1

Stop-motion

Wanneer statisch dynamisch wordt.

2

Symbolen in de cursus

Geschiedenis

Techniek

Wiskunde

Economie

Inhoudstafel

Hoofdstuk 1: Wat is stop-motion? .......................................................................................................... 3

1.1 Techniek ........................................................................................................................................ 3

1.2 Frames ........................................................................................................................................... 4

1.3 Voorbeelden .................................................................................................................................. 4

Hoofdstuk 2: Geschiedenis ...................................................................................................................... 8

2.1 Het eerste stop-motion experiment ............................................................................................. 8

2.2 De eerste stop-motion film ........................................................................................................... 8

2.3 De eerste Oscar-winnende stop-motion film ................................................................................ 9

2.4 Stop-motion nu.............................................................................................................................. 9

Hoofdstuk 3: Keuze van het onderwerp ................................................................................................ 10

3.1 Opdracht ...................................................................................................................................... 10

3.2 Thema’s wiskunde ....................................................................................................................... 10

3.3 Thema’s economie ...................................................................................................................... 12

Hoofdstuk 4: Ontwerpen ....................................................................................................................... 13

4.1 Uitgewerkte voorbeelden ........................................................................................................... 13

4.2 Eigen ontwerp ............................................................................................................................. 13

Hoofdstuk 5: Zelf aan de slag ................................................................................................................ 14

5.1 Benodigdheden ........................................................................................................................... 14

5.2 Programma’s ............................................................................................................................... 14

5.3 Stappenplan ................................................................................................................................. 15

Hoofdstuk 6: Stop-motion afspelen en evalueren ................................................................................ 15

Hoofdstuk 7: Bronvermelding ............................................................................................................... 16

3

Hoofdstuk 1: Wat is stop-motion?

1.1 Techniek Stop motion is een filmtechniek waarbij je een heleboel foto’s achter elkaar plaatst, zodat je een

soort filmpje krijgt. Je kan werken met voorwerpen of met tekeningen. Een voorwerp bijvoorbeeld

plaats je in een bepaalde houding en daarna neem je een foto. Vervolgens verander je het voorwerp

een fractie van opstelling en neem je opnieuw een foto. Hierbij behou je de positie van de camera.

Zo gaat het verder tot waar je zelf kiest. Ten slotte speel je alle frames snel achter elkaar af en lijkt

het alsof het voorwerp vanzelf beweegt. Een statisch object komt in beweging. Je creërt aan de hand

van minutieus verschillende foto’s een filmpje. Bij een tekening vertrek je van een bepaald beeld en

teken je foto na foto een stukje erbij. Het lijkt wel duidelijk dat je enorm veel foto’s moet maken om

verhaal te kunnen vertellen. Om een duidelijk filmpje van een minuut te maken, heb je gemiddeld

zo’n 900 foto’s nodig.

a) Als je zo’n 𝟗𝟎𝟎 foto’s per minuut nodig hebt, hoeveel zijn dat er dan per seconde?

Er zijn 60 seconden per minuut en 900 foto’s per minuut, dus

900

60= 15

Er zijn dus ongeveer 15 foto’s per seconde nodig. De foto hieronder is genomen op de set van de film ‘The Boxtrolls’. Om het volgende frame te

nemen, worden de figuren minuscuul verplaatst.

(Chung, 2014)

4

1.2 Frames Het resultaat kan vloeiend bewegende beelden opleveren, maar het kan ook uitmonden tot zeer

schokkende en onregelmatige bewegingen. Dit alles hangt af van het aantal frames (= foto’s) per

seconde. Een veelgebruikte afkorting hiervoor is FPS.

Voor een mooi vloeiend beeld werk je het best met 24 frames per seconde. Belangrijk hierbij is ook

dat de camera niet van positie verandert. Hoe meer frames per seconde, hoe meer tijd erin kruipt,

maar hoe mooier het beeld. Als je echter met 8 frames per seconde werkt, levert dit ook al een

aardig resultaat op.

(Taylor, 2013)

1.3 Voorbeelden Filmpjes die gemonteerd zijn met de stop-motion techniek, kwam je al ontelbaar aantal keer tegen.

Er zijn enorm veel voorbeelden van reclame, muziekclips, films, televisie … Jullie krijgen enkele mooi

uitgewerkte staaltjes stop-motion te zien. Er staat ook telkens een link bij naar de video.

