onderdeel ECTS
1. Wiskunde 4
2. Pedagogiek 1 15
3. Filosofie 1 7
4. Sociologie 1 7
5. Filosofie van opvoeding en onderwijs 10
6. Psychologie: Introductie 6
7. Psychologie: Toegepast 7
8. Referaatpracticum 4
Totaal 60
Artikel 3.2 Propedeutische practica
De volgende onderdelen van de propedeuse omvatten, naast het onderwijs in de
vorm van hoorcolleges, een practicum in de daarbij aangegeven vorm en van de
daarbij vermelde omvang:
Onderdeel Vorm Omvang in uren
2. Pedagogiek 1 b, f 221
4. Sociologie 1 b, f, c 118
5. Filosofie van opvoeding en onderwijs b, f 155
6. Psychologie: Toegepast b, f 101
7. Referaatpracticum b, f 64
BIJLAGEN
112
PARAGRAAF 4: De postpropedeutische fase van de opleiding
Artikel 4.1 Samenstelling postpropedeutische fase
De postpropedeuse omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde
studielast:
Onderdeel ECTS
1. Statistiek 1 8
2. Pedagogiek 2 15
3. Filosofie 2: Wetenschapsfilosofie 7
4. Sociologie 2 8
5. Subdiscipline: Onderwijskunde 10
6. Subdiscipline: Andragogiek 10
7. Subdiscipline: Orthopedagogiek / of Inleiding orthopedagogiek
(PABAP027)
10
8. Methodologie /onderzoekspracticum 10
9. Taakveld: Visie en profilering 4
10. Taakveld: Advisering en begeleiding 4
11. Taakveld: Beleid en organisatie 4
12. Taakveld: Gespreksvoering en rapportage 4
13. Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg 6
Academische route Pedagogiek en Onderwijskunde. Drie vakken uit
14, 15, 16, 17 afhankelijk van route.
21
14. Psychologie (ontwikkelingspsychologie en leerpsychologie)
(academische route Pedagogiek & Onderwijskunde)
7
15. Jeugd en gezinspedagogiek (academische route Pedagogiek &
Onderwijskunde)
7
16. Effectiviteit van onderwijs en Levenslang leren (academische
route Pedagogiek & Onderwijskunde)
7
17. LLL in context: inhoud en professionaliteit (voorheen Werkplek
leren) (academische route Pedagogiek & Onderwijskunde)
7
Academische route Orthopedagogiek. Vrije keuze uit de vakken 18 t/m
34 voor minimaal 21 ECTS
21
18. Personen met beperkingen I (PABA5232) (academische route
Orthopedagogiek)
6
19. Leer- en onderwijsproblemen I (PABA5251) (academische route
Orthopedagogiek)
6
20. Gedrags- en opvoedingsproblemen I (PABA5243) (academische
route Orthopedagogiek)
6
21. Ontwikkelingspsychologie (PABA2050) (academische route
Orthopedagogiek)
5
22. Psychopathologie kind en jeugdige (PABA5272) (academische
route Orthopedagogiek)
6
23. Diagnostiek en behandeling (PABA5212) (academische route
Orthopedagogiek)
6
BIJLAGEN
113
24. Diagnostische vaardigheden (PABA5311) (academische route
Orthopedagogiek)
7
25. Neuropsychologie (PABA5372) (academische route
Orthopedagogiek)
5
26. Opvoeden van personen met beperkingen: evidence based
intervention A (PABA5334) (academische route
Orthopedagogiek)
5
27. Opvoeden van personen met beperkingen: evidence based
intervention B (PABA5335) (academische route
Orthopedagogiek)
8
28. Practicum OPB (academische route Orthopedagogiek) 1
29. Diagnostiek en interventie: leerproblemen A (PABA5351)
(academische route Orthopedagogiek)
7
30. Diagnostiek en interventie: leerproblemen B (PABA5352)
(academische route Orthopedagogiek)
6
31. Practicum Leerproblemen (academische route Orthopedagogiek) 1
32. Jeugdzorg: Gedrags- en opvoedingsproblemen: interventies
(PABA5344) (academische route Orthopedagogiek)
7
33. Jeugdzorg: Gedrags- en opvoedingsproblemen: kwaliteit en
effectiviteit van de jeugdzorg (PABA5345) (academische route
Orthopedagogiek)
6
34. Practicum Jeugdzorg (academische route Orthopedagogiek) 1
35. Statistiek 2 (academische route) 6
36. Testtheorie (academische route) 4
37. Statistiek 3 (academische route) 4
38. Grondslagen van onderzoek (academische route) 3
39. Methoden en technieken van onderzoek (academische route) 3
40. Stage (reguliere route / academische route) 44/22
41. Scriptie (reguliere route / academische route) 16/20
42. Verplichte keuze 2 uit 3 beroepsdifferentiaties 18
42a. Lerarenvariant 9
42b. Onderwijsbegeleiding 9
42c. Jeugdzorg 9
43. Beroepsoriëntatie en Internationalisering (voorheen Vrije keuze) 2
Totaal reguliere route / academische route 180
BIJLAGEN
114
Artikel 4.2. Postpropedeutische practica.
