Structuurvisie Langedijk 2010-2030 · Dorpsstraat als ruggengraat en cultuurhistorisch waardevolle...

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

1 AStructuurvisie Langedijk 2010-2030 – deel AProgramma en opgaven per beleidsthema

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

2

1

S

tructuurvisie Langedijk 2010-2030 AStructuurvisie Langedijk 2010-2030 – deel AProgramma en opgaven per beleidsthema

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

2

3

S

tructuurvisie Langedijk 2010-2030

Inhoudsopgave

Voorwoord 6

Samenvatting 8

Inleiding 10

Langedijk in breder perspectief 13Langedijk in de regio 14Missie en visie Langedijk 16

Samen leven in Langedijk 19Bevolkingsopbouw 20Voorzieningen 26Wonen 30Werk en economie 34

Samen bouwen aan Langedijk 39Cultuurhistorie en ontstaan Langedijk 40Ruimtelijke opbouw 46Mobiliteit en Infrastructuur 52Water 56Groen 62Duurzaamheid en Milieu 64

De opgaven op een rij 66Thema’s en opgaven welke vragen om uitwerking en ruimtelijke vertaling

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

4

5

S


Voorwoord

Samenvatting

Inleiding

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

6 Voorwoord

7

S


Een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Langedijk voor de komende decennia vergemakkelijkt het nemen van tussentijdse beslissingen. Heftige ontwikkelingen op het gebied van economie, woningbouw en over heidsfinanciën evenals de inwerkingtreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening zijn aan leiding om de nu tien jaar oude structuurvisie te vernieuwen.

Langedijk is een verstedelijkte plattelandsgemeente, gevormd door zes verschillende dorpen met elk hun eigen karakter. Het unieke en de eigenheid van Broek op Langedijk, ZuidScharwoude, NoordScharwoude, Oudkarspel, Sint Pancras en Koedijk wordt door de inwoners ervan hoog gewaardeerd en gekoesterd. Rust, betrokkenheid en menselijke maat geven de dorpen afzonderlijk maar ook Langedijk als geheel een dorps karakter.

Tegelijkertijd maakt Langedijk – samen met Heerhugowaard steeds meer onderdeel uit van de stedelijke regio Alkmaar. Bestuurlijk gescheiden vormen de drie gemeenten samen een stedelijke agglomeratie met 170.000 inwoners. In fysiekgeografische zin is het steeds meer een stedelijke eenheid waarbinnen grenzen vervagen en de afstand om hier of daar te wonen of te werken er steeds minder toe doet. Voor haar eigen toekomst heeft Langedijk nadrukkelijk gekozen voor een dorps karakter en een landelijke uitstraling. Water en cultuurhistorie vormen daarbij belangrijke bouwstenen.

Binnen de plantermijn van 2010 2030/2040 komt het einde van de bevolkingsgroei in zicht. Nederland vergrijst en ontgroent en de beroepsbevolking blijft vanaf nu nagenoeg stabiel.Na meer dan een halve eeuw groei van econo mie, technologie en verstedelijking lijken we ons – wakker geschud door de economische en woningmarktcrisis – bewust te worden van het feit dat het misschien ook anders kan of zelfs moet. Langedijk ligt letterlijk op de grens van enerzijds

de dichtbevolkte Randstad en anderzijds de landelijke en dunbevolkte Kop van NoordHolland, waar binnen afzienbare tijd krimp van de bevolking zal optreden.

Het zijn deze grote en onbeïnvloedbare ontwikkelingen die aanleiding zijn om na te denken over de toekomst van Langedijk in sociale en ruimtelijke zin. Wat voor gemeente en gemeenschap wil Langedijk in 2020 en 2030 zijn en hoe kan de fysieke leefruimte van Langedijk daartoe het best worden ingericht? Wat is tegen die achtergrond de ruimtelijke vertaling van ‘dorps’ en ‘landelijk’ en wat is voor een ook vergrijzend Langedijk een kwalitatief hoogwaardig woon, leef en werkmilieu? Daarbij voor de kenmerkende lintstructuur van Langedijk de vraag welke rol en functie de Dorpsstraat als ruggengraat en cultuurhistorisch waardevolle ontginningsbasis moet blijven houden of krijgen. Vanaf haar ontstaan de enige weg over land en als ontginningsbasis voor bewerking van het achterliggende land verloor de Dorpsstraat pas halverwege de vorige eeuw een aantal van haar functies als gevolg van verdere drooglegging en verstedelijking. Ook het water ter weerszijde van de Dorpsstraat heeft een aantal van haar oorspronkelijke functies verloren. Het straatbeeld wordt nu op veel plaatsen gedomineerd door geparkeerde auto’s terwijl voorzieningen vaak buiten het lint zijn geplaatst en de nog aanwezige en verspreide detailhandel een ongewisse toekomst voor de boeg lijkt te hebben.

Een visie over de toekomst van Langedijk als totaal en daarbinnen een visie op de toekomst van het centrale lint, maakt duidelijk waar we tot 2030/2040 met het lint naar toe willen en hoe en met welke realistische acties we daar willen komen. Zo’n visie brengt lijn en logica in de te volgen stappen voor de lange termijn en biedt houvast en toetsingskader bij het oplossen van dagelijkse problemen en vraagstukken. Hoofd en bijzaken in ruimtelijk beleid worden

zo duidelijk en doelen voor de korte termijn worden middel voor de lange termijn.

Bij de totstandkoming van de structuurvisie 20102030 was de ambitie om ‘verder te gaan dan de gebruikelijke inspraak’ en de visie een breed gedragen coproductie te laten zijn van de Langedijkers. In meerdere sessies met zowel politiek, burgers en bedrijfsleven is creativiteit gegenereerd om de vele opgaven op verschillende terreinen een plek te geven in een integrale en samenhangende visie. Integraal waar het gaat om de onderling relaties en weging en samenhangend waar het gaat om optimale en slimme combinaties tussen en met de verschillende opgaven.

De huidige situatie is als uitgangspunt genomen voor de toekomstige situatie. Bij het opstellen van de Structuurvisie 20102030 is ruimte gegeven voor vernieuwing, maar wel met respect voor het goede en historische dat Langedijk nu heeft. De ruimtelijke koers naar 2030 is uitgezet. Een ruimtelijke koers die leidt naar een dorps en landelijk Langedijk met een rijk verenigingsleven en een groot gevoel van saamhorigheid.

Burgemeester en wethouders van Langedijk

Het einde van de bevolkingsgroei komt in zicht

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

8

Samenvatting Waarom een vernieuwde structuurvisie?De huidige structuurvisie Langedijk 2000-2020 is tien jaar geleden door de raad vastgesteld. Centraal stond toen de vraag hoe de ruimte van Langedijk verder in te delen in een gestaag groeiende samenleving. Opgaven waren vooral de ruimtelijke reservering voor grote aantallen woningen, nieuwe bedrijventerreinen en een robuuste infrastructuur die de groei van de mobiliteit kon opvangen. Anno 2010 lijken de opgaven voor de toekomst van Langedijk veel meer beheerst te worden door vragen als hoe om te gaan met de ver-minderde groei van de bevolking en daarbinnen met vergrijzing en ontgroening. Daarnaast is de vraag relevant hoe naar de toekomst om te gaan met het karakteristieke en centrale lint dat zonder beleid en visie verder aan betekenis lijkt te verliezen.

Nieuwe wroDe nieuwe Wet ruimtelijke ordening van 1 juli 2008 beoogt procedures te vereenvoudigen en meer ontwikkelingsgericht te zijn. De Wro voor-ziet in meer mogelijkheden voor de overheid om kosten van ruimtelijke inrichting te verhalen op derden. Kort na de inwerkingtreding van de nieuwe Wro heeft de Raad van Langedijk besloten om de huidige structuurvisie 2000-2020 snel ‘Wro-proof’ te maken middels het opstellen van een uitvoeringparagraaf bij de huidige structuurvisie 2000-2020. In december 2009 heeft de raad besloten de huidige structuurvisie te actualiseren en te vernieuwen met daarbij een planhorizon tot

2030. De raad oordeelde dat, met de tussen-tijdse vaststelling van meerdere nota’s op verschillende beleidsterreinen en binnen de context van forse sociaaleconomische ontwikkelingen, anno 2010 er geen sprake meer is van een actuele en integraal samen-hangende visie voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van Langedijk.

Hoe te komen tot een vernieuwde structuurvisie 2010-2030?De raad heeft in januari 2010 besloten om de vernieuwde structuurvisie tot stand te brengen in drie stappen:1. Het opstellen van een programmatisch deel A

waarin voor een aantal relevante beleids-terreinen de programmatische uitgangspunten en opgaven worden vastgesteld.

2. Het opstellen van een ‘integraal-ruimtelijk’ deel B waarin de verschillende opgaven uit deel A worden samengebracht tot een integraal samenhangende ruimtelijke visie voor Langedijk met als planhorizon 2030.

3. Het opstellen van een compacte structuurvisie 2010-2030 vanuit de delen A en B.

Missie en visie; wat voor een dorp en voor wie en hoe doen we dat?In 2008 is in een breed opgezet traject met de inwoners van Langedijk naar voren gekomen dat nog langer concurreren met Alkmaar en Heerhugo waard om de bouw van grote aantallen woningen zinloos is. Langedijk kiest voor een dorpse sfeer en een landelijke uitstraling. Geen grote nieuwbouw meer buiten de

9

S


bebouwde kom maar zorgvuldige inbreiding op kleine schaal. Naast het voortzetten van de ondernemersgeest uit het verleden kiest Langedijk voor een rijk verenigingsleven met hechte sociale verbanden, karakteristiek voor de ontwikkeling van de dorpen tot nu toe.

De beleidsthema’s met hun opgavenBij het kiezen van relevante beleidsthema’s is uitgegaan van de diverse beleidsnota’s die de raad de afgelopen tien jaar heeft vastgesteld. Daarnaast is gebruik gemaakt van de verkiezings-programma’s en –thema’s van begin 2009 en van een informatieve en oriënterende bijeenkomst met de (nieuwe) raad in april 2010.Bij het nader bepalen van de uitgangspunten en opgaven per beleidsveld is eerst stilgestaan bij ontwikkelingen die van belang zijn voor de bevolkingsomvang en –samenstelling en ver-volgens bij de gevolgen daarvan voor wonen, werk en voorzieningen in Langedijk.Aansluitend zijn de opgaven bepaald van de beleidsvelden met een sterk ruimtelijk karakter: de ruimtelijk-stedenbouwkundige structuur en cultuurhistorie, de infrastructuur, het water en het thema Duurzaamheid.

Einde van de groei in zichtVoor West-Europa, Nederland en daarbinnen Langedijk komt het einde van de bevolkingsgroei in zicht. Voor heel Nederland wordt de omslag naar krimp verwacht omstreeks 2030-2040. Tot die tijd verandert ook de samenstelling van de bevolking sterk. Forse vergrijzing en tege lijk-er tijd ontgroening voeren daarbij de boventoon.

In de verschillende regio’s in Nederland treden sterke verschillen op ten aanzien van aard en snelheid van genoemde ontwikkelingen. Langedijk ligt daarbij letterlijk op de overgang van het rustige landelijke noordelijke deel van Noord-Holland naar de meer verstedelijkte en dyna-mische noordvleugel van de Randstad. De aanwezigheid van een aantrekkelijke woon- en verblijfsomgeving in Langedijk en tegelijk een breed scala aan stedelijke voorzieningen dichtbij, zal aantrekkelijk blijven voor zowel jongeren als ouderen.

Kansen voor LangedijkIn Langedijk zal naar verwachting sprake zijn van een gematigde afname van de groei, een gemiddelde vergrijzing en ontgroening en een stabilisering van de beroepsbevolking vanaf 2010. Deze ontwikkelingen zullen in meer dan wel mindere mate gevolgen hebben voor het aantal te bouwen woningen, te bieden woon-milieus en aard en aantal van te bieden voor-zieningen als scholen, sportvelden en dorpen wijkcentra.Langedijk ziet het als een grote en belangrijke opgave om in te spelen op genoemde demo-grafische ontwikkelingen en om de kansen die dit biedt te benutten. Naast het aantrekkelijk blijven en kansen bieden aan jongeren en jonge gezinnen, wil zij ook een aantrekkelijk(er) woon- en leefmilieu bieden voor ouderen. Kansen zijn er ook waar het gaat om slimme combinaties van woonmilieus, zorg, ontmoeting, voor-zieningen en mobiliteit. Een dergelijke visie op vergrijzing is niet alleen aantrekkelijk voor de

huidige ouder wordende inwoners van Langedijk. Ook in strategisch opzicht kan, bij een afne men-de groei van het aantal huishoudens, op de lange termijn een aantrekkelijk woon- en leefklimaat voor oud en jong draagvlak bieden voor voor-zieningen en detailhandel.

Historisch lint als ruggengraat en ruggenmergOok in 2010 is de ontstaansgeschiedenis van de dorpen van Langedijk nog steeds zichtbaar. Het meer dan tien kilometer lange lint van Sint Pancras via Broek op Langedijk, Zuid- en Noord-Scharwoude tot en met Oudkarspel biedt ook nu nog een grote variëteit aan cultuurhistorisch waardevolle panden en elementen. Echter met het verdwijnen van beeldbepalende functies in het lint staat ook de vitaliteit en aantrekkelijkheid ervan onder druk. Ruimtelijk is voor Langedijk de grote opgave om de zo kenmerkende lang-gerekte structuur te behouden en basis te laten zijn (en blijven) voor nieuwe initiatieven. Basis ook voor het benutten van kansen in het licht van eerdere genoemde demografische ontwikke lingen. Geen statisch museumdorp, maar ‘behoud door ontwikkeling’ waarin onder-nemen een nieuwe betekenis krijgt in het licht van een veranderende samenstelling van de bevolking met andere wensen en voorkeuren.

Deel A sluit af met een opsomming van de opgaven per beleidsonderdeel. Die opsomming is vervolgens uitgangspunt voor het opstellen van een integraal samenhangende ruimtelijke visie welke aan bod komt in deel B.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

10 Inleiding Waarom een structuurvisie?

Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening per 1 juli 2008 zijn alle overheden (rijk, provincies en gemeenten) verplicht om over een structuurvisie te be-schikken. Een structuurvisie beschrijft de voorgenomen ruimtelijke ontwikkeling voor de komende decennia op hoofdlijnen. Daarbij zijn overheden verplicht om aan te geven hòe zij de wensen en wensbeelden denken te gaan realiseren.In 2000 heeft Langedijk voor het laatst een structuurvisie opgesteld. Maatschappelijke ontwikkelingen en veranderingen en gewijzigde inzichten sindsdien, maken het nodig de uit-gezette koers van tien jaar geleden te herijken en opnieuw uit te zetten. Op 8 december 2009 heeft de Raad de evaluatie van de structuurvisie 2000-2020 vastgesteld, waarin het advies is opgenomen om deze te actualiseren en te vernieuwen.

Doel en status

De structuurvisie geeft de ruimtelijke ontwikke-lingen tot 2030 op hoofdlijnen weer en beoogt daarmee een kader te bieden voor tussentijdse initiatieven. Binnen een gemeente is een structuurvisie de planfiguur met het hoogste abstractieniveau. Na uitwerkingen voor plan-onderdelen, voorlopige ontwerpen, definitieve ontwerpen en haalbaarheidsstudies, kan overgegaan worden tot het maken van een bestemmingsplan. Een bestemmingsplan is daarmee concreter dan de structuurvisie waarvan ze is afgeleid. Een bestemmingsplan

is bindend voor de burger en kent naast inspraak ook de mogelijkheid voor bezwaar en beroep. De structuurvisie heeft weliswaar een plan-horizon tot 2030 maar is geen statisch en onveranderbaar document. Bijstelling en actualisering kan tussentijds plaatsvinden wanneer daar aanleiding voor is, mogelijk aan het begin van een collegeperiode.

Proces

De Structuurvisie Langedijk 2010-2030 komt tot stand in drie stappen:1. Programmatisch deel A

In het te realiseren programma staat het beleid op de diverse deelterreinen verwoord. Naar de toekomst toe worden de wensen en voornemens tot 2030 vermeld. Wat willen we, wat kunnen we en wat mogen we? De ‘wat-vraag’ staat in deel A centraal. Daarmee kan onderdeel A beschreven worden als het geheel van uitgangspunten, voornemens, doelen, ontwikkelingen en ambities per beleidsonderdeel en per gebiedsdeel. Onder andere Woonvisie, Detailhandelsvisie, Verkeer- en Vervoersplan en Waterplan vormen de bouwstenen en basis voor deel A.

2. I ntegraal ruimtelijk ontwerp deel B In deel B worden de voornemens, wensen en ambities op de diverse beleidsmatige deel-terreinen integraal en ruimtelijk vertaald tot ‘een ruimtelijke ontwikkelingsvisie van Langedijk tot 2030’. De aan te houden ruimtelijke koers op hoofdlijnen (gemeente- en dorpsniveau) wordt weergegeven met daarbinnen de verschillende ruimtelijke initiatieven op een lager abstractieniveau (wijk en buurt).

3. Eindrapport Structuurvisie Langedijk 2010-2030 In het eindrapport worden de stappen 1 en 2 tot een compact geheel samengevoegd.

Communicatie en participatie

In april 2010 zijn drie identieke introductie bijeen-komsten georganiseerd voor Raad, belangen-

Structuurvisie geeft richting en kader voor de lange termijn

11

S


groeperingen en burgers. Na een algemene introductie op onderwerpen als Ruimtelijke Ordening (RO), nieuwe Wro en Structuurvisie konden de deelnemers prioriteren op voor de structuurvisie relevante thema’s. De voorge-stelde thema’s waren geselecteerd uit de lokale verkiezingsprogramma’s van de gemeente-raadsverkiezingen 2010.In juni 2010 is met de raad een tweede sessie belegd. Voor de geprioriteerde thema’s werd een verdiepingsslag gemaakt en werden ‘opgaven tot 2030’ geformuleerd.Op de internetsite van de gemeente is een informatieve tekst over de totstandkoming van de structuurvisie opgenomen en konden relevante documenten worden gedownload.

Leeswijzer

In de inleiding wordt de structuurvisie uiteen-gezet als onderdeel van ruimtelijke ordening en ontwikkeling en wordt aandacht geschonken aan het proces van totstandkoming en aan de communicatie en participatie daaromheen.In ‘Langedijk naar de toekomst; kader en richting’ wordt de ligging van Langedijk in een groter geheel geschetst, zowel fysiek als be-stuurlijk en gerelateerd aan regio en provincie.Als kapstok voor de structuurvisie en dit deel A wordt stilgestaan bij de missie en visie van Langedijk zoals in het jaar 2008 geformuleerd in samenwerking met Bureau Berenschot. Dorps, landelijk, ondernemen en een sterke sociale cohesie staan daarin centraal.In dit deel A; ‘de opgaven per beleidsthema’ is een tweedeling gemaakt in het grote aantal onderwerpen. In ‘Samen leven in Langedijk’ komen de sociaaleconomische onderwerpen aan bod zoals bevolkingsopbouw, demografische ontwikkelingen, voorzieningen, wonen,werken en economie.In ‘Samen bouwen aan Langedijk’ worden de meer fysiekruimtelijke onderwerpen toegelicht zoals cultuurhistorie en ontstaansgeschiedenis, ruimtelijke opbouw, mobiliteit en infrastructuur, water, groen, duurzaamheid en milieu.