5

1.3.1 Chicken run De wereldbekende animatiefilm ‘Chicken run’ uit 2000 werd gemaakt met stop-motion. De regisseur

werkte met 24 frames per seconde, dus aan één scène hadden ze meer dan één week werk. De foto

hieronder is genomen op de set van de film.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=jVdlxwX6A7g

(BEHIND THE SCENES, 2012)

1.3.2 Wallace and Gromit Ook de animatiefilm ‘Wallace and Gromit: The Curse of the Were-Rabbit’ van 2005 werd gemaakt uit

24 frames per seconde. Enkel voor enkele speciale beelden zoals een vuur schakelden ze de hulp in

van een computer. Bij elk nieuw frame worden de figuurtjes van klei een tikkeltje veranderd, zoals op

de foto’s hieronder te zien is.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=fA71niaKnQQ

(Stimpson, 2014) (WALLACE & GROMIT THE CURSE OF THE WERE-RABBIT)

6

1.3.3 Reclamespot Acura Een reclamefilmpje van het automerk Acura is gemonteerd met stop-motion. De auto bestaat

telkens, frame per frame, uit een onderdeel minder. Het lijkt of dit heel vlot en vloeiend gebeurt,

terwijl de auto rijdt.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=4yUTHA1MbWI

1.3.4 Reclamespot Xbox Xbox creëerde een reclamefilmpje met de stop-motion techniek.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=YNudcX_uUwM

Het is ook de moeite waard om te kijken hoe het filmpje tot stand kwam.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=XFQWSu9QWMc

(Matejczuk) (Matejczuk)

1.3.5 CorridorDigital Het team van het YouTubekanaal ‘CorridorDigital’ creëerde een filmpje aan de hand van stop-

motion. Deze techniek hadden ze nodig om de trucjes en salto’s voort te brengen want dat kunnen

ze in het echt niet.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=g3p2TZ5q9to

7

1.3.6 Muziekvideo Oren Lavie Oren Lavie is een Israëlische zanger. Bij zijn liedje ‘Her morning elegance’ maakte hij een passende

clip met stop-motion. Het filmpje duurt drie minuten en 27 seconden en bestaat uit 3225 foto’s. In

2009 won hij met deze clip een Grammy Award in de categorie ‘Beste korte muziekvideo’.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=2_HXUhShhmY

(Beatty, 2009)

1.3.7 Muziekvideo Tame Impala Tame Impala koos voor de frame-na-frame techniek in haar video

bij het liedje ‘Feels like we only go backwards’. De clip werd

gemaakt door Becky Sloan en Joseph Pelling en bevat meer dan

1000 handgemaakte plasticine collages. Deze worden na elkaar

gefotografeerd en zo worden statische collages dynamisch

Link: https://www.youtube.com/watch?v=wycjnCCgUes

(Becky & Joe)

(Becky & Joe)

8

Hoofdstuk 2: Geschiedenis

2.1 Het eerste stop-motion experiment De foto op de voorpagina van deze werkbundel toont een filmexperiment van Leland Stanford van

1878. Hij wou bewijzen dat een paard in galop op een bepaald moment met alle vier de hoeven

loskomt van de grond. Daarvoor liet hij het paard Sallie Gardner lopen en plaatste op een spoor

parallel aan het pad 24 camera’s. Die lagen elk ongeveer 69 cm van elkaar en gingen 1/25 seconde na

elkaar af. De sluiters waren bediend door struikeldraad, die afging doordat de hoeven van het paard

passeerden. Dit experiment resulteerde in een film van een paard in galop en hierdoor kon Stanford

zijn stelling bewijzen. Stanford gebruikt maar 16 van de 24 foto’s omdat zo de eerste foto mooi

aansluit op de laatste foto. Speel je deze foto’s snel na elkaar af, lijkt het een paard in galop. (Sallie

Gardner at a Gallop, 2015)

(Urbina, 2014)

2.2 De eerste stop-motion film De eerste stop-motion film werd gemaakt

door Albert E. Smith en J. Stuart Blackton, in

1897. De film heette ‘The Humpty Dumpty

Circus’ en gaat over het leven van

speelgoedpoppetjes, circusdieren en

kleifiguren.

De grote stop-motion doorbraak kwam er in

1907 met de film ‘The Haunted Hotel’,

eveneens van Stuart Blackton.

(Vella, 2014)

9

In die tijd werden heel primitieve camera’s gebruikt. Men had toen niet de luxe om naar elke foto te

kijken, net nadat hij genomen was. Men zag het resultaat van één scène dus pas toen het rolletje

ontwikkeld werd. Zat er een fout in één foto of zat het licht verkeerd, dan moest elke foto van die

scène opnieuw getrokken worden. Een echt huzarenwerkje!