De volgende postpropedeutische onderdelen, als genoemd in art. 4.1, omvatten,
naast het onderwijs in de vorm van hoorcolleges, een practicum in de daarbij
aangegeven vorm en van de daarbij vermelde omvang:
Onderdeel Vorm Omvang
in uren
1 Statistiek 1 f 124
2 Pedagogiek 2 b, d, f 241
3 Filosofie 2: Wetenschapsfilosofie f 60
4 Sociologie 2 b, c, f 126
6 Subdiscipline: Andragogiek b, f 122
7 Subdiscipline: Orthopedagogiek / of Inleiding
orthopedagogiek (PABAP027)
c, f 100
8 Methodologie / onderzoekspracticum b, c, f 171
9 Taakveld: Visie en profilering b, f 47
10 Taakveld: Advisering en begeleiding b, f 34
11 Taakveld: Beleid en organisatie b, f 11
12 Taakveld: Gespreksvoering en rapportage b, f 42
15. Jeugd en gezinspedagogiek (academische route
Pedagogiek & Onderwijskunde)
b 90
17. LLL in context: inhoud en professionaliteit (voorheen
Werkplek leren) (academische route Pedagogiek &
Onderwijskunde)
b, f 18
18. Personen met beperkingen I (PABA5232)
(academische route Orthopedagogiek)
b 32
20. Gedrags- en opvoedingsproblemen I (PABA5243)
(academische route Orthopedagogiek)
b, f 22
24. Diagnostische vaardigheden (PABA5311)
(academische route Orthopedagogiek)
b, f 6
28. Practicum OPB (academische route Orthopedagogiek) b 28
31. Practicum Leerproblemen (academische route
Orthopedagogiek)
b, f 28
33. Jeugdzorg: Gedrags- en opvoedingsproblemen:
kwaliteit en effectiviteit van de jeugdzorg
(PABA5345) (academische route Orthopedagogiek)
b 40
34. Practicum Jeugdzorg (academische route
Orthopedagogiek)
b, f 28
35. Statistiek 2 (academische route) f 88
36. Testtheorie (academische route) f 10
37. Statistiek 3 (academische route) f 14
40. Stage (reguliere route / academische route) b, e 1232/616
41. Scriptie (reguliere route / academische route) a c, ar 448/616
42a. Lerarenvariant d, f 144
42b. Onderwijsbegeleiding b, f 101
BIJLAGEN
115
42c. Jeugdzorg f 20
43. Beroepsoriëntatie en Internationalisering (voorheen
Vrije keuze)
f 56
Met betrekking tot de volgende onderdelen geldt het practicum als (onderdeel
van) de afsluitende toetsing of voorwaarde voor deelname aan het tentamen:
Onderdeel
1 Statistiek 1
2 Pedagogiek 2
3 Filosofie 2: Wetenschapsfilosofie
4 Sociologie 2
6 Subdiscipline: Andragogiek
7 Subdiscipline: Orthopedagogiek / of Inleiding orthopedagogiek
(PABAP027)
8 Methodologie /onderzoekspracticum
9 Taakveld: Visie en Profilering
10 Taakveld: Advisering en begeleiding
12 Taakveld: Gespreksvoering en rapportage
15. Jeugd en gezinspedagogiek (academische route Pedagogiek &
Onderwijskunde)
17. LLL in context: inhoud en professionaliteit (voorheen Werkplek leren)
(academische route Pedagogiek & Onderwijskunde)
18. Personen met beperkingen I (PABA5232) (academische route
Orthopedagogiek)
20. Gedrags- en opvoedingsproblemen I (PABA5243) (academische route
Orthopedagogiek)
28. Practicum OPB (academische route Orthopedagogiek)
31. Practicum Leerproblemen (academische route Orthopedagogiek)
33. Jeugdzorg: Kwaliteit en effectiviteit van de jeugdzorg (PABA5345)
(academische route Orthopedagogiek)
34. Practicum Jeugdzorg (academische route Orthopedagogiek)
35. Statistiek 2 (academische route)
36. Testtheorie (academische route)
37. Statistiek 3 (academische route)
40. Stage (reguliere route / academische route)
41. Scriptie (reguliere route / academische route)
42a. Lerarenvariant
42b. Onderwijsbegeleiding
43. Beroepsoriëntatie en Internationalisering (voorheen Vrije keuze)
BIJLAGEN
116
PARAGRAAF 5: Tentamens en examens van de opleiding
Artikel 5.1 Verplichte volgorde
13 Aan de tentamens van de hierna te noemen onderdelen kan niet eerder
worden deelgenomen dan nadat de tentamens van de daarbij vermelde
onderdelen zijn behaald:
a. propedeuse: niet van toepassing
b. postpropedeuse: 8 ná behalen van 1
40 ná behalen van de voor de stage relevante
beroepsdifferentiatie
41 ná behalen van propedeuse en één
beroepsdifferentiatie.