Format voor de teksten per thema

De teksten van de verschillende beleidsthema’s zijn opgebouwd volgens eenzelfde indeling:1. Huidig beleid en stand van zaken

Kapstok voor Langedijks handelen tot nu toe?2. Ontwikkelingen

Waar krijgen we vrijwillig of gedwongen, beïnvloedbaar of niet, mee te maken en wat komt er op ons af?

3. Doelen en ambities Waar willen we met Langedijk naar toe en met welke inzet?

4. Opgaven Wat moeten we zelf doen om te komen waar we in 2030 willen zijn?

Deel A wordt afgesloten met ‘de opgaven op een rij’ waarin alle opgaven per beleidsthema kort en bondig achter elkaar worden weer ge-geven. Dit onderdeel vormt het uitgangspunt en programma van eisen voor deel B; de integrale visie waarin alle opgaven integraal en in samenhang met elkaar terug komen.

Structuurvisie Langedijk; coproductie die verder gaat dan inspraak!

Projectplan

Deel AOpgaven per beleidsthema

Deel BNaar een integrale visie

EinddocumentStructuurvisie Langedijk 2010-2030

B en W

B en W en Raad

B en W en Raad

B en W en Raad

12

S


13

S


Langedijk in breder perspectief

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

14 Langedijk aan de rand

van de metropool

Basisdocumenten: Provinciale structuurvisie Provinciaal Herstructureringsprogramma Bedrijventerreinen NH

Regiovisie NoordKennemerland juni 2008 Detailhandelsvisie regio Alkmaar Dynamiek in Noordwest Holland 2009 Intergemeentelijke structuurvisie HAL 1992 Vergrijzing en ontgroening van de beroepsbevolking in NH 2006

Hoofdrapport Woonbeleving NoordKennemerland 2006

Regionale Woonvisie NoordKennemerland 2005

De blik op het landelijk gebied met de Randstad in de rugDe provincie Noord-Holland wordt beleidsmatig opgedeeld in een dynamisch en dichtbevolkt zuidelijk deel dat onderdeel uitmaakt van de Randstad en een meer rustig en landelijk deel ten noorden van de lijn Castricum-Purmerend. Binnen die noordelijke helft van de provincie vormt Langedijk samen met Alkmaar en Heerhugowaard een vrijwel aaneengesloten stedelijk gebied met 170.000 inwoners. Langedijk profiteert daarmee zowel van de

nabijheid van de Randstad als banenmotor, als van het landelijk gebied op korte afstand met rust, ruimte en een grote variëteit aan land-schappen. Kust, duinen, veen en klei bieden elk een aantrekkelijke verschijningsvorm waar het goed wonen en recreëren is.

Dorps en landelijk met stedelijke voorzieningen dichtbijIn de naoorlogse snelle groei van de vorige eeuw was er concurrentie tussen Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk om het mogen en kunnen bouwen van grote hoeveelheden woningen. Met de samenwerking in HAL-verband werd beoogd om, binnen de rijkskaders van Groeikernenbeleid en VINEX, forse woning-bouwcontingenten te bedingen van de hogere overheden.

Langedijk; met de rug naar de stad en de blik op het platteland

Langedijk aan de rand van de polycentrische metropool Randstad.

Naam regio NoordKennemerland wordt veranderd in regio Alkmaar.

15

S


Versneld door economische en woning markt-crisis vindt ook op provinciaal niveau een herijking plaats van de in de komende decennia te bouwen aantallen woningen.In 2010 is Langedijk met 27.000 inwoners de kleinste van de drie. Ten opzichte van Alkmaar en Heerhugowaard wil Langedijk zich profileren als een landelijke kern met een dorps karakter en dito woon- en leefomgeving. In Langedijk geen grootschalige voorzieningen met regionale of landelijke betekenis maar een kleinschalige woon- en verblijfsomgeving in een landelijke, ruime, waterrijke en historische setting. Geen concurrentie met Alkmaar en Heerhugowaard, maar wel profiteren van de directe nabijheid van de goede, uitgebreide en stedelijke voorzieningen daar.

Langedijk in de regioDe samenwerkende regio Alkmaar bestaat uit acht gemeenten: Alkmaar, Bergen, Castricum, Graft-De Rijp, Heerhugowaard, Heiloo, Langedijk en Schermer. In dit gebied wonen ca 250.000 mensen. Binnen de regio vormen Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk samen het grootste aaneengesloten cluster met ca 170.000

inwoners. Ze vormen een stedelijke agglomeratie waarin woonwerkrelaties steeds minder beïnvloed worden door gemeente-grenzen. Zowel op het gebied van wonen als ook op de terreinen van verkeer, werk, arbeid en zorg wordt intensief samengewerkt met de andere gemeenten en worden regionale beleids- en structuurvisies tot stand gebracht. Alkmaar is met 95.000 inwoners een grote stad centraal in Noord-Holland, met een historische binnenstad en met een rijk en zelfs bovenregionaal voor-zieningniveau. Met 55.000 inwoners is Heerhugowaard een goede tweede. Samenwerken met buurgemeenten wordt nagestreefd wanneer dat toegevoegde waarde biedt op het vlak van kwaliteitsverbetering en kostenreductie voor de burger.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

16 Missie en visie Langedijk

Basisdocument:Op 13 mei 2008 jl. heeft de gemeenteraad het missie en visiedocument ‘Langedijk, ondernemend samenleven’ vastgesteld. Het stuk verwoordt hoe Langedijk er in 2020 uit zou moeten zien: als een ondernemende gemeente waarin het goed wonen is en waar de mensen oog hebben voor elkaar.

I. Huidig beleid en stand van zaken

Uit Memo aan Gemeenteraad dd. 5 november 2008:“ Structuurvisie. De onderwerpen die in ieder geval in de structuurvisie aan bod moeten komen, zijn het landelijke, groene en waterrijke karakter, belangrijke waarden als rust en ruimte, maar ook meer concrete zaken als bebouwing en sociale activiteiten. Speciale aandacht zal in de structuurvisie moeten uitgaan naar voorzieningen, zoals recreatiemogelijkheden en overige vrijetijdsvoorzieningen.”

Kernwaarden onder drukKernwaarden als ‘verbondenheid’, ‘menselijke maat’ en ‘samenwerken’ staan onder druk door het onvoldoende kunnen binden van jongeren en hoogopgeleiden aan de gemeente. Meer jongerenhuisvesting en starterswoningen en voldoende werkgelegenheid voor hoog-opgeleiden kunnen hierin verbetering brengen. Bij nieuw- en verbouw dient rekening te worden gehouden met het dorpse en landelijke karakter van Langedijk.

Geen museumdorp maar vernieuwen met behoud van het goedeDoor nieuwbouw aan te sluiten bij de oor-spronkelijke structuur van het dorp, wordt het dorpse karakter behouden. Ruimte, natuur en uitzicht zijn daarbij uitgangspunt en voor hoogbouw is geen plaats.

Ruimte voor ondernemersOndernemen wordt volop gestimuleerd en ondernemers krijgen de ruimte. Hierdoor zal ook de werkgelegenheid toenemen, waardoor Langedijk een aantrekkelijke woongemeente voor jongeren en hoogopgeleiden is en blijft.

Rust, menselijke maat en verbondenheidBij het aantrekkelijk houden van Langedijk als woongemeente en het stimuleren van onder-nemerschap, vindt de raad het belangrijk vast te houden aan de belangrijke waarden die Langedijk kenmerken, zoals rust, menselijke maat en verbondenheid. De gemeente Langedijk wil adequaat inspelen op de vele dynamische, maatschappelijke ontwikkelingen waar zij mee te maken heeft en helder aangeven waar zij voor staat en de communicatie met de doel-groepen daarop richten.

In het missie- en visiedocument worden de volgende intenties uitgesproken:- Versterken cultuurhistorische traditie. - Handhaven en verbeteren bereikbaarheid Langedijk.

- Bevorderen kleinschalige recreatie en toerisme. - Dorpsgericht samenwerken.- Bevorderen duurzaamheid, in en bij integrale ontwikkeling.

- Stimuleren ondernemerschap voor jong en oud. - Aantrekkelijk blijven voor jongeren.- Bevorderen particulier initiatief en (maatschappelijk) ondernemerschap.

II. Ontwikkelingen

Meer dan voorheen is de missie van Langedijk

Langedijk dorps en landelijk in fysiek en sociaal opzicht

17

S


gericht op het welbevinden van de eigen inwoners. De snelle en grootschalige groei vanuit de VINEX-tijd ligt definitief achter ons. Langedijk bezint zich op haar ‘eigen’ toekomst. Een toekomst met een dorps en landelijk karakter dat zich onderscheidt van Alkmaar als middelgrote historische stad en van Heerhugowaard als grootschalige VINEX-kern. Missie en visie op de toekomst van Langedijk zullen steeds meer onder invloed komen van demografische ontwikkelingen als een afne-mende groei van de bevolking en vergrijzing en ontgroening.

III. Doelen en ambities

1. Dorps karakter en landelijke waterrijke uitstraling.

2. Ruimtelijke kwaliteit en dorpse rust.3. Dorp waar de cultuurhistorie (erfgoed,

monumenten) voelbaar en beleefbaar is.4. Sterke sociale cohesie en een bloeiend

verenigingsleven.5. Uitstekende recreatie- en vrijetijdsvoor-

zieningen voor de inwoners van Langedijk.6. Divers en goed aanbod van voorzieningen

(dorpsvereniging/platform, trapveldje, kerk, basisschool/brede school, voetbalvereniging en buurtsuper) dichtbij huis.

7. Aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat voor jongeren, starters, hoger opgeleiden en ouderen.

8. Wervend ondernemersklimaat, zowel op bedrijventerreinen als in de woonomgeving.

9. Creatieve en constructieve samenwerking tussen burgers, ambtenaren en politici.

IV. Opgaven

In het missie- en visiedocument zijn belangrijke voorstellen gedaan voor de toekomst van Langedijk. Als belangrijkste opgave daarbij voor de structuurvisie 2010-2030 geldt dat de termen ‘dorps’ en ‘landelijk’ concrete uitwerking behoeven op verschillende schaalniveaus: als

gemeente in regionaal verband, voor de zes dorpen van Langedijk afzonderlijk en op wijken buurtniveau.Wat is daarbij dorps en wat is landelijk in Langedijk in 2020 en 2030 en hoe kunnen kwaliteit en een waterrijk Langedijk betekenis krijgen in het leven van alledag?

Opgaven Missie-visie- Behoud en versterken van het dorpse, landelijk, groene en waterrijke karakter.

- Behoud van de dorpse rust en ruimte.- Behoud en versterken van cultuurhistorische traditie aan de hand van erfgoed en monumenten.

- Behoud en versterken van het verenigings-leven.

- Meer en betere recreatiemogelijkheden en vrijetijdsvoorzieningen voor inwoners van Langedijk.

- Behoud en versterken van dorpse voor-zieningen per dorp (dorpsvereniging/platform, trapveldje, kerk, basisschool/brede school, voetbalclub met veld en buurtsuper).

- Voldoende en goede huisvesting voor jongeren, starters hoger opgeleiden en ouderen.

- Behoud en versterken goed ondernemers-klimaat; commercieel en maatschappelijk en op bedrijventerreinen en in de woonomgeving.

18

S


19

S


Samen leven in Langedijk

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

20 Bevolkings- opbouw

Basisdocumenten: Kadernotitie Jeugd en Jongerenwerk Langedijk, 2007

Vierjarenbeleidsplan WMO en Volksgezondheid Langedijk

Krimpen met Kwaliteit – Rijk, VNG, IPO Vergrijzing en ontgroening van de beroepsbevolking in NWHolland – Research voor Beleid 2006

Groei en krimp van bevolking in NoordHolland, Demografische ontwikkeling NoordHolland 2000 – 2040, Strategische verkenning, Februari 2010

Demografische Krimp; de nieuwe realiteit in perspectief, Rabobank 2010


Langedijk heeft ca 27.000 inwoners, ruim 10.000 woningen en 2.000 bedrijven (waarvan ruim 1.800 met minder dan 10 werknemers) op een gemeentelijk grondgebied van bijna 2.700 hectare. Hoewel dorps en landelijk, maakt Langedijk in economisch en maatschappelijk opzicht onderdeel uit van de stedelijke agglomeratie Alkmaar.

In geografisch opzicht wordt Langedijk geken-merkt door een langgerekte lintbebouwing van de kernen Oudkarspel, Noord-Scharwoude, Zuid-Scharwoude, Broek op Langedijk en de afzonderlijke kernen Sint Pancras en Koedijk.

Huishoudens in de middenleeftijd zijn sterk vertegenwoordigd in Langedijk. Ongeveer de helft van de huishoudens is tussen de 35 en 55 jaar. Jongeren in de leeftijd van 18 tot 24 jaar nemen maar een beperkte plek in (circa 18%). Een deel van hen gaat studeren en verlaat Langedijk. Een ander deel maakt elders een start op de woningmarkt. Inwoners van Langedijk hebben een sterke binding met hun gemeente en daarbinnen met hun eigen dorpskern.

II. Ontwikkelingen

Afnemende groei, vergrijzing en ontgroeningNa eeuwen van gestage bevolkingsgroei zal Nederland de komende decennia te maken krijgen met afvlakkende groeicurven. Tot 2040 wordt nog een lichte groei verwacht tot 17.5 mln. inwoners. Daarna volgt mogelijk een daling in heel Nederland. De demografische ontwikke-lingen worden bepaald door drie processen: het aantal geboortes, het aantal sterftes en de migratiestromen. Vergrijzing en ontgroening hangen direct samen met deze ontwikkelingen. Bij vergrijzing is bovendien sprake van dubbele vergrijzing. Er komen niet alleen meer ouderen (babyboomers) maar deze ouderen bereiken gemiddeld ook een hogere leeftijd en blijven langer vitaal.

Verschillen in dynamiek per regioBinnen Nederland en per regio treden sterke verschillen op ten aanzien van de snelheid van krimp of groei van de bevolking. Voor de verschillende landsdelen zijn de verwachtingen alsvolgt:a. Krimp in plattelandsregio’s en lichte groei in

verstedelijkte gebieden en agglomeraties, vooral in de Randstad. Delen van Limburg, Zeeland en Groningen hebben nu al te maken met krimp. Die krimp is niet alleen het gevolg van vergrijzing en ontgroening van de eigen bevolking maar ook een gevolg van binnen-landse migratie vanuit de krimpgebieden naar de Randstad en vanuit het platteland naar de

In een vergrijzende samenleving krijgt ‘ondernemen’ een nieuwe en meer sociale betekenis

21

S


steden en stedelijke agglomeraties. Gezel-schap, zorg en voorzieningen dichtbij huis lijken het daarbij te winnen van rust, ruimte en groen. Het zuiden van de provincie Noord-Holland is duidelijk onderdeel van de dicht-bevolkte Randstad terwijl het noordelijk deel boven het Noordzeekanaal en Alkmaar meer kenmerken van het platteland heeft. In de groeiprognoses, zoals weergegeven in bij-gaande grafieken, wordt in Noord-Holland Noord al na 2035 rekening gehouden met een daling van zowel het aantal inwoners als het aantal huishoudens.

b. Krimp in grootschalige nieuwbouwlocaties uit de tijd van het Groeikernenbeleid en VINEX. Verwacht wordt dat vooral vanuit kwalitatieve motieven krimp eerder zal plaatsvinden in kernen als Almere, Zoetermeer, Purmerend, Lelystad en Heerhugowaard.

Gunstige ligging LangedijkVoor Langedijk mag de komende decennia nog rekening gehouden worden met een lichte groei. Hoewel plattelandsgemeente, kan de relatief gunstige en lichte groei van de bevolking van Langedijk worden toegeschreven aan de ligging in de stedelijke agglomeratie Alkmaar met ca 170.00 inwoners en met een verzorgingsfunctie voor de hele Kop van Noord-Holland.

Daling woningbezetting en relatieve groei aantal huishoudensMede onder invloed van de vergrijzing en daarmee een sterke groei van het aantal

éénpersoonshuishoudens, wordt een verdere daling van de gemiddelde woning bezetting verwacht van 2,4 in 2010 naar 2,1 in 2020. Deze ontwikkeling heeft tot gevolg dat het aantal huishoudens relatief meer groeit bij een verdere groei van de bevolking.

Op basis van de provinciale huishoudenprognose is berekend dat tot 2020 het aantal huishoudens in Langedijk met ca 1.400 toeneemt van 10.634 nu tot ruim 12.000 in 2020.Van 2010 tot 2040 wordt de totale (en reste-rende) groei van het aantal huishoudens binnen Langedijk geschat op ruim 2.700.

De afname van de totale bevolkingsgroei tot nul in 2040, maar ook verschuivingen binnen de bevolkingsamenstelling t.a.v. vergrijzing en ontgroening betekenen voor Langedijk:- Toename van het aantal mobiele senioren van 2.000 in 2010 naar 3.000 in 2020, waarmee deze groep met 27% van het totaal de grootste groep huishoudens wordt binnen de gemeente.

- Stabilisering van de omvang van de beroeps-bevolking vanaf 2010.

- Afname (relatief en absoluut) van het aandeel jongeren, waaronder leerplichtigen.

- Afname van het aantal ‘mobiele gezinnen’ van 28% nu naar 25% in 2020.

- Afname van het aantal ‘gebonden gezinnen’ en ‘gebonden kleine huishoudens’.

- Toename van het aantal ‘gebonden senioren’ met 300.

Krimp leidt niet automatisch tot verminderde woningvraag

Ontwikkeling aantal huishoudens in Langedijk tot 2040

2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Totalen 10.634 11.428 12.024 12.528 12.893 13.173 13.350

Toename 794 596 504 365 280 177

Cumulatief 794 1.390 1.894 2.259 2.539 2.716

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

22

Vergrijzende beroepsbevolking en dreigend gebrek aan werknemersMet de vergrijzing van de bevolking als totaal vergrijst ook de potentiële beroepsbevolking (15-64 jarigen). In het bredere gebied Noord-west-Holland zullen in de periode tot 2020 jaarlijks ca 2.500 nieuwe schoolverlaters instromen. De verwachte uitstroom uit het arbeidsproces als gevolg van vergrijzing wordt echter geschat op jaarlijks ca 8.400 personen; per saldo een jaarlijks tekort op de arbeidsmarkt van een kleine 6.000 personen.

Op dit moment kent de wijdere regio al een negatieve arbeidspendel (anno 2005 inkomend 20.000 versus uitgaand 51.300 personen). De verwachting is dat de uitgaande pendel verder zal groeien naar ca 76.000 in 2020.

Met een groei van werkgelegenheid ‘dichtbij huis’ kan de toename van negatieve pendel mogelijk worden omgebogen. Tegelijkertijd wordt het aantrekken van nieuwe en meer werkgelegenheid mogelijk belemmerd door het dreigende tekort aan werknemers.


Alleen bouwen voor autonome groeiLangedijk stelt zich ten doel om niet verder te groeien dan strikt nodig. Tegen de achtergrond van ontwikke lingen als afnemende groei bevolking, vergrij zing, ontgroening en verwachte migratie van platteland naar stad, wil Langedijk de lichte groei van haar eigen inwoneraantal als gevolg van het saldo geboorten/sterften binnen haar eigen grenzen opvangen.