2.3 De eerste Oscar-winnende stop-motion

film Stop-motion werd ondertussen een felbegeerde filmtechniek.

In 1975 maakte Will Vinton de film ‘Closed Monday’. De film

duurt acht minuten en is de eerste Oscar-winnende stop-

motion film.

2.4 Stop-motion nu Sinds 1980 tot nu wordt stop-motion minder gebruikt om professioneel films te maken. Men past de

techniek af en toe nog toe bij special effects. Zo werd de techniek gebruikt in sommige delen van

Jurassic Park en Star Wars. Op de foto hieronder zie je Tom Gibbons, stop-motion specialist, aan het

werk tijdens de opnames van The Force Awakens, de zevende Star Wars film.

(Grunewald, 2016)

(Glace, 2015)

10

Hoofdstuk 3: Keuze van het onderwerp Nu je iets meer kent over de frame-na-frametechniek en je enkele voorbeelden zag, kan je zelf aan

de slag!

3.1 Opdracht Vorm groepjes per vier. Jullie kiezen per groepje een thema dat jullie dit jaar in wiskunde reeds

behandelden. Hieronder zie je enkele thema’s. Met de stop-motiontechniek maak je een filmpje van

ongeveer één minuut waarin je de kern van jouw wiskundetopic uitwerkt. Rond acht frames per

seconde is meer dan genoeg, maar je kan ook kiezen voor iets meer. Verzamel al het nodige

materiaal en volg de uitgeschreven stappen. Als alle foto’s gemaakt zijn, kies je een passend

programma en monteer je het filmpje.

3.2 Thema’s wiskunde Neem je boek van wiskunde erbij en blader door de verschillende thema’s. Deze komen overeen met

de onderwerpen die hieronder opgesomd staan.

3.2.1 Meetkunde

Projectie

- Projectie op een rechte

- Projectie op een vlak

- Projectie en lengte (Stelling van Thales)

Gelijkvormige figuren

- Gelijkvormige figuren

- Homothetieën

- Gelijkvormige driehoeken

Transformaties van het vlak

- Transformaties en coördinaat

- Samenstellen van transformaties

Merkwaardige lijnen in een driehoek

- Merkwaardige lijnen in een driehoek

- Merkwaardige lijnen in een rechthoekige driehoek

Rechthoekige driehoeken

- Stelling van Pythagoras

- Driehoeksmeting in een rechthoekige driehoek

Vectoren

- Vectoren

- Puntvectoren

11

3.2.2 Getallenleer

Reële getallen

- Reële getallen

- Vierkantswortel en derdemachtswortel van een reëel getal

Rekenen met reële getallen

- Bewerkingen met machten

- Bewerkingen met vierkantswortels

- Merkwaardige producten en ontbinden in factoren

Reële functies

- Functies

- Eerstegraadsfuncties

Vergelijkingen en ongelijkheden

- Vergelijkingen

- Ongelijkheden

3.2.3 Analytische meetkunde

Analytische meetkunde

- Afstand

- Vergelijking van een rechte

- Stelsel van ongelijkheden

- Problemen analytisch oplossen

3.2.4 Beschrijvende statistiek

Het verzamelen van gegevens

Het voorstellen van gegevens

Centrummaten

Spreidingsmaten

12

3.3 Thema’s economie 3.3.1 Thema 1: De kern van het ondernemen

Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen?

Welke activiteiten vinden in een onderneming plaats?

Hoe komt de prijs tot stand?

Waarom zoveel moeite doen?

Aan wie is de onderneming verantwoording verschuldigd?

3.3.2 Thema 2: Werken in een onderneming

Waarom werken mensen in loondienst?

Wat bepaalt het loon?

Hoe worden de afspraken tussen werkgever en werknemer vastgelegd?

Hoe kan een onderneming de productiviteit en de tevredenheid van de werknemers

verhogen?

Is er een aanbodtekort of een aanbodoverschot op de arbeidsmarkt?

Welke verschuivingen doen zich voor op de arbeidsmarkt?

3.3.3 Thema 3: Ondernemen is risico’s nemen en beheersen

Waarom stelt een ondernemer een plan op?

Hoe leert een ondernemer de markt kennen?

Hoe brengt een ondernemer zijn product op de markt?

Hoe bepaalt een onderneming zijn verkoopprijs?

Kan een ondernemer het resultaat plannen?

Waar haalt de ondernemer het nodige geld vandaan?