14 Op verzoek van de student kan de examencommissie hem toelaten tot het
afleggen van de onderdelen 40 en/of 41 zonder dat aan artikel 5.1.1.b is
voldaan;
15 Het verzoek onder 2 wordt gemotiveerd en de examencommissie geeft
alleen toestemming indien zij ervan overtuigd is dat het behalen van de
doelen van de onderdelen 40 en/of 41 niet wordt belemmerd.
Artikel 5.2 Tijdvakken en frequentie tentamens
16 Voor de in art. 3.1. en art. 4.1 genoemde onderdelen worden elk jaar twee
tentamenkansen aangeboden;
17 Wanneer de student door aantoonbare overmacht aan één van beide
kansen niet kan deelnemen en de voortgang van de studie in het geding is,
kan de student bij de examencommissie een verzoek indienen voor een
extra kans.
Artikel 5.3 Vorm van de tentamens
18 De tentamens van de onderdelen, genoemd in artikel 3.1. en artikel 4.1.
worden schriftelijk afgelegd;
19 Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een
tentamen op een andere wijze dan vorenbedoeld wordt afgelegd;
20 Aan studenten met een functiestoornis wordt de gelegenheid geboden de
tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap
aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie wint zo nodig
deskundig advies in alvorens te beslissen.
Artikel 5.4 Mondelinge tentamens
21 Mondeling wordt niet meer dan één persoon tegelijk getentamineerd,
tenzij de examencommissie anders heeft bepaald;
22 Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de
examencommissie of de desbetreffende examinator in een bijzonder geval
BIJLAGEN
117
anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft
gemaakt.
Artikel 5.5 Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag
23 De uitslag van het tentamen wordt uitgedrukt in een schaal lopend van 0
(geen prestatie geleverd) tot 10 (uitmuntend). Het cijfer kan maximaal één
decimaal hebben. Een cijfer van 5,50 of hoger telt als voldoende resultaat.
24 De examinator stelt meteen na het afnemen van een mondeling tentamen
de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke
verklaring uit;
25 De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen vast binnen
twee weken na de dag waarop het is afgelegd en verschaft de
administratie van de opleiding de nodige gegevens ten behoeve van de
uitreiking van het schriftelijk bewijsstuk omtrent de uitslag aan de
student;
26 De examinator stelt de uitslag van de beoordeling van een werkstuk vast
binnen zes weken na de dag waarop de door de docent verplicht
vastgestelde inlevertermijn is verstreken;
27 Voor een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen
tentamen bepaalt de examencommissie tevoren op welke wijze en binnen
welke termijn de student een schriftelijke verklaring over de uitslag zal
ontvangen;
28 Op de schriftelijke verklaring over de uitslag van een tentamen wordt de
student gewezen op het inzagerecht, bedoeld in artikel 5.7, eerste lid,
alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de
examens.
Artikel 5.6 Geldigheidsduur
29 De geldigheidsduur van behaalde onderdelen is onbeperkt;
30 In afwijking van het bepaalde in het eerste lid kan de examencommissie
voor een onderdeel, waarvan het tentamen langer dan zes jaar geleden is
behaald, een aanvullend dan wel vervangend tentamen opleggen, alvorens
de student wordt toegelaten tot het afleggen van het desbetreffende
examen.