Blijven binden van jong en oudMet het oog op een evenwichtige bevolkings-opbouw wil Langedijk aantrekkelijk blijven voor jongeren, starters en jonge gezinnen.Daarnaast wil Langedijk kwalitatief hoog-waardige woonmilieus blijven bieden aan de groeiende groep ouderen. Woonmilieus ook

Leeftijdsverdeling (Nederland), 1970-2050 (Bron: SER-rapport 2011)

Aandeel huishoudens naar grootte (Nederland), in 1995, 2008 en 2050

Demografische ontwikkeling; verschillen binnen de regio tot 2025, Index 2010=100

Bevolking Huishouden Leerlingen basisond. 4-11 jarig

Leerlingen voortgez.

ond. 12-17 jarig

Potentiële beroepsbevolking

Ouderen 65+

Alkmaar 106 111 102 98 92 174

Bergen 94 101 78 76 84 131

Castricum 97 108 72 71 92 133

Gr-deRijp 99 115 57 63 88 180

HHwaard 116 123 98 122 108 176

Heiloo 104 109 76 82 103 121

Langedijk 109 118 89 89 100 175

Schermer 99 109 91 87 87 171

Nrd.Knmrl. 105 112 90 93 96 155

Vergrijzing, geen ontkomen aan

23

S


waarbij slimme combinaties gezocht worden met zorg, voorzieningen dichtbij, nultrede-woningen en mobiliteit op maat met speciaal op ouderen afgestemd openbaar vervoer.Doel en ambitie is ook om ouderen en jongeren met fysieke en/of verstandelijke beperking zoveel mogelijk zelfstandig te huisvesten. Op een breed sociaal terrein wil Langedijk aandacht en prioriteit geven aan starters, jonge gezinnen, mensen met lage inkomens en men-sen met een zorgbehoefte. Daarbij hoort ook het op elk moment kunnen voorzien in een voldoen de voorraad sociale huur- en koop-woningen.

De vergrijzing komt eraan

Los van het streven om ouderen en mensen met beperkingen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen, bestaat de vraag of er in de toekomst voldoende mantelzorgers en vrijwilligers zijn om aan de zorgbehoefte tegemoet te komen. Sommige Europese landen hebben al op deze ontwikkelingen geanticipeerd. Uit Duitse voorbeelden blijkt dat andere woonvormen en kleine leefgemeenschappen kunnen leiden tot meer betrokkenheid en zorg voor elkaar. Woonvormen waar verschillende generaties bij elkaar wonen en met elkaar leven, bieden perspectief. Mensen hebben er niet alleen iets te halen maar ook te brengen. Men heeft er belang bij om met elkaar samen te leven.

Daarnaast kan het gebruik van domotica ertoe bijdragen dat ouderen en mensen met een beperking (langer) zelfstandig kunnen blijven wonen of dat opname in een verzorgings- of verpleeghuis kan worden voorkomen. Bij domotica gaat het om elektronische toepassingen in huis zoals verwarmen, ventileren, verlichten en het op afstand communiceren met diensten uit de woningomgeving (alarmeren, telefoneren, consulteren, televisie kijken etc.). Cliënten kunnen 24/7 met behulp van afstandsbediening via televisie beeldcontact leggen met een verpleegkundige of begeleider. Ook mantelzorgers en vrienden kunnen via de computer met de cliënt communiceren. Woningcorporaties spelen hier op in bij de bouw van nieuwe wooncomplexen.

Verschil in leeftijdsopbouw Langedijk - Nederland (lijn) 2010

Langedijk leeftijdsopbouw 2010 - 2025 (lijn)

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

24

Waarom lukt het niet om jonge mensen te binden?

De babyboomgeneratie gaat met pensioen. Over ‘vergrijzing’ wordt het afgelopen decennium al veel gesproken. Maar veel gemeenten hebben te kampen met een ander probleem: de ‘ontgroening’. Ze kampen met een uittocht van jongeren die elders gaan studeren en werken. De jonge inwoners van de gemeente Langedijk zijn onmiskenbaar van groot belang voor de gemeente. Ze geven de gemeente nieuwe impulsen, energie en zorgen voor eigenzinnigheid en houden zo de economische motor mede draaiende. Maar hoe bind je de jongeling aan je gemeente als niet aan een van de basisvoorwaarden kan worden voldaan, namelijk die van goede woonruimte? Reden genoeg dus om aandacht te vragen bij nieuwe bouwprojecten voor de jonge inwoners van de gemeente.

Ruimtelijke visie op de toekomstWanneer wordt een jongerenontmoetingsplek een succes? Hoe zorg je dat jongeren en omwonenden tevreden zijn en blijven? Hoe krijg je het snel genoeg gerealiseerd? Het creëren van plekken voor jongeren, de bijbehorende jongerenparticipatie en het beheer en onderhoud van voorzieningen voor jongeren. ‘Jongeren in de openbare ruimte’ raakt verschillende gebieden, zoals welzijn en ruimtelijke inrichting/ontwikkeling, participatie en jongeren. Door deelnemers uit te nodigen vanuit sociale (zachte) en fysieke (harde) sectoren ontstaat een kruisbestuiving die juist zo hard nodig is voor een geslaagde jongerenplek.

Overlast en criminaliteitOverlast door jongeren is vaak terug te voeren op sociaal-maatschappelijke problemen. Veel jongeren vertonen problematisch gedrag als gevolg van gezinsproblemen. Dit uit zich in gedragsproblemen, maar heeft tegelijkertijd een grote invloed op de leefbaarheid binnen de gemeente.

Vinden, binden en toerustenOnderzoek geeft aan dat, om tot een sluitende aanpak te komen, samenwerking tussen specifiek ingezette trajecten en gebruikmaking van reguliere voorzieningen noodzakelijk is. Hoewel samenwerking uiteraard al plaatsvindt, blijkt dat reguliere organisaties nog niet altijd voldoende zijn toegerust in het omgaan en begeleiden van de doelgroep.Door het inzetten vanuit de doelgroep afkomstige begeleiders, coaches en rolmodellen zullen contacten met jongeren en ouders beter tot stand komen. Zij spreken de taal, kennen de culturele achtergronden en bouwen sneller vertrouwen op. Zij vervullen een brugfunctie naar zowel de doelgroep als de instellingen. Op deze wijze kan gebruik gemaakt worden van een brede integrale aanpak gericht op zorgcoördinatie vanuit de Centra voor Jeugd en Gezin, het voorkomen van schooluitval en werkloosheid en het veiligheidsbeleid via het Veiligheidshuis.

25

S


IV. Opgaven

Met een stabiele(re) bevolkingsomvang in de toekomst, is de centrale opgave van Langedijk om blijvend tegemoet te komen aan en mee te bewegen met de wensen en voorkeuren van de eigen bevolking. Voor een vergrijzende bevolking kunnen dat speciale vormen van openbaar ver-voer zijn en een obstakelvrije inrichting van de openbare ruimte.Een aantrekkelijke gemeente betekent ook een gemeente waar bewoners zich blijvend thuis en vertrouwd voelen in hùn woonomgeving. Een gemeente ook waar de unieke geschiedenis van die unieke plek in het landschap met een even unieke gemeenschap van betrokken inwoners zichtbaar en voelbaar is; al met al een gemeente met een eigen identiteit (identiteit in fysiek en sociaal opzicht).

Opgaven sociaal- Als overheid ‘meebewegen’ met de wensen en voorkeuren van de eigen bevolking.

- Maatwerk leveren met betrekking tot vergrijzende bevolking; wonen, woonmilieus, mobiliteit, voorzieningen, zorg, openbare ruimte etcetera: “In Langedijk is het goed leven en goed oud worden”.

- Identiteit en geborgenheid bieden door een maatwerk-combinatie van fysiek en sociaal aantrekkelijke (openbare) ruimte.

- Naast het meebewegen met een vergrijzende bevolking ook aantrekkelijk blijven voor jongeren en jonge gezinnen door middel van daarop afgestemde woonmilieus, werkgelegenheid, voorzieningen, openbare ruimte etc. Ook voor hen blijft Langedijk een aantrekkelijke en kansrijke gemeente.

Dorps en landelijk wonen met stedelijke voorzieningen dichtbij

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

26 Voorzieningen Basisdocumenten: Onderzoek Behoefte Sportaccommodaties 2009 Kadernotitie jeugd en jongerenwerk Detailhandelsvisie 2009 Kadernota Duurzame Veiligheid 20092012 Kadernotitie Brede School 2010 Startnotitie Horecabeleid Langedijk 2009


Voorzieningen voor het leven van alledagBij voorzieningen op lokaal niveau gaat het om voorzieningen waar de gemeente direct danwel indirect invloed op kan uitoefenen. Het kan gaan om de inrichting van de openbare ruimte in-clusief voorzieningen op het gebied van verkeer en vervoer, om het geheel aan onderwijs voor-zieningen, om horeca en detailhandel en om het beleid ten aanzien van inrichting, beheer en onderhoud van voorzieningen voor recreatie, vrije tijd en sport.

Voorzieningen afgestemd op de schaal van LangedijkBehalve het compacte en langgerekte lint kent Langedijk een aantal ruim opgezette nieuwbouw-wijken met relatief veel groen en water. De aansluiting van Langedijk op het regionale verkeersnet is redelijk tot goed. Langedijk kent geen spoor en station binnen haar grenzen. Op korte (fiets-)afstand bevindt zich een station in Heerhugowaard met goede verbindingen per spoor. Schaal en maat van Langedijk lenen zich goed voor verplaatsing te voet, per fiets en/of openbaar vervoer.Langedijk heeft voldoende en goed bereikbare basisscholen, verdeeld over de dorpen en

wijken. Er is één school voor voortgezet onder-wijs. Binnen de regio Alkmaar zijn er op korte afstand meerdere opleidingen voor voortgezet onderwijs terwijl voor universitair onderwijs Amsterdam de dichtstbijzijnde stad is.

Wmo – Wet maatschappelijke ondersteuningDe gemeente zorgt voor leefbare wijken en kernen met voldoende basisvoorzieningen. Eén van de doelstellingen van de Wmo is om betrokkenheid van burgers bij de samenleving als totaal en betrokkenheid van burgers onder-ling te vergroten. Sociale samenhang en saam-horigheid staan daarbij voorop; tussen jong en oud, tussen gezonde burgers en burgers met een beperking en tussen allochtoon en autoch-toon. De gemeente kan dit alleen versterken en bevorderen in samenwerking met burgers, organisaties en kerkelijke instellingen in Langedijk.

Leefbaarheid, veiligheid en Dorpsgericht samenwerkenIn de gemeente Langedijk zijn vier dorps plat-forms opgericht die zich richten op de verbe-tering van de leefbaarheid in de dorpskernen. Daartoe zijn afspraken gemaakt over samen-werking bij het beheer van de openbare ruimte en het bieden van veiligheid. In aparte convenanten wordt de samenwerking geregeld tussen politie, woningcorporaties, gemeente en bewoners.

Integrale VeiligheidIn de gemeente Langedijk wordt aan de hand van een integraal veiligheidsbeleid gewerkt aan veiligheid op vijf onderdelen:a. een veilige woon- en leefomgevingb. bedrijvigheid en sociale veiligheidc. jeugd en veiligheidd. fysieke veiligheide. integriteit en veiligheid.

Binnen deze onderdelen gaat het om initiatieven als buurtbemiddeling, burgernet,

Geen bovenlokale ambities

27

S


hennepbestrijding, veiligheid in en om scholen, rampenbestrijding en huiselijk geweld. Jaarlijks worden aan de hand van een uitvoerings-programma en in samenwerking met politie en justitie, de maatregelen beoordeeld op synergie. De visie op integrale veiligheid is als volgt geformuleerd: het gemeentebestuur van Langedijk streeft samen met partners en bevolking een gemeenschap na die: 1. actief betrokken is bij alle aspecten

van veiligheid2. verdraagzaam hoog in het vaandel heeft 3. een vrije en welkome woon-, werken

leefomgeving biedt.

Welzijn, zorg en voorzieningenIn Langedijk zijn meerdere regionaal opererende instellingen actief die invulling geven aan het brede begrip welzijn. De gemeente initieert het ontstaan van woonzorg- of woonservicezones, wijksteunpunten en brede scholen. Een wijk-steunpunt (De Binnemikke) en drie brede scholen zijn reeds gerealiseerd, twee met basisonderwijs en één – de Binding – met voortgezet onderwijs. Een tweede wijksteun-punt in Oudkarspel is in voorbereiding en ontwikkeling.

Jeugdwelzijn Voor jongeren zijn er weinig activiteiten in Langedijk. Er is gebrek aan ruimte voor jongeren in de kernen (straat) en in accommodaties en er is behoefte aan een maatregelenpakket in preventieve zin op het gebied van Jeugd en Veiligheid. In algemene zin ligt er in Langedijk

een opgave om jongeren meer perspectief te bieden. Meer perspectief om goed, prettig en betaalbaar te kunnen wonen en meer perspec-tief op werk en op een breed voorzieningen-pakket dat jongeren aanspreekt.

Sportbeleid en sportaccommodatiesIn 2009 is de huidige en toekomstige behoefte aan sportaccommodaties in beeld gebracht. Aanbeveling uit het onderzoek is de sloop van sporthal Geestmerambacht en de bouw van een multifunctionele combinatie met horeca en commerciële sportvoorzieningen.Bij de locatiebepaling van de nieuwe sporthal dient rekening te worden gehouden met de afstand tot onderwijsinstellingen. Voor de buitensporten wordt als uitgangspunt gehan-teerd het behoud van sportvelden in de dorps-kernen. Alleen waar dat niet (meer) mogelijk is, zal worden uitgeweken naar nieuwe locaties.

Detailhandel in voldoende mate aanwezigOp basis van het aanwezige aantal m² vloer-oppervlak en afgezet tegen het aantal inwoners,

Voorzieningen steeds vaker van en door gebruikers

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

28

heeft Langedijk een ruime hoeveel heid detail-handel binnen haar grenzen, waarvan winkel-centrum Broekerveiling als enige een beperkte bovenlokale functie heeft. Op korte afstand bevindt zich in Heerhugowaard een ‘groot streek centrum’ en functioneert Alkmaar als ‘bovenregionaal centrum’.

II. Ontwikkelingen

In Landelijk doet zich al meerdere decennia een daling voor van het aanbod aan voorzieningen. Het betreft zowel door marktpartijen gerea li-seerde voorzieningen (winkels) alsook voor-zieningen aangeboden door de overheid (gezondheidszorg, onderwijs). Schaalvergroting als gevolg van heviger concurrentie en rende-mentseisen is aan deze ontwikkeling debet.

De daling van het aanbod doet zich sterker voor in situaties waar sprake is van een forse daling van de groei danwel forse krimp.

Ontgroening heeft gevolgen voor aantal onderwijsvoorzieningen Na 2010 neemt, als gevolg van de in gang gezette geboortedaling en de afgenomen immigratie, de omvang van het primair onderwijs af. Het voortgezet onderwijs (vmbo/havo/vwo) volgt in de komende jaren de ontwikkeling van het primair onderwijs met circa 6 jaar vertraging. De omvang van het mbo stijgt naar verwachting nog, maar zeer licht. Het hoger onderwijs (hbo en wo) is in de afgelopen 10 jaar sterk gegroeid. De verwachting is dat de studentenaantallen in het hoger onderwijs nog tot 2020 aanzienlijk zullen toenemen.

Bereikbaarheid en toegankelijkheid als basis voor sociale cohesieVoorzieningen dienen bij voorkeur gevestigd te worden in de dorpskernen. Multifunctionele gebouwen met een breed cluster van voor-zieningen in iedere kern kunnen daarbij het verschil maken voor inwoners met een beper-king. Er ontstaan meer sociale contacten met een grotere betrokkenheid op elkaar en met een verminderde kans op eenzaamheid. Ook voor de ondersteuning van particuliere initiatieven vormen multifunctionele voor-zieningen in dorpskernen een goede basis.Voorzieningen die wel centraal gevestigd worden (bijvoorbeeld de bibliotheek in ‘de Binding’) zullen goed toegankelijk en bereikbaar moeten zijn, ook met het openbaar vervoer.

Wenselijke en betaalbare voorzieningen per kernTegenover de krapper wordende gemeente-budgetten lijkt er een toenemende behoefte (vergrijzing) aan voldoende basisvoorzieningen dichtbij huis op loop- en fietsafstand. Een recht-vaardige en betaalbare verdeling van (basis-)voorzieningen over de diverse kernen lijkt ook voor Langedijk een belangrijke opgave.

Voorzieningen onder druk door concurrentie en rendementseisen

29

S


Eigen initiatief, zelfwerkzaamheid en slimme combinaties kunnen daarbij behulpzaam zijn.

Detailhandel niet uitbreiden maar wel verbeterenIn de recent gereedgekomen detailhandelsvisie van regio Alkmaar wordt voorzichtigheid en zorg-vuldigheid geadviseerd ten aanzien van uit-breiding van bestaande detailhandel, zowel per stad of dorp als ook per thema of sector. Tegen de achtergrond van afnemende bevolkingsgroei en zwaardere concurrentie en rendementseisen zal tot 2020 in de regio Alkmaar vooral ingezet moeten worden op kwaliteitsverbetering en versterking van de bestaande detailhandel en mogelijk zelfs afbouw van onvoldoende levens-vatbare winkelvoorzieningen en winkellocaties.


In de gemeente Langedijk moeten alle inwoners de mogelijkheid hebben om hun sport- en beweeg ambities te realiseren binnen hun directe leefomgeving. Langedijk streeft naar een hoogwaardige inrich-ting van de openbare ruimte waarbij optimale veiligheid en minimale overlast voorop staan.Daarnaast blijft een belangrijk doel om een breed voorzieningenpakket in stand te houden voor meerdere doelgroepen, afgestemd op de schaal en maat van Langedijk en rekening houdend met de nabijheid van Alkmaar en Heerhugowaard.

IV. Opgaven

- Versterken van de sociale samenhang.- Inrichting openbare ruimte (mede) afgestemd

op jongeren (speel- en trapveldjes, geïnte-greerde activiteitenplek etc).

- Verbeteren veiligheid voor fietsers, wandelaars, trimmers en skeelers.

- Uitbouwen en optimaliseren van het dorps-gericht samenwerken.

- Het opzetten en exploiteren van wijksteun-punten en/of multifunctionele gebouwen in de diverse dorpskernen.

- Het stimuleren en realiseren van vernieuwende en gedifferentieerde woonmilieus, met name voor ouderen en jongeren.

- Het realiseren van meerdere brede scholen.- Het kiezen van een locatie voor een nieuwe sporthal en andere sportaccommodaties.

- Nadere uitwerking van een ‘voorzieningen-pakket op maat’ voor het centrale lint.

- Vanuit een te formuleren rol en functie voor de lokale gemeenschap komen tot een effectief locatiebeleid voor horeca.

Overheid steunt instandhouding basisvoorzieningen

Specifiek voor het dorp Sint Maarten heeft de gemeente Harenkarspel zich ingezet om toch een kleinschalig verkooppunt voor de meest noodzakelijke boodschappen te stimuleren. Het hieruit voortgekomen servicepunt is inmiddels operationeel. Ook in Waarland speelt een plan voor een supermarkt in combinatie met de bouw van woningen op de locatie van het bedrijf Bruin. De gemeente Harenkarspel wil de voorzieningen in Waarland hiermee op niveau houden. Voor het overige zal de gemeente zich bij een verschralend voorzieningenniveau samen met de dorpen richten op het zoveel mogelijk concentreren van deze voorzieningen in bijvoorbeeld dorpshuizen. De gemeente zal in voorkomende situaties de mogelijkheden actief onderzoeken. Initiatieven voor versterking van het voorzieningenniveau uit de markt zullen daarnaast ondersteund worden.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

30 Wonen Basisdocumenten:2006 Woonvisie 20052015,

Samen werken aan wonen2006 Regionale woonvisie Noord

Kennemerland 200520152007 Evaluatie Woonvisie Langedijk2008 Regionaal woonwensen en belevings

onderzoek, uitwerking Langedijk2009 Gebiedsdocument Verstedelijkings

afspraken fase 2, NHN in balans2010 Effecten financiële crisis op de regionale

woningmarkt


Lokale woonvisieIn de Woonvisie 2005-2015 (januari 2006) is op-genomen dat, na een periode waarin Langedijk een bijdrage heeft geleverd aan het voorzien in de regionale woningbehoefte (VINEX-taak-stelling), er in de komende periode sprake is van een koerswijziging. De woningbouwopgave wordt gericht op het voorzien in de lokale woning behoefte. Die lokale behoefte komt voort uit demografische ontwikkelingen en het inlopen op eerdere tekorten.