Welke ondernemingsvorm kiezen?

Hoe reageert de ondernemer in goede en slechte tijden?

Hoe de resultatenrekening opmaken?

Hoe de balans opmaken?

Hoe kunnen de prestaties van een onderneming opgevolgd worden?

3.3.4 Thema 4: Dubbel boekhouden

13

Hoofdstuk 4: Ontwerpen

4.1 Uitgewerkte voorbeelden Volgende linken naar filmpjes tonen je enkele voorbeelden van een wiskundig onderwerp uitgewerkt

door stop-motion. Sommige van de voorbeelden zijn professioneler uitgewerkt dan andere.

a) Bekijk een aantal voorbeelden.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=Wh2s7SOGJ1c

Link: https://www.youtube.com/watch?v=DtF6ZVB7KSs

Link: https://www.youtube.com/watch?v=Gqmesx9MIHk

Link: https://www.youtube.com/watch?v=wJ4JO4NpbYE

Link: https://www.youtube.com/watch?v=6EiaCkrKIC8

Link: https://www.youtube.com/watch?v=Jw-EwwAEjvM

4.2 Eigen ontwerp Net zoals in de voorbeelden gaan ook jullie een stop-motionfilm maken. Je kan er volledig je eigen

ding mee doen. Laat je eigen creativiteit de loop gaan!

a) Brainstorm met je groep over het ontwerp van de stop-motion.

b) Stel je hierbij enkele vragen zoals:

- Werken we met figuren, voorwerpen, tekeningen, letters …?

- Waar nemen we de foto’s? Wat is een goede locatie?

- Hoe stellen we het onderwerp voor?

14

Hoofdstuk 5: Zelf aan de slag 5.1 Benodigdheden Vooraleer je aan je eigen filmpje kan beginnen, neem je het een en het ander bij de hand:

- Digitale camera of smartphone die je kan aansluiten op een computer.

- Statief

- Blad papier

- Schrijfgerei

- Figuren …

Denk ook na over een locatie en een decor. Kies een plaats met een goede lichtinval.

5.2 Programma’s Je hebt ook een programma nodig om de foto’s snel achter elkaar af te spelen zodat je een filmpje

creëert. Je kan werken met een camera en een programma op de computer om je filmpje te maken,

maar er zijn ook enkele apps die je op een smartphone of tablet kan downloaden. We raden toch nog

steeds de camera en computer aan. Bij de apps kunnen af en toe onverwachte problemen opduiken.

Hieronder geven we je enkele suggesties.

5.2.1 Van foto tot filmpje

Apps Android:

Stop Motion Studio

PicPac Stop Motion & TimeLapse

Stop-Motion Movie Creator

FxGuru: Movie FX Director

Apps iPhone:

Splice

iMovie

Game your video

Film Direct

5.2.2 Filmpje monteren

Windows computer:

Windowsmoviemaker

JPGVideo

Apple computer:

iMovie

15

5.3 Stappenplan Voor je begint aan het echte filmpje, kan je eerst enkele proeffilmpjes maken. Neem enkele foto’s,

plaats ze achter elkaar en ontdek de tips en tricks voor je echt aan de slag gaat. Ga na of je een

programma gebruikt waarbij je muziek op de achtergrond kan toevoegen. Volgende stappen helpen

je bij je stop-motion creatie.

1. Zet je figuurtjes of tekening klaar.

2. Neem de eerste foto.

3. Hou de camera op dezelfde plaats en verplaats de voorwerpen of schrijf iets bij op het blad.

Het is ideaal als je kan werken met een statief om de camera niet van standpunt te

veranderen.

4. Neem de volgende foto.

5. Herhaal dit tot je aan het einde van je verhaal bent.

6. Als je werkt met een app die de foto’s zelf omzet tot een filmpje, ga je hiermee verder. Voeg

passende achtergrondmuziek toe. Je kan ook voor of na het filmpje foto’s toevoegen. Je slaat

je filmpje op en je bent klaar.

Werk je met een camera en een computer, dan upload je nu alle foto’s op je computer. Kies

het juiste programma, afhankelijk van je computer en importeer alle foto’s die je nodig hebt

voor het filmpje. Stel nu de tijd van elke foto in op het aantal seconden je wil. Kies je

bijvoorbeeld voor acht frames per seconde, dan toon je elke foto 0,125 seconden. Kies je

voor vijf frames per seconde, dan stel je elke foto in op 0,2 seconden. Voeg ten slotte

passende achtergrondmuziek toe. Je kan ook voor of na het filmpje foto’s toevoegen. Je slaat

je filmpje op en je bent klaar.