Artikel 5.7 Inzagerecht
31 Gedurende tenminste zes weken na de bekendmaking van de uitslag van
een schriftelijk tentamen krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn
beoordeeld werk en in de normen aan de hand waarvan de beoordeling
heeft plaatsgevonden. Tevens wordt hem op zijn verzoek tegen kostprijs
een kopie verschaft van het eigen gemaakte werk;
32 Gedurende tenminste zes weken na de bekendmaking van de uitslag van
een werkstuk krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn beoordeeld
werk en in de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft
plaatsgevonden;
BIJLAGEN
118
33 De examencommissie kan bepalen, dat de inzage of de kennisneming
geschiedt op een vaste plaats en op tenminste twee vaste tijdstippen;
34 Indien de betrokkene aantoont door overmacht verhinderd te zijn of te
zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats en tijdstip te verschijnen,
wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk binnen de in
het eerste lid genoemde termijn.
Artikel 5.8 Vrijstelling
De examencommissie kan de student op diens verzoek, gehoord de
desbetreffende examinator, vrijstelling verlenen van een tentamen, indien de
student een, qua inhoud en niveau, overeenkomstig onderdeel van een
universitaire of hogere beroepsopleiding heeft voltooid.
Artikel 5.9 Examen
De examencommissie stelt de uitslag van het examen vast, zodra de student
voldoende bewijzen overlegt van door hem behaalde tentamens.
Alvorens de uitslag van het examen vast te stellen kan de examencommissie zelf
een onderzoek instellen naar de kennis van de student met betrekking tot een of
meer onderdelen of aspecten van de opleiding, indien en voor zover de uitslagen
van de desbetreffende tentamens haar daartoe aanleiding geven.
Artikel 5.10 Graad
35 Aan degene die het examen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de
graad “Bachelor of Education" verleend;
36 De verleende graad wordt op het getuigschrift van het examen
aangetekend.
Artikel 5.11 Cum Laude
Cum laude wordt verleend aan studenten die op alle onderdelen van de studie
met uitzondering van de stage en scriptie gemiddeld een acht hebben en op de
scriptie tenminste een acht. Vrijstellingen worden niet in de berekening
betrokken. Studenten met meer dan 50% vrijstellingen van het totaal aantal
ECTS komen niet in aanmerking voor de cum laude regeling.
PARAGRAAF 6: Vooropleiding
Artikel 6.1 Vervangende eisen deficiënties
Niet van toepassing.
Artikel 6.2 Nederlandse taal
In geval van een (erkend) buitenlands diploma wordt aan de eis inzake
voldoende beheersing van de Nederlandse taal voldaan door het met goed gevolg
afleggen van het staatsexamen Nederlands als tweede taal of door het met succes
afronden van een toelatingsonderzoek.
BIJLAGEN
119
Artikel 6.3 Gelijkwaardige vooropleiding
Niet van toepassing.
Artikel 6.4 Colloquium doctum
Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de
volgende vakken:
Nederlands en Engels op HAVO-niveau.
PARAGRAAF 7: Studiebegeleiding
Artikel 7.1 Studievoortgangsadministratie
37 De opleiding registreert de individuele studieresultaten van de studenten.
38 De opleiding verschaft de student eens per jaar een overzicht van de door
de student behaalde resultaten.
Artikel 7.2 Studiebegeleiding
39 De opleiding draagt zorg voor de introductie en de studiebegeleiding van
de studenten, die voor de opleiding zijn ingeschreven, mede ten behoeve
van hun oriëntatie op mogelijke studiewegen in en buiten de opleiding;
40 De opleiding benadert eenmaal per jaar studenten met een laag
studierendement en biedt hen een gesprek en, indien gewenst,
studiebegeleiding aan.
Artikel 7.3 Studieadvies eerste jaar
Desgevraagd geeft de opleiding de student advies over de voortzetting van zijn
studie in of buiten de opleiding en over eventuele andere ontwikkelings-
mogelijkheden.
PARAGRAAF 8: Overgang- en slotbepalingen
Artikel 8.1 Wijzigingen
41 Wijzigingen van deze regeling worden door de opleiding, gehoord de
opleidingscommissie bij afzonderlijk besluit vastgesteld;
42 Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende
studiejaar, tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs
niet worden geschaad;
43 Een wijziging kan voorts niet ten nadele van studenten van invloed zijn
op enige andere beslissing, die krachtens deze regeling door de
examencommissie is genomen ten aanzien van een student.
Artikel 8.2 Bekendmaking
44 De opleiding draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze
regeling, van de wijziging van deze stukken;
BIJLAGEN
120
45 Elke belangstellende kan op het secretariaat van de opleiding een
exemplaar van de in het eerste lid bedoelde stukken verkrijgen.
Artikel 8.3 Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op 1 september 2013.
Op 26 juni 2013 aldus vastgesteld door het bestuur van de Stichting voor
Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen.
BIJLAGEN
121
4.6 Plattegrond SPO /GMW