Inhaalslag vanuit verledenIn de woonvisie wordt aangegeven dat, gelet op bevolkingsomvang en ontwikkelingen, de woningbehoefte in 2005 hoger was dan waar-van werd uitgegaan in het jaar 2000. Tot en met 2014 wil Langedijk 1800 woningen bouwen, waarvan 950 in de periode 2005-2009 en 850 in de periode van 2010 tot en met 2014.In de periode 2005 t/m 2009 zijn 673 woningen gebouwd. Op basis van de huidige woonvisie zijn dit er 277 te weinig. Voor de periode 2010-2014 betekent dit een opgave van 850+277=1127 woningen. De ontwikkeling van woningbouwlocaties blijkt ook in Langedijk een langdurig proces te zijn, waarbij een voorbereidingstijd van vijf jaar eerder regel dan uitzondering is. Inbreidingslocatiesver gen vaak meer tijd en geld als gevolg van vaak meerdere en complexe (grond-)eigendoms-kwes ties en bezwarenprocedures van omwonenden.

Regionaal beleid en regionale woonvisieDe regio Alkmaar bestaat uit de gemeenten Alkmaar, Bergen, Castricum, Graft-De Rijp, Heerhugo waard, Heiloo, Langedijk en Schermer.

31

S


De regionale Woonvisie geldt als het instrument waarin gemeenten onderling afstemmenhoe veel woningen waar komen, met daarbij afspraken over kwaliteit, wonen en zorg, starters etc. De opgave (met name het aantal woningen) is vastgelegd in het Ontwikkelingsbeeld (streekplan) van de provincie uit 2004.In de regionale woonvisie Noord-Kennemerland 2005-2015 (maart 2006) is voor het hele gebied een minimale woningbehoefte tot 2015 opge-nomen van 15.100 woningen. Voor de periode tot 2015 wordt als doel de bouw van 18.000 woningen gehanteerd. De extra woningen zijn bedoeld als buffer wanneer bouwplannen vertra-ging oplopen. Daarbinnen is voor Langedijk een aantal van 1.800 woningen opgenomen voor de periode 2005 tot 2015.

Woonwensenonderzoek (2007/2008)Het adviesbureau Companen heeft in 2008 een uitgebreid regionaal woonwensenonderzoek uitgevoerd in de regio Alkmaar. Het doel van dit onderzoek was een reëel beeld te geven van de wensen, verwachtingen en mogelijkheden voor de burger. Het onderzoek mondde uit in het Regionaal woonwensen- en woonbelevings-onderzoek (juni 2008).

KredietcrisisNa oplevering van het Woonwensenonderzoek 2008 was er wereldwijd sprake van een krediet-crisis (september 2008). De vraag ontstond in hoeverre de conclusies uit het voornoemde woonwensenonderzoek nog bruikbaar waren. De vraag over de houdbaarheid van de conclu-

sies uit het woonwensenonderzoek 2008 is beantwoord in de notitie ‘Effecten financiële crisis op de regionale woningmarkt (januari 2010)’. De notitie beschrijft de recente veranderingen in de regionale woningmarkt en legt uit hoe de eerdere onderzoeksresultaten geïnterpreteerd kunnen worden.Uit het onderzoek blijkt dat – mede door de finan ciële crisis – bij appartementen en woningen in de duurdere sector het aantal trans-acties zal dalen met ruim 40%. Tegelijk groeit de druk op de woningmarkt in de huur sector. Hier zijn op korte termijn wel toevoeg ingen gewenst om beter in te spelen op de vraag.

Huidige woningvoorraadDe gemeente Langedijk telt circa 10.000 zelf-standig bewoonde woningen. Deze voorraad bestaat bijna geheel uit eengezinswoningen (92%). Langedijk heeft in vergelijking met andere regio’s een groot aandeel koopwoningen (relatief veel duur), en relatief weinig huurappartementen (en weinig dure huur).

Wonen als afspiegeling van demografische ontwikkelingen

Huidige woningvoorraad

Aantal woningen

Huur Koop

Oudkarspel 1.500 20% 80%

Noord-Scharwoude 2.150 33% 67%

Zuid-Scharwoude 2.550 24% 76%

Broek op Langedijk 1.950 18% 82%

St Pancras 2.000 22% 78%

Koedijk 100 10% 90%

Ontwikkeling aantal huishoudens in Langedijk tot 2040

2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040

Totalen 10.634 11.428 12.024 12.528 12.893 13.173 13.350

Toename 794 596 504 365 280 177

Cumulatief 794 1.390 1.894 2.259 2.539 2.716

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

32

II. Ontwikkelingen

Op basis van recente inzichten in bevolkings-ontwikkeling en de regionale woningmarkt is er aanleiding om eerdere prognoses uit 2000 en 2006 ten aanzien van de in Langedijk te bouwen aantallen woningen naar beneden toe bij te stellen. Basis voor de prognose van het aantal te bouwen woningen tot 2030 is de ingeschatte ontwikkeling van aantal en soorten huishoudens.

Op basis van bovenstaande tabel zou er in de gemeente Langedijk in de periode 2010-2020 behoefte zijn aan een toevoeging van circa 1400 woningen. Uitgangspunt daarbij is de lokale woningbehoefte op basis van autonome ontwikkelingen.

Andere bevolkingssamenstelling vraagt andere woningtypenUit bovenstaande tabel is af te leiden dat de groei van het aantal huishoudens afneemt tot nul

in de jaren 2035-2040. Naast de afname van de groei zijn het vooral de vergrijzing en ontgroening die hun stempel drukken op de veranderende bevolkingssamenstelling van Langedijk (zie ook par. 3.1.) tot 2030.

Voor de te realiseren woningtypen en woon-milieus betekent dit een grotere behoefte aan kleinere en zogenaamde nultredewoningen en een afnemende behoefte aan traditionele eengezinswoningen.

Nieuwbouw, renovatie of herstructureringEen flink aantal woningen en wijken in Langedijk is binnen afzienbare tijd verouderd en lijkt daarmee toe aan renovatie of herstructurering. De geschetste veranderingen in zowel omvang, aard als samenstelling van de bevolking maken maatwerk nodig waar het gaat om nieuwbouw, renovatie danwel herstructurering naar tijd/periode en plaats/locatie.

33

S


III. Doelen en ambitie

Voor de komende perioden wil de gemeente Langedijk blijvend inspelen op de veranderende vraag naar aantal en soort woningen vanuit de eigen bevolking.De ambitie daarbij is om op elk moment niet alleen kwalitatief hoogwaardige woningen te blijven bieden, maar ook aantrekkelijke en betaalbare woningen en woonmilieus, zowel voor ouderen, (jonge) gezinnen met kinderen en jongeren.

Puntsgewijs komt dit neer op:- Woningen (aard en aantal) realiseren voor de lokale behoefte.

- Realiseren van evenwichtige bevolkingsopbouw (inclusief vergrijzing).

- Speciale aandacht voor starters en jonge gezinnen, mensen met lage inkomens en mensen met zorgbehoefte (wonen-welzijn-zorg).

- Zorgen voor leefbare wijken en kernen met een passende en bij-de-tijdse inrichting en uitstraling ten aanzien van woningindeling, woningexterieur en openbare ruimte.

IV. Opgaven

- Woonvisie en -programma afgestemd op bevolkingsontwikkeling en lokale behoeften en wensen, zowel kwantitatief als kwalitatief. Daarbij valt met name te denken aan de groeiende groep ouderen.

- Doorstroming bevorderen op de woningmarkt

ten behoeve van het op peil houden van de sociale woningvoorraad.

- Voldoende woningen voor starters en jonge gezinnen.

- Integratie van wonen, welzijn, zorg en mobili-teit, met name ten behoeve van senioren.

- Vernieuwende en wervende concepten voor wonen en woonomgeving, inspelend op het uniek karakter van Langedijk en op specifieke behoeften van doelgroepen.

- Een visie met uitvoeringsprogramma op het gebied van herstructurering verouderde wijken en reconstructie openbare ruimte.

Langedijk, van groei naar consolidatie en van kwantiteit naar kwaliteit

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

34 Werk en economie

Basisdocumenten: Detailhandelsvisie Regio Alkmaar 2010 Detailhandelsvisie gemeente Langedijk Visiedocument omgevingsrecht Langedijk (2009)


Ontwikkeling werk en economie in Langedijk tot nu toeMet de aaneengesloten ontginningslinten als basis hebben Oudkarspel, Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk zich lange tijd ontwikkeld tot een agrarische gemeenschap. De latere ruilverkavelingen versterkten dit beeld. Tot vandaag geniet Langedijk bekendheid om haar koolteelten en vollegrondsgroenten waar-onder de vroege aardappelen. De Broeker Veiling, waar de aangeboden groenten per schuit doorheen gevoerd werden, is landelijk bekend als toeristische attractie.

In de tweede helft van de vorige eeuw groeide de bevolking gestaag en verbeterde de bereik-baarheid en het vervoer over de weg, dit ten koste van het voor Langedijk zo kenmerkende vervoer over water. Gerelateerd aan de productie van landbouwgewassen groeide vooral de agribusiness. De zuurkoolfabrieken en de vestiging van Smith-chips zijn belangrijke werkgevers in Langedijk.

Langedijk niet aan het spoorDoor het ontbreken van een spoorverbinding met stations zijn er in Langedijk, in tegen-stelling tot Alkmaar en Heerhugowaard, geen kantoor locaties van betekenis. Productiebedrijven zijn hoofdzakelijk gevestigd op de bedrijventerreinen Zuiderdel, De Mossel, De Wuyver en het nieuwe in ontwikkelende zijnde bedrijventerrein Breekland aan de noord-westzijde van Langedijk. De detailhandel is vooral in en aan het centrale lint gevestigd met een belangrijke concentratie in het winkelcentrum Broekerveiling.

Arbeidsplaatsen en beleidDe omvang van het aantal arbeidsplaatsen in Langedijk heeft zich tot nu toe voorspoedig ontwikkeld. De verhouding tussen aantallen inwoners, huishoudens, werkzame beroeps-bevolking en aantal arbeidsplaatsen is gezond en evenwichtig. Het merendeel van de arbeids-plaatsen wordt geleverd door industrie, pro-ductiebedrijven en detailhandel. Langedijk wil, mede ten behoeve van voldoende arbeids-plaatsen dichtbij huis, blijvend een gezond ondernemersklimaat bieden. De gemeente wil zittende ondernemers welwillend en constructief tegemoet treden wanneer bedrijfsuitbreiding of hervestiging aan de orde zijn. Het zich ontwikke-lende bedrijventerrein Breekland heeft tot doel om nieuwvestiging en hervestiging op de korte en middellange termijn te faciliteren.

DetailhandelDetailhandel in Langedijk is vooral gevestigd in en langs het centrale lint en in geconcentreerde vorm in het winkelcentrum Broekerveiling, dat aan de vooravond van een grondige revitalisering staat. De totale oppervlakte detailhandel in Langedijk betreft 60.100 m2. Gemeten naar het aantal inwoners staat Langedijk daarmee op een goede derde plaats in de regio. Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk komen alle drie boven het landelijk gemiddelde en boven het gemiddelde in Noord-Kennemerland.Dit bovengemiddelde aanbod wordt mede verklaard tegen de achtergrond van het grote aantal dag- en verblijfstoeristen in de regio, met name in de zomerperiode.

De Langedijk als ontginningsbasis voor wonen en werken

35

S


In regionaal verband is in 2010 een Regionale detailhandelsvisie Noord-Kennemerland opgesteld.

Naast twee verspreid gelegen zuurkoolfabrieken kent Langedijk de volgende bedrijventerreinen:1. Veilingterrein - De Wuyver als oudste bedrijven-

terrein, waarvan het deel veilingterrein getrans formeerd wordt naar woningbouw.

2. De Mossel dat in provinciaal verband aan-gemerkt wordt als urgent om te revitaliseren.

3. Zuiderdel als grootste bedrijventerrein van Langedijk, waar een grote variëteit van bedrijven gevestigd is. Bij Zuiderdel ligt de nadruk op vestigingen met zogenaamde volumineuze artikelen en op gemak en efficiency.

4. Breekland, een zich ontwikkelend bedrijven-terrein waar nog volop ruimte is en waar de eerste nieuwe bedrijven zich reeds hebben gevestigd. Duurzame principes als parkmanagement, inpassing in groen-blauw raamwerk en aanleg van een 500 meter brede bufferzone, zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein.

Landbouw; unieke teelten met goede perspectievenHet agrarisch productiegebied in de gemeente Langedijk heeft de afgelopen jaren in belang en omvang aanzienlijk ingeboet. De terugloop van de agrarische bedrijvigheid is een ontwikkeling die in het hele land kan worden gezien. Daarnaast hebben de ontwikkeling van Langedijk als woongebied, en de ontwikkeling en uitbrei-ding van bedrijventerreinen en recreatiegebieden geleid tot een vermindering van het areaal agrarisch gebied.De traditionele productielandbouw op goed inge-richte gronden vindt in Langedijk vooral plaats in een langgerekte noord-zuidzone, tussen het aaneengesloten lint van dorpen aan de oostzijde en de provinciale weg N245 aan de westzijde. Op ruime bedrijfskavels en goed ontsloten en ontwaterd, worden hier koolsoorten en volle-

grondsgroenten geteeld. De economische voor-uitzichten van de landbouw zijn redelijk tot goed.

Landbouwfunctie past bij dorps en landelijk LangedijkHet agrarisch gebied kent geen bijzondere bedreigingen die een belangrijke inspanning van de gemeente vragen. De enige wens van overheidswege is de ontwikkeling van de woon wijk Westerdel en het verbeteren van een aantal oostwest-recreatieve routes op aspecten van verkeersveiligheid, beschutting en aantrekkelijk heid.De overheid voert voor deze landbouwzone een faciliterend en stimulerend beleid dat zij ook de komende decennia – als landelijke gemeente – wil continueren. Aandachtspunt bij ruimtelijk beleid is het gebruik van vrijkomende agrarische gronden en bedrijfsbebouwing (caravanopslag en inrichting als siertuin). Verandering van gebruik hoeft daarbij geen probleem te zijn, mits dit geen aantasting van landschappelijke waarden of onaanvaardbare verkeersaantrekkende werking oplevert, of andere ongewenste effecten heeft.

Kleinschalig werken in de woonomgevingLangedijk wil kleinschalig werken in de woon-omgeving verder stimuleren. Het gaat hierbij om werk aan of bij huis waarbij geen milieu- en parkeeroverlast optreedt.

Recreatie en toerismeLangedijk neemt een zeer bescheiden positie in waar het gaat om toerisme en recreatie.

In Noord-Holland zijn het de Noordzeekust, de IJsselmeerkust met oude stadjes en historische steden als Amsterdam, Haarlem en Alkmaar die een groot deel van de toeristen trekken. In Langedijk zijn het vooral het Museum Broeker-Veiling en het recreatiegebied Geestmerambacht die een bovenlokale betekenis hebben.Langedijk heeft louter lokale ambities op het gebied van recreatie en toerisme. Het verbe-teren van de doorvaarbaarheid, het aantrekke-lijker en veiliger maken van wandelen fiets-routes en het creëren van een eenduidiger horecabeleid staan daarbij voorop. Passend in het kleinschalige en dorpse karakter is er wel ruimte voor meer mogelijkheden van verblijfs-recreatie in de vorm van bed and breakfast en kamperen bij de boer.

Horeca in Langedijk In Langedijk is de ontwikkeling van een Horeca-structuurvisie opgenomen in de integrale afwe-ging van de Structuurvisie 2010-2030. Knelpunt is de tegenstrijdigheid van horeca functie en woon-functie in één en hetzelfde gebied. Het behoud van dorpscafés zonder overlast voor omwo nen-den is een opgave waar binnen de structuurvisie richting aan gegeven dient te worden.

II. Ontwikkelingen op het terrein van werk

en economie

Als Langedijk ook in de toekomst een gezond ondernemersklimaat wil behouden met een goed evenwicht tussen werkzame beroeps-bevolking enerzijds en aantal arbeidsplaatsen anderzijds, dan dient zij adequaat in te spelen op interne en externe ontwikkelingen.Onder invloed van ontgroening en vergrijzing zal de omvang van de beroepsbevolking in Langedijk stabiel blijven, dit in tegenstelling tot andere gemeenten in de regio waar sprake zal zijn van een daling. Uitbreiding en nieuwvestiging van bedrijven heeft vooral tot doel om werk gelegen-heid te behouden en om de negatieve woon-werkpendel te verkleinen.

Koolteelten als identiteitsdragers van Langedijk

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

36

Onbalans detailhandelAnno 2010 worden in Langedijk meerdere nieuwbouwplannen voorbereid, waarvan het gebied Westerdel met circa 700 woningen het verst gevorderd is.

Doordat het winkelaanbod de afgelopen jaren sterker is gegroeid dan de eigen bevolking, dreigt een overaanbod van detailhandel in de regio. Gelet op de afvlakkende bevolkingsgroei, vergrijzing en meer aankoop via internet is deze onbalans een punt van zorg en aandacht.

Forse concurrentie met de buurgemeentenDe detailhandel in Langedijk ondervindt forse concurrentie van nabijgelegen winkelcentra met goede parkeervoorzieningen in Alkmaar-Noord en Heerhugowaard. In Sint Pancras lijkt een enkele supermarkt levens vatbaar maar hebben de overige speciaal-zaken het zichtbaar moeilijk.

In het ruim tien kilometer lange aaneengesloten centrale lint van Broek op Langedijk, Noord- en Zuid-Scharwoude en Oudkarspel heeft veel oude en oorspronkelijke detailhandel plaatsgemaakt voor een woonfunctie. Een deel van de reste-rende detailhandel lijdt onder leegstand en verpaupering.

Overleven door kwaliteit en slimme combinatiesSlechts een beperkt aantal supermarkten en winkelcentra lijkt toekomstbestendig. In Broek op Langedijk staat een revitali sering van het winkelcentrum Broekerveiling op stapel. In de zogenaamde ‘driehoek’ tussen Noord- en Zuid-Scharwoude bevinden zich meer dere supermarkten en speciaalzaken, terwijl tegelijkertijd zichtbare verpaupering plaatsvindt bij de detailhandel in de Dorpsstraat. Ook ten noorden van genoemde driehoek, waar Dorps-straat en Voorburggracht samenkomen en waar sprake is van een verruiming van het lint met ruime parkeergelegenheid bij de kerk, is een concentratie van winkelvoorzieningen met supermarkt.In Oudkarspel, afgesneden van de andere dorpen door de provinciale weg N504, is

Nieuwe betekenis horeca als ontmoetingsplek

Begrippen bij verouderde bedrijventerreinen

Facelift

Bij facelift gaat het vooral om een grote opknapbeurt als er sprake is van fysieke veroudering van de openbare ruimte en gebouwen. Zoals het woord ‘facelift’ al zegt, betreft het vooral een cosmetische operatie die het functioneren en het imago van een terrein kan verbeteren.

Revitalisering

Revitalisering is aan de orde als er sprake is van (dreigende) leegstand en achteruitgang van het terrein. Het terrein behoudt zijn economische functie als bedrijventerrein. Bij revitalisering gaat het om (zware) ingrepen om infrastructuur, openbare ruimte en private ruimte te verbe-teren. Zo nodig worden gronden verworven en opnieuw uitgegeven. Er vinden ingrepen plaats als bodemsanering, sloop van opstallen en aanleg van nieuwe infrastructuur.

Herprofilering

Herprofilering betreft zware revitalisering in combinatie met functiewijziging, maar met behoud van de werkfunctie. Er is sprake van upgrading van het type bedrijvigheid. De locatie krijgt een nieuwe werkfunctie zoals kantoren, leisure en detailhandel. Vaak gaat het gepaard met nieuwe infrastructuur en verwerving/sloop van verouderde ofleegstaande panden.

Transformatie

Bij transformatie worden ook niet-werkfuncties op een terrein toegelaten of krijgt een bedrijven terrein een totaal nieuwe functie, meestal met wonen als dominante functie, maar vaak wel in een mix met kantoren, detailhandel, leisure en culturele voorzieningen. Goede voorbeelden vormen oude industrie- en havengebieden in of tegen binnenstedengelegen gebieden als de Kop van Zuid in Rotterdam, de Amsterdamse IJ-oevers of het Paleiskwartier in Den Bosch.

37

S


eenzelfde beeld te zien van met moeite over-levende detailhandel en een enkele levens-vatbare supermarkt.


Hoewel Langedijk voldoende ruimte heeft voor nieuw- en hervestiging van bedrijven, kunnen de volgende doelen en ambities worden geformuleerd:- Minimaal handhaven van het huidige aantal

arbeidsplaatsen per inwoner.- Blijvend ruimte en kwaliteit bieden aan

ontwikkelende en vernieuwende ondernemers.- Blijvend profiteren van een verwachte lichte

bevolkingsgroei in de HAL-agglomeratie op het vlak van detailhandel en werkgelegenheid.

- Groei van werk(-gelegenheid) koppelen aan groei van woningen en aantal inwoners, mogelijk afgeleid van de groeiambitie van de metropoolregio Amsterdam waarvan de regio Alkmaar steeds vaker als onderdeel dan wel als noordvleugel gezien wordt.

- Een evenwichtige arbeidsmarkt met voldoende werk ‘dichtbij huis’ en een geringe pendel naar werk buiten de regio.

- Een gezond economisch klimaat voor de landbouw.

- Een gevarieerde en toekomstbestendige detailhandel, met name in het centrale lint.

- Bedrijven op locaties met mogelijkheden voor duurzame ontwikkeling.

IV. Opgaven

- Handhaven/groei aantal arbeidsplaatsen.- Verdere ontwikkeling van bedrijventerrein Breekland.

- Transformatie van het voormalige veilingterrein naar woningbouw.

- Revitalisering van bedrijventerrein De Mossel.- Uitbreiding en revitalisering van winkelcentrum

Broekerveiling e.o.- Uitvoering geven aan ambities en doelstellingen Detailhandelsvisie Langedijk.

- Het levensvatbaar en toekomstbestendig herbestemmen van verdwijnende detailhandel in het centrale lint.

- De groei van de negatieve pendel vanuit de regio Alkmaar en Langedijk ombuigen naar een evenwicht tussen in- en uitgaande pendel.

- Blijvend faciliteren en stimuleren van de zittende landbouw in de oostelijke landbouwzone waarmee een open, groene zone aanwezig blijft in een landelijk Langedijk.

- Verouderde bedrijventerreinen face-liften, revitaliseren, herstructureren of transformeren.

Langedijk; onder-nemend tot in alle haarvaten

38

S


39

S


Samen bouwen aan Langedijk

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

40 Cultuurhistorie en ontstaan

Langedijk

Basisdocumenten:- Structuurvisie 2000-2020- Nota Cultuurhistorie Langedijk (in procedure)- Gebiedsvisie Broek op Langedijk (in voorbereiding)

- Bestemmingsplannen Oosterdel (in voorbereiding), Buitengebied-Koedijk, Oudkarspel


Sint Pancras op oude strandwalVanaf de strandwallen achter de duinen vond in de 7e en 8e eeuw van onze jaartelling de ontginning plaats van het Geestmerambacht, een drassige wildernis met meren, moerasbos en veenriviertjes. De ontginning beperkte zich aanvankelijk tot de hogere gronden rondom het veengebied Alkmaar, Oudorp, Huiswaard en Vrone. In de 9e en 10e eeuw werd een begin gemaakt met de veenontginningen, eerst vanaf de strand-wallen, later vanaf de veenstroompjes. In de 10e eeuw raakte het gebied weer groten-deels ontvolkt door overstromingen vanuit het zeegat bij Schoorl. Alleen de strandwal waarop Sint Pancras ligt en een klein eiland met daarop Oudkarspel bleven droog. Beide dorpen hebben de oudste bewoningsgeschiedenis. Nadat de zee

zich had teruggetrokken, werd vanuit de abdij van Egmond een begin gemaakt met bedijkingen.

De Langedijk als ontginningsbasisIn eerste instantie werd de Geestmerambacht vanuit veenstroompjes en riviertjes ontgonnen, waarbij men parallelle sloten op een regelmatige afstand van elkaar groef vrijwel haaks op het bestaande water (meestal van west naar oost). Deze veenstroompjes en riviertjes dienden als ontginningsbasis. Later is de Langedijk aange-legd als ontginningsbasis.

Het lint van de dorpen Oudkarspel, Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk dateert uit de 11e eeuw. De dijk werd mogelijk aange-legd ter bescherming tegen het water van de Heerhugowaard. Geleidelijk vond de bouw van vissershutten en boerderijen langs de dijk plaats.

Ontwikkeling landschap rond Langedijk in de tijd (vanaf ca 8.000 v Chr. tot 1300 na Chr).

Dorpsstraat zichtbare verbinding met verleden

41

S


De dijk bood een relatief veilige woonplek van waaruit de omringende gebieden konden worden ontgonnen. Rond het jaar 1200 was de bodem zo ver ingeklonken dat het lagere zeeniveau werd bereikt. Men verlengde het perceel in het onontgonnen veen boven zeeniveau in het verlengde van het oude perceel, waardoor uiteindelijk langgerekte stroken grond ontstonden

Unieke teelten zorgen voor een uniek landschapDirect na de eerste ontginningen groeide de tuinbouw in het gebied nabij Broek op Langedijk en Sint Pancras. De gekweekte groente werd met bootjes naar Alkmaar vervoerd en verhan-deld. Doordat bagger als mest werd gebruikt, werden sloten breder en kavels smaller. Het ‘slotenlandschap’ veranderde daarmee in een ‘eilandenlandschap’, getuige het nu nog aanwezige ‘Rijk der 1000 Eilanden’. Speciaal voor het vervoer van groenten werden in 1902

en 1915 spoorlijntjes aangelegd naar Broek op Langedijk en Noord-Scharwoude.

Broekerveiling in en op het waterIn Broek op Langedijk staat ‘s werelds eerste veiling. De oorsprong hiervan ligt in 1887, toen de eerste bloemkool in de open lucht werd geveild. Het oudste nog bestaande gebouw van de BroekerVeiling dateert van 1912. In 1979 werd het gebouw als museum geopend.

Van vaarpolder naar rijpolderDe vaarpolder Geestmerambacht (Rijk der 1000 Eilanden) is bij de ruilverkaveling in de periode

Cultuurhistorie als basis en bouwsteen voor identiteit

Cultuurhistorische structuren worden gezien als belangrijke identiteitsdragers van onze steden, dorpen en landschappen. Cultuurhistorie vormt de aanleiding voor het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en kan bijdragen aan het versterken van de eigenheid en karakteristiek van de plek. Door deze tendens verandert de rol van cultuurhistorie in de ruimtelijke planvorming; van reactief op objectniveau naar proactief op gebiedsniveau. Naast het louter beschermen van monumenten en karakteristieke elementen in een stad of dorp, zijn het elementen waarmee rekening dient te worden gehouden in de planvorming van stedelijk en landelijk gebied.Rotterdam, de Amsterdamse IJ-oevers of het Paleiskwartier in Den Bosch.

Transformatie Westrand Sint Pancras: drooglegging meren en ontwikkeling Sint Pancras op strandwal. Resp. ca 1400; 18e eeuw; 1965; 1964heden; 2015 Vroonermeer, ca 14e eeuw.

Van varen naar rijden

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

42

van 1968-1979 volledig heringericht. Alleen het Oosterdel aan de oostkant van Broek op Langedijk heeft nog het karakter van een vaarpolder behouden. Bij de ruilverkaveling Geestmerambacht werden de sloten gedempt met zand dat werd gewonnen uit de latere recreatieplas Geestmerambacht. Het gebied werd ontsloten met wegen en het waterpeil werd verlaagd. Boeren en tuinders kregen de kans om schaalvergroting en modernisering door te voeren wat leidde tot de bouw van grote koelhuizen en ligboxenstallen. De zandafgraving en omgeving werden ingericht als recreatiegebied dat regionaal betekenis kreeg.

Dorpsstraat rijk aan cultuurhistorieIn en nabij de Dorpsstraat bevindt zich de oudste bebouwing van de dorpen. Een groot aantal van de gebouwen waaronder woningen, boerderijen en bedrijfsgebouwen, is van grote cultuur-historische en architectonische waarde. Naast de afzonderlijke gebouwen is ook het complex van weg, lintbebouwing en water van grote

cultuurhistorische waarde. Het maakt ook nu nog een belangrijk onderdeel uit van Langedijk en het leven van alledag.

II. Ontwikkelingen

Uniciteit en identiteit zorgen voor kwaliteitIn de (Rijks-)nota Ruimte wordt onder meer aandacht gevraagd voor de wijze waarop verstedelijking plaatsvindt. Dichtslibbing van de open ruimte wordt als een ongewenste ontwikkeling gezien. Dit geldt eveneens voor de bedreiging van ons oorspronkelijke cultuur-landschap dat verdwijnt onder het geweld van wegen, woonwijken en bedrijfsterreinen. Om aan het begrip ‘ruimtelijke kwaliteit’ concrete inhoud te geven, heeft de Provincie de in de Nota Ruimte genoemde belevingswaarden (cultureel besef, diversiteit, menselijke maat en leesbaarheid van Cultuurhistorie) in haar ruimte-lijk beleid ‘vertaald’ naar bebouwingskarakteris-tieken, landschappelijke inpassing, differentiatie en ruimtelijke verscheidenheid van nieuwe ontwikkelingen. De Provincie hanteert het uitgangspunt dat ontwikkelingsgeschiedenis, bebouwingskarakteristiek en inpassing in de omgeving bepalend moeten zijn voor nieuwe ruimtelijke plannen. De eisen aan ruimtelijke kwaliteit zijn uitgewerkt in de Provinciale Beleidsnota Landschap en Cultuurhistorie.

Langedijk maakt werk van cultuurhistorieKreeg in de vorige structuurvisie (Langedijk

Cultuurhistorie als gezamenlijk beleven van verleden

43

S


2000-2020) landschapsontwikkeling en cultuur-historie al enige aandacht, sindsdien is zowel beleidsmatig als concreet in plannen verder gewerkt aan de invulling van de cultuurhistorie als structurerend element. De nota Cultuur-historie Langedijk beschrijft uitgebreid de landschappelijke en cultuur historische geschie-denis van Langedijk. Het visie- en missie-document ‘Ondernemend samenleven’ gaat dieper in op het sociale aspect van het dorpse karakter. Voor het plan Twuyver hoek is inspiratie opgedaan bij de dorpse kenmerken van het geestdorp Sint Pancras.. Verandering van functie leidt tot verandering van (verschijnings-)vormOndanks het verdwijnen van een aantal kenmerkende functies uit Langedijk, is veel van cultuurhistorische waarde bewaard gebleven. Het karakteristieke transport over water heeft plaats gemaakt voor transport over de weg. De landbouw als bron van bestaan heeft nog steeds een plek in de Langedijker samenleving, zij het bescheidener dan voorheen. De land-inrichting Geestmerambacht heeft veel voor-spoed gebracht op het gebied van landbouw, transport, recreatie en grootschalige woning-bouw. Van het oorspronkelijke landschap ter plekke is vrijwel niets meer over.

Herwaardering van water in functie, vorm en betekenisHet vele en kenmerkende water is verdwenen

terwijl de roep om meer water weer sterker wordt. Klimaatveranderingen zorgen voor grotere pieken in zowel droogte als neerslag. Meer water moet worden vastgehouden in tijden van droogte en meer water moet in korte tijd worden opgevangen en afgevoerd in tijden van hevige

neerslag. Daarnaast groeit de noodzaak en ambitie om duurzaam te bouwen en duurzaam met onze omgeving om te gaan.Ook in Langedijk ontstaat meer besef van en trots op het waardevolle cultuurhistorisch erfgoed. Oude schepen worden gerestaureerd en recent heeft de gemeenteraad een Nota Doorvaarbaarheid vastgesteld met als doel de voor Langedijk kenmerkende waterstructuur te herstellen, louter uit een oogpunt van cultuurhistorie, economie en recreatie.

Focus en prioriteringBij het bewaren van en rekening houden met cultuurhistorisch waardevolle elementen in

Langedijk is het van belang om focus aan te brengen. Focus aanbrengen in de grote schat aan cultuurhistorisch erfgoed. De unieke lint-structuur van de vier dorpen en de ellips vormige wegenstructuur van het geestdorp Sint Pancras vormen de hoofdstructuur van de dorpen. Deze hoofdstructuur is uniek, het vormt de basis voor een langetermijnvisie op de belangrijkste cultuur-historische structuren van Langedijk waar in de toekomst op ingezet gaat worden.

Herstructurering als kans voor vernieuwingIn de omgeving Willem de Zwijgerstraat in Noord-Scharwoude en de Oranjebuurt in Broek op Langedijk zijn plannen uitgevoerd en in ontwikkeling voor verbetering van de inrichting van de openbare ruimte. Ook in recentere nieuwbouwgebieden doet zich slijtage voor, zowel in en aan de woningen als in de openbare ruimte. Het betrekken van bewoners en belanghebbenden bij ruimtelijke ontwikkelingen is daarbij onmisbaar en noodzakelijk om tot goede plannen te komen.


Landschap en cultuurhistorie vormen de basis voor nieuwe ontwikkelingen- behoudt en versterking van het dorpse en landelijke karakter.

- inhoud geven aan het begrip identiteit en het ‘Langedijks bouwen’.

- Een gebouwde omgeving die op hoofdlijnen

Cultuurhistorie zorgt voor vertrouwd en geborgen thuisgevoel

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

44

een relatie en verbinding heeft met het onder-liggende landschap. Voor Langedijk als geheel het verschil blijven benadrukken tussen ener-zijds Sint Pancras op een oude strandwal en anderzijds de vier dorpen op een dijk en ont-ginningsbasis met daarbij een richting van de hoofdstructuur evenwijdig aan kust en duinen.

- Aandacht voor en onderhoud van (cultuur-historische) monumenten.

- Blijvend de geschiedenis kunnen lezen in het centrale lint aan de hand van gebouwen, functies, inrichting openbare ruimte etcetera.

Een vitaal lint- Het centrale lint, Dorpsstraat, Voorburggracht, Achterburggracht vormt de ‘ruggengraat’ en ‘levensader’ van Langedijk.

- Om een evenwicht te krijgen tussen leefbaarheid en levendigheid in het centrale lint en dorpskom Sint Pancras, is een integraal ruimtelijk beleid nodig voor wonen, trans port, winkels en voorzieningen.

- Bij een dorps karakter en een landelijke uitstraling hoort een levendige Dorpsstraat waar wonen, transport, winkels en voor-zieningen aan gekoppeld zijn.

Waterrijk Langedijk- Een ruimtelijke opbouw waarin veel water-oppervlak, doorvaarbaarheid en eilanden-structuur vanzelfsprekend zijn.

- Een centraal lint waarin en waar vanuit het water zichtbaar en voelbaar is en een rol van betekenis heeft en geen;

Revitalisering lint en wijken- Een inrichting van de openbare ruimte die recht doet aan cultuurhistorisch karakter en betekenis.

- Revitalisatie van woningvoorraad en inrichting openbare ruimte in oudere nieuwbouwwijken. Inbreiding kan een belangrijke bijdrage leveren aan verbetering van het woon- en leefklimaat in bestaande buurten, onder andere door een

Water kan je zien, horen, ruiken en voelen

45

S


grotere differentiatie van woonmilieus in een buurt.

- Participatie van bewoners bij planvorming.

IV. Opgaven

Landschap en cultuurhistorie vormen de basis voor nieuwe ontwikkelingen- Uitwerken Cultuurhistorische Waardenkaart Noord-Holland tot op lokaal niveau.

- Behoud, conservering en versterking van waardevolle architectuur en elementen in het centrale lint; zichtbaar en beleefbaar waardoor de geschiedenis ‘leesbaar’ blijft. Het gaat daarbij om de gehele setting en de samenhang daarbinnen van structuur (wegen, waterlopen etcetera), bebouwing, functies (kerken, kerkhoven, veiling, rechthuis, molens, industrieel erfgoed etc.), inrichting openbare ruimte en naamgeving van straten en pleinen.

Een vitaal lintVorming en uitvoering van ruimtelijk beleid dat recht doet aan het lint als drager van waardevolle cultuurhistorische elementen.- Een eenduidige visie op de gewenste structuur

van het centrale lint; gewenst en realistisch tegen de achtergrond van cultuurhistorie, wonen en leefbaarheid, mobiliteit, voor-

zieningen en kosten van inrichting en onderhoud.

- Vorming en uitvoering van een voorzieningen-beleid dat bijdraagt aan de gewenste rol en functie van de Dorpsstraat.

Waterrijk Langedijk- Herstel van water en waterverbindingen conform de Nota Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid.

- Versterken vorm en betekenis van water in de structuur van het centrale lint, met name met betrekking tot Achterburggracht.

- Behouden en versterken van de voor Langedijk kenmerkende eilandenstructuur.

Revitalisering lint en wijken- Planmatig revitaliseren woningvoorraad en inrichting openbare ruimte van de wijken van voor 1980.

- Interactief communicatieplan voor het betrekken van belanghebbenden bij ruimtelijke ontwikkelingen.

Objecten van betekenis in Langedijk:

- Structuur van dorpen op onderliggend en in historisch landschap.- Historische kernen en linten van de onderscheiden dorpen.- Oude wegen, spoorlijnen, waterlopen/weteringen (incl. structuur en profiel), bruggen,

wielen, dijken, verkavelingen etcetera.- Eilandenstructuur, incl. voor Langedijk kenmerkende afmetingen en afwerking.,- Kerken en kerkhoven.- Industrieel erfgoed: veiling, Reghthuis, molens, koolschuren.- Particuliere woningen.- Inrichting openbare ruimte inclusief objecten en naamgeving

Categorisering archeologisch onderzoek.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

46 Ruimtelijke opbouw

Basisdocumenten: Gebiedsvisie Broek op Langedijk (BOL) – concept november 2010

Structuurvisie Langedijk 20002020 Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid (2006)

Ruimtelijke opbouw van verleden naar toekomstIn het onderdeel ‘Ruimtelijke opbouw’ wordt de ruimtelijke ontwikkeling tot nu toe beschreven en wordt de overstap gemaakt naar de gewenste ruimtelijke ontwikkeling voor de toekomst en de belangrijkste opgaven daarbij. Daarbij gaat het steeds om de ruimte om ons heen; het landschap, de bebouwde omgeving, de openbare ruimte en de plassen, kanalen en sloten. Hoe beïnvloeden de ruimte en het landschap de mens en hoe beïnvloedt de mens de ruimte?


De dorpen in de gemeente Langedijk kunnen qua ruimtelijke karakteristiek worden ingedeeld in:a. de ‘dijkdorpen’ Oudkarspel, Noord-

Scharwoude, Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk, aan elkaar gegroeid langs één en hetzelfde lint.

b. Het deel van Koedijk dat in de gemeente Langedijk ligt en waar langs de dijk eveneens een lintdorp is ontstaan.

c. Het ‘geestdorp’ Sint Pancras, dat op een hoger gelegen strandwal is ontstaan met een eigen kenmerkende ruimtelijke structuur.

Dorpsstraat als ruggengraat van Langedijk In het gebied van Oudkarspel via Noord- en Zuid-Scharwoude naar Broek op Langedijk wordt de ruimtelijke structuur bepaald door de Dorps-straat die in een bijna rechte lijn van noord naar zuid evenwijdig aan de kust loopt. Lange tijd is de bebouwing in de vier dorpen beperkt gebleven tot de bebouwing langs de Dorps-straat. In eerste instantie vond bebouwing aan de dijk zelf plaats, vanaf de 16e eeuw ook aan de overzijde van de twee sloten die langs de

Dorpsstraat liepen, de Voorburggracht en de Achterburggracht. Op de akkers achter deze sloten werden boerderijen en woningen gebouwd die via bruggetjes met de Dorpsstraat waren verbonden. In 1969 waren er nog 100 ‘eilanden’ met 400 woningen op deze wijze met de Dorpsstraat verbonden.

Sterke groei door overloopfunctiePas na de Tweede Wereldoorlog zijn – heel ongewoon voor Langedijk tot dan toe – nieuwe woongebieden verrezen in de vorm van woon-wijken, het eerst in Noord-Scharwoude (omge-ving Willem de Zwijgerstraat) en Broek op Langedijk (Oranjebuurt). Was in eerste instantie de woninguitbreiding vooral bedoeld voor de eigen bevolking, na 1970 kreeg ook Langedijk een ‘overloopfunctie’ vanuit de drukke en dichtbevolkte Randstad.Vooral Alkmaar profiteerde hiervan, maar ook in Langedijk vond op relatief grote schaal uit-breiding plaats met de ontwikkeling van bedrijventerreinen en wijken als West I en West II. Deze grootschalige uitbreidingen werden in Langedijk pas mogelijk na de her-inrichting Geestmerambacht. Forse zand-pakketten werden gedeponeerd aan de west-zijde van Langedijk waarmee een steviger grondslag werd gecreëerd voor nieuwe wegen, woonwijken en bedrijventerreinen.In 1971 werd de Westelijke Randweg aangelegd, waarna de gronden tussen de Westelijke Rand-weg en de Dorpsstraat werden benut voor woningbouw. Daarna vond in Noord- en Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk woningbouw

Karakter en uniekheid lint en geest basis voor structuurvisie

47

S


plaats aan de oostkant van de Dorpsstraat. Bij de ontwikkeling van het woongebied Oosterdel is rekening gehouden met de oorspronkelijke verkaveling waardoor een zeer waterrijke wijk is ontstaan.

In de loop van de 90’er jaren raakten de moge-lijkheden voor woningbouw tussen het Kanaal Alkmaar-Omval-Kolhorn en de Westelijke Rand-weg uitgeput. Latere uitbreidingen vonden plaats in westelijke richting waaronder het gebied Mayersloot, waarvan de bouw in 1999 startte.

Van waterverkeer naar wegverkeerDe ruilverkaveling heeft ook voor de oor-spronkelijke dorpsstructuur grote gevolgen gehad. De gedempte Voorburggracht werd ingericht voor doorgaand autoverkeer met als gevolg dat de smalle Dorpsstraat deze functie grotendeels verloor. De aanleg van de N245 (Schagerweg) betekende een verdere ont-lasting van de verkeersstructuur nabij en door de vier dorpen.Van oorsprong waren er geen oost-west-weg-verbindingen in de omgeving van Langedijk. Met de aanleg van de N504 kwam hieraan in 1934 een eind. Eveneens in de 30’er jaren werd de weg van Broek op Langedijk naar Heerhugowaard aangelegd (Papenhorn/ Uitvals-weg). In 1949 kwam met de wijziging van de Langebalkbrug van voetbrug in verkeersbrug voor alle verkeerssoorten een derde verbinding met Heerhugowaard tot stand. Een vierde oost-westverbinding (Nauertogt) werd in de periode van de ruilverkaveling aangelegd.

Ontwikkeling bedrijven(-terreinen) lange tijd agrarisch gerelateerdIn de omgeving van de dorpen aan de Langedijk werden vanaf 1900 op diverse plaatsen fabrieken en bedrijfsgebouwen gebouwd zoals zuur kool-fabrieken, conservenfabrieken en de veilingen. Aan de Dorpsstraat vonden op kleinere schaal bedrijfsactiviteiten plaats waaronder de fabricage van vaten, de opslag en het transport van tuin-

bouwproducten en aan de landbouw gelieerde dienstverlening. Rond de veiling van Noord-Scharwoude ontstond een min of meer industriële zone (industrieterrein De Wuyver). In de 80’er jaren werden bedrijven gevestigd in de omgeving van de inmiddels gesloten conser venfabriek van Verburg (industrieterrein De Mossel). Vanaf het eind van de 70’er jaren is gefaseerd het bedrijventerrein Zuiderdel gerealiseerd. De laatste fase, het meest westelijke deel, is vanaf 1990 met succes ontwikkeld. Ten oosten van Oudkarspel is begin 2000 het bedrijventerrein Breekland in ontwikkeling gekomen. Met de groenbuffer Diepsmeerpark, sterke wateren groenstructuren en park-management wil Langedijk met Breekland een duurzaam bedrijventerrein ontwikkelen.

II. Ontwikkelingen

Vanaf 2005 groeit in Langedijk de twijfel over de resultaten van de voorbije halve eeuw groei en over de perspectieven van daaruit naar de toekomst.Meer recent zijn de economische en woning-crisis en het besef dat het einde van de bevolkingsgroei in zicht komt en dat vergrijzing en ontgroening een steeds groter stempel op de samenleving zullen drukken.

Concreet vinden in Langedijk de volgende ruimtelijke ontwikkelingen plaats:- Beleidswijziging “van uitbreiden naar inbreiden”.- Voorbereiding uitleggebied Westerdel voltooid en wachten op uitvoering.

Vaarpolder ca. 1860 Rijpolder ca. 2000.

Van lintontwikkeling naar vlakontwikkeling

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

48

- Winkelcentrum Broekerveiling aan vooravond ingrijpende renovatie/uitbreiding.

- Bedrijventerrein Breekland in ontwikkeling.- Vaarverbindingen herstellen aan de hand van Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid.

- Wens om N504 ter hoogte van kruising met Dorpstraat te verdiept aan te leggen.

Naast de groei van welvaart en welzijn gedu-rende de afgelopen zestig jaar zijn we ons steeds vaker bewust van de tol die dat heeft geëist. Het oorspronkelijke landschap is in grote delen van Langedijk verdwenen. Daarvoor in de plaats is een grootschalig landbouwgebied gekomen met rationele ontsluiting en ruim opgezette woonwijken waarvan sommige nieuw en eigentijds en anderen verouderd en gedateerd.

Van kwantiteit naar kwaliteitZowel economische en demografische motieven (aftopping groei tot 2035) als bewustwording van milieu en eigen identiteit, brengen een kentering te weeg in de ruimtelijke ordening. Grootschaligheid maakt plaats voor maatwerk op kleine schaal. Vergrijzing brengt de wens naar kleinschaligheid, ontmoetingscentra en goede bereikbaarheid met openbaar vervoer met zich mee. Er is een herwaardering van het dorpse en landelijke. Dit veranderde perspectief kan samengevat worden in een kentering ‘van kwantiteit naar kwaliteit’.

De vier dorpen van de LangedijkHet centrale lint van de aaneengeregen vier dorpen heeft een groot deel van haar oor-spronkelijke vitaliteit verloren. Het bovenwijkse en ‘bovendorpse’ verkeer heeft zich verplaatst naar de Kanaalweg N242 aan de oostzijde en naar de Westelijke Randweg. Deze randweg is, afwijkend van het noord-zuidverloop, met een grote boog om de nieuwe wijk Mayersloot-west gesitueerd. Veel winkels en bedrijven zijn in de loop der tijd om redenen van veiligheid, bereik-baarheid en milieu verplaatst naar bedrijven-terreinen en winkelcentra. Van de voorzieningen

zijn de kerken, begraafplaatsen, monumenten en sportvoorzieningen nog grotendeels gekoppeld aan de Dorpsstraat. Voor de nieuwere begraaf-plaatsen, het winkelcentrum Broekerveiling en het gemeentehuis is dat niet of slechts in beperkte mate het geval.

Detailhandel in de dorpskernen onder drukDe detailhandel in de Dorpsstraat was onlos-makelijk verbonden met het lint als levensader van Langedijk. In de Dorpsstraat werd gewoond, gewerkt en gereisd. Hier waren vanouds alle voorzieningen en winkels. Hier concentreerde zich het sociale en openbare leven en daarmee bood het voldoende bestaansrecht voor een gevarieerd aanbod van detailhandel. Ook nu nog zijn de restanten van vroegere en inmiddels ver-dwenen detailhandel zichtbaar in het lint. Het ver-lies van functies vormt een bedreiging voor het voortbestaan van historische winkel panden en voor hun rol, functie en betekenis voor de Dorpsstraat als levensader en centraal lint.

Sint Pancras heeft een gave geestdorpstructuur, waarbij de Bovenweg nog steeds de vitale ader is van het dorp. Een vitaliteit die, ook als gevolg van de groei van het aantal inwoners, enerzijds levendigheid toevoegt, maar anderzijds kan zorgen voor verkeershinder (geluid en onveilig-heid). De groei van aantal inwoners en verkeers-bewegingen heeft niet kunnen voor komen dat de detailhandel ook in Sint Pancras merkbaar (leegstand, verpaupering) zucht onder de toegenomen concurrentie van nabije winkel-centra in Broek op Langedijk, Alkmaar-Noord en Heerhugowaard.

Sint Pancras, een geestdorp, geen dijkdorp

49

S


Tweede leven voor vroegere winkelpandenMet het verlies van functies is ook de detail-handel in en aan het lint voor een belangrijk deel verdwenen. Veel winkelpanden hebben een woonfunctie gekregen, voor anderen lijkt zo’n transitie een kwestie van tijd.

Kansrijk en betekenisvol waterSpeelde het water oorspronkelijk een grote rol in het leven van Langedijk en met name in en langs het lint, tegenwoordig speelt de gedempte Voorburggracht nog een rol voor het verkeer over de weg. De Achterburggracht heeft in Broek op Langedijk haar oorspronkelijke loop behouden maar is in Noord-Scharwoude en Oudkarspel gedempt en herverkaveld en heeft daarmee ook haar functie verloren. De revitalisering en door vaarbaarheid van de Achterburggracht geniet hoge prioriteit en urgentie in de Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid.Rond het Havenplein heeft functieverlies op en aan het water duidelijk en zichtbaar geleid tot verpaupering en leegstand. In de Gebiedsvisie Broek op Langedijk wordt naast de potenties van het Havenplein en omgeving ook de urgentie beschreven van revitalisering en herstructurering

van dit voor Langedijk zo belangrijke en kenmer-kende gebiedsdeel.

Wrijving tussen bedrijventerreinen en woningbouwOp locaties waar bedrijventerreinen grenzen aan woningbouw ontstaan vaker conflicten op het gebied van milieu en beeldkwaliteit. Daarbij is het niet meer vanzelfsprekend dat nieuwe woningen in het buitengebied kunnen worden gerealiseerd. De druk op de ruimte binnen bebouwd gebied wordt daarmee steeds groter.


Ondanks de grote en vaak heftige ruimtelijke veranderingen in het verleden en ondanks de ontwikkelingen die zich ook op dit moment in het kielzog daarvan nog voltrekken, heeft Langedijk nog veel van haar oorspronkelijke structuur, eigenheid en uniciteit behouden.Met in het achterhoofd het dorpse, landelijke, ondernemende en sociale Langedijk vanuit de geformuleerde missie, kunnen als afgeleide daarvan de volgende ruimtelijke doelen en ambities worden geformuleerd:

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

50

Landschap en cultuurhistoriea. Een ruimtelijke opbouw die recht doet aan de

vorming van het onderliggende landschap en de daarvan afgeleide menselijke ontginning en ontwikkeling (langgerekt, noord-zuid, parallel aan strand en duinenrij met een daarvan afgeleide kavelrichting).

b. Een ruimtelijke opbouw waarin water een prominente rol vervult, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. In aansluiting op het gestelde in de Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid valt te denken aan: - een groter oppervlak binnen de gemeente met de zo kenmerkende eilandenstructuur, bevaarbaar en beleefbaar.

- meer water in, aan en langs het centrale lint, waar mogelijk voor meerdere functies (varen, transport, recreatie, natuur) geschikt en beleefbaar.

- Meer water in herstructureringsgebieden en t.b.v. het creëren van vernieuwende woonmilieus (wonen op en aan het water).

c. Een ruimtelijke opbouw van de verschillende dorpen en het verbindende lint die recht doet aan de identiteit en aan het eigen en unieke karakter van de onderscheiden dorpen Sint Pancras, Koedijk, Broek Op Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude en Oudkarspel.

Het lintd. Een centraal lint met een – ten opzichte

van overige bebouwing – onderscheidende stedenbouwkundige structuur, fijnmazig, fijnkorrelig, rijk aan cultuurhistorie en variatie.

e. Een vitaal en krachtig lint waarin het goed wonen is en waarin verleden en cultuur-historie een belangrijke plaats innemen.

f. Een lint met een continu karakter en niet onder-broken door grootschalige infrastructuur (N504).

g. Behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit in en nabij het lint.

Voorzieningen en mobiliteith. Een ruimtelijke structuur met uitstekende

mogelijkheden voor wandelen, fietsen, varen en openbaar vervoer en ruimte maken voor vernieuwende en duurzame vormen en concepten.

i. Een afgewogen aanbod van voorzieningen in iedere kern, zoveel mogelijk in of nabij het lint naast bovenlokale winkelcentra

Duurzaamheid j. Duurzaam ruimtegebruik waarbij de fysieke

mogelijkheden op een locatie worden bepaald door zorgvuldige afweging van economische, sociale en ecologische factoren met het oog op toekomstige generaties.

k. Een ruimtelijke opbouw en structuur die inspeelt op en mogelijkheden biedt voor duurzaam energiegebruik, te denken aan collectieve vormen van energieopwekking en energiegebruik.

51

S


IV. Opgaven

Opgaven ruimtelijke opbouw- Opstellen van een woonvisie waarin, uitgaande

van afnemende groei, gewijzigde samenstelling bevolking en wensen en behoeften, waar, wanneer en wat gebouwd dient te worden aan woningen en woonmilieus.

- Opstellen visie voor renovatie, herstructurering en transformatie van bestaande woonwijken en bedrijventerreinen.

- Opstellen van een wenselijke en realistische ontwikkelingsvisie voor het centrale lint van de vier dorpen aan de Langedijk. In deze visie te verwerken de ontwikkelingen, ambities en opgaven op de terreinen van demografie (vergrijzing/ontgroening), zorg, mobiliteit, parkeren, water en voorzieningen

- Opstellen van een ‘visie op water in Langedijk’ met als bouwstenen de Nota Doorvaarbaarheid en het Waterplan (in voorbereiding). Doel daar-bij een integrale benadering van water in de ruimtelijke opbouw van Langedijk.

- Herstructureren, revitaliseren en/of herinrichten van prominente openbare ruimte in en nabij het lint: Voorburggracht, Haven e.o. Broek op Langedijk, winkelgebieden

- Integrale ruimtelijke visie op herstel van het lint, verbeterde doorstroming van 504 en verbete-ring woon-en leefklimaat door middel van ondertunneling.

- Visie op duurzame stedenbouw in een ver-stedelijkte plattelandsgemeente. Welke duur-zame aspecten bij het uitwerken van een ruimtelijke opgave.

Tijd voor nieuwe concepten- Benut herstructurering verouderde wijken ook

om water een prominentere rol te geven in de woon-en leefomgeving, mogelijk door intro-ductie van nieuwe concepten als ‘wonen op eilanden’ of ‘wonen op het water’.

- Maak integrale overallvisie voor langzaam verkeer en openbaar vervoer in combinatie met recreatieve voorzieningen.

- Maak vernieuwend concept voor centrale

lint waarin wonen, vergrijzing, zorg, voor-zieningen, detailhandel, cultuurhistorie en mobiliteit zijn geïntegreerd.

- Integreer duurzaamheidsaspecten in alle ruimtelijke opgaven.

- Herstel Achterburggracht over totale lengte en benut dit voor openbaar vervoer d.m.v. elektrisch varen.

- Maak haast met herinrichting Haven e.o.- Verlaag de N504 bij de kruising met de Dorpsstraat, waardoor een ongelijkvloerse kruising ontstaat en een ononderbroken Dorpsstraat op maaiveldnivo.

- Maak totaalvisie voor de ‘driehoek’.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

52 Mobiliteit en infrastructuur

Basisdocument:Verkeer en Vervoerplan Langedijk 2009. Op 30 juni 2009 heeft de Raad van Langedijk het Verkeer en Vervoerplan Langedijk vastgesteld. Dit plan geeft het verkeer en vervoerbeleid voor Langedijk weer voor de periode 20092018. Het plan wordt afgesloten met een actieplan waarin vermeld de uit te voeren maatregelen per tijdvak en per verkeersonderdeel. Op drie kaartbeelden zijn de belangrijkste beleidsvoornemens ruimtelijk weergegeven.


Typerend voor de gemeente Langedijk is de historische lintbebouwing langs de Dorpsstraat door de kernen Oudkarspel, Noord-Scharwoude, Zuid-Scharwoude en Broek op Langedijk. Ter ontlasting van de Dorpsstraat is in de jaren zestig de Voorburggracht gedempt. Een groot deel van de bebouwing is geconcentreerd rondom deze centrale as. Kenmerkend voor de interne ontsluiting is de sterke noord-zuid gerichtheid van het verkeer. De centrale as Dorpsstraat/Voorburggracht/Bovenweg speelt hierin nog steeds een belangrijke rol. Kenmerkend voor de externe ontsluiting is de ruit van provinciale wegen in en rondom de gemeente, bestaande uit de N504, de N242, de N508 en de N245. Aan de oostzijde doorsnijden de ontsluitingsroutes de van oudsher aanwezige bebouwing. Aan de westzijde voeren sinds de ruilverkaveling de ruimer vormgegeven ont-sluitingsroutes door het agrarisch gebied. De zuidelijke verbinding van Sint Pancras via de Herenweg naar de N508 is beperkt toegankelijk door de spitspaal. Alleen buiten de spitsuren is deze weg toegankelijk voor autoverkeer.