Hoofdstuk 6: Stop-motion afspelen en

evalueren a) Speel je stop-motion af.

b) Ben je tevreden met het eindresultaat?

c) Wat kan er nog beter?

16

Hoofdstuk 7: Bronvermelding BEHIND THE SCENES. (2012, Augustus 28). Opgehaald van Behind The Illusions:

http://behindtheillusions.tumblr.com/post/30405051726/on-the-set-of-chicken-run-directed-by-

peter-lord

Sallie Gardner at a Gallop. (2015, November 15). Opgehaald van Wikipedia:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Sallie_Gardner_at_a_Gallop

analaradb. (2012, Oktober 22). Omdat het leven stop-motion is. Opgehaald van STOP MONSTRO:

https://stopmonstro.wordpress.com/2012/10/22/por-que-a-vida-e-stop-motion/

Beatty, K. (2009, Februari 26). Oren Lavie - Her Morning Elegance. Opgehaald van nSOCIABLE:

http://social3r.com/nsociable/page/20/

Becky, & Joe. (sd). Tame Impala. Opgehaald van beckyandjoes: http://beckyandjoes.com/tame-impala/

Chung, B. (2014, September 23). Unpacking The Stop-Motion Magic Of "The Boxtrolls". Opgehaald van

The Creators Project: http://thecreatorsproject.vice.com/en_uk/blog/unpacking-the-stop-

motion-magic-of-the-boxtrolls

Dscougar. (sd). Muybridge Gallop (original). Opgehaald van Spoonflower:

http://www.spoonflower.com/giftwrap/2923135-muybridge-gallop-original-by-dscougar

Explosion, S. (2012, Augustus 8). 6 Stop Motion Beginner Mistakes (and how to avoid them). Opgehaald

van Stopmotion Explosion: http://stopmotionexplosion.com/blogs/blog/6394410-6-stop-motion-

beginner-mistakes-and-how-to-avoid-them

Glace, B. (2015, april 27). ‘Curating Media: Flaherty at the New School’ Programs at UnionDocs'.

Opgehaald van UnionDocs: http://www.uniondocs.org/curating-media-flaherty-at-the-new-

school-programs-at-uniondocs/

Grunewald, S. J. (2016, Januari 27). Using 3D Printing & 3D Scanning to Recreate the Star Wars Holochess

Scene for The Force Awakens. Opgehaald van 3Dprint: https://3dprint.com/116776/3d-print-star-

wars-holochess/

Langenberg, J. (sd). Geschiedenis. Opgehaald van Itslearning:

http://files.itslearning.com/data/790/1967/geschiedenis.html

Matejczuk, P. (sd). Stop Frame Animation. Opgehaald van Blogspot: http://stop-

frame.blogspot.be/2012/02/while-experimenting-with-stop-motion.html

Morrissey, J. (2012, november 8). Video: Tame Impala – Feels Like We Only Go Backwards. Opgehaald van

The Strut: http://www.thestrut.com/2012/11/08/video-tame-impala-modular/

Ruttger. (2013, Februari 13). InfoNu. Opgehaald van Een stop-motion film maken: http://muziek-en-

film.infonu.nl/film-en-video/100217-een-stop-motion-film-maken.html

Stimpson, B. (2014, Oktober 15). Stop-Motion Animation (Claymation). Opgehaald van Blogspot:

http://beccaasmedia98.blogspot.be/2014/10/stop-motion-animation-claymation.html

Taylor, R. (2013, juli 28). A Beginners Guide To Frame Rates. Opgehaald van Aframe:

http://aframe.com/blog/2013/07/a-beginners-guide-to-frame-rates/

Urbina, G. (2014, September 23). What Makes Stop Motion Animation So Special? Opgehaald van

MXDWN: http://movies.mxdwn.com/feature/what-makes-stop-motion-animation-so-special/

Vella, C. (2014, November 8). Unit 6: Critical study. Opgehaald van Blogspot:

http://carolynv087.blogspot.be/2014/11/1898-humpty-dumpty-circus-stopmotion.html

WALLACE & GROMIT THE CURSE OF THE WERE-RABBIT. (sd). Opgehaald van Fanpop:

http://www.fanpop.com/clubs/wallace-and-gromit-the-curse-of-the-were-

rabbit/images/22248256/title/wallace-gromit-photo

Wikipedia. (2016, Februari 8). Opgehaald van Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Stop-motion