Strategie voor een optimale balans tussen

innovatie- en risicomanagement

Prof dr.ir. J.I.M. (Joop) Halman

Universiteit Twente

Vakgroep Bouw/ Infra

Ontdekking:Wanneer men iets vindt dat nog niet bekend is maar wel bestaat

Inventie:Het op grond van specifieke kennis, kunde en ervaring uitdenken en/of samenstellen van een nieuwigheid waarmee menselijke mogelijkheden kunnen worden vergroot

Innovatie:Het op grond van specifieke kennis, kunde en ervaring ontwikkelen en (met succes) implementeren of introduceren van iets nieuws in de maatschappij

Ontdekking, Inventie en Innovatie

Antoni van Leeuwenhoek: ontdekker èn uitvinder

Edison: uitvinder èn innovator

“The Americans have need of the telephone, but we do not. We have plenty of messenger boys.”

-- Sir William Preece, chief engineer of the British Post Office, 1876.

“Who the hell wants to hear actors talk?” -- H. M. Warner, Warner Brothers, 1927.

“I think there is a world market for maybe five computers.”

-- Thomas Watson, chairman of IBM, 1943.

“There is no reason anyone would want a computer in their home."

-- Ken Olson, president, chairman and founder of Digital Equipment Corp., 1977.

Martin CooperEerste mobiel uit 1973Ruim 1 kilo gewicht

Steve Wozniak Eerste Apple 1976Op de markt gebracht door vriend Steve Jobs$ 699,994 KB RAM, uitbreidbaar naar 8 KB of 48 KB (externe kaart)

Innovaties in de infra

Composiete materialen

carbon fiber truss frame

Composiet brug in Friedberg

Milieu-impact

constructiematerialen

Bron: Beco groep

Carbonfootprint:

Composietbruggen scoren

1,5 – 2 keer beter dan beton

of staal

Energieinhoud van de

levenscyclus:

Glasvezelbrug scoort 3-5

keer beter dan andere

bruggen

Innovaties in de infra

Bron: NRC 08-03-16: Intelligente signalering met behulp van radarsystemen

Innovaties in de infra

Wegen waarmee auto’s kunnen worden opgeladen m.b.v. zonne-energie

Buses wirelessly recharched in South Korea

SONOB’s: Solar Noise Barriers voor het opwekken van energie Proefopstelling door Heijmans

Innovaties in de infra

Innovaties in de infra

Amsterdam: Stalen brug 3D-geprint (Heijmans + Nederlandse startup MX3D)

Recycling in de bouw en infra

Een “beton-etende” robot

Ontwikkeld door Omer Haciomeroglu Umeå Institute of Design in Zweden

Innovaties zijn aantrekkelijk,

noodzakelijk, maar ook

een risicovol gebeuren:

Innovatieprojecten:

1/3 van de innovatieprojecten mislukt

1/2 van het uitgegeven geld gaat naar deze mislukte projecten

Bron: Crawford

De risico-paradox in innovatieland:

Ondernemerschap en de introductie van nieuwe producten, processen en diensten vereist het durven nemen van risico’s

Veel innovaties blijken te mislukken: innovatie is een risicovol gebeuren

Het benadrukken van het belang om risico’s te managen mag niet leiden tot een versterking van risicomijdend gedrag

Gebruik risicomanagement als hulpmiddel om risico’s te voorzien, en deze actief maar vooral welbewust te nemen.

Het management van innovaties en van risico’s

heeft een vijftal gemeenschappelijke invalshoeken:

Onzekerheidsreductie

Complexiteitsreductie

Explicitering van ambiguïteit

Vormgeven aan beïnvloedbaarheid

Dynamische besluitvorming

Statisch risico keuze probleem “gok visie”

Dynamisch risico keuze proces “beheersvisie”

Frequent Niet frequent

Objectief meetbaar:frequentie van falen

Voorbeeld:aantal verletdagen in aannemers begroting

Subjectief beoordeelbaar: mate van (beredeneerd) geloof in kans op falen

Voorbeeld:aankoop aandeel

Objectief meetbaar:frequentie van falent.g.v. onbeheerst proces

Voorbeeld:kwaliteitsprocedures in procesindustrie

Subjectief beoordeelbaar: mate van (beredeneerd) geloof in onbeheersbaar proces

Voorbeeld:projectbeheersing

Risico gezien als statisch keuzeprobleem of als dynamische interactie( Halman, 1994)

Typologie van onzekerheid

societal randomness

inexactness

lack of observations/ measurements

practically immeasurable

reducible ignorance

indeterminacy

natural randomness

value diversity

behavioural variability

conflicting evidence

measurable

uncertainty

structural uncertainty

technological surprise

(van Asselt, 2000)

irreducible ignorance

uncertainty

due to

variability

uncertainty

due to limited

knowledge

We roughly know

We could have

known

We know what

we do not know

We do not know

what we knowWe do not know

what we do not know

(but we might know

in the future)We will never know

We cannot know

Omgaan met onzekerheid

Scenario analyses toepassen en

afleiden van robuuste scenario’s

Optiedenken introduceren in het

ontwikkelproces

Ontkluwen, faseren en prioriteren van

onzekerheden

Omgaan met complexiteit

Pr

innovatiegraad

Omvang en

doorlooptijd

• Segmentatie en opeenvolging met kleinere projecten

• Zo snel mogelijk beproeven van riskante activiteiten

Project risico

Focus op de kloof tussen:

- Beschikbare Kennis & Kunde

- Vereiste Kennis en Kunde

= Kloof

P1

P2

P3

P4?

Kennis

en kunde

Time

Projectrisico’s:

Projectrisico’s:

Inhoud (Technisch)

Organisatorisch

Financieel

Onzekerheid

Mogelijkheid

tot

beïnvloeding

Impact op

het project-

resultaat

Toepassing RDMreferentielijst

Projectrisico

Acceptatie Reductie Transfer Afwijzing

niets doen

marges inbouwen

managementplan

opstellen

'rampen'plan

opstellen

bijstellen doelen en

specificaties

aanpassen ontwerp-structuur

aanpassen planstructuur

aanpassen organisatie-

structuur en werkwijze

alternatieve varianten

ontwikkelen

meer studie en infor-

matie verwervenbeproeven prototypes,

simulaties, testen, e.d.

uitbesteden van delen

inbouwen stop-opties

bouw/locatie wijzigen

back-up systemen en

redundantie inbouwen

experts inschakelen

project verzekeren

transfer naar derden

delen met derden

herdefinitie

project

stopzetten

project of

onderdeel

Mogelijkheden tot acceptatie, reductie, transfer en afwijzing van projectrisico's

Ter afsluiting:

Risicomanagement is essentieel voor het

succesvol kunnen realiseren van innovatie

Identificeer en evalueer risico’s op

systematische wijze: ontwikkel een risico

referenties conform de RDM

Neem uiteenlopende zienswijzen ten aanzien

van de risico’s in je innovatieproject serieus

Genereer oplossingen vanuit een meervoudig

perspectief

Innovatiemanagement: het nemen van aanvaardbare risico’s

www.innovatiekoffer.nl