Binnen het huidige verkeersbeleid worden de volgende verkeersdoelen onderscheiden: 1. Het verbeteren van de verkeersveiligheid.2. Het verbeteren van de verkeersleefbaarheid.3. Het waarborgen van de bereikbaarheid.

4. Het verminderen en ontmoedigen van niet-bestemmingsverkeer.

Bij het uitwerken van het verkeersbeleid ligt het accent op het bieden van een duurzaam en doelmatig verkeerssysteem dat een logische, heldere en begrijpelijke structuur heeft. Bij het oplossen van knelpunten ligt het accent op maatregelen die de verkeersveiligheid verbeteren, de hinder van verkeer verminderen en Langedijk goed bereikbaar houden.

De strategie die gevolgd wordt, bestaat uit vier onderdelen:1. Het goed op elkaar afstemmen van ruimtelijke

ontwikkelingen en verkeer en vervoer. Dit komt naar voren in een toekomstvaste hoofdwegenstructuur.

2. Het afstemmen van de inrichting van wegen op functie en gebruik conform het principe Duurzaam Veilig. Hiertoe wordt het wegennet ingedeeld in verblijfsgebieden en verkeers-aders. In verblijfsgebieden worden de wegen ingericht als erftoegangsweg (30 km/u-gebied). Doorgaand verkeer wordt zoveel mogelijk geweerd evenals vrachtverkeer zonder bestemming binnen het verblijfs-gebied. De verkeersaders worden ingericht als gebiedsontsluitingswegen. Hierbij wordt langzaam verkeer en autoverkeer van elkaar gescheiden. Goede doorstroming van het verkeer heeft prioriteit. Verkeersveiligheid wordt gegarandeerd door een veilige inrichting van wegen en kruispunten. Veilige oversteek-

Veilige en duurzame infrastructuur hoort bij dorps en landelijk karakter

53

S


baarheid voor kwetsbare verkeersdeelnemers krijgt daarbij extra aandacht.

3. Het aanwijzen en inrichten van een com for-tabel, veilig en direct fietsnetwerk. Belangrijk daarbij zijn logische routes, een comfortabel wegdek en veilige oversteek voorzieningen en het opheffen van ont brekende schakels.

4. Aanpak op maat van black spots (verkeers-onveilige situaties), parkeerproblemen, schoolomgevingen, openbaar vervoer en verkeerseducatie.

II. Ontwikkelingen

Voorburggracht/BovenwegDe Voorburggracht is jarenlang de drager geweest van het gemotoriseerd verkeer in

Broek op Langedijk, Zuid-Scharwoude, Noord-Scharwoude en Oudkarspel. Nieuwe woon-wijken werden tot in de jaren ‘90 rechtstreeks ontsloten via de Voorburggracht. Ook winkels zijn gelegen langs deze centraal gelegen as. Voor de Bovenweg in Sint Pancras geldt het-zelfde. Door de toename van het verkeer ont-staan problemen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Een standaard en uniforme oplossing voor het hele lint is (nog) niet voor handen om deze problematiek op te lossen.

Wegaansluitingen verbeterenOok de aansluitingen op de provinciale ruit zijn in toe nemende mate problematisch. De vorm-geving van deze kruispunten uit de jaren ‘70 is niet meer toereikend voor het toegenomen verkeer. Ter verbetering van de ontsluiting vanuit Broek op Langedijk wordt ingezet op een zo goed mogelijke westelijke ontsluiting met de Nauertogt als spil. Uit onderzoek is gebleken dat de huidige vormgeving onvoldoende capaciteit heeft en niet voldoet aan de eisen van Duurzaam Veilig. Een omvangrijke reconstructie is wenselijk waarbij ook de ontsluiting van Sint Pancras via de Spanjaardsdam en de nieuwbouw locatie Langedijk-West wordt betrokken.

Herinrichting voorburggracht is maatwerk

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

54

N504 verdiept aanleggenTussen Oudkarspel en Noord-Scharwoude is de N504 de belangrijkste ontsluitingsweg. Ook hier zijn de aansluitingen (Westelijke Randweg, Voorburggracht, Oostelijke Randweg) onvol doende ten aanzien van verkeersveiligheid en doorstroming. Bij de Voorburggracht vormt de provinciale weg een fysieke barrière dwars door het oude lint. Nader onderzoek is noodzakelijk, waarbij het uitgangspunt is dat de N504 verdiept en ongelijk-vloers de Dorpstraat en Voorburggracht kruist.

Langzaam verkeer en het verleiden om te fietsenHet stimuleren van het fietsgebruik heeft een positieve invloed op de leefbaarheid, door stro-ming en veiligheid. Daartoe dient Langedijk te beschikken over goede fietsvoorzieningen. De verschillende onderdelen van het fiets-netwerk dienen een samenhangend geheel te vormen en goed aan te sluiten op de herkomst

en bestemming van het fietsverkeer. Directe routes beperken het omrijden tot een minimum en een zorgvuldige en aantrekkelijke vormgeving en inrichting van fietsinfrastructuur en inpassing daarvan in de omgeving dragen bij aan een keuze om de fiets te pakken.

Inrichting openbare ruimte voetgangersvriendelijkVoor voetgangers richt het beleid zich op de toegankelijkheid van verblijfsgebieden met een bijzondere functie (zoals schoollocaties, ouderen-centra en winkelgebieden) en de oversteek-baarheid van drukke wegen. Het is van belang dat de verblijfsgebieden met een bijzondere functie toegankelijk zijn voor alle voetgangers dus ook mensen die slecht ter been zijn, slecht-zienden, gehandicapten en mensen met hulp-middelen zoals kinderwagens, rolstoelen en rollators.

55

S


Openbaar VervoerDe gemeente Langedijk heeft zelf geen trein-station. De stations Heerhugowaard en Alkmaar-Noord liggen echter op fietsafstand. In regionaal verband wordt gestreefd naar de verbetering van het spoorvervoer vanaf deze stations. Gelet op het aandeel in het voor- en natransport, is een goede fietsverbinding naar deze stations van groot belang. De spil in het busvervoer wordt gevormd door een busverbinding tussen Oudkarspel en Alkmaar via Noord-Scharwoude, Zuid-Schar-woude en Broek op Langedijk. De route volgt de Voorburggracht en de Bovenweg. Naast voort-zetting van deze buslijn streeft de gemeente Langedijk naar uitbreiding van de snelle bus-verbinding naar het station van Alkmaar en een betere verbinding naar Heerhugowaard. Nieuwbouw aan de westzijde van Langedijk maakt uitbreiding van het aantal busroutes noodzakelijk.

Parkeren.Een directe afgeleide van het toenemende autobezit is de vraag naar ruimte om de auto te stallen. Met de toename van het aantal auto’s neemt vanzelf ook de vraag naar parkeerruimte toe. Dit zorgt in steeds meer gevallen voor problemen. In bestaande situaties is de auto vaak dominant in het straatbeeld aanwezig en zijn er door ruimtegebrek weinig mogelijkheden voor structurele verbetering. Het beleid voor de bestaande woonbuurten is gericht op het op-timaliseren van het bestaande parkeerareaal en het beheersen en zo nodig reguleren van parkeerproblemen.

Bij het parkeren in nieuwbouw worden eisen gesteld aan het aantal parkeerplaatsen per huishouden, op eigen terrein en in de openbare ruimte. Op bedrijventerreinen en bij openbare voorzieningen is het uitgangspunt dat parkeren op eigen terrein plaatsvindt. Op enkele plekken in de gemeente is ruimte gecreëerd voor het parkeren van vrachtwagens.


- Een centraal lint dat uniform ingericht en herkenbaar is en tegelijk goed bereikbaar, toegankelijk en verkeersveilig.

- Ten aanzien van verkeerscapaciteit en verkeersveiligheid goede, robuuste en toekomstbestendige aansluitingen van het lokale wegennet op het regionale wegennet.

- Een verdiepte ligging van de N504 waarmee de verkeersveiligheid gegarandeerd wordt en de continuïteit van het centrale lint hersteld.

- Een aantrekkelijk en wervend net van wandelen fietsroutes en –voorzieningen, slim aan-gesloten op openbaar vervoer.

- Verbeterde aansluiting van langzaam verkeer en busvervoer op het railvervoer.

- Goede en verbeterde parkeeroplossingen, vooral in de oudere delen van Langedijk.

IV. Opgaven

- Een uniforme oplossing voor de verkeers-problemen in en langs het centrale lint w.o. doorstroming, bereikbaarheid, veiligheid, parkeren etc.

- Opstellen uitvoeringplan voor verbetering van de aansluitingen van het lokale net op het regionale verkeersnet.

- Opstellen van wenselijke en realistische ontwerpvisie op verlaagde ligging N504 ter hoogte van de kruising met Dorpsstraat/centrale lint.

- Opstellen van een visie, plan en uitvoerings-programma voor een aantrekkelijk en wervend net van wandelen fietsroutes en -voor zieningen, slim aangesloten op openbaar vervoer.

Verleiden om te fietsen!

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

56 Water Basisdocumenten: Waterplan i.s.m. Hoogheemraadschap (concept december 2010)

Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid (2006) Blauwe Loper (concept december 2010)


Water vormt van oudsher een belangrijk structurerend element in de ruimtelijke opbouw van Langedijk. Daarmee is water een belangrijk onderdeel van de identiteit van Langedijk. Water levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit en aantrekkelijkheid van de gemeente en biedt economische en recreatieve mogelijkheden.

Watersysteem LangedijkDe gemeente Langedijk ligt in het lagere, westelijke deel van Nederland, grotendeels onder de zeespiegel. Langedijk wordt beschermd tegen overstromingen door duinen en dijken en door een systeem van polders, gemalen en boezems. Om het oppervlaktewater op peil te houden, wordt in de zomer water ingelaten vanuit de boezems. Het westelijke deel van Langedijk - de lage peilvakken in de Geestmerambachtpolder - wordt gevoed vanuit

het Noordhollands Kanaal (onderdeel van Schermeerboezem). Het oostelijke en zuidelijke deel van Langedijk liggen op een hoger peil (NAP-1.45). Dit stedelijke deel wordt gevoed vanuit het kanaal Alkmaar-Kolhorn (VNRK-boezem). De stromingsrichting in dit peilgebied is globaal zuidelijk. Aan de westzijde van de gemeente ligt het hoger gelegen duingebied langs de Noordzee, aan de (zuid)westzijde de dieper gelegen polders tussen Alkmaar en Hoorn.

Water en ruimtelijke ordeningLandschap, cultuurhistorie, economie en recreatie (Foto nieuwe museum)Het grondgebied van Langedijk ligt als het ware opgespannen tussen het Noordhollands Kanaal en het Kanaal Alkmaar-Kolhorn. Deze kanalen vormen de enige waterverbinding tussen het zuidelijk en het noordelijk deel van Noord-Holland en zijn daarmee belangrijk voor de recreatievaart (zie kaart).De sluis in de haven van Broek op Langedijk geeft toegang tot het Rijk der Duizend Eilanden/Oosterdel. Het zuidelijk deel daarvan is natuur en natuurvriendelijk tuinbouwgebied. Het noordelijk deel vormt een bomenrijk woongebied. Hier is de oorspronkelijke eilandenstructuur grotendeels

]

"¬! "¬!

"¬!

"¬!

"¬!

"¬!

"¬!

"¬!"¬!

"¬!

"¬!"¬!"¬!

"¬!

"¬!

"¬! "¬!

"¬!"¬!

"¬!

"¬!

"¬!

"¬!

"¬!

Laagste peilvak (NAP -3,4 m)

Hoogste peilvak (NAP-1,45 m)

Waterplan Langedijk - Harenkarspel

Watersysteem

schaal:

D:\G IS projecten\waterplan Ld-Hk\kleine overzichtskaart langedijk.mxd 20-04-2010 14:52:13

Witt

evee

n+

Bo

s

´

Legenda

"¬! gemalen

] sluizen

Gemeentegrenzen

VRNK Boezem

Schermerboezem

Oppervlaktewater

0 0,3 0,6 0,9 1,2 1,5 km

57

S


intact gebleven waardoor dit gebied van grote cultuurhistorische en landschappelijke waarde blijft (chw-kaart).

1000 eilanden uniek voor LangedijkMet het sleutelproject ‘Landschapsmonument 1000 eilanden’ uit het inrichtingsplan van de Blauwe Loper (een van de ontwikkelingslijnen binnen het HAL-gebied) kon worden aangesloten bij het Europese project Canal Link. Binnen dit project werd onder andere de Ontwikkelingsvisie Doorvaarbaarheid opgesteld. Hiermee is door-vaarbaarheid als een belangrijk uitgangspunt benoemd bij ruimtelijke ontwikkelingen binnen de gemeente. (kaart Westerdel en Vroonermeer-noord).

Het project Canal Link kreeg een vervolg met het project en internationaal samenwerkings-verband Waterways for Growth (WfG) dat lokale, regionale en nationale organisaties samenbrengt op het gebied van economie en duurzame ontwikkeling.

WaterkwantiteitWater kan voor overlast zorgen bij hevige neerslag. Lokaal kan de doorstroming van het systeem worden verbeterd. In Sint Pancras en op de verbinding Noord- en Zuid-Scharwoude is de huidige doorstroming matig en voor verbetering vatbaar.

Waterkwaliteit en ecologieStedelijk gebied LangedijkHet stedelijk gebied wordt gevoed vanuit het kanaal Alkmaar-Kolhorn. Het water in het stedelijk gebied van Langedijk en Oosterdel is helder en lijkt een goede ecologische waterkwaliteit te hebben.

Landelijk gebied LangedijkHet landelijke gebied van Langedijk wordt gevoed vanuit het Noordhollands Kanaal.

Water ook duurzaam in ontwerp

Water met goede ecologische kwaliteit heeft ook vaak hoge belevingswaarde. Slechte ecologische kwaliteit en lage belevingswaarde.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

58

De fysisch chemische kwaliteit van het Noord-hollands Kanaal is slechter dan die van het Kanaal Alkmaar -Omval Kolhorn. In het Noord-hollands Kanaal is ook de invloed van de Noordzee merkbaar. Door de inlaat van dit water en de belasting vanuit de landbouw is de water kwaliteit van het landelijke gebied van Langedijk slechter dan de waterkwaliteit in het stedelijke gebied.

In de afgelopen jaren is de Geestmer ambacht-plas geïsoleerd van de boezem, om de water-kwaliteit te verbeteren. Eerder trad er in de zomer veel blauwalgenbloei op in de Geestmer-ambachtplas, wat overlast geeft voor de recreatie en bovendien een indicator is dat het water sterk voedselrijk is. In Koedijk, aan de westzijde van de Geestmerambachtplas, treedt zoute, voedselrijke kwel op.

Delen van het Geestmerambacht, het Oosterdel, en het gebied ten oosten van St. Pancras en Noord-Scharwoude maken deel uit van de ecologische hoofdstructuur.

Afvalwater, afkoppelen en hemelwaterStedelijk afvalwater en de neerslag die in het gebied valt op het verharde oppervlak komt in de riolering terecht. Voor een deel van de neerslag gaat het hierbij om (verbeterd) gescheiden riolering: de neerslag wordt apart afgevoerd, naar het oppervlaktewatersysteem. Een ander deel van de neerslag en het afvalwater van de huishoudens en de bedrijven wordt afgevoerd naar de gemengde riolering.

RioolwaterzuiveringAan de zuidwestzijde van Harenkarspel, op de grens met de gemeente Langedijk, ligt de RWZI Geestmerambacht. De RWZI zuivert het afvalwater van Langedijk en een aantal buurgemeenten.

Europese Kaderrichtlijn WaterEind 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) ingevoerd. Deze richtlijn moet ervoor zorgen dat het Europese oppervlakte- en grond-water in 2015 van een ‘goede kwaliteit’ is. De invoering van de KRW gebeurt in fases. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorder-kwartier heeft doelen en maatregelen gefor-muleerd die nodig zijn om een goede water-kwaliteit te kunnen garanderen. Voor Langedijk geldt binnen de plannen voor het Geestmer-ambacht de doelstellingen voor de KRW worden gerealiseerd.

Langedijk; leven met water

Beleidsvisie recreatietoervaartkaart Nederland 2008 Basistoervaartnet;

Langedijk opgespannen tussen de twee kanalen die zuid en noord NoordHolland verbinden.

59

S


Bron: Waterplan Langedijk: ecologisch onderzoek waterkwaliteit Langedijk.

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

60

Nationaal Bestuursakkoord WateractueelVoor het waterplan Harenkarspel en Langedijk is van belang dat in 2015 het beheer van zowel de waterkwantiteit als de waterkwaliteit op orde is gebracht. Per 22 december 2009 is de nieuwe Waterwet van kracht geworden. De Waterwet vervangt de bestaande wetten voor het waterbeheer in Nederland.

Provinciaal beleid: Waterplan 20102015 (ontwerpversie)De uitgangspunten voor het opstellen van het provinciale waterplan zijn klimaatbestendig waterbeheer, water medesturend in de ruimte, centraal wat moet, decentraal wat kan en een gebiedsgerichte en resultaatsgerichte bena de-ring. In 2012 worden er functiefaciliterings kaar-ten opgesteld voor Noord-Holland en worden de functies van het water herover wogen.

Ecologische HoofdstructuurDe Geestmerambachtplas (EHS-land en weidevogelgebied), Oosterdel (EHS-land), ten oosten van Sint Pancras, de Westfriese dijk (weidevogelgebied) en de wielen langs de Westfriese dijk (EHS-land) maken onderdeel uit van de Ecologische hoofdstructuur. Ontwikkelingsvisie doorvaarbaarheid Langedijk

De visie op het vaarnetwerk in Langedijk is apart uitgewerkt in de ‘Ontwikkelingsvisie doorvaar-baarheid Langedijk’. De financiering van de aanpak van de diverse knelpunten is nog niet rond. Daarom is besloten om eerst knelpunten aan te pakken die kunnen worden gesubsidieerd of die kunnen worden gecombineerd met andere ontwikkelingen.

Waterplan 2010De gemeente en het hoogheemraadschap hebben samen een visie voor het water in hun beheersgebied opgesteld. De visie geeft een beschrijving van het gewenste toekomstige watersysteem (streefbeeld). Hierbij zijn op het moment van schrijven structuurvisie nog geen concrete maatregelen voorgesteld. De maatregelen volgen uit de kansen en knelpunten. In het uitvoeringsprogramma worden de maatregelen opgenomen, waarbij ook een prioritering in de tijd wordt opgenomen.

II. Ontwikkelingen

- Klimaatveranderingen met verwachte grotere pieken in neerslag en langere perioden van droogte.

- Nieuwe Europese en landelijke wet- en regel-geving die inspeelt op de verwachte klimaat-veranderingen en de gevolgen daarvan voor stedelijk en niet-stedelijk gebied.

- Rijks en provinciaal beleid is gericht op versterking van de streekeigen identiteit, de historische waterstructuur speelt daarin een belangrijke rol.

- Op de lange termijn bodemdaling; zeespiegelstijging en tegelijkertijd een langzame bodemdaling van Noord-west Nederland vergroot kans op overstromingen. Het hoogheemraadschap heeft een programma opgezet voor dijkverhoging en -verzwaring

- Peilverlaging van het grondwater en inlaat boezemwater veroorzaken op de lange termijn verzilting van het grondwater.

- Meer aandacht voor de economische waarde van water.

61

S


III. Doelen en ambitie

Waterveiligheid- sterke boezemkeringen beschermen

Langedijk tegen overstromingenWaterkwaliteit en ecologie- ecologisch gezond water- behoud en vergroting van bio-diversiteitWaterkwantiteit- voorkomen van wateroverlast en watertekort- goede doorstroming van waterWater en ruimtelijke ordening- klimaatbestendig watersysteem- versterken identiteit; behoud en versterking

van de door historische infrastructuur bepaalde binding met water in Langedijk

- duurzame gebiedsinrichtingWater en recreatie- versterken aan waterverbonden recreatie-

mogelijkheden- schoon water voor zwemrecreatie in

GeestmerambachtWater en economie- het bieden van een aantrekkelijke woon-

omgeving - het bieden van aantrekkelijke recreatie-

mogelijkheden

IV. Opgaven

Waterveiligheid - versterken boezemkering kanaal Alkmaar-Kolhorn

Waterkwantiteit en overlast- Optimaliseren waterhuishouding Broek op

Langedijk Zuid- Verbetering doorstroming en realiseren vaarverbinding in Noord-Zuid-Scharwoude, St Pancras-Oosterdel, Groene-Loper-Geestmerambacht

Waterkwaliteit en ecologie- behouden en versterken ecologisch water-

netwerkWater en ruimtelijke ordening- behouden en versterken cultuurhistorisch

watervolle wateren

- water is medeordenend bij nieuwe ontwikke-lingen en herstructurering in stedelijk gebied en bedrijventerreinen

- onderzoeken mogelijkheden waterneutraal en -robuust bouwen bij nieuwe ontwikkelingen; nieuwe ontwikkelingen hebben geen negatief effect op het grondwatersysteem en zodanig (her)ontwikkelen van stedelijk gebied dat dit beter opgewassen is tegen wateroverlast en tekort aan water

Water en recreatie- ontwikkelen aantrekkelijke passantenhaven in haven Broek op Langedijk

- flexibel peilbeheer en zo min mogelijk waterinlaat vanuit Noord-Hollandskanaal

- behouden en versterken doorvaarbaar netwerkWater en economie- stimuleren van watergerelateerde toeristische activiteiten

- zichtbaar maken en beleefbaar maken van water

Schoon water van levensbelang!

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

62 Groen Basisdocumenten: groenstructuurplan 2000 groen, beleid en beheerplan 2008 groene kaart 2010 milieubeleidsplan 2009

I. Huidige situatie en beleid

De gemeente Langedijk beschikt over ruim 172 hectare openbaar groen. In vergelijking met gemeenten van dezelfde grootte is dit relatief veel. Op diverse locaties zijn ecologische oevers aangelegd en in Mayersloot-West bevindt zich een vleermuizenbunker en zwaluwwand.

Ecologisch beheer van openbaar groenOp dit moment is het gemeentelijk beleid voor de groenstructuur voornamelijk gericht op uitvoering. Het groenstructuurplan en bomen-beleidsplan zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van het woon-en leefmilieu waarbij ecologisch onderhoud een belangrijke rol speelt.

Groene en blauwe loper als cruciale verbindingenBelangrijke natuurwaarden in regionaal verband zijn vastgelegd in de ‘Groene en Blauwe Loper’. In dit regionale plan zijn groene buffers opge-nomen waar flora en fauna alle ruimte krijgen. De Groene Loper vormt een landschappelijke verbinding tussen enerzijds de Schermer en recreatiegebied Heerhugowaard en anderzijds het recreatiegebied Geestmerambacht en de kust. De groene loper vormt een verbindings-zone voor planten en dieren tussen het Kanaal Omval-Kolhorn en polder de Kleimeer.Voor de Blauwe Loper is de belangrijkste doelstelling om te zorgen voor meer samenhang tussen water en het omringende gebied en het behalen van enerzijds ecologische doelstellingen en anderzijds het verbreden van de recreatieve mogelijkheden. Tussen bedrijventerrein Breek-land en Oudkarspel wordt groenbuffer aange-legd. Het recreatiegebied Geestmerambacht wordt uitgebreid met 250 hectare groengebied en 40 kilometer fietsverbindingen.

II. Ontwikkelingen

Verdichting en vergrijzingDe provinciale structuurvisie (2010) beoogt het tegengaan van verdere verdichting van het landelijk gebied. Toekomstige woningbehoefte zal eerst en vooral binnen de bebouwde kom dienen plaats te vinden. Door de vergrijzing zal meer dan nu een oudere groep gebruik maken van de openbare ruimte hetgeen een aan deze doelgroep aangepaste inrichting vraagt.

Groen geen sluitpost maar volwaardig onderdeel van ruimte-lijke planvorming

EHS Noordkennemerland + Ontgrenzingen.

63

S


Duurzaam LangedijkLangedijk zoekt de balans met haar directe omgeving, met het water en de natuur (visie, missie). Duurzame stedenbouw is gericht op een evenwichtig gebruik en inrichting van ruimte voor mens, economie en milieu. Duurzame steden-bouw is toepasbaar op verschillende schaal-niveaus: op het niveau van de stad, het dorp, de wijk. De leefbaarheids- en duurzaamheids-aspecten worden ondersteund door een serie actuele hulpmiddelen en beleidsinstrumenten. Het is belangrijk deze aspecten gedurende plantrajecten continu een plek te geven binnen het planproces.

III. Doelen en Ambities

- Evenwichtige balans tussen rood en groen.- Samenhang tussen groenstructuur, landschap

en cultuurhistorie.- Samenhang tussen groenstructuur, ecologisch

netwerk en ecologische hoofdstructuur, van kleine naar grote schaal.

- Duurzame ontwikkeling van stedelijk en landelijk gebied.

IV. Opgaven

- In kaart brengen van de belangrijke (ecologisch, recreatief of anderszins) groene ruimtes in de bebouwde kom.

- Ecologische visie met daarin opgenomen een natuurwaardenkaart, ecologisch net-werkkaart en richtlijnen voor ecologisch beheer openbaar groen.

- Implementeren van leefbaarheids- en duur-zaamheidsaspecten binnen planprocessen.

In het dorp is het landschap altijd dichtbij

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

64 Duurzaamheid en milieu

Basisdocument:Op 24 maart 2009 heeft de Raad van Langedijk het Milieubeleidsplan Gemeente Langedijk 20092012 vastgesteld. Onderstaand worden de hoofdlijnen en hoofdpunten uit het Milieubeleidsplan voor de komende drie jaar weergegeven met daaraan toegevoegd een doorkijk naar de langere termijn waarvoor de structuurvisie is bedoeld.


EnergieDoel is de gemeente op termijn ‘CO2-neutraal’ te maken met een grote rol voor fossiele energie: voor de opwekking van elektriciteit, voor produceren van warmte en processen en voor transport. Er is een begin gemaakt met het opwekken van zonne-energie en windenergie.

Externe veiligheidEr zijn drie LPG-tankstations, die de ruimtelijke ontwikkeling van hun omgeving kunnen blok-keren. De provinciale wegen binnen het gemeentelijk grondgebied zijn aangewezen als gevaarlijke stoffenroute. Er wordt beleid opgesteld om de gemeentelijke gevaarlijke stoffenroutes te herzien en om bedrijfsterreinen aan te wijzen waar de eventuele BEVI bedrijven zich moeten vestigen.

WegverkeerslawaaiDoor de nog steeds toenemende ‘autonome groei van het autoverkeer’ is in de loop der jaren op verschillende plaatsen geluidhinder ontstaan. De meeste inwoners accepteren dat als ‘vanzelf sprekend’. De overheid streeft ernaar om te voldoen aan de gestelde normen.

Vrachtverkeer- Leefbaarheid: doel blijft om overlast van vrachtverkeer in de bebouwde kom tot een minimum te beperken.

- Bereikbaarheid: doel blijft om de bereikbaarheid van bestaande bedrijven en bedrijventerreinen te optimaliseren waarbij verblijfs- en woongebieden worden ontzien.

II. Ontwikkelingen

a. Hogere overheden stellen vaker taken en taakstellingen vast voor lagere overheden ten aanzien van het aandeel energie dat door wind moet worden gewonnen.

b. Op nationaal en internationaal niveau is er een opleving van de discussie over de eindigheid van fossiele brandstoffen tegenover schone en veilige duurzame energie.

c. Klimaatverandering; vaststellen van de aard en snelheid van klimaatverandering en de gevolgen ervan op mondiale, nationale en lokale schaal en hoe hiermee om te gaan in beleid.

d. Duurzaam ruimtegebruik: meervoudig ruimtegebruik en verantwoord omgaan met de ruimte.

e. Externe veiligheid bij LPG, in relatie tot gebiedsontwikkeling.

f. Verkeerslawaai.g. Conflicten tussen overlast van bedrijven en

verdichting van woonbebouwing.h. Waterkwaliteit.i. Verwerking neerslag: waterplan, GRP,

gescheiden opvang/afvoer, overstorten?j. Inperking leefgebieden flora en fauna: EHS,

ecologische zones verbinden?

Duurzaamheid heeft veel gezichten; fysiek, sociaal, in de tijd en lokaal of mondiaal

65

S



- CO2-neutrale gemeente.- Stimuleren van grote windmolens:

Noordelijk deel Geestmerambacht, langs N245 (noord van N504).

- Faciliteren en stimuleren van warmtenet HVC.- Faciliteren van andere alternatieve

energiebronnen, zoals biogas, warmte-koudeopslag, geothermie.

- ‘Energie-robuustbouwen’ mogelijk maken en niet belemmeren van toekomstige toepassingen. Onder andere zongericht, optimale isolatie, lage temperatuur.

- Gebruik biobrandstof, zonder dat het een aanslag doet op deze aarde vanwege de teelt van de gewassen.

- Het Groepsrisico blijft onder de signalerings-waarde (externe veiligheid).

- BEVI-bedrijven alleen op Breekland.- Op bedrijfsterreinen geen bedrijfswoningen- Zuinig ruimtegebruik: eerst inbreiding,

maar met behoud van ‘dorpse waarden’.- Terug dringen van verkeerslawaai; 48 dB is de norm.

- Milieuvriendelijk vervoer (wandelen, fietsen, openbaar vervoer) promoten en faciliteren.

- Bedrijven met milieucategorie 3.2 of meer uitplaatsen naar bedrijventerreinen (Kramer Zuurkool, Hart Zuurkool, Eecen/PontMeijer).

- Hoge kwaliteit van water op laag-polderniveau.- Regenwater wordt zoveel mogelijk afge-

koppeld: alle daken, 80% van de wegen. Verbod op verontreinigd water lozen op regenwaterriool (autowassen). Straatprofielen ontworpen op mogelijkheid van waterberging.

- Bebouwde kom ontwerpen op flexibel peilbeheer.

- Oppervlaktewater gedimensioneerd op wateroverlast.

- Aaneensmeden van ecologische structuur langs Blauwe loper,

- Groene Loper, en Geestmerambacht-Diepsmeer.

- Meer natuur in de bebouwde kom.

IV. Opgaven

- Opstellen visie op Ecoverbindingen en windmolen locaties

- Ontwerp Route warmtenet HVC, waterinlaat en gebieden voor waterzuivering.

- LPG-stations, Hoofdroutes gevaarlijke stoffen.- Inventariseren en op kaart zetten knelpunten verkeerslawaai.

- Opstellen visie op wervend en milieuvriendelijk langzaam verkeer.

- Opstellen klimaatbeleidsplan.

Cultuurhistorische elementen

Bewoners stellen het op prijs wanneer elementen uit het vroegere landschap nog zichtbaar en beleefbaar zijn. Cultuurhistorische elementen zorgen voor identiteit. Hoogwaardig groen en schoon water in de omgeving worden eveneens hoog gewaardeerd. Variatie en functiemenging zorgen voor levendigheid en een gevoel van veiligheid terwijl een goed werkend mobiliteitsplan de bereikbaarheid garandeert. (bron: ‘Duurzame Stedenbouw, een bestuurlijke handreiking voor gemeenten’, 2003, SEV).

Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

66 De opgaven op een rij

Algemeen- Inzetten op dorps, rust, ruimte, landelijk, groen, waterrijk.

- Behoud en versterken cultuurhistorisch erfgoed en monumenten.

- Behoud en versterking van het verenigings leven.- Meer en betere recreatiemogelijkheden en vrijetijdsvoorzieningen voor inwoners van Langedijk.

- Behoud en versterken van dorpse voor-zieningen per dorp.

- Behoud en versterken goed ondernemers-klimaat.

Sociaal- Als overheid ‘meebewegen’ met de vragen, wensen en voorkeuren van de eigen bevolking.

- Maatwerk leveren m.b.t. vergrijzende bevolking en mobiliteit.

- Identiteit en geborgenheid door maatwerk-combinatie van fysiek en sociaal aantrekkelijke. (openbare) ruimte.

Voorzieningen- Voorzieningen naar aard, aantal en locatie afstemmen op (veranderende) behoefte.

- Voldoende speel- en trapveldjes voor jongeren en geïntegreerde activiteitenplek.

- Fijnmazig en veilig routenet voor fietsers, wandelaars, trimmers en skeelers.

- Realiseren wijksteunpunten en/of multifunctionele gebouwen in de dorpskernen.

- Vernieuwende en gedifferentieerde woonmilieus vooral voor ouderen en jongeren.

- Versterking breed voorzieningenpakket voor meerdere doelgroepen.

Wonen- Woningaanbod afstemmen op (lokale) vraag, zowel kwantitatief als kwalitatief.

- Doorstroming bevorderen op woningmarkt t.b.v. voldoende sociale woningvoorraad.

- Voldoende woningen voor starters en jonge gezinnen.

- Integratie van wonen, welzijn, zorg en mobiliteit.

- Herstructurering verouderde wijken in combi-natie met reconstructie openbare ruimte.

- Inbreiden krijgt voorrang op uitbreiden.- Planmatig revitaliseren, reconstrueren, herstruc tureren en transformeren.

- Inzetten op vernieuwende en duurzame woonmilieus.

- Inzetten op vernieuwende woon-zorg-concepten.

Werk en economie- Bestaande bedrijventerreinen beter benutten, (re)vitaliseren en hoogwaardiger maken.

- Handhaven/groei aantal arbeidsplaatsen.- Transformatie van het voormalige veilingterrein de Wuijver naar woningbouw.

- Revitalisering van bedrijventerrein De Mossel.- Herstructurering en uitbreiding van winkelcentrum Broekerveiling.

- Uitvoering geven aan ambities en doelstellingen Detailhandelsvisie Langedijk.

- Levensvatbaar en toekomstbestendig herbestemmen van verdwijnende detailhandel in het centrale lint.

- Bestaande toeristische trekpleisters beter benutten en verbinden zodat langere en kwalitatief betere verblijfsduur ontstaat.

- Negatieve pendel vanuit de regio Alkmaar en Langedijk ombuigen.

- Faciliteren en stimuleren van zittende landbouw in oostelijke landbouwzone.

- Stimuleren van kleinschalig werken in de woonomgeving.

Cultuurhistorie- Herstel water conform de Nota Ontwikkelings-visie Doorvaarbaarheid.

- Behouden en versterken van de voor Langedijk kenmerkende eilandenstructuur.

- Voorzieningenbeleid dat bijdraagt aan gewenste rol en functie van de Dorpsstraat.

- Eenduidige visie op gewenste structuur van het centrale lint.

- Behoud en versterking van waardevolle architectuur en elementen in het centrale lint.

67

S


Ruimtelijke opbouw- Inzetten op ruimtelijke kwaliteit, verbinden

en identiteit ihkv dorps en landelijk.- Behoud en versterken van enerzijds ruimtelijke

overeenkomsten in noord-zuidrichting en ander-zijds ruimtelijke verschillen in oost-westrichting.

- Behoud en versterking centrale lint als belangrijkste structuurdrager van Langedijk.

- Opstellen uitgewerkte woonvisie.- Opstellen wenselijke en realistische

ontwikkelingsvisie voor het centrale lint.- Opstellen ‘visie op water in Langedijk’. - Behoud en versterken open, landelijke en

groene landbouwzone aan de westrand van Langedijk.

- Behoud en versterk onderscheid en verschil tussen enerzijds St Pancras op oude strand-wal en de vier dijkdorpen van de Langedijk anderzijds.

- Maak cultuurhistorisch erfgoed sterker en beter zichtbaar en beleefbaar in stedelijk en landelijk weefsel.

Mobiliteit en Infra- Doorgaand verkeer weren uit woon- en

verblijfsgebieden.- Vrachtverkeer weren uit woon- en verblijfs-gebieden.

- Realiseren intensief net van aantrekkelijke en veilige (van autoverkeer gescheiden) wandelen fietspaden. Burgers ‘verleiden’ tot gebruik fiets. Routes verbinden stedelijk en landelijk gebied en de dorpen onderling.

- Uniforme oplossing voor de verkeersproblemen in en langs het centrale lint.

- Uitvoeringplan voor verbetering van aan-sluitingen van lokale op regionale verkeersnet i.c uitvalswegen Langedijk opwaarderen t.a.v. verkeerscapaciteit.

- Realistische ontwerpvisie op verlaagde ligging N504 t.h.v. kruising met centrale lint.

- Visie, plan en uitvoeringsprogramma voor aantrekkelijk en wervend net van wandelen fietsroutes en –voorzieningen, slim aangesloten op openbaar vervoer.

- Het centrale lint, de Dorpsstraat, autoluw maken.

- Realiseren ‘levensloopbestendige’ infrastructuur’.

Water- Versterk ‘verbindende’ rol water tussen stedelijk en landelijk gebied.

- Realiseren grotere rol water in stedelijk weefsel, functioneel en t.a.v. beleving.

- Voldoende sterke waterkeringen en reduceren kans op inundatie.

- Voldoende schoon water voor landbouw, wonen, recreatie en natuur.

- Verbinding tussen Noord- en Zuid Scharwoude ten behoeve van doorstroming.

- Beperken hoeveelheid inlaatwater m.b.v. vasthouden schoon regenwater.

- Uitvoeren maatregelen uit Nota Doorvaar-baarheid, zo mogelijk d.m.v. ‘werk met werk’.

Groen - behouden en versterken waardevol (ecologisch, recreatief of anderszins) groen binnen en buiten bebouwde kom.

- Duurzame ontwikkeling van stedelijk en landelijk gebied.

Duurzaamheid en Milieu- Streven naar Langedijk emissieneutraal.- Faciliteren gebruik alternatieve brandstoffen.- Streven naar grotere mate van biodiversiteit.- Opstellen visie op Ecoverbindingen en windmolenlocaties.

- Ontwerp Route warmtenet HVC, waterinlaat en gebieden voor waterzuivering.

- LPG-stations, Hoofdroutes gevaarlijke stoffen.- Inventariseren en op kaart zetten knelpunten verkeerslawaai.

- Opstellen visie op wervend en milieuvriendelijk langzaam verkeer.

68

S


Str

uctu

urvi

sie

Lang

edijk

201

0-20

30

3

Dit is een uitgave van de gemeente Langedijk.

Februari 2011

Postbus 15, 1723 ZG, Noord-Scharwoude

Bezoekadres Vroedschap 1, Zuid-Scharwoude

Telefoon 0226 33 44 33

[email protected]

www.gemeentelangedijk.nl

Projectleiding: Gijs Kornmann, management & advies

Vormgeving: Recreatieparc

Structuurvisie Langedijk 2010-2030 · Dorpsstraat als ruggengraat en cultuurhistorisch waardevolle...

Documents

Transcript of Structuurvisie Langedijk 2010-2030 · Dorpsstraat als ruggengraat en cultuurhistorisch waardevolle